Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00076 004961 20220818 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Edukacja przez słowo — obraz — dźwięk - ebook/pdf
Edukacja przez słowo — obraz — dźwięk - ebook/pdf
Autor: , Liczba stron: 216
Wydawca: Uniwersytet Śląski Język publikacji: polski
ISBN: 978-8-3801-2721-0 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> edukacja >> wiedza o kulturze
Porównaj ceny (książka, ebook (-19%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj
Tytuł tomu, Edukacja przez słowo ‒ obraz ‒ dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań z zakresu teorii i praktyki dydaktycznej w odniesieniu do przeróżnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny potencjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im znaczeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akademiccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspiracją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłaniają podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów – a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

I I tJ I I I I I I I I L t I , - It, t i t I 1 Celem, ja~i wyznacz;ylysmy sobie j ko inicjatojrk konferercj ~ Edukacj Rrz~z slowo - obraz L di i~i. N1e1 ioznawstwo ia logu zl a im1acjq kulturalnq (12-14. czerwca 2014 roku na IDniwersy tecie ISl~skimJ w Katowicach)~ bylo z oJ!ganikowalfie s otka,nia, * 0 e daloby sposbb l ose nawiqf ania tworczego dialogu ponp.i~dzY roznymi srodowiskami edulkacyjnymi zainteresowanymi 1 ~ o y 4sz m ema en:;t, zarQwno I yml . ze sfery f6rmalnej (u,niw ersytet, sikola, osrodki metodyd ne), jak i nieformalnej (organ~zacje pozarzqdowe, s~o~al]zysz nia kulturalne i qrtystyczme . f szczegolnosf i l aleza 0 raIp na konfrontacj teorii n~lU~owych z rakty kq szkol~q i animacYjnq, f zaprezento a iu1i porownaniu form pra y u yaa.Ldy zl1eh ot arcltl Sl~ I na rloz e int~ndje i koncepty, la fakze r zainicjowaniu na grunde lokalnym debatyn dotyczqcej sposobu definiowania saIDjegb prz~dmiotu rOZlwazan - r edukacji medi~lnej, ~tora I kor~splondowalaby ZJ szerSZq Id y;skusjq, jaka obecnie jest prowadzona w kraju . 1 h 1J I . . . I .I I , r 1 I I + z Edukacja przez słowo – obraz – dźwięk NR 3362 Edukacja przez słowo – obraz – dźwięk pod redakcją Justyny Hanny Budzik, Ilony Copik Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2015 Redaktor serii: Studia o Kulturze Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska Recenzent Agnieszka Ogonowska Spis treści Wprowadzenie (Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik) . . . . . . . 7 Część I Wokół teorii Tadeusz Miczka Edukacja do mediów i o mediach oraz z mediami i przez media, czyli oswajanie technocodzienności . . . . . . . . . . . . . . Ilona Copik Laboratorium (nie)możliwości. Spojrzenie na kondycję edukacji me- dialnej jako edukacji kulturowej we współczesnej szkole . . . . Bartosz Kłoda-Staniecko Zrozumieć cyberkulturę. O potrzebie sprawnego operowania języ- kiem mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Część II W stronę praktyki – strategie dydaktyczne Ewa Ogłoza Dzielny cynowy żołnierzyk oraz Pasterka i kominiarczyk Andersena i Mały żołnierz oraz Król i ptak Grimaulta (propozycja dydaktyczna – tekst i animacja) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 41 63 91 6 Spis treści Joanna Zabłocka-Skorek Edukacja filmowa w praktyce. Dobór filmów w Interdyscyplinarnym Programie Edukacji Medialnej „KinoSzkoła” w kontekście recepcji filmu przez młodego widza . . . . . . . . . . . . . . Marek Kosma Cieśliński Współczesne praktyki edycji obrazów jako klucz do reinterpretacji klasyki kina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Monika Adamska-Staroń Kultura popularna jako przestrzeń edukacyjna  . . . . . . . Aleksandra Bałdyga Motoryczno-sensoryczne wspieranie rozwoju dzieci we wczesnym dzieciństwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 139 153 181 Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 Noty o Autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Wprowadzenie To, że współcześnie istnieje wyjątkowe zapotrzebowanie na szero- ko rozumianą edukację medialną, wydaje się sprawą dość oczywistą. Wśród aktualnie przygotowywanych i realizowanych na gruncie edu- kacyjnym nowatorskich projektów, programów, warsztatów ogromną część stanowią inicjatywy, które wynikają z konieczności wypracowy- wania strategii działań pedagogicznych wobec faktu upowszechniania się nowych technologii i eskalacji ich wpływu na różne sfery ludzkiego życia. Organizuje się też wiele sympozjów, konferencji i publikacji na- ukowych na ten temat1. W rozwijanym dyskursie o edukacji medialnej uczestniczą instytucje państwowe, organizacje pożytku publicznego i środowiska niezrzeszone, pedagodzy, medioznawcy, kulturoznawcy, informatycy, psychologowie, animatorzy kultury i naukowcy. W tej zbiorowej dyskusji nad kształtem edukacji medialnej w Polsce każdy z wymienionych kręgów prezentuje odmienny punkt widzenia i posłu- guje się odrębną argumentacją. Celem, jaki wyznaczyłyśmy sobie jako inicjatorki konferencji „Edu- kacja przez słowo – obraz – dźwięk. Medioznawstwo w dialogu z ani- macją kulturalną” (12–14 czerwca 2014 roku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach), było zorganizowanie spotkania, które dałoby sposob- ność nawiązania twórczego dialogu pomiędzy różnymi środowiskami edukacyjnymi zainteresowanymi powyższym tematem, zarówno tymi 1 Do najważniejszych można zaliczyć I Kongres Edukacji Medialnej, który odbył się 25–26 września 2014 roku w Krakowie. 8 Wprowadzenie ze sfery formalnej (uniwersytet, szkoła, ośrodki metodyczne), jak i nie- formalnej (organizacje pozarządowe, stowarzyszenia kulturalne i arty- styczne). W szczególności zależało nam na konfrontacji teorii nauko- wych z praktyką szkolną i animacyjną, zaprezentowaniu i porównaniu form pracy dydaktycznej, otwarciu się na różne intencje i koncepty, a także zainicjowaniu na gruncie lokalnym debaty dotyczącej sposobu definiowania samego przedmiotu rozważań – edukacji medialnej, która korespondowałaby z szerszą dyskusją, jaka obecnie jest prowadzona w kraju. Ważnym założeniem otwierającym dyskusję była przy tym teza, że istnieje żywotna potrzeba postrzegania przedmiotu naszych rozważań szeroko, w kontekście społeczno-kulturowym współczesnego świata, co pociąga za sobą konieczność uwolnienia edukacji medialnej z krę- pującego ją gorsetu edukacji informacyjnej, która koncentruje się na przygotowaniu do posługiwania się nowymi technologiami i rozwija kompetencje komputerowe i informacyjne w ramach przedmiotu in- formatyka. Przyjęcie takiej perspektywy nie było, rzecz jasna, podykto- wane pragnieniem deprecjonowania samych umiejętności użytkowania cyfrowych urządzeń czy też korzystania z informacji. Wynikało raczej z przeświadczenia o konieczności wiązania procesów informacji i ko- munikacji z rzeczywistością kulturową. Ta zaś obliguje do kształcenia u uczniów bardziej złożonych kompetencji – aktywnego i odpowie- dzialnego partycypowania w praktykach medialnych dzisiejszej tech- nokultury. Samo użytkowanie komputera i posługiwanie się środka- mi masowej komunikacji stanowić może bowiem zaledwie wstęp do kształtowania pogłębionej świadomości zarówno nowych możliwości, jakie wynikają z współuczestnictwa w cyfrowych światach, jak i wy- pływających stąd zagrożeń. Tytuł tomu, Edukacja przez słowo – obraz – dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań praktyki dydaktycznej w odniesieniu do prze- różnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny poten- cjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im zna- czeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akade- Wprowadzenie 9 miccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspi- racją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłania- ją podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów, a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów. Otwierając debatę na temat edukacji medialnej, nie chciałyśmy kiero- wać jej na drogę protekcjonizmu, koncentrować się, co częste zwłaszcza w publikacjach pedagogicznych, na demonizowaniu mediów – techno- logicznych pogromców humanistycznego myślenia. Punktem wyjścia uczyniłyśmy myśl, że media to praktyki kulturowe, z którymi obcowa- nie jest i będzie nieuniknione, a zatem zamiast poddawać je krytyce, lepiej uczyć się, jak najroztropniej z nimi żyć. Z założenia też obrado- wanie nad edukacją medialną miało stać się pretekstem do przemyśleń dotyczących kwestii szerszych: edukacji i kultury oraz ich wzajemnych relacji. Ważnym tłem naszej dysputy było bowiem przekonanie, że żyje- my w epoce transformacji kulturowej, która pociąga za sobą gruntowne zmiany w każdym obszarze życia. Edukacja zaś – o czym przypomina Jerome Bruner, amerykański psycholog, zwolennik kulturalistycznego podejścia do procesów kształcenia i uczenia się – „nie stanowi wyspy, lecz część kontynentu kulturowego”, powinna więc „pełnić określo- ne funkcje w kulturze” i „odgrywać ważną rolę w życiu tych, którzy w niej partycypują”2. Procesy uczenia się i nauczania niemal we wszystkich artykułach znajdują się w centrum refleksji i rozumiane są przez autorów wielo- aspektowo, jako przekazywanie umiejętności i wiedzy, ich przyswa- janie przez uczniów i studentów oraz przeżywanie, doświadczanie i samodzielne tworzenie. To dowód na to, że ciągle aktualne i ważne są postulaty Wincentego Okonia, który uczenie się opisywał jako na- stępujące po sobie etapy: poznania, działania i przekształcania rzeczy- 2 J. Bruner: Kultura edukacji. Przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz. Kraków 2010, s. 27. 10 Wprowadzenie wistości3. Przekazy zbudowane ze słów, obrazów i dźwięków otaczają współcześnie młodego człowieka, są więc istotnym przedmiotem na- uki, ponieważ mają ułatwić uczniowi lub studentowi pełniejsze uczest- nictwo w kulturze i zaoferować mu narzędzia do własnych, kreatyw- nych działań z wykorzystaniem przekazów medialnych. Działań, które będą miały wpływ na rzeczywistość i wzbogacą ją o nowe jakości. Wyzwania, jakie podejmują nauczyciele szkolni i akademiccy, aby przygotować uczniów i studentów do świadomego i krytycznego od- bioru oraz do twórczego przekształcania kulturowej rzeczywistości, świadczą o poczuciu pedagogicznej misji, o wcielaniu w życie prze- konania o tym, jak ważna dla młodego człowieka jest orientacja we współczesności, której kształt wyznaczają różnorodne przekazy audio- wizualne, zarówno o charakterze czysto użytkowym, jak i artystycz- nym. Przed nauczycielami języka polskiego, przedmiotów artystycz- nych, wiedzy o kulturze, wiedzy o społeczeństwie, tak samo jak przed wykładowcami przedmiotów filmo- i medioznawczych na kierunkach humanistycznych, stoi trudne zadanie. Polega ono nie tylko na prze- kazywaniu uczniom i studentom faktów z historii i teorii mediów, ale przede wszystkim na wskazywaniu im drogi zrozumienia i oceny treści, z którymi stykają się w mediach. Ogromne znaczenie ma tutaj przeświadczenie o wadze wychowania do wartości, a także przekona- nie, że już od najmłodszych lat należy wprowadzać człowieka w świat medialnych „języków”. Na uwagę zasługuje fakt, iż w tekstach niemal wszystkich autorów za przestrzeń adekwatną i atrakcyjną dla działań edukacyjnych uznaje się sferę kultury popularnej. Koresponduje to z obserwacjami pedagoga i filmoznawcy Witolda Jakubowskiego, autora książek takich jak: Edu- kacja i kultura popularna (Kraków 2001) oraz Edukacja w świecie kultury popularnej (Kraków 2006). Popkulturowe przekazy medialne mogą być wstępem do analizy i interpretacji tekstów bardziej wymagających (np. klasyki kina lub kina autorskiego, niszowego), mogą też stać się dla uczniów i studentów inspiracją do własnej twórczości. Co ważne, taka otwartość pedagogów na kulturę najnowszą i rozrywkową wymaga od nich również – przynajmniej w pewnym zakresie – zaufania swoim 3 Zob. W. Okoń: Elementy dydaktyki szkoły wyższej. Warszawa 1971. Wprowadzenie 11 wychowankom, którzy czasem lepiej orientują się w tym, co w danym momencie jest najbardziej popularne i szeroko dyskutowane w gro- nie rówieśników. Dzięki temu w relacji nauczyciel–uczeń ma szansę zaistnieć dialog, obopólna wymiana doświadczeń, a to z pewnością może korzystnie wpływać na procesy współdziałania w edukacji. Na- uczyciele i wykładowcy, którzy opisali swoją praktykę i sformułowali teoretyczne wnioski w tekstach w tym tomie, prezentują cenną posta- wę uważności względem swoich podopiecznych, chcą partycypować w ich zainteresowaniach, a równocześnie pamiętają o tym, że jednym z najważniejszych celów edukacji jest edukacja aksjologiczna i rozwój młodych ludzi. W pedagogice od dawna funkcjonuje – rozwijana na polskim gruncie m.in. przez Bogdana Suchodolskiego i Irenę Wojnar – teoria wycho- wania estetycznego, rozumianego jako „wychowanie do sztuki”, czyli kształcenie o sztuce i przygotowywanie do odbioru, analizy i interpre- tacji dzieł sztuki, oraz „wychowanie przez sztukę”, czyli kształtowanie postaw i wartości przy wykorzystaniu dzieł sztuki. W edukacji filmo- wej Henryk Depta postulował „wychowanie przez film”, zorientowa- ne na cele aksjologiczne, a jednak koniecznie oparte na „wychowaniu do filmu”4. Nieco innymi słowami, w odniesieniu do naukowców an- glosaskich, o instrumentalnym i autotelicznym podejściu do edukacji filmowej pisze Witold Bobiński5. Lektura artykułów zamieszczonych w tomie pokazuje natomiast, że współcześnie należy rozszerzyć filmo- znawczą refleksję o perspektywę kształcenia „dla mediów” i „przez media”, zawsze z uwzględnieniem kulturowego i obyczajowego charak- teru mediów, które są codziennością praktyk odbiorczych i kreacyjnych młodego człowieka. W zamieszczonych w książce artykułach media rozumiane są sze- roko: jako praktyki kulturowe obejmujące technologie, ich wytwory, a także postawy odbiorcze i twórcze względem nich. Autorzy tek- stów przekonują, iż tak rozumiane media mogą być cennym narzę- dziem i pasjonującym przedmiotem nauki oraz wartościowym środ- 4 Zob. H. Depta: Film i wychowanie. Warszawa 1975, s. 22–26. 5 Zob. W. Bobiński: Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowa strategia kształcenia literacko-kulturowego. Kraków 2011. 12 Wprowadzenie kiem wychowawczym. Tadeusz Miczka w artykule Edukacja do mediów i o mediach oraz z mediami i przez media, czyli oswajanie technocodzienności, otwierającym pierwszą część tomu, poświęconą kwestiom teoretycz- nym, przedstawia szczegółowy i bardzo aktualny pejzaż technokultu- ry zdominowanej przez cyfrowe narzędzia i funkcjonującej w oparciu o sieć. Autor podkreśla wagę zadania edukacji medialnej, której misją powinno być kształtowanie postawy aksjologicznej i ciągłe doskonale- nie umiejętności wartościowania użytkowanych technologii. Powołując się na najnowsze badania z zakresu psychologii, ale i na współczesną filozofię, badacz przekonująco argumentuje, że to edukacja medialna ma kluczowy wpływ na wychowanie świadomych i wolnych osób. Esej Miczki to inspirująca poznawczo i ważna wypowiedź, uświadamiająca nam, jak ważką rolę ma do spełnienia nauczyciel i pedagog w przeła- dowanej informacją i technologiami kulturze. W podobnym tonie utrzymany jest artykuł Ilony Copik. Autorka również dostrzega konieczność podążania modelu edukacji – tu na przykładzie szkoły – za zmianami w rzeczywistości, w której zanurze- ni są uczniowie. Autorka przypomina klasyczną już koncepcję eduka- cji Celestyna Freineta, który w pierwszej połowie XX wieku traktował szkołę jako laboratorium doświadczeń i stymulował swoich uczniów do działania z wykorzystaniem najnowszych technologii. Copik dowodzi, że poglądy Freineta idealnie wręcz odnajdują się we współczesności, a na nowo przemyślana teoria francuskiego pedagoga, uzupełniona o osiągnięcia archeologii mediów, pozwoli zbudować spójną strategię edukacyjną, w której cywilizacja i technologia będą wspierać rozwój wewnętrzny i etyczny ucznia. Co ważne, badaczka podkreśla antropo- logiczne zorientowanie edukacji medialnej. Wspólne dla tekstów Micz- ki i Copik jest również przekonanie o doniosłości wpływu postulowa- nej edukacji medialnej na moralną, filozoficzną i kulturową kondycję człowieka. Dlatego też autorzy podzielają pogląd, iż edukacja medialna powinna stanowić odrębny przedmiot w rzeczywistości szkolnej i uni- wersyteckiej. Problem konieczności poszerzania wiedzy o językach mediów au- diowizualnych u dzieci i młodzieży w społeczeństwie informacyjnym podejmuje w swym artykule Bartosz Kłoda-Staniecko. Wspierając się teorią mediów oraz zagadnieniami z zakresu neuronauki, autor rozwija Wprowadzenie 13 tezę, że współczesna kultura wymaga innych – aniżeli te kształcone w erze druku i mediów analogowych – umiejętności komunikacyjnych, związanych z kontaktem człowieka z technologią cyfrową. W syste- mie edukacji formalnej dostrzega on deficyt praktycznego stosowania treści z zakresu edukacji medialnej, co w przyszłości może skutkować brakiem u młodych ludzi kompetencji potrzebnych do sprawnego funk- cjonowania w cyberprzestrzeni i świadomego udziału w kształtowaniu cyberkultury. W polskiej szkole występuje (zauważane przez autorów) rozbicie na edukację filmową, będącą połączeniem wiedzy o filmie i wycho- wania przez film, oraz edukację medialną, rozumianą jako edukacja informatyczna. Jest to efekt historycznych uwarunkowań, w wyniku których edukacja filmowa ma charakter zdecydowanie przyliteracki. Wnikliwą syntezę tego stanu rzeczy, wraz z przypomnieniem doko- nań pionierów (Suchodolski) i rozwijaniem tej dziedziny przez ze- spół łódzkich nauczycielek pod wodzą Eweliny Nurczyńskiej-Fidel- skiej w latach 80. XX wieku, przedstawia Bobiński w książce Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowa strategia kształcenia literacko-kulturowego6. Taka sytuacja utrzymuje się do dziś. W jej następstwie powstają bar- dzo wartościowe propozycje dydaktyczne, opierające się na „szkol- nym filmoznawstwie” uzupełniającym działania analityczne i inter- pretacyjne uczniów o lekturę różnych tekstów kultury. Przykłady strategii dydaktycznych oraz edukacyjnego wykorzystania konkretnych dzieł w ramach zajęć z uczniami i studentami znalazły się również w tym tomie. Ewa Ogłoza przedstawia obszerne studium po- równawcze dwóch opowieści Hansa Christiana Andersena (Pasterka i ko- miniarczyk oraz Dzielny cynowy żołnierzyk) i filmów animowanych Paula Grimaulta (Król i ptak oraz Mały żołnierz). Znawczyni prozy Andersena pokazuje, jak bardzo swobodne filmowe adaptacje baśniowych narracji dostarczają materiału do tworzenia w lekturze nowych sensów, do pro- wadzenia dialogu między tekstem literackim a filmowym. W artykule Ogłozy wrażliwości interpretacyjnej towarzyszy wyobraźnia dydaktycz- na, dzięki czemu wnioski płynące z uważnej lektury i odbioru filmów mogą stać się zadaniem edukacyjnym dla uczniów-badaczy adaptacji. 6 Zob. W. Bobiński: Teksty w lustrze ekranu…, Kraków 2011. 14 Wprowadzenie Szkoły dotyczy również artykuł Joanny Zabłockiej-Skorek, która przedstawia konteksty refleksji wychowawczej, psychologicznej i etycz- nej, ważne w doborze filmów dla Interdyscyplinarnego Programu Edu- kacji Medialnej „KinoSzkoła”. Autorka od kilku lat układa repertuar „KinoSzkoły”, kierując się przede wszystkim założeniami wychowania przez film, a zatem traktując seanse filmów fabularnych, dokumen- talnych i animowanych – zarówno te przeznaczone dla masowej pu- bliczności, jak i te niszowe, artystyczne – jako impulsy do dyskusji na temat postaw i wartości. Jej wybory są umocowane w refleksjach i do- konaniach uznanych pedagogów filmu, takich jak: Janina Koblewska- -Wróblowa, Witold Adamczyk, Bogusław Skowronek. Bardzo interesujące i wartościowe poznawczo są propozycje nowa- torskich autorskich strategii dydaktycznych wywiedzionych z uważnej obserwacji i diagnozy medialnej rzeczywistości. Marek Kosma Cie- śliński przedstawia zajęcia niemal skrojone na miarę współczesnego studenta, który zainteresowany jest kwestiami praktycznymi i techno- logicznymi, chce tworzyć też „prywatną” historię kina. Badacz i wy- kładowca proponuje zatem metodę samplingu fragmentów filmowych wybieranych przez studentów. Równie interesujący projekt twórczej aktywizacji studentów opisuje Monika Adamska-Staroń, której stu- denci są autorami „ekspresji” inspirowanych i tworzonych według schematu analizowanych tekstów kultury popularnej. Autorzy obu artykułów akcentują wartość kreatywnego zaangażowania studen- ta w przedmiot studiów, a także konieczność rewizji akademickiego programu nauczania i np. zastąpienie kanonu klasyki wybranym re- pertuarem dzieł nowych, nieszablonowych lub takich, które zysku- ją największą popularność wśród młodych ludzi i oddziałują na ich światopogląd. Teksty Cieślińskiego i Adamskiej-Staroń, odnosząc się do rzeczywistości uniwersyteckich kierunków humanistycznych (kul- turoznawstwo i pedagogika), dowodzą także, że to w akademii postu- lat zwiększenia nacisku na edukację medialną ma szansę szybszego urzeczywistnienia. W tomie znalazł się również artykuł dotyczący kształtowania wrażli- wości i postawy najmłodszych względem mediów – Aleksandra Bałdyga relacjonuje swoje doświadczenia z pracy metodą Montessori w żłobku, pokazując, jak dzisiejsza medialna rzeczywistość staje się kontekstem Wprowadzenie 15 dla opracowanych na przełomie XIX i XX wieku sposobów zmysłowej i ruchowej stymulacji w okresie wczesnego dzieciństwa. Przedstawione referaty konferencyjne oraz lektura artykułów zgro- madzonych w tej publikacji skłaniają do wyciągnięcia wniosków z naszego spotkania i towarzyszącej mu debaty. Najbardziej ogólnym, a zarazem najpilniejszym spośród nich (akcentowanym zwłaszcza w środowisku praktyków – nauczycieli i pedagogów), jest postulat zmiany myślenia o edukacji. Po pierwsze, chodzi tu o konieczne uznanie wiodącej roli edukacji medialnej zarówno we współczesnej szkole, jak i we wszelkich pozaszkolnych formach kształcenia i wycho- wania. Po wtóre, jak ujmuje to Tadeusz Miczka w swym artykule, za pośrednictwem edukacji medialnej należałoby rozpocząć „urealnianie” szkoły, a nawet „przeprojektowywanie całej edukacji”. Ostatni postu- lat, jakkolwiek radykalnie by brzmiał, wydaje się koniecznością, która wypływa bezpośrednio z gruntownych transformacji współczesnego świata. Dotyczą one nie tylko upowszechniania się mediów cyfrowych i rozszerzania zakresów ich konwergencji, ale też zmian w sposobach użytkowania nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych, po- ciągających za sobą zmiany egzystencjalne. Stoimy na stanowisku, że edukacja, jeśli ma właściwie spełniać swoje zadania w społeczeństwie i nie narażać się na zarzuty anachronizmu, musi korespondować z co- dziennością, razem z innymi dziedzinami życia podążać za zmianami. W praktyce oznaczałoby to nie tylko konieczność dalszych inwestycji w infrastrukturę, rozwój cyfrowych kompetencji nauczycieli, zwięk- szenie dostępu do programów, ale także przeformułowanie wymagań i efektów kształcenia. Niezwykle istotne jest przy tym, by fascynacja techniką szła w parze z usposobieniem polemicznym względem niej. „Urealnienie” edukacji koniecznie trzeba naszym zdaniem rozumieć jako urzeczywistnianie dualnej postawy w stosunku do mediów: otwartej i jednocześnie kry- tycznej. Ważne jest także to, że rozwijaniu umiejętności technicznych obcowania z maszynami musi towarzyszyć kultywowanie humani- stycznych wartości i rozumienie moralnych skutków, jakie wiążą się z partycypacją w cyfrowych światach. Nie należy bowiem bagatelizo- wać realnych zagrożeń, wśród których najważniejszym jest problem zaburzeń tożsamości współczesnego człowieka. „Osoba w sieci” to nie 16 Wprowadzenie tylko nośna metafora kulturowa, ale i oznaka znalezienia się w „pułap- ce egzystencjalnej”, która grozi powstawaniem różnych stanów patolo- gicznych: natężeniem przestępstw, wykluczenia, wreszcie dezintegracją osoby ludzkiej. W dobie progresji technologicznej nie słabnie potrzeba walki o wartości humanistyczne i zachowanie duchowej integralności człowieka. Najlepszym sposobem koordynowania treści z zakresu edukacji me- dialnej, jak sądzimy, prawdopodobnie byłoby wprowadzenie do szkół odrębnego przedmiotu, wykładanego przez profesjonalnych edukato- rów, specjalistów – medioznawców. Problem uczenia o mediach, przez media i do mediów póki co dotyczy jednak przede wszystkim dy- daktyk przedmiotowych. Wynika stąd konieczność wypracowywania w obrębie każdego przedmiotu nauki szkolnej strategii efektywnego wprowadzania treści z tym tematem związanych. Ważnym wnioskiem musi być przy tym modyfikacja podejścia metodycznego. Oznacza ona ograniczenie w działaniach pedagogicznych transmisyjnego mo- delu edukacji na rzecz większego otwarcia się na dialog i współpracę z młodzieżą, pobudzanie jej kreatywności w obcowaniu z mediami. Trafnie ujęła to Agnieszka Ogonowska, pisząc, że zamiast postrzegać szkołę jako „fabrykę ładu”, należałoby ją raczej kojarzyć z „poligonem doświadczalnym”7. Jesteśmy przy tym przekonane, że współczesna kultura, zorientowa- na na działanie, otwarcie narzucająca aktywność swoim uczestnikom – konsumentom i jednocześnie producentom treści kulturowych – wy- maga kształcenia innego rodzaju kompetencji, złożonych, zwielokrot- nionych. Przestrzeń medialną XXI wieku zdominowała audiowizual- ność, a relacje społeczne organizuje struktura bazy danych, wypierając dominujący dotychczas, linearny porządek narzucany przez pismo i druk. Wśród języków komunikacji powinniśmy zatem, obok czytania i pisania, uczyć umiejętności programowania, nawigowania i odczy- tywania przekazów audiowizualnych. Równie ważne jest kształcenie postaw kreatywności, innowacyjności, pracy zespołowej oraz poszu- kiwanie nowych rodzajów uczenia się, wypracowywania nowych 7 A. Ogonowska: Współczesna edukacja medialna: teoria i rzeczywistość. Kraków 2013, s. 128. Wprowadzenie 17 strategii szybkiego przyswajania, gromadzenia, selekcjonowania wia- domości. W niektórych krajach edukacja filmowa i medialna są częścią ście- żek kilku przedmiotów szkolnych – syntezę różnych systemów euro- pejskich opracował m.in. Bobiński8; porównaniem modelu polskiego, niemieckiego i brytyjskiego zajmuje się również Konrad Klejsa z Uni- wersytetu Łódzkiego9. W obliczu wzrastającej wiedzy i zrozumienia tych różnorodnych propozycji przed medioznawcami i nauczycielami stoi zadanie dostosowania programów z zakresu szeroko rozumianej edukacji audiowizualnej do społecznej i kulturowej rzeczywistości, w której przychodzi nam działać. W maju 2015 roku międzynarodowy zespół naukowców i pedagogów pod nazwą Film Education Framework for Europe (Platforma Edukacji Filmowej dla Europy) zakończył pracę nad dokumentem określającym najważniejsze cele i metody nowocze- snej edukacji filmowej. Za jej kluczowe wymiary uznano: kreatywność, krytyczne myślenie oraz aspekt kulturowy. Analizując cele szczegóło- we, przewidywane doświadczenia, rezultaty i wyniki edukacji filmo- wej, eksperci doszli do wniosku, że korzyści z niej płynące wykraczają daleko ponad sferę edukacji i obejmują rozwój osobisty, kształtowanie odpowiedzialności i postawy obywatelskiej oraz zwiększają szanse na zatrudnienie10. Film okazuje się więc niezwykle wartościowym przed- miotem studiów, które rozwijają wrażliwość, zdolności rozumienia, zmysł krytyczny i aksjologiczny, oddziałując na niemal wszystkie dzie- dziny życia prywatnego, społecznego i zawodowego. Podobne prze- konanie stoi u źródeł artykułów, które oddajemy w ręce Czytelnika. Naszą radością jako organizatorek i inicjatorek przedsięwzięcia Edukacja przez słowo – obraz – dźwięk jest obserwacja zbliżania się śro-  8 Zob. W. Bobiński: Teksty w lustrze ekranu…  9 Referat Konrada Klejsy – Idem: Systemy edukacji filmowej w Polsce, Wielkiej Brytanii i Niemczech – próba porównania. Ogólnopolska konferencja „Tu jest kino! Edukacja filmowa a kina lokalne”. Uniwersytet Łódzki, 14–15.05.2015. 10 Zob. I. Wall: Film Education Framework for Europe. Prezentacja z Między- narodowej Konferencji „Edukacja filmowa w Polsce i na świecie – rozwiązania systemowe i studia przypadków”, 6–7.05.2015, Uniwersytet Warszawski. http:// www.come.uw.edu.pl/peam/prezentacje_k2/Ian 20Wall.pptx [data dostępu: 6.07.2015]. 18 Wprowadzenie dowiska nauczycieli szkolnych i akademickich. Podczas spotkania uczestnicy wielokrotnie podkreślali potrzebę wzajemnej współpracy, zaciekawienie taktykami i osiągnięciami dydaktycznymi oraz przeko- nanie o inspirującym potencjale doświadczeń wynikających z uczenia w określonej grupie wiekowej. Wykładowcy uniwersyteccy uważnie obserwują praktyki edukacyjne w szkołach, dzięki czemu potem mogą lepiej dobrać metody nauczania studentów. Nauczyciele gimnazjów i li- ceów natomiast szukają akademickich syntez, a także teoretycznych ujęć nowych zjawisk i przemian w przestrzeni mediów audiowizual- nych, by na podstawie pogłębionej wiedzy zbudować strategie dydak- tyczne i wychowawcze. W 1989 roku, podsumowując ponad 20 lat pracy naukowej i dydak- tycznej nad edukacją filmową, Nurczyńska-Fidelska doprecyzowała samo pojęcie: [e]dukacja filmowa w mym rozumieniu to nie określona dys- cyplina dydaktyki, lecz pewnie proces, czyli system czynno- ści, system powiązanych ze sobą oddziaływań wychowaw- czych oraz przekazywania określonej wiedzy i kształtowania umiejętności. Proces ten winien się dokonywać nie w trybie realizowania prostego schematu komunikacji przebiegającej od nadawcy do odbiorcy, lecz na drodze świadomie kształtowa- nych interakcji11. Podjęte w prezentowanym tomie problemy badawcze oraz opisywa- ne praktyki dydaktyczne zdają się kontynuować myśl nestorki polskiej edukacji filmowej, która od „przyliterackości” wyraźnie – już w latach 70. i 80. XX wieku – rozszerzała swoje wpływy na sferę aksjologiczną i stawiała sobie za cel wykształcenie zdolności krytycznego myślenia oraz świadomego wyboru otaczających młodego człowieka przekazów audiowizualnych. W kolejnych artykułach Autorzy rozwijają zagadnienia związane z fi- lozoficznym, etycznym, kulturoznawczym, psychologicznym i pedago- 11 E. Nurczyńska-Fidelska: Edukacja filmowa na tle kultury literackiej. Łódź 1989, s. 75. Wprowadzenie 19 gicznym podejściem do świata mediów audiowizualnych, prezentując aktualne obserwacje dotyczące odbioru słów, obrazów i dźwięków. Wśród tekstów Czytelnik znajdzie koncepcje innowacyjne, a nawet re- formistyczne, takie, które wytyczają nowe ścieżki w nauce czy dydak- tyce, a także teorie klasyczne, których przypomnienie z jednej strony jest wyrazem poszukiwania wśród uznanych konceptów sprawdzo- nych strategii rozwiązywania aktualnych problemów, z drugiej – ma na celu usystematyzowanie stanu wiedzy na określony temat. Książkę adresujemy bowiem zarówno do przedstawicieli środowiska akademic- kiego – naukowców i studentów, postrzegających edukację medialną jako przedmiot wiedzy akademickiej – jak i do nauczycieli i animato- rów kultury, zainteresowanych zdobyciem wiedzy o charakterze pro- pedeutycznym czy też znalezieniem konkretnych pomysłów metodycz- nych. O ile bowiem ogólne cele edukacji filmowej i medialnej pozostają niemal niezmienne od wielu dekad, to ciągle zmieniają się szczegóło- we rozwiązania i strategie dydaktyczne stosowane do ich osiągnięcia. Mamy nadzieję, że zgromadzone w tomie teksty staną się źródłem inspiracji i twórczych działań dla przedstawicieli różnych środowisk edukacyjnych, którym przyświeca wspólny cel podnoszenia jakości edukacji medialnej w Polsce. Bibliografia Bobiński W.: Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowa strategia kształcenia literac- ko-kulturowego. Kraków 2011. Bruner J.: Kultura edukacji. Przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz. Kraków 2010. Depta H.: Film i wychowanie. Warszawa 1975. Klejsa K.: Systemy edukacji filmowej w Polsce, Wielkiej Brytanii i Niemczech – próba porównania. Referat wygłoszony na Ogólnopolskiej konferencji „Tu jest kino! Edukacja filmowa a kina lokalne”. Uniwersytet Łódzki, 14–15.05.2015. Nurczyńska-Fidelska E.: Edukacja filmowa na tle kultury literackiej. Łódź 1989. 20 Wprowadzenie 2013. Ogonowska A.: Współczesna edukacja medialna: teoria i rzeczywistość. Kraków Okoń W.: Elementy dydaktyki szkoły wyższej. Warszawa 1971. Wall I.: Film Education Framework for Europe. Prezentacja z Międzynarodo- wej Konferencji „Edukacja filmowa w Polsce i na świecie – rozwiązania systemowe i studia przypadków”, 6–7.05.2015, Uniwersytet Warszawski. http:// www.come.uw.edu.pl/peam/prezentacje_k2/Ian 20Wall.pptx [data do- stępu: 6.07.2015]. Justyna Hanna Budzik Ilona Copik A Aarseth Espen 67, 78, 87 Ablewicz Krystyna 164, 179 Abriszewski Krzysztof 47, 62 Adamczyk Witold 14, 118, 120, 121, 123, 131, 134, 135, 136, 138 Adamska-Staroń Monika 14, 153, 158, 162, 164, 165, 168, 169, 170, 178, 179 Allport Gordon 190 Andersen Hans Christian 13, 60, 91–109 Andersen Peter Bøgh 67 Andrzejewski Jerzy 65–66, 142 Antonioni Michelangelo 144 Apollinaire Guillaume 56 Arkin E.A. 195, 201 B Bałdyga Aleksandra 14, 181 Bamford Anne 49, 61 Banse Gerhard 27, 39, 40 Bańka Augustyn 164, 179 Barlow John Perry 36, 38 Barnett Louise K. 70, 88 Indeks osób Baron Piotr 157 Bateson Gregory 24, 34–35, 38 Baumeister Roy 37, 38 Bazin André 68 Bellot-Chuzel Martine 104, 108 Bernatowicz Małgorzata 42, 62 Białokozowicz Przemysław 37 Biedrzycki Krzysztof 29, 38 Bilski Paweł 175 Birch Ann 191, 201 Birov Strahil 85, 88 Blaim Alicja 185, 195, 201 Bludova Inna 85, 88 Bobiński Witold 11, 13, 17, 19 Bobrowicz Wojciech 49, 61 Bogdanowicz Marta 185, 201 Bogost Ian 68, 87 Bordwell David 70, 87 Boyle Danny 72 Brasseur Pierre 106 Bratland Eric 48, 61 Brazis Romuald 27, 40 Breton Camille 104, 108 Brooks Virginia 70, 88 Bruner Jerome 9, 19, 43, 45, 60, 61 204 Indeks osób Brzostowska-Tereszkiewicz Tamara 19, 43 Buber Martin 163 Buckingham David 43 Budzik Justyna Hanna 19, 53, 61, 98 Bullock Sandra 73 Buñuel Luis 144 Burn Andrew 43–44, 50–51, 61 Burton Tim 72 C Carné Marcel 106 Carpenter John 72 Castells Manuel 37 Chaplin Charles 120 Chirico Giorgio de 106 Chłopkiewicz Maria 184, 191, 196, 201 Cholewa Piotr W. 76, 88 Ciechowski Grzegorz 157 Cieśliński Marek Kosma 14, 139, 150, 151 Clark Andy 74, 87 Clooney George 73 Coelho Paulo 170 Cooper Merian C. 106 Copik Ilona 12, 19, 41 Coppola Francis Ford 74 Cybulski Zbigniew 142 Cypryański Piotr 50, 64 D Dali Salvador 106 Danielewicz Michał 66 Danquart Pepe 123 Dard Michel 56 Dasiewicz-Tobiasz Anna 190, 201 Dąbrowska Anna Justyna 40 Delluc Louis 103 Depta Henryk 11, 19, 111, 120, 122– 123, 125, 126, 138 Derbis Romuald 164, 179 Derra Aleksandra 47, 62 Dewey John 46 Dębski Krzesimir 157 Dębski Radzimir 157 Disney Walt 101 Długosz Jan 169 Dovey Jon 62 Drzewiecki Piotr 61 Dudziuk Marzena 166, 179 E Eberhardt Konrad 54, 62 Eco Umberto 70, 87 Eisenstein Sergiusz 106 England Liz 82, 87 Engmark Åsleik 117 Epstein Jean 56 Escher Maurits Cornelis 106 F Falk Feliks 149 Favreau Jon 73 Figielski Łukasz 146, 151 Filiciak Mirosław 42, 62 Flemming Irene 188, 201 Folkierska Andrea 166, 179 Ford Aleksander 144 Ford Henry 86 Frasca Gonzalo 64, 87 Frazer James Georges 56, 62 Frąckiewicz Waldemar 49, 61 Freinet Celestyn 12, 46–47, 50 Fromm Erich 86 G Gajda Janusz 44, 62 Garcia Adrià 115 Gardner Howard 51, 62 Gareis Karsten 85, 88 Gibson William 76, 88 Giddings Seth 62 Gierszewska Barbara L. 43, 62 Gillam Barbara 71, 88 Gliński Robert 127 Gofron Andrzej 158, 179 Gogacz Mieczysław 162, 179 Goldsmith Jack 36, 39 Gordon Edwin E. 198 Górecka Dorota 29, 39 Grad Jan 158, 160, 164, 179 Grant Iain 62 Griffith David Wark 100, 142 Grimault Paul 13, 91, 96–100, 103– Grotowicz Victor 38, 40 Gumienna Iwona 172 Gunning Tom 57, 62 Guz Sabina 187, 193, 201 Gwóźdź Andrzej 42, 50, 51, 54, 62, 108 151 H Hackman Gene 74 Harris Richard Jackson 71, 88 Harwas-Napierała Barbara 195, 202 Heidegger Martin 163, 179 Hejwosz Daria 154, 158, 179 Helman Alicja 70, 88, 149, 152 Indeks osób 205 Hendrykowska Małgorzata 149, 152 Hendrykowski Marek 100, 108 Hiller Arthur 142 Hochberg Julian 70, 88 Högdahl Martin 115 Hoggart Richard 156 Hopfinger Maryla 152 Hornowski Bolesław 191 Hornowski Tomasz 37, 39 Hüsing Tobias 85, 88 I Ingarden Roman 163 Irasiak Anna 162 Ivernel Guillaume 115 J Jackiewicz Aleksander 151, 152 Jacuńska Małgorzata 191, 202 Jakubowski Witold 10, 154, 158, 159, 167, 179 Jałowiec Magdalena 188 Janerka Lech 157 Jankowska Halina 132, 138 Jankowski Andrzej 51, 62 Jasiewicz Justyna 38 Jaworska Teresa 168, 180 Jenkins Henry 30, 39, 42, 62, 77, 88 K Kaczan Radosław 38 Kaczmarek Urszula 158, 160, 164, 179 Kamiński Aleksander 192 Kane Sarah 155 Karolak Wojciech 157 Kazejak Anna 112, 127 206 Indeks osób Kelly Kieran 62 Kerckhove Derrick de 30, 39 Kędzior-Niczyporuk Elżbieta 194, 202 Kiełbaszczak Marian 127 Kieślowski Krzysztof 143 Kilar Wojciech 98, 104, 106 Kircher Athanasius 55–56, 58 Kisiel Bożena 185 Klee Paul 97 Klejsa Konrad 17, 19 Klimowicz Marta 40 Kłoda-Staniecko Bartosz 12, 64, 78, 88 Kłos Jan 32, 39 Koblewska-Wróblowa 131, 133, 135, 138 Janina 14, Kolasińska-Pasterczyk Iwona 42, 62 Komasa Jan 127, 145 Komeda Krzysztof 157 Konieczna Ewelina 133, 138 Korsak Zbigniew 140, 152 Korte Werner B. 85, 88 Kosma Joseph 96, 104 Kowalska Małgorzata 25, 39 Kozubek Małgorzata 137, 138 Krzeczkowski Henryk 56 Krzemieniowa Krystyna 51 Krzemień-Ojak Sław 151 Kubacka Katarzyna 112 Kubrick Stanley 71 Kuchtowa Ewa 198, 201 Kulczycki Emanuel 40 Kurosawa Akira 143 Kurylewicz Andrzej 157 Kwiatkowska Henryka 170 Kwieciński Zbigniew 45, 62 Kwintylian 194 L Landry Johan 104, 108 Lang Fritz 106 Latour Bruno 47, 62 Lawton Ben 70, 88 Legay Yves 97, 108 Leppert Roman 168, 180 Lessig Lawrence 37, 39 Levinas Emmanuel 163 Levinson Paul 42, 62 Lewowicki Tadeusz 48 Liebenow Hermann 190, 202 Lifton Robert Jay 33, 39 Ligęza Witold 158, 179 Linklater Richard 71 Lipszyc Jarosław 29, 39 Lister Martin 42, 62 Little Ryan 125 Lorek Marta 42, 62 Loth Stanisław 127 Lubelski Tadeusz 51, 144 Lucas George 72 Lyotard Jean-François 25, 39 Ł Ławrowska Romualda 49, 62 Łona, wł. Zieliński Adam Bogumił 157 Łuczyński Jan 191, 201 Łukasik Beata 169, 179 Łukaszewicz Krzysztof 126 Łukaszewicz Ryszard 178, 179 M MacLean Robert 92, 93, 94, 95, 108 Maldonado Victor 115 Malim Tony 191, 201 Mann Tomasz 101 Manovich Lev 50, 64, 68, 77 Margański Janusz 55 Méliès Georges 57 Melosik Zbyszko 154, 180 Meyer Agnes 101 Michalak Bartosz 146, 151 Michalski Krzysztof 159, 179 Miczka Tadeusz 12, 15, 23, 27, 32, 36, 39, 40 Migasiński Jacek 25, 39 Mikser, wł. Skommer Mikołaj 157 Mikułowski-Pomorski Jerzy 33, 40 Minczakiewicz Elżbieta Maria 189, 193, 202 Mirahina Agnieszka 67, 86–87, 88 Misiuna Dariusz 78, 88 Mishler William 92, 93, 95, 108 Miśkiewicz Henryk 157 Moglen Eben 85 Montessori Maria 182–183, 187, 201 Morawski Stanisław 119, 138 Morbitzer Janusz 61 Morin Edgar 54, 56, 62, 118 Mozart Wolfgang Amadeusz 197 Możdżer Leszek 157 Muchacka Bożena 49, 62 Munch Edvard 95 Munk Andrzej 144 Murawska Ewa 158, 179 Murch Walter 73, 74, 88 Murray Janet 68, 88 Musiał Ewa 61 Indeks osób 207 N Nahorny Włodzimierz 157 Nalaskowski Aleksander 155 Namysłowski Zbigniew 167 Negroponte Nicholas 77 Neupert Richard 97 North Dan 57, 62 Nosowska Katarzyna 157 Novak Michael 38, 40 Nowak Andrzej 29, 40 Nowak Samuel 154, 155, 157, 180 Nurczyńska-Fidelska Ewelina 13, 18, 19 O Ochab Maryna 101, 109 Ogłoza Ewa 13, 91, 92 Ogonowska Agnieszka 16, 20, 48, 62 Okoń Wincenty 10, 20, 195 Olejnik Marian 191, 202 Orff Carl 190 O.S.T.R., wł. Ostrowski Adam 157 Ostrowicki Michał 77, 88 Owidiusz 194 P Pagliano Jean-Pierre 97 Pasolini Pier Paolo 70, 88, 146 Pater-Ejgierd Natalia 49, 62 Patlewicz Waldemar 142 Peterson Mary A. 71, 88 Pezda Aleksandra 25, 40 Piaget Jean 191 Piasecka Małgorzata 158, 162, 169, 179 Picasso Pablo 106 Piechociński Tomasz 38 208 Indeks osób Pielasińska Wiesława 111 Pilch Tadeusz 191, 192, 194, 202 Piotrowska Renata 40 Pisarski Mariusz 87 Pitrus Andrzej 79 Płażewski Jerzy 68, 75 Popek Stanisław Leon 189, 202 Porta Giovanni Battista della 55 Postman Neil 27, 40 Prensky Marc 24, 25, 40 Preuss-Kuchta Lucyna 158, 179 Prévert Jacques 96, 97, 103, 104, 105 Przasnyska Maria 185, 202 Przychodzińska-Kaciczak Maria 190, 202 Q Qwak Arthur 115 R Rabelais François 36, 194 Ricœur Paul 55, 163 Robinson Martin 83, 88 Rodin August 105 Rogucki Piotr 157 Rosłaniec Katarzyna 127 Roszkowski Jakub 142 Roux Stéphane le 96, 109 Rozkosz Ewa 40 Różewicz Stanisław 144 Rushkoff Douglas 45, 62, 77–78, 88 Rutkowiak Joanna 166, 168, 179, 180 Rycielska Ludmiła 29, 38, 40 S Sadza Agata 42, 62 Sadzewicz Juliusz 65 Sanborn Fred W. 71, 88 Sartori Giovanni 148, 152 Sartre Jean-Paul 55 Sawicka Katarzyna 42, 62 Schnabel Ulrich 38, 40 Schoedsack Ernest B. 106 Schreiber Paweł 87 Schulz Carola 85, 88 Scorsese Martin 99 Sedgwick Harold A. 71, 88 Seifert-Knopik Gabriela 190, 202 Serwa Aleksandra 170 Sherborne Weronika 185 Siemieniecki Bronisław 48 Sieńko Marcin 40 Siewiorek Robert 38, 40 Sijko Kamil 38 Sikora Dorota 67, 87 Siuda Piotr 29, 39, 155, 180 Skorek Marcin 113 Skowera Maciej 95, 96, 109 Skowronek Bogusław 14, 118, 121, 122, 124, 136, 137, 138 Słodownik Agnieszka 66 Słoń, wł. Zawadzki Wojciech 157 Smith Tim 73 Smoczyńska-Nachtman Urszula 190, 202 Socha Irena 27 Sochańska Bogusława 93, 107 Sokołowski Marek 32, 39 Sowińska Iwona 51, 144 Stańko Tomasz 157 Staszczyk Zygmunt 157 Staszewski Kazimierz 157 Storey John 156, 180 Straley Bruce 83 Strauven Wanda 57, 62 Strinati Dominic 154, 180 Stunża Grzegorz D. 29, 39 Suchodolski Bogdan 11, 13 Sunstein Cass 37, 40 Syska Rafał 51, 144 Sysło Maciej Marek 38 Szczepańska Sylwia 166, 179 Szkudlarek Tomasz 154, 180 Szmidt Krzysztof J. 158, 165, 179, 180 Szostakowicz Dymitr 101 Szota Michał 66 Sztobryn Sławomir 45, 62 Szymański Jan 112 Ś Śliwerski Bogusław 45, 62, 161, 162, 180 Śmietana Jarosław 157 T Tabaczyński Michał 87 Talarczyk Robert 142 Tanalska-Dulęba Anna 27, 40 Tarantino Quentin 72 Tarkowski Andriej 144 Tatar Maria 92, 95, 109 Taylor Charles 31, 40 Tede, wł. Graniecki Jacek 157 Thompson Edward P. 156 Tischner Józef 163 Trempała Janusz 195 Trzęsiok Agata 173, 176 U Urbaniak Michał 157 Uszyński Jerzy 148, 152 Indeks osób 209 V Vimenet Pascal 97, 109 Vivaldi Antionio 197 Voigt Riborg 96, 107 W Waglewski Wojciech 157 Wajda Andrzej 65, 142, 149 Wales Jimmy 24, 25, 40 Wall Ian 17, 20 Waloszek Danuta 193 Weber Max 85 Weinsberg Adam Welles Orson 142 Wieser Matthias 27, 39 Wilk Eugeniusz 42, 62 Wilkin Jerzy 24, 40 Williams Raymond 156 Wilson Kenneth G. 28, 40 Winkowska-Nowak Katarzyna 29, 40 Winter Rainer 27, 39 Wojnar Irena 11, 111 Wojtyła Karol 178, 180 Wroczyński Ryszard 192 Wróblewski Jan Ptaszyn 157 Wu Tim 36, 39 Wudarski Arkadiusz 158, 179 Wullschläger Jackie 101, 103, 107, 109 Wygotski Lew 195 Z Zabłocka-Skorek Joanna 14, 110, 112 Zacharuk Tamara 163, 180 Zanussi Krzysztof 49 Zasada Irena 182 210 Indeks osób Zawadzka Maria 42, 62 Zielinski Siegfried 42, 51–52, 55, 57, 58, 59, 62 Zielińska Anna 198, 201 Ziembacz Paulina 171 Ziemska Maria 185, 191 Zipes Jack 104, 109 Zittrain Jonathan 37, 40 Ż Żabicki Piotr 26, 40 Żakowski Jacek 85, 88 Noty o Autorach Monika Adamska-Staroń – adiunkt w Instytucie Pedagogiki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zainteresowania naukowe koncentruje wokół kulturowych kontekstów edukacji, edukacyjnych aspektów wybranych feno- menów kultury popularnej, edukacji przez sztukę, aktywności (samo)poznaw- czej człowieka, twórczości. Zainteresowania te znajdują swoje odzwierciedlenie w działalności naukowej i pozanaukowej. Jest autorką książki Samokształtowa- nie w świadomości młodzieży. Aktualny i antycypowany wizerunek (Częstochowa, 2006), współautorką książek: Inny sposób myślenia o edukacji. Metaforyczne narracje (współaut. M. Piasecka, B. Łukasik, Kraków 2007) i Twórcze myślenie. Kreatyw- ny student i nauczyciel (współaut. B. Łukasik, M. Piasecka, Częstochowa 2009) oraz m.in. artykułów: W poszukiwaniu wiedzy o wychowaniu („Podstawy Eduka- cji” 2008), Edukacja – Inspiracja – Tworzenie (W: Twórczość dzieci i młodzieży, red. K.J. Szmidt, 2009), Pedagogiczne idee. Ku czemu powrót? („Podstawy Edukacji” 2009), Człowiek w świecie kultury popularnej (W: Kultura popularna – tożsamość – edukacja, red. D. Hejwosz, W. Jakubowski, 2010), Ekspresja jako jeden ze sposobów bycia podmiotu w świecie. Heideggerowskie (i nie tylko) inspiracje („Podstawy Edu- kacji” 2010), O edukacyjnym potencjale X Muzy (W: Relatywizowanie w edukacji. Wybrane ujęcia, red. L. Preuss-Kuchta, E. Murawska, Toruń 2012), Edukowanie przez sztukę sposobem na doskonalenie jakości życia (W: Quaestiones de qualitate vitae, red. A. Wudarski, Częstochowa 2014). Poszukuje nowych, niekonwencjo- nalnych sposobów poznawania świata, w tym świata różnorodności pedago- gicznej. Aleksandra Bałdyga – magister pedagogiki na kierunku edukacja wczesno- szkolna i wychowanie przedszkolne. Od 20 lat pracuje w Niepublicznym Żłob- ku Montessori w Rybniku jako pedagog. Brała udział w konferencjach: „Eu- 212 Noty o Autorach ropejskie modele edukacji”, „Nowe przestrzenie edukacji”. Uzyskała certyfikat arteterapeuty w pracy pedagoga i wychowawcy. Justyna Hanna Budzik – doktor, adiunkt w Zakładzie Filmoznawstwa i Wie- dzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego, absolwentka podyplomowych studiów historii sztuki, lektorka języka polskiego jako obcego. Autorka książek: Fil- mowe cuda i sztuczki magiczne. Szkice z archeologii kina (Katowice 2015) i Dotyk światła. O zmysłowym doznawaniu kina (Katowice 2012) oraz artykułów z za- kresu estetyki i dydaktyki filmu. Współpracuje z instytucjami kulturalnymi i oświatowymi w zakresie edukacji filmowej. Prowadzi edukacyjny blog http:// konwersatoriaofilmieikulturze.blogspot.com/ oraz działa w Fundacji dla Filmu i Fotografii. Marek Kosma Cieśliński – doktor filmoznawstwa, dziennikarz radiowy i re- żyser filmów dokumentalnych. Interesuje się problemami perswazji i mani- pulacji w mediach. Autor m.in. monografii: Franz Waxman. Zdobywca Oscarów z Königshutte (Chorzów 2006) oraz Między polityką a sztuką. Polska Kronika Filmo- wa 1944–1994 (Warszawa 2006). Ilona Copik – adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscypli- narnych na Uniwersytecie Śląskim, polonistka i kulturoznawczyni, nauczyciel- ka języka polskiego i historii, animatorka związana z gliwickimi instytucjami kultury. Interesuje się edukacją medialną i regionalną, tożsamością regional- ną oraz antropologią mediów. Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Autorka książki Pomiędzy Gliwicami a Gleiwitz. Przestrzeń kulturowa miasta w pisarstwie Horsta Bienka (Katowice 2013) oraz kilkunastu ar- tykułów i rozpraw opublikowanych m.in. w „Studiach Śląskich”, „Kulturze Współczesnej” oraz „Transformacjach”. Bartosz Kłoda-Staniecko – kulturoznawca i medioznawca związany z Zakła- dem Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego w Katowi- cach, gdzie obecnie jest doktorantem. Jego zainteresowania badawcze oscylu- ją wokół zagadnień tożsamości cyborga, cyberprzestrzeni oraz cyberkultury. Zajmuje się również problemem narracji w grach wideo. Członek Polskiego Towarzystwa Badania Gier (od 2011) oraz Koła Naukowego Doktorantów Kulturoznawstwa UŚ (od 2013). Redaktor i publicysta kwartalnika „Creatio Fantastica”. Działa w Sekcji Badaczy Fantastyki i Gier Fabularnych (od 2014). Publikował m.in. w „Opcjach” i „artPapierze”. Jest autorem rozpraw: Gram,… więc kim jestem? Rola i funkcja gracza w relacji z medium erogdycznym (W: Olbrzym Noty o Autorach 213 w cieniu, red. A. Pitrus, Kraków 2012), Ja, Cyborg. Trzy porządki, jeden byt. Podmiot jako fuzja biologii, kultury i technologii (W: Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, red. J. Tymieniecka-Suchanek, Katowice 2014) oraz szkicu Electro body. Bioniczne ciało, bioniczny umysł. Człowiek+ (W: Bio-techno-logiczny świat. Bioart oraz sztuka technonaukowa w czasach posthumanizmu, red. P. Zawojski, Szczecin 2015). Obecnie przygotowuje rozprawę doktorską poświęconą proble- mowi formowania się cybertożsamości. W wolnych chwilach prowadzi blog http://pearlzfan.tumblr.com/, wykorzystując wiedzę filmoznawczą i ludologicz- ną w analizach filmowych i growych tekstów kultury. Tadeusz Miczka – profesor zwyczajny doktor habilitowany, kulturoznawca, filmoznawca i medioznawca, dyrektor Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych oraz kierownik Zakładu Komunikacji Kulturowej na Uniwersytecie Śląskim. Wykładał na uniwersytetach w Meksyku, Włoszech, Czechach, na Słowacji, Litwie, w Macedonii, Niemczech. Współpracuje z uczel- niami 26 krajów, w ostatnim czasie przede wszystkim uniwersytetami hisz- pańskimi, Ameryki Środkowej i Południowej. Członek Polskiej Akademii Nauk. Prowadzi badania z zakresu interdyscyplinarnie zorientowanego lite- raturoznawstwa, z teorii i historii filmu, telewizji i nowych mediów, estetyki porównawczej, komparatystyki kulturowej, komunikologii, dziejów dwudzie- stowiecznych totalitaryzmów, historii awangard artystycznych oraz edukacji filmowej i medialnej. Autor i współautor 10 książek oraz ponad 200 artykułów naukowych, redaktor i współredaktor kilku publikacji zbiorowych, tłumacz tekstów z języka włoskiego i rosyjskiego. Najważniejsze publikacje: Inspiracje plastyczne w twórczości filmowej i telewizyjnej Andrzeja Wajdy (Katowice 1987), Czas przyszły niedokonany (Katowice 1988), 10 000 kilometrów od Hollywood. Hi- storia kina włoskiego od 1896 do połowy lat pięćdziesiątych XX wieku. T. 1 (Kraków 1992), W Cinecittà i okolicach. Historia kina włoskiego od połowy lat pięćdziesiątych do końca lat osiemdziesiątych XX wieku. T. 2 (Kraków 1993), Stuletnia kronika kina (z B. Kasztelaniec i J.F. Lewandowskim, Katowice 1997), Słownik pojęć filmo- wych. T. 9 (Katowice 1998), O zmianie zachowań komunikacyjnych (Katowice 2002), O śmierci na ekranie (Katowice 2013). Ewa Ogłoza – doktor habilitowany, starszy wykładowca w Katedrze Dydakty- ki Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Zajmuje się dydaktyką języka polskiego na wszystkich etapach edukacyjnych oraz literaturą dla dzie- ci i młodzieży, dawną i współczesną. Autorka książki Wokół opowieści Hansa Christiana Andersena. O radości czytania (Katowice 2014) oraz kilkudziesięciu artykułów i rozpraw naukowych. 214 Noty o Autorach Joanna Zabłocka-Skorek – filmoznawczyni, edukatorka, certyfikowana trener- ka PISF i CEO w zakresie edukacji filmowej. W 2014 roku obroniła dysertację doktorską Aksjologiczne aspekty edukacji audiowizualnej w kontekście dominujących praktyk odbiorczych polskich uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 2001 roku zajmuje się edukacją filmowo-medialną dzieci i dorosłych – początkowo prowadziła zajęcia w ki- nach na Śląsku (przede wszystkim w tyskiej „Andromedzie”), a od 2006 roku tworzyła repertuar i koordynowała pięć edycji Multimedialnego Programu Edukacyjnego realizowanego przez Apollo Film w miastach województwa małopolskiego. W 2011 roku przygotowała Ogólnopolski Interdyscyplinarny Projekt Edukacji Medialnej „KinoSzkoła”, w którym uczestniczy ponad sto tysięcy uczniów w 36 miastach na terenie całej Polski. W 2014 roku za Pro- gram Edukacji Medialnej „KinoSzkoła” otrzymała nagrodę Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii „Edukacja młodego widza”. Corocznie program ten jest rekomendowany przez Centralny Gabinet Edukacji Filmowej w Łodzi, objęty jest patronatem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uni- wersytetu Śląskiego. Otrzymał również Certyfikat Filmoteki Narodowej dla programu edukacji filmowej. Redaktor: Joanna Szewczyk Projektant okładki: Anna Krasnodębska-Okręglicka Redaktor techniczny: Małgorzata Pleśniar Korektor: Agnieszka Niewdany Łamanie: Grażyna Szewczyk Copyright © 2015 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-8012-720-3 (wersja drukowana) ISBN 978-83-8012-721-0 (wersja elektroniczna) Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 13,5. Ark. wyd. 13,0. Papier Alto 90 g, Vol. 1,5 Cena 20 zł (+ VAT) Druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, Spółka Jawna ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek t t -t t-t-tti H .....I-j-- tl 1 r-I ·.l J ytul tomu l Edukacja przez slowo - Iobraz - diwifk, wyznaczal szerokie spektrum . zainteresowan praktyki dydaktycznej w odniesieniu dOl przeroznych tekstow(cid:173) audio{viziUalnych. Autorzy opisujCL ~dukacyjhY po,tencjal: tilmu I r l (fabularnego, dokumentainego l I animowanego), literaturyiw elacji z ekraniz acjami, dziel sztuki mediow, telewizji ri przekazow-popkulturowy h . Slowa, obrazy i diwieki Sq bowiem irodlem refleksji, pobudzajq I oj odbior.cow - zwlaszcza mlodych - do nadawania ~m znaczen, Sq nosnikiem 1- ~a~tosci spolefznych. I J?laf ego tez jbaliaczetakademfccy, I naticzycielefi anirhatorzy kultury I tak chhnie siegajq J swoich j -I -1 d-zialania,ch ledukacf j-nych po s erok [ I . , . • • • o ar zlo mte esuJqce, ze rane I rozumiane rpedia, ktore stajq sH~ nie tylko obieJJtem_Btudiow (analizy, interpretacji, opisu), ale tez i,nspiracjq dla aktywnosci tworczych - przetvyarzama 1 zmlany WYJSClOWXC tekstow. b C b d artykuly odslaniJJ q po~ejs . przedsta{Yicieli roznych d Sq tu zarowno glosy polo istow, filmo- i medioznawaow jak i pedagogow i pS) j a zate:rp zagadnienie zapreZlentowane z rozn cyplinJ. I I . . 1 l I r zyskujf wiele ·arow. Iz WV n~~
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Edukacja przez słowo — obraz — dźwięk
Autor: ,
Sklep
Format
Cena
Ebookpoint.pl Ebookpoint.pl
ebook/pdf
16,93 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: