Darmowy fragment publikacji:
Dieta
antymiażdżycowa
Barbara Jakimowicz-Klein
Dieta
antymiażdżycowa
e-book
ASTRUM
M E
A
www.astrummedia.pl
W R O C Ł A W
D
I
© Copyright by Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Redakcja
Zespół WydaWnictWa
Redakcja techniczna
elżbieta bursZtynoWicZ
Zdjęcia na wklejce
anna WojtoWicZ
Projekt okładki
natalia KoWalsKa
Żadna część tej pracy nie może być powielana i rozpowszechniana,
w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób,
włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu
innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy
(art. 116, 117 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
z dn. 4.02.1994 r.)
Zamówienia na książki można składać na kartach pocztowych
lub przez Internetową Księgarnię Wysyłkową
www.wydawnictwo-astrum.pl
Zapraszamy do zakupu naszych książek, multimediów,
słuchowisk, poezji śpiewanej w formie e-booków i e-audiobooków
na platformach cyfrowych
Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o.
50-374 Wrocław, ul. Norwida 19/6
e-mail: handlowy@astrum.wroc.pl
ISBN 978-83-63758-90-5
Spis treści
Wstęp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
Co należy wiedzieć o miażdżycy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Co to jest miażdżyca? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Jakie są stadia rozwoju miażdżycy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Co to jest aterotromboza? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Czy grozi Ci miażdżyca?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Co to jest cholesterol? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
Jakie są rodzaje cholesterolu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
W jaki sposób określa się poziom cholesterolu w organizmie? . . . . . 13
Jakie są źródła cholesterolu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Jakie są rodzaje zaburzeń lipidowych? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Jakie czynniki wpływają na poziom cholesterolu we krwi? . . . . . . . . 15
Jakie czynniki wpływają na rozwój miażdżycy?. . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Kto jest najbardziej narażony na miażdżycę? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Jakie są sygnały miażdżycy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Gdzie najczęściej atakuje miażdżyca?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Czy łatwo wykryć miażdżycę? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Jak zapobiegać miażdżycy i jak ją leczyć? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Na czym polega profilaktyka pierwotna i wtórna? . . . . . . . . . . . . . . . 23
Jaką rolę odgrywa dieta? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Jakie są najważniejsze zasady diety antycholesterolowej? . . . . . . . . . 27
Jakie tłuszcze wybrać?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Jakie produkty są zalecane w diecie antymiażdżycowej? . . . . . . . . . . 34
Jakich produktów należy unikać? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Jakie są rodzaje diet antymiażdżycowych? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Jakie zasady przedstawia „Złota karta prawidłowego żywienia”? . . . 47
Przykładowe jadłospisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
W jaki sposób można wspomagać dietę? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Jaką rolę odgrywa aktywność fizyczna? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
5
Kiedy zaleca się stosowanie leków obniżających stężenie choleste-
rolu?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Jakie są rodzaje zabiegów chirurgicznych?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Co robić, aby zminimalizować występowanie i wpływ stresu? . . . . . 56
PRZEPISY
Zupy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Surówki i sałatki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Dania jarskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Dania z ryb i owoców morza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Dania z drobiu i mięsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Desery i napoje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
6
Wstęp
Miażdżyca jest dziś chorobą bardzo rozpowszechnioną. Scho-
rzenie to należy do chorób cywilizacyjnych, ponieważ wiąże się
z trybem życia, jaki prowadzą mieszkańcy krajów rozwiniętych,
a zwłaszcza mieszkańcy wielkich miast. Na rozwój miażdżycy
największy wpływ wywiera palenie papierosów, siedzący tryb
życia, stres, nadwaga i niezdrowe odżywianie. Dowiedziono, że
w krajach bogatych liczba chorych na miażdżycę jest aż kilka-
krotnie wyższa niż w krajach biednych. Polska należy do krajów
o wysokim stopniu zagrożenia tym schorzeniem. Nasz styl je-
dzenia oparty na potrawach tłustych, smażonych, doprawionych
zawiesistymi sosami i śmietaną, z małą ilością owoców i warzyw
sprzyja rozwojowi miażdżycy. Wrogiem numer jeden jest dziś
cholesterol – jego nadmiar przyczynia się do powstawania zmian
miażdżycowych i nadciśnienia. Na co dzień nie zdajemy sobie
sprawy z tego, jak łatwo i szybko nasze tętnice są blokowane
przez tzw. zły cholesterol. Możemy jednak wiele zrobić, żeby nie
dać się tej chorobie i uratować życie.
Zmieniając złe nawyki, dość łatwo możemy zapobiec miaż-
dżycy. Bardzo duże znaczenie, zarówno profilaktyczne, jak i lecz-
nicze, ma właściwa dieta. Przygotowanie odpowiednio skompo-
nowanych posiłków nie jest zadaniem ponad siły, nawet dla osób
bardzo zajętych zawodowo. Konsekwencja i wypełnianie zale-
ceń dietetyków gwarantują poprawę i zażegnanie niebezpieczeń-
stwa. Koniecznie popracujmy też nad zmianą stylu życia i emo-
cjami, które często pogarszają nasze samopoczucie. Pamiętajmy,
że nasze zdrowie zależy od nas samych. A profilaktyka jest za-
wsze tańsza i przyjemniejsza niż leczenie.
Życzę Państwu dużo zdrowia i smacznego!
Barbara Jakimowicz-Klein
7
CO NALEŻY WIEDZIEĆ
O MIAŻDŻYCY?
Co to jest miażdżyca?
Terminem miażdżyca (atherosclerosis) określa się zmiany wy-
stępujące w tętnicach, mające postać guzkowatych nacieków,
uwy puklających się do światła naczynia, które niszczą wyściółkę
wewnętrzną naczyń i zwężają ich prześwit. Ściana tętnicy składa
się z trzech warstw. Idąc od środka, są to: błona wewnętrzna,
błona środkowa i błona dodatkowa. Cienka błona wewnętrzna
jest utworzona przez warstwę ściśle do siebie przylegających
płaskich komórek zwanych śródbłonkiem. Warstwa ta musi być
idealnie gładka, aby ułatwić niezaburzony przepływ krwi i za-
wartych w niej elementów komórkowych (krwinek czerwonych
i białych oraz płytek krwi). Ponadto śródbłonek pełni także waż-
ną funkcję w regulacji prześwitu naczyń za pośrednictwem wy-
dzielanych przez te komórki substancji, do których należy m.in.
tlenek azotu.
Najgrubsza jest błona środkowa, zbudowana z włókien mię-
śniowych i włókien sprężystych. Te ostatnie nadają naczyniu pew-
ną sztywność i elastyczność, przeciwstawiając się zapadaniu się
jego ścian, natomiast włókna mięśniowe, pozostając w stałym
mniejszym lub większym napięciu, regulują prześwit naczynia,
dostosowując ciśnienie i przepływ krwi zależnie od aktualnych
potrzeb poszczególnych narządów czy części ciała. Trzecia war-
stwa – najbardziej zewnętrzna – błona dodatkowa, zbudowana
z tkanki łącznej, przyczynia się do nadania naczyniom walcowa-
tego kształtu.
Zmiany miażdżycowe następują głównie w błonie wewnętrz-
nej. Stanowi ona warstwę oddzielającą krew od ściany naczynio-
wej. Jeżeli śródbłonek z jakichkolwiek powodów ulegnie uszko-
dzeniu, wskutek czego zwiększy się jego przepuszczalność dla
8
substancji innych niż te, które są potrzebne do odżywiania ściany
naczyniowej, rozpoczyna się skomplikowany proces powstawa-
nia tak zwanej blaszki miażdżycowej1.
Miażdżyca to zatem nic innego jak odkładanie się w ścia-
nach naczyń krwionośnych cholesterolu i innych substancji tłusz-
czowych, przez co utrudniony lub zahamowany zostaje przepływ
krwi przez te naczynia. Ale miażdżyca to nie tylko, jak się po-
wszechnie sądzi, choroba naczyń wieńcowych otaczających serce,
ale dosłownie wszystkich tętnic w naszym organizmie! Najczę-
ściej i najszybciej atakuje naczynia mózgu, serca, nerek, kończyn
dolnych. Zmiany miażdżycowe zaczynają się już u dwudziestolat-
ków. Z czasem dochodzi do postępującej degeneracji tętnic.
Jakie są stadia rozwoju miażdżycy?
W rozwoju miażdżycy wyróżnić można trzy etapy:
Wczesne stadium odkładania się cholesterolu w ścianie tętni-
cy. Dzieje się tak wówczas, gdy we krwi znajduje się zwięk-
szona jego ilość. Blaszka miażdżycowa może uszkodzić śród-
błonek wyściełający tętnice od środka.
Jeżeli podwyższony poziom cholesterolu we krwi utrzymuje
się przez dłuższy czas, stopniowo narasta blaszka miażdżyco-
wa, a złogi cholesterolu w ścianie naczynia pokryte są tylko
cienką błonką. Bardzo łatwo ją uszkodzić.
Gdy cienka błonka pokrywająca blaszkę miażdżycową pęka,
w miejscu pęknięcia dochodzi do wykrzepiania krwi i po-
wstaje zakrzep. Może on zatkać naczynie. Zaopatrzenie np.
mięśnia sercowego w tlen nagle ustaje. Serce nie może prawi-
dłowo funkcjonować.
Następstwem miażdżycy jest niedotlenienie tkanek i narządów.
Dopóki zmiany są małe, chory nie odczuwa dolegliwości. Kiedy
rozwój chorobowy postępuje, zmiany stają się coraz większe i wte-
dy konieczna jest pomoc lekarska.
1 A. Michajlik, E. Bartnikowska, Chroń serce przed chorobą wieńcową i za-
wałem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, s. 25.
9
Co to jest aterotromboza?
Aterotromboza to patologiczne zjawisko jednoczesnego wystę-
powania zmian miażdżycowych i zakrzepowych w tętnicach.
Można ją też określić jako powikłanie zakrzepowe miażdżycy.
W wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej dochodzi do powsta-
nia skrzepliny, zamykającej lub zwężającej tętnicę. Konsekwen-
cją jest niedokrwienie poszczególnych narządów, w zależności
od zajętego łożyska tętniczego. Jeśli niedokrwienie dotyczy ser-
ca, mamy do czynienia z chorobą wieńcową, a gdy prowadzi do
jego uszkodzenia, mówimy o zawale serca. Niedokrwienie i uszko-
dzenie mózgu określamy jako udar mózgu z porażeniem koń-
czyn, zaburzeniami mowy lub widzenia oraz innymi objawami
neurologicznymi. Niedokrwienie kończyn dolnych, objawiające
się tzw. chromaniem przestankowym, czyli bólem występującym
w trakcie chodzenia, świadczy o chorobie tętnic obwodowych.
Wystąpienie objawów niedokrwienia narządu jest zawsze niepo-
kojące i wymaga pilnego kontaktu z lekarzem2.
Czy grozi Ci miażdżyca?
Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne opracowało ankietę
określającą ryzyko miażdżycy i jej skutków w postaci zawału
serca czy udaru mózgu. Zaznacz, które z poniższych stwierdzeń
pasują do Ciebie3.
1. Wiek – powyżej 50 lat
TAK
2. Obciążenie rodzinne – któreś z Twoich rodziców lub rodzeń-
NIE
stwa miało zawał serca przed 55 rokiem życia
3. Palenie tytoniu – palisz lub przebywasz z osobami, które na-
TAK
NIE
łogowo palą
TAK
NIE
2 Pęknięta blaszka, Rozmowa z prof. dr. hab. med. Andrzejem Budajem,
,,Na Zdrowie”, dodatek ,,Gazety Wrocławskiej”, 14-15 I 2006, 7.
3 Miażdżyca atakuje, ,,100 Pytań o Zdrowie”, seria miesięcznika ,,Zdrowie”
2005, nr 4, s. 5.
10
4. Poziom cholesterolu
5. Ciśnienie tętnicze krwi jest u Ciebie równe bądź wyższe niż
– całkowitego przekracza u Ciebie 200 mg/dl
NIE
– dobrego (HDL) masz niższy niż 35 mg/dl
NIE
TAK
TAK
NIE
140/90 mmHg
TAK
6. Waga ciała
TAK
7. Aktywność fizyczna
8. Cukrzyca
– przekroczyła przewidzianą dla Ciebie normę o co najmniej
10 kg
NIE
– jest rzadsza niż 3 razy w tygodniu po 30 minut
TAK
NIE
– jest potwierdzona badaniami poziomu cukru we krwi
TAK
NIE
Podsumowanie: jeśli co najmniej trzy razy masz zakreślone
TAK, zgłoś się do lekarza, wykonaj zlecone badania i zastosuj
się do jego wskazówek dotyczących zmiany trybu życia. A jeśli
będzie trzeba – podejmij jak najszybciej leczenie.
Co to jest cholesterol?
Cholesterol jest substancją podobną w budowie do tłuszczu. Ra-
zem z trójglicerydami i kwasami tłuszczowymi tworzy lipidy,
które krążą we krwi między tkankami i narządami oraz stanowią
część składową komórek. Organizm potrzebuje go do utrzyma-
nia czynności układu nerwowego, skóry, mięśni, wątroby, jelit
i serca. Jest niezbędny do odbudowy komórek i do produkcji hor-
monów płciowych. Bez niego nie mogłaby być wytwarzana wi-
tamina D ani też kwasy żółciowe umożliwiające prawidłowe tra-
wienie tłuszczów. Nasz organizm sam wytwarza cholesterol,
jednak większą ilość dostarczamy mu wraz z pożywieniem –
artykułami pochodzenia zwierzęcego. Przyjmujemy więcej cho-
11
lesterolu, niż jest to nam potrzebne. Nadmiar cholesterolu od-
kłada się na ściankach tętnic, co nieuchronnie prowadzi do ich
zwapnienia.
Jakie są rodzaje cholesterolu?
Mimo że cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funk-
cjonowania organizmu, jego nadmiar może odkładać się
w tętnicach, utrudniając swobodny przepływ krwi. Wyso-
ki poziom cholesterolu, podobnie jak podwyższone ciśnie-
nie tętnicze, może nie powodować dolegliwości, co jednak
nie zmniejsza samego zagrożenia.
Istnieją dwa rodzaje cholesterolu:
HDL (high density lipoprotein, lipoproteiny o dużej gęstości)
odpowiada za transport cholesterolu do wątroby, gdzie zosta-
je rozłożony. Cholesterol HDL to tzw. dobry cholesterol, od-
powiadający za usuwanie zmian miażdżycowych. Ludzie ma-
jący niskie poziomy cholesterolu HDL częściej chorują na
zawał serca.
LDL (low density lipoprotein, lipoproteiny o małej gęstości)
to cholesterol, który odkłada się w tętnicach i może doprowa-
dzić do ich zwapnienia. LDL nazywa się potocznie złym cho-
lesterolem. Najbardziej zagrożeni miażdżycą są ludzie z pod-
wyższonymi poziomami cholesterolu LDL. Wysokie poziomy
cholesterolu we krwi są najczęściej spowodowane wysokim
stężeniem ,,złego cholesterolu”.
Gdy między cholesterolem LDL i HDL istnieją prawidłowe pro-
porcje, wszystko jest w porządku. Jeśli jednak we krwi zaczyna
przeważać „zła” frakcja LDL i do gry przystępują trójglicerydy
(substancje tłuszczowe, które zaburzają gospodarkę między cho-
lesterolem LDL i HDL), wtedy pojawia się ryzyko zawału lub
udaru mózgu!
12
W jaki sposób określa się poziom cholesterolu w or-
ganizmie?
Aby określić poziom cholesterolu we krwi, należy przeprowa-
dzić badanie laboratoryjne. Na podstawie stężenia pobranej z żyły
krwi określa się poziom trójglicerydów, ogólny poziom choleste-
rolu i HDL. Poziomu LDL nie można bezpośrednio określić.
Wylicza się go na podstawie ogólnego poziomu cholesterolu i trój-
glicerydów. Badanie przeprowadza się na czczo. W dniu poprzedza-
jącym badanie nie wolno jeść pokarmów tłustych oraz słodyczy.
Zaleca się, aby pierwszą kontrolę poziomu cholesterolu wy-
konać w 20 roku życia i następnie powtarzać badania co 3-4 lata,
jeśli oczywiście utrzymuje się on w normie. Osoby starsze, a tak-
że kobiety w okresie menopauzy powinny poddać się badaniu
raz w roku.
Stężenie
prawidłowe
Cholesterol
całkowity
poniżej 200 mg/dl 200-240 mg/dl powyżej 240 mg/dl
Cholesterol LDL poniżej 130 mg/dl 130-160 mg/dl powyżej160 mg/dl
Cholesterol HDL powyżej 45 mg/dl 35-45 mg/dl
Trójglicerydy
poniżej 200 mg/dl 200-400 mg/dl powyżej 400 mg/dl
Ryzyko
umiarkowane duże
Ryzyko
poniżej 35 mg/dl
Zwykle w wynikach badań podawane jest stężenie całkowite
cholesterolu, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL i trójglicery-
dów. Na ogół stężenie cholesterolu LDL powinno być niższe niż
130 mg/dl, a cholesterolu HDL wyższe niż 45 mg/dl. Stężenie
trójglicerydów powinno być niższe niż 200 mg/dl. Pamiętajmy,
że interpretacja wyników należy do lekarza!
Zasada jest prosta – najlepiej, by cholesterolu LDL było jak
najmniej, a jak najwięcej cholesterolu HDL, który ochrania na-
czynia krwionośne i serce. U osób zagrożonych wystąpieniem
choroby wieńcowej już normy graniczne powinny być impulsem
do zmiany stylu życia i ewentualnego rozpoczęcia leczenia.
13
Jakie są źródła cholesterolu?
Do sprawnego funkcjonowania organizmu powinno wystarczyć
tyle cholesterolu, ile produkuje wątroba. Jednak dodatkową jego
porcję dostarczamy sobie z żywnością. Musimy uważać, by nie
było go zbyt dużo, czyli nie więcej niż 300 mg dziennie.
Nasz organizm przyswaja tylko połowę cholesterolu zawar-
tego w pożywieniu. Resztę wydala. Najniebezpieczniejsze są kwa-
sy tłuszczowe, których najbogatszym źródłem są oleje kokosowy
i palmowy oraz wszystkie rodzaje tłuszczu pochodzenia zwie-
rzęcego. Są one bezpośrednio odpowiedzialne za wzrost pozio-
mu LDL, czyli ,,złego cholesterolu”.
Antycholesterolowa ściągawka pomoże tak układać jadło-
spis, by zawierał jak najmniej cholesterolu.
Produkt
(100 g)
baranina
cielęcina (sznycel)
czekolada mleczna
jogurt śmietankowy
kaczka, filet z piersi
kiełbasa smażona
krewetki
kurczak, pierś bez skóry
łosoś wędzony
majonez 80 proc. tł.
masło
mleko chude (100 ml)
mleko tłuste (100 ml)
salami
ser brie
ser gouda
serdelki
serek wiejski ziarnisty
śmietana kremówka
twaróg tłusty
wątróbki drobiowe
węgorz wędzony
wieprzowina, sznycel
wołowina
żółtko jajka
Zawartość tłuszczu
(g)
3,4
1,8
30,0
10,0
28,5
26,8
1,4
1,0
19,4
80,0
82,0
1,5
3,5
34,0
27,8
29,5
24,3
5,0
30,0
30,0
4,7
21,7
1,9
4,0
6,2
14
Zawartość cholesterolu
(mg)
70
60
2
37
103
65
138
45
42
139
230
6
13
80
108
68,5
64
19
89
98
550
142,5
50
50
290
Jakie są rodzaje zaburzeń lipidowych?
Według Europejskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą w za-
leżności od tego, która z frakcji lipidowych jest podwyższona,
zaburzenia lipidowe dzieli się na4:
hipercholesterolemię (podwyższone stężenie cholesterolu cał-
kowitego i frakcji LDL we krwi),
hipertrójglicerydemię (podwyższone stężenie trójglicerydów
we krwi),
hiperlipidemię mieszaną (podwyższone stężenie cholestero-
lu i trójglicerydów we krwi różnego stopnia).
Jakie czynniki wpływają na poziom cholesterolu we
krwi?
Pozytywnie:
Rozpuszczalny błonnik. Redukuje cholesterol. Najlepsze źró-
dła to np. owies, warzywa strączkowe, warzywa.
Tłuszcze wielonienasycone. Obniżają poziom cholesterolu
LDL, czyli ,,złego”. Występuje w olejach: sojowym, słonecz-
nikowym, sezamowym.
Tłuszcze jednonienasycone. Obniżają poziom cholesterolu we
krwi. Najlepsza jest oliwa z oliwek (ale także orzechy i siemię
lniane).
Tłuste ryby morskie. Zawierają specjalne wielonienasycone
kwasy tłuszczowe, tzw. omega-3, które znacznie obniżają po-
ziom cholesterolu.
Produkty zawierające flawonoidy (aronia, czerwone wino) i li-
kopen (pomidory).
Ćwiczenia fizyczne. Chociaż cholesterol całkowity pozostaje
taki sam, systematyczne ćwiczenia fizyczne prowadzą do wzro-
stu cholesterolu ,,dobrego” HDL.
Negatywnie:
Pokarmy o dużej ilości tłuszczów nasyconych. Podnoszą po-
ziom cholesterolu bardziej niż jakikolwiek inny czynnik. Źró-
4 Michajlik, Bartnikowska, op. cit., s. 47.
15
dłem tłuszczów nasyconych są: wołowina, wieprzowina, ma-
sło, przetwory z pełnego mleka, drób o ciemnym mięsie, olej
palmowy, orzechy kokosowe.
Nadwaga. Każdy kilogram nadwagi przyczynia się do wzro-
stu cholesterolu we krwi.
Pokarmy o dużej zawartości cholesterolu. Cholesterol zawie-
rają jedynie produkty zwierzęce. Najbogatszym źródłem są
żółtka jajek i podroby.
Palenie tytoniu. Prowadzi do wzrostu ,,złego” i spadku ,,do-
brego” cholesterolu.
Jakie czynniki wpływają na rozwój miażdżycy?
Istnieją czynniki, które prowadzą do przedwczesnego lub wcze-
snego rozwoju miażdżycy tętnic, a w konsekwencji do chorób
układu sercowo-naczyniowego. Powinniśmy je znać i odpowied-
nio im przeciwdziałać. Niektóre możemy zmienić, na inne niestety
nie mamy wpływu. Natomiast nasza wiedza może pomóc w zwięk-
szaniu wydolności układu sercowo-naczyniowego i zdrowia.
Rozwój miażdżycy uwarunkowany jest zarówno czynnika-
mi niezależnymi od stylu życia człowieka (wiek, rasa, płeć), ale
również zachowaniami, których występowanie można zmieniać
lub minimalizować. Do tak zwanych czynników modyfikowal-
nych należą:
Hiperlipidemia
Najczęstszym czynnikiem ryzyka miażdżycy jest podwyższony
poziom cholesterolu. W rozwoju miażdżycy najistotniejsze zna-
czenie ma frakcja LDL cholesterolu, czyli tzw. zły cholesterol,
który gromadzi się w ścianie tętnic, począwszy od drugiej deka-
dy życia, i bierze udział w tworzeniu blaszek miażdżycowych.
Optymalny poziom cholesterolu LDL we krwi wynosi poniżej
130 mg/dl.
Inną szkodliwą frakcję cholesterolu stanowią trójglicerydy.
Ich nadmiar stwierdza się u cukrzyków, osób otyłych oraz nad-
używających alkoholu. Stężenie trójglicerydów we krwi nie po-
winno przekraczać 200 mg/dl. Frakcja HDL cholesterolu, czyli
16
Pobierz darmowy fragment (pdf)