Darmowy fragment publikacji:
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie
książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź
towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za
ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub
autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: Studio Gravite / Olsztyn
Obarek, Pokoński, Pazdrijowski, Zaprucki
Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/crowdf
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
ISBN: 978-83-283-0341-6
Copyright © Helion 2015
Printed in Poland.
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to! » Nasza społeczność
Spis treści
Wstęp ...............................................................................................7
Rozdział 1. Wprowadzenie teoretyczne ....................................... 15
Tłum finansował od zawsze ..............................................................15
Definiując crowdfunding ..................................................................21
Crowdfunding to (prawie) same zalety ..........................................26
Proces crowdfundingu .......................................................................32
Typy i rodzaje crowdfundingu ........................................................42
Rozdział 2. Niezbędnik ................................................................. 49
Wstęp ....................................................................................................49
5P crowdfundingu ..............................................................................53
Pomysł ..............................................................................................58
Plemię ...............................................................................................60
Plan ....................................................................................................60
Prezentacja .......................................................................................61
Promocja/PR .....................................................................................61
5P i tysiące niewiadomych ............................................................62
Dlaczego Tłum? (I inne trudne pytania) .........................................63
Łyżka dziegciu, beczka miodu ......................................................63
Pytanie 1. Czemu akurat crowdfunding? ...................................65
Pytanie 2. Czy możesz właściwie sformułować swoje cele? ....66
Pytanie 3. Dlaczego Tłum miałby wesprzeć Twój pomysł? .....67
Pytanie 4. Czy rozumiesz i akceptujesz zasady? .......................68
Komentarze ......................................................................................69
Kup książkęPoleć książkę4
Crowdfunding
Wybór modelu i sposobu finansowania przez T(cid:239)um ....................74
Wybór platformy .............................................................................74
„Trzecia droga”(cid:125) i druga te(cid:285) ........................................................79
Komentarze ......................................................................................83
Wyznaczenie celu finansowego i czasu trwania zbiórki ..............86
Wyznaczenie celu finansowego (funding goal) .........................86
Wyznaczenie celów dodatkowych (stretch goals) .....................90
Wyznaczenie czasu trwania zbiórki .............................................93
Komentarze ......................................................................................97
Dobór nagród i budowanie struktury nagród .............................100
Dobór nagród (perk selection) ....................................................101
Konstruowanie poziomów nagród
(perk pricing structuring) .....................................................104
Komentarze ....................................................................................112
Przygotowanie prezentacji ..............................................................115
Ty .....................................................................................................117
Opowie(cid:258)(cid:202) projektu (story) ...........................................................118
Materia(cid:239)y i aspekt wizualny ........................................................121
Opis projektu (project description) ............................................123
Wideoprezentacja (video pitch) .................................................128
Komentarze ....................................................................................131
Promocja/PR przed startem zbiórki ...............................................136
Z czym, do kogo, jak i po co? ......................................................136
Mobilizacja Twojego Plemienia ..................................................139
Pokrewne Plemiona i partnerzy .................................................142
Media i liderzy opinii ...................................................................145
Tu(cid:285) przed startem .........................................................................149
Komentarze ....................................................................................150
Promocja/PR po starcie zbiórki .......................................................155
Pierwsze kilkadziesi(cid:200)t godzin .....................................................155
Kolejne kilkadziesi(cid:200)t godzin .......................................................158
Co dalej? .........................................................................................163
Zarz(cid:200)dzanie kryzysowe ...............................................................165
Komentarze ....................................................................................166
Koniec kampanii… pocz(cid:200)tek pracy ...............................................170
Scenariusz nr 1: Sukces ................................................................170
Scenariusz nr 2: Pora(cid:285)ka ..............................................................175
Komentarze ....................................................................................179
Kup książkęPoleć książkęSpis treści
5
Imperialne rozmowy przy piwie.
Wywiad z organizatorami zbiórki „Piwne imperium” ............183
„Bali(cid:258)my si(cid:218), (cid:285)e dojdziemy do 100 tys. z(cid:239)”.
Wywiad z organizatorami zbiórki Space is More .....................202
Buduj(cid:200)c zbrojowni(cid:218).
Wywiad z organizatorem zbiórki The Armory .........................217
Wizytówka w postaci wydanej p(cid:239)yty.
Wywiad z zespo(cid:239)em Yoga Terror ................................................224
Rozdział 3. Dziennik kampanii ................................................... 235
Ostatnie dni przed startem .............................................................235
30 dni kampanii .................................................................................247
Co dalej? .............................................................................................263
Zakończenie ................................................................................ 267
Słowniczek pojęć ......................................................................... 271
Honorowa lista wspierających .................................................. 280
Kup książkęPoleć książkę6
Crowdfunding
Kup książkęPoleć książkę74
Crowdfunding
Wybór modelu i sposobu
finansowania przez Tłum
Etap planu poprzedzaj(cid:200)cy zbiórk(cid:218) to wi(cid:218)cej decyzji i dzia(cid:239)a(cid:241), ni(cid:285)
mog(cid:239)oby si(cid:218) wydawa(cid:202): symulacja kosztów, wyznaczenie celu fi-
nansowego, stworzenie struktury nagród, zgromadzenie zasobów
i contentu (zdj(cid:218)cia, grafiki, filmy), o(cid:285)ywienie personal network, zbu-
dowanie lub udro(cid:285)nienie kana(cid:239)ów social media… Najwa(cid:285)niejszy
jest jednak wybór takiego rodzaju finansowania przez T(cid:239)um, które
najlepiej odpowiada Twoim potrzebom, a co za tym idzie — wybór
w(cid:239)a(cid:258)ciwej platformy crowdfundingowej.
Wybór platformy
Je(cid:285)eli T(cid:239)um, do którego chcesz trafi(cid:202), mówi po polsku, to nie po-
winny interesowa(cid:202) Ci(cid:218) platformy zagraniczne, takie jak Indiegogo,
Kickstarter, Rockethub, Crowdrise, FundRazr czy Fundable. Do-
tychczasowe do(cid:258)wiadczenia rodzimych projektodawców za oce-
anem nie nastrajaj(cid:200) pozytywnie. S(cid:200) oczywi(cid:258)cie wyj(cid:200)tki w rodzaju
g(cid:239)o(cid:258)nych kampanii NeuroOn i Superhot, ale brak pocz(cid:200)tkowego
poparcia, niemo(cid:285)no(cid:258)(cid:202) prowadzenia promocji twarz(cid:200) w twarz,
ostrzejsza konkurencja na zagranicznych platformach, a nawet
usterki j(cid:218)zykowe u(cid:258)mierci(cid:239)y za granic(cid:200) wi(cid:218)kszo(cid:258)(cid:202) polskich projek-
tów. Dlatego je(cid:258)li Twój PUDS nie jest realizowany z my(cid:258)l(cid:200) o rynku
zagranicznym, we(cid:283) pod uwag(cid:218) jedynie poni(cid:285)sze platformy:
(cid:132) PolakPotrafi.pl,
(cid:132) Wspieram.to,
(cid:132) Wspieramkulture.pl,
(cid:132) Siepomaga.pl,
(cid:132) CrowdAngels,
Kup książkęPoleć książkęNiezbędnik
75
(cid:132) Beesfund,
(cid:132) OdpalProjekt.pl,
(cid:132) Wspólnicy.pl,
(cid:132) Wspólnyprojekt.pl,
(cid:132) Ideowi.pl,
(cid:132) Eventudu,
(cid:132) MySeed.pl,
(cid:132) Mintu.me.
To i tak poka(cid:283)ny wybór, a musisz si(cid:218) zdecydowa(cid:202) tylko na jedn(cid:200)
(nigdy nie crowdfunduj na dwóch platformach jednocze(cid:258)nie —
najpewniej na obu poniesiesz pora(cid:285)k(cid:218), poniewa(cid:285) T(cid:239)um b(cid:218)dzie
zdezorientowany i podejrzliwy). Czym si(cid:218) sugerowa(cid:202) przy po-
dejmowaniu tak wa(cid:285)nej decyzji? Przede wszystkim dopasuj do
swojego celu w(cid:239)a(cid:258)ciwy model crowdfundingu, na bazie którego
funkcjonuje platforma:
(cid:132) Nie zbierasz na konkretny PUDS, a na szerzej rozumian(cid:200)
dzia(cid:239)alno(cid:258)(cid:202) (np. rozkr(cid:218)cenie startupu)? To celuj w crowdfunding
udzia(cid:239)owy. W Polsce uprawiaj(cid:200) go CrowdAngels, Beesfund,
Ideowi.pl, Wspólnicy.pl, MySeed.pl. T(cid:239)um b(cid:218)dzie de facto
wykupywa(cid:202) udzia(cid:239)y w Twoim projekcie w zamian za zyski
czerpane z niego w perspektywie czasu. Model ten wi(cid:200)(cid:285)e si(cid:218)
z pewnymi zastrze(cid:285)eniami, m.in. z zawi(cid:239)o(cid:258)ciami w kwestii re-
gulacji prawnych, bardziej skomplikowan(cid:200) procedur(cid:200) wymiany
warto(cid:258)ci, a nawet obawami przed ograniczeniem niezale(cid:285)-
no(cid:258)ci twórczej i finansowej projektodawcy. Mimo to equity
crowdfunding uwa(cid:285)a si(cid:218) obecnie za najwi(cid:218)ksz(cid:200) nadziej(cid:218) dla
przedsi(cid:218)wzi(cid:218)(cid:202) biznesowych wymagaj(cid:200)cych du(cid:285)ych nak(cid:239)adów
kapita(cid:239)u.
Kup książkęPoleć książkę76
Crowdfunding
(cid:132) Je(cid:285)eli zbierasz na cel charytatywny, to Twoja zbiórka nie do
ko(cid:241)ca mie(cid:258)ci si(cid:218) w ramach crowdfundingu — jest to raczej
e-fundraising, cho(cid:202) niektórzy obstaj(cid:200) przy okre(cid:258)leniu donation-
based crowdfunding11. Cz(cid:218)(cid:258)(cid:202) platform mo(cid:285)e nie zaakceptowa(cid:202)
takiej kampanii, poniewa(cid:285) rzadko uwzgl(cid:218)dnia ona (cid:258)wiad-
czenie wzajemne. Finansowanie zapewniaj(cid:200) jej g(cid:239)ównie do-
nacje — idea altruizmu i ch(cid:218)(cid:202) czynienia dobra bierze gór(cid:218) nad
nagrodami materialnymi. Na takich zasadach funkcjonuje
portal e-fundraisingowy Siepomaga.pl.
(cid:132) Najbardziej uniwersalnym modelem pozostaje ten oparty na
nagrodach: reward-based crowdfunding12. W konsekwencji
najwi(cid:218)ksz(cid:200) popularno(cid:258)ci(cid:200) ciesz(cid:200) si(cid:218) platformy realizuj(cid:200)ce ten
w(cid:239)a(cid:258)nie typ zbiórek, czyli PolakPotrafi.pl i Wspieram.to.
Przewaga tego rozwi(cid:200)zania tkwi w jego prostocie. To niemal
jak zakupy przez internet — wp(cid:239)atom na Twój PUDS przy-
porz(cid:200)dkowane s(cid:200) odpowiednie pakiety nagród (wi(cid:218)cej miej-
sca po(cid:258)wi(cid:218)cimy im w nast(cid:218)pnej cz(cid:218)(cid:258)ci). Szeroki zakres orga-
nizowanych na tych platformach projektów sprawia, (cid:285)e mo(cid:285)esz
do nich przyj(cid:258)(cid:202) w zasadzie z ka(cid:285)dym „pomys(cid:239)em kreatyw-
nym”. Bardziej praktycznie jest wyliczy(cid:202), z czym zg(cid:239)asza(cid:202)
si(cid:218) tam nie nale(cid:285)y: „zbieram na iPhone’a”, czyli personal
crowdfunding, odpada. Dofinansowanie bie(cid:285)(cid:200)cej dzia(cid:239)alno(cid:258)ci
gospodarczej, powiedzmy — salonu fryzjerskiego, tak(cid:285)e nie
mie(cid:258)ci si(cid:218) w rubryce „projekty kreatywne”. Podobnie niewiel-
kie s(cid:200) szanse na wystartowanie w ramach tego modelu z kam-
11 My zdecydowanie wolimy charity crowdfunding.
12 Pisali(cid:258)my o tym ju(cid:285) w pierwszym rozdziale, ale crowdfunding oparty
na nagrodach jest dla nas synonimiczny ze s(cid:239)owem „crowdfunding”,
tzn. kiedy piszemy „crowdfunding”, niemal zawsze mamy na my(cid:258)li
w(cid:239)a(cid:258)nie reward-based crowdfunding.
Kup książkęPoleć książkęNiezbędnik
77
pani(cid:200) charytatywn(cid:200), cho(cid:202) gdyby dopasowa(cid:202) do niej nagrody
i dobra(cid:202) odpowiedni(cid:200) komunikacj(cid:218), nie jest to wykluczone.
Je(cid:285)eli ju(cid:285) wiesz, jaki model najlepiej odpowiada Twojemu celowi,
to mo(cid:285)emy skupi(cid:202) si(cid:218) na niuansach. Platformy danego typu ró(cid:285)-
ni(cid:200) si(cid:218) od siebie nie tylko nazw(cid:200) i wysoko(cid:258)ci(cid:200) pobieranej prowizji.
Powiedzmy to otwarcie: marka platformy mo(cid:285)e mie(cid:202) prze(cid:239)o(cid:285)e-
nie na sukces Twojej kampanii. W(cid:258)ród wymienionych powy(cid:285)ej s(cid:200)
takie, które zgromadzi(cid:239)y wokó(cid:239) siebie ogromny T(cid:239)um i maj(cid:200) mo(cid:285)li-
wo(cid:258)ci nag(cid:239)a(cid:258)niania wybranych akcji (miej na uwadze, (cid:285)e w przy-
padku Twojej mo(cid:285)e by(cid:202) inaczej). Dysponuj(cid:200) przy tym rozbudo-
wanymi kontaktami z mediami, organizacjami, (cid:258)rodowiskami
i ambasadorami projektów. Nie wszystkie platformy dysponuj(cid:200) ta-
kimi aktywami — cz(cid:218)(cid:258)(cid:202) z nich dopiero staje u progu swojej dzia-
(cid:239)alno(cid:258)ci, kiedy kilka innych wydaje si(cid:218) ju(cid:285) pó(cid:239)martwych (2 – 3
aktywne projekty, cho(cid:202) „aktywne” mo(cid:285)e by(cid:202) w tym wypadku nad-
u(cid:285)yciem). Czy to znaczy, (cid:285)e pod k(cid:200)tem Twojej kampanii — cze-
gokolwiek by ona dotyczy(cid:239)a — sugerujemy Ci wybranie portalu
o silnej, ustabilizowanej marce? Absolutnie nie. Wiele zale(cid:285)y od
charakteru inicjatywy i tego, do kogo kierowany jest PUDS. By(cid:202)
mo(cid:285)e Twój projekt zyska wi(cid:218)cej na wsparciu nielicznego, ale
zwartego i zmotywowanego Plemienia ni(cid:285) ró(cid:285)norodnego i przy-
padkowego T(cid:239)umu? St(cid:200)d platformy, które cho(cid:202) nie maj(cid:200) marki ani
zasobów dorównuj(cid:200)cych liderom rynku, konkuruj(cid:200) z nimi poprzez
specjalizacj(cid:218) lub (cid:258)rodowiskow(cid:200) renom(cid:218). Jeste(cid:258) artyst(cid:200)? Rozwa(cid:285)
zorganizowanie zbiórki na Wspieramkulture.pl. Planujesz koncert
lub inne wydarzenie kulturalne? W tym celu powsta(cid:239)a platforma
Eventudu. Twój projekt ma wymiar prospo(cid:239)eczny i proekologiczny?
Szukaj przychylnej mu spo(cid:239)eczno(cid:258)ci za po(cid:258)rednictwem Mintu.me.
Jeste(cid:258) dzia(cid:239)aczem zwi(cid:200)zku lub klubu sportowego, który chce
wesprze(cid:202) swoj(cid:200) dru(cid:285)yn(cid:218)? Zaloguj si(cid:218) na Fans4Club. Plemi(cid:218) (cid:258)wia-
domych presumentów o sprecyzowanych zainteresowaniach
Kup książkęPoleć książkę78
Crowdfunding
i oczekiwaniach mo(cid:285)e pomóc zrealizowa(cid:202) ka(cid:285)d(cid:200) inicjatyw(cid:218). Wi(cid:218)-
cej: mo(cid:285)e te(cid:285) towarzyszy(cid:202) jej po zebraniu funduszy i zapewni(cid:202)
wsparcie, którego nie sposób oczekiwa(cid:202) od szeroko rozumianego
T(cid:239)umu13.
Chocia(cid:285) nie wybierzemy za Ciebie platformy, na której zorgani-
zujesz swoj(cid:200) zbiórk(cid:218), mo(cid:285)emy podzieli(cid:202) si(cid:218) po(cid:285)ytecznym tru-
izmem. Najlepszym sposobem na wybranie tej odpowiedniej dla
Twojej zbiórki jest ma(cid:239)y research — po prostu przestudiuj inne
podobnego rodzaju projekty. Zobacz, jak sobie poradzi(cid:239)y, jaki by(cid:239)
odzew. W szczególno(cid:258)ci sprawd(cid:283):
(cid:132)
(cid:132)
(cid:132)
ile podobnego rodzaju inicjatyw crowdfundowano na danej
platformie;
ile z tych projektów odnios(cid:239)o sukces, a ile ponios(cid:239)o pora(cid:285)k(cid:218);
jakie by(cid:239)y wyznaczone przez te projekty cele finansowe;
(cid:132) czy mie(cid:258)ci(cid:239)y si(cid:218) one w jednej, okre(cid:258)lonej kategorii zbiórek i czy
jest ona wzgl(cid:218)dnie popularna na platformie;
(cid:132)
(cid:132)
jakie uwagi pojawia(cid:239)y si(cid:218) pod tym kampaniami na stronach
projektowych, w social media i na forach;
je(cid:285)eli tylko da si(cid:218) to sprawdzi(cid:202): jak(cid:200) pomoc otrzyma(cid:239)y one
w kwestii promocji i wsparcia technicznego od platform;
(cid:132)
jaki by(cid:239) odzew mediów i (cid:258)rodowisk na dane zbiórki;
(cid:132) czy kampanie pozyska(cid:239)y jakich(cid:258) ambasadorów;
(cid:132)
jak rysuj(cid:200) si(cid:218) rekordowe oraz (cid:258)rednie warto(cid:258)ci zbieranych (cid:258)rod-
ków na danej platformie — nie tylko w ramach projektów po-
dobnych do Twojego, ale ca(cid:239)ej kategorii, do której przynale(cid:285)(cid:200).
13 Mo(cid:285)e powinni(cid:258)my rozwa(cid:285)y(cid:202) nazw(cid:218) tribefunding dla w(cid:218)(cid:285)szej odmiany
crowdfundingu?
Kup książkęPoleć książkęNiezbędnik
79
Pami(cid:218)taj, (cid:285)e czasem warto po prostu napisa(cid:202) do projektodawcy,
który crowdfundowa(cid:239) podobny PUDS, i poprosi(cid:202) go o podzielenie
si(cid:218) do(cid:258)wiadczeniami. Nie zast(cid:200)pi to (cid:285)mudnej analizy projektów
i procesu poznawania specyfiki platformy, ale z pewno(cid:258)ci(cid:200) uzupe(cid:239)ni
je o pog(cid:239)(cid:218)bione wnioski.
„Trzecia droga”(cid:125) i druga też
Istnieje alternatywa dla korzystania z us(cid:239)ug platform crowdfun-
dingowych, ale nieprzypadkowo omawiamy j(cid:200) w dalszej kolejno-
(cid:258)ci. Nasi kuzyni ze (cid:258)rodowiska CrowdClan nazwali to zgrabnie DIY
approach14: samodzielnie stawiasz infrastruktur(cid:218) crowdfundingow(cid:200)
i samodzielnie ni(cid:200) zarz(cid:200)dzasz. Technologicznie nie jest to skom-
plikowane — w sieci mo(cid:285)na znale(cid:283)(cid:202) odpowiednie wtyczki do
WordPressa czy Bloggera, które wystarczy podpi(cid:200)(cid:202) do swojej strony.
Rozwi(cid:200)zanie to wydaje si(cid:218) zach(cid:218)caj(cid:200)ce pod wieloma wzgl(cid:218)dami:
(cid:132) Przede wszystkim unikasz p(cid:239)acenia prowizji platformie, czyli
nie musisz odejmowa(cid:202) 6 – 10 proc. od zebranej kwoty (nie
ma jednak sensu unika(cid:202) us(cid:239)ug po(cid:258)rednika p(cid:239)atno(cid:258)ci interneto-
wych, o czym za moment).
(cid:132) Nie musisz zamyka(cid:202) swojej kampanii w konkretnych ramach
czasowych. My akurat do tego zach(cid:218)camy, bo daje to wra-
(cid:285)enie pilno(cid:258)ci i mobilizuje wp(cid:239)acaj(cid:200)cych, ale równie dobrze
mo(cid:285)esz nie wyznacza(cid:202) daty zako(cid:241)czenia zbiórki.
(cid:132) Mo(cid:285)esz tak(cid:285)e pozwoli(cid:202) sobie na flexible funding, czyli nie
zwraca(cid:202) (cid:258)rodków do wp(cid:239)acaj(cid:200)cych w przypadku nieosi(cid:200)gni(cid:218)-
cia celu finansowego. Teoretycznie mo(cid:285)esz nie wskaza(cid:202) ani
kwoty docelowej, ani okresu, w którym pragniesz j(cid:200) zebra(cid:202), ale
tak(cid:200) praktyk(cid:218) odradzamy w szczególno(cid:258)ci.
14 Podej(cid:258)cie zrób to sam, od do it yourself (DIY).
Kup książkęPoleć książkę80
Crowdfunding
(cid:132) Prowadz(cid:200)c zbiórk(cid:218) na w(cid:239)asnej stronie, masz wyra(cid:283)nie wi(cid:218)ksz(cid:200)
swobod(cid:218) w zakresie prezentacji:
(cid:138) Dysponujesz bardziej atrakcyjn(cid:200) i naturaln(cid:200) landing page
ni(cid:285) w przypadku strony projektu na platformie crowdfun-
dingowej.
(cid:138) Masz wi(cid:218)ksze mo(cid:285)liwo(cid:258)ci zaprezentowania nie tylko swo-
jego pomys(cid:239)u (galerie, podstrony, aplikacje), ale i marki oso-
bistej czy korporacyjnej.
(cid:138) Do tego mo(cid:285)esz rozci(cid:200)gn(cid:200)(cid:202) swoj(cid:200) identyfikacj(cid:218) wizualn(cid:200) na
ca(cid:239)(cid:200) stron(cid:218), a nie tylko jej wyodr(cid:218)bniony fragment.
Zalety mog(cid:200) zakr(cid:218)ci(cid:202) w g(cid:239)owie. Dlaczego mimo to przyt(cid:239)a-
czaj(cid:200)ca wi(cid:218)kszo(cid:258)(cid:202) kampanii crowdfundingowych jest pro-
wadzona z wykorzystaniem infrastruktury zewn(cid:218)trznej, a nie
„na swoim”?
(cid:132) Je(cid:285)eli nie dysponujesz w(cid:239)asn(cid:200), wzgl(cid:218)dnie estetyczn(cid:200) i funk-
cjonaln(cid:200) stron(cid:200) WWW, musisz ponie(cid:258)(cid:202) znacz(cid:200)ce wydatki i w(cid:239)o-
(cid:285)y(cid:202) dodatkow(cid:200) prac(cid:218) w jej stworzenie. To mo(cid:285)e stanowi(cid:202) pro-
blem. Tym bardziej (cid:285)e crowdfunding ma Ci pomóc pozyska(cid:202)
fundusze, nie za(cid:258) je wydawa(cid:202)… pami(cid:218)tasz? ;)
(cid:132) DIY approach oznacza bardzo ograniczony dost(cid:218)pu do T(cid:239)umu
w szerokim znaczeniu, tzn. szanse na to, (cid:285)e kto(cid:258) spoza Twojego
(cid:258)rodowiska wpadnie na projekt, s(cid:200) niskie(cid:125)
(cid:132) …a jeszcze ni(cid:285)sze s(cid:200) szanse na to, (cid:285)e kto(cid:258) spoza Twojego (cid:258)ro-
dowiska b(cid:218)dzie chcia(cid:239) wy(cid:239)o(cid:285)y(cid:202) pieni(cid:200)dze na Twój pomys(cid:239).
Marka platform crowdfundingowych oznacza du(cid:285)(cid:200) wiarygod-
no(cid:258)(cid:202) — ludzie ufaj(cid:200) cyfrowej przestrzeni, przez któr(cid:200) przecho-
dz(cid:200) setki czy tysi(cid:200)ce projektów i jeszcze wi(cid:218)cej wspieraj(cid:200)cych.
Kup książkęPoleć książkęNiezbędnik
81
(cid:132) W ca(cid:239)ym procesie nie otrzymasz tak(cid:285)e (cid:285)adnego wsparcia,
technicznego czy promocyjnego, ze strony ludzi do(cid:258)wiadczo-
nych w tym fachu, czyli pracowników platformy.
Kiedy wi(cid:218)c warto rozwa(cid:285)y(cid:202) crowdfundingowy DIY approach?
Przede wszystkim wtedy, kiedy dysponujesz siln(cid:200) mark(cid:200), du(cid:285)ym
kapita(cid:239)em zaufania i mo(cid:285)esz liczy(cid:202) na zwart(cid:200), zaanga(cid:285)owan(cid:200) spo-
(cid:239)eczno(cid:258)(cid:202); pro(cid:258)ciej: masz wokó(cid:239) siebie zgromadzone silne Plemi(cid:218).
Je(cid:285)eli docelowym centrum spotka(cid:241) dla spo(cid:239)eczno(cid:258)ci pozostaje
Twoja strona WWW lub blog zintegrowany z social media (tzn. ka-
na(cid:239)y te generuj(cid:200) wzgl(cid:218)dnie du(cid:285)y ruch i engagement), to organizo-
wanie zbiórki na platformie mog(cid:239)oby jedynie obni(cid:285)y(cid:202) te wska(cid:283)niki
i „rozrzedza(cid:202)” mark(cid:218). Ale nawet buduj(cid:200)c modu(cid:239) crowdfundingowy
w ramach w(cid:239)asnej infrastruktury (mo(cid:285)e to by(cid:202) ramka, widget lub
landing page), warto oprze(cid:202) si(cid:218) na po(cid:258)redniku p(cid:239)atno(cid:258)ci interne-
towych15. To konieczno(cid:258)(cid:202) uiszczenia od 1,5 proc. do 4 proc. pro-
wizji od (cid:239)(cid:200)cznej kwoty zebranej w toku kampanii, ale zaufaj nam:
alternatyw(cid:218) stanowi podanie numeru konta, co nie jest wygodne
ani dla Ciebie, ani dla wp(cid:239)acaj(cid:200)cych (m.in. d(cid:239)u(cid:285)szy czas przetwa-
rzania transakcji, ryzyko pomylenia konta). Dodatkowo, je(cid:285)eli
przyjmiesz typow(cid:200) dla platform formu(cid:239)(cid:218) all or nothing16, system
p(cid:239)atno(cid:258)ci mo(cid:285)e zamrozi(cid:202) (cid:258)rodki i zwróci(cid:202) je presumentom w razie
niezebrania pe(cid:239)nej kwoty. Transfer na konto bankowe nie daje
takiej mo(cid:285)liwo(cid:258)ci, wi(cid:218)c pokusa zatrzymania pieni(cid:218)dzy w obliczu
pora(cid:285)ki mo(cid:285)e by(cid:202) dla Ciebie zbyt du(cid:285)a. Maj(cid:200)c na koncie cudz(cid:200)
kas(cid:218), bardzo (cid:239)atwo mno(cid:285)y(cid:202) powody, dla których „projekt jednak
da si(cid:218) zrealizowa(cid:202) po kosztach”(cid:125)
15 Przyk(cid:239)adowo: Transferuj.pl, Przelewy24, PayU.
16 Inaczej: fixed funding.
Kup książkęPoleć książkę82
Crowdfunding
Chcemy jeszcze zwróci(cid:202) Twoj(cid:200) uwag(cid:218) na coraz wyra(cid:283)niejsze za-
z(cid:218)bianie si(cid:218) (cid:258)cie(cid:285)ki zrób to sam z crowdfundingiem uprawianym
za po(cid:258)rednictwem platform.
W 2014 roku platforma Indiegogo uruchomi(cid:239)a rozwi(cid:200)zanie Outpost.
To narz(cid:218)dzie do prowadzenia zbiórki w wersji „domowej”, oparte
na technologii platformy, a mimo to umo(cid:285)liwiaj(cid:200)ce zagnie(cid:285)d(cid:285)enie
na w(cid:239)asnej stronie internetowej i personalizacj(cid:218) wygl(cid:200)du pod k(cid:200)tem
swojego brandu. Co ciekawe, kampania pozostaje tak(cid:285)e widoczna
na stronie g(cid:239)ównej platformy Indiegogo! To znaczy, (cid:285)e rozwi(cid:200)zanie
Outpost likwiduje jeden z g(cid:239)ównych minusów crowdfundingu
typu DIY, daj(cid:200)c jednoczesny dost(cid:218)p i do w(cid:200)skiego, zwartego Ple-
mienia, i do szerokiego, ró(cid:285)norodnego T(cid:239)umu. Oczywi(cid:258)cie u(cid:285)y-
czenie przez platform(cid:218) tej technologii i pozycjonowanie kampa-
nii wi(cid:200)(cid:285)e si(cid:218) z op(cid:239)at(cid:200) standardowej prowizji od zebranej kwoty.
Pozostaje mie(cid:202) nadziej(cid:218), (cid:285)e taka us(cid:239)uga stanie si(cid:218) cz(cid:218)(cid:258)ci(cid:200) oferty
równie(cid:285) polskich platform. Oby ju(cid:285) nied(cid:239)ugo.
Jeszcze pe(cid:239)niejszy miks zbiórki DIY ze zbiórk(cid:200) na platformie sta-
nowi co(cid:258), co nazywamy kampani(cid:200) kontynuacyjn(cid:200). Pierwsza
runda odbywa si(cid:218) na platformie. Je(cid:285)eli zako(cid:241)czy si(cid:218) sukcesem,
druga runda przyjmuje posta(cid:202) crowdfundingu typu DIY i mo(cid:285)e
trwa(cid:202) do momentu realizacji PUDS i wprowadzenia go na rynek.
Technika ta zacz(cid:218)(cid:239)a si(cid:218) popularyzowa(cid:202), gdy autor gry Star Citizen
Chris Roberts najpierw zorganizowa(cid:239) kampani(cid:218) na Kickstarterze,
zako(cid:241)czon(cid:200) olbrzymim jak na jej standardy sukcesem (2,134 mln
dol.), a nast(cid:218)pnie postanowi(cid:239) kontynuowa(cid:202) j(cid:200) na w(cid:239)asnej stronie
Roberts Space Industries. Spo(cid:239)eczno(cid:258)(cid:202) tak zapali(cid:239)a si(cid:218) do tego
projektu, (cid:285)e nie tylko zapewnia(cid:239)a Star Citizen dalsze wp(cid:239)aty, ale
i wygenerowa(cid:239)a efekt (cid:258)nie(cid:285)nej kuli. Rezultat? W listopadzie 2014
roku, nieca(cid:239)e dwa lata po zako(cid:241)czeniu zbiórki na Kickstarterze,
projekt zebra(cid:239) (cid:239)(cid:200)cznie 64 mln dol. Nie, to nie pomy(cid:239)ka. Ponad
Kup książkęPoleć książkęNiezbędnik
83
czterokrotnie wi(cid:218)cej ni(cid:285) druga najwi(cid:218)ksza inicjatywa crowdfun-
dingowa Coolest Cooler (13,285 mln dol.). Autor Star Citizen nie usta-
nowi(cid:239)by tego rekordu, opieraj(cid:200)c si(cid:218) jedynie na platformie. Nie mu-
sisz od razu celowa(cid:202) w 50 mln dol., ale je(cid:285)eli tylko uda Ci si(cid:218)
zgromadzi(cid:202) Plemi(cid:218) wokó(cid:239) swojego projektu, to by(cid:202) mo(cid:285)e platfor-
ma powinna stanowi(cid:202) jedynie pierwszy etap Twojej kampanii
crowdfundingowej?
Komentarze
Piwne imperium (Irek Huszcza)
Wybór platformy Wspieram.to pod k(cid:200)tem naszej kampanii by(cid:239)
czystym przypadkiem, nieznacznie podpartym widocznym za-
anga(cid:285)owaniem jej w(cid:239)a(cid:258)cicieli. Wystarczy(cid:239)o, (cid:285)e wprowadzili(cid:258)my
na stron(cid:218) projektu pierwsze tre(cid:258)ci, a ekipa Wspieram.to z miejsca
wyci(cid:200)gn(cid:218)(cid:239)a pomocn(cid:200) d(cid:239)o(cid:241) i zaoferowa(cid:239)a doradztwo na zasadzie
„ch(cid:239)opaki, zastanówcie si(cid:218) nad takim lub takim elementem”.
Wspó(cid:239)praca uk(cid:239)ada(cid:239)a si(cid:218) wy(cid:258)mienicie i dlatego tam postanowili(cid:258)my
pozosta(cid:202) — wspó(cid:239)pracujemy zreszt(cid:200) po dzi(cid:258) dzie(cid:241), w formie part-
nerstwa. Warto przy tym zaznaczy(cid:202), (cid:285)e od pocz(cid:200)tku rozwa(cid:285)ali(cid:258)my
jedynie polski crowdfunding, poniewa(cid:285) gra mia(cid:239)a by(cid:202) skierowana
wy(cid:239)(cid:200)cznie do polskich graczy.
Ponadto od samego pocz(cid:200)tku wiedzieli(cid:258)my, (cid:285)e b(cid:218)dzie to zbiórka
bazuj(cid:200)ca na wzajemnym (cid:258)wiadczeniu, czyli model oparty na na-
grodach. Chcieli(cid:258)my, aby ludzie, którzy nam zaufali, mogli w za-
mian otrzyma(cid:202) wymiern(cid:200) korzy(cid:258)(cid:202) — taka idea jest dla nas najbar-
dziej racjonalna, je(cid:258)li chodzi o bran(cid:285)(cid:218) naszej dzia(cid:239)alno(cid:258)ci.
Do kampanii starali(cid:258)my si(cid:218) rzetelnie przygotowa(cid:202): szukali(cid:258)my in-
formacji o udanych akcjach na Kickstarterze, o tym, jakiego rodzaju
nagrody powinni(cid:258)my zaproponowa(cid:202) itd. W praktyce wi(cid:218)kszo(cid:258)(cid:202)
Kup książkęPoleć książkę84
Crowdfunding
decyzji podejmowali(cid:258)my na wyczucie i do dzi(cid:258), czytaj(cid:200)c poradniki
takie jak ten, cieszymy si(cid:218), (cid:285)e intuicja nas nie zawiod(cid:239)a.
Space is More (Szymon Gry(cid:258) i Leszek Orzechowski)
Im wi(cid:218)cej czytamy i dowiadujemy si(cid:218) o niuansach zwi(cid:200)zanych
z organizacj(cid:200) kampanii crowdfundingowej, tym bardziej jeste(cid:258)my
zdumieni, (cid:285)e uda(cid:239)o nam si(cid:218) odnie(cid:258)(cid:202) sukces za pierwszym razem!
Nie znali(cid:258)my si(cid:218) na crowdfundingu. Od zdecydowania si(cid:218) na
uruchomienie kampanii do momentu jej faktycznego startu nie
min(cid:200)(cid:239) tydzie(cid:241), tote(cid:285) nie mog(cid:239)o by(cid:202) mowy o dog(cid:239)(cid:218)bnym rozezna-
niu w terenie oraz specyfice crowdfundingu. Dla nas wa(cid:285)na by(cid:239)a
marka platformy PolakPotrafi.pl. Rozumieli(cid:258)my, (cid:285)e musimy stwo-
rzy(cid:202) drabink(cid:218) nagród dla wspieraj(cid:200)cych i zaproponowa(cid:202) im atrak-
cyjne (cid:258)wiadczenia w zamian za ich wsparcie. Nie mieli(cid:258)my wówczas
poj(cid:218)cia, (cid:285)e istnieje taki model jak donation-based, czyli crowdfun-
ding wy(cid:239)(cid:200)czaj(cid:200)cy (cid:258)wiadczenie zwrotne (oparty wy(cid:239)(cid:200)cznie na do-
nacjach, datkach). Niewykluczone, (cid:285)e w przypadku naszej akcji
taki model równie(cid:285) by si(cid:218) sprawdzi(cid:239), ale w crowdfundingu trudno
cokolwiek bra(cid:202) za pewnik. Mo(cid:285)e nawet gdyby(cid:258)my zrobili research,
to nasza akcja w ogóle by nie wypali(cid:239)a — intuicja czasem okazuje
si(cid:218) Twoim najwi(cid:218)kszym sprzymierze(cid:241)cem.
The Armory (Daniel Kasprzykowski)
Z jednej strony wybór platformy by(cid:239) przypadkowy, gdy(cid:285) ta, na
której wystartowa(cid:239)em z kampani(cid:200), by(cid:239)a jednocze(cid:258)nie pierwsz(cid:200),
któr(cid:200) pozna(cid:239)em. Z drugiej strony mia(cid:239)a najprzyjemniejszy design,
co dla mnie wcale nie by(cid:239)o bez znaczenia, i co najwa(cid:285)niejsze —
trafia(cid:239)a wprost do mojego „klienta docelowego”, czyli graczy,
geeków. Po wcze(cid:258)niejszych sukcesach gier planszowych i komiksów
stwierdzi(cid:239)em, (cid:285)e to w(cid:239)a(cid:258)nie na Wspieram.to „koczuj(cid:200)” Plemiona
potencjalnie przychylne mojemu projektowi.
Kup książkęPoleć książkęNiezbędnik
85
Przy okazji: crowdfunding oparty na nagrodach by(cid:239) wówczas je-
dyn(cid:200) znan(cid:200) mi metod(cid:200) finansowania przez T(cid:239)um i my(cid:258)l(cid:218), (cid:285)e za-
równo w Polsce, jak i na (cid:258)wiecie nadal pozostaje najbardziej oczy-
wistym wyborem dla projektów podobnych do The Armory.
Yoga Terror (Zuza Pytli(cid:241)ska, Krzysiek i Micha(cid:239) Truongowie)
Jako (cid:285)e jeste(cid:258)my zespo(cid:239)em muzycznym, naszym naturalnym wy-
borem, je(cid:258)li chodzi o model crowdfundingu, by(cid:239) tzw. reward-based
crowdfunding, czyli najbardziej uniwersalny model oparty na na-
grodach odpowiednio przyporz(cid:200)dkowanych do wp(cid:239)at.
Przygotowuj(cid:200)c si(cid:218) do zbiórki, przetrz(cid:200)sn(cid:218)li(cid:258)my internet w po-
szukiwaniu innych zbiórek o podobnym profilu. Chcieli(cid:258)my pod-
patrze(cid:202), jak prowadzono inne tego typu projekty, zw(cid:239)aszcza te
zako(cid:241)czone sukcesem ;) Czasem nie warto wywa(cid:285)a(cid:202) otwartych
drzwi i trzeba czerpa(cid:202) wzorce od najlepszych. Zrobienie researchu
by(cid:239)o bardzo pomocne w okre(cid:258)leniu wst(cid:218)pnego planu naszego pro-
jektu, do tego przynios(cid:239)o kilka dodatkowych pomys(cid:239)ów na usta-
lenie wysoko(cid:258)ci progów, nagród czy nawet na infografiki, które
znalaz(cid:239)y si(cid:218) na stronie naszej zbiórki.
Je(cid:258)li chodzi o wybór platformy, wahali(cid:258)my si(cid:218) mi(cid:218)dzy dwiema,
a ostatecznie zdecydowali(cid:258)my si(cid:218) na Wspieram.to. Odzew ze stro-
ny ekipy by(cid:239) b(cid:239)yskawiczny i bardzo pozytywny, szybko zmoty-
wowali nas do dzia(cid:239)ania. Spodoba(cid:239) nam si(cid:218) taki dynamizm,
a wspó(cid:239)praca od pocz(cid:200)tku dobrze si(cid:218) uk(cid:239)ada(cid:239)a.
Du(cid:285)e znaczenie mia(cid:239)a te(cid:285) dla nas prostota obs(cid:239)ugi systemu na
ró(cid:285)nych poziomach. Zale(cid:285)a(cid:239)o nam na tym, (cid:285)eby w (cid:239)atwy sposób
mo(cid:285)na by(cid:239)o samodzielnie dodawa(cid:202) i edytowa(cid:202) swój projekt, (cid:285)eby
rejestracja dla wspieraj(cid:200)cych by(cid:239)a prosta i przyjazna. Zwracali(cid:258)my
te(cid:285) uwag(cid:218) na ró(cid:285)norodne opcje p(cid:239)atno(cid:258)ci (bankowo(cid:258)(cid:202) internetowa,
PayPal).
Kup książkęPoleć książkę
Pobierz darmowy fragment (pdf)