Darmowy fragment publikacji:
Enneagram
a typy osobowo(cid:156)ci.
Dowiedz siŒ kim jeste(cid:156)
Autor: Don Richard Riso, Russ Hudson
T‡umaczenie: Anna Kanclerz,
Cezar Matkowski
ISBN: 978-83-246-1409-7
Tytu‡ orygina‡u: Personality Types:
Using the Enneagram for Self-Discovery
Format: 158x228, stron: 515
Mapa ludzkiej natury
(cid:149) Enneagram (cid:150) teoria i praktyka najstarszej typologii ludzkiej natury
(cid:149) Dog‡Œbna analiza (wszystkich) dziewiŒciu typ(cid:243)w osobowo(cid:156)ci
(cid:149) Nowe, rewolucyjne odkrycia psychologii
Nowoczesna psychologia zakorzeniona w staro¿ytno(cid:156)ci PamiŒtasz ten moment,
kiedy pierwszy raz zda‡e(cid:156) sobie sprawŒ, jak bardzo inne osoby r(cid:243)¿ni„ siŒ od Ciebie?
Z biegiem czasu powoli ods‡ania‡ siŒ przed Tob„ wielobarwny wachlarz ludzkich
charakter(cid:243)w. To fascynuj„ce zagadnienie dla wiŒkszo(cid:156)ci ludzi wci„¿ stanowi niezg‡Œbion„
tajemnicŒ. Co decyduje o naszych motywacjach, lŒkach, pragnieniach? Jaki wp‡yw
na nasz„ osobowo(cid:156)(cid:230) maj„ rodzice i ludzie bliscy nam w doros‡ym ¿yciu? Jak kszta‡tuje
nas otaczaj„ca rzeczywisto(cid:156)(cid:230) i codzienne wydarzenia? Je(cid:156)li jeste(cid:156) cz‡owiekiem
ciekawym (cid:156)wiata, nie tylko zewnŒtrznego, odpowiedzi odnajdziesz w Enneagramie.
Ksi„¿ka (cid:132)Enneagram a typy osobowo(cid:156)ci. Dowiedz siŒ kim jeste(cid:156)(cid:148) jest niezast„pionym
(cid:159)r(cid:243)d‡em w studiach nad Enneagramem, a tak¿e cenion„ na ca‡ym (cid:156)wiecie klasyczn„
pozycj„ w literaturze zajmuj„cej siŒ rozwojem osobistym. Enneagram jest sposobem
dog‡Œbnego badania zar(cid:243)wno psychiki, jak i duchowo(cid:156)ci cz‡owieka. Jest kwintesencj„
wiedzy pochodz„cej z r(cid:243)¿nych (cid:159)r(cid:243)de‡ i szk(cid:243)‡ duchowych, po‡„czonej z za‡o¿eniami
wsp(cid:243)‡czesnej psychologii. System oparty na wykresie dziewiŒcioramiennej gwiazdy
zak‡ada, ¿e ka¿dy cz‡owiek nale¿y do jednego z dziewiŒciu typ(cid:243)w osobowo(cid:156)ci. Typ ten
jest (cid:156)ci(cid:156)le okre(cid:156)lony i rozwija siŒ w dzieciæstwie, nie zmieniaj„c siŒ ju¿ w doros‡ym
¿yciu. Obecne, drugie wydanie poszerzono o ponad 150 stron (cid:150) dziŒki temu ksi„¿ka
zosta‡a wzbogacona o nowe, rewolucyjne koncepcje. Teraz mo¿esz zacz„(cid:230)
wykorzystywa(cid:230) Enneagram w ka¿dej sytuacji ¿yciowej.
Osobowo(cid:156)(cid:230) profilowana
(cid:149) Szukanie podstawowego modelu w‡asnej osobowo(cid:156)ci.
(cid:149) Dok‡adna interpretacja rodzaj(cid:243)w osobowo(cid:156)ci.
(cid:149) Interakcje zachodz„ce miŒdzy poszczeg(cid:243)lnymi typami.
(cid:149) Obraz osobowo(cid:156)ci zdrowych, niezdrowych i przeciŒtnych.
(cid:149) Spojrzenie na inne koncepcje analizy osobowo(cid:156)ci.
Znajdziesz tu tak¿e dodatki: (cid:132)Znaczenie poziom(cid:243)w rozwoju(cid:148) i (cid:132)Dynamika podstawowa(cid:148)
Spis treści
Nota autorów do drugiego wydania
Przedmowa: Enneagram i transformacja
Podziękowania do pierwszego wydania
CZĘŚĆ I
Zrozumienie typów osobowości
Pochodzenie Enneagramu
Wskazówki
CZĘŚĆ II
DZIEWIĘĆ TYPÓW OSOBOWOŚCI
Triada uczuć
Dwójka: Opiekun
Trójka: Motywator
Czwórka: Indywidualista
Triada myśli
Piątka: Obserwator
Szóstka: Lojalista
Siódemka: Entuzjasta
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
9
13
15
21
27
39
63
89
117
145
177
207
6
Spis treści
Triada instynktu
10. Ósemka: Przywódca
11. Dziewiątka: Rozjemca
12.
Jedynka: Reformator
CZĘŚĆ III
13. Wskazówki dla zaawansowanych
14. Teoria Enneagramu
15.
Postscriptum: W stronę mądrości
Dodatek
Bibliografia
Skorowidz
235
265
293
321
335
353
359
385
389
ROZDZIA 1
Zrozumienie typów osobowoĂci
Poznaj siebie, niech Boga myĂl twa nie docieka,
Sam czïowiek jest wïaĂciwÈ naukÈ czïowieka.
Aleksander Pope, Wiersz o czïowieku1
Czy jest sens próbowaÊ zrozumieÊ typy osobowoĂci? Skoro kaĝdy czïowiek jest niepo-
wtarzalny, szufladkowanie ludzi jest czynnoĂciÈ dosyÊ odraĝajÈcÈ. Nawet jeĂli typologia
osobowoĂci byïaby teoretycznie uzasadniona, jej akademicki charakter przesÈdzaïby o braku
zastosowania w praktyce albo byïaby za maïo konkretna, ĝeby mieÊ jakieĂ znaczenie —
typologia osobowoĂci okazaïaby siÚ workiem, z którego kaĝdy mógïby wyciÈgaÊ to, co
mu pasuje.
Te zastrzeĝenia sÈ uzasadnione, jednak ich wysuwanie do niczego nie prowadzi. Ist-
nieje wiele powodów, dla których warto dowiedzieÊ siÚ czegoĂ wiÚcej o typach osobo-
woĂci, chociaĝby dlatego, ĝe natura czïowieka jest interesujÈca i zarazem niebezpieczna.
Inni ludzie wzbudzajÈ nasze zainteresowanie, poniewaĝ sÈ najbardziej zmiennymi, de-
nerwujÈcymi, miïymi i tajemniczymi obiektami w naszym otoczeniu. Dla wiÚkszoĂci
z nas spÚdzenie dnia bez bezpoĂredniego lub poĂredniego kontaktu z innymi osobami
jest praktycznie niemoĝliwe — codziennie spotykamy siÚ z czïonkami naszej rodziny,
przyjacióïmi, luděmi na ulicy, oglÈdamy ludzi wystÚpujÈcych w telewizji, a takĝe oczyma
wyobraěni widzimy ich w naszych marzeniach i koszmarach. ZewszÈd otoczeni jeste-
Ămy innymi luděmi, którzy na róĝne sposoby wywierajÈ na nas wpïyw — pozytywny lub
negatywny.
Zazwyczaj naszym zwiÈzkom miÚdzyludzkim nie towarzyszy zbyt wiele zmartwieñ,
jednak bez wÈtpienia zdarzajÈ siÚ teĝ i takie momenty, w których nagle zdajemy sobie
sprawÚ z tego, jak maïo wiemy o osobach, o których myĂleliĂmy, ĝe wiemy wszystko.
Czasami moĝe nam siÚ nawet wydawaÊ, ĝe nie znamy samych siebie. Zachowanie in-
nych ludzi, a czasami nasze wïasne, bywa dziwne i niepokojÈce, niekiedy dziwaczne lub
1 Wiersz przeïoĝony przez L. Kamiñskiego, Zawadzki i WÚcki, Warszawa 1816.
22
Zrozumienie typów osobowoĂci
wrÚcz nie na miejscu. Niektóre niespodzianki wynikajÈce z zachowania innych osób
mogÈ byÊ przyjemne, lecz z pewnoĂciÈ bywajÈ teĝ i takie, które sÈ zdecydowanie nie-
przyjemne, a do tego mogÈ mieÊ katastrofalny wpïyw na naszÈ przyszïoĂÊ. Dlatego teĝ,
jeĝeli nie przywiÈzujemy zbytniej wagi do koncepcji typów osobowoĂci, które sÈ przeja-
wem ludzkiej natury, naraĝamy siÚ na niepowodzenie. Osoba, o której myĂlimy, ĝe jÈ
znamy, moĝe okazaÊ siÚ potworem lub beznadziejnym egocentrykiem. Moĝe siÚ takĝe
okazaÊ, ĝe ktoĂ nas bezwzglÚdnie wykorzystaï lub ĝe nasze uzasadnione potrzeby zostaïy
przez kogoĂ zignorowane. JeĂli nie bÚdziemy w stanie zrozumieÊ natury drugiego czïo-
wieka, nasza niewiedza obróci siÚ przeciwko nam. Prawdziwa jest równieĝ sytuacja od-
wrotna: jeĝeli nie bÚdziemy w stanie zrozumieÊ ludzkiej natury, moĝemy równieĝ prze-
oczyÊ nieoszlifowany diament lub zbyt szybko zerwaÊ znajomoĂÊ, która w gruncie rzeczy
jest warta zachodu. Nie przywiÈzujÈc wagi do zrozumienia typologii osobowoĂci, naraĝa-
my siÚ na nieprzyjemne doĂwiadczenia — ktoĂ moĝe nas zraniÊ albo oszukaÊ.
Dlatego teĝ warto byÊ bardziej wnikliwym, chociaĝby po to, ĝeby uniknÈÊ przykrych
konsekwencji. Zrozumienie siebie oraz innych ludzi powinno sprawiÊ, iĝ nasze ĝycie
bÚdzie szczÚĂliwsze.
Problem polega na tym, ĝe chociaĝ kaĝdy chce zrozumieÊ innych, niewiele osób
równie chÚtnie chce poznaÊ samego siebie. Chcemy poznaÊ motywy zachowania innych
ludzi, jednak boimy siÚ dowiedzieÊ czegoĂ przykrego o sobie. Dzisiejsza kultura rywali-
zacji nie opiera siÚ juĝ na napomnieniu delfickiej wyroczni „poznaj samego siebie”, ale
raczej na haĂle „rozgryě rywala”. ChcielibyĂmy mieÊ moĝliwoĂÊ „przeĂwietlania” innych
osób, tak jak to robiÈ promienie rentgenowskie, a jednoczeĂnie zataiÊ wïasne sïaboĂci
i wady przed innymi. Nie chcemy, aby ktokolwiek, ïÈcznie z nami, zobaczyï nasze praw-
dziwe oblicze. Niestety, tracimy tym samym coĂ wartoĂciowego i waĝnego — moĝli-
woĂÊ obiektywnego spojrzenia na wïasnÈ osobÚ.
Wszystko przewróciliĂmy do góry nogami. ¿eby to naprawiÊ, musimy pamiÚtaÊ o sïo-
wach Kierkegaarda, który radziï innych oceniaÊ subiektywnie, a siebie samego —
obiektywnie. Polega to na tym, ĝe oceniajÈc zachowanie innych ludzi, powinniĂmy po-
stawiÊ siÚ na ich miejscu i próbowaÊ zrozumieÊ ich punkt widzenia na Ăwiat i ich osobÚ.
Kiedy oceniamy samych siebie, powinniĂmy patrzeÊ na wïasnÈ osobÚ oczyma innych lu-
dzi, powstrzymujÈc siÚ od wynajdowania okolicznoĂci ïagodzÈcych dla naszego zacho-
wania. OczywiĂcie radÚ Kierkegaarda bardzo trudno wcieliÊ w ĝycie, poniewaĝ wyma-
gaïoby to od nas pokonania wïasnej próĝnoĂci i chÚci oszukiwania siÚ w ocenie wïasnej
osoby oraz cynizmu i usprawiedliwiania siÚ, kiedy oceniamy innych. W ocenie wïasnej
powinniĂmy kierowaÊ siÚ odwagÈ, a w ocenie innych ludzi — empatiÈ.
Jak zdobyÊ potrzebne do tego wiedzÚ i wraĝliwoĂÊ? W jaki sposób moĝemy zrozu-
mieÊ róĝnorodnoĂÊ ludzkich osobowoĂci? Jak moĝemy pogïÚbiÊ naszÈ wiedzÚ o typach
osobowoĂci, cieszyÊ siÚ peïniÈ ĝycia i byÊ szczÚĂliwi?
Odpowiedě jest paradoksalna: odkryjemy, ĝe nie moĝna tak naprawdÚ poznaÊ in-
nych, dopóki nie pozna siÚ samego siebie, i nie moĝna zrozumieÊ siebie, dopóki nie zro-
zumie siÚ innych ludzi. RozwiÈzanie tej pozornie trudnej zagadki polega na tym, ĝe zro-
zumienie samego siebie i zrozumienie innych to dwie strony tego samego medalu, bo do
jednego i drugiego potrzebne jest poznanie ludzkiej natury.
Zrozumienie typów osobowoĂci
23
Rysunek 1.1. Enneagram
Poniewaĝ ludzka natura jest tak szerokim pojÚciem, warto je szczegóïowo okreĂliÊ.
Warto znaÊ solidne sposoby nakreĂlenia tego, kim jesteĂmy i gdzie zmierzamy — ĝeby
siÚ nie zgubiÊ.
Uwaĝamy, ĝe Enneagram jest mapÈ ludzkiej natury, mapÈ, której ludzie tak dïugo
poszukiwali. Chociaĝ symbol Enneagramu pochodzi z czasów staroĝytnych, tak jak
i jego psychologiczne zaïoĝenia, jest wyjÈtkowo aktualny, poniewaĝ natura ludzka siÚ nie
zmienia. Enneagram, który zostaï nam przekazany przez róĝne tradycje duchowe i filo-
zoficzne, przedstawia dogïÚbne zrozumienie natury czïowieka, niezbÚdne zarówno
wspóïczeĂnie, jak i w staroĝytnoĂci. Przedstawiony w tej ksiÈĝce Enneagram jest kwin-
tesencjÈ wiedzy pochodzÈcej z róĝnych ěródeï i szkóï duchowych, poïÈczonej z zaïoĝe-
niami wspóïczesnej psychologii. Enneagram jest zarówno tradycyjny, jak i nowoczesny,
reprezentuje wspaniaïe i dynamiczne poïÈczenie starego z nowym. Celem tej ksiÈĝki jest
zapoznanie przeciÚtnego czytelnika z tym niezwykïym systemem.
Psychologia zmaga siÚ z problemem odkrycia typologii osobowoĂci (sposobu klasyfiko-
wania ludzkiej natury), która byïaby dokïadna i praktyczna, dobrze opracowana od strony
teoretycznej i zgrabnie przedstawiona. Greccy filozofowie, poczynajÈc juĝ od Hipokratesa,
ĝyjÈcego w V w. p.n.e., przyznali, ĝe u ludzi moĝna wyróĝniÊ typy osobowoĂci. Nikt
jednak nie byï w stanie odkryÊ podstawowych kategorii, w jakich wystÚpuje ludzka natura
— gïównych typów osobowoĂci.
W ciÈgu stuleci uczeni proponowali wiele sposobów klasyfikacji, jednak ĝaden z nich
nie byï pozbawiony wad, nieĂcisïoĂci lub sprzecznoĂci. Wiele systemów typologii nie
obejmowaïo wszystkich moĝliwych kategorii, byïo zbyt abstrakcyjnych lub teĝ ograniczaïo
siÚ tylko do opisania róĝnego rodzaju patologii. Odkrycie ludzkich osobowoĂci stanowi
ogromne wyzwanie pod wzglÚdem pojÚciowym, trudniejsze jest jednak opracowanie
systemu, który wskazywaïby, jak typy osobowoĂci na siebie wpïywajÈ, a tym samym, jak
siÚ zmieniajÈ i rozwijajÈ. Znalezienie typologii osobowoĂci, która oddawaïaby sprawie-
dliwoĂÊ ludzkiej naturze, pozostawaïo dïugo nierozwiÈzanym problemem, dopóki nie
opracowano Enneagramu.
Kaĝdy system psychologiczny ma pewne zaïoĝenia organizacyjne. Na przykïad system
opracowany przez Freuda, który wyróĝniï trzy róĝne typy charakteru, podkreĂla przeko-
nanie, ĝe energia psychiczna w okresie wczesnego dzieciñstwa skupia siÚ wokóï ust,
24
Zrozumienie typów osobowoĂci
odbytu i narzÈdów pïciowych. Z tego typu fiksacji powstajÈ typy oralne, analne i genital-
ne, które odpowiadajÈ typom Enneagramu. Inne podejĂcie Freuda do typów osobowoĂci za-
kïada dominujÈcy wpïyw ego, id lub superego na charakter czïowieka. Ostatni typ jest
bardziej zïoĝony pod wzglÚdem koncepcji i z jego zastosowaniem majÈ problemy teo-
retycy, chociaĝ równieĝ koreluje on z Enneagramem.
Typologia opracowana przez Junga skïada siÚ z oĂmiu typów osobowoĂci, które róĝ-
niÈ siÚ w zaleĝnoĂci od tego, jak cztery podstawowe funkcje umysïowe przyjÚte przez
Junga — uczucia, myĂlenie, percepcja i intuicja — wpïywajÈ na psychiczne nastawienie danej
osoby (ekstrawersja lub introwersja). StÈd u Junga typ uczuciowego ekstrawertyka i uczu-
ciowego introwertyka, ekstrawertycznego myĂliciela i introwertycznego myĂliciela itp.
Karen Horney opracowaïa typy charakteru, opierajÈc siÚ na obserwacji orientacji in-
terpersonalnych podczas swojej praktyki klinicznej. Wedïug Horney ludzie mogÈ „kie-
rowaÊ siÚ w stronÚ innych ludzi”, „odsuwaÊ siÚ od nich” lub „przeciwstawiaÊ siÚ im”. Nie
rozwinÚïa szerzej wyĝej wymienionych typów w szczegóïowe kategorie, ale gdyby to zro-
biïa, system ten skïadaïby siÚ z dziewiÚciu typów osobowoĂci, tak jak Enneagram (wiÚcej
o Freudzie, Jungu i Horney znajdziesz w rozdziale o teorii, szczególnie w tym, jak sys-
temy opracowane przez tych teoretyków odpowiadajÈ typom osobowoĂci Enneagramu).
Zasady organizacyjne Enneagramu sÈ proste: dziewiÚÊ typów osobowoĂci wynika
z przypisania trzech typów trzem grupom zwanym triadami. Triady okreĂlajÈ, czy Twoja
podstawowa orientacja psychologiczna, zawierajÈca cechy zarówno pozytywne, jak i ne-
gatywne, skupia siÚ wokóï emocji i obrazu wïasnej osoby (jeĂli tak, to Twój typ osobo-
woĂci mieĂci siÚ w triadzie uczuÊ) lub procesów myĂlowych i sposobu zapewnienia sobie
poczucia bezpieczeñstwa (triada myĂli) albo instynktu i relacji ze Ăwiatem zewnÚtrznym
(w tym wypadku Twój typ osobowoĂci naleĝy do triady instynktu).
Na tym etapie moĝna ïatwo scharakteryzowaÊ dziewiÚÊ typów osobowoĂci. W triadzie
uczuÊ wyróĝniamy trzy typy osobowoĂci: Opiekuna (Dwójka — typ zachÚcajÈcy, wylew-
ny, zaborczy), Motywatora (Trójka — typ ambitny, pragmatyczny, dbajÈcy o swój wize-
runek) i IndywidualistÚ (Czwórka — typ wraĝliwy, egocentryczny, skïonny do depresji).
W triadzie myĂli mamy Obserwatora (PiÈtka — wnikliwa, prowokacyjna i obdarzona sporym
intelektem), LojalistÚ (Szóstka — zaangaĝowana, obowiÈzkowa, podejrzliwa) i EntuzjastÚ
(Siódemka — spontaniczna, lubiÈca siÚ bawiÊ, skïonna do przesady). W triadzie instynktu
moĝemy wyróĝniÊ PrzywódcÚ (Ósemka — pewna siebie, asertywna i gotowa do kon-
frontacji), RozjemcÚ (DziewiÈtka to osoba sympatyczna, wyrozumiaïa i zadowolona z sie-
bie) i Reformatora (Jedynka to idealista, osoba rozsÈdna i dobrze zorganizowana).
DziÚki tym krótkim opisom moĝesz znaleěÊ swój typ osobowoĂci. JeĂli nie jesteĂ
w stanie tego zrobiÊ, nie martw siÚ. Tego, jak okreĂliÊ typ osobowoĂci swój lub kogoĂ
innego, dowiesz siÚ w rozdziale zatytuïowanym „Wskazówki”. Kaĝdy z typów osobo-
woĂci zostaï szczegóïowo opisany w odrÚbnym rozdziale (aby szybko zorientowaÊ siÚ,
z jakim typem osobowoĂci masz do czynienia, zapoznaj siÚ z krótkim opisem zawartym
w profilu, znajdujÈcym siÚ na poczÈtku kaĝdego rozdziaïu). WiÚcej informacji na temat
triad Enneagramu oraz wyodrÚbnienia z nich dziewiÚciu typów osobowoĂci i wielu podty-
pów znajdziesz w rozdziaïach „Wskazówki” i „Wskazówki dla zaawansowanych”.
Jak zapewne siÚ domyĂlasz, zasady funkcjonowania Enneagramu sÈ skomplikowane
i subtelne. Analiza Twojego typu osobowoĂci z punktu widzenia jednej z podstawowych
orientacji (emocje, intelekt lub instynkt) jest jedynie jednÈ z wielu moĝliwych poziomów
Zrozumienie typów osobowoĂci
25
analizy Enneagramu. W koñcowych rozdziaïach przekonasz siÚ, ĝe dziewiÚÊ typów osobo-
woĂci Enneagramu moĝna rozpatrywaÊ z punktu widzenia teorii Freuda, Junga i Horney
lub innych systemów, poniewaĝ Enneagram funkcjonuje równoczeĂnie na róĝnych po-
ziomach abstrakcji. Jest poĂredniÈ drogÈ miÚdzy podejĂciem psychologicznym a behawio-
ralnym do osobowoĂci. Z Enneagramu moĝna uzyskaÊ zarówno ogólne informacje
o naturze ludzkiej, jak i szczegóïowe opisy kaĝdego z typów osobowoĂci. Mimo ĝe system
leĝÈcy u podstaw Enneagramu jest dosyÊ zïoĝony, jest on ïatwy do zrozumienia.
Co wiÚcej, chociaĝ dziewiÚÊ typów osobowoĂci to oddzielne kategorie, nie powinno siÚ
ich traktowaÊ jak coĂ niepodwaĝalnego. Enneagram jest systemem otwartym i niezwykle
pïynnym. Ruch i zmiana, czy to w kierunku integracji, czy dezintegracji, to nieodzowne
aspekty tego systemu. Charakterystyka typów osobowoĂci moĝe byÊ bardzo przydatna,
bo obejmujÈc przypadki peïnego zdrowia psychicznego oraz integracji, a takĝe zaawansowa-
nej nerwicy, stanowi opis ludzkiego zachowania oraz sposób, w jaki ono moĝe siÚ zmieniaÊ.
Poniewaĝ ksiÈĝka ta ma w prosty sposób wyïoĝyÊ gïówne zaïoĝenia Enneagramu, nie
moĝna w niej przedstawiÊ jednoczeĂnie szczegóïowych zawiïoĂci tego systemu. Nie-
które zaawansowane, teoretyczne aspekty Enneagramu zostaïy w niej pominiÚte lub tyl-
ko krótko zasygnalizowane.
Nie zamieĂciliĂmy równieĝ szczegóïowych sugestii dotyczÈcych sposobu wykorzy-
stania opisów typów osobowoĂci na wïasne potrzeby. Pomimo to czytelnicy zaintereso-
wani tym tematem bÚdÈ w stanie zastosowaÊ opisy typów osobowoĂci do wielu sytuacji
ĝycia codziennego. Na przykïad psycholodzy i psychiatrzy bÚdÈ mogli postawiÊ dokïad-
niejszÈ diagnozÚ swoim pacjentom, a osoby poddajÈce siÚ terapii — szybciej zrozumieÊ
wïasne zachowanie. Enneagram umoĝliwia porozumienie miÚdzy terapeutÈ a pacjentem,
dziÚki czemu bÚdÈ mogli omówiÊ problemy i postÚpy w leczeniu, bez wzglÚdu na metodÚ
stosowanÈ w terapii.
DziÚki Enneagramowi adwokaci mogÈ lepiej zrozumieÊ swoich klientów, oceniÊ ich
wiarygodnoĂÊ i zdolnoĂci do wspóïpracy w sprawach prawnych. Enneagram szczególnie
moĝe pomóc w przypadkach, w których czynnik osobowoĂci klienta jest niezwykle waĝ-
ny, takich jak np. rozwód czy powierzenie opieki nad dzieckiem. Zaznajomienie siÚ
z Enneagramem moĝe byÊ pomocne równieĝ w pracy lekarza, który moĝe go wykorzy-
staÊ w leczeniu pacjentów, zwïaszcza tych, których dolegliwoĂci fizyczne wynikajÈ z ich
problemów psychicznych. Osoby duchowne mogÈ wykazaÊ siÚ lepszym wyczuciem
psychologicznym w kontaktach z parafianami. Chociaĝ w tej ksiÈĝce nie zamieszczamy
duchowych porad jako takich, to pewne aspekty psychologiczne zazÚbiajÈ siÚ z problemami
duchowymi, poniewaĝ w obu przypadkach dotyczÈ caïego czïowieka. Nauczyciele mogÈ
trafniej oceniÊ umiejÚtnoĂci swoich uczniów. Kaĝdy typ osobowoĂci ma inne zdolnoĂci,
inne podejĂcie do nauki, róĝne sposoby nawiÈzywania kontaktów miÚdzyludzkich.
Dyrektorzy kadr oraz biznesmeni mogÈ staÊ siÚ lepszymi menedĝerami, jeĂli poznajÈ
typy osobowoĂci swoich podwïadnych. Zadowolenie z pracy i wydajnoĂÊ wzrastajÈ, kiedy
pracownicy wiedzÈ, ĝe kierownictwo rozumie ich indywidualne potrzeby i uwzglÚdnia
je w swoich planach. UrzÚdnicy zajmujÈcy siÚ rekrutacjÈ i ci, których zadaniem jest stwo-
rzenie zgranych zespoïów, poczynajÈc od grup pracowników linii montaĝowych, a na
zarzÈdzie koñczÈc, z pewnoĂciÈ doceniÈ moĝliwoĂÊ lepszego zrozumienia typów osobo-
woĂci osób ubiegajÈcych siÚ o pracÚ. Zapoznanie siÚ z typami osobowoĂci moĝe równieĝ byÊ
26
Zrozumienie typów osobowoĂci
przydatne dziennikarzom, politykom oraz ludziom pracujÈcym w reklamie. MówiÈc
krótko: zrozumienie typów osobowoĂci jest przydatne kaĝdemu, kto jÈ posiada (a kto nie
ma osobowoĂci?) i kto jest ciekaw poznania osobowoĂci innych ludzi (a kto nie jest?).
Chociaĝ ksiÈĝka moĝe byÊ stosowana przez wiele osób w róĝnych sytuacjach, zostaïa
napisana dla Ciebie, ĝebyĂ mógï wykorzystaÊ zawarte w niej informacje w swoim ĝyciu
osobistym.
Naleĝy jednak wspomnieÊ, iĝ nie jest to ksiÈĝka-poradnik, poniewaĝ nie obiecuje
cudów. Napisanie psychologicznej „ksiÈĝki kucharskiej”, zawierajÈcej gotowe przepisy
na to, jak staÊ siÚ zdrowym i speïnionym czïowiekiem, jest niemoĝliwe. OsiÈgniÚcie
peïni czïowieczeñstwa jest z definicji wyzwaniem, które podejmujemy na caïe ĝycie.
KsiÈĝki mogÈ zawieraÊ cenne informacje i porady, przedstawiaÊ nowy punkt widzenia na
danÈ sprawÚ, a takĝe mogÈ zachÚcaÊ do podejmowania wyzwañ. Jednak sama wiedza nie
wystarczy, ĝeby czïowiek mógï siÚ zmieniÊ. JeĂliby tak byïo, najwiÚksze umysïy Ăwiata
byïyby najlepszymi luděmi, a z naszego doĂwiadczenia wynika, ĝe to nieprawda. Wiedza
byïaby cnotÈ, a nie jest. Wiedza o sobie jest tylko Ărodkiem do osiÈgniÚcia celu, jakim jest
szczÚĂliwe i dobre ĝycie, jednak samo posiadanie wiedzy nie czyni nas cnotliwymi, szczÚĂli-
wymi czy speïnionymi luděmi. KsiÈĝki nie dostarczajÈ gotowych rozwiÈzañ wszystkich
problemów, które napotykamy lub które majÈ wpïyw na naszÈ odwagÚ, niezbÚdnÈ
w wytrwaïym poszukiwaniu wïasnej osobowoĂci. RozwiÈzañ musimy szukaÊ zarówno
wewnÈtrz wïasnego „ja”, jak i w naszym otoczeniu.
KsiÈĝka ta nie peïni roli wyroczni w temacie Enneagramu ani typów osobowoĂci. Zawsze
moĝna dodaÊ coĂ wiÚcej, ciÈgle bÚdÈ powstawaÊ nowe zwiÈzki, a granica moĝliwoĂci zro-
zumienia otaczajÈcego nas Ăwiata bÚdzie siÚ przesuwaÊ coraz dalej. Prawdopodobnie ta-
jemnice ludzkiej psychiki nigdy nie zostanÈ w peïni opisane, poniewaĝ byÊ moĝe nigdy
nie zostanÈ w peïni zrozumiane. Jak czïowiek moĝe stanÈÊ z boku i obiektywnie spojrzeÊ na
ludzkÈ naturÚ? W jaki sposób moĝemy byÊ caïkowicie subiektywni w ocenie innych lu-
dzi i obiektywni w ocenie wïasnej osoby, jak radzi Kierkegaard? Psycholodzy, starajÈcy
siÚ opisaÊ ludzkÈ naturÚ, sami sÈ tylko luděmi, naraĝonymi na wszelkie charakterystyczne
dla natury ludzkiej znieksztaïcenia rzeczywistoĂci oraz oszukiwanie siÚ. Nikt nie potrafi
spojrzeÊ na ludzkÈ naturÚ „oczami Boga”, a wiÚc nikt nie potrafi z absolutnÈ pewnoĂciÈ
powiedzieÊ, jaka ona jest. Toteĝ w psychologii zawsze bÚdzie obecny element wiary,
niekoniecznie rozumianej w wymiarze religijnym, ale w wymiarze zespoïu przekonañ
dotyczÈcych ludzkiej natury, niepopartych ĝadnymi badaniami naukowymi.
Dlatego dotarcie do ostatecznej, obiektywnej prawdy o nas samych jest niemoĝliwe.
Waĝniejsze od dotarcia do prawdy moĝe byÊ samo jej poszukiwanie, podczas którego
stopniowo uwalniamy siÚ od wielu przykrych i ograniczajÈcych nas zachowañ i przekonañ.
DziÚki procesowi szukania prawdy o nas samych stopniowo i niepostrzeĝenie zmienia-
my siÚ, stajÈc siÚ osobami speïnionymi, cieszÈcymi siÚ peïniÈ ĝycia i przekraczajÈcymi
granice wïasnego „ja”.
Pobierz darmowy fragment (pdf)