Darmowy fragment publikacji:
Poszczególne rozdziały opracowali:
Hanna Knysiak-Molczyk: Przedmowa, Część pierwsza,
Część druga – rozdz. I, II.2–3, III.1–4, IV, V, VI, Część trzecia – rozdz. I.1,
II.2–4, III.1, IV.1.1–1.2, 1.4–1.5, 2, Część czwarta – rozdz. I, II.2–4;
Artur Mudrecki: Część druga – rozdz. II.1, III.5, VII, VIII,
Część trzecia – rozdz. I.2–3, II.1, 5–11, III.2, IV.1.3, 3–4,
Część czwarta – rozdz. II.1, 5–7
Redaktor prowadzący: Anna Dudzik
Opracowanie redakcyjne: Joanna Choroszczak-Magiera
Redakcja techniczna: Agnieszka Dymkowska
Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski
© Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o. 2013
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana
ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych,
kopiujących, nagrywających i innych – bez pisemnej zgody Autorów i wydawcy.
ISBN 978-83-278-0410-5
LexisNexis Polska Sp. z o.o.
Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, 02-222 Warszawa
tel. 22 572 95 00, faks 22 572 95 68
Infolinia: 22 572 99 99
Redakcja: tel. 22 572 83 26, 22 572 83 28, 22 572 83 11, faks 22 572 83 92
www.lexisnexis.pl, e-mail: biuro@lexisnexis.pl
Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony www.lexisnexis.pl
Spis treści
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
Konstrukcja prawna pełnomocnictwa procesowego
Część PIeRWSzA
RozdzIAł I. Prawo do wsparcia i reprezentacji . . . . . . . . . . . .
RozdzIAł II. Pojęcie pełnomocnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RozdzIAł III. Udzielenie pełnomocnictwa
RozdzIAł IV. Ustanowienie pełnomocnika w ramach prawa
17
20
. . . . . . . . . . . . . . . 24
pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
RozdzIAł V. zakres pełnomocnictwa procesowego . . . . . . . . . 43
RozdzIAł VI. Wygaśnięcie pełnomocnictwa . . . . . . . . . . . . . . 53
RozdzIAł VII. Procesowe skutki ustanowienia pełnomocnika . . . .
61
Czynności pełnomocnika w postępowaniu administracyjnym
Część dRugA
RozdzIAł I. Czynności techniczno-procesowe postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
1. Odbiór pism przez pełnomocnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
1.1. zasady doręczania pism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
1.2. Sposoby doręczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
73
2.1. Jawność postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . 73
2.2. zakres prawa strony wglądu do akt
. . . . . . . . . . . . . . . . . 73
2.3. Ograniczenia wglądu do akt sprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
2. Wgląd do akt sprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
RozdzIAł II. Wszczęcie postępowania administracyjnego . . . . . . 80
1. Sporządzenie i wniesienie podania do organu administracji . . . . . . 80
1.1. Wszczęcie postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . .
80
1.2. Forma i wymogi formalne podania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2. Wniosek o rozstrzyg nięcie sporu o właś ciwość (sporu
kompetencyjnego) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. definicja i rodzaje sporów o właś ciwość . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Organy właś ciwe do rozstrzygania sporów o właś ciwość (sporów
kompetencyjnych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3. Postępowanie w sprawie rozstrzyg nięcia sporu
90
90
93
o właś ciwość przed organami administracji publicznej . . . . . . 94
2.4. Postępowanie w sprawie rozstrzyg nięcia sporu
o właś ciwość i sporu kompetencyjnego przed Naczelnym Sądem
Administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
3. Wniosek o wyłączenie pracownika (członka organu kolegialnego)
od udziału w postępowaniu lub o wyłączenie organu od załatwienia
sprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
3.1. Wyłączenie z mocy ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
3.2. Wyłączenie pracownika na żądanie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
104
3.3. Skutki naruszenia przepisów o wyłączeniu . . . . . . . . . . . . . 108
RozdzIAł III. Czynności pełnomocnika w toku postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Wniosek o przywrócenie uchybionego terminu . . . . . . . . . . . . . .
111
111
1.1. Rodzaje terminów i zasady ich obliczania . . . . . . . . . . . . . . 111
113
1.2. Przesłanki przywrócenia terminu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Rozstrzygnięcie organu w przedmiocie przywrócenia terminu . .
120
2. Wniosek w przedmiocie zawieszenia postępowania . . . . . . . . . . . 121
2.1. Wniosek w przedmiocie fakultatywnego zawieszenia
postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
2.2. Wniosek w przedmiocie obligatoryjnego zawieszenia
postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
3. środki prawne służące przeciwdziałaniu bezczynności organów
administracji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
130
3.1. Terminy załatwiania spraw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie . . . . . . . . . . .
134
3.3. Skarga na bezczynność organu administracji publicznej . . . . . 138
4. udział w czynnościach poprzedzających zawarcie ugody . . . . . . . . 141
4.1. Prawo do zawarcia ugody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
4.2. Przesłanki dopuszczalności zawarcia ugody . . . . . . . . . . . . . 142
4.3. Tryb i forma zawarcia ugody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
5. Wniosek w przedmiocie kosztów postępowania . . . . . . . . . . . . . 147
6
Spis treściwww.lexisnexis.pl RozdzIAł IV. Czynności pełnomocnika w postępowaniu
wyjaś niającym
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
1. udział pełnomocnika w czynnościach postępowania dowodowego . . 149
149
. . . . . . . . . . . . 153
1.2.1. Wniosek dowodowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
1.2.2. środki dowodowe
1.1. zasada prawdy obiektywnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Inicjatywa dowodowa pełnomocnika strony
1.3. Prawo do wypowiedzenia się w przedmiocie przeprowadzonych
dowodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. udział pełnomocnika w rozprawie administracyjnej . . . . . . . . . . .
170
172
2.1. Formy postępowania wyjaś niającego . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
2.2. Czynności pełnomocnika w toku rozprawy
. . . . . . . . . . . . . 173
RozdzIAł V. Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym
. 177
1. Wniosek w przedmiocie rektyfikacji decyzji administracyjnej . . . . . 177
177
180
184
1.1. Wniosek o uzupełnienie decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Wniosek o sprostowanie decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Wniosek o wyjaś nienie wątp liwości co do treści decyzji . . . . . .
2. Wniosek o nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności
lub wstrzymanie wykonania decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
2.1. Przesłanki i tryb nadania decyzji rygoru natychmiastowej
wykonalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
2.2. Wstrzymanie wykonania decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
RozdzIAł VI. Weryfikacja decyzji i postanowień . . . . . . . . . . . . 190
1. Odwołanie od decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
1.1. zasada dwuinstancyjności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
1.2. Przedmiot odwołania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
1.3. Legitymacja do wniesienia odwołania . . . . . . . . . . . . . . . . 196
1.4. Wymagania formalne odwołania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
1.4.1. Forma i treść odwołania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
198
1.4.2. Tryb i termin do wniesienia odwołania . . . . . . . . . . . . 200
1.5. Ograniczenie i cofnięcie odwołania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
2. zażalenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
204
207
. . . . . . 208
3.1. Podanie o wznowienie postępowania
. . . . . . . . . . . . . . . . 209
3.2. Wniosek o stwierdzenie nieważności . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
3.3. Wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji dotkniętej wadami
2.1. Przedmiot zażalenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Wymagania formalne zażalenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Nadzwyczajne środki zaskarżenia decyzji (postanowienia)
niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowej . . . . . . . . . . . 216
7
Spis treści RozdzIAł VII. Czynności pełnomocnika w postępowaniach
uproszczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Wniosek w sprawie wydania zaświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . .
219
219
1.1. Pojęcie i charakter zaświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
1.2. Rodzaje zaświadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
1.3. Osoby uprawnione do żądania wydania zaświadczenia . . . . . . 221
1.4. Termin i forma wydania zaświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . 222
1.5. Postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia i możliwość
jego wzruszenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
1.6. Ograniczenia w przedstawianiu zaświadczenia na żądanie
przez organ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
2. Skarga, wniosek i petycja w rozumieniu przepisów Kodeksu
postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
2.1. Konstytucyjne prawo do składania petycji, skarg i wnios ków . . 226
2.2. Pojęcie petycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
227
2.3. Adresaci skarg, wnios ków i petycji . . . . . . . . . . . . . . . . . .
227
2.4. Interes do złożenia skargi, wnios ku i petycji . . . . . . . . . . . . 229
2.5. Brak kontroli sądowoadministracyjnej sposobu załatwiania
petycji, skarg i wnios ków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
2.6. Skarga a wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
. . . . 231
2.7. zakaz szykanowania osób składających skargi i wnios ki
2.8. Przedmiot skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
231
2.9. Właściwość organów do załatwienia skargi
. . . . . . . . . . . . 232
2.10. Skarga jako podstawa do wszczę cia postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
2.11. Skarga jako pismo procesowe w toku postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
2.12. Skarga jako podstawa do wszczę cia postępowania w trybach
nadzwyczajnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
2.13. Terminy załatwiania skarg
235
2.14. zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi . . . . . . . . . . .
2.15. Przedmiot wnios ku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
236
2.16. Przyjmowanie skarg i wnios ków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
2.17. Nadzór i kontrola nad załatwianiem skarg . . . . . . . . . . . . . 238
RozdzIAł VIII. Udział pełnomocnika w postępowaniach szczególnych
uregulowanych przepisami ordynacji podatkowej . .
240
1. Postępowanie podatkowe w Ordynacji podatkowej (wybrane
zagadnienia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
240
2. Czynności sprawdzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
3. Kontrola podatkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
8
Spis treściwww.lexisnexis.pl 4. urzędowe interpretacje przepisów prawa podatkowego . . . . . . . . 247
5. Porozumienie w sprawach ustalania cen transakcyjnych . . . . . . . . 250
Część TRzeCIA
Czynności pełnomocnika w postępowaniu
sądowoadministracyjnym
RozdzIAł I. Pisma w postępowaniu przed sądem
administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
1. Wymagania związane z wnoszeniem pism procesowych . . . . . . . . 255
260
2. Sporządzenie i wniesienie skargi do sądu administracyjnego . . . . . .
2.1. zakres przedmiotowy skargi i podmioty uprawnione do wniesienia
skargi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
2.2. Przesłanki dopuszczalności skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
2.2.1. Wyczerpanie środków zaskarżenia i wezwanie do usunięcia
naruszenia prawa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
2.2.2. Termin do wniesienia skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
2.2.3. Tryb wnoszenia skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
2.2.4. Warunki formalne skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
271
3. Odbiór pism przez pełnomocnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RozdzIAł II. Czynności pełnomocnika w toku postępowania
sądowoadministracyjnego
. . . . . . . . . . . . . . . . . 277
1. Wniosek w przedmiocie wstrzymania wykonania aktu lub czynności
organu administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Wniosek o wyłączenie sędziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
277
284
2.1. Przesłanki wyłączenia sędziego z mocy ustawy . . . . . . . . . . . 285
2.2. Przesłanki względne wyłączenia sędziego . . . . . . . . . . . . . .
287
3. Wniosek o przyznanie prawa pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
3.1. zakres udzielenia prawa pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
3.2. Forma i treść wnios ku o przyznanie prawa pomocy . . . . . . . . 292
295
3.3. Przesłanki przyznania prawa pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4. zaskarżanie rozstrzyg nięć w przedmiocie prawa pomocy . . . . .
299
301
4.1. Rodzaje terminów i zasady ich obliczania . . . . . . . . . . . . . . 301
303
4.2. uchybienie terminowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3. Przesłanki przywrócenia terminu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
304
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
4.4. Wstrzymanie postępowania
. . . . . . . . . . . 312
5. udział pełnomocnika w posiedzeniu mediacyjnym
6. udział pełnomocnika w rozprawie przed sądem administracyjnym
. 317
7. Wniosek w przedmiocie dowodu uzupełniającego z dokumentu . . . 324
4. Wniosek o przywrócenie uchybionego terminu . . . . . . . . . . . . . .
9
Spis treści 8. Wniosek w przedmiocie zawieszenia postępowania
sądowoadministracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
9. Cofnięcie skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
10. Skarga na przewlekłość postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . .
336
11. Koszty postępowania związane z udziałem w sprawie
pełnomocnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
11.1. Obowiązek ponoszenia kosztów
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
11.2. Wniosek strony jako przesłanka zasądzenia kosztów
postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
. . . . . . . . . . . 342
11.3. Pojęcie niezbędnych kosztów postępowania
11.4. zwrot kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji
w wyroku
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
11.5. zwrot kosztów postępowania w przypadku uwzględnienia
skargi w trybie autokontroli organu administracji publicznej
i pomyślnego zakończenia postępowania mediacyjnego
. . . . 349
11.6. zwrot kosztów postępowania w razie częściowego
uwzględnienia skargi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.7. zwrot kosztów postępowania zawinionych zachowaniem
strony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
349
350
11.8. zwrot kosztów postępowania przed Naczelnym Sądem
Administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
11.8.1. zwrot kosztów postępowania w razie uwzględnienia
skargi kasacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.8.2. zwrot kosztów postępowania w razie oddalenia skargi
kasacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.8.3. Odstąpienie od zasądzenia zwrotu kosztów
350
352
11.9. Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . 354
355
postępowania kasacyjnego
RozdzIAł III. Czynności pełnomocnika po wydaniu orzeczenia
sądowego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
1. Wniosek o rektyfikację orzeczenia sądowego . . . . . . . . . . . . . . . 356
1.1. Wniosek o uzupełnienie wyroku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
1.2. Wniosek o sprostowanie orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
1.3. Wniosek o wykładnię orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
2. Skarga na niewykonanie wyroku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
RozdzIAł IV. zaskarżanie orzeczeń sądowych
. . . . . . . . . . . . . 372
1. Skarga kasacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
1.1. Charakter skargi kasacyjnej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
1.2. dopuszczalność skargi kasacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
10
Spis treściwww.lexisnexis.pl 376
1.2.1. Przedmiot zaskarżenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.2. Legitymacja do wniesienia skargi kasacyjnej . . . . . . . . .
378
1.2.3. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej . . . . . . . . . . . 379
1.2.4. Przymus zastępstwa procesowego . . . . . . . . . . . . . . . 381
1.2.5. Wymagania fiskalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
1.2.6. Skarga kasacyjna jako kwalifikowane pismo procesowe . . 383
1.2.6.1. Wymagania skargi kasacyjnej jako pisma
w postępowaniu sądowym . . . . . . . . . . . . . . 385
1.2.6.2. Wskazanie zakresu zaskarżenia . . . . . . . . . . . 386
1.2.6.3. Przytoczenie podstaw kasacyjnych . . . . . . . . . 387
392
1.2.6.4. Wniosek zaskarżenia . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Najczęściej popełniane uchybienia przy sporządzaniu skarg
kasacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Odpowiedź na skargę kasacyjną
1.5. Orzeczenia w przedmiocie skargi kasacyjnej . . . . . . . . . . . . .
395
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
401
2. zażalenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
403
404
3. Skarga o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego . . . . 406
4. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
2.1. Przedmiot zażalenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Wymagania formalne zażalenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
Część CzWARTA
Wzory pism procesowych
RozdzIAł I. Wzory pism w postępowaniu administracyjnym . . . . 423
1. Wzór wnios ku o wyłączenie pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
2. Wzór wnios ku o przywrócenie uchybionego
terminu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
. . . . . . . . . 425
3. Wzór zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie
4. Wzór wnios ku o sprostowanie decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
426
5. Wzór odwołania od decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
6. Wzór podania o wznowienie postępowania
. . . . . . . . . . . . . . . 428
RozdzIAł II. Wzory pism w postępowaniu
sądowoadministracyjnym
. . . . . . . . . . . . . . . . . 430
1. Wzór skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego . . . . . . . . 430
2. Wzór wnios ku o wyłączenie sędziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
3. Wzór wnios ku o przywrócenie uchybionego terminu . . . . . . . . . . 433
4. Wzór wnios ku o uzupełnienie wyroku . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
434
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
5. Wzór skargi kasacyjnej
11
Spis treści 6. Wzór skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego
7. Wzór skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
439
orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
Spis treściwww.lexisnexis.pl Wykaz skrótów
CBOSA
k.c.
– Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
– ustawa z 23 kwiet nia 1964 r. – Kodeks cywilny (dz.u. Nr 16,
poz. 93 ze zm.)
Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwiet nia 1997 r. (dz.u.
Nr 78, poz. 483 ze zm.)
europejska
Konwencja Praw
Człowieka
k.p.a.
– ustawa z 14 czerw ca 1960 r. – Kodeks postępowania administra-
– Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
sporządzona w Rzymie 4 li stopada 1950 r. (dz.u. z 1993 r. Nr 61,
poz. 284 ze zm.)
k.p.c.
k.p.k.
Lexis Nexis
MoP
NSA
ONSA
ONSAiWSA
Ordynacja
podatkowa
OSNAP
cyjnego (tekst jedn. dz.u. z 2013 r., poz. 267)
– ustawa z 17 li stopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
(dz.u. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
– ustawa z 6 czerw ca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (dz.u.
Nr 89, poz. 555 ze zm.)
– Lexis.pl – Serwis Prawniczy Lexis Nexis Polska
– „Monitor Prawniczy”
– Naczelny Sąd Administracyjny
– Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
– Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódz-
kich Sądów Administracyjnych (od 2004 r.)
– ustawa z 29 sierp nia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.
dz.u. z 2012 r., poz. 749 ze zm.)
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy
i ubezpieczeń Społecznych (od 1995 r. do 2002 r.)
OSNC
OSNCP
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna (od 1995 r.)
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna, Pracy i ubezpie-
czeń Społecznych (od 1963 r. do 1994 r.)
OSNAPiuS
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy
i ubezpieczeń Społecznych
OSP
OSPiKA
OwSS
OTK
OTK-A
– Orzecznictwo Sądów Polskich
– Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych
– Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych
– Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
– Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, seria A
13
Wykaz skrótów
OTK zu
PiP
POP
PPP
Prok. i Pr.
PS
p.p.s.a.
– Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy
– „Państwo i Prawo”
– „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego”
– „Przegląd Prawa Publicznego”
– „Prokuratura i Prawo”
– „Przegląd Sądowy”
– ustawa z 30 sierp nia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (tekst jedn. dz.u. z 2012 r., poz. 270 ze zm.)
regulamin NSA – uchwała zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego z 8 li stopada 2010 r. w sprawie regulaminu we-
wnętrznego urzędowania Naczelnego Sądu Administracyjnego
(M.P. Nr 86, poz. 1007)
regulamin
w.s.a.
RPeiS
SA
ST
SN
TK
TSue
uKe
ustawa o NSA
z 1995 r.
WSA
zNSA
– rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 18 wrześ-
nia 2003 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania wojewódz-
kich sądów administracyjnych (dz.u. Nr 169, poz. 1646)
– „Ruch Prawniczy, ekonomiczny i Socjologiczny”
– Sąd Apelacyjny
– „Samorząd Terytorialny”
– Sąd Najwyższy
– Trybunał Konstytucyjny
– Trybunał Sprawied liwości unii europejskiej
– urząd Komunikacji elektronicznej
– ustawa z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym
– wojewódzki sąd administracyjny
– zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
(dz.u. Nr 74, poz. 368 ze zm. – uchylona)
www.lexisnexis.pl Przedmowa
Postępowanie administracyjne stanowi jedno z głównych ogniw reali-
zacji idei państwa praworządnego, w którym wymagane jest zrozu-
miałe i zgodne z regułami wynikającymi z istoty tego państwa unor-
mowanie procedury oraz jej prawidłowe stosowanie w praktyce.
Szczególnie istotną rolę odgrywają przy tym regulacje okreś lające
uprawnienia procesowe uczestników postępowania. Jednym z istot-
nych uprawnień, zapewniających pełniejszą realizację zasady czynne-
go udziału strony w postępowaniu administracyjnym, jest prawo do
ustanowienia pełnomocnika procesowego. Choć pełnomocnictwo pro-
cesowe w postępowaniu administracyjnym jest wyraźnie odformali-
zowane, udział w postępowaniu pełnomocnika mającego kwalifikacje
pozwalające na podejmowanie właś ciwych czynności procesowych na
danym etapie postępowania jest niejednokrotnie nie do przecenienia.
Mimo że Kodeks postępowania administracyjnego nakłada na organy
administracji publicznej prowadzące postępowanie administracyjne
szeroko pojęty obowiązek dbania o ochronę i realizację procesowych
uprawnień strony w postępowaniu, niejednokrotnie strona niemająca
wykształcenia prawniczego nie byłaby w stanie samodzielnie podej-
mować właś ciwych czynności procesowych.
W postępowaniu sądowoadministracyjnym, choć ustawodawca nie
wprowadził, co do zasady, przymusu adwokacko-radcowskiego, profe-
sjonalni pełnomocnicy – adwokaci, radcowie prawni, doradcy podatko-
wi i rzecznicy patentowi – stanowią najistotniejszą kategorię podmio-
tów uprawnionych do bycia pełnomocnikami stron. Prawo strony do
ustanowienia pełnomocnika, który będzie reprezentował jej interesy
przed sądem, ma służyć pełniejszej realizacji prawa do sądu. Odmien-
na reguła obowiązuje w odniesieniu do sporządzenia skargi kasacyjnej,
15
Przedmowa
zażalenia na postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego
o odrzuceniu skargi kasacyjnej oraz skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego. Przy
sporządzaniu powyższych pism procesowych obowiązuje przymus ad-
wokacko-radcowski.
Niniejsza książka ma w założeniu stanowić pomoc dla profesjonalnych
pełnomocników działających w postępowaniach administracyjnych
i sądowoadministracyjnych w spełnianiu ich obowiązków procesowych.
ze względu na ograniczone ramy opracowania zostały w nim ujęte naj-
istotniejsze etapy postępowania administracyjnego jurysdykcyjnego
(z uwzględnieniem odrębności postępowania w sprawach podatko-
wych) oraz postępowań uproszczonych – w sprawach wydawania za-
świadczeń oraz rozpatrywania skarg, wnios ków i petycji, jak również
postępowania sądowoadministracyjnego, ze szczególnym uwzględnie-
niem środków odwoławczych oraz nadzwyczajnych środków prawnych
weryfikacji orzeczeń sądowych, spośród których – jak wyżej wskazano
– niektóre są objęte przymusem adwokacko-radcowskim.
dla zachowania przejrzystości wywodów opracowanie zostało podzie-
lone na cztery części, obejmujące kolejno rozważania dotyczące kon-
strukcji prawnej pełnomocnictwa (część pierwsza) oraz czynności
pełnomocnika w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministra-
cyjnym (części druga i trzecia). W ostatniej części (czwartej) zostały
opracowane wzory najpopularniejszych pism procesowych w postępo-
waniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym.
W książce powołane zostały liczne orzeczenia sądów administracyj-
nych, które obrazują omawiane kwestie, natomiast rozważania teore-
tyczne oraz poglądy przedstawicieli nauki są cytowane jedynie w nie-
zbędnym zakresie. W drugim wydaniu niniejszego opracowania
uwzględniono w szczególności zmiany wprowadzone w Kodeksie postę-
powania administracyjnego i ustawie – Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi ustawą z 23 li stopada 2012 r. – Prawo pocz-
towe (dz.u. z 2012 r., poz. 1529), które weszły w życie 1 stycznia 2013 r.
Hanna Knysiak-Molczyk
16
www.lexisnexis.pl Część pierwsza
Konstrukcja prawna pełnomocnictwa
procesowego
Rozdział I
Prawo do wsparcia i reprezentacji
Prawo do wsparcia i reprezentacji jest uznawane za jeden z podstawo-
wych kanonów postępowania administracyjnego w świet le stan-
dardów europejskich. Strona postępowania ma prawo do właś ciwej
reprezentacji, w czym zawiera się również korzystanie z instytucji peł-
nomocnika procesowego. W załączniku do rezolucji (77)31 Komitetu
Ministrów Rady europy o ochronie jednostki przed aktami admini-
stracyjnymi, przyjętej 28 wrześ nia 1977 r., za jedną z podstawowych
zasad postępowania przed organami administracji uznano służące
osobie zainteresowanej prawo do wsparcia (pomocy – assistance) i re-
prezentowania w postępowaniu administracyjnym (por. z. Kmieciak,
Postępowanie administracyjne w świet le standardów europejskich, War-
szawa 1997, s. 104). Również na gruncie amerykańskiego prawa admi-
nistracyjnego jako element zasady due process of law (praworządnego
postępowania) jest traktowane prawo do konsultacji, czyli skorzysta-
nia z pomocy doradcy lub adwokata bądź ustanowienia pełnomocnika
(tak Cz. Martysz, w: g. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks po-
stępowania administracyjnego. Komentarz, t. I, Warszawa 2010, s. 90).
Równie istotną rolę odgrywa instytucja pełnomocnictwa w postępo-
waniu sądowoadministracyjnym. Stanowi ona niewątp liwie jedną
z gwarancji realizacji prawa do sądu oraz zasady rzetelnego postępo-
17
Część pierwsza. Konstrukcja prawna pełnomocnictwa procesowego
wania. Szczególnie pożądany jest udział w postępowaniu sądowoad-
ministracyjnym pełnomocników mających fachowe kwalifikacje, a na
pewnych etapach postępowania udział ten jest niezbędny z uwagi na
brak zdolności postulacyjnej stron oraz przymus zastępstwa proceso-
wego. Przymus adwokacko-radcowski został wprowadzony w postę-
powaniu sądowoadministracyjnym na etapie sporządzenia skargi ka-
sacyjnej od wyroku sądu administracyjnego pierwszej instancji,
zażalenia na postanowienie tego sądu w przedmiocie odrzucenia skar-
gi kasacyjnej oraz skargi o wznowienie postępowania sądowoadmini-
stracyjnego, gdy do wznowienia postępowania właś ciwy jest Naczelny
Sąd Administracyjny.
ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub
rzecznika patentowego wchodzi w zakres prawa pomocy, które jest
słusznie postrzegane jako instytucja stanowiąca jedną z gwarancji
konstytucyjnej zasady prawa do sądu poprzez umożliwienie dostępu
do sądu podmiotom, które nie są w stanie samodzielnie pokryć kosz-
tów związanych z prowadzeniem postępowania sądowego.
zapewnienie stronie właś ciwej reprezentacji stanowi istotny element
gwarancji ochrony jej uprawnień w toku postępowania zarówno ad-
ministracyjnego, jak i sądowoadministracyjnego. udział pełnomocni-
ka procesowego w postępowaniu niejednokrotnie bywa nieoceniony.
Nawet jeśli pełnomocnik nie dysponuje wiedzą fachową, zwyk le nie
jest bezpośrednio zainteresowany wynikiem postępowania, co pozwa-
la mu na dokonanie racjonalnej oceny sytuacji i podjęcie właś ciwych
czynności procesowych na danym etapie postępowania.
Przepisy dotyczące pełnomocnictwa w postępowaniu administracyj-
nym i sądowoadministracyjnym nie regulują w wyczerpujący i pełny
sposób wszystkich kwestii związanych z tą instytucją. z tej przyczyny,
dokonując jej analizy, trzeba sięgać pomocniczo, w zakresie nieuregu-
lowanym, do przepisów Kodeksu cywilnego (art. 95 i n.) oraz Kodeksu
postępowania cywilnego (art. 86 i n.), oczywiście z uwzględnieniem
specyfiki postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjne-
go (por. A. Matan, Zastępstwo procesowe w ogólnym postępowaniu ad-
18
www.lexisnexis.pl Rozdział I. Prawo do wsparcia i reprezentacji
ministracyjnym, Katowice 2001, s. 159–160 i powołaną tam literaturę
oraz wyrok NSA z 18 czerw ca 1999 r., I SA 1535/98, Lex nr 48566).
WYBRANE oRzECzENIA
1. uregulowania prawne w zakresie pełnomocnictwa zawarte w Kodeksie postępowa-
nia administracyjnego nie są kompletne, stąd przy wyjaś nianiu sytuacji odnoszącej się
do tej instytucji należy posiłkowo stosować zasady wyrażone w Kodeksie cywilnym
(wyrok NSA z 4 lipca 2006 r., II OSK 941/05, Lexis Nexis nr 3930761).
2. Artykuł 40 p.p.s.a. należy rozumieć w ten sposób, że zakres, czas trwania i skutki
umocowania ocenia się według przepisów Kodeksu cywilnego (art. 95–109), a nie
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, w tym art. 87 § 1. Należy też zauważyć,
że przepisy art. 34–44 p.p.s.a. regulują w całości kwestie pełnomocnictw i pełnomoc-
ników w postępowaniu sądowoadministracyjnym i wobec tego nie ma podstaw do ja-
kiegokolwiek odwoływania się w tym zakresie do przepisów Kodeksu postępowania
cywilnego (postanowienie WSA w Warszawie z 3 czerw ca 2008 r., I SAB/Wa 34/08,
Lexis Nexis nr 2525963).
3. Artykuł 40 p.p.s.a. może mieć zastosowanie wówczas, gdy chodzi o ocenę zakresu,
czasu trwania i skutków umocowania szerszego niż pełnomocnictwo, o którym mowa
w art. 36 p.p.s.a. Pełnomocnictwa przedstawione przy skardze i w wyniku wezwania
sądu nie obejmowały upoważnienia do działania w postępowaniu przed sądami admi-
nistracyjnymi, a co za tym idzie, nie mogły wykraczać one poza pełnomocnictwo
okreś lone w art. 36 p.p.s.a. W związku z tym odwoływanie się do ich treści i przepisów
prawa cywilnego dla okreś lenia zakresu umocowania jest nieuzasadnione (postano-
wienie NSA z 23 stycznia 2008 r., II gSK 361/07, Lexis Nexis nr 7512449).
Rozdział II
Pojęcie pełnomocnictwa
Czynności prawne są najczęściej dokonywane przez te osoby, których
bezpośrednio mają dotyczyć skutki podejmowanych czynności, lecz
dopuszczalne – a niejednokrotnie potrzebne i pożądane – jest zastęp-
stwo przy dokonywaniu tychże czynności. Powyższe zastępstwo jest
okreś lane jako reprezentacja (przedstawicielstwo). Przedstawicie-
lem jest osoba, która dokonuje czynności prawnej w imieniu innej
osoby i z bezpośrednim skutkiem prawnym dla niej (por. J. Fabian,
Pełnomocnictwo, Warszawa 1963, s. 14). Od przedstawicielstwa w po-
wyższym ujęciu (tzw. przedstawicielstwa bezpośredniego) należy od-
różnić zastępstwo pośrednie, jak również działanie posłańca i działa-
nie organu osoby prawnej (por. tenże, s. 14–16).
Źródłem umocowania przedstawiciela do działania w imieniu
reprezentowanego może być przepis ustawy lub oświadcze-
nie reprezentowanego (por. B. gawlik, w: System prawa cywilnego.
Tom I. Część ogólna, red. S. grzybowski, Ossolineum 1985, s. 730).
W pierwszym wypadku mamy do czynienia z przedstawicielstwem
ustawowym, w drugim – z pełnomocnictwem. Pełnomocnictwo jest
zatem takim rodzajem przedstawicielstwa, które powstaje z woli oso-
by reprezentowanej. Pełnomocnikiem „jest osoba, która na podstawie
woli innej osoby sporządza czynności prawne w jej imieniu i z bezpo-
średnim skutkiem dla niej” (J. Fabian, Pełnomocnictwo..., s. 17).
O pełnomocnictwie można mówić w różnych znaczeniach, okreś lając
w ten sposób moc prawną reprezentowania, czynność prawną polega-
jącą na umocowaniu pełnomocnika, stosunek prawny łączący moco-
20
www.lexisnexis.pl Rozdział II. Pojęcie pełnomocnictwa
dawcę z pełnomocnikiem, jak również sam dokument umocowania,
jeśli pełnomocnictwo zostało udzielone w formie pisemnej (por.
A. Szpunar, Udzielenie pełnomocnictwa, PS 1993, nr 9, s. 18). Podzie-
lam pogląd, że pełnomocnictwem we właś ciwym znaczeniu jest wy-
łącznie moc prawna reprezentowania, która powstaje wskutek umoco-
wania pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy. udzielenie
pełnomocnictwa obrazuje jedynie sposób jego powstania, a dokument
pełnomocnictwa stanowi jedną z dopuszczalnych form jego udzielenia
(J. Fabian, Pełnomocnictwo..., s. 17).
Przedstawicielstwo oparte na oświadczeniu reprezentowanego nie na-
rusza zasady autonomii stron w dziedzinie czynności prawnych,
a wręcz przeciwnie, prowadzi do rozszerzenia zakresu jej funkcjono-
wania. działanie pełnomocnika wywołuje skutki prawne bezpośred-
nio w sferze prawnej mocodawcy tylko wówczas, gdy pełnomocnik
działa na podstawie i w granicach udzielonej mu przez mocodawcę
kompetencji. Mocodawca pozostawia natomiast pełnomocnikowi
w granicach udzielonego pełnomocnictwa swobodę decydowania, czy
i jakiej treści czynność prawna zostanie dokonana (por. B. gawlik,
w: System prawa cywilnego..., red. S. grzybowski, s. 731).
W celu wyjaś nienia konstrukcji podmiotowej przedstawicielstwa roz-
winęły się trzy odmienne teorie, w których podjęto próbę udzielenia
odpowiedzi na pytanie, czy w sytuacji, gdy działa pełnomocnik, mamy
do czynienia z jego oświadczeniem woli czy też oświadczeniem woli
mocodawcy. Chronologicznie najwcześ niejsza była teoria fikcji, na-
stępnie na nowo sformułowana i nazwana teorią podmiotu interesu.
Według tej teorii czynności prawnej dokonuje (składa oświadczenie
woli) sam reprezentowany, a nie jego przedstawiciel, który jest „jedy-
nie »nośnikiem« woli reprezentowanego” (B. gawlik, w: System prawa
cywilnego..., red. S. grzybowski, s. 743; por. też J. Fabian, Pełnomocnic-
two..., s. 31). Na drugim biegunie znajduje się teoria reprezentacji,
zgodnie z którą podmiotem działającym jest przedstawiciel, lecz skut-
ki jego działania powstają w sferze prawnej innej osoby – reprezento-
wanego. Przy reprezentacji „dokonuje się swoiste »oderwanie« skut-
ków działania od podmiotu działającego” (J. Fabian, Pełnomocnictwo...,
s. 31). Trzecia teoria, pośrednia, stanowi pewien kompromis między
21
Część pierwsza. Konstrukcja prawna pełnomocnictwa procesowego
przedstawionymi wyżej rozwiązaniami i przyjmuje, że „oświadczenie
mocodawcy oraz działanie pełnomocnika tworzą łącznie stan faktycz-
ny czynności prawnej, wobec czego skutki prawne tej czynności po-
wstają ze współdziałania reprezentowanego i jego przedstawiciela”
(B. gawlik, w: System prawa cywilnego…, red. S. grzybowski, s. 744).
W obecnie obowiązującym stanie prawnym rozwiązaniu przyjętemu
w art. 95 § 2 k.c. odpowiada jedynie teoria reprezentacji. zgodnie
z powyższym przepisem czynność prawna dokonana przez przedsta-
wiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki prawne bez-
pośrednio dla reprezentowanego. Czynność prawna jest zatem przeja-
wem woli przedstawiciela, jednak skutki czynności powstają w sferze
prawnej reprezentowanego.
Pełnomocnictwo może mieć charakter materialnoprawny, jak również
procesowy. zakres znaczeniowy pojęcia „pełnomocnik” jest szerszy
niż pojęcia „pełnomocnik procesowy” (por. H. Ciepła, w: A. Barańska
i in., Kodeks postępowania cywilnego, t. I, red. K. Piasecki, Warszawa
2006, s. 393). Pełnomocnictwo procesowe stanowi element szeroko
pojętego pełnomocnictwa materialnoprawnego obejmujący jego stro-
nę procesową, a zatem założenia sformułowanej w art. 95 § 2 k.c. jed-
nolitej konstrukcji przedstawicielstwa znajdują zastosowanie również
w odniesieniu do pełnomocnictwa procesowego (por. A. Matan, Za-
stępstwo procesowe..., s. 20; tenże, Przesłanki skutecznego działania za-
stępcy procesowego w ogólnym postępowaniu administracyjnym, „Ca-
sus” 2007, nr 45, s. 9). Pełnomocnictwo procesowe jest szczególnym
rodzajem przedstawicielstwa, którego istotą jest składanie przed
organem administracji publicznej (w postępowaniu administracyj-
nym) lub przed sądem (w postępowaniu sądowoadministracyjnym)
oświadczeń woli i wiedzy oraz podejmowanie innych czynności
procesowych w imieniu reprezentowanego (por. W. gawrylczyk,
Pełnomocnictwo procesowe, MoP 2001, nr 2, s. 85).
WYBRANE oRzECzENIA
1. Osoba działająca przez pełnomocnika działa w taki sposób, jakby sama dokonywała
czynności procesowych, tyle że przy wykorzystaniu profesjonalnej pomocy. Skarżące-
go obciąża zatem odpowiedzialność związana z wyborem jednostki, której zlecił po-
22
www.lexisnexis.pl Rozdział II. Pojęcie pełnomocnictwa
moc prawną, a skutki podejmowanych przez pełnomocnika działań i zaniechań obcią-
żają mocodawcę (postanowienie NSA z 23 czerw ca 2008 r., I Oz 402/08, Lexis Nexis
nr 2503656).
2. Osoba reprezentowana przez pełnomocnika działa w taki sposób, jakby sama doko-
nywała czynności procesowych, w tym odbioru pism, tyle że z wykorzystaniem profe-
sjonalnej pomocy. Bez znaczenia dla skuteczności doręczenia pozostają relacje między
pełnomocnikiem a mocodawcą, przyjęty przez nich sposób komunikacji czy zakres
przekazywania informacji (postanowienie NSA z 22 li stopada 2012 r., II gz 402/12,
Lexis Nexis nr 7394333).
Pobierz darmowy fragment (pdf)
