Darmowy fragment publikacji:
Court, nobles and festivals:
Studies on the Early Modern visual culture
Edited by
Oskar J. Rojewski
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
Katowice 2019
Series: History
Series editor
Sylwester Fertacz
Referee
Hanna Osiecka-Samsonowicz
Denis van Alsloot, Skating Masquerade, or Carnival on Ice at the
Kipdorppoort Moats in Antwerp. ca. 1620, oil on panel. Madrid,
On the cover
Museo del Prado
This volume was financed by
the Dean of the Faculty of Humanities
of the University of Silesia in Katowice
Contents
Introduction
Oskar J. Rojewski, Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
Chapter I The festival books and the Habsburg Empire:
5
9
power and performance
Víctor Mínguez (Jaume I University)
Chapter II The Baroque festivals in the king’s court (1555-1808)
María Inmaculada Rodríguez Moya (Jaume I University)
Chapter III Palermo: a Baroque capital of kings
Pablo González Tornel (Jaume I University)
Chapter IV Festive courts in the New World: the political journey
of Luis de Velasco y Castilla in the American viceroyalties
Juan Chiva Beltrán (University of Valencia)
Chapter V “Pour la feste de l’ordre de la Thoison d’or de Mondit Seigneur
31
49
67
87
nagaires tenue en sa ville de Bruges”. The Assembly of the Order
of the Golden Fleece in 1468 and artistic patronage of Charles the Bold
Oskar J. Rojewski (University of Silesia)
Chapter VI “De la reseña que el Emperador mandó hacer de los grandes y 107
caballeros de su Casa y Corte”. The military parade of honour Charles V
before the conquest of Tunis (Barcelona, 1535)
Antonio Gozalbo Nadal (Jaume I University)
Chapter VII “Con dos infantes colma la real cuna”. The festivals for twin
125
grandchildren of Charles III and for the British peace in 1784
Cristina Igual Castelló (Jaume I University)
Chapter VIII The funeral ceremonies in the Church of the
Descalzas Reales during the second half of 16th century
Victoria Bosch Moreno (Jaume I University)
Chapter IX The obsequies of the nobleman Stefan Krzucki
and his extraordinary catafalque
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska (University of Silesia)
141
155
4
Streszczenie
Resumen
Bibliography
List of figures
Index of historical figures
165
167
169
191
197
5
IntroduCtIon
Public festivities, related strictly to the feudal political system, were a
manifestation of power and wealth, of both the monarchs and the noble-
men. To add splendor to ceremonial entrances of kings, weddings, or funer-
als of high-ranking persons, magnificent decorations had been prepared,
often by eminent artists. Due to their ephemeral nature, only a few of them
remained until the present time, yet thanks to detailed accounts and icono-
graphic sources, such as designs and graphic renditions, their forms and
complex ideological content may be the subject of scientific research.
The book you have in your hands focuses on the issue of artistic setting
of court ceremonies in the modern era, and are the result of cooperation be-
tween historians of art from the Jaume I University in Castellón de la Plana,
the University of Valencia, Spain, and the University of Silesia in Katowice,
Poland, which was established in 2016. The Spanish contributors belong to
the group having the name ”Iconografía e Historia del Arte”, which have
been conducting research on court culture and sponsoring of art for over
twenty years. The initiative of publishing a joint monograph, undertaken
by the Institute of Arts Studies of the University of Silesia, is a sign of ever
increasing interest of Polish scientists in the issues referred to above.
The book is devoted to selected aspects of the royal and noble visual
culture, strongly related to the image of power. The first chapter, The festi-
val books and the Habsburg empire: power and performance, by Víctor Mínguez,
deals with the relevance of literary and visual sources as a testimony of the
Habsburg court´s celebrations and explains their process of evolution in
the 16th and 17th century.
introduction 6
María Inmaculada Rodríguez Moya, in the study The Baroque festivals
in the king’s court (1555-1808), concluded her last research analysing the most
relevant characteristics of the Spanish Royal Court’s festivities in Royal
Sites, Madrid and other significant cities. Her contribution permits to ob-
serve the peculiarity of Habsburgs and Bourbons festive iconography and
its mediums, such as hieroglyphs, emblems, ephemeral architecture and
urban embellishments.
Pablo González Tornel, in the text Palermo: a Baroque capital of kings
described the urban reforms carried out in the 17th century, which trans-
formed the Sicilian capital into one of the European cities most sharply
defined by the image of royal power.
In the next chapter, Festive courts in the New World: the political journey
of Luis de Velasco y Castilla in the American viceroyalties, Juan Chiva Beltrán
raised the question of the symbolic presence of the Spanish king at the
festivals organized in his American possessions, on the example of the tri-
umphant tour of the 8th viceroy of New Spain.
Oskar J. Rojewski, in the text “Pour la feste de l’ordre de la Thoison d’or de
Mondit Seigneur nagaires tenue en sa ville de Bruges” – The Assembly of the Order
of the Golden Fleece in 1468 and artistic patronage of Charles the Bold analysed
the state accounts aiming the description of the ceremonial and artistic
patronage of the Assembly of the Order of the Golden Fleece in the Bur-
gundian State. The members of this institution during the Early Modern
Age played an important role in the Habsburg international affairs and
dynastic propaganda of power.
Antonio Gozalbo Nadal, in the study The military march in honour of
Charles V before the conquest of Tunis (Barcelona, 1535), collated the two relations
about the great parade – organized on the eve of the Tunis expedition – with
its representation on the second piece of the tapestry series The Conquest of
Tunis, weaved in Brussels, between 1548 and 1554.
The text “Con dos infantes colma la real cuna”. The festivals for twin grand-
children of Charles III and for the British peace in 1784, by Cristina Igual Castelló,
described the festivities that took place in Valencia to celebrate the signing of
a peace between Spain and Great Britain as well as the birth of new infants. It
is worth noticing that various institutions and organizations, such as the Roy-
al Academy of Fine Arts, the guilds, and the parishes cooperated in the cre-
ation of the ephemeral artworks with the intention to glorify the Monarchy.
introduction 7
Two final chapters, The funeral ceremonies in the Church of the Descalzas
Reales during the second half of 16th century, by Victoria Bosch Moreno, and The
obsequies of the nobleman Stefan Krzucki and his exceptional catafalque, by Mirosła-
wa Sobczyńska-Szczepańska, described the different ways to commemorate
the deceased and to exalt the dead person’s past, family and origins.
The authors of the book are very grateful to its reviewer, Professor Han-
na Osiecka-Samsonowicz, for her appropriate and constructive suggestions.
Oskar J. Rojewski
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
introduction STRESZCZENIE
Książka poświęcona jest zagadnieniom związanym z uroczystościami
dworskimi w dobie nowożytnej, ze szczególnym uwzględnieniem ich kon-
tekstu artystycznego i politycznego.
Siedem spośród dziewięciu rozdziałów dotyczy wydarzeń i zjawisk
z terenu monarchii hiszpańskich Habsburgów i Burbonów (w tym ich
amerykańskich kolonii), pozostałe dwa – Burgundii i Rzeczypospolitej.
W pierwszym rozdziale Víctor Mínguez omawia dwadzieścia jeden rela-
cji z fest dworskich, stanowiących istotny element propagandy władzy,
które odbyły się w XVI i XVII wieku w różnych częściach habsburskiego
imperium, m.in. w Hiszpanii, Portugalii, Flandrii i Nowej Hiszpanii. Te
szczegółowe deskrypcje, często opatrzone graficznymi przedstawieniami
dekoracji efemerycznych, były źródłem inspiracji dla innych dworów eu-
ropejskich. Inmaculada Rodríguez Moya dokonuje systematycznego prze-
glądu hiszpańskich uroczystości dworskich z lat 1555-1808, których głów-
ną, choć nie jedyną sceną był Madryt. Autorka przekonująco udowadnia,
że wywarły one istotny wpływ na transformację układu urbanistycznego
miasta podniesionego do rangi stolicy w roku 1561. Także Pablo González
Tornel podejmuje kwestię przeobrażeń w przestrzeni publicznej mających
na celu stworzenie odpowiedniej scenerii dla fest na cześć hiszpańskich
władców, opisując zmiany wprowadzone w wieku XVI i XVII w Paler-
mo, stolicy wicekrólestwa Sycylii. Badacz zwraca szczególną uwagę na rolę,
jaką w państwowych uroczystościach odgrywały posągi monarchów. Na
przykładzie triumfalnych przejazdów przez kolonie amerykańskie Luisa
de Velasco y Castilla, mianowanego najpierw wicekrólem Nowej Hiszpanii
(w roku 1590), a następnie Peru (w roku 1595), Juan Chiva Beltrán przybliża
kwestię symbolicznej obecności hiszpańskiego władcy w zamorskich cere-
moniach. Oskar Jacek Rojewski, w oparciu o analizę zachowanych rachun-
ków, rekonstruuje przebieg i oprawę artystyczną trzytygodniowych uro-
czystości towarzyszących zgromadzeniu Zakonu Złotego Runa z roku 1468,
w trakcie której Karol Śmiały przyjął tytuł wielkiego mistrza. W kolej-
nym rozdziale Antonio Gozalbo Nadal zestawia dwie relacje kronikarskie
z wielkiej parady wojskowej, która odbyła się w Barcelonie w roku 1535,
166
STReSZCZeNIe
w przededniu wyprawy cesarza Karola V na Tunis, z jej przedstawieniem
na tapiserii należącej do serii Zdobycie Tunisu, wykonanej w Brukseli w la-
tach 1548-1554. Cristina Igual Castelló opisuje zorganizowane w Walencji
obchody z okazji dwóch pomyślnych dla Hiszpanii wydarzeń z roku 1783:
narodzin wnuków (bliźniaków) Karola III i zawarcia tzw. pokoju wersal-
skiego z Wielką Brytanią. Na podstawie przekazów archiwalnych autor-
ce udało się ustalić, w jakim zakresie w przygotowaniach partycypowały
poszczególne cechy, parafie i inne instytucje, a także, odczytać program
ideowy okolicznościowych dekoracji.
Dwa ostatnie rozdziały traktują o uroczystościach funeralnych, któ-
rych celem było upamiętnienie osoby zmarłej i gloryfikacja jej rodu. Victo-
ria Bosch Moreno rekonstruuje przebieg ceremonii żałobnych z roku 1573
po śmierci Joanny Austriackiej, siostry Filipa II: od uroczystej eksportacji
ciała księżnej z eskurialu do Madrytu, poprzez jego publiczne okazanie
przed Alkazarem, po egzekwie w kościele klarysek. Tematem podjętym
przez Mirosławę Sobczyńską-Szczepańską jest sarmacka pompa funebris,
ukazana na przykładzie ostatniej drogi szlachcica Stefana Krzuckiego,
zmarłego w roku 1745, pochowanego w następnym roku we lwowskim ko-
ściele trynitarzy pw. św. Mikołaja. Autorka wykorzystała nieanalizowaną
dotychczas relację z pogrzebu, o którego wyjątkowości stanowił humano-
idalny, mobilny katafalk.
Prezentowana publikacja stanowi pokłosie współpracy między ba-
daczami z Uniwersytetu Jaume I w Castellón de la Plana, Uniwersytetu
w Walencji i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, trwającej od roku 2016.
167
RESUMEN
este libro trata las cuestiones relativas a la temática de festividades en la
época premoderna, con especial atención a su contexto artístico y político.
Siete de los nueve capítulos analizan los eventos y fenómenos de la
monarquía hispánica de los Habsburgo y los Borbones, mientras que los
otros dos lo hacen del estado borgoñón y la República de las Dos Nacio-
nes. en el primer capítulo, Víctor Mínguez analiza veintiún relatos de
fiestas cortesanas, elementos relevantes de la propaganda de poder, que se
celebraron a lo largo de los siglos XVI y XVII en distintas partes del Impe-
rio Habsburgo, entre las que cabe destacar españa, Portugal, Flandes y la
Nueva españa. estas detalladas descripciones de los eventos, que frecuen-
temente incluyen representaciones gráficas de decoraciones efímeras, eran
fuentes de inspiración para el resto de cortes europeas. Inmaculada Rodrí-
guez Moya sistematiza en su estudio las fiestas de la corte española desde
1555 hasta 1808, que tuvieron lugar principalmente en Madrid. La autora
documenta de manera convincente que estas celebraciones influyeron en
la estructura de la ciudad que en 1561 llegó a ser la capital de la monarquía
hispánica. Asimismo, Pablo González Tornel trata la cuestión de las trans-
formaciones del espacio público, describiendo los cambios introducidos
a lo largo de los siglos XVI y XVII en Palermo, capital del virreinato de
Sicilia, cuyo objetivo era crear un escenario adecuado para las festivida-
des en honor de los reyes españoles. el autor presta especial atención al
papel que durante las fiestas cortesanas desempeñaron las estatuas de los
monarcas. en el texto siguiente, Juan Chiva Beltrán aborda el tema de la
presencia simbólica del soberano en las fiestas ultramarinas, analizando
las entradas triunfales en el Nuevo Mundo de Luis de Velasco y Castilla, el
virrey de la Nueva españa (desde 1590), y posteriormente virrey del Perú
(desde 1595). Por su parte, Oskar Jacek Rojewski, basándose en las cuentas
de la contaduría mayor, reconstruye el curso de la ceremonia y las deco-
raciones efímeras de la asamblea de la Orden del Toisón de Oro del año
1468, cuando Carlos el Temerario fue nombrado gran maestre de la orden.
A continuación, Antonio Gozalbo Nadal compara dos relatos cronistas de
168
ReSUMeN
la gran parada militar organizada en Barcelona en 1535, antes de la partida
de Carlos hacia Túnez, con dos paños de la serie de la Conquista de Túnez
procedentes del taller bruselense de los años 1548-1554. Cristina Igual Cas-
telló describe las fiestas organizadas en Valencia en 1783 con ocasión de dos
acontecimientos faustos para españa: el nacimiento de los nietos gemelos
de Carlos III y la firma del tratado de Versalles con Gran Bretaña. Anali-
zando los documentos de archivo, la autora, además de leer el programa
iconográfico de las decoraciones efímeras, precisa de qué manera partici-
paron los gremios, las parroquias u otras instituciones de la ciudad en la
preparación de la celebración.
Los dos últimos capítulos tratan las ceremonias fúnebres que conme-
moraron al difunto y glorificaron a su familia. Victoria Bosch Moreno re-
construye el funeral de Juana de Austria, hermana de Felipe II fallecida en
1573, comenzando por el traslado del cadáver desde el Real Monasterio de
San Lorenzo de el escorial hasta Madrid, su exposición pública frente al
Real Alcázar, hasta las exequias en el Monasterio de las Descalzas Reales. el
tema tratado por Mirosława Sobczyńska-Szczepańska es la pompa funebris
sarmática del último adiós del noble polaco Stefan Krzucki, fallecido en
1745 y enterrado al año siguiente en la iglesia trinitaria de San Nicolás en
Leópolis. La autora se basa en un relato, hasta ahora no analizado, de dicha
ceremonia, única en su género por el catafalco móvil con forma humanoide.
La presente publicación es fruto de la colaboración que comenzó en
2016 entre los investigadores de la Universidad Jaume I de Castellón de la
Plana, Universidad de Valencia y la Universidad de Silesia de Katowice.
203
Authors
Victoria Bosch Moreno
Juan Chiva Beltrán
Pablo González Tonel
Antonio Gozalbo Nadal
Cristina Igual Castelló
Víctor Mínguez
Inmaculada Rodríguez Moya
Oskar J. Rojewski
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
Proofreading
Adam Labus
Book and cover design
Paolo Privitera
Copyright © 2019 by
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
All rights reserved
ISSN: 0208-6336
ISBN: 978-83-226-3835-4 (printed edition)
ISBN: 978-83-226-3836-1 (digital edition)
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice
www.wydawnictwo.us.edu.pl
e-mail: wydawus@us.edu.pl
First impression. Printed sheets 12,75. Publishing sheets 13,5.
Offset paper grade III, 90 g
Price 29,90 PLN (VAT )
Printing and binding
Volumina.pl Daniel Krzanowski
ul. Księcia Witolda 7-9, 71-063 Szczecin, Poland
Index of hIstorIcal fIgures
Pobierz darmowy fragment (pdf)
