Książka jest kompendium wiedzy o regulacjach prawnych dotyczących finansów samorządowych oraz o problemach pojawiających się w praktyce i sposobach ich rozwiązywania. Publikacja ma formę pytań i odpowiedzi odnoszących się do najważniejszych kwestii z zakresu finansów samorządowych. Z książki czytelnik dowie się m.in.: o jakim wymogom muszą odpowiadać uchwały podatkowe jednostek samorządu terytorialnego, o jakie są obowiązki kierowników jednostek organizacyjnych związane z wykonywaniem budżetu jednostek samorządu terytorialnego, o w jakim zakresie odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki samorządu terytorialnego ponosi skarbnik (główny księgowy), o jakich opłat pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego nie zalicza się do opłat lokalnych i dlaczego. Atutem opracowania są zamieszczone w nim wzory pism (uchwał, decyzji, deklaracji), które mogą okazać się przydatne w praktyce. Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla radnych oraz pracowników urzędów jednostek samorządu terytorialnego i regionalnych izb obrachunkowych, a także rzeczników dyscypliny finansów publicznych i członków komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jak również sędziów i członków samorządowych kolegiów odwoławczych. Książka jest dziełem specjalistów zajmujących się naukowo i praktycznie finansami samorządowymi.
Darmowy fragment publikacji:
(cid:70)(cid:73)(cid:78)(cid:65)(cid:78)(cid:83)(cid:69)
(cid:115)(cid:97)(cid:109)(cid:111)(cid:114)(cid:122)(cid:261)(cid:100)(cid:111)(cid:119)(cid:101)
(cid:32)(cid:53)(cid:56)(cid:48)
(cid:32)(cid:53)(cid:56)(cid:48)(cid:32)(cid:112)(cid:121)(cid:116)(cid:97)(cid:324)
(cid:105)(cid:32)(cid:111)(cid:100)(cid:112)(cid:111)(cid:119)(cid:105)(cid:101)(cid:100)(cid:122)(cid:105)
(cid:87)(cid:90)(cid:79)(cid:82)(cid:89)
(cid:117)(cid:99)(cid:104)(cid:119)(cid:97)(cid:322)
(cid:100)(cid:101)(cid:107)(cid:108)(cid:97)(cid:114)(cid:97)(cid:99)(cid:106)(cid:105)
(cid:100)(cid:101)(cid:99)(cid:121)(cid:122)(cid:106)(cid:105)
(cid:117)(cid:109)(cid:243)(cid:119)
(cid:112)(cid:111)(cid:100)(cid:32)(cid:114)(cid:101)(cid:100)(cid:97)(cid:107)(cid:99)(cid:106)(cid:261)(cid:32)
(cid:67)(cid:101)(cid:122)(cid:97)(cid:114)(cid:101)(cid:103)(cid:111)(cid:32)(cid:75)(cid:111)(cid:115)(cid:105)(cid:107)(cid:111)(cid:119)(cid:115)(cid:107)(cid:105)(cid:101)(cid:103)(cid:111)(cid:32)
(cid:105)(cid:32)(cid:74)(cid:111)(cid:97)(cid:110)(cid:110)(cid:121)(cid:32)(cid:77)(cid:46)(cid:32)(cid:83)(cid:97)(cid:108)(cid:97)(cid:99)(cid:104)(cid:110)(cid:121)
(cid:87)(cid:97)(cid:114)(cid:115)(cid:122)(cid:97)(cid:119)(cid:97)(cid:32)(cid:50)(cid:48)(cid:49)(cid:50)
Spis treści
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótóW
Wstęp
Część I
Podstawy prawne gospodarki finansowej i działalności gospodarczej j.s.t.
Rozdział 1
Regulacje prawne i zasady gospodarki finansowej j.s.t. (Cezary Kosikowski)
1. Jakie są źródła regulacji prawnych gospodarki finansowej j.s.t.?
2. Co uważa się za zasady gospodarki finansowej j.s.t. i jakie mają one znaczenie?
3. Jak Konstytucja RP reguluje zasady gospodarki finansowej j.s.t.?
4. Jakie ustawy zawierają regulacje gospodarki finansowej j.s.t.?
5. Czy i jakimi aktami wykonawczymi może być regulowana gospodarka finansowa j.s.t.?
6. Czy i w jakim zakresie prawo lokalne może regulować gospodarkę finansową j.s.t.?
7. Czy i w jakim zakresie gospodarka finansowa j.s.t. jest regulowana przez
międzynarodowe prawo finansowe?
8. Czy prawo UE reguluje gospodarkę finansową j.s.t.?
9. Jak być na bieżąco ze znajomością prawa finansów j.s.t.?
10. Czy i dlaczego należy sięgać do orzecznictwa RIO, wojewody, SKO, sądów
administracyjnych i GKO w sprawach dotyczących naruszenia dyscypliny
finansów publicznych, a także NSA, SN i TK?
Rozdział 2
Zarządzanie gospodarką finansową j.s.t. i związana z tym organizacja
urzędów j.s.t. (Małgorzata Ofiarska)
11. Na czym polega i czego dotyczy zarządzanie gospodarką finansową j.s.t. oraz jakie
są jego sfery?
12. Jaki jest zakres czynności podejmowanych w urzędzie j.s.t. w sprawach
dotyczących jej gospodarki finansowej?
13. Jakiej komórce organizacyjnej urzędu j.s.t. (urzędu gminy, starostwa powiatowego,
urzędu marszałkowskiego) należy powierzyć wykonywanie zadań z zakresu
gospodarki finansowej tej jednostki?
14. Czy możliwe jest zorganizowanie w urzędzie j.s.t. tylko jednoosobowego
lub wieloosobowego stanowiska pracy w celu wykonywania zadań z zakresu
gospodarki finansowej tej jednostki?
15. Jakie kwalifikacje powinni posiadać pracownicy i kierownik komórki organizacyjnej
urzędu j.s.t. wykonującej zadania z zakresu gospodarki finansowej tej jednostki?
35
41
43
45
45
46
47
50
50
51
52
53
54
55
56
56
57
59
65
66
5
Spis treści
16. Jaki jest zakres zadań skarbnika j.s.t. w odniesieniu do prowadzenia gospodarki
finansowej tej jednostki?
17. Jakie kwalifikacje powinien posiadać skarbnik j.s.t.?
18. Według jakich zasad i kryteriów powinien zostać zorganizowany aparat
pomocniczy skarbnika j.s.t.?
19. Kto powinien przygotowywać projekty uchwał oraz projekty decyzji
i postanowień wydawanych w sprawach dotyczących gospodarki finansowej j.s.t.?
20. Jakie obowiązki wójta (burmistrza, prezydenta miasta), przewodniczącego zarządu j.s.t.
wynikają ze standardów kontroli zarządczej stosowanych w sektorze finansów publicznych?
21. Kiedy powstaje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w j.s.t.?
22. Jaki jest status komórki audytu wewnętrznego w urzędzie j.s.t.?
23. Jakie są zadania kierownika komórki audytu wewnętrznego oraz jego pozycja
wobec kierownika urzędu j.s.t.?
24. Jakie kwalifikacje formalne powinien posiadać audytor wewnętrzny?
25. Czy kierownik urzędu j.s.t. musi wykonać zalecenia audytora wewnętrznego?
Rozdział 3
Działalność gospodarcza j.s.t. i jej finansowanie
1. Możliwość i formy organizacyjno-prawne wykonywania zadań j.s.t. w trybie
własnej działalności gospodarczej (Cezary Kosikowski)
26. Czy jest prawnie dopuszczalne prowadzenie przez j.s.t. własnej działalności gospodarczej?
27. W jakich formach organizacyjno-prawnych j.s.t. mogą prowadzić własną
działalność gospodarczą?
28. Czy j.s.t. mogą lub powinny powierzać wykonywanie zadań własnych innym
podmiotom gospodarczym niż jednostki im podporządkowane?
29. W jakim zakresie możliwe jest prowadzenie własnej działalności gospodarczej
przez gminę?
30. Czy jest dopuszczalna własna działalność gospodarcza powiatu?
31. Czy województwo samorządowe może prowadzić własną działalność gospodarczą?
32. Czy są dopuszczalne działalność gospodarcza związku komunalnego oraz
działalność w ramach porozumień komunalnych?
33. Jaką formę organizacyjno-prawną działalności można zastosować do wykonywania
zadań w zakresie publicznego transportu zbiorowego organizowanego przez j.s.t.?
34. Jaka forma organizacyjno-prawna najlepiej nadaje się do wykonywania zadań j.s.t.
w zakresie ochrony zdrowia?
35. Jaka forma organizacyjno-prawna jest optymalna do wykonywania zadań
w zakresie dotyczącym zbiorowego zaopatrywania w wodę i odbioru ścieków oraz
odbioru odpadów komunalnych?
2. Finansowanie działalności gospodarczej prowadzonej przez samorządowe
zakłady budżetowe (Cezary Kosikowski)
36. Czym jest samorządowy zakład budżetowy?
37. W jakiej formie j.s.t. finansuje tworzenie samorządowego zakładu budżetowego?
38. W jakich formach j.s.t. może finansować działalność samorządowego zakładu
budżetowego?
6
70
73
75
78
80
83
84
85
87
91
93
93
93
94
95
97
98
99
99
100
105
110
112
112
113
114
Spis treści
39. Czy samorządowy zakład budżetowy podlega obowiązkom w zakresie podatków
i opłat publicznych?
40. W jaki sposób j.s.t. ma postępować z nadwyżkami lub niedoborami środków
finansowych samorządowych zakładów budżetowych?
41. Czy samorządowy zakład budżetowy podlega ustawie – Prawo upadłościowe
i naprawcze oraz kto odpowiada za wymagające spłaty zobowiązania
samorządowego zakładu budżetowego?
42. Czy samorządowy zakład budżetowy może być przekształcony w inną jednostkę
organizacyjną lub zlikwidowany oraz w jaki sposób postępuje się z mieniem
i środkami finansowymi przekształconego lub zlikwidowanego samorządowego
zakładu budżetowego?
43. Co przemawia za wyborem samorządowego zakładu budżetowego jako formy
organizacyjno-prawnej prowadzenia własnej działalności gospodarczej przez j.s.t.,
a co przeciw niemu?
3. Finansowanie działalności gospodarczej j.s.t. prowadzonej w formie spółki
prawa handlowego (Cezary Kosikowski)
44. W jakich sytuacjach j.s.t. może wykonywać swoje zadania w formie spółki prawa
handlowego i jakiego rodzaju mogą to być zadania?
45. W jakiej formie j.s.t. finansuje utworzenie komunalnej spółki prawa handlowego
w celu wykonywania zadań j.s.t.?
46. W jakich formach j.s.t. może finansować działalność komunalnej spółki prawa
47. Czy j.s.t. uczestniczy w podziale zysku komunalnej spółki prawa handlowego?
48. Czy j.s.t. ma obowiązek finansowania strat (deficytu) komunalnej spółki prawa
handlowego?
handlowego?
49. W jaki sposób j.s.t. postępuje z mieniem i środkami finansowymi zlikwidowanej
(rozwiązanej) komunalnej spółki prawa handlowego?
50. Co przemawia za wyborem spółki prawa handlowego jako formy organizacyjno-
-prawnej prowadzenia własnej działalności gospodarczej przez j.s.t., a co przeciw niemu?
4. Wykonywanie zadań j.s.t. w trybie zamówień publicznych (Marek Szorc,
Katarzyna Zaczeniuk)
51. Na czym polegają zamówienia publiczne i jakie mają pełnić funkcje?
52. Jakie są podstawowe tryby udzielania zamówień publicznych?
53. W jakim zakresie tryb zamówień publicznych stosuje się do zamówień
udzielanych przez j.s.t.?
54. W jakich sytuacjach, udzielając zamówienia publicznego, nie stosuje się przepisów
ustawy – Prawo zamówień publicznych dotyczących przesłanek wyboru trybu
negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz licytacji elektronicznej?
55. Kiedy, udzielając zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego,
można odstąpić od żądania wadium?
56. Jakie informacje zamawiający zobowiązany jest zamieszczać na stronie
internetowej, prowadząc przetarg nieograniczony?
57. Co to są usługi o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym i jaki jest wpływ
tego podziału na sposób udzielenia zamówienia publicznego?
116
117
118
118
120
121
121
123
124
124
125
125
126
128
128
129
129
130
131
131
133
7
Spis treści
58. Czy zamawiający w każdym przypadku może udzielić zamówienia publicznego
59. W jakich okolicznościach zamawiający może udzielić zamówienia publicznego
w trybie przetargu ograniczonego?
w trybie negocjacji bez ogłoszenia?
60. Jakie są obowiązki zamawiającego związane z wszczęciem postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego w trybie negocjacji bez ogłoszenia?
61. Kiedy i w jakich sytuacjach zamawiający może udzielić zamówienia publicznego
w trybie dialogu konkurencyjnego?
62. Kiedy zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie zamówienia
z wolnej ręki?
63. Jak należy rozumieć zwrot „w przypadku pilnej potrzeby udzielenia zamówienia
publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki”?
64. W jakich przypadkach zamawiający może udzielić zamówienia publicznego
65. Kiedy zamawiający może udzielić zamówienia publicznego w trybie licytacji
w trybie zapytania o cenę?
elektronicznej?
66. Czy przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych mają zastosowanie przy
zatrudnianiu osób świadczących pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej?
67. W jaki sposób, zgodnie z ustawowymi wytycznymi, powinien być określony
przedmiot zamówienia publicznego?
68. Jak na etapie badania ofert można sprawdzić, czy oferowany przedmiot spełnia
69. W jaki sposób należy szacować wartość zamówienia, aby nie narazić się na zarzut
70. Jak określić warunki udziału w postępowaniu, aby nie naruszały zasad uczciwej
71. Jak ustalić, czy złożona oferta zawiera rażąco niską cenę (i jakie skutki wywołuje
wymogi zamawiającego?
dzielenia zamówienia?
konkurencji?
takie ustalenie)?
72. Kiedy można lub należy unieważnić postępowanie w sprawie udzielenia
zamówienia publicznego?
73. Czy udzielając zamówienia publicznego na usługi szkoleniowe, jako kryterium
wyboru najkorzystniejszej oferty, obok kryterium ceny, można wskazać również
kryterium ustalone na podstawie właściwości wykonawcy?
74. Co to jest zamówienie dodatkowe, kiedy i na jakich warunkach oraz w jakim
trybie może być udzielane?
75. Kiedy prawa wyłączne uzasadniają udzielenie zamówienia z wolnej ręki?
76. W jakich okolicznościach i pod jakimi warunkami można udzielić zamówień
uzupełniających?
77. W jakich przypadkach można dokonać zmiany umowy o zamówienie publiczne?
78. Czy prawidłowo opracowany wykaz zrealizowanych lub realizowanych zamówień
zawsze musi być potwierdzony dołączonymi referencjami?
79. Czy w wykazie osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia,
zawsze trzeba żądać wskazania podstawy dysponowania zasobami?
80. W jakiej formie możliwe jest udostępnienie wiedzy i doświadczenia w postaci
podwykonawstwa?
8
135
135
137
138
139
142
143
143
144
144
146
147
150
152
154
156
157
158
159
160
162
163
164
Spis treści
81. Jakie osoby wymienia się w protokole postępowania jako biorące udział
w przygotowaniu i prowadzeniu postępowania oraz kiedy osoby te winny złożyć
oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu?
82. Jaka odpowiedzialność ciąży na osobie ujawniającej tajemnicę przedsiębiorstwa
zastrzeżoną w złożonej ofercie?
83. Jaka odpowiedzialność ciąży na osobie odmawiającej dostępu do informacji
publicznej związanej z zamówieniem publicznym?
84. Czy sankcje wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mogą
mieć zastosowanie – a jeśli tak, to w jakim przypadku – w stosunku do osób
realizujących zamówienia publiczne?
85. Czy i w jakiej sytuacji pracownik j.s.t. prowadzący postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego może podlegać sankcji z tytułu odpowiedzialności za
przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu?
86. Co to są korekty finansowe za naruszenia prawa zamówień publicznych związane
z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE?
87. Jakie są wysokość i metodologia naliczania korekt finansowych za naruszenia
przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych związane z realizacją projektów
współfinansowanych ze środków funduszy UE?
88. Jakie środki odwoławcze przysługują beneficjentowi (j.s.t.), wobec którego
zastosowano korekty finansowe za naruszenia ustawy – Prawo zamówień
publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków
funduszy UE?
5. Wykonywanie zadań j.s.t. w trybie partnerstwa publiczno-prywatnego (Maciej
Perkowski)
89. Czym jest PPP oraz jakie są uwarunkowania prawno -ekonomiczne rozwoju
partnerstwa międzysektorowego w Polsce?
90. Jakich korzyści mogą oczekiwać od PPP strony tej umowy?
91. Jakie zadania j.s.t. najlepiej nadają się do realizacji w formule PPP?
92. Jak powstaje PPP oraz jakie są obowiązki j.s.t. i partnerów prywatnych?
93. Jakie problemy występują w praktyce tworzenia i funkcjonowania PPP?
6. Wykonywanie zadań j.s.t. na obszarze objętym specjalną strefą ekonomiczną
94. W jakim celu i w jaki sposób tworzy się SSE? (Maciej Etel, Alicja Żukowska)
95. Jakie korzyści dla j.s.t. przynosi powstanie i funkcjonowanie SSE na obszarze ich
właściwości? (Alicja Żukowska)
96. Kto zarządza SSE oraz jakie są relacje zarządu SSE z organami j.s.t.? (Maciej Etel)
97. Na jakie korzyści mogą liczyć przedsiębiorcy wykonujący działalność
gospodarczą na terenie SSE? (Maciej Etel)
98. Czym jest i kto wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej
na terenie SSE uprawniające do korzystania z pomocy publicznej oraz jaki jest
udział organów j.s.t. w wydawaniu takich zezwoleń? (Maciej Etel)
99. W jaki sposób się ustala i od czego uzależnia wysokość pomocy publicznej
udzielanej przedsiębiorcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej
na terenie SSE? (Alicja Żukowska)
166
168
169
170
170
172
172
173
175
175
178
180
183
188
189
189
192
194
196
198
201
9
Spis treści
Rozdział 4
Organizacja i finansowanie wspólnych przedsięwzięć związków
międzykomunalnych (Małgorzata Ofiarska)
100. Jakie są istota, cele i sposoby tworzenia związków międzykomunalnych?
101. Jakie są podstawowe formy prawne realizacji wspólnych przedsięwzięć przez
związki międzykomunalne?
102. Jaki jest podział kompetencji między organy związku międzykomunalnego
w zakresie podejmowania i realizacji wspólnych przedsięwzięć na rzecz
uczestników związku?
103. Jakie są główne źródła finansowania wspólnych przedsięwzięć związków
międzykomunalnych?
międzykomunalnego?
104. Jakie są zasady rozliczeń i udziału w kosztach wspólnych przedsięwzięć związku
105. Jak zorganizowana jest gospodarka finansowa związku międzykomunalnego?
106. Czy finansowanie wspólnych przedsięwzięć związków międzykomunalnych
podlega nadzorowi i kontroli regionalnych izb obrachunkowych?
Rozdział 5
Współpraca gospodarcza i finansowa j.s.t. z organami lokalnymi państw
sąsiednich (Małgorzata Ofiarska)
107. Na czym polega współpraca zagraniczna i jakie są sposoby jej nawiązywania przez j.s.t.?
108. Jakie są zasady organizacji i funkcjonowania europejskiego ugrupowania
współpracy terytorialnej?
terytorialnej?
109. Jaki jest tryb przystępowania j.s.t. do europejskiego ugrupowania współpracy
110. Jaki jest charakter prawny Europejskiej konwencji ramowej o współpracy
transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi oraz jakie są jej
podstawowe regulacje dotyczące współpracy zagranicznej j.s.t.?
111. Na czym polega współpraca transgraniczna i jakie umowy mogą zawierać j.s.t.
w celu jej prowadzenia?
społeczności lokalnych?
112. Jakie są zasady i tryb przystępowania j.s.t. do międzynarodowych zrzeszeń
113. Jakie są istota i standardowe elementy treści umów miast partnerskich?
Część II
Dochody oraz wydatki i rozchody j.s.t.
Rozdział 6
Dochody własne j.s.t.
1. Uwagi ogólne (Leonard Etel)
114. Co to są dochody własne j.s.t.?
115. Jakie są dochody własne gmin, powiatów i województw?
116. Jakie są możliwości wpływu samorządu terytorialnego na wielkość dochodów własnych?
10
204
204
206
208
210
213
214
219
222
222
227
231
235
237
239
243
247
249
249
249
250
252
Spis treści
2. Podatki lokalne (Leonard Etel, Mariusz Popławski)
117. Jakie podatki zasilają budżet gminy?
118. Dlaczego wpływów z podatków nie mają powiaty i województwa?
119. Dlaczego niektóre dochody podatkowe (podatek od spadków i darowizn, od
czynności cywilnoprawnych, karta podatkowa) są realizowane przez państwowe
organy podatkowe?
120. Jakie jest znaczenie fiskalne dochodów podatkowych j.s.t.?
121. Jakie są kompetencje organów j.s.t. w zakresie podatków i opłat zaliczanych do
ich dochodów podatkowych?
122. Czego mogą dotyczyć uchwały podatkowe j.s.t.?
123. Jakim wymogom muszą odpowiadać uchwały podatkowe j.s.t.?
124. Jaka jest procedura podejmowania uchwał podatkowych j.s.t.?
125. W jakich terminach uchwały powinny być podejmowane?
126. Jak są ogłaszane uchwały podatkowe j.s.t.?
127. Jak należy oznaczać moment wejścia w życie uchwał podatkowych j.s.t.?
128. Kto i w jaki sposób sprawuje nadzór nad legalnością uchwał podatkowych j.s.t.?
129. Jak długo obowiązuje uchwała podatkowa?
3. Opłaty lokalne (Grzegorz Liszewski)
130. Jakie daniny publiczne zalicza się do opłat lokalnych i na jakich podstawach
prawnych są one oparte?
131. Jakich opłat pobieranych przez j.s.t. nie zalicza się do opłat lokalnych i dlaczego?
132. Jakie są uprawnienia i obowiązki organów j.s.t. w zakresie opłat lokalnych
przewidzianych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych?
133. Jakie problemy i spory powstają w związku z nakładaniem i poborem opłat
lokalnych przewidzianych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych?
134. Jakie są uprawnienia i obowiązki organów j.s.t. w zakresie nakładania
i pobierania opłat innych niż opłaty lokalne w rozumieniu ustawy o podatkach
i opłatach lokalnych?
135. Za co i jak j.s.t. pobierają opłatę skarbową oraz jakie powstają w tym zakresie
wątpliwości i spory?
136. Co to jest opłata adiacencka, na jakiej podstawie prawnej się ją pobiera i jakie
137. Co to jest opłata planistyczna, na jakiej podstawie prawnej się ją pobiera i jakie
w tym zakresie wyłaniają się problemy?
w tym zakresie wyłaniają się problemy?
138. Czy do opłat stanowiących dochody j.s.t. innych niż opłaty lokalne należy
stosować przepisy ordynacji podatkowej?
139. Jakie opłaty pobierają j.s.t. w związku z ochroną środowiska i gospodarczym
korzystaniem ze środowiska (podstawy prawne i problemy)?
140. Jakie opłaty pobierają j.s.t. w związku z parkowaniem, zajęciem pasa drogowego
oraz innymi formami korzystania z dróg (podstawy prawne i problemy)?
141. Jakie opłaty pobierają j.s.t. w związku z utrzymywaniem czystości i porządku
w gminach oraz w związku z gospodarką odpadami (podstawy prawne i problemy)?
253
253
254
255
256
257
259
261
265
270
272
274
275
278
279
279
281
282
284
287
291
294
299
301
303
306
309
11
Spis treści
4. Udziały i inne dochody j.s.t. (Marcin Tyniewicki)
142. Jakie są zasady ustalania udziałów j.s.t. w podatkach dochodowych oraz na jakich
zasadach j.s.t. mogą dochodzić roszczeń z tego tytułu?
143. Które z dochodów uzyskiwanych przez samorządowe jednostki budżetowe nie
muszą być odprowadzane do budżetów j.s.t. i na jakich warunkach?
144. Na jakich zasadach samorządowe zakłady budżetowe są zobowiązane do
dokonywania wpłat na rzecz budżetów j.s.t. i kiedy będą z tego obowiązku zwolnione?
145. Z jakich tytułów pobiera się dochody z majątku j.s.t.?
146. Jakie są zasady ustalania wysokości należności z majątku j.s.t.?
147. Jakie problemy mogą się pojawić w związku z dochodami j.s.t. z tytułu spadku,
148. Jakie kary pieniężne pobierają j.s.t. w związku z ochroną środowiska?
149. Jakie kary pieniężne stanowią dochód budżetów j.s.t. w związku z zarządzaniem
zapisu i darowizny?
drogami publicznymi?
150. Na jakich zasadach j.s.t. mogą otrzymywać dotacje od innych j.s.t. oraz jak
przedstawia się kwestia dochodzenia ewentualnych roszczeń z tego tytułu
(podstawy prawne i problemy)?
151. Które dochody j.s.t. należy uznać za należności cywilnoprawne, a które za
niepodatkowe należności budżetowe oraz jakie są skutki tego rozróżnienia?
152. Na jakich zasadach są udzielane ulgi w spłacie należności cywilnoprawnych
stanowiących dochody j.s.t. (podstawy prawne i problemy)?
153. Jaka jest istota niepodatkowych należności budżetowych, w tym dotacji
podlegających zwrotowi?
154. Na jakich zasadach można dokonać potrącenia z tytułu dochodów j.s.t.
stanowiących niepodatkowe należności budżetowe (podstawy prawne i problemy)?
155. Na jakich zasadach są przyznawane ulgi w spłacie niepodatkowych należności
budżetowych stanowiących dochody j.s.t. (podstawy prawne i problemy)?
5. Udzielanie pomocy publicznej jako forma rezygnacji z dochodów własnych
(Leonard Etel, Rafał Dowgier)
156. Do kogo jest skierowana pomoc publiczna?
157. Kiedy wsparcie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą stanowi
158. Jakie są rodzaje pomocy publicznej udzielanej przez j.s.t.?
159. W jakiej formie może być udzielana pomoc publiczna w zakresie podatków
pomoc publiczną?
i opłat lokalnych?
160. Jakie obowiązki ciążą na gminnym organie podatkowym udzielającym pomocy
de minimis w formie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych?
161. Jakie obowiązki ciążą na radzie gminy podejmującej uchwałę w sprawie
zwolnień z podatku lub obniżenia stawek podatkowych, stanowiącą podstawę
udzielania pomocy de minimis?
162. Jakie obowiązki ciążą na podatniku ubiegającym się o pomoc publiczną?
163. W jaki sposób dokumentuje się udzielenie pomocy de minimis (zaświadczenia)?
164. Kiedy dotacja udzielana z budżetu j.s.t. jest pomocą publiczną?
165. Jakie są zasady opodatkowania środków dotacyjnych?
310
310
312
314
315
316
317
318
319
320
321
323
323
325
326
327
327
328
330
331
333
335
335
336
337
338
12
Spis treści
Rozdział 7
Dochody budżetu j.s.t. z subwencji (Zbigniew Ofiarski)
166. Jakie cechy odróżniają subwencję ogólną od dotacji celowej?
167. Jakie są gwarancje prawne właściwego planowania i wydatkowania środków
w ramach subwencji ogólnej?
168. Jaka jest wewnętrzna struktura subwencji ogólnej dla j.s.t.?
169. Według jakich zasad ustalana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin?
170. Według jakich zasad ustalana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej dla powiatów?
171. Według jakich zasad ustalana jest część wyrównawcza subwencji ogólnej dla
województw?
powiatów?
172. Jakie są zasady tworzenia i podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin?
173. Jakie są zasady tworzenia i podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla
174. Jakie funkcje pełni część rekompensująca subwencji ogólnej dla gmin?
175. Jaki jest tryb ustalania uprawnień gmin do części rekompensującej subwencji ogólnej?
176. Jaka jest struktura części regionalnej subwencji ogólnej dla województw?
177. Jakie są ustawowe kryteria ustalania i podziału części oświatowej subwencji
ogólnej dla j.s.t.?
178. Jaka jest rola ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w procedurze
podziału części oświatowej subwencji ogólnej?
179. Jakie są zasady wyodrębniania oraz wykorzystania rezerwy części oświatowej
subwencji ogólnej?
180. Jakie są zasady tworzenia i wykorzystywania rezerwy subwencji ogólnej?
181. Czy obowiązkowe wpłaty dokonywane przez j.s.t. o ponadprzeciętnych
dochodach ze źródeł podatkowych mają związek z równoważeniem budżetów
j.s.t. w ramach procesu subwencjonowania?
182. Jakie obowiązki spoczywają na Ministrze Finansów w procesie
183. Na czym polega obowiązujący tryb rozliczania nienależnie pobranych przez j.s.t.
subwencjonowania j.s.t.?
kwot w ramach subwencji ogólnej?
184. W jakim zakresie przepisy ordynacji podatkowej stosuje się do nienależnie
otrzymanych przez j.s.t. kwot części subwencji ogólnej?
185. Czy naruszenie zasad rozliczenia subwencji może zostać zakwalifikowane jako
przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe?
186. Według jakich zasad ustalane są poszczególne części subwencji ogólnej dla
187. Czy udział subwencji ogólnej w dochodach j.s.t. nie jest zagrożeniem dla ich
nowych j.s.t.?
samodzielności finansowej?
188. Na czym polegają obiektywizacja i systemowość kryteriów ustalania oraz
podziału poszczególnych kwot w ramach subwencji ogólnej?
189. Czy istnieje niebezpieczeństwo upodobnienia subwencji ogólnej do dotacji celowej?
190. Jaka jest rola RIO w procesie subwencjonowania j.s.t.?
341
341
347
352
353
355
357
358
361
365
366
368
371
373
375
375
376
379
381
384
384
385
386
389
391
392
13
Spis treści
Rozdział 8
Dochody budżetu j.s.t. z dotacji (Anna Ostrowska)
191. Czym jest dotacja jako dochód j.s.t. i jakie są jej rodzaje?
192. Jakie jest znaczenie finansowe dotacji otrzymywanych przez j.s.t.?
193. Jakie są rodzaje dotacji celowych otrzymywanych przez j.s.t.?
194. Jaki jest charakter prawny dotacji celowej dla j.s.t. na zadania zlecone z zakresu
administracji rządowej?
195. Czy j.s.t. przysługuje roszczenie z tytułu nieotrzymania dotacji celowej?
196. Jaki sąd jest właściwy w sprawach dotyczących dotacji dla j.s.t.?
197. Jaki jest charakter prawny dotacji celowej otrzymywanej z budżetu państwa na
realizację własnych zadań bieżących i inwestycyjnych j.s.t.?
198. Jaka jest istota dotacji celowych na programy finansowane z udziałem
bezzwrotnych środków zagranicznych oraz płatności w ramach budżetu środków
europejskich?
199. Jaka jest struktura prawna dotacji celowej otrzymywanej przez j.s.t. na podstawie
porozumień zawieranych z organami administracji rządowej oraz z innymi j.s.t.?
200. Jaki charakter mają środki otrzymywane przez j.s.t. z państwowych funduszy
celowych (np. FP, PFRON)?
Rozdział 9
Wydatki i rozchody budżetowe j.s.t. – zagadnienia podstawowe
(Joanna M. Salachna)
201. Czym w świetle prawa są wydatki i rozchody j.s.t. oraz jaka jest różnica między nimi?
202. Jaki jest i od czego zależy zakres planowanych w budżecie j.s.t. wydatków?
203. Jakie są zasady klasyfikowania wydatków j.s.t. oraz kto je ustala?
204. Czy rezerwa budżetowa j.s.t. jest wydatkiem?
205. W jakich formach prawnych realizowane są wydatki j.s.t.?
206. Co to są wydatki bieżące i jaki jest ich wpływ na konstrukcję budżetu j.s.t.?
207. Z jakich źródeł mogą być finansowane wydatki bieżące j.s.t.?
208. Co to są wydatki majątkowe i jaki mają wpływ na konstrukcję budżetu j.s.t.?
209. Z jakich źródeł mogą być finansowane wydatki majątkowe j.s.t.?
210. Jakie zasady obowiązują przy dokonywaniu wydatków przez j.s.t. lub ich
jednostki organizacyjne?
211. Z jakich źródeł mogą być finansowane rozchody budżetowe?
212. Czy j.s.t. mają pełną swobodę w zakresie udzielania pożyczek innym podmiotom?
Część III
Gospodarka budżetowa j.s.t.
Rozdział 10
Wieloletnia prognoza finansowa j.s.t. (Ewa Czołpińska, Joanna M. Salachna)
213. Czym jest WPF j.s.t. i jaki jest jej prawny charakter? (Joanna M. Salachna)
214. Jaki jest zakres ustaleń zawieranych w WPF? (Joanna M. Salachna)
14
395
395
396
397
398
399
401
402
405
407
408
411
411
413
417
418
419
420
421
422
422
423
425
425
427
429
429
430
Spis treści
215. Jak powinna być skonstruowana WPF (jakie są jej części oraz załączniki do niej)?
(Ewa Czołpińska)
216. Jak należy rozumieć ustawowy nakaz realności WPF i do kogo jest on
kierowany? (Joanna M. Salachna)
217. Od czego zależy okres, na który ma być ustalana WPF? (Joanna M. Salachna)
218. Jakie ustalenia zawiera część normatywna (tekstowa) WPF? (Ewa Czołpińska)
219. Jaki jest zakres ustaleń dotyczących wielkości budżetowych przyjętych w WPF?
(Ewa Czołpińska)
220. Jak interpretować nakaz zawarcia w WPF objaśnień prognozowanych wartości
i gdzie winny być one zamieszczane? (Joanna M. Salachna)
221. Co powinien uwzględniać załącznik wieloletnich przedsięwzięć? (Ewa Czołpińska)
222. Z jaką szczegółowością można sporządzać wykaz przedsięwzięć wieloletnich
i jakie są skutki przyjęcia poszczególnych wariantów? (Ewa Czołpińska)
223. Jakie dane powinna zawierać prognoza kwoty długu będąca częścią WPF?
224. Na jaki okres sporządzana jest zawarta w WPF prognoza kwoty długu?
(Ewa Czołpińska)
(Joanna M. Salachna)
225. Jak należy rozumieć nakaz zgodności wartości (danych) ujętych w WPF
i w budżecie j.s.t.? (Joanna M. Salachna)
226. Jak kształtują się kompetencje organów j.s.t. w zakresie opracowywania
i uchwalania WPF? (Joanna M. Salachna)
227. Jakie terminy obowiązują w procedurze opracowywania i uchwalania WPF?
228. Który organ i w jakim zakresie dokonuje zmian WPF? (Joanna M. Salachna)
229. Jakie są warunki dokonywania zmian w załączniku przedsięwzięć wieloletnich?
(Ewa Czołpińska)
(Ewa Czołpińska)
230. Jaka relacja występuje pomiędzy WPF a budżetem j.s.t. na etapie uchwalania
i wykonywania uchwały budżetowej? (Joanna M. Salachna)
231. W jakim zakresie projekt WPF lub projekt zmian w WPF podlega opiniowaniu
232. Jakie kryteria stosuje RIO przy opiniowaniu projektu WPF lub projektu zmiany WPF?
przez RIO? (Joanna M. Salachna)
(Joanna M. Salachna)
233. Jakie skutki wywołuje negatywna opinia RIO o projekcie WPF lub o projekcie
zmian w WPF? (Ewa Czołpińska)
234. Jak sprawowany jest nadzór RIO nad uchwaloną WPF lub jej zmianami?
(Ewa Czołpińska)
235. W jakich przypadkach RIO stwierdza nieważność uchwały w sprawie WPF lub
jej zmian i jakie są tego skutki dla j.s.t.? (Ewa Czołpińska)
Rozdział 11
Budżet j.s.t. i jego tworzenie
1. Budżet j.s.t. – zagadnienia podstawowe (Cezary Kosikowski)
236. Czym jest budżet j.s.t. i jakie są jego funkcje?
237. Na jakich zasadach opierają się tworzenie, wykonywanie i kontrola budżetu j.s.t.?
238. Co obejmuje proces tworzenia budżetu j.s.t. i do kogo należą zadania z tym związane?
432
432
434
435
437
437
438
439
440
442
443
445
446
446
447
448
450
451
452
453
453
456
456
456
457
459
15
Spis treści
239. Co powinna regulować uchwała organu stanowiącego j.s.t. w sprawie trybu
prac nad projektem uchwały budżetowej (uchwały o prowizorium budżetowym)
i uchwały o zmianie uchwały budżetowej oraz kto powinien przygotować jej projekt?
2. Fundusz sołecki (Rafał Trykozko)
240. Czym jest i czemu służy fundusz sołecki?
241. Czy tworzenie funduszu sołeckiego jest obowiązkowe?
242. Kto i na czyj wniosek uchwala fundusz sołecki?
243. Czy wniosek sołectwa określający przeznaczenie funduszu sołeckiego może być
odrzucony, jeśli tak, to z jakich powodów i czy można odwoływać się od takiej decyzji?
244. Kto dysponuje funduszem sołeckim i odpowiada za jego gospodarkę?
245. Czy fundusz sołecki jest funduszem celowym w rozumieniu ustawy o finansach
246. Czy fundusz sołecki dotyczy tylko sołectw, czy też innych jednostek
publicznych?
pomocniczych gminy?
3. Zasady planowania budżetu j.s.t. (Ewa Czołpińska)
247. Kto i w jakiej formie określa założenia do projektu budżetu j.s.t. i jakim
podmiotom są one przekazywane?
248. Jakie zadania należą do skarbnika i służb finansowych przy planowaniu
249. Jaka jest rola kierowników jednostek organizacyjnych j.s.t. w procesie
budżetowym j.s.t.?
planowania budżetu j.s.t.?
250. Jakie wskaźniki, w tym makroekonomiczne, powinny być brane pod uwagę przy
planowaniu budżetu j.s.t. na kolejny rok i gdzie są one publikowane?
251. Jakie są zasady planowania dochodów j.s.t. i na podstawie jakich danych dochody
budżetowych?
16
te są planowane?
jest ono oparte?
252. Jakie są zasady planowania wydatków budżetowych j.s.t. i na jakich parametrach
253. Kiedy i w jakiej formie j.s.t. otrzymuje potwierdzenie planowanych kwot dotacji
i subwencji oraz planowanych kwot udziału w podatku dochodowym od osób
prawnych i od osób fizycznych?
4. Projekt uchwały budżetowej (uchwały o prowizorium budżetowym, uchwały
o zmianie uchwały budżetowej) (Cezary Kosikowski)
254. Do kogo należy inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały budżetowej
(uchwały o prowizorium budżetowym, uchwały o zmianie uchwały budżetowej)
i jego opracowanie?
255. Co powinien zawierać projekt uchwały budżetowej?
256. Jak należy sporządzać plan dochodów budżetu j.s.t.?
257. Jak należy sporządzać plan wydatków budżetu j.s.t.?
258. Jak planuje się dochody i wydatki budżetu j.s.t. związane ze szczególnymi
zasadami wykonywania tego budżetu?
259. Czy w projekcie uchwały budżetowej obowiązkowe jest planowanie rezerw
260. Czy projekt uchwały budżetowej musi przewidywać równowagę budżetu j.s.t.?
460
465
465
465
466
466
468
469
469
469
469
470
471
472
473
474
476
477
477
478
479
480
481
482
482
Spis treści
261. Czy projekt uchwały budżetowej powinien uwzględniać postanowienia WPF
262. Czy projekt uchwały budżetowej może zawierać postanowienia niezwiązane
i w jakim zakresie?
z budżetem j.s.t.?
263. Jakie dokumenty i materiały załącza się do projektu uchwały budżetowej?
264. Jak należy sporządzać uzasadnienie projektu uchwały budżetowej?
265. W jakim czasie należy zakończyć prace nad projektem uchwały budżetowej
i komu trzeba go przedłożyć?
266. Czy możliwe jest dokonywanie autopoprawek w projekcie uchwały budżetowej
po przedstawieniu go organowi stanowiącemu j.s.t. i RIO?
267. Jakie są konsekwencje prawne przedstawienia projektu uchwały budżetowej
w wyznaczonym terminie lub w terminie późniejszym?
268. Czy projekt uchwały budżetowej jest jawny i podlega ogłoszeniu?
269. Czy przygotowanie projektu uchwały o prowizorium budżetowym jest
fakultatywne, czy obowiązkowe, oraz czy zwalnia z obowiązku przygotowania
projektu uchwały budżetowej?
270. Jakie wymagania powinien spełniać projekt uchwały o prowizorium budżetowym
oraz kiedy i komu należy go przedstawić?
271. Czy projekt uchwały o prowizorium budżetowym podlega opiniowaniu przez RIO?
272. Jakie okoliczności uzasadniają przygotowanie projektu uchwały o zmianie
uchwały budżetowej?
492
273. Jakim wymaganiom powinien odpowiadać projekt uchwały o zmianie uchwały budżetowej? 493
274. Czy projekt uchwały o zmianie uchwały budżetowej podlega opiniowaniu przez RIO?
494
275. Czy projekt uchwały o prowizorium budżetowym oraz projekt uchwały o zmianie
uchwały budżetowej są jawne i podlegają ogłoszeniu?
276. Jakie błędy popełnia się najczęściej przy sporządzaniu projektu uchwały
budżetowej (uchwały o prowizorium budżetowym, uchwały o zmianie uchwały
budżetowej)?
5. Kontrola planowania budżetowego j.s.t. przez RIO (Agnieszka Gerasimiuk)
277. Jakie kryteria (formalne i merytoryczne) są stosowane przez składy orzekające
RIO przy opiniowaniu projektu uchwały budżetowej j.s.t.?
278. W jakim zakresie projekt budżetu j.s.t. opiniowany jest poprzez pryzmat ustaleń
zawartych w projekcie lub uchwale w sprawie WPF?
279. Pod jakim kątem RIO ocenia dochody i przychody zawarte w projekcie budżetu j.s.t.?
280. Pod jakim kątem RIO ocenia wydatki i rozchody zawarte w projekcie budżetu j.s.t.?
281. Na podstawie jakich kryteriów RIO ocenia prawidłowość części tekstowej
(artykułowej) projektu uchwały budżetowej?
282. Jakie znaczenie dla oceny przez RIO projektu budżetu j.s.t. ma prawidłowość
stosowanej w nim klasyfikacji budżetowej?
283. Czy RIO opiniuje tylko pierwotny projekt uchwały budżetowej, czy także
przedłożone w późniejszym terminie autopoprawki organu wykonawczego?
284. Jakiego rodzaju błędy w projektach uchwał budżetowych j.s.t. stwierdza
najczęściej RIO?
285. W jakich sytuacjach RIO wydaje negatywną opinię o projekcie budżetu j.s.t.
i jakie są skutki prawne takiej opinii?
483
483
483
484
486
487
488
489
490
491
492
494
494
495
495
498
499
501
502
504
505
506
508
17
Spis treści
6. Uchwała budżetowa (uchwała o prowizorium budżetowym) oraz jej uchwalanie
i ogłaszanie (Cezary Kosikowski)
286. Co powinna określać uchwała budżetowa i z jaką szczegółowością?
287. Jak powinna wyglądać poprawna redakcja uchwały budżetowej?
288. Co powinna zawierać część tekstowa (artykułowa) uchwały budżetowej
(elementy obowiązkowe i fakultatywne)?
289. Czy plan dochodów i plan wydatków budżetu j.s.t. oraz inne plany finansowe
zawarte w części tabelarycznej (rachunkowej) uchwały budżetowej mogą być
nazywane załącznikami do uchwały budżetowej?
290. Co należy traktować jako załączniki do uchwały budżetowej?
291. Czy część artykułowa (tekstowa) i tabelaryczna (rachunkowa) uchwały
budżetowej oraz załączniki do niej mają tożsamą, czy też różną moc prawną?
292. Czego nie powinna i nie może zawierać uchwała budżetowa?
293. Do kogo należy uchwalanie uchwały budżetowej i czy możliwe są odstępstwa od
tej zasady?
294. W jakim terminie powinno nastąpić podjęcie uchwały budżetowej i jakie są
konsekwencje prawne przekroczenia tego terminu?
295. Czy organ stanowiący j.s.t. musi podjąć uchwałę budżetową w wersji projektu
przedstawionego przez zarząd j.s.t., czy też może ją zmienić?
296. Czy uchwała budżetowa powinna uwzględniać opinię RIO dotyczącą projektu
uchwały budżetowej?
297. Czy organ stanowiący j.s.t. może nie podjąć uchwały budżetowej w ogóle i jakie
wywołuje to konsekwencje prawne?
298. Czy do podejmowania uchwały budżetowej jest wymagana lub dopuszczalna
odrębna procedura postępowania przed organem stanowiącym j.s.t.?
299. Jak w uchwale budżetowej oznacza się datę wejścia w życie i obowiązywania tego aktu?
300. Kto i jak ogłasza uchwałę budżetową?
301. Jak powinna wyglądać prawidłowa redakcja uchwały o prowizorium budżetowym?
302. Czy uchwała o prowizorium budżetowym podlega innej procedurze uchwalania
i ogłaszania niż uchwała budżetowa?
303. Jak długo obowiązuje uchwała o prowizorium budżetowym i jakie wywiera skutki prawne?
304. Jakie wady mają najczęściej uchwały budżetowe j.s.t.?
7. Zmiana uchwały budżetowej (Cezary Kosikowski)
305. Czy podjęcie uchwały o zmianie uchwały budżetowej podlega ograniczeniom,
a jeżeli tak, to jakim?
306. Jak powinna wyglądać prawidłowa redakcja uchwały o zmianie uchwały budżetowej?
307. Czym różni się zmiana uchwały budżetowej od zmian dokonywanych w planie
dochodów i wydatków budżetu j.s.t. przez zarząd j.s.t. w toku wykonywania
budżetu j.s.t.?
308. W jakim czasie można dokonać zmiany uchwały budżetowej oraz jak oznacza się
wejście w życie i obowiązywanie uchwały o zmianie uchwały budżetowej?
309. Czy kompetencje i procedura podejmowania uchwały o zmianie uchwały
budżetowej są inne niż w odniesieniu do uchwały budżetowej?
310. Jakie wady mają najczęściej uchwały o zmianie uchwały budżetowej?
509
509
510
510
510
511
511
511
512
512
513
513
514
515
516
516
516
517
517
517
518
518
519
519
520
520
520
18
Spis treści
311. Kto ponosi odpowiedzialność za gospodarkę finansową j.s.t. prowadzoną na
podstawie dotychczasowej lub zmienionej uchwały budżetowej?
Rozdział 12
Wykonywanie i obsługa kasowa budżetu j.s.t.
1. Zasady wykonywania budżetu (Ewa Czołpińska)
312. Co należy rozumieć przez pojęcie wykonywania budżetu j.s.t.?
313. Jakie są ogólne zasady wykonywania budżetu j.s.t.?
314. Na jakich zasadach j.s.t. pobierają i przekazują dochody związane z realizacją
zadań z zakresu administracji rządowej?
2. Podział kompetencji w zakresie wykonywania budżetu j.s.t. (Ewa Czołpińska)
315. Jaka jest rola organu stanowiącego j.s.t. w procesie wykonywania budżetu?
316. Jakie uprawnienia ma organ wykonawczy j.s.t. w stosunku do jednostek
organizacyjnych w kontekście wykonywania budżetu?
317. Jakie są obowiązki kierowników jednostek organizacyjnych związane
318. Jakie uprawnienia i kiedy organ wykonawczy może przekazać kierownikom
z wykonywaniem budżetu j.s.t.?
jednostek organizacyjnych?
319. Kto i w jakim zakresie decyduje o realizacji zadań przekraczających zakres
320. Kiedy i kto może postanowić o niewygasaniu wydatków budżetu j.s.t. z końcem
zwykłego zarządu?
roku budżetowego?
521
523
523
523
524
526
527
527
529
530
530
531
532
533
534
534
539
540
541
541
543
546
19
321. Na czym polega blokowanie wydatków i jakie wywołuje skutki?
3. Zaciąganie pożyczek i kredytów bankowych na działalność j.s.t. (Ewa Czołpińska)
322. Kto i na jakich zasadach może zaciągać kredyty i pożyczki na finansowanie potrzeb j.s.t.?
323. Kto dokonuje czynności prawnych związanych z podpisaniem umowy o kredyt
bankowy lub o pożyczkę?
535
324. Jakie znaczenie ma odmowa kontrasygnaty skarbnika w przypadku umów kredytowych?
536
325. Na jakie cele j.s.t. mogą zaciągać kredyty, pożyczki lub emitować papiery wartościowe? 536
537
326. Kiedy j.s.t. musi uzyskać opinię RIO o możliwości spłaty kredytu?
4. Dysponenci budżetowi oraz ich funkcje i odpowiedzialność (Ewa Czołpińska)
538
327. Kto jest dysponentem środków budżetowych j.s.t.?
538
328. Jaką rolę w dysponowaniu środkami budżetowymi odgrywają kierownicy
jednostek organizacyjnych?
329. Czy możliwe jest dysponowanie środkami budżetowymi j.s.t. przez podmioty
niezaliczane do sektora finansów publicznych?
5. Udzielanie i rozliczanie dotacji budżetowych przez j.s.t. (Anna Ostrowska)
330. Jakie są istota i rodzaj dotacji udzielanych z budżetu j.s.t.?
331. Jakie są istota i rodzaje dotacji podmiotowych udzielanych z budżetu j.s.t.?
332. Jaką strukturę prawną powinna mieć dotacja przedmiotowa dla samorządowego
zakładu budżetowego?
Spis treści
333. Jaki jest tryb udzielania pomocy finansowej innej j.s.t. w formie dotacji celowej?
334. Jakie są zasady udzielania dotacji celowych na zadania realizowane przez
podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych?
335. Jaki charakter prawny i jaką treść ma umowa dotacyjna?
336. Jakie są generalne zasady rozliczania dotacji udzielanych z budżetu j.s.t.?
337. Jaką konstrukcję prawną ma decyzja w sprawie zwrotu dotacji?
338. Jakie są terminy zwrotu dotacji do budżetu j.s.t.?
339. Jakie są terminy naliczania odsetek od dotacji podlegających zwrotowi do budżetu j.s.t.?
6. Obsługa kasowa budżetu j.s.t. (Ewa Czołpińska)
340. Co to jest obsługa kasowa budżetu?
341. Jak realizowana jest zasada oddzielenia dyspozycji środkami pieniężnymi od
kasowej obsługi budżetu?
342. Kto i na jakich zasadach wybiera bank do obsługi budżetu j.s.t.?
343. Jakie wyróżnia się rachunki bankowe dla obsługi budżetu j.s.t.?
Rozdział 13
Finansowanie deficytu i długu publicznego j.s.t.
1. Deficyt budżetowy j.s.t. i zasady jego pokrywania (Joanna M. Salachna)
344. Co to jest deficyt budżetowy j.s.t. i na jakich etapach prowadzenia gospodarki
345. Na czym polega przejściowy deficyt budżetu j.s.t. i czym się różni od deficytu
finansowej może występować?
budżetowego?
346. Jakie są prawnie dopuszczalne granice deficytu budżetowego j.s.t.?
347. Jakie są konsekwencje występowania deficytu budżetowego części bieżącej oraz
części majątkowej budżetu j.s.t.?
348. Jakie są źródła i zasady pokrywania (finansowania) deficytu budżetowego j.s.t.?
349. Jakie są źródła i zasady pokrywania (finansowania) przejściowego deficytu
budżetu j.s.t.?
350. Jakie zobowiązania są zaliczane do długu j.s.t.?
351. Od jakich czynników zależy możliwość zaciągania długu przez j.s.t.?
352. Jakie pułapy zadłużenia j.s.t. obowiązują do 2013 r.?
353. Jak będą obliczane dopuszczalne granice długu j.s.t. od 2014 r.?
354. Jakie zobowiązania i pod jakimi warunkami nie są uwzględniane przy obliczaniu
wskaźnika dopuszczalnego zadłużenia j.s.t.?
355. Jakie zasady obowiązują przy obliczaniu spłat zadłużenia członków związków j.s.t.?
356. Na jakiej podstawie RIO ocenia możliwość sfinansowania deficytu budżetowego j.s.t.?
357. Jakie są konsekwencje przekroczenia wskaźników zadłużenia j.s.t.?
358. Z jakich źródeł jest pokrywana (finansowana) spłata zadłużenia j.s.t.?
359. Jak są klasyfikowane w budżecie spłaty zadłużenia j.s.t.?
2. Zarządzanie długiem i finansowanie długu j.s.t. (Marzanna Poniatowicz)
360. Na czym polega istota i jakie są cele procesu zarządzania długiem j.s.t.?
547
548
552
554
555
556
558
559
559
559
560
561
565
565
565
566
566
568
569
571
571
572
573
574
577
578
580
581
582
582
583
583
20
Spis treści
361. Na czym polega specyfika zarządzania długiem w przypadku kredytów
i pożyczek zaciąganych przez j.s.t.?
362. Na czym polega specyfika zarządzania długiem j.s.t. w przypadku obligacji
363. Jakie rodzaje ryzyka występują przy korzystaniu z instrumentów zwrotnego
komunalnych?
finansowania przez j.s.t.?
364. Jakie instrumenty j.s.t. mogą wykorzystywać w celu ograniczania ryzyka zadłużenia?
365. Jaka jest rola kontroli zarządczej w zarządzaniu długiem j.s.t.?
366. Jaką rolę odgrywa WPF w zakresie procesu zarządzania długiem j.s.t.?
367. Na czym polega rating komunalny jako instrument zarządzania długiem lokalnym?
368. Jaką rolę w zakresie zarządzania długiem j.s.t. odgrywają instrumenty
organizacyjno-instytucjonalne?
369. Jaką rolę w zakresie zarządzania długiem j.s.t. odgrywają instrumenty
informacyjno-promocyjne (komunikacji marketingowej)?
Część IV
Fundusze celowe i środki unijne w gospodarce finansowej j.s.t.
Rozdział 14
Finansowanie zadań j.s.t. ze środków funduszy celowych (Jolanta Szołno-Koguc)
1. Uwagi ogólne
370. Dlaczego j.s.t. nie mogą tworzyć funduszy celowych?
371. Z jakich państwowych funduszy celowych mogą korzystać j.s.t.?
2. Fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej
372. Jaki jest status prawny i organizacja funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej?
373. Czy i w jakim zakresie j.s.t. mogą korzystać ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej?
374. Jakie są zasady udzielania dofinansowania w formie pożyczki, dotacji lub dopłaty
do oprocentowania kredytu bankowego?
375. Czy i w jakim zakresie j.s.t. mogą korzystać ze środków wojewódzkich funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej?
376. Jak należy rozliczać dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu
i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej?
3. Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych oraz Fundusz Termomodernizacji
i Remontów
377. Jakie są podstawy prawne, finansowanie oraz cele FRIK?
378. Jakie są szczegółowe warunki i tryb uzyskania kredytu preferencyjnego ze
środków FRIK?
379. Jakie są zasady funkcjonowania Funduszu Termomodernizacji i Remontów oraz
pod jakimi warunkami można uzyskać finansowanie z jego środków?
584
587
588
590
591
593
594
595
596
599
601
601
601
601
603
603
604
605
607
608
610
610
610
612
21
Spis treści
Rozdział 15
Finansowanie j.s.t. ze środków Unii Europejskiej oraz z innych bezzwrotnych
środków zagranicznych
1. Źródła i zasady finansowania (Marzanna Poniatowicz)
380. Z jakich funduszy europejskich j.s.t. może uzyskać wsparcie finansowe w ramach
perspektywy finansowej 2007–2013?
381. Jakie są zasady i priorytety wsparcia finansowego w ramach EFRR?
382. Jakie są zasady i priorytety wsparcia finansowego w ramach EFS?
383. Jakie są zasady i priorytety wsparcia finansowego w ramach FS?
384. Na czym polega innowacyjność mechanizmów finansowania inwestycji
samorządowych w ramach inicjatyw wspólnotowych JESSICA, JEREMIE, JASPER?
385. Jakie są możliwości i zasady uzyskania przez j.s.t. wsparcia finansowego
w ramach funduszy Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru
Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego?
386. Jakie są możliwości i zasady uzyskania przez j.s.t. wsparcia finansowego
w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy?
387. Jakie dokumenty strategiczne (unijne/krajowe) określają priorytety i obszary
wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych w Polsce?
388. W jaki sposób zorganizowany jest instytucjonalny system zarządzania
programami operacyjnymi w Polsce?
389. Jakie zmiany w zakresie wdrażania środków funduszy europejskich wprowadziła
ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych?
2. Pozyskiwanie środków unijnych przez j.s.t. – zasady postępowania
(Hubert Ostapowicz)
390. Co obejmuje pojęcie projektu współfinansowanego ze środków unijnych?
391. Jaki jest typowy model (schemat) projektu realizowanego przez j.s.t.?
392. W jaki sposób w j.s.t. powinien zostać zorganizowany proces formułowania
projektów europejskich?
393. W jaki sposób należy zarządzać projektem w j.s.t. (struktura zarządzania, podział
zadań i odpowiedzialności, system przepływu informacji)?
394. Na jakich zasadach j.s.t. może realizować projekty europejskie w partnerstwie
z innym podmiotem, w tym podmiotem zagranicznym?
395. W jaki sposób j.s.t. powinna przeprowadzać analizę problemową stanowiącą
podstawę i punkt wyjścia w procesie projektowania przedsięwzięć rozwojowych?
396. Jak należy określać zadania projektowe?
397. W jaki sposób należy planować produkty i rezultaty projektu na etapie jego
formułowania?
398. W jaki sposób j.s.t. powinna kształtować budżet projektu, aby spełnić wymogi
niezbędności i racjonalności wydatków?
399. Co to znaczy, że wydatek projektowy poniesiony przez j.s.t. jest kwalifikowalny?
400. Na czym polega specyfika zarządzania finansowego w projektach europejskich
realizowanych przez j.s.t., ze szczególnym uwzględnieniem przepisów ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych?
614
614
614
616
618
619
620
622
623
625
625
627
629
629
630
631
632
633
634
634
635
636
637
637
22
Spis treści
401. Na czym polega proces monitorowania przebiegu realizacji projektu w j.s.t.?
402. Jakie są cele i kryteria ewaluacji projektów realizowanych przy udziale środków UE?
3. Zasady kontroli rozliczania środków pomocowych (Hubert Ostapowicz)
403. Jaka jest różnica pomiędzy monitorowaniem, ewaluacją a kontrolą rozliczania
środków pomocowych?
404. Jakie akty prawne regulują proces kontroli rozliczania środków pomocowych?
405. Jakie instytucje są uprawnione do dokonywania kontroli rozliczania środków
406. Jakie są rodzaje i zasadnicze cele dokonywania kontroli projektów realizowanych
unijnych w j.s.t.?
przez j.s.t.?
w projektach j.s.t.?
w projektach j.s.t.?
407. Jaki jest tryb przeprowadzania kontroli projektów w siedzibie j.s.t.?
408. Jaki jest typowy zakres kontroli prawidłowości rozliczeń finansowych
409. Jaki jest typowy zakres kontroli prawidłowości realizacji działań merytorycznych
410. Jaki jest typowy zakres kontroli udzielania zamówień publicznych w projektach
realizowanych przez j.s.t.?
411. Jaki jest typowy zakres kontroli poprawności udzielania pomocy publicznej
w projektach realizowanych przez j.s.t.?
412. Na czym polegają tzw. kontrole krzyżowe?
413. Jakie mogą być ustalenia przeprowadzonych kontroli rozliczania środków unijnych?
414. Jakie mogą być przesłanki rozwiązania umowy o dofinansowanie projektu
realizowanego przy udziale środków UE w wyniku przeprowadzonych czynności
kontrolnych?
638
639
640
640
641
642
643
644
645
645
646
646
647
648
649
653
653
653
653
654
654
655
655
656
656
656
23
Część V
Sprawozdawczość, kontrola i nadzór oraz dyscyplina finansów publicznych w j.s.t.
651
Rozdział 16
Sprawozdawczość finansowa i budżetowa oraz absolutorium budżetowe
w j.s.t. (Ewa Czołpińska)
1. Sprawozdawczość finansowa
415. Jakie przepisy regulują zasady sporządzania sprawozdań finansowych j.s.t.?
416. Co składa się na sprawozdanie finansowe j.s.t.?
417. Co to jest bilans skonsolidowany j.s.t.?
418. Jakie są terminy sporządzania i przekazywania sprawozdań finansowych oraz
bilansu skonsolidowanego j.s.t.?
419. Jakie znaczenie dla konstrukcji budżetu j.s.t. ma bilans z wykonania budżetu?
420. Jaka jest różnica między sprawozdawczością finansową a budżetową j.s.t.?
421. Czy przepisy przewidują możliwość korygowania sprawozdań finansowych?
2. Sprawozdania budżetowe oraz w zakresie długu j.s.t.
422. Jakie akty prawne regulują zasady sporządzania i przekazywania sprawozdań
budżetowych oraz sprawozdań z zakresu operacji finansowych j.s.t.?
Spis treści
423. Jakie rodzaje sprawozdań budżetowych muszą sporządzać j.s.t.?
424. Jakie są sposoby, formy i terminy przekazywania poszczególnych sprawozdań?
425. Kto jest zobligowany do sporządzania i przekazywania sprawozdań?
426. Jakie są zasady agregowania danych w sprawozdaniach?
427. Jakie są ogólne zasady sporządzania sprawozdań budżetowych?
428. Na co należy zwrócić szczególną uwagę, sporządzając sprawozdanie Rb-27S
z wykonania planu dochodów budżetowych j.s.t.?
429. Jakie reguły kontrolne obowiązują przy sporządzaniu sprawozdania Rb-28S
z wykonania planu wydatków budżetowych j.s.t.?
430. Dlaczego prawidłowość danych wykazanych w sprawozdaniu Rb-PDP
z wykonania dochodów podatkowych gminy i miasta na prawach powiatu jest tak
istotna dla finansów j.s.t.?
431. Jak powinno się bilansować sprawozdanie Rb-NDS o nadwyżce (deficycie) j.s.t.
i o czym świadczą dane wykazane w tym sprawozdaniu?
432. Jak powinno się sporządzać sprawozdanie Rb-27ZZ z wykonania planu
dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz
innych zadań zleconych j.s.t.?
433. Jakie są zasady sporządzania sprawozdania Rb-30S z wykonania planów
finansowych samorządowych zakładów budżetowych?
434. Co należy wykazać w sprawozdaniu Rb-34S z wykonania dochodów i wydatków
na wyodrębnionym rachunku dochodów przy jednostkach budżetowych
funkcjonujących na podstawie ustawy o systemie oświaty?
435. Jakie informacje zawiera sprawozdanie Rb-ST o stanie środków na rachunkach
bankowych j.s.t. i dlaczego jest ono istotne?
436. Dlaczego j.s.t. i ich jednostki organizacyjne sporządzają sprawozdanie Rb-WSa
o wydatkach strukturalnych poniesionych przez j.s.t.?
437. Jakie są ogólne zasady sporządzania i rodzaje sprawozdań z zakresu operacji
finansowych j.s.t.?
438. Jakie rodzaje sprawozdań z zakresu operacji finansowych są sporządzane na
poszczególnych szczeblach jednostek?
439. Czym różnią się zasady wykazywania należności j.s.t. w sprawozdaniu Rb-N o stanie
należności oraz wybranych aktywów od zasad dotyczących sprawozdania Rb-27S?
440. Jakiego rodzaju należności są wykazywane w sprawozdaniu Rb-N?
441. Dlaczego sprawozdanie Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz
poręczeń i gwarancji jest ważne z punktu widzenia sposobu liczenia długu publicznego?
442. Jaką definicję kredytów i pożyczek należy stosować, sporządzając sprawozdanie
Rb-Z, i co mówi o tym instrukcja do sporządzania sprawozdań?
443. Czym muszą się charakteryzować umowy, w wyniku realizacji których powstały
zobowiązania, aby móc je wykazać w danych uzupełniających sprawozdania Rb-Z?
444. Co oznaczają pojęcia pierwotnego terminu zapadalności i pozostałego terminu
zapadalności dla potrzeb sporządzania sprawozdania Rb-UZ uzupełniającego
o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych i jaki mają one wpływ na sposób
wykazywania danych w tym sprawozdaniu?
445. Dlaczego j.s.t. sporządzają sprawozdania Rb-ZN o stanie zobowiązań oraz
należności Skarbu Państwa z tytułu wykonywania przez j.s.t. zadań zleconych?
657
657
658
659
660
660
663
664
665
667
669
670
670
671
672
673
673
674
676
677
678
679
680
24
Spis treści
3. Absolutorium budżetowe i jego skutki prawne
446. Co to jest absolutorium budżetowe i jakie jest jego znaczenie?
447. Jaka jest rola komisji rewizyjnej organu stanowiącego j.s.t. w procesie absolutoryjnym?
448. Jak przebiega proces zatwierdzania sprawozdania z wykonania budżetu j.s.t.
i sprawozdania finansowego j.s.t. przez organ stanowiący j.s.t.?
449. Czym powinien się kierować organ stanowiący j.s.t., podejmując decyzję
w przedmiocie absolutorium?
450. Jakie są zadania RIO w procesie absolutorium budżetowego j.s.t.?
451. Czy brak bezwzględnej większości w głosowaniu nad udzieleniem absolutorium
jest równoznaczny z nieudzieleniem absolutorium?
452. Co się dzieje w razie nieudzielenia absolutorium organowi wykonawczemu j.s.t.?
Rozdział 17
Nadzór i kontrola gospodarki finansowej j.s.t.
1. Nadzór i kontrola sprawowana przez RIO (Agnieszka Gerasimiuk)
453. Jaka jest różnica pomiędzy nadzorem a kontrolą sprawowaną przez RIO?
454. Na podstawie jakiego kryterium sprawowany jest nadzór nad aktami finansowymi
j.s.t. i co ono oznacza w praktyce?
455. Na podstawie jakich kryteriów RIO przeprowadza kontrolę gospodarki finansowej j.s.t.?
456. W jakich przypadkach kolegium RIO decyduje o sporządzeniu raportu o stanie
gospodarki finansowej j.s.t. i jaką pełni on funkcję?
457. Co może stanowić podstawę zastrzeżeń do wniosków pokontrolnych i jak
w prawidłowy sposób sporządzić takie zastrzeżenia?
458. Jaki charakter prawny mają wyniki kontroli RIO i czy przysługuje na nie środek
zaskarżenia do sądu administracyjnego?
459. Jakiego rodzaju opinie wydają składy orzekające RIO?
460. W jakim terminie RIO zobligowana jest do wydania opinii?
461. W jakim trybie i do kogo składane jest odwołanie od opinii wydanej przez skład
orzekający RIO?
462. Jakie typy uchwał i zarządzeń podlegają nadzorowi RIO?
463. Kto i w jakim terminie przedkłada RIO uchwały (zarządzenia) j.s.t.?
464. Jakie skutki wywołuje zaniechanie przedłożenia RIO uchwały (zarządzenia)?
465. Kto, w jakim czasie i trybie podejmuje decyzję o wszczęciu postępowania
nadzorczego wobec uchwały (zarządzenia) j.s.t.?
466. Jak oblicza się termin, w którym RIO może wydać rozstrzygnięcie nadzorcze?
467. W jakich przypadkach RIO może zaskarżyć uchwałę (zarządzenie) j.s.t. do sądu
468. Kiedy kolegium RIO orzeka o istotnym, a kiedy o nieistotnym naruszeniu prawa?
469. Jakiego rodzaju błędy występują najczęściej w praktyce sprawowania przez RIO
administracyjnego?
nadzoru nad aktami j.s.t.?
470. Jakie skutki prawne i faktyczne wywołuje rozstrzygnięcie nadzorcze zawarte
w uchwale kolegium RIO (w zależności od rodzaju rozstrzygnięcia)?
471. Co dla j.s.t. oznacza wstrzymanie wykonania uchwały budżetowej, w stosunku do
której stwierdzono istotne naruszenie prawa?
681
681
682
682
684
684
685
686
687
687
687
688
689
690
692
694
694
695
695
696
697
698
698
699
700
700
702
705
706
25
Spis treści
2. Kontrola skarbowa (Wojciech Stachurski)
472. Czym jest kontrola skarbowa?
473. Jakich obszarów działalności j.s.t. może dotyczyć kontrola skarbowa?
474. W jakim zakresie kontrola skarbowa może obejmować gospodarowanie przez
j.s.t. środkami publicznymi?
475. W jakich formach procesowych kontrola skarbowa może być wykonywana wobec j.s.t.?
476. Jak ustalić właściwość organów kontroli skarbowej wobec j.s.t.?
477. Jak przebiega postępowanie kontrolne wobec j.s.t.?
478. Jakie akty kończą postępowanie kontrolne i jakie przysługują od nich środki zaskarżenia?
479. Jak wygląda procedura audytu wykonywanego przez kontrolę skarbową?
480. Na czym polega kontrola skarbowa oświadczeń majątkowych składanych przez
pracowników j.s.t.?
481. Jakie pozaprocesowe obowiązki ciążą na j.s.t. wobec kontroli skarbowej?
3. Kontrola sądowa oraz quasi-sądowa aktów finansowych j.s.t. (sądy administracyjne,
samorządowe kolegia odwoławcze) (Piotr Pietrasz)
482. Jakie są zadania SKO w systemie kontroli indywidualnych aktów finansowych j.s.t.?
483. Jakie są zasady poddawania kontroli SKO indywidualnych aktów finansowych
j.s.t. z zastosowaniem zwyczajnych środków prawnych?
484. Jakie są zasady poddawania kontroli SKO indywidualnych aktów finansowych
j.s.t. w przypadku wznowienia postępowania?
485. Jakie są zasady poddawania kontroli SKO indywidualnych aktów finansowych
j.s.t. w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji (postanowienia)?
486. Na czym polega zasada sądowej ochrony samodzielności j.s.t.?
487. Jakie formy działania organów administracji publicznej związane ze sferą
finansów publicznych j.s.t. podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego?
488. Jakie wyroki może wydawać wojewódzki sąd administracyjny?
489. Czy j.s.t. może zaskarżyć wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego do NSA?
490. Jakie są skutki orzeczeń sądów administracyjnych w odniesieniu do
prowadzonych przez j.s.t. postępowań, w których są wydawane indywidualne
akty finansowe?
Rozdział 18
Odpowiedzialność za gospodarkę finansową j.s.t. oraz z tytułu dyscypliny
finansowej
1. Odpowiedzialność organów j.s.t. za gospodarkę finansową j.s.t.
(Joanna M. Salachna, Rafał Trykozko)
491. Czy organ stanowiący j.s.t. odpowiada za podjęcie uchwały niezgodnej z prawem?
492. Za co jest odpowiedzialny organ wykonawczy j.s.t. w zakresie wykonywania
ogólnego nadzoru nad realizacją budżetu j.s.t.?
493. Czy można pociągnąć do odpowiedzialności karnej organy j.s.t. z tytułu
prowadzenia gospodarki finansowej j.s.t. w sposób niezgodny z prawem?
494. Czy organy j.s.t. mogą ponosi
Pobierz darmowy fragment (pdf)