Darmowy fragment publikacji:
Tytuł oryginału: The Bible For Dummies
Tłumaczenie: Leszek Sielicki
ISBN: 978-83-283-5213-1
Original English language edition Copyright © 2003 by John Wiley Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
All rights reserved including the right of reproduction in whole or in part in any form. This translation
published by arrangement with John Wiley Sons, Inc.
Oryginalne angielskie wydanie Copyright © 2003 by John Wiley Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
Wszelkie prawa, włączając prawo do reprodukcji całości lub części w jakiejkolwiek formie, zarezerwowane.
Tłumaczenie opublikowane na mocy porozumienia z John Wiley Sons, Inc.
Translation copyright © 2019 by Helion S.A.
Wiley, the Wiley logo, For Dummies, Dla Bystrzaków, the Dummies Man logo, A Reference for the Rest of
Us!, The Dummies Way, Dummies Daily, The Fun and Easy Way, Dummies.com and related trade dress are
trademarks or registered trademarks of John Wiley and Sons, Inc. and/or its affiliates in the United States
and/or other countries. Used by permission.
Wiley, the Wiley logo, For Dummies, Dla Bystrzaków, the Dummies Man logo, A Reference for the Rest of
Us!, The Dummies Way, Dummies Daily, The Fun and Easy Way, Dummies.com i związana z tym szata
graficzna są markami handlowymi John Wiley and Sons, Inc. i/lub firm stowarzyszonych w Stanach
Zjednoczonych i/lub innych krajach. Wykorzystywane na podstawie licencji.
Autor oraz HELION SA dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne
i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym
ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz HELION SA nie ponoszą również
żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock Images LLC.
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://dlabystrzakow.pl/user/opinie/biblby
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: dlabystrzakow@dlabystrzakow.pl
WWW: http://dlabystrzakow.pl
Printed in Poland.
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to! » Nasza społeczność
Spis tre(cid:285)ci
O autorach ........................................................................19
Podzi(cid:219)kowania od autorów ............................................21
Wst(cid:219)p .................................................................................23
O ksi(cid:199)(cid:318)ce ....................................................................................................................24
Jak korzysta(cid:201) z ksi(cid:199)(cid:318)ki ..............................................................................................24
Konwencje zastosowane w ksi(cid:199)(cid:318)ce ........................................................................25
Jak podzielona jest ksi(cid:199)(cid:318)ka ......................................................................................26
Cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) I: O czym w(cid:260)a(cid:285)ciwie jest Biblia ................................................................26
Cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) II: Zg(cid:260)(cid:219)biamy Bibli(cid:219) hebrajsk(cid:199) — Stary Testament ..............................26
Cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) III: Wydobywamy biblijne skarby ukryte w apokryfach .......................26
Cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) IV: Ustalamy, co nowego jest w Nowym Testamencie ........................27
Cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) V: Wtedy i teraz: ponadczasowa wymowa Biblii ..................................27
Cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) VI: Dekalogi ...............................................................................................27
Ikony u(cid:318)yte w ksi(cid:199)(cid:318)ce ...............................................................................................27
Co dalej ......................................................................................................................28
CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) I: O CZYM W(cid:259)A(cid:284)CIWIE JEST BIBLIA ................................29
ROZDZIA(cid:259) 1: Od Moj(cid:318)esza do nowoczesno(cid:285)ci: oto Pismo (cid:284)wi(cid:219)te .....31
Szlak Biblii — od staro(cid:318)ytnych zwojów po bestseller wszech czasów ................32
Czym jest Biblia? .................................................................................................32
Sk(cid:199)d wzi(cid:219)(cid:260)a si(cid:219) Biblia? ........................................................................................33
Jak weszli(cid:285)my w posiadanie Biblii? ...................................................................38
Odkrycie zwojów znad Morza Martwego .........................................................39
Zg(cid:260)(cid:219)biamy znaczenie Biblii ......................................................................................41
Poszukujemy odpowiedniego przek(cid:260)adu ...............................................................41
T(cid:260)umaczenia literackie i dos(cid:260)owne ....................................................................42
Wspó(cid:260)czesno(cid:285)(cid:201) i parafraza ................................................................................43
Z komentarzami i bez nich ................................................................................44
Zorientowanie na p(cid:260)e(cid:201) i neutralno(cid:285)(cid:201) ................................................................44
Ostatni etap: przek(cid:260)ady Biblii i „dzia(cid:260)ania na kilku frontach” .........................46
Spis tre(cid:285)ci
5
Poleć książkęKup książkę ROZDZIA(cid:259) 2: (cid:284)wiat(cid:260)a, kamera, akcja! Sceneria i fabu(cid:260)a Biblii ...........49
Spogl(cid:199)damy na sceneri(cid:219) Biblii ................................................................................50
Streszczenie biblijnego dramatu ............................................................................51
Saga Biblii hebrajskiej ........................................................................................51
Przygl(cid:199)damy si(cid:219) tre(cid:285)ci apokryfów ....................................................................55
Obserwujemy wydarzenia z Nowego Testamentu .........................................56
CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) II: ZG(cid:259)(cid:218)BIAMY BIBLI(cid:218) HEBRAJSK(cid:198)
— STARY TESTAMENT ................................................................59
ROZDZIA(cid:259) 3: Stworzenie, raj utracony i inne tajemnice (cid:318)ycia
(Ksi(cid:219)ga Rodzaju 1 – 3) ......................................................61
Pocz(cid:199)tek: „Na pocz(cid:199)tku…” .......................................................................................62
Co my tu robimy? Stworzenie i sens (cid:318)ycia (Rdz 1:1 – 2:3) ....................................63
Jak to by(cid:260)o z sze(cid:285)cioma dniami stworzenia .....................................................64
Odkrywamy sens (cid:318)ycia .......................................................................................66
Pierwszy weekend ..............................................................................................67
(cid:317)ycie w raju (Rdz 2:4 – 25) .......................................................................................68
Drugie spojrzenie na stworzenie ......................................................................68
Stworzenie Adama i Ewy ....................................................................................68
Zostajemy (cid:285)wiadkami pierwszego (cid:285)lubu .........................................................69
Cieszymy si(cid:219) (cid:318)yciem w ogrodzie Eden .............................................................70
Jak rozumie(cid:201) dwa drzewa? ................................................................................70
On mnie zmusi(cid:260)! „Upadek” i jego konsekwencje (Rdz 3) ......................................71
Jak tu nie skorzysta(cid:201) z kusz(cid:199)cej propozycji ......................................................71
Skutki fatalnego wyboru Adama i Ewy .............................................................72
Powa(cid:318)ne konsekwencje grzechu ......................................................................73
Utrata kluczy do raju ..........................................................................................74
ROZDZIA(cid:259) 4: Nast(cid:219)pstwa upadku (Ksi(cid:219)ga Rodzaju 4 – 11) ................77
Pierwsza rywalizacja rodze(cid:262)stwa: Kain i Abel (Rdz 4) ..........................................78
Pierwsze ofiary ....................................................................................................78
Rozwi(cid:199)zanie pierwszej zagadki kryminalnej ....................................................79
Nasze drzewo genealogiczne: pierwsza z (wielu) biblijnych genealogii (Rdz 5) ....81
Zatopione nadzieje: Noe i wielka woda (Rdz 6 – 9) ..............................................82
Pierwsi „ocaleni” .................................................................................................83
Trzygodzinna wycieczka? Zdecydowanie nie! ..................................................83
Znak tego, co nadchodzi: kl(cid:199)twa Chama .........................................................86
(cid:317)e co?! Wie(cid:318)a Babel i narodziny narodów (Rdz 10 – 11) ......................................87
Budowa wie(cid:318)y Babel ..........................................................................................87
Uczy(cid:262)my sobie znak ...........................................................................................88
6
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę ROZDZIA(cid:259) 5: Babilo(cid:262)skie przypadki: przygody Abrahama
i jego rodziny (Ksi(cid:219)ga Rodzaju 12 – 25:18) .....................91
Jak zbi(cid:201) fortun(cid:219): Bóg powo(cid:260)uje Abrahama ............................................................92
Najwspanialsza przygoda Abrahama
— w(cid:219)drówka do Kanaanu i Egiptu (Rdz 12) ........................................................93
Abraham i Lot (Rdz 13 – 14) ....................................................................................95
Zawarcie umowy: przymierze z Abrahamem (Rdz 15 – 17) .................................96
Gdy chcesz gwiazdki z nieba: liczni potomkowie Abrahama .........................97
Trzeba wzi(cid:199)(cid:201) sprawy we w(cid:260)asne r(cid:219)ce: Hagar i Izmael ....................................97
Kolejna umowa z Abrahamem: przymierze obrzezania ................................98
Trzech tajemniczych go(cid:285)ci Abrahama (Rdz 18) .....................................................98
Nie(cid:285)wiadomie goszcz(cid:199)c anio(cid:260)ów ......................................................................99
Targi z Bogiem ..................................................................................................100
Ogie(cid:262) i siarka: zniszczenie Sodomy i Gomory (Rdz 19) ......................................101
Abraham — ojciec wielu narodów… i wyzna(cid:262) (Rdz 21) ......................................104
Nakaz nie do spe(cid:260)nienia: niedosz(cid:260)a ofiara z Izaaka (Rdz 22) .............................105
W(cid:219)drówka .........................................................................................................106
Ocalony w ostatniej chwili ...............................................................................107
Jedno wesele i dwa pogrzeby (Rdz 23 – 25:18) ...................................................108
(cid:284)mier(cid:201) Sary ........................................................................................................108
Izaak zostaje uwi(cid:219)ziony ....................................................................................108
(cid:284)mier(cid:201) Abrahama .............................................................................................109
ROZDZIA(cid:259) 6: Narodziny narodu: Izaak, Jakub i ich liczne
potomstwo (Ksi(cid:219)ga Rodzaju 25:19 – 50) .......................111
Narodziny narodów: Ezaw i Jakub (Rdz 25:19 – 26) ............................................112
K(cid:260)opoty na g(cid:219)sto: Ezaw sprzedaje swój przywilej pierworództwa
(Rdz 25:27 – 34) ....................................................................................................112
„(cid:317)ona lub siostra” w wykonaniu Izaaka i Rebeki (Rdz 26) ..................................113
Jakub kradnie b(cid:260)ogos(cid:260)awie(cid:262)stwo Ezawa (Rdz 27 – 28:9) ....................................114
W obliczu niebezpiecze(cid:262)stwa: Jakub ucieka, aby ocali(cid:201) (cid:318)ycie (Rdz 28:10 – 22) ...... 115
Wspinaczka po drabinie Jakubowej ku sukcesom ........................................115
Targi Jakuba z Bogiem ......................................................................................116
Mi(cid:260)o(cid:285)(cid:201) od pierwszego wejrzenia: Jakub i Rachela (Rdz 29:1 – 30) .....................117
Rywalizacja mi(cid:219)dzy rodze(cid:262)stwem: narodziny dzieci Jakuba
(Rdz 29:31 – 30:24) ...............................................................................................118
Jakub zdobywa fortun(cid:219) i znika (Rdz 30:25 – 31:55) ............................................119
Jakub bierze nogi za pas… po raz kolejny ......................................................119
Niechaj Pan czuwa nade mn(cid:199) i nad tob(cid:199):
traktat pokojowy Jakuba i Labana ...............................................................120
Spis tre(cid:285)ci
7
Poleć książkęKup książkę Wyrównanie dawnych rachunków: Jakub spotyka si(cid:219) z Ezawem…
i Bogiem (Rdz 32 – 33:17) ....................................................................................121
Zapasy z Bogiem: Jakub zmienia imi(cid:219) ............................................................121
Co by(cid:260)o, to by(cid:260)o .................................................................................................122
Jakub odnajduje Boga, ale traci ojca i (cid:318)on(cid:219) (Rdz 33:18 – 20; 35) ......................122
Józef i cudowny p(cid:260)aszcz snów w technikolorze (Rdz 37) ....................................124
Usprawiedliwiony podst(cid:219)p: Juda i Tamar (Rdz 38) .............................................125
Na szczycie: Józef w Egipcie (Rdz 39 – 41) ............................................................126
Jailhouse Blues: Józef trafia do wi(cid:219)zienia .......................................................126
Nareszcie wolny! Józef interpretuje sny faraona ..........................................127
Szpiedzy tacy jak my: do Egiptu przybywaj(cid:199) bracia Józefa (Rdz 42 – 45) .........128
Marzenia Józefa si(cid:219) spe(cid:260)niaj(cid:199) ..........................................................................128
Pozwolenie na wyjazd: Jakub (cid:318)egna si(cid:219) z Kanaanem ...................................130
Znowu razem: spotkanie Jakuba z Józefem (Rdz 46 – 49) ..................................130
Jakub b(cid:260)ogos(cid:260)awi wnuków ...............................................................................130
Jakub b(cid:260)ogos(cid:260)awi swoich synów ......................................................................131
Do zobaczenia, (cid:318)egnajcie: Jakub i Józef umieraj(cid:199) (Rdz 50) ................................132
ROZDZIA(cid:259) 7: (cid:284)wi(cid:219)ty Moj(cid:318)eszu! Czytamy Ksi(cid:219)g(cid:219) Wyj(cid:285)cia,
Ksi(cid:219)g(cid:219) Kap(cid:260)a(cid:262)sk(cid:199), Ksi(cid:219)g(cid:219) Liczb
i Ksi(cid:219)g(cid:219) Powtórzonego Prawa ......................................133
Mozaika wczesnych lat (cid:318)ycia Moj(cid:318)esza ................................................................134
Narodziny Moj(cid:318)esza (Wj 1 – 2:9) .....................................................................134
Stracona m(cid:260)odo(cid:285)(cid:201) Moj(cid:318)esza (Wj 2:10) ............................................................135
Moj(cid:318)esz morderca (cid:318)eni si(cid:219) w Madian (Wj 2:11 – 2:22) .................................135
Spadamy st(cid:199)d! Exodus z Egiptu ............................................................................136
P(cid:260)on(cid:199)cy krzew (Wj 3 – 6) ...................................................................................136
Plagi, które uwolni(cid:260)y naród (Wj 7 – 10) ...........................................................137
Pierwsza Pascha (Wj 11 – 13) ..........................................................................139
Przej(cid:285)cie przez Morze Czerwone (Wj 14 – 15) ...............................................139
Daleko jeszcze? Ci(cid:199)g(cid:260)e narzekania Izraelitów (Wj 16 – 17) ...........................140
Przyj(cid:219)cie Dziesi(cid:219)ciu Przykaza(cid:262) i innych praw Izraela (Wj 20) ......................141
Tymczasem w obozie: Aaron i z(cid:260)oty cielec (Wj 32) ........................................144
Przyczepa kempingowa Boga: przybytek
(Wj 25:1 – 31:11; 35:30 – 40:38) ....................................................................145
Prawa u(cid:285)wi(cid:219)conego (cid:318)ycia: Ksi(cid:219)ga Kap(cid:260)a(cid:262)ska ......................................................147
Znaczenie ofiar w staro(cid:318)ytnym Izraelu (Kp(cid:260) 1 – 9) ........................................148
Czy to koszerne? Biblijna dieta (Kp(cid:260) 11) ..........................................................149
Przewodnik po (cid:285)wi(cid:219)tych dniach Izraela .........................................................150
Prawo i porz(cid:199)dek: system prawny Izraela .....................................................152
8
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę Czterdzie(cid:285)ci lat w(cid:219)drówki: Ksi(cid:219)ga Liczb ...............................................................153
Kolejne rebelie ludu Izraela (Lb 12 – 14, 21 i 25) ...........................................154
B(cid:260)(cid:199)d Moj(cid:318)esza: Ziemia Obiecana pozostaje niedost(cid:219)pna (Lb 20:2 – 13) .....155
Po(cid:318)egnalna przemowa Moj(cid:318)esza: Ksi(cid:219)ga Powtórzonego Prawa ......................156
Czy móg(cid:260)by(cid:285) to powtórzy(cid:201)? „Drugie” prawo
Ksi(cid:219)gi Powtórzonego Prawa (Pwt 1 – 33) ....................................................157
Koniec epoki: (cid:285)mier(cid:201) Moj(cid:318)esza (Pwt 34) ........................................................157
ROZDZIA(cid:259) 8: Eksperyment z zakresu teokracji — Ksi(cid:219)gi:
Jozuego, S(cid:219)dziów i Rut ...................................................159
Poznajemy Ksi(cid:219)g(cid:219) Jozuego ....................................................................................160
Przygotowania do podboju (Joz 1) ..................................................................160
Dwóch szpiegów i prostytutka (Joz 2) .............................................................160
Przeprawa przez Jordan i przygotowania do bitwy (Joz 3 – 5) .....................161
A mury run(cid:199): kl(cid:219)ska Jerycha (Joz 6) .................................................................162
Chwilowe zachwianie: (cid:285)wi(cid:219)tokradztwo (Joz 7 – 8) ........................................163
Podst(cid:219)p Gibeonitów i podbój totalny (Joz 9 – 12) .........................................163
Nowe domy i odnowione przymierza (Joz 13 – 22) .......................................165
Odnowienie przymierza i po(cid:318)egnanie Jozuego (Joz 23 – 24) .......................166
Poznajemy Ksi(cid:219)g(cid:219) S(cid:219)dziów ...................................................................................166
Nie s(cid:199)d(cid:316)cie, aby(cid:285)cie nie byli s(cid:199)dzeni: s(cid:219)dziowie
w staro(cid:318)ytnym (cid:285)wiecie ............................................................................. 167
Poczet s(cid:260)ynnych s(cid:219)dziów (Sdz 1 – 16) .............................................................167
Gdzie jest wyj(cid:285)cie? Równia pochy(cid:260)a dla narodu (Sdz 17 – 21) .....................173
Per(cid:260)y m(cid:199)dro(cid:285)ci z Ksi(cid:219)gi Rut ...................................................................................174
Jak s(cid:260)odko by(cid:260)o by(cid:201) kochan(cid:199) (Rt 1) .................................................................174
Zbiory i zaloty (Rt 2 – 3) ....................................................................................175
Sanda(cid:260)em tym ci(cid:219) za(cid:285)lubiam (Rt 4) .................................................................175
Król i „Jestem, który jestem”: 1 i 2 Ksi(cid:219)ga Samuela ..177
Ostatni s(cid:219)dzia Izraela: Samuel ..............................................................................178
Narodziny Samuela (1 Sm 1) ...........................................................................178
Bóg wzywa Samuela (1 Sm 2 – 3) ....................................................................179
Losy zaginionej Arki ................................................................................................180
Arka w boju (1 Sm 4) ........................................................................................180
Podró(cid:318)e z Ark(cid:199) (1 Sm 5 – 6) .............................................................................181
Saul, pierwszy król Izraela .....................................................................................182
Pro(cid:285)cie, a b(cid:219)dzie wam dane (1 Sm 8) .............................................................182
Koronacja Saula (1 Sm 9 – 12) .........................................................................182
Odtr(cid:199)cenie Saula (1 Sm 13 – 15) .....................................................................183
ROZDZIA(cid:259) 9:
Spis tre(cid:285)ci
9
Poleć książkęKup książkę Droga Dawida do w(cid:260)adzy .......................................................................................184
Dawidzie, jeste(cid:285) (cid:285)wietnym harfist(cid:199) (1 Sm 16) ...............................................185
Walka z Goliatem (1 Sm 17) .............................................................................185
Napletki i te(cid:285)ciowie (1 Sm 18 – 24) .................................................................187
Przygody Dawida i jego weso(cid:260)ej kompanii (1 Sm 25 – 30) ...........................188
Jak upadaj(cid:199) wielcy: (cid:285)mier(cid:201) Samuela, Saula i Jonatana .......................................189
Budowa dynastii .....................................................................................................190
Dawid obejmuje tron (2 Sm 1 – 4) ..................................................................191
Zmys(cid:260) polityczny Dawida (2 Sm 5 – 10) ..........................................................191
Upadek Dawida .......................................................................................................193
Dawid i Batszeba (2 Sm 11 – 12) .....................................................................193
Walka o tron Dawida (2 Sm 13 – 21) ...............................................................195
Ostatnie dni Dawida (2 Sm 22 – 24) ................................................................196
ROZDZIA(cid:259) 10: Opowie(cid:285)(cid:201) o dwóch królestwach:
1 i 2 Ksi(cid:219)ga Królewska oraz 1 i 2 Ksi(cid:219)ga Kronik ..........199
„Z(cid:260)oty wiek” Salomona ...........................................................................................200
Sukcesja Salomona (1 Krl 1) ............................................................................200
M(cid:199)dro(cid:285)(cid:201) Salomona (1 Krl 2) ............................................................................201
Projekty budowlane Salomona: (cid:285)wi(cid:199)tynia i inne skarby (1 Krl 5 – 7) .........202
Ostatnie dni Salomona (1 Krl 9 – 11) ..............................................................204
Podzia(cid:260) Izraela .........................................................................................................205
Bicze i kolce: Roboam dzieli naród (1 Krl 12) .................................................205
Czasy ba(cid:260)wochwalstwa: Jeroboam i z(cid:260)ote cielce (1 Krl 13 – 14) ...................207
Tymczasem w Judzie: kampania Szeszonka
(1 Krl 14:25 – 14:28, 2 Krn 12) .......................................................................208
Królestwo Izraela od Jeroboama po Achaba .......................................................209
Ahoj, królu Achabie! (1 Krl 16 – 22) .................................................................209
Niewiarygodne przygody Eliasza i Elizeusza ..................................................210
Królestwo Izraela od Achazjasza po Jehu ............................................................212
Zamach stanu i reformy religijne Jehu (2 Krl 9 – 10) .....................................212
Tymczasem w Judzie: Atalia, kobieta,
która zostaje w(cid:260)adczyni(cid:199) (2 Krl 11) ................................................................213
Zniszczenie Izraela ..................................................................................................213
Zbyt ma(cid:260)o, zbyt pó(cid:316)no: reformy w Judzie ............................................................214
Reformy Ezechiasza (2 Krl 18) .........................................................................214
„Bardzo z(cid:260)y” okres panowania Manassesa (2 Krl 21) ....................................215
Reformy Jozjasza (2 Krl 22 – 23) ......................................................................216
Koniec epoki: upadek Jerozolimy ..........................................................................217
Ostatnie dni Judy (2 Krl 23 – 25:26) .................................................................217
Pytanie o przyczyn(cid:219) w obliczu katastrofy (2 Krl 25:27 – 30) ........................218
10
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę Staro(cid:318)ytni specjali(cid:285)ci od propagandy: Ksi(cid:219)gi Kronik ..........................................218
Powtórka. Kroniki przypominaj(cid:199) przesz(cid:260)o(cid:285)(cid:201) .................................................218
Punkt widzenia Kronikarza ..............................................................................219
ROZDZIA(cid:259) 11: Obcy w obcym kraju:
Izrael na wygnaniu z Ksi(cid:219)gami Daniela i Estery .........221
Raz, dwa, trzy, przenosiny .....................................................................................222
Ksi(cid:219)ga Daniela .........................................................................................................222
Daniel uczy si(cid:219) na „Uniwersytecie Babilo(cid:262)skim”
i interpretuje sny (Dn 1 – 2) ..........................................................................223
Czy tu si(cid:219) robi gor(cid:199)co? Przyjaciele Daniela w rozpalonym piecu (Dn 3) ....225
Duma przed upadkiem (Dn 4) .........................................................................226
Napis na (cid:285)cianie: uczta Baltazara i upadek Babilonu (Dn 5) ........................226
Daniel w jaskini lwów (Dn 6) ............................................................................227
Wizje Daniela (Dn 7, 10 – 12) ...........................................................................228
Ksi(cid:219)ga Estery ...........................................................................................................229
Miss perskiego imperium (Est 1 – 2) ...............................................................229
Estera przybywa na ratunek (Est 3 – 10) ........................................................230
ROZDZIA(cid:259) 12: Do domu na (cid:285)wi(cid:219)ta: powrót do Ziemi Obiecanej
z Ksi(cid:219)gami Ezdrasza i Nehemiasza ...............................233
Wielki koncept Cyrusa Wielkiego ..........................................................................234
Tam dom twój, gdzie serce twoje: (cid:317)ydzi, którzy pozostali w Babilonie ......235
Nie ma jak w domu: (cid:317)ydzi, którzy wrócili do Judei (Ezd 1 – 2) .....................235
Druga (cid:285)wi(cid:199)tynia: rado(cid:285)(cid:201) dla oczu .........................................................................235
Trzeba zacz(cid:199)(cid:201) tam, gdzie inni przerwali: odbudowa (cid:285)wi(cid:199)tyni (Ezd 3) ........236
Odwracanie uwagi: sprzeciw Samarytan
wobec budowy (cid:285)wi(cid:199)tyni (Ezd 4 – 6) .............................................................236
Kap(cid:260)an Ezdrasz: co da si(cid:219) naprawi(cid:201)? Naprawd(cid:219) wiele… ....................................237
Zmiana przywództwa: (cid:317)ydzi zamieniaj(cid:199) monarchi(cid:219)
na teokracj(cid:219) (Ezd 7 – 8) .................................................................................237
Rozwód w biblijnym stylu (Ezd 9 – 10) ............................................................238
Nehemiasz budowniczy: da si(cid:219) to naprawi(cid:201)? Pewnie! .......................................239
Odbudowa murów Jerozolimy (Ne 3 – 4, 6) ...................................................239
Czytanie Tory przy Bramie Wodnej (Ne 8 – 9) ...............................................240
ROZDZIA(cid:259) 13: Wi(cid:219)cej ni(cid:318) zwykli wró(cid:318)bici: ksi(cid:219)gi prorockie ...............243
Posta(cid:201) biblijnego proroka .....................................................................................243
Opis dzia(cid:260)alno(cid:285)ci proroka ................................................................................244
Kwalifikacje wymagane od proroka ...............................................................245
Spis tre(cid:285)ci
11
Poleć książkęKup książkę Sylwetki proroków wi(cid:219)kszych ...............................................................................245
Izajasz .................................................................................................................246
Jeremiasz ...........................................................................................................250
P(cid:260)acz(cid:199)cy prorok: Lamentacje ...........................................................................252
Ezechiel ..............................................................................................................253
Poznajemy dwunastu proroków mniejszych ......................................................254
Ozeasz ................................................................................................................254
Joel ......................................................................................................................255
Amos ..................................................................................................................256
Abdiasz ...............................................................................................................256
Jonasz .................................................................................................................256
Micheasz ............................................................................................................258
Nahum ...............................................................................................................258
Habakuk .............................................................................................................259
Sofoniasz ...........................................................................................................259
Aggeusz ..............................................................................................................260
Zachariasz ..........................................................................................................260
Malachiasz .........................................................................................................261
ROZDZIA(cid:259) 14: Literatura dydaktyczna i poezja mi(cid:260)osna Izraela:
Ksi(cid:219)ga Przys(cid:260)ów, Ksi(cid:219)ga Koheleta
i Pie(cid:285)(cid:262) nad Pie(cid:285)niami .....................................................263
S(cid:260)owa, zgodnie z którymi nale(cid:318)y (cid:318)y(cid:201): Ksi(cid:219)ga Przys(cid:260)ów .......................................264
Przyczyna, skutek i kilka dobrych rad ............................................................265
Prawdziwe (cid:316)ród(cid:260)o m(cid:199)dro(cid:285)ci ............................................................................265
Przedstawiamy Pani(cid:199) M(cid:199)dro(cid:285)(cid:201) .......................................................................266
Opis idealnej ma(cid:260)(cid:318)onki .....................................................................................266
Mi(cid:260)o(cid:285)(cid:201) do Boga za nic? Ksi(cid:219)ga Hioba ....................................................................267
Gdy dobrym ludziom przytrafiaj(cid:199) si(cid:219) z(cid:260)e rzeczy ...........................................268
Co z tym wszystkim pocz(cid:199)(cid:201) .............................................................................271
(cid:317)ycie jest ci(cid:219)(cid:318)kie, a potem umieramy: Ksi(cid:219)ga Koheleta .....................................272
Biblijny sposób na podryw: Pie(cid:285)(cid:262) nad Pie(cid:285)niami ...............................................274
ROZDZIA(cid:259) 15: Koncert w (cid:285)wi(cid:199)tyni: muzyka
w staro(cid:318)ytnym Izraelu (Ksi(cid:219)ga Psalmów) ...................277
Psalmy: muzyka w Biblii .........................................................................................278
Kto jest autorem psalmów? .............................................................................278
Rodzaje psalmów ..............................................................................................279
Struktura psalmów ...........................................................................................280
Instrumenty muzyczne w staro(cid:318)ytnym Izraelu ...................................................281
Jaka to by(cid:260)a melodia? .............................................................................................282
12
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę Hity Izraela: najwi(cid:219)ksze przeboje w(cid:285)ród psalmów .............................................283
Psalmy 9 – 10 ....................................................................................................283
Psalm 22 ............................................................................................................283
Psalm 23 ............................................................................................................284
Psalm 46 ............................................................................................................284
Psalm 51 ............................................................................................................284
Psalm 137 ..........................................................................................................285
Psalm 139 ..........................................................................................................285
CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) III: WYDOBYWAMY BIBLIJNE SKARBY
UKRYTE W APOKRYFACH .........................................................287
ROZDZIA(cid:259) 16: Buntownicy maj(cid:199)cy powód:
1 i 2 Ksi(cid:219)ga Machabejska ..............................................289
Jak wype(cid:260)ni(cid:201) luki: historia (cid:317)ydów „mi(cid:219)dzy testamentami”
(586 – 584 r. p.n.e.) ..............................................................................................290
Wygnanie i powrót: (cid:317)ydzi wracaj(cid:199) do domu .................................................290
Wzlot i upadek Aleksandra Wielkiego ............................................................291
Nieszczególnie wielcy nast(cid:219)pcy Aleksandra: Ptolemeusze i Seleucydzi ....291
Hasmoneusze i Ksi(cid:219)gi Machabejskie ...................................................................292
1 Ksi(cid:219)ga Machabejska i „M(cid:260)ot”: supergwiazda zapasów? Nie! ....................293
2 Ksi(cid:219)ga Machabejska: z punktu widzenia kap(cid:260)ana ......................................294
ROZDZIA(cid:259) 17: Inne „ukryte skarby” apokryfów .................................297
Zagraj to jeszcze raz, Ezdraszu: 1 i 2 Ksi(cid:219)ga Ezdrasza ........................................298
1 Ksi(cid:219)ga Ezdrasza .............................................................................................298
2 Ksi(cid:219)ga Ezdrasza .............................................................................................298
Tobiasz i „w(cid:260)adca pier(cid:285)cieni”: Ksi(cid:219)ga Tobiasza ....................................................299
Nie l(cid:219)kajcie si(cid:219): Ksi(cid:219)ga Judyty ................................................................................300
S(cid:260)awi(cid:199)c Boga: Dodatki do Ksi(cid:219)gi Estery ...............................................................301
M(cid:199)dro(cid:285)(cid:201) — co za kobieta! Ksi(cid:219)ga M(cid:199)dro(cid:285)ci ........................................................301
Co b(cid:219)dzie, to b(cid:219)dzie: M(cid:199)dro(cid:285)(cid:201) Syracha ...............................................................302
Je(cid:285)li to nie Baruch, nie dotykaj: Ksi(cid:219)ga Barucha .................................................302
Rozchmurzcie si(cid:219), wygna(cid:262)cy! List Jeremiasza .....................................................303
Pozosta(cid:260)a cz(cid:219)(cid:285)(cid:201) opowie(cid:285)ci: dodatki do Ksi(cid:219)gi Daniela .......................................303
Wiara pod ogniem: Modlitwa Azariasza i Pie(cid:285)(cid:262) Trzech M(cid:260)odzie(cid:262)ców ........303
Och, Zuzanno, na darmo twoje (cid:260)zy: „Opowiadanie o Zuzannie” .................304
„Bel i smok” .......................................................................................................304
No dobra, nie mia(cid:260)em racji: Modlitwa Manassesa .............................................305
Spis tre(cid:285)ci
13
Poleć książkęKup książkę CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) IV: USTALAMY, CO NOWEGO JEST
W NOWYM TESTAMENCIE .......................................................307
ROZDZIA(cid:259) 18: Od narodzin do chrztu: Jezus przygotowuje si(cid:219)
do s(cid:260)u(cid:318)by (Ewangelie wed(cid:260)ug (cid:285)w. Mateusza,
Marka, (cid:259)ukasza i Jana) ..................................................309
Badamy (cid:316)ród(cid:260)a wiedzy o (cid:318)yciu Jezusa ..................................................................310
Poznajemy autorów Ewangelii ........................................................................310
Podobie(cid:262)stwa i ró(cid:318)nice mi(cid:219)dzy Ewangeliami ...............................................312
Na pocz(cid:199)tku: narodziny i wczesna m(cid:260)odo(cid:285)(cid:201) Jezusa (J 1) ....................................313
Odtwarzamy opowie(cid:285)(cid:201) o Bo(cid:318)ym narodzeniu .....................................................313
Zwiastowanie narodzin Jezusa (Mt 1 i (cid:259)k 1:26 – 1:38) ..................................314
Odtwarzamy scen(cid:219) w (cid:318)(cid:260)óbku: narodziny Jezusa ((cid:259)k 2:1 – 2:20) ..................314
Obrzezanie i ofiarowanie Jezusa ((cid:259)k 2:21 – 2:40) ..........................................317
Adoracja m(cid:219)drców (Mt 2:1 – 2:12) ..................................................................318
Powrót z Egiptu (Mt 2:13 – 2:23) .....................................................................320
Dorastamy z Jezusem .............................................................................................320
(cid:317)ycie w Nazarecie ((cid:259)k 2:39 – 2:40) ..................................................................320
Podró(cid:318) do Jerozolimy ((cid:259)k 2:41 – 2:52) ............................................................321
„Stracone lata” Jezusa ......................................................................................322
Uczestniczymy w chrzcie Jezusa ...........................................................................322
Poznajemy Jana Chrzciciela ((cid:259)k 1:5 – 1:23, 39 – 80) ......................................323
Obserwujemy chrzest Jezusa (Mt 3; Mk 1; (cid:259)k 3; J 1) ......................................323
Do(cid:285)wiadczamy kuszenia Jezusa ............................................................................324
ROZDZIA(cid:259) 19: Jesus Christ Superstar: „Lata s(cid:260)u(cid:318)by” Jezusa
(Ewangelie wed(cid:260)ug (cid:285)w. Mateusza, (cid:285)w. Marka,
(cid:285)w. (cid:259)ukasza i (cid:285)w. Jana) ..................................................327
Okresy s(cid:260)u(cid:318)by Jezusa ..............................................................................................328
Okres inauguracji ...................................................................................................328
Zmieniamy z Jezusem adresy ..........................................................................329
Wybieramy dwunastu uczniów Jezusa ...........................................................329
Okres popularno(cid:285)ci ................................................................................................331
Obserwujemy cuda Jezusa ..............................................................................332
Kazania Jezusa ...................................................................................................333
Rozszyfrowujemy przypowie(cid:285)ci Jezusa ..........................................................336
Okres opozycji .........................................................................................................339
Jezus i faryzeusze ..............................................................................................339
Jezus i saduceusze ............................................................................................340
14
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę Ostatni tydzie(cid:262) i ukrzy(cid:318)owanie Jezusa .................................................................341
Niedziela: triumfalny wjazd .............................................................................341
Poniedzia(cid:260)ek: oczyszczenie (cid:285)wi(cid:199)tyni ...............................................................342
Wtorek: podatki, dziesi(cid:219)cina i proroctwa na przysz(cid:260)o(cid:285)(cid:201) ..............................342
(cid:284)roda: namaszczenie Jezusa i zdrada Judasza ..............................................344
Czwartek: Ostatnia Wieczerza, zdrada Judasza i aresztowanie Jezusa ......345
Pi(cid:199)tek: procesy Jezusa i ukrzy(cid:318)owanie ...........................................................350
Zmartwychwstanie Jezusa .....................................................................................354
Ostatni rozkaz i wniebowst(cid:199)pienie ......................................................................356
ROZDZIA(cid:259) 20: Ko(cid:285)ció(cid:260) wczesnochrze(cid:285)cija(cid:262)ski
(Dzieje Apostolskie 1 – 8, 10 – 12 i 15) ..........................357
„Mission Impossible”: strategia zmiany (cid:285)wiata opracowana przez Jezusa ......358
(cid:284)wiadectwo w Jerozolimie .....................................................................................358
Zes(cid:260)anie Ducha (cid:284)wi(cid:219)tego (Dz 2) ......................................................................359
Uczniowie trafiaj(cid:199) do wi(cid:219)zienia (Dz 3 – 4:31, 5:12 – 5:42) ............................360
Oddanie Bogu: wspólne (cid:318)ycie w Ko(cid:285)ciele
wczesnochrze(cid:285)cija(cid:262)skim (Dz 4:32 – 6:7) .....................................................362
Dobra nowina w Judei i Samarii ............................................................................363
Jak pokona(cid:201) wrogów i wywrze(cid:201) wp(cid:260)yw na ludzi:
Szczepan na rozprawie (Dz 6:8 – 8:2) ..........................................................364
Burzenie murów: Filip i obcokrajowcy (Dz 8:3 – 8:40) ..................................364
(cid:284)wiadectwo a(cid:318) po kra(cid:262)ce ziemi ............................................................................366
Nowe horyzonty: chrze(cid:285)cija(cid:262)stwo staje si(cid:219) dost(cid:219)pne
dla nie-(cid:317)ydów (Dz 10 – 11) ............................................................................366
Pierwszy sobór Ko(cid:285)cio(cid:260)a (Dz 15) .....................................................................368
ROZDZIA(cid:259) 21: Komiwoja(cid:318)er z Tarsu: (cid:318)ycie i listy Paw(cid:260)a .....................371
Prze(cid:285)ladowca staje si(cid:219) prze(cid:285)ladowanym: przemiana Paw(cid:260)a .............................371
Co si(cid:219) sta(cid:260)o w drodze do Damaszku: nawrócenie
i powo(cid:260)anie Paw(cid:260)a (Dz 9:1 – 9:19) .................................................................373
Cz(cid:260)owiek w biegu: Pawe(cid:260) ucieka z Damaszku
i Jerozolimy (Dz 9:20 – 9:31) ..........................................................................373
Tu i tam: podró(cid:318)e misyjne Paw(cid:260)a ..........................................................................374
Pierwsza podró(cid:318) misyjna Paw(cid:260)a (46 – 49 r. n.e.) ...........................................375
Druga podró(cid:318) misyjna Paw(cid:260)a (50 – 52 r. n.e.) ................................................376
Trzecia podró(cid:318) misyjna Paw(cid:260)a (54 – 58 r. n.e.) ..............................................379
Pakiet korespondencji: listy Paw(cid:260)a .......................................................................381
Listy ewangeliczne Paw(cid:260)a .................................................................................382
Listy pastoralne .................................................................................................390
Spis tre(cid:285)ci
15
Poleć książkęKup książkę ROZDZIA(cid:259) 22: Chwileczk(cid:219), panie listonoszu:
listy powszechne Nowego Testamentu .......................397
Biblijna „galeria wiary”: List do Hebrajczyków ....................................................398
Jak dochowywa(cid:201) wiary: List (cid:285)w. Jakuba ................................................................400
Bez pracy nie ma ko(cid:260)aczy: 1 i 2 List Piotra ...........................................................401
1 List Piotra ........................................................................................................402
2 List Piotra ........................................................................................................403
Listy sumiennego pasterza: 1, 2 i 3 List Jana .......................................................404
1 List Jana ...........................................................................................................404
2 List Jana ...........................................................................................................406
3 List Jana ...........................................................................................................406
Walka o wiar(cid:219): List Judy .........................................................................................406
ROZDZIA(cid:259) 23: Pocz(cid:199)tek ko(cid:262)ca: Apokalipsa (cid:285)w. Jana ..........................409
Wizja przysz(cid:260)o(cid:285)ci (Ap 1 – 3) ....................................................................................409
Objawienie Jana ................................................................................................410
Jan zwraca si(cid:219) do siedmiu Ko(cid:285)cio(cid:260)ów .............................................................411
Wizja przysz(cid:260)o(cid:285)ci: Jezus otwiera siedem piecz(cid:219)ci (Ap 4 – 11) ............................412
Piecz(cid:219)cie 1. – 6.: czterej je(cid:316)d(cid:316)cy Apokalipsy i dzie(cid:262) gniewu ........................413
Siódma piecz(cid:219)(cid:201): pocz(cid:199)tek ko(cid:262)ca ....................................................................414
Brzemienna niewiasta, smok i dwie bestie (Ap 12 – 13) ....................................414
Narodziny gwiazdy: zst(cid:199)pienie Mesjasza .......................................................414
Wojna w innych (cid:285)wiatach: Micha(cid:260) walczy z bestiami i ze smokiem ............415
Armagedon i dzie(cid:262) s(cid:199)du (Ap 14 – 20) ...................................................................417
Nagroda: ostatnie (cid:318)niwo Boga ........................................................................417
Siedem czasz gniewu Boga ..............................................................................418
Zniszczenie wielkiej nierz(cid:199)dnicy .....................................................................418
Ostateczna bitwa mi(cid:219)dzy dobrem a z(cid:260)em .....................................................419
S(cid:199)d ostateczny ..................................................................................................419
Po drugiej stronie t(cid:219)czy: raj odzyskany (Ap 21 – 22) ..........................................420
CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) V: WTEDY I TERAZ: PONADCZASOWA
WYMOWA BIBLII ......................................................................421
ROZDZIA(cid:259) 24: Biblia i religie abrahamiczne: judaizm,
chrze(cid:285)cija(cid:262)stwo i islam .................................................423
Abraham: ojciec wielu narodów i wyzna(cid:262) ...........................................................424
Abraham i judaizm ...........................................................................................424
Abraham i chrze(cid:285)cija(cid:262)stwo .............................................................................425
Ibrahim i islam ..................................................................................................425
16
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę Jerozolima: miasto pokoju — i konfliktu ..............................................................427
Jerozolima w judaizmie ....................................................................................427
Jerozolima w chrze(cid:285)cija(cid:262)stwie ........................................................................428
Jerozolima w islamie .........................................................................................428
ROZDZIA(cid:259) 25: Micha(cid:260) Anio(cid:260), Milton i filmy: sztuka,
literatura, (cid:318)ycie i Biblia .................................................431
Biblia w sztuce ........................................................................................................432
Stworzenie Adama (Rdz 2) ...............................................................................432
Moj(cid:318)esz z rogami (Wj 34) .................................................................................433
Kwestia napletka Dawida (1 Sm 17) ...............................................................433
Co jest nie tak z tym obrazem? Narodziny Jezusa (Mt 1 – 2, (cid:259)k 2) ..............435
Ostatnia Wieczerza (Mt 26, Mk 14, (cid:259)k 22 i J 13) .............................................436
Biblia w literaturze ..................................................................................................437
Czy piek(cid:260)o jest (cid:285)mieszne? „Boska komedia” Dantego ..................................437
Kusz(cid:199)ca propozycja: „Raj utracony” Miltona .................................................438
Bia(cid:260)e wieloryby i biblijni Baalowie: „Moby Dick” Melville’a ...........................438
Totalny odjazd! Dobre i z(cid:260)e filmy o tematyce biblijnej .......................................439
„Dziesi(cid:219)cioro przykaza(cid:262)” (Lasky, 1923) ..........................................................439
„Dziesi(cid:219)cioro przykaza(cid:262)” (Paramount, 1956) ................................................440
„The Green Pastures” (Warner Bros., 1936) ..................................................441
„Ben Hur” (MGM, 1959) ....................................................................................441
„Jesus Christ Superstar” (Universal, 1973) .....................................................442
„Poszukiwacze zaginionej Arki” (Paramount, 1981) ......................................442
„Matrix” (Warner Bros., 1999) .........................................................................443
A dla dzieci… ......................................................................................................443
CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) VI: DEKALOGI .................................................................445
ROZDZIA(cid:259) 26: Dziesi(cid:219)(cid:201) (a nawet wi(cid:219)cej) postaci z Biblii,
które powiniene(cid:285) zna(cid:201) ..................................................447
Adam i Ewa ..............................................................................................................448
Noe ...........................................................................................................................448
Abraham ..................................................................................................................449
Moj(cid:318)esz ....................................................................................................................449
Dawid .......................................................................................................................450
Eliasz ........................................................................................................................450
Izajasz .......................................................................................................................451
Juda Machabeusz ...................................................................................................451
Spis tre(cid:285)ci
17
Poleć książkęKup książkę Maryja ......................................................................................................................451
Jezus .........................................................................................................................452
Piotr ..........................................................................................................................453
Pawe(cid:260) ........................................................................................................................453
ROZDZIA(cid:259) 27: Dziesi(cid:219)(cid:201) (cid:285)wi(cid:199)t, za które
mo(cid:318)emy podzi(cid:219)kowa(cid:201) Biblii .........................................455
Weekendy ................................................................................................................455
Pascha ......................................................................................................................456
Szawuot ((cid:284)wi(cid:219)to Tygodni, (cid:284)wi(cid:219)to Pierwszych Owoców
lub Pi(cid:219)(cid:201)dziesi(cid:199)tnica) ............................................................................................457
Sukkot ((cid:284)wi(cid:219)to Sza(cid:260)asów lub (cid:284)wi(cid:219)to Przybytków) ..............................................457
Jom Kippur (Dzie(cid:262) Pojednania) .............................................................................459
Rosz Haszana (Nowy Rok lub (cid:284)wi(cid:219)to Tr(cid:199)bek) .....................................................459
Purim .......................................................................................................................460
Chanuka ((cid:284)wi(cid:219)to Po(cid:285)wi(cid:219)cenia lub (cid:284)wi(cid:219)to (cid:284)wiate(cid:260)) .............................................460
Bo(cid:318)e Narodzenie ....................................................................................................461
Wielkanoc ................................................................................................................461
(cid:3)
Skorowidz .......................................................................463
18
Biblia dla bystrzaków
Poleć książkęKup książkę
W TYM ROZDZIALE:
(cid:27) Poznajemy (cid:318)ycie Moj(cid:318)esza — histori(cid:219)
wzlotów i upadków
(cid:27) Obserwujemy ucieczk(cid:219) Izraelitów
z niewoli egipskiej
(cid:27) Omawiamy dziesi(cid:219)(cid:201) przykaza(cid:262) i inne
prawa Izraela
(cid:27) Wchodzimy do przybytku — „przyczepy
kempingowej” Boga
(cid:27) W(cid:219)drujemy z Izraelitami po pustyni
Rozdzia(cid:260) (cid:1096)
(cid:284)wi(cid:219)ty Moj(cid:318)eszu!
Czytamy Ksi(cid:219)g(cid:219)
Wyj(cid:285)cia, Ksi(cid:219)g(cid:219)
Kap(cid:260)a(cid:262)sk(cid:199), Ksi(cid:219)g(cid:219)
Liczb i Ksi(cid:219)g(cid:219)
Powtórzonego Prawa
K
si(cid:243)ga Wyj(cid:337)cia, Ksi(cid:243)ga Kap(cid:251)a(cid:321)ska, Ksi(cid:243)ga Liczb i Ksi(cid:243)ga Powtórzonego Prawa
(cztery ksi(cid:243)gi, które wraz z Ksi(cid:243)g(cid:241) Rodzaju tworz(cid:241) Pi(cid:243)cioksi(cid:241)g Moj(cid:363)eszowy,
czyli Tor(cid:243) — zob. rozdzia(cid:251) 1.) obejmuj(cid:241) jeden z najd(cid:251)u(cid:363)szych okresów w Biblii
i opisuj(cid:241) przebywanie najwi(cid:243)kszych odleg(cid:251)o(cid:337)ci. Narodziny Moj(cid:363)esza w Egipcie i jego
ROZDZIA(cid:259) 7 (cid:284)wi(cid:219)ty Moj(cid:318)eszu! Czytamy Ksi(cid:219)g(cid:219) Wyj(cid:285)cia, Ksi(cid:219)g(cid:219) Kap(cid:260)a(cid:262)sk(cid:199)
133
Poleć książkęKup książkę (cid:337)mier(cid:289) na górze Nebo (we wspó(cid:251)czesnej Jordanii) dzieli sto dwadzie(cid:337)cia lat i dy-
stans ponad sze(cid:337)ciuset kilometrów. W tym okresie dosz(cid:251)o do ucieczki Izraelitów
z niewoli egipskiej, cudu przej(cid:337)cia przez Morze Czerwone, ustanowienia przy-
mierza z Bogiem na górze Synaj i podró(cid:363)y na kraniec Ziemi Obiecanej. Wszystkie
te elementy (cid:251)(cid:241)cz(cid:241) si(cid:243), aby wykreowa(cid:289) dramat bardziej ponadczasowy ni(cid:363) Egipt,
pot(cid:243)(cid:363)niejszy od Nilu, bardziej majestatyczny od faraona (jak nazywano egipskich
w(cid:251)adców) i bardziej nieprawdopodobny ni(cid:363) wygranie na loterii biletu na ca(cid:251)onocny
maraton filmów biblijnych. (No dobrze, zdajemy sobie spraw(cid:243), (cid:363)e to ostatnie nie
musi koniecznie znajdowa(cid:289) si(cid:243) na pierwszym miejscu wszelkich list (cid:363)ycze(cid:321), jakie
mo(cid:363)na sobie wyobrazi(cid:289)). W tym rozdziale przyjrzymy si(cid:243) wydarzeniom z (cid:363)ycia
i dokonaniom wielkiego wyzwoliciela i prawodawcy Izraela: Moj(cid:363)esza.
Mozaika wczesnych lat (cid:318)ycia Moj(cid:318)esza
Gdy opada kurtyna na koniec Ksi(cid:243)gi Rodzaju, Izraelici dobrze radz(cid:241) sobie w Egipcie
dzi(cid:243)ki pozycji Józefa, prawnuka Abrahama i ulubionego syna Jakuba. Potem jed-
nak, gdy unosi si(cid:243) ona na pocz(cid:241)tku Ksi(cid:243)gi Wyj(cid:337)cia, okazuje si(cid:243), (cid:363)e min(cid:241)(cid:251) pewien
czas i koleje ich losów zmieni(cid:251)y si(cid:243) dramatycznie. Otó(cid:363) potomkom dwunastu synów
Jakuba, tworz(cid:241)cym obecnie dwana(cid:337)cie pokole(cid:321) Izraela, (cid:361)le si(cid:243) wiedzie w niewoli.
Co gorsza, wysoki przyrost naturalny w(cid:337)ród Izraelitów nie podoba si(cid:243) królowi
Egiptu (czyli faraonowi), który nakazuje zabi(cid:289) wszystkie ich noworodki p(cid:251)ci m(cid:243)-
skiej. Na szcz(cid:243)(cid:337)cie dwie po(cid:251)o(cid:363)ne przyjmuj(cid:241)ce dzieci Izraelitów nie wykonuj(cid:241) tego
rozkazu i oszcz(cid:243)dzaj(cid:241) dzieci. W(cid:337)ciek(cid:251)y faraon nakazuje swojemu ludowi, aby wszyst-
kich izraelickich ch(cid:251)opców wrzucono do Nilu.
W takich okoliczno(cid:337)ciach rodzi si(cid:243) Moj(cid:363)esz — cz(cid:251)owiek, który pewnego dnia zmieni
los narodu, a w(cid:251)a(cid:337)ciwie wielu narodów.
Narodziny Moj(cid:318)esza (Wj 1 – 2:9)
Moj(cid:363)esz jest najm(cid:251)odszym z trójki dzieci Jokebed (to imi(cid:243) mamy) i Amrama (to
tatu(cid:337)), cz(cid:251)onków kap(cid:251)a(cid:321)skiego plemienia Izraela, Lewitów. Starszy brat Moj(cid:363)esza
Aaron zostanie pewnego dnia pierwszym arcykap(cid:251)anem Izraelitów, a pod prze-
wodnictwem jego siostry, Miriam, b(cid:243)d(cid:241) oni w przysz(cid:251)o(cid:337)ci wychwala(cid:289) Boga po wyj-
(cid:337)ciu z Egiptu.
Widoki Moj(cid:363)esza na przysz(cid:251)o(cid:337)(cid:289) nie s(cid:241) jednak ró(cid:363)owe ze wzgl(cid:243)du na rozkazy faraona
dotycz(cid:241)ce zabijania wszystkich nowo narodzonych ch(cid:251)opców. Aby da(cid:289) Moj(cid:363)eszowi
szans(cid:243), Jokebed w przewrotny sposób spe(cid:251)nia rozkaz faraona i umieszcza nie-
mowl(cid:243) w Nilu, ale wk(cid:251)ada je do trzcinowego koszyka, który oczywi(cid:337)cie unosi si(cid:243) na
wodzie. Nast(cid:243)pnie, równie przewrotnie, objawia si(cid:243) los, który sprawia, (cid:363)e koszyk
z Moj(cid:363)eszem odnajduje córka faraona. Dziewczyna lituje si(cid:243) nad niemowl(cid:243)ciem,
wydobywa je z wody i nadaje mu imi(cid:243) Moj(cid:363)esz, pochodz(cid:241)ce od hebrajskiego wy-
razu oznaczaj(cid:241)cego wyci(cid:241)ganie lub wydobywanie.
134
CZ(cid:218)(cid:284)(cid:200) II Zg(cid:260)(cid:219)biamy Bibli(cid:219) hebrajsk(cid:199) — Stary Testament
Poleć książkęKup książkę Z BIEGIEM RZEKI DO WIELKO(cid:284)CI
Rzeczna przygoda Moj(cid:318)esza nie jest tak wyj(cid:199)tkowa, jak mo(cid:318)na by(cid:260)oby przypuszcza(cid:201).
Mniej wi(cid:219)cej tysi(cid:199)c lat przed Moj(cid:318)eszem urodzi(cid:260) si(cid:219) podobno król Mezopotamii Sargon
Wielki. Jego matka, arcykap(cid:260)anka, umieszcza go w trzcinowym koszyku, który sp(cid:260)awia
rzek(cid:199) Eufrat, aby ukry(cid:201) to, (cid:318)e Sargon urodzi(cid:260) si(cid:219) z nieprawego (cid:260)o(cid:318)a. Dziecko ocala,
a nast(cid:219)pnie wychowuje skromny ogrodnik, a gdy Sargon odkrywa swoj(cid:199) prawdziw(cid:199)
to(cid:318)samo(cid:285)(cid:201), zostaje królem. Tym, co wyró(cid:318)nia rzeczn(cid:199) przygod(cid:219) Moj(cid:318)esza, jest fakt,
(cid:318)e chocia(cid:318) pochodzi on ze zwyk(cid:260)ej rodziny, jest jednak wychowywany na królewskim
dworze.
Imi(cid:243) „Moj(cid:363)esz” by(cid:251)o w staro(cid:363)ytnym Egipcie popularne, bo po egipsku oznacza
„sp(cid:251)odzony”. Na przyk(cid:251)ad imi(cid:243) „Ramozes” (lub „Ramzes”) oznacza „sp(cid:251)odzony
z Ra” (boga s(cid:251)o(cid:321)ca). Moj(cid:200)esz to zatem imi(cid:243) nios(cid:241)ce ze sob(cid:241) istotne tre(cid:337)ci zarówno
w j(cid:243)zyku hebrajskim, jak i egipskim.
Siostra Moj(cid:363)esza, która czuwa nad koszykiem, proponuje córce faraona, (cid:363)e znajdzie
dla dziecka izraelick(cid:241) opiekunk(cid:243). Ksi(cid:243)(cid:363)niczka si(cid:243) zgadza i siostra Moj(cid:363)esza za-
biera go do matki, u której pozostaje a(cid:363) do odstawienia od piersi (czyli do wieku
od trzech do sze(cid:337)ciu lat — to typowy w staro(cid:363)ytnym (cid:337)wiecie okres karmienia
piersi(cid:24
Pobierz darmowy fragment (pdf)
