Darmowy fragment publikacji:
Autor przewodnika: Piotr Thier
Redaktor prowadzący: Katarzyna Leja
Aktualizacja: Aleksander Król
Redakcja: Paulina Kielan
Korekta: Magdalena Bieniek, Aleksandra Marczuk
Opracowanie kartograficzne: DAKA – Studio Graficzne
Źródło pochodzenia danych kartograficznych:
© OpenStreetMap contributors; www.opendatacommons.org/licenses/odbl
Skład: Dawid Kwoka
Okładka: materiały zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock Images LLC
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, foto-
graficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje na-
ruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich
właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo
Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzysta-
nia informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 2309863
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bedut2
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie II
ISBN: 978-83-283-5389-3
Copyright © Helion, 2019
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to!
Nasza społeczność
3
I
C
Ś
E
R
T
S
I
P
S
Spis treści
ATRAKCJE DUBLINA _______________________________________ 6
INFORMACJE PRAKTYCZNE _____________ 11
PRZED WYJAZDEM _______________________________________ 12
Wybór czasu podróży __________________________________________ 12
Źródła informacji ______________________________________________ 12
Formalności _________________________________________________ 13
DOJAZD ________________________________________________ 14
Samolotem __________________________________________________ 14
Samochodem, autobusem lub pociągiem ___________________________ 14
Autostopem _________________________________________________ 15
Promem ____________________________________________________ 15
NA MIEJSCU _____________________________________________ 16
Komunikacja _________________________________________________ 16
Noclegi _____________________________________________________ 18
Wyżywienie _________________________________________________ 19
INFORMATOR A–Z ________________________________________ 20
INFORMACJE KRAJOZNAWCZE ___________ 31
KRAJOZNAWCZE ABC _____________________________________ 32
Położenie i ukształtowanie powierzchni ____________________________ 32
Klimat ______________________________________________________ 32
Flora i fauna _________________________________________________ 33
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego ___________________ 33
Geologia Irlandii ______________________________________________ 36
Historia Irlandii _______________________________________________ 36
Historia Dublina ______________________________________________ 40
SPOŁECZEŃSTWO ________________________________________ 43
Polityka _____________________________________________________ 44
Gospodarka __________________________________________________ 44
Religia ______________________________________________________ 45
Język _______________________________________________________ 46
KULTURA I SZTUKA _______________________________________ 48
Architektura _________________________________________________ 48
Kup książkę
Poleć książkę
4
I
C
Ś
E
R
T
S
I
P
S
Literatura ___________________________________________________ 49
Muzyka _____________________________________________________ 49
Malarstwo ___________________________________________________ 52
Sport _______________________________________________________ 53
Święta i festiwale______________________________________________ 54
KUCHNIA _______________________________________________ 57
ZWIEDZANIE DUBLINA _________________ 59
DZIELNICA ŚREDNIOWIECZNA ______________________________ 60
DZIELNICA TEMPLE BAR ___________________________________ 81
TRINITY COLLEGE ________________________________________ 88
GRAFTON STREET ORAZ OKOLICE SAINT STEPHEN’S GREEN _____ 97
GRAND CANAL DOCK ____________________________________ 106
POŁUDNIOWY ZACHÓD MIASTA ___________________________ 110
PHOENIX PARK, SMITHFIELD I DZIELNICA PRAWNICZA ________ 118
OKOLICE O’CONNELL STREET I DZIELNICA GEORGIAŃSKA _____ 130
DZIELNICA PORTOWA I CENTRUM FINANSOWE ______________ 138
OKOLICE DUBLINA _____________________143
NA POŁUDNIE OD DUBLINA _______________________________ 144
Dún Laoghaire ______________________________________________ 144
Dalkey _____________________________________________________ 147
Bray _______________________________________________________ 148
Greystones _________________________________________________ 150
Glendalough ________________________________________________ 150
SZLAKI GÓRSKIE NIEOPODAL DUBLINA _____________________ 156
NA ZACHÓD OD DUBLINA ________________________________ 157
Clondalkin __________________________________________________ 157
Celbridge __________________________________________________ 157
Kildare _____________________________________________________ 158
NA PÓŁNOC OD DUBLINA ________________________________ 160
Clontarf i Bull Island __________________________________________ 160
Howth _____________________________________________________ 161
Portmarnock i Malahide _______________________________________ 164
Skerries ____________________________________________________ 165
NA PÓŁNOCNY ZACHÓD OD DUBLINA ______________________ 167
Tara _______________________________________________________ 167
Trim _______________________________________________________ 169
Loughcrew _________________________________________________ 170
Kup książkę
Poleć książkę
5
K
E
M
A
R
S
I
P
S
|
P
A
M
I
W
Ó
N
A
L
P
S
I
P
S
Kells ______________________________________________________ 171
Monasterboice ______________________________________________ 172
Mellifont i Slane _____________________________________________ 173
Newgrange _________________________________________________ 174
Drogheda __________________________________________________ 175
INDEKS ________________________________________________ 178
AUTOR PRZEWODNIKA ___________________________________ 181
LEGENDA ______________________________________________ 181
Spis planów i map
Przedmieścia Dublina _______________________________ przednia okładka
Irlandia ________________________________________________________35
Dzielnica średniowieczna ______________________________________62–63
Temple Bar i Trinity College _____________________________________82–83
Grafton Street i Grand Canal Dock _______________________________98–99
Dzielnice południowo-zachodnie ______________________________ 110–111
Dzielnice północne _________________________________________ 120–121
Okolice Dublina _______________________________________ tylna okładka
Spis ramek
Co warto ze sobą zabrać? _______ 13
Dublin w internecie ____________23
Informacja turystyczna _________24
Dni wolne od pracy ____________25
Placówki dyplomatyczne _______26
Dublin – dane encyklopedyczne _33
Kalendarium historyczne _______ 42
Najwybitniejsi pisarze irlandzcy __50
Stew – irlandzki gulasz
z mięsem wołowym __________58
Harfa ________________________ 75
Chester Beatty ________________77
Jak przejść się po Dublinie, nie mijając
po drodze żadnego pubu? ____ 84
Morderstwo w akademiku ______89
Kup książkę
Księga z Kells _________________92
Molly Malone _________________94
Grafton Street w popkulturze ___100
Zielone okopy? _______________ 101
Fauna i flora Phoenix Park ______ 122
Końska afera _________________ 124
Narodziny Drakuli ____________ 127
Daniel O’Connell _____________ 130
Dún Laoghaire podczas
I wojny światowej __________ 145
Restuaracja McDonald’s w Bray ___148
Zamek w Trim w popkulturze ___ 169
Jak szybko i tanio zwiedzić
północno-zachodnie obrzeża
Dublina ___________________ 177
Poleć książkę
NIEZAPOMNIANE
PRZEŻYCIA
Wziąć udział w obchodach
Dnia św. Patryka
Co roku 17 marca każda wieś, miasteczko
i miasto Irlandii, a w szczególności Dublin,
obchodzi najważniejsze irlandzkie święto.
W tym dniu tradycja nakazuje ubierać
się na zielono (zielony to narodowy ko-
lor Irlandii). Przez niemal wszystkie miej-
scowości przechodzą ogromne zielone
korowody. W barach i pubach trwa za-
bawa do białego rana.
Stanąć oko w oko z wikingami
Centrum dziedzictwa kulturowego Dubli-
nia przedstawia drobiazgowo całą historię
Irlandii i Dublina, a w szczególności czasy
wikingów. To unikatowe miejsce, w któ-
rym każdy może odbyć podróż w czasie.
Spróbować whiskey i guinnessa
w oryginalnych wytwórniach
Irlandia od wieków słynie na całym świe-
cie z dwóch trunków: whiskey i piwa marki
Guinness. Żadna wizyta w Dublinie nie jest
kompletna bez odwiedzenia destylarni Ja-
mesona i browaru Guinness Storehouse
oraz degustacji tych napojów.
Atrakcje Dublina
Kup książkę
Poleć książkę
Poczuć się jak więzień
w Kilmainham Gaol
Kilmainham Gaol – więzienie, w którym
odbywało wyrok wiele kluczowych postaci
w historii kraju – to jeden z najciekawszych
zabytków miasta udostępnionych do zwie-
dzania. Surowe mury, mroczny średnio-
wieczny klimat i spartańskie cele na każ-
dym zrobią wrażenie.
Zaszaleć w Temple Bar
Dublin słynie z imprezowego klimatu
i oszałamia ilością pubów, klubów i kawia-
renek, których największe skupisko znaj-
duje się w rejonie Temple Bar. Codziennie
odbywają się tam koncerty, gry, zabawy,
karaoke i różne inne formy rozrywki lu-
biane przez Irlandczyków.
Udać się na spacer wzdłuż
nabrzeży rzeki Liffey
Spacerując wzdłuż Liffey, można
niemal dosłownie zobaczyć całą
historię Dublina od czasów naj-
dawniejszych po współczesność –
Phoe nix Park, najstarsze założenia
miasta w okolicach Wood Quay,
zabytkowe budowle historyczne
i dzielnicę średniowieczną, tęt-
niącą życiem dzielnicę Temple Bar,
a wreszcie supernowoczesne kor-
poracyjne zabudowania Grand Ca-
nal Dock i Point Village.
Kup książkę
Poleć książkę
60
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
Dzielnica średniowieczna
Średniowieczna dzielnica Dublina (Medie-
val Quarter), położona na południe od rzeki
Liffey, to historyczne centrum kulturalne,
religijne i społeczne miasta od XII w. aż po
dziś dzień. Swoją siedzibę mieli tutaj mnisi,
duchowni i mieszczanie, tutaj też w okresie
panowania wikingów rozwinął się handel.
Za jego sprawą Dublin stał się kosmopoli-
tycznym, prężnie rozwijającym się miastem,
przyciągającym wielu handlarzy z różnych
zakątków świata. Obecnie dzielnica śre-
dniowieczna to skupisko najważniejszych
zabytków stolicy Irlandii, rozpostarte mię-
dzy rzeką Liffey a jedną z najbardziej ruchli-
wych ulic w centrum – High Street – oraz
główną aleją biegnącą na południe od cen-
trum – Patrick Street.
historia
Najstarszą część miasta obecnie zajmują
dwie katedry: św. Patryka (St Patrick’s Ca-
thedral) i Kościoła Chrystusowego (Christ
Church Cathedral) oraz pozostałości śre-
dniowiecznych murów miejskich wznie-
sionych w IX w. przez wikingów. Dogodne
położenie na niewielkim wzgórzu nad rzeką
Liffey pozwoliło na strategiczne obserwa-
cje najazdów nieprzyjaciół, a dostęp do
wody sprzyjał rozwojowi handlu i mię-
dzynarodowej wymianie dóbr. W 1. poł.
XI w. rozpoczęto budowę katedry Kościoła
Chrystusowego, a 100 lat później – katedry
św. Patryka. Na początku XIII w. król Jan
bez Ziemi nakazał wybudowanie Zamku
Dublińskiego (Dublin Castle), by chronić
stolicę i dobytek władców królestwa. Ufor-
tyfikowania dzielnicy średniowiecznej za-
chowały się do XVIII w., kiedy to rozebrano
ostatnie istniejące baszty i większość mu-
rów miejskich.
warto zobaczyć
Zwiedzanie dzielnicy średniowiecznej naj-
lepiej rozpocząć przy budynku Four Co-
urts (Cztery Sądy). Po przejściu przez most
O’Donovana Rossy (O’Donovan Rossa
Bridge) dociera się na południowy brzeg
Liffey do Winetavern Street. Skręciwszy
w pierwszą ulicę w prawo, Cook Street,
po lewej stronie można dostrzec ruiny
murów miejskich. Jest to największy frag-
ment ocalałych fortyfikacji wznoszonych
od IX w. w celu obrony grodu przed na-
jeźdźcami. Mury te – zbudowane z wa-
piennych cegieł – miały ok. 7 m wysokości
i do 3 m grubości. Mur przy Cook Street ma
aż 93 m długości i stanowi równocześnie
ogrodzenie kościoła św. Audoena (St Au-
doen’s Church) oddzielające świątynię od
zabudowań klasztoru Franciszkanów. Sys-
tem fortyfikacyjny starego Dublina obej-
mował także osiem bram wjazdowych na
teren grodu, niestety żadna z nich nie za-
chowała się do dzisiaj.
Wiele fragmentów murów miejskich
i konstrukcji obronnych obecnie znajduje
się głęboko pod ziemią. Najlepszym tego
przykładem są pozostałości w podziemiach
Zamku Dublińskiego, pod wieżą Record (Re-
cord Tower). Podczas wykopalisk z końca
XIX w. odkryto także fragmenty fosy do-
chodzącej do 15 m szerokości i do 9 m głę-
bokości, ciągnącej się wzdłuż murów. Więk-
szość z podziemnych konstrukcji funkcjo-
nowała równocześnie jako wzmocnienie
chroniące przed napływem wody z rzeki
Kup książkę
Poleć książkę
61
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
Liffey i regulujące jej bieg. Część fosy za-
pewne była zalewana w czasie większych
opadów, by zapobiec powodzi.
Po drugiej stronie murów miejskich przy
Cook Street, wewnątrz dawnego ufortyfi-
kościół
kowanego miasta, znajduje się
św. Audoena (St Audoen’s Church)
Corn
Market, czynne: 19 IV–24 X codz. 9.30–17.30,
wstęp wolny. Budowla ta pochodzi z końca
XII w. i jest najstarszym kościołem parafial-
nym w Dublinie. Świątynia została ufundo-
wana i wzniesiona w 1190 r. przez biskupa
Johna Comyna i funkcjonuje nieprzerwanie
aż do dziś! Jej patron, św. Audoen, biskup
Rouen żyjący w VII w., jest równocześnie pa-
tronem Normandii – krainy, z której przybyli
do Irlandii jej najeźdźcy. Wewnątrz kościoła
można znaleźć XVII-wieczne pamiątki po ro-
dzinach Duff oraz Sparke, a także nagrobek
barona Portlestera i jego żony z rzeźbą na-
grobną naturalnej wielkości.
W kaplicy św. Anny wybudowanej w po-
łudniowej nawie obecnie znajduje się stała
wystawa dotycząca działalności parafii oraz
dublińskich bractw aż do XVIII w. Bractwo
św. Anny założone w 1430 r. przez Henryka VI
skupiało głównie przedstawicieli cechu
piekarskiego. Mogli oni liczyć na królew-
skie przywileje, które pozwalały im naby-
wać dobra na własność, a część pieniędzy
przeznaczać na swoją działalność. Bractwo
posiadało wiele nieruchomości i przedmio-
tów codziennego użytku, a ostatnie zapi-
ski dokumentujące nabycie dóbr pochodzą
z 1740 r. Przestało istnieć w połowie XVIII w.
Od XVI w. kościół zaczął tracić na zna-
czeniu, zdominowany przez katedry po-
łożone w pobliżu. Wtedy też zawaliła się
część dachu, w tym nad kaplicą Portleste-
rów z charakterystycznymi arkadami, obec-
nie udostępnioną do zwiedzania. Powolny
proces odbudowy rozpoczął się w latach
80. XX w. – zrekonstruowano wieżę, za-
montowano na nowo dzwony, odremon-
towano kaplicę św. Anny i ponownie za-
daszono większość kościoła. W trakcie wy-
kopalisk prowadzonych na terenie świą-
tyni w połowie lat 90. odkryto wiele bez-
cennych zabytków średniowiecznych, m.in.
XII-wieczną chrzcielnicę. Obecnie w kościele
regularnie odbywają się koncerty oraz wy-
stawy tematyczne.
▼▼ Widok na Four Courts od strony rzeki Liffey
Kup książkę
Poleć książkę
62
ELLIS QUAY
Usher s Island
Island Street
t
e
e
r
t
S
n
e
e
u
Q
m
w s
t Lia
ello
s
o
M
M
e
n
a
Hammond Lane
t
e
e
r
t
h S
c
r
u
h
C
c
Stable Lane
oln L
Lin
ARRAN QUAY
Liffey
USHER S QUAY
Usher Street
Poczta
The Brazen Head
t
e
e
r
t
S
t
o
o
f
e
g
d
i
B
Lidl
t
r
u
o
C
s
a
m
o
h
T
Hanbury La n e
r e e t
t
r B o n d S
i v e
O l
J
o
h
n
S
t
r
e
S
t
A
u
g
u
s
t
i
n
e W e st
e
S
t
r
e
e
t
John s L
e
t
n
a
W
e
s
t
t
e
e
r
t
s S
o m a
h
T
Bakers Pub
Tesco
Express
M
e
a
V
i
c
a
r
S
t
r
e
e
t
t
Earl Street S o u t h
h
S
t
r
e
e
t
e
c
h P l a
t
a
M e
C
a
t
h
e
r
i
n
Sw i f t s A l l e y
G a r d e n L a n e
P
i
m
l
i
c
o
t
e
e
t r
y S
a
G r
e
S
t
r
e
e
t
r m a
C a
S
n s H a ll
t
i
p
a
l
fi
e
l
d
s
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
G
r
e
e
k
S
t
r
e
e
t
C h a n c e r y S t
r e e t
C
h
a
n
c
e
r
C
h
a
r
l
e
s
y
P
l
a
c
e
O
’
S
t
r
e
e
t
W
e
s
t
R
o
s
s
y
M
o
s
t
D
o
n
o
v
a
n
a
W
i
n
e
t
a
v
e
r
n
S
t
r
e
e
t
S
t
i
M
c
h
a
e
l
s
C
l
o
s
e
w
e
h
t
a
t
s
o
M
Fr. M
MERCHANT S QUAY
INNS QUAY
er
w
o
et L
re
t
e S
g
id
r
B
Kościół Adama i Ewy
(kościół Niepokalanego
Poczęcia)
The Four
Courts Hostel
W O O D Q U AY
Urząd
Miasta
Dublina
t
e
e
r
t
S
e
Cook Street
Ruiny murów
miejskich
Kościół
św. Audoena
Katedra
Kościoła
Chrystusowego
t
e
k
r
o r n m a
C
High Street
A
r
r
a
n
S
t
r
e
e
t
E
a
s
t
O R M O N D Q U A Y U P P E R
L i ff e y
Harding
The Bull and Castle
r
e
W
La
m
b Alle
y
B
a
c
k La
ne
J
o
h
n
D
i
l
l
o
n
S
t
r
e
e
t
F
r
a
n
c
i
s
S
t
r
e
e
t
Dublinia
s Street
a
l
o
h
c
i
N
Jurys Inn
Christchurch
Dublin
Ross Road
Bride Road
P
a
t
r
i
c
k
S
t
r
e
e
t
Bull Alley Street
Mark s Alley We s t
Park św. Patryka
u t h
o
Dzielnica
e t S
średniowieczna
n S tr e
J
h
o
0
100 m
B
r
a
b
a
z
o
n
S
t
r
e
e
t
The Coombe
We av e r s Street
St Luke s Avenue
uth
w So
New R
o
et
k Stre
c
i
r
t
a
P
Katedra
św. Patryka
St. Patrick s C
l
o
s
e
Biblioteka
Pomiędzy kościołem św. Audoena a ka-
tedrą Kościoła Chrystusowego znajduje się
polska parafia św. Audoena
14 High
Street, +353 87 239 3235, prowadzona przez
zakon chrystusowców. Msze święte w ję-
zyku polskim odbywają się w niedziele
o 9.30, 11.00, 12.30 oraz 18.00.
Podążając na wschód ulicami Corn Mar-
ket oraz High Street, głównymi arteriami
dzielnicy średniowiecznej, docieramy do
ka-
najważniejszego kościoła Dublina,
tedry Kościoła Chrystusowego (Christ
Church Cathedral)
Christ church Place;
www.christchurchcathedral.ie; czynne: cały
rok oprócz 26 XII; III i X pn.–sb. 9.30–18.00,
nd. 12.30–14.30, 16.30–18.00, IV–IX pn.–sb.
9.30–19.00, nd. 12.30–14.30, 16.30–19.00,
XI–II pn.–sb. 9.30–17.00, nd. 12.30–14.30;
wstęp: dorośli 7 EUR, bilet ulgowy 5,50 EUR,
dzieci do 16 r.ż. 2,50 EUR; bilet łączony
Kup książkę
Poleć książkę
t
e
T
o
n
e
S
t
r
e
e
t
J
e
r
v
i
s
L
a
n
e
U
p
p
e
r
M a r y s A b b e y
r e e t
A
r
r
a
n
S
t
r
e
e
t
E
a
s
t
t
i
L
t le St
r
and S t
C
a
p
e
l
S
t
r
e
e
t
r e e t
O R M O N D Q U A Y U P P E R
L i ff e y
M
o
s
t
G
r
a
t
t
a
n
W O O D Q U AY
t
e
e
r
t
r e e t
a n d S t
t S t
r
G r e a
O R M O N D Q U A Y L O W E R
M
i
l
l
e
M
o
n
s
i
t
u
m
W E L L I N G T O N Q U A Y
t E a s
tE s s e x Stre e
t
E
u
s
t
a
c
e
S
t
r
e
e
t
e
e
r
t
S
e
r
o
m
a
c
y
S
Dame Street
E S S E X Q U AY
E x c h a n g e S t r eet
Wieża Izoldy
W e s t
P
a
r
l
i
a
m
S
e
l
b
s e x S t
r e e t
E s
Rent A Bike
m
a
h
s
i
F
C
r
a
n
e
e
n
t
S
t
L
r
e
e
t
a
n
e
Dublin
o
C
d E
r
o
L
y
e
e
t r
e r A ll e
p
p
d S
r
d w a
s tl e S tr e
Harding
Hotel
a
The Bull and Castle
C
t
e t
Ratusz
Zamek Dubliński
Kościół
św. Werburgi
e
p
U p
a
t l e Y
s
a
r C
k A
c
a
B
d
e
r
v
e
u
n
t
e
e
r
t
S
h
g
r
u
b
r
e
W
Sh i p S tr e
e t Littl e
S
Biblioteka Chestera
Beatty ego
h
i
p
S
t
r
e
Dame Lane
D
u
b
l
i
n
C
a
s
t
l
e
t
e
e
r
t
S
s
e
g
r
o
e
South Great G
C
h
a
n
c
e
r
y
L
a
n
e
Go l d e n L
a n e
e
t
G
r
e
a
t
t U pper
Stephen Stre e
Longford Street Great
B
o
W
h
it
efria
r
S
t
r
e
e
t Whitefriar
Pe t e r S t r e e t
t
e
e
r
t
S
r
e
i
g
n
u
A
York Street
P
e
t
e
r
s
R
o
w
Aungier Lane
e
n
a
es L
Dig
g
w
L
a
n
e E
a
s
t
Chrystusowego
Jurys Inn
Christchurch
Dublin
Ross Road
Bull Alley Street
B
r
i
d
e
S
t
r
e
e
t
Biblioteka
Marsha
St. Patrick s C
l
o
s
e
z centrum Dublinia: dorośli 15 EUR, bilet
ulgowy 12,50 EUR, dzieci do 16 r.ż. 7,50 EUR,
bilet rodzinny (2 dorosłych i 2 dzieci do
16 r.ż.) 38 EUR, połączonej z centrum dzie-
dzictwa kulturowego Dublinia. Katedra
jest obecnie jedną z najstarszych budowli
w mieście. Powstała ok. 1030 r. z inicjatywy
pierwszego biskupa Dúnána oraz Sigtrygga
Silkbearda, nordyckiego króla Dublina.
W wyniku przejęcia władzy w mieście przez
63
Anglonormanów pod wodzą Richarda de
Clare (Strongbowa) oryginalny drewniany
kościół został zburzony i w 1172 r. wybudo-
wano nową, kamienną świątynię. Po śmierci
Strongbow został pochowany w krypcie
w podziemiach katedry.
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
Exchequer Street
Drury Stre
Niestety, pierwotna bryła kościoła nie
została zachowana. W 1182 r. przebudowano
go w stylu romańskim, a w 1562 r. wskutek
zapadnięcia się gruntu zawaliła się połu-
dniowa ściana budynku. Obecny kształt ko-
ściół przybrał dopiero w 1871 r. dzięki archi-
tektowi George’owi Edmundowi Street owi.
Ostatnie restauracje miały miejsce w 1999 r.,
kiedy zamontowano 7 dodatkowych dzwo-
nów, co dało w sumie 19 dzwonów o wa-
dze od 0,25 do prawie 2,5 t – rekord świata
w liczbie dzwonów wykonujących podczas
et
wydawania dźwięku obrót o 180 stopni. Rok
później dokonano odbudowy krypty kate-
dralnej pochodzącej z końca XI w.
Kościół jest orientowany, to znaczy, że
ołtarz główny jest skierowany ku wscho-
dowi. Przez wieki był miejscem wielu waż-
nych wydarzeń historycznych, m.in. korona-
cji króla Edwarda IV na króla Ang lii w 1461 r.
oraz światowej premiery opery Georga Frie-
dricha Händla Mesjasz w 1742 r.
Największą ozdobą zachodniej części
świątyni jest zachodnie przęsło – złożone
z pięciu ostrołukowych okien wypełnionych
witrażami przedstawiającymi m.in. drzewo
Jessego – drzewo genealogiczne Jezusa
Chrystusa. Zostały one zrekonstruowane
na podstawie ich oryginalnej XIII-wiecz-
nej postaci przez G.E. Streeta.
W zachodnim narożniku katedry znaj-
duje się tzw. Zakątek Muzyków – seria pła-
skorzeźb i tablic pamiątkowych poświęco-
nych katedralnym muzykom – organistom,
chórzystom, dyrygentom. Katedralny chór
został założony w 1480 r. przez Thomasa Ben-
netta (zresztą także mającego swój pomnik
Kup książkę
Poleć książkę
64
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
w Zakątku Muzyków), początkowo jako
zespół 4-osobowy. Pierwsza w Dublinie
szkoła chóralna powstała natomiast 13 lat
później i wykształciła wielu wybitnych wy-
konawców.
W małej nawie obok Zakątka Muzy-
ków znajduje się baptysterium skrywa-
jące czarną chrzcielnicę z 1870 r. w stylu
wiktoriańskim oraz witraże przedstawia-
jące pięciu irlandzkich świętych (Cormaca,
Wawrzyńca, czyli Lawrence’a O’Toole’a,
Patryka, Cuthberta i Finbara). Podążając
wzdłuż muru, w którym znajduje się bap-
tysterium, dotrzemy do bocznej nawy
północnej, przy której można podziwiać
grobowiec Charlesa Lindsaya, ostatniego
dziekana katedry Kościoła Chrystusowego
i biskupa hrabstwa Kildare. Łączone stano-
wisko obejmował aż do 1871 r. Nagrobek
▼▼ Dublinia
odlany z brązu przedstawia naturalnych roz-
miarów figurę leżącego biskupa.
Centralną część katedry przed transep-
tami bocznymi zajmuje lektorium, czyli
przegroda chórowa, datowana na lata 70.
XIX w. Podążając w stronę ołtarza, zoba-
czymy piękne stalle, a także monumentalny
tron arcybiskupa po prawej stronie. Miejsca
w stallach są opatrzone tabliczkami imien-
nymi, ławki pokrywają bogate rzeźbienia
wykorzystujące motywy roślinne, a same
organy, wykonane z jasnego drewna, zwie-
szają się wysoko nad głowami śpiewają-
cych. Wzdłuż nawy głównej wyraźnie wi-
dać wypaczenie północnego muru kate-
dry, który w wyniku zawalenia się dachu
odchylił się od pionu o 18 cali (ok. 46 cm).
Centralnym punktem katedry jest pre-
zbiterium wyróżniające się pięknym zielo-
nym obrusem wyściełającym ołtarz, pocho-
dzącym z okresu wiktoriańskiego. Na lewo
od prezbiterium położony jest transept
północny, przestrzeń z krzyżowym skle-
pieniem otoczona wieloma kolumnami,
w której umieszczono liczne pomniki, np.
pomnik ku pamięci wicekróla sir Hen-
ry’ego Sidneya z XVI w. oraz Jamesa
Kup książkę
Poleć książkę
65
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
Hewitta, wicehrabiego Lifford. Znajdują
się tu także zabytkowe płyty podłogowe
pochodzące z XVII w.
Naprzeciwko mieści się transept połu-
dniowy z romańskimi oknami oraz łukami,
stanowiący swoistą mieszankę stylu romań-
skiego i gotyckiego. Z jego lewej strony wi-
dać kaplicę jednego z irlandzkich świętych –
św. Wawrzyńca (Law rence’a O’Toole’a), je-
dynego kanonizowanego arcybiskupa oraz
oficjalnego patrona Dublina. Nieopodal
transeptu południowego umiejscowione
jest wejście do średniowiecznej krypty.
Kierując się na wschód od głównego
ołtarza, można dotrzeć do ambitu – wą-
skiego przejścia wokół prezbiterium z tyłu
ołtarza głównego – powstałego z przedłu-
żenia transeptów. W jego południowej czę-
ści (bliżej wejścia do krypty) można obej-
rzeć ławę państwową, w której niegdyś za-
siadali porucznicy lorda namiestnika (wice-
króla). Współcześnie podczas uroczystości
zajmuje w niej miejsce prezydent Irlandii.
Analogicznie w części północnej znajduje
się ława miasta, w przeszłości należąca do
burmistrza miasta, obecnie używana przez
przedstawicieli władz Dublina.
Na wschodnim krańcu świątyni, za
ambitem, leżą trzy ważne kaplice. Pierw-
sza z nich, kaplica św. Edmunda, usytu-
owana w północno-wschodnim narożniku,
poświęcona jest żyjącemu w 2. poł. IX w.
męczennikowi i świętemu Kościoła kato-
lickiego, anglikańskiego i prawosławnego.
Można w niej podziwiać płytki z hiszpań-
skiej majoliki oraz inskrypcję od darczyńcy
katedry, w której dedykuje on wszystkie
witraże prezbiterium swojej zmarłej matce.
Pośrodku znajduje się kaplica Matki Bo-
skiej, przy której codziennie odbywa się
msza święta. Po lewej stronie kaplicy stoi
jedna z najnowszych ozdób katedry –
drewniana rzeźba Dziewica z dzieckiem
z 1991 r. autorstwa Imogen Stuart. Ostat-
nia z kaplic jest poświęcona św. Laudzie,
a jej główną atrakcją są 63 wzory średnio-
wiecznych kafelków podłogowych z epoki
wiktoriańskiej.
▼▼ Katedra Kościoła
Chrystusowego
Kup książkę
Poleć książkę
66
I
I
a
N
z
c
e
w
o
N
D
e
r
ś
a
c
N
L
e
I
I
z
D
|
N
I
L
B
U
D
▼▲ Posągi Karola I i Karola II w katedrze Kościoła Chrystusowego
Najważniejszą i najstarszą atrakcją tu-
rystyczną katedry jest jednak średnio-
wieczna krypta. Początki jej budowy są da-
towane na przełom XI i XII w. – w związku
z tym jest ona jednocześnie najstarszą kon-
strukcją istniejącą do dziś w Dublinie! Co
niezwykłe, rozpościera się pod całą po-
wierzchnią współczes nego kościoła. To
jedna z największych tego typu budowli
w Irlandii oraz Wielkiej Brytanii, a jej ofi-
cjalna długość wynosi aż 63,4 m. Wnętrze
krypty jest zdominowane przez mnogość
masywnych kamiennych filarów podtrzy-
mujących cały ciężar katedry oraz jej wieży
dzwonniczej.
Krypta skrywa wiele zabytkowych arte-
faktów zachowanych w doskonałym stanie.
Naprzeciwko wejścia do krypty znajdują
się kamienne posągi Karola I i Karola II
z królewskim herbem pomiędzy posta-
ciami. Posągi i herb to pozostałości portyku
dawnego ratusza Dublina (Tholsel), który
znajdował się obok katedry i został wybu-
rzony w 1806 r. Jednocześnie są to najstar-
sze irlandzkie rzeźby świeckie. Obok posą-
gów stoi neoklasycystyczny pomnik lorda
kanclerza Irlandii (ang. Lord Chancellor of
Ireland), Johna Bowesa, zmarłego w 1767 r.
Na lewo od nich znajduje się wejście do
skarbca, w którym prezentowana jest wy-
stawa zawierająca historyczne eksponaty
katedralne używane niegdyś podczas Eu-
charystii, m.in. tabernakulum, świeczniki,
naczynia liturgiczne oraz szaty liturgiczne
księży i biskupów. Podczas wizyty w skarbcu
można obejrzeć 12-minutową prezentację
audiowizualną pokazującą losy katedry na
przestrzeni dziejów.
We wnętrzu krypty znajduje się rów-
nież kilka dosyć interesujących nietypo-
wych eksponatów, m.in. zmumifikowane
szczątki kota i szczura odnalezione w jed-
nej z rur organów w latach 60. XIX w. oraz
dyby, pierwotnie znajdujące się na dzie-
dzińcu – zakutych w nie przestępców ob-
rzucano warzywami i owocami. Pod fi-
larami, niedaleko sklepiku z pamiątkami
i toalet, skrywają się najstarsze funda-
menty świątyni sprzed XII w. – prawdo-
podobnie stanowią one część pierw-
szego kościoła zrównanego z ziemią przez
Anglonormanów.
Kup książkę
Poleć książkę
97
Grafton Street
oraz okolice
Saint Stephen’s Green
Na południe od dzielnicy Temple Bar oraz
od kampusu Trinity College (College’u
św. Trójcy) znajduje się jedna z dwóch naj-
ważniejszych ulic handlowych stolicy Ir-
landii – Grafton Street (drugą jest Henry
Street po północnej stronie rzeki). Łączy
ona plac College Green z parkiem miejskim
Saint Stephen’s Green (parkiem św. Ste-
fana). Według rankingów z 2008 r. jest ona
jednocześnie piątą najdroższą ulicą han-
dlową świata (czynsz za 1 m2 wynosi po-
nad 5,6 tys. EUR/rok).
historia
Ulica Grafton Street wraz z otaczającymi ją
uliczkami handlowymi powstała w 1708 r.
▼▼ Park Saint Stephen’s Green
jako modernizacja istniejącej w tym miej-
scu poprzednio zwykłej drogi gruntowej. Du-
blin zaczął się wtedy szybko rozwijać, a nowe
dzielnice były coraz bardziej oddalone od hi-
storycznego centrum. Nazwa obecnej alei
handlowej upamiętnia Henry’ego FitzRoya,
pierwszego księcia Grafton – nieślubnego
syna angielskiego króla Karola II.
Park Saint Stephen’s Green został otwar-
ty w 1663 r., po gruntownej przebudowie tej
części miasta. Wcześniej na tym obszarze
znajdowała się tylko podmokła łąka, którą
rada miasta postanowiła ogrodzić murem
i wykorzystać pod budowę kolejnych bu-
dynków. By podnieść prestiż nowych osie-
dli położonych nieopodal tego miejsca, za-
łożono tu piękny park miejski.
Kup książkę
Poleć książkę
98
’
N
e
e
r
G
S
N
e
h
p
e
t
S
t
N
a
S
I
e
c
I
L
o
k
o
z
a
r
o
t
e
e
r
t
S
N
o
t
f
a
r
G
|
N
I
L
B
U
D
warto zobaczyć
Okolice alei handlowej Grafton Street roz-
ciągają się na obszarze pomiędzy South
Great George’s Street na zachodzie, Nas sau
Street na północy, Kildare Street na wscho-
dzie a St Stephen’s Green North na po-
łudniu.
Po ukończeniu w 1794 r. budowy obec-
nie najważniejszego mostu w mieście,
mostu O’Connella (O’Connell Bridge), Gra-
fton Street zmieniła swój charakter: z daw-
nej uliczki mieszkalnej stała się bardzo ru-
chliwą drogą tranzytową, która przecina
niemal całe współczesne miasto. Jedną
z najważniejszych budowli położonych
przy tej alei jest dom rektora Trinity Col-
lege pochodzący z połowy XVIII w., pełniący
tę funkcję do dziś. Wzdłuż Grafton Street
oraz w odchodzących od niej mniejszych
Bolton Street
P arn ell Street
Parnell Stre et
r m o
e
d
c
n M a
a
e
S
O
C
o
n
n
e
l
l
S
t
M
a
r
l
b
o
r
o
u
g
h
S
t
r
e
e
r
t
o w e
t L
e
e
t r
t S
t
G
a
r
d
i
n
e
r
S
t
r
e
r
R
a il w a
t
e
e
t r
y S
F ole y Stre et
t
e
e
r
t
T a l b o t S
e
t
L
o
w
e
r
Mary s L a n e
J
e
r
v
i
s
S
t
r
e
e
t
e
e
t
L
o
w
e
r
C
a
p
e
l
S
t
r
e
e
t
K
Y
L
A
S W A
U
N Q
E
H
C
A
B
R
O
O
L
T
S
A
Fl e e t S t .
d
n
a
l
e
r
o
m
t
s
e
W
O R M O N D Q U A Y
W E L L I N G T O N Q U A Y
O R M O N D Q U A Y
i ff e y
E S S E X Q U AY
L
P
a
r
l
i
a
m
e
E D E N Q U A Y
H Q U AY
G
R
U
B
t
t
u
B
e
g
d
i
r
B
t
e
e
r
t
S
a
r
a
T
CUSTOM HOUSE QUAY
Dworzec kolejowy
Tara Street Station
City Quay
Townsend St.
Pearse Street
Amiens Stree
S
E
V
IL
L
E P
L
Sheriff St. Lower
A
C
E
r
e
w
o
L
t
e
e
r
t
S
r
o
y
a
M
NORTH WALL QUAY
Most Seana
O’Caseya
Sir John Rogerson’s Quay
G
U
I
L
D
S
T
R
E
E
T
ast
et E
ard Stre
b
m
o
L
Dworzec kolejowy
Pearse Street Station
Townsend St.
r
e
p
p
t U
e
e
r
t
e S
n
r
E
d E
r
o
S
L
t.
S
h
g
r
u
b
r
e
W
Bride Rd
n
t
D ame Street
d w a r d
t.
Powerscourt House
Centrum handlowe Westbury
B
r
i
d
G o l d e n
e
S
t
r
e
e
t
Kevin Street
SABA
Centrum handlowe
Stephen’s Green
Fusiliers’ Arch
.
t
S
r
e
i
g
n
u
A
York Street
rcer St.
e
M
Królewski
Uniwersytet
Medyczny
Cuffe Street
TRINITY COLLEGE
Central
Internet Cafe
Nassau Street
College Park
Apteka Hickeys
n St.
Grafto
.
t
S
n
o
s
w
a
D
are St.
Kild
Molesworth St.
Leinster House
State Heraldic Museum
Biblioteka Narodowa Irlandii
Fenian Street
Pomnik Oscara Wilde a
National Gallery of Ireland
National Museum of Ireland – Archeology
Little Museum
of Dublin
The Shelbourne
Dublin
Natural History Museum
Gmachy rządowe
Cmentarz hugenotów
Park Saint
Stephen s Green
Pomnik Wielkiego
Głodu Edwarda
Delaneya
Pearl
Brasserie
Restaurant
Tesco
Eddie Rocket s
L o ng La ne
H
e
y
t
e
s
b
u
r
y
S
t
r
e
e
t
S o u t h Circular Road
R
i
c
h
m
o
n
d
S
t
r
e
e
t
S
y
n
g
e
S
t
r
e
e
t
et
e
r
t
S
t
r
u
o
c
r
a
H
Park
Iveagh
Gardens
Stauntons
on the Green
Iveagh House
e
c
arlsfort Terra
E
National
Concert Hall
Hatch Street L
L
e
e
s
o
n
S
t
r
e
o w e r
e
t
L
o
w
e
r
Adelaide Road
Fitzwilliam Street Upper
Apache Pizza
Pearse Street
Pearse Street
t
e
e
r
t
S
n
e
k
c
a
M
Grand Canal Street Lower
Mount Street Lower
Percy Place
Herbert Pl
A
H
Park Merrion
Square
Mount Street Upper
Bagg
o
t Stre
Lad Lane
et L
o
w
e
r
O
P IL R
D
A
n
o
t
g
S
E
M
n
i
l
r
u
B
Kup książkę
Poleć książkę
DOCKLANDSNORTH WALLTEMPLE BARINTERNATIONALFINANCIALSERVICES CENTREPORTOBELLOGRANDCANAL DOCKBALLSBRIDGE alejkach znajduje się wiele ekskluzywnych
sklepów firm znanych na całym globie.
Zakupoholicy natkną się tutaj na butiki
m.in. takich marek, jak: Swatch, Swarovski,
Tommy Hilfiger czy Levi Strauss. W najbliż-
szej okolicy jest także mnóstwo knajpek
i lokali użyteczności publicznej. Warto nad-
mienić, że przy Grafton Street znajdował się
pierwotnie pomnik Molly Malone – został
on (podobno tymczasowo) przeniesiony
E P
L
A
C
E
Grafton Street
i Grand Canal Dock
0
200 m
G
U
I
L
D
S
T
R
E
E
T
e
n
a
L
k
r
a
P
Sir John Rogerson’s Quay
Most Samuela
Becketta
The Ferryman
SHERIFF STREET UPPER
Mayor Street Upper
NORTH WALL QUAY
Liffey
Sir John Rogerson s Quay
Horse Fair
The Marker Hotel Dublin
Hanover Quay
Bord Gáis
Energy Theatre
Grand Canal
Square
Pearse Street
Apache Pizza
Pearse Street
t
e
e
r
t
S
n
e
k
c
a
M
Grand Canal Street Lower
Mount Street Lower
Osteria
Lucio
Dworzec kolejowy
Grand Canal Docks
t
e
e
r
t
S
w
o
r
r
a
B
Ringsend Road
d
a
o
otts R
uth L
o
S
Percy Place
Herbert Pl
N R
O
T
G
D I N
D
A
H
D
A
O
N
O
R
T
H
U
M
d
a
o
S t M a r y s R
Baggot Lane
PEMBROKE ROAD
B
E
R
L
A
N
D
R
O
A
D
B AT H AV E N U E
S
h
e
l
b
o
u
r
n
e
R
o
a
Aviva Stadium
d
L a n s d o w n e R o a d
99
’
N
e
e
r
G
S
N
e
h
p
e
t
S
t
N
a
S
I
e
c
I
L
o
k
o
z
a
r
o
t
e
e
r
t
S
N
o
t
f
a
r
G
|
N
I
L
B
U
D
przed kościół św. Andrzeja (St Andrew’s
Church) ze względu na budowę linii tram-
waju LUAS.
W latach 80. XX w. ulica została prze-
kształcona w deptak i od tamtego czasu
stała się słynna z powodu wielu ulicznych
artystów, którzy tam występowali i rozpo-
czynali swoje, nierzadko światowe, kariery.
Wśród tych, którzy uzyskali większy roz-
głos w Irlandii i na świecie, można wymie-
nić irlandzkiego wokalistę Paddy’ego Ca-
seya, współczesną gwiazdę telewizji Davida
McSavage’a oraz duet Rodrigo y Gabriela
znany z ciekawej techniki gry na gitarach
akustycznych.
Dwie przecznice na zachód od Grafton
Street, na William Street South znajduje
Powerscourt House – dawna rezy-
się
dencja wicehrabiego Richarda Wingfielda,
pochodząca z 1774 r. Jej olbrzymi front sta-
nowi jeden z najlepszych przykładów ar-
chitektury georgiańskiej; obecnie jest to
wejście do centrum handlowego o tej sa-
mej nazwie. Bywa chętnie wykorzystywany
jako jeden z budynków testowych dla stu-
dentów architektury.
Przy południowym krańcu Grafton
Street, na skrzyżowaniu z King Street So-
uth zlokalizowane jest ciekawe stylistycznie
kilkupiętrowe centrum handlowe Stephen’s
Green Shopping Centre, jedno z najwięk-
szych w tej części miasta. Można tam zna-
leźć sklepy praktycznie wszystkich ma-
rek znanych w Europie (odzieżowych, RTV
i wielu innych), a dodatkowo kilka restaura-
cji i supermarkety spożywcze oferujące niż-
sze ceny niż małe sklepy na starym mieście.
Jedną przecznicę dalej na południe, po-
między Glover’s Alley a York Street, znaj-
duje się gmach Królewskiego Uniwersy-
tetu Medycznego (Royal College of Surge-
ons), utworzonego w 1784 r. To jedna z naj-
lepszych uczelni medycznych w Irlandii, a jej
Kup książkę
Poleć książkę
DOCKLANDSNORTH WALLTEMPLE BARINTERNATIONALFINANCIALSERVICES CENTREPORTOBELLOGRANDCANAL DOCKBALLSBRIDGE 100
’
N
e
e
r
G
S
N
e
h
p
e
t
S
t
N
a
S
I
e
c
I
L
o
k
o
z
a
r
o
t
e
e
r
t
S
N
o
t
f
a
r
G
|
N
I
L
B
U
D
Grafton Street w popkulturze
Główna aleja handlowa Dublina tak się
utrwaliła w świadomości Irlandczyków
oraz przyjezdnych, że przez lata docze-
kała się licznych odwołań w piosenkach
oraz utworach literackich. Pop-rockowa
kapela The Script wspomina o niej
w utworze Before the worst, natomiast
światowej sławy wokalistka Dido na-
grała piosenkę o tytule Grafton Street.
Ulica zyskała także rozgłos w literatu-
rze za sprawą dwóch dzieł Jamesa Joy-
ce’a – Dublińczyków oraz Portretu artysty
z czasów młodości – których akcja roz-
grywała się w stolicy Irlandii.
piękny neoklasycystyczny budynek stanowi
ozdobę okolicy.
Park miejski Saint Stephen’s Green
(park św. Stefana) jest obecnie jednym
z najważniejszych miejsc zielonych i wy-
poczynkowych (zaraz po Phoenix Park)
w stolicy kraju. Założenie parkowe ma pro-
stokątny kształt i wymiary 450 m x 550 m.
W części północnej znajduje się jezioro
przedzielone kanałem, nad którym prze-
rzucono łukowaty mostek.
Początkowo wstęp do parku był za-
rezerwowany wyłącznie dla okolicznych
mieszkańców. W 1877 r. parlament zatwier-
dził otwarcie parku dla wszystkich i tak po-
zostało do dziś. Inicjatywa uczynienia go
ogólnodostępnym wyszła od sir Arthura
Guinnessa, barona Ardilaun, bardzo boga-
tego przedsiębiorcy i szanowanego obywa-
tela miasta, właściciela browaru o tej samej
nazwie. W następnych latach Arthur Guin-
ness zainwestował w rozplanowanie parku
w takiej formie, w jakiej widzimy go dzisiaj.
Jest to dzieło architekta z Wielkiej Brytanii
Williama Shepparda.
Park oferuje zwiedzającym wiele nie-
spodzianek i atrakcji. By przyciągnąć nie-
pełnosprawnych turystów, utworzono tzw.
ogród dla niewidomych, w którym obok
każdego kwiatu znajduje się tabliczka z jego
opisem w języku Braille’a. Niedaleko jeziora
zadomowiło się kilka gatunków kaczek.
▼▲ Koncert uliczny na Grafton Street
Kup książkę
Poleć książkę
Pobierz darmowy fragment (pdf)
