Darmowy fragment publikacji:
Genialne NLP.
Myśl i działaj
jak człowiek sukcesu
Autor: David Molden, Pat Hutchinson
T³umaczenie: Anna M. Krawczyk
ISBN: 978-83-246-1735-7
Tytu³ orygina³u: Brilliant NLP: What the Most
Successful People Know, Say and Do
Format: A5, stron: 184
Zrealizuj w³asny przepis na sukces
• Przyci¹gaj pozytywnie myœl¹cych ludzi i korzystne wydarzenia
• Œwiadomie wp³ywaj na Twoje otoczenie
• Naucz siê stosowaæ najskuteczniejsze techniki NLP
Geniusz tkwi w NLP
Wielkich rzeczy dokonuj¹ ludzie tacy jak Ty. Potrafi¹ ³atwo za¿egnaæ zarówno kryzys
w ¿yciu zawodowym, jak i pomyœlnie rozwi¹zaæ konflikt w ¿yciu prywatnym. Wprowadzaj¹
zmiany, które na zawsze na lepsze odmieniaj¹ ich kariery i zwi¹zki. Maj¹ odwagê forsowaæ
swoje zdanie i wiedz¹, jak to robiæ. Szybko przekonuj¹ innych do swoich racji i realizuj¹
wszystkie plany. Jak? Nauczyli siê stosowaæ genialne zasady programowania
neurolingwistycznego.
Widzisz siê w tym elitarnym krêgu? To doskonale, oto pierwszy krok do b³yskotliwej
zmiany w Twoim ¿yciu. Proponujemy Ci zestaw narzêdzi i technik, które pomog¹ zmieniæ
niekorzystne wzorce myœlenia oraz zachowania – z których mo¿esz nie zdawaæ sobie
sprawy - i wprowadziæ nowe, pozytywne i konstruktywne sposoby, by ulepszyæ dowolny
aspekt Twojego ¿ycia.
• Co kryje Twój nieœwiadomy umys³ i jaki masz z tego po¿ytek?
• Jak kontrolowaæ sposób myœlenia, by osi¹gn¹æ sukces?
• W jaki sposób u¿ywaæ sprzyjaj¹cych Ci sposobów komunikacji?
• Czy jêzyk cia³a mo¿e staæ siê Twoim sprzymierzeñcem?
• Na czym polega elegancka perswazja i jak j¹ stosowaæ?
Spis treści
O autorach
Podziękowania
Wstęp
1. Wymyśl swój sposób na sukces
2. Nie wierz we wszystko, co słyszysz
3. Znajdź swój sposób, by czuć się wspaniale
4. Zorganizuj swój sposób myślenia, by osiągnąć sukces
5. Jak budować dobre relacje, wykorzystując dobry kontakt
6. Siła słów
7. Usuń programy, których nie chcesz
8. Fantastyczne wyniki
9. Przyswajanie przekonań, na których opiera się NLP
10. Zestaw dodatkowych technik NLP
Podsumowanie
5
7
9
15
39
49
75
93
117
131
139
151
165
179
ROZDZIA 1.
WymyĂl
swój sposób
na sukces
WymyĂl swój sposób na sukces
17
W
yobraě sobie, ĝe Twój umysï to kalejdoskop, w którym przez
lata samoistnie tworzÈ siÚ wzory ze znajdujÈcych siÚ w nim
szkieïek. Jedno poruszenie kalejdoskopem i powstaje jakiĂ
wzór, kolejny ruch — i poprzedni wzór zamienia siÚ w zupeïnie inny.
Gdy wydaje siÚ, ĝe wzór ze szkieïek pozostanie niezmieniony, ktoĂ
znów poruszy kalejdoskopem, tworzÈc na jakiĂ czas kolejny, nowy
wzór. Takie samoistne tworzenie wzorów moĝe trwaÊ latami, aĝ
w koñcu Ty zdecydujesz siÚ, by wziÈÊ kalejdoskop w swoje rÚce
i kreowaÊ wïasne wzory. ZadziwiajÈce, ĝe wystarczy jeden ruch, by
kolorowe szkieïka uïoĝyïy za kaĝdym razem inny, ciekawy wzór.
TrudnoĂÊ w zabawie z kalejdoskopem polega na tym, by wybraÊ
wzór, który jest najpiÚkniejszy, a odnoszÈc owe wzory do sposobów
myĂlenia, wybraÊ ten, który jest najbardziej skuteczny i przydatny.
Co takiego znajduje siÚ wewnÈtrz kalejdoskopu, ĝe umoĝliwia powsta-
wanie tak wielu róĝnych wzorów?
Co kryje Twój nieĂwiadomy umysï
i jaki masz z tego poĝytek?
Wzory, które ukïadajÈ siÚ w Twoim kalejdoskopie, obrazujÈ to, co my-
Ălisz o sobie i o tym, co spotyka CiÚ w ĝyciu. Do wzorów zaliczamy:
18
Genialne NLP
z wartoĂci:
co dla Ciebie jest waĝne,
jak waĝni sÈ dla Ciebie inni ludzie, rzeczy, miejsca, informacje
i dziaïania, których siÚ podejmujesz,
wartoĂci wewnÚtrzne (zwane takĝe metaprogramami);
z poglÈdy:
co sÈdzisz o sobie i innych,
Twoje sÈdy, oceny oraz analiza sytuacji.
Co jest dla Ciebie waĝne?
Co, tak naprawdÚ, liczy siÚ dla Ciebie w ĝyciu? Moĝe praca? Co
w pracy daje Ci satysfakcjÚ? Co jest dla Ciebie waĝne w relacjach
z partnerem lub partnerkÈ, bliĝszÈ i dalszÈ rodzinÈ, przyjacióïmi
i znajomymi? SkÈd pïynÈ odpowiedzi na te pytania? Czy pochodzÈ
z umysïu, czy z serca? Odpowiedzi te to wïaĂnie Twoje wartoĂci. SÈ
dla Ciebie na tyle waĝne, ĝe jesteĂ w stanie walczyÊ, by je zachowaÊ.
WracajÈc do poprzedniej kwestii: czy jesteĂ caïkowicie pewien, co
jest dla Ciebie waĝne? Czy ton gïosu, którym zadajesz sobie powyĝsze
pytania, pasuje do okreĂleñ, które uwaĝasz za waĝne? Czy moĝe
sugeruje on, ĝe to, co Ty uwaĝasz za waĝne, jest Ci przez kogoĂ lub
coĂ narzucone? PomiÚdzy wartoĂciÈ narzuconÈ a takÈ, która powstaje
na skutek samodzielnego wyboru, jest wielka róĝnica. Moĝe rzadko
zadajesz sobie pytanie o ěródïo Twoich wartoĂci, ale odpowiedě, któ-
rej udzielasz, moĝe byÊ przyczynÈ Twoich ĝyciowych niepowodzeñ.
Zapewne sÈdzisz, ĝe aby odnieĂÊ sukcesy w ĝyciu prywatnym i zawo-
dowym, wystarczy wyznaczyÊ sobie cele, obmyĂliÊ plan ich realiza-
cji, a potem je realizowaÊ. Ale gdyby to byïo tak dziecinnie proste,
czy nie robiliby tak wszyscy?
Czasami nie jesteĂ Ăwiadom wielu rzeczy, które sÈ dla Ciebie waĝne.
Nie sÈ to rzeczy materialne, które ïatwo zdefiniowaÊ. W pogoni za
WymyĂl swój sposób na sukces
19
karierÈ, pieniÚdzmi, poszukiwaniem
partnera, szczÚĂciem czy uznaniem
ze strony innych ïatwo moĝesz stra-
ciÊ z oczu to, co jest dla Ciebie na-
prawdÚ waĝne.
Kiedy jesteĂ zajÚty
swoimi sprawami,
moĝesz straciÊ z oczu
waĝne rzeczy i ludzi
To, co dla Ciebie waĝne, ma ogromny
wpïyw na to, jak siÚ zachowujesz. JeĂli jakaĂ sytuacja zmusza CiÚ do
postÚpowania wbrew wartoĂciom, które wyznajesz, czujesz w ciele
swego rodzaju „szarpniÚcie” oznaczajÈce, ĝe coĂ dzieje siÚ nie tak.
Zdarza siÚ, ĝe nie wiesz, co jest ěródïem tego „szarpniÚcia” i skÈd ono
pochodzi. „SzarpniÚcie” moĝe byÊ manifestowane w róĝny sposób;
czasami moĝe to byÊ uczucie dyskomfortu lub przelotna myĂl, ĝe ěle
postÚpujesz, innym razem niemiïe wspomnienie lub dreszcz, który
przebiegnie Ci po plecach. Zazwyczaj ignorujesz takie sygnaïy, nie
zwracajÈc na nie uwagi, a to wïaĂnie Twoja podĂwiadomoĂÊ ostrzega
CiÚ, ĝe powinieneĂ siÚ zastanowiÊ nad
swoim zachowaniem. OczywiĂcie,
moĝesz lekcewaĝyÊ owo „szarpniÚ-
cie”, ale jeĂli bÚdzie to trwaïo zbyt
dïugo, Twoja energia wewnÚtrzna
i prawdziwe „ja” zostanÈ zagïuszone.
Gdy energia zostaje zablokowana,
moĝe to w konsekwencji doprowadziÊ do schorzeñ lub chorób; dla-
tego rozsÈdnie jest zwracaÊ uwagÚ na „szarpniÚcia” powstajÈce
w Twoim ciele.
Zwracaj uwagÚ
na „szarpniÚcia”
powstajÈce
w Twoim ciele
SkÈd pochodzÈ wartoĂci?
WartoĂci „gromadzisz” przez caïe ĝycie, od momentu przyjĂcia na
Ăwiat. Niektóre z wartoĂci, które przyswoiïeĂ sobie w dzieciñstwie,
przenosisz w ĝycie dorosïe. Czym one sÈ? Jak powstajÈ? Jaki majÈ na
Ciebie wpïyw?
20
Genialne NLP
z WartoĂci wrodzone sÈ najpowszechniejszym rodzajem wartoĂci.
Jako dziecko znajdowaïeĂ siÚ pod wpïywem wartoĂci
wyznawanych przez Twoich rodziców, rodzeñstwo, krewnych,
nauczycieli lub liderów grup, do których naleĝaïeĂ. W póěniejszym
ĝyciu, kiedy byïeĂ bardziej krytyczny, samodzielnie wybieraïeĂ
wartoĂci, które wyznawali Twoi idole ze Ăwiata sportu, mody,
filmu, muzyki czy polityki i dostosowywaïeĂ je do siebie. Kiedy
staïeĂ siÚ dorosïÈ osobÈ, Twoje wartoĂci zdÈĝyïy siÚ juĝ uformowaÊ
w programy wartoĂci, na których oparïeĂ swoje dojrzaïe ĝycie.
PrzypuĂÊmy, ĝe rodzice zawsze mówili Ci, iĝ musisz zjadaÊ
wszystko z talerza podczas posiïku. Moĝe to objawiaÊ siÚ
w dorosïym ĝyciu tym, ĝe zjadasz wiÚcej, niĝ potrzebujesz.
JeĂli Twoi rodzice byli dobrze wyksztaïceni, byÊ moĝe Ty sam
jako dorosïy czïowiek przywiÈzujesz wielkÈ wagÚ do dobrego
wyksztaïcenia.
z WartoĂci kompensacyjne tworzÈ siÚ wtedy, gdy popadasz
ze skrajnoĂci w skrajnoĂÊ, by zrekompensowaÊ sobie jakieĂ
niepowodzenia. Na przykïad, swoje nieszczÚĂliwe dzieciñstwo
chcesz zrekompensowaÊ sobie w taki sposób, ĝe nadmiernie
rozpieszczasz wïasne dzieci.
z Twoje poglÈdy na pewne sprawy oraz opinie na temat wïasnych
doĂwiadczeñ wpïywajÈ na to, czy coĂ jest dla Ciebie waĝne,
czy nie. JeĂli, na przykïad, zostaïeĂ napadniÚty, prawdopodobnie
bÚdziesz ostroĝniejszy w przyszïoĂci, przywiÈzujÈc ogromnÈ
wagÚ do bezpieczeñstwa. Zachowanie bezpieczeñstwa jest
oczywiĂcie waĝne, ale w pewnych okolicznoĂciach
przewraĝliwienie na jego punkcie moĝe dziaïaÊ na TwojÈ
niekorzyĂÊ.
Na pierwszy rzut oka wymienione wartoĂci wydajÈ siÚ maïo istotne.
Wystarczy jednak przyjrzeÊ siÚ im bliĝej, by stwierdziÊ, jak wielkÈ
rolÚ odgrywajÈ w Twoim ĝyciu. Na przykïad, negatywny sygnaï
wysyïany przez Twoje ciaïo moĝe byÊ znakiem, ĝe dziaïanie, które
WymyĂl swój sposób na sukces
21
wïaĂnie podejmujesz, narusza Twój system wartoĂci. Niĝej opisane
techniki mogÈ Ci pomóc odkryÊ Twoje prawdziwe wartoĂci i nauczyÊ
siÚ, jak dokonywaÊ lepszych wyborów.
Odkryj swoje prawdziwe wartoĂci
Krok 1.
WróÊ pamiÚciÈ do momentu, kiedy po raz ostatni poczuïeĂ „szarpniÚcie” odczuwalne
w Twoim ciele. Czy miaïo ono zwiÈzek z TwojÈ pracÈ, rodzinÈ, sytuacjÈ finansowÈ,
relacjami z parterem lub partnerkÈ, a moĝe z sytuacjÈ, w której musiaïeĂ wykazaÊ
siÚ pewnoĂciÈ siebie? NastÚpnie odpowiedz na poniĝsze pytania.
z Co liczy siÚ dla mnie w ...............................? (Uzupeïnij sferÈ ĝycia, której
wedïug Ciebie dotyczyï wysïany sygnaï).
z Co jeszcze liczy siÚ dla mnie w ...............................?
Na przykïad, moĝesz napisaÊ: „Co liczy siÚ dla mnie w mojej pracy?”, a dokoñczyÊ
zdaniem: „Co jeszcze liczy siÚ dla mnie w mojej pracy?”.
Zadawaj sobie drugie pytanie tak dïugo, aĝ stworzysz listÚ zawierajÈcÈ wszystkie
moĝliwe odpowiedzi. NastÚpnie wyciÈgnij wnioski z zapisanych odpowiedzi i zadaj
sobie to samo pytanie jeszcze raz. Moĝe siÚ okazaÊ, ĝe wartoĂci dla Ciebie
najwaĝniejsze sÈ tak gïÚboko ukryte, iĝ nie zdawaïeĂ sobie sprawy z ich istnienia.
Moĝe byÊ ich nawet osiem lub wiÚcej.
Lista wartoĂci, jakie mógïbyĂ napisaÊ, to: „W pracy liczy siÚ dla mnie to, ĝe jestem
doceniany”, „Liczy siÚ dla mnie to, ĝe dobrze zarabiam” oraz „Liczy siÚ dla mnie to,
ĝe moja praca ma sens, bo dziÚki niej Ăwiat staje siÚ lepszy”.
Krok 2.
NastÚpnie, aby dowiedzieÊ siÚ, które z wartoĂci sÈ dla Ciebie najwaĝniejsze, wybierz
wartoĂÊ, która znajduje siÚ na pierwszym miejscu Twojej listy, i porównaj jÈ z kolejnÈ
znajdujÈcÈ siÚ na liĂcie, pytajÈc: „Która z nich jest dla mnie waĝniejsza?”. BÈdě
szczery i zdecydowany przy udzielaniu odpowiedzi. PostÚpuj tak z kaĝdÈ wartoĂciÈ
na liĂcie. Po porównaniu wszystkich wartoĂci ze sobÈ otrzymasz ich listÚ w kolejnoĂci
od najwaĝniejszej do najmniej waĝnej, w wybranej przez Ciebie sferze ĝycia.
22
Genialne NLP
Krok 3.
NastÚpnie skoncentruj siÚ na trzech najwaĝniejszych wartoĂciach. Zastanów
siÚ przy kaĝdej z nich, czy to, co robisz w ĝyciu, pozostaje z danÈ wartoĂciÈ
w zgodzie. PrzypuĂÊmy, ĝe waĝnÈ dla Ciebie wartoĂciÈ jest zaufanie do dzieci.
Jednak kiedy zbyt dïugo nie wracajÈ do domu albo wychodzÈ bez sïowa, Ty za
wszelkÈ cenÚ chcesz kontrolowaÊ, co siÚ z nimi dzieje. Takie zachowanie jest
sprzeczne z cenionÈ przez Ciebie wartoĂciÈ zaufania. Masz w takiej sytuacji dwa
wyjĂcia: pozostaniesz wierny swojej wartoĂci i zmienisz swoje zachowanie lub
postÈpisz zupeïnie odwrotnie. OczywiĂcie pozostaïe wartoĂci takĝe bÚdÈ miaïy
wpïyw na Twoje zachowanie, dlatego waĝne jest, byĂ pamiÚtaï, ĝe celem tego
Êwiczenia jest uĂwiadomienie Ci, jakie sÈ Twoje prawdziwe wartoĂci i jak mogÈ
wpïywaÊ na Twoje zachowanie. ¥wiadomoĂÊ ta pomoĝe Ci podejmowaÊ lepsze
decyzje w przyszïoĂci. Co wiÚcej, celem tego Êwiczenia nie jest to, aby jednoznacznie
zdefiniowaÊ wartoĂÊ, która jest dla Ciebie najwaĝniejsza, a jedynie wskazaÊ,
co siÚ dla Ciebie liczy.
Co robisz, gdy Twoje
wartoĂci sÈ naruszane?
Co robisz, gdy Twoje wartoĂci sÈ naruszane? Czy jesteĂ w stanie
zmieniÊ swoje zachowanie tak, aby pozostawaïo ono w zgodzie
z Twoimi wartoĂciami? Moĝe jedna
(lub wiÚcej) Twoich wartoĂci nie jest
juĝ dla Ciebie waĝna, a Ty przestrze-
gasz jej tylko z przyzwyczajenia? Czy
istnieje taka wartoĂÊ, która pomaga
Ci w pewnych okolicznoĂciach, a w innych juĝ nie? Czy moĝesz jÈ
zmieniÊ? Czy znasz kogoĂ, kto ma odmienny od Twojego system war-
toĂci dotyczÈcy wybranej sfery ĝycia? Co by siÚ staïo, gdybyĂ zmie-
niï tÚ wartoĂÊ? Czy zmieniïoby to coĂ w Twoim ĝyciu? Stawianie
sobie takich pytañ jest pierwszym krokiem na drodze do zmiany.
WymyĂl swój sposób na sukces
23
WartoĂci wewnÚtrzne
Dotychczas zajmowaliĂmy siÚ wartoĂciami, które powstajÈ w wy-
niku gromadzonych przez Ciebie doĂwiadczeñ ĝyciowych. Jednak,
oprócz wartoĂci tego rodzaju, istniejÈ takĝe wartoĂci bardziej funda-
mentalne, które decydujÈ o tym, jaki masz stosunek do ĝycia. War-
toĂci te zwane sÈ metaprogramami. SÈ one ěródïem Twojej moty-
wacji i wzorców zachowañ.
WartoĂci wewnÚtrzne sÈ ïatwo rozpoznawalne, gdyĝ ujawniajÈ siÚ
poprzez to, co mówisz, jak mówisz i co robisz. KluczowÈ kwestiÈ dla
tych wartoĂci nie jest to, aby dane zachowanie okreĂliÊ jako zïe czy
dobre, ale czy speïnia ono swojÈ funkcjÚ w zaistniaïych okoliczno-
Ăciach, czy nie.
Wyobraě sobie te programy jako liniÚ prostÈ (kontinuum), w Ărodku
linii znajduje siÚ 0, a na krañcach 10. Zapewne w pracy zachowu-
jesz siÚ inaczej niĝ w domu, dlatego w zaleĝnoĂci od okolicznoĂci,
w jakich siÚ znajdujesz, przydatnoĂÊ Twojego wzorca zachowañ moĝe
byÊ inna (opisana za pomocÈ innej wartoĂci na kontinuum). Nie ma
gorszych i lepszych punktów na tej linii. Liczy siÚ tylko to, czy dany
wzorzec sprawdza siÚ w zaistniaïych okolicznoĂciach. Poniĝej opi-
sujemy skrajne wzorce zachowañ, abyĂ mógï okreĂliÊ, który do Cie-
bie pasuje.
24
Genialne NLP
Programy „do” i „od”
Jeĝeli masz program „do”, to najwaĝniejsze dla Ciebie jest dziaïanie.
atwo wyznaczasz sobie cele. Czasami lekcewaĝysz ryzyko wiÈĝÈce
siÚ z ich zrealizowaniem, co w skrajnych przypadkach moĝe dopro-
wadziÊ do tego, ĝe zanim skoñczysz jedno przedsiÚwziÚcie, juĝ wy-
znaczasz sobie nastÚpne.
z Zalety — myĂlisz przyszïoĂciowo, jesteĂ zorientowany na cel,
tryskasz pozytywnÈ energiÈ i masz zapaï do dziaïania.
z Wady — moĝesz pogubiÊ siÚ w iloĂci jednoczeĂnie
podejmowanych przedsiÚwziÚÊ, masz tendencjÚ do niekoñczenia
rozpoczÚtych prac, inni mówiÈ o Tobie, ĝe jesteĂ „w gorÈcej
wodzie kÈpany”.
Jeĝeli masz program „od”, oznacza to, ĝe skupiasz siÚ na tym, by nie
podejmowaÊ zbÚdnego ryzyka. Zanim podejmiesz jakiekolwiek dzia-
ïanie, sprawdzasz, czy jest to na pewno bezpieczne. DziÚki takiemu
podejĂciu sporo tracisz, nie podejmujÈc ryzyka, zarówno w ĝyciu
osobistym, jak i zawodowym. Twoje typowe podejĂcie do ĝycia to
nadmierna ostroĝnoĂÊ i nieumiejÚtnoĂÊ zdefiniowania celów, które
chcesz w swoim ĝyciu osiÈgnÈÊ. Trzymasz siÚ z daleka od nowych
sytuacji wymagajÈcych zaangaĝowania z Twojej strony tak dïugo, aĝ
wszelkie wÈtpliwoĂci z nimi zwiÈzane zostajÈ rozwiane, a sytuacja
staje siÚ dla Ciebie bezpieczna. PrzywiÈzujesz ogromnÈ wagÚ do bez-
pieczeñstwa.
z Zalety — bardzo dobrze oceniasz ryzyko, potrafisz unikaÊ
angaĝowania siÚ w sytuacje niepewne.
z Wady — jesteĂ zbyt ostroĝny, masz tendencjÚ do dostrzegania
tylko zïych stron danej sytuacji, dokonujesz wyborów, stosujÈc
system unikania pewnych sytuacji, a nie stawiania im czoïa.
WymyĂl swój sposób na sukces
25
Programy „opcje” i „procedury”
JeĂli masz program „opcje”, oznacza to, ĝe przy podejmowaniu decy-
zji lubisz mieÊ duĝo moĝliwoĂci, z których moĝesz wybieraÊ. Na
przykïad, kupujÈc samochód, bierzesz pod uwagÚ wiele modeli i kolo-
rów, kupujÈc dom, zastanawiasz siÚ nad róĝnymi lokalizacjami, a wy-
chodzÈc na kolacjÚ do restauracji, lubisz wybieraÊ spoĂród wielu
dostÚpnych dañ. W skrajnych sytuacjach Twoje zachowanie moĝe
byÊ odbierane jak granie na zwïokÚ, zwïaszcza przez osoby, które
majÈ program „procedury”. Masz tendencjÚ do podejmowania decy-
zji po bardzo dïugim namyĂle, wierzÈc, ĝe analizowanie kaĝdego
z wyborów uchroni CiÚ przed podjÚciem zïej decyzji, której moĝesz
ĝaïowaÊ.
z Zalety — analizujesz wiele opcji, dajesz innym wiele moĝliwoĂci
wyboru, z przyjemnoĂciÈ ïamiesz i testujesz narzucone zasady.
z Wady — zbyt dïugo zwlekasz z podjÚciem decyzji, do momentu,
gdy okolicznoĂci zmuszÈ CiÚ do jej podjÚcia; przy analizie kaĝdej
z moĝliwoĂci wyboru reagujesz tak, jakbyĂ za kaĝdym razem
odkrywaï zupeïnie nowe rozwiÈzanie.
Program procedury charakteryzuje siÚ tym, ĝe przestrzegasz utartych
wzorców zachowañ w dÈĝeniu do celu i jego realizacji. Zbyt duĝy
wachlarz moĝliwoĂci do wyboru wprowadza stres i zamÚt w Twoje
ĝycie. Aby dziaïaÊ efektywnie, tworzysz listy z zadaniami do wyko-
nania, które wykreĂlasz po zrealizowaniu. Kïopotem moĝe byÊ dla
26
Genialne NLP
Ciebie zaakceptowanie nowej procedury, którÈ z duĝym prawdopo-
dobieñstwem mogïa stworzyÊ osoba majÈca program „opcje”. Zaan-
gaĝowanie z Twojej strony w proces kreatywnego myĂlenia wymaga
procedury ĂciĂle okreĂlajÈcej, jak to zrobiÊ.
Przy realizacji poszczególnych zadañ dziaïasz w oparciu o plan okre-
ĂlajÈcy, jak je wykonaÊ.
z Zalety — jesteĂ bardzo efektywny w dziaïaniu, sprawdzasz siÚ
w wykonywaniu zadañ wymagajÈcych przestrzegania zasad,
które sÈ dla Ciebie ĂwiÚtoĂciÈ.
z Wady — w pewnym momencie moĝe okazaÊ siÚ, ĝe sama
procedura jest dla Ciebie waĝniejsza niĝ zadanie, które masz
wykonaÊ; w skrajnych przypadkach program „procedury” moĝe
doprowadziÊ do nadmiaru zbÚdnej biurokracji, co sparaliĝuje
proces wykonania zadania.
Programy „dÈĝenie” i „unikanie”
JeĂli w ĝyciu stosujesz program „dÈĝenie”, oznacza to, ĝe ĝyjesz
chwilÈ. Nie przejmujesz siÚ tym, co bÚdzie: czy spóěnisz siÚ na umó-
wione spotkanie lub organizowane przyjÚcie, czy nie, skoro liczy siÚ
tylko to, ĝe i tak tam dotrzesz. PoĂwiÚcasz maksimum uwagi innym,
poniewaĝ sÈ czÚĂciÈ Twojego „tu i teraz”. Cenisz kaĝdÈ chwilÚ
i w peïni angaĝujesz siÚ w kaĝde przedsiÚwziÚcie.
z Zalety — potrafisz skoncentrowaÊ siÚ na wykonywanym zadaniu;
caïkowicie angaĝujesz siÚ emocjonalne i umysïowo w kaĝde
przedsiÚwziÚcie.
z Wady — czÚsto siÚ spóěniasz, co moĝe ĂwiadczyÊ o tym, ĝe nie
dbasz o punktualnoĂÊ; angaĝujesz siÚ w zbyt duĝÈ iloĂÊ zadañ
naraz z powodu zobowiÈzañ w stosunku do innych.
JeĂli tracisz czas na planowanie i upewnianie siÚ, czy na pewno siÚ
nie spóěnisz na organizowane przyjÚcie lub spotkanie, oznacza to,
ĝe masz program „unikanie”. Charakteryzuje go takĝe zbyt dïugie
WymyĂl swój sposób na sukces
27
rozmyĂlanie nad kolejnym posuniÚciem lub zastanawianie siÚ nad
tym, co juĝ zostaïo zrobione. Takie zachowanie moĝe spowodowaÊ,
ĝe istota problemu zostanie odsuniÚta na dalszy plan. CiÈgïe analizo-
wanie sytuacji, z odniesieniem do przeszïoĂci, teraěniejszoĂci i przy-
szïoĂci, moĝe stwarzaÊ wraĝenie braku zainteresowania danÈ kwe-
stiÈ z Twojej strony.
z Zalety — dobrze organizujesz pracÚ, potrafisz planowaÊ
i przestrzegaÊ terminów.
z Wady — sprawiasz wraĝenie braku zaangaĝowania
w wykonywane zadanie; zdarza siÚ, ĝe przestrzeganie planu
i terminowoĂci sÈ dla Ciebie waĝniejsze niĝ samo zadanie.
Programy „autorytet wewnÚtrzny” i „autorytet zewnÚtrzny”
Najprostszym sposobem na zrozumienie kolejnego wzorca zachowañ
jest analiza tego, jak postrzegasz siebie i sytuacje, w których siÚ znaj-
dujesz. JeĂli posïugujesz siÚ wzorcem zachowañ autorytet wewnÚtrzny,
oznacza to, ĝe w sposób instynktowny wiesz, kiedy coĂ Ci siÚ udaïo,
i masz „wewnÚtrznÈ” siïÚ, by samodzielnie rozwiÈzywaÊ napotkane
problemy. Rzadko pytasz innych o radÚ. Podejmujesz decyzje w opar-
ciu o wïasne poglÈdy, uczucia i opinie. Nie potrzebujesz otuchy ze
strony innych. WrÚcz przeciwnie, jeĂli ktoĂ CiÚ pochwali lub wyrazi
podziÚkowanie, traktujesz takie zachowanie z podejrzliwoĂciÈ. JeĂli
coĂ Ci siÚ nie uda, wtedy, odnoszÈc siÚ do wïasnych (wewnÚtrznych)
kryteriów, a nie osób z zewnÈtrz, dokonujesz analizy i oceny sytuacji.
28
Genialne NLP
Ludzie, którzy majÈ program wzorców zachowañ „autorytet zew-
nÚtrzny” mogÈ CiÚ postrzegaÊ jako powĂciÈgliwego i zbyt pewnego
siebie indywidualistÚ.
z Zalety — jesteĂ zmotywowany, nawet w przypadku braku
pochwaï lub oceny Twojego dziaïania.
z Wady — Twój wewnÚtrzny system wartoĂci moĝe sprawiÊ, ĝe nie
dostrzegasz lub nie przyjmujesz do wiadomoĂci informacji
pïynÈcych z zewnÈtrz; lekcewaĝysz dobre rady innych.
Jeĝeli masz program autorytet zewnÚtrzny, to znaczy, ĝe oceniasz sie-
bie na podstawie tego, co mówiÈ o Tobie inni. Opinie innych sÈ dla
Ciebie najwaĝniejszym ěródïem informacji i zrobisz wszystko, aby
sïyszeÊ ich jak najwiÚcej. Ludzie, którzy majÈ program „autorytet
wewnÚtrzny”, mogÈ postrzegaÊ CiÚ jako czïowieka niedowartoĂcio-
wanego i w dziaïaniu pozbawionego pewnoĂci siebie. Kiedy musisz
podjÈÊ jakieĂ wyzwanie, szukasz wsparcia, porady, opinii ze strony
innych ludzi lub poszukujesz alternatywnych ěródeï informacji.
z Zalety — podejmujesz decyzje w oparciu o konkretne fakty lub
poczucie, ĝe coĂ jest sïuszne lub nie, tak dïugo, jak utrzymujÈ
CiÚ w tym przekonaniu osoby z zewnÈtrz; sprawdzasz siÚ
w zawodach zwiÈzanych z dobrÈ obsïugÈ klienta i udzielaniem
pomocy innym.
WymyĂl swój sposób na sukces
29
z Wady — stresujesz siÚ w sytuacjach, gdy przestajÈ docieraÊ
do Ciebie opinie z zewnÈtrz dotyczÈce Twojego dziaïania;
w przypadkach braku informacji zwrotnej przestajesz dziaïaÊ.
Programy „ja” i „inni”
Kto jest najwaĝniejszy? Ty czy grupa, rodzina, a moĝe druĝyna, do
której naleĝysz? Jeĝeli masz program ja, oznacza to, ĝe wszelkie sytu-
acje ĝyciowe starasz siÚ dopasowaÊ do siebie. JesteĂ przekonany, ĝe
ludzie mogÈ samodzielnie zatroszczyÊ siÚ o wïasne interesy. CzÚstu-
jesz siÚ kawÈ, jeĂli masz na niÈ ochotÚ, przepychasz w korku ulicz-
nym, bez skrupuïów zjadasz ostatniÈ czekoladkÚ i podejmujesz decy-
zje pod kÈtem wïasnych potrzeb i poglÈdów.
z Zalety — potrafisz siÚ o siebie zatroszczyÊ, jesteĂ
samowystarczalny; unikasz uwikïania w problemy innych.
z Wady — nie potrafisz dziaïaÊ zespoïowo, czasami inni mogÈ
uwaĝaÊ CiÚ za aroganta i (lub) egoistÚ.
Realizowanie wzorca zachowañ inni oznacza, ĝe duĝo czasu poĂwiÚ-
casz upewnianiu siÚ, czy ludzie wokóï Ciebie sÈ zadowoleni i szczÚ-
Ăliwi. Niestety, w ten sposób zaniedbujesz swoje potrzeby i pragnie-
nia. Podajesz innym kawÚ, stoisz grzecznie w korku, czekajÈc na
swojÈ kolej. JesteĂ wyrozumiaïym kierowcÈ, który wspaniaïomyĂlnie
przepuszcza innych uĝytkowników drogi, rozumiejÈc ich poĂpiech.
Najbardziej banalne codzienne decyzje podejmujesz, majÈc na uwa-
dze innych — tych, którym nie chciaïbyĂ wyrzÈdziÊ krzywdy.
30
Genialne NLP
z Zalety — potrafisz dziaïaÊ w zespole, dbajÈc o potrzeby wszystkich
jego czïonków; sprawdzasz siÚ w zawodach wymagajÈcych troski
o innych.
z Wady — przewaĝnie masz zïe samopoczucie, poniewaĝ inni
sÈ dla Ciebie waĝniejsi niĝ Ty sam; moĝesz byÊ postrzegany jako
osoba nieprzewidywalna, poniewaĝ wiele decyzji podejmujesz
w oparciu o to, co myĂlÈ inni i jak mogliby zareagowaÊ na TwojÈ
decyzjÚ; dobro zespoïu przedkïadasz nad wykonywane zadania.
Programy „szczegóï” i „ogóï”
Osoba realizujÈca program szczegóï przywiÈzuje wagÚ do najmniej-
szych elementów zaistniaïych w danej sytuacji. DyskutujÈc o proble-
mie, zwracasz uwagÚ na jego zïoĝonoĂÊ, omawiasz wszystkie moĝ-
liwe aspekty. Czasami poprzez skupianie siÚ na szczegóïach tracisz
z oczu gïówny cel dziaïania.
z Zalety — sprawdzasz siÚ w zadaniach, w których trzeba
analizowaÊ szczegóïy, potrafisz wyïapywaÊ najmniejsze bïÚdy;
Ăwietnie radzisz sobie z obszernymi dokumentami oraz tymi
pisanymi drobnym drukiem.
z Wady — moĝesz ugrzÚznÈÊ w masie szczegóïów, nie zauwaĝajÈc,
ĝe zmieniï siÚ cel Twojego dziaïania; inni mogÈ uwaĝaÊ CiÚ
za pedanta.
JeĂli masz program ogóï, oznacza to, ĝe analizujesz sytuacje z szerszej
perspektywy. W rozmowie nie koncentrujesz siÚ na szczegóïach,
WymyĂl swój sposób na sukces
31
zamiast tego wolisz rozmawiaÊ na róĝne tematy. Zdarza siÚ, ĝe na
niektóre z nich nie masz zbyt wiele do powiedzenia, wtedy trzeba
Ci zwróciÊ uwagÚ, abyĂ trzymaï siÚ rozpoczÚtego tematu dyskusji.
z Zalety — potrafisz tworzyÊ strategie dziaïania; wpadasz na dobre
pomysïy.
z Wady — sprawiasz wraĝenie bujajÈcego w obïokach; czujesz
siÚ niezrÚcznie, gdy rozmowa dotyczy kwestii szczegóïowych;
natïok szczegóïów powoduje, ĝe mimo ogromnej iloĂci pomysïów
nie jesteĂ w stanie ich realizowaÊ.
Genialny przykïad
Kasia ma programy opcje i ogóï. Gdy jej partner, reprezentujÈcy programy szczegóï
i procedury, potrafiï w najmniejszych szczegóïach zorganizowaÊ wakacje dla caïej
rodziny, Kasia czuïa siÚ jak niezdara. On, przeglÈdajÈc katalogi, potrafiï drogÈ eliminacji
wybraÊ najlepszÈ ofertÚ, nie odczuwajÈc przy tym ĝadnego stresu. Kiedy Kasia
próbowaïa zrobiÊ to samo, nie mogïa podjÈÊ ĝadnej decyzji, poniewaĝ miaïa zbyt
duĝy wybór ofert. Powodem frustracji byïo dziaïanie zgodne ze wzorcem zachowañ
ogóï oraz to, ĝe Kasia braïa pod uwagÚ zbyt wiele opcji przy podejmowaniu decyzji.
Kiedy zdaïa sobie z tego sprawÚ, mogïa siÚ w koñcu odprÚĝyÊ, poĂmiaÊ z siebie
i pozwoliÊ partnerowi, aby robiï to, co mu naprawdÚ dobrze wychodzi.
Programy „myĂlenie” i „uczucie”
KierujÈc siÚ wzorcem zachowañ uczucie, w kaĝdej sytuacji dziaïasz
pod wpïywem emocji. Przy podejmowaniu decyzji polegasz na intu-
icji. W kaĝde przedsiÚwziÚcie mocno siÚ angaĝujesz emocjonalnie.
z Zalety — przy podejmowaniu decyzji bierzesz pod uwagÚ uczucia
innych.
z Wady — jako osoba nadmiernie okazujÈca emocje moĝesz
odstraszaÊ tych, którzy tego nie lubiÈ.
32
Genialne NLP
JeĂli posiadasz wzorzec zachowañ myĂlenie, oznacza to, ĝe pewne
sytuacje traktujesz „chïodno”, nie angaĝujÈc siÚ emocjonalnie.
z Zalety — podejmujesz decyzje w oparciu o fakty i ich logicznÈ
analizÚ.
z Wady — inni mogÈ CiÚ uwaĝaÊ za osobÚ pozbawionÈ uczuÊ;
w rozmowach i dziaïaniu nie zawsze bierzesz pod uwagÚ uczucia
innych.
Programy „podobieñstwa” i „róĝnice”
JeĂli jesteĂ osobÈ posiadajÈcÈ wzorzec zachowañ podobieñstwa, to
zapewne co roku jeědzisz na wakacje w to samo miejsce, codziennie
chodzisz do pracy tÈ samÈ drogÈ, siadasz na ulubionym miejscu
w ulubionej restauracji, jedzÈc to samo za kaĝdym razem. Kiedy
dostajesz nowe zadanie, jesteĂ w stanie je wykonaÊ, porównujÈc
z poprzednim. Wykonywanie tych samych czynnoĂci nie nudzi CiÚ,
a wrÚcz przeciwnie, sprawia, ĝe czujesz siÚ swobodnie i pewnie. JesteĂ
osobÈ, która moĝe nie zmieniaÊ pracy przez kilka kolejnych lat.
z Zalety — moĝna na Tobie polegaÊ przy zadaniach wymagajÈcych
dziaïañ rutynowych.
z Wady — moĝesz byÊ uwaĝany za nudziarza lub osobÚ, która
niechÚtnie podejmuje nowe wyzwania, nawet gdy mogÈ Ci
przynieĂÊ wymierne korzyĂci.
RealizujÈc wzorzec zachowañ róĝnice, ciÈgle szukasz nowych wy-
zwañ lub nowych sposobów na osiÈgniÚcie celu. Rzadko wracasz
WymyĂl swój sposób na sukces
33
do miejsc, w których juĝ raz byïeĂ. W restauracji wybierasz za
kaĝdym razem inne danie, a na wakacje jeědzisz w róĝne miejsca.
W Twoim ĝyciu caïy czas musi siÚ coĂ dziaÊ, dlatego szybko siÚ
nudzisz; czÚsto zmieniasz pracÚ.
z Zalety — z radoĂciÈ angaĝujesz siÚ w nowe wyzwania; masz
duĝe doĂwiadczenie ĝyciowe.
z Wady — czasami wprowadzasz zmiany tylko po to, ĝeby coĂ siÚ
dziaïo; wykazujesz brak stabilnoĂci w dziaïaniu; nie uznajesz
zasady: „Dobrej rzeczy nie naprawiaj”.
Genialny przykïad
Marek zdaï sobie sprawÚ, ĝe ma wzorzec zachowañ róĝnice, kiedy z powodu nudy
zmieniaï pracÚ co kilka miesiÚcy. Jednak sama ĂwiadomoĂÊ przyczyny takiego
zachowania nie wystarczyïa, by Marek podjÈï decyzjÚ, aby zmieniÊ coĂ w swoim
ĝyciu. Dlatego zdecydowaï siÚ na wprowadzenie zmian do swojego wzorca „róĝnice”
po to, by odnosiÊ sukcesy zarówno w ĝyciu towarzyskim, jak i zawodowym. Kiedy
odczuwaï w swoim ciele „szarpniÚcie” oznaczajÈce, ĝe prawdopodobnie zaczyna
popadaÊ w rutynÚ, natychmiast reagowaï, unikajÈc znudzenia.
34
Genialne NLP
Jak moĝesz wykorzystaÊ wiedzÚ o swoich programach
Mamy nadziejÚ, ĝe masz juĝ pojÚcie o tym, czym sÈ Twoje wartoĂci
wewnÚtrzne. Niektóre z nich przyswoiïeĂ sobie na tyle dobrze, ĝe
potrafisz siÚ nimi swobodnie posïugiwaÊ, w zaleĝnoĂci od zaistnia-
ïych okolicznoĂci. Oznacza to, ĝe jeĂli w danej sytuacji postÚpujesz
zgodnie z danym programem, moĝesz liczyÊ na to, iĝ odniesiesz sukces
w dziaïaniu. Moĝe siÚ jednak zdarzyÊ, ĝe zastosowanie tego samego
wzorca zachowañ, który siÚ poprzednio sprawdziï, w odmiennej
sytuacji nie przyniesie ĝadnych korzyĂci. Naszym zdaniem sukces
odniesiesz wtedy, gdy nauczysz siÚ swobodnie korzystaÊ z Twoich
programów. To, który z nich wybierzesz i wykorzystasz, pomoĝe
Ci zmaksymalizowaÊ korzyĂci i zminimalizowaÊ niepowodzenia.
Niedopasowanie
wartoĂci wewnÚtrznych
jest czÚstym powodem
nieporozumieñ,
konfliktów i stresu
Niedopasowanie wartoĂci wewnÚtrz-
nych jest czÚstym powodem niepo-
rozumieñ, konfliktów i stresu. Kiedy
ludzie mówiÈ o niezgodnoĂci charak-
terów, bez wÈtpienia majÈ na myĂli
niedopasowanie lub niezrozumienie
wartoĂci wewnÚtrznych.
Obserwujemy to w zwiÈzkach, które rozpadajÈ siÚ, poniewaĝ partne-
rzy nie dopasowali siÚ pod wzglÚdem programów dÈĝenie i unika-
nie. Podczas gdy jeden z partnerów czeka na drugiego, gotowy do
wyjĂcia na kolacjÚ ze znajomymi, drugi w najlepsze rozmawia przez
telefon, nic nie robiÈc sobie z wyznaczonej godziny wyjĂcia. Osoba
posiadajÈca program „unikanie” czuje siÚ maïo waĝna i sfrustro-
wana, podczas gdy osoba z programem „dÈĝenie” zastanawia siÚ, o co
to caïe zamieszanie. ZwiÈzek rozpada siÚ na skutek wielu sytuacji,
w których oba programy wchodzÈ ze sobÈ w konflikt.
Co wiÚcej, moĝesz zanudziÊ na ĂmierÊ osobÚ z programem ogóï, jeĝeli
zbyt szczegóïowo bÚdziesz opowiadaï o swojej drodze do pracy, sta-
nie zdrowia czy tym, co maïa Zuzia robiïa wczoraj, podczas wieczor-
WymyĂl swój sposób na sukces
35
nej kÈpieli. KtoĂ, kto przywiÈzuje duĝÈ wagÚ do moĝliwoĂci podej-
mowania decyzji, majÈc kilka opcji do wyboru, bÚdzie sfrustrowany,
jeĂli bÚdzie musiaï wywiÈzaÊ siÚ z zadania, korzystajÈc z narzuco-
nego planu piÚciu kroków. KtoĂ, kto wiecznie siÚ spóěnia i jest nie-
przygotowany, na pewno bÚdzie irytowaÊ osobÚ, która ceni sobie
dobrÈ organizacjÚ pracy. Mieszanie ze sobÈ programów moĝe dopro-
wadziÊ do powstawania róĝnych wzorców zachowañ u róĝnych ludzi.
Natomiast niedopasowanie programów osób, które, na przykïad, ze
sobÈ wspóïpracujÈ, jest czÚstÈ przyczynÈ stresu.
Programy, którymi dysponujesz, powstajÈ w sposób podĂwiadomy.
Dlatego gdy postÚpujesz wbrew swoim wzorcom zachowañ, odczu-
wasz w swoim ciele „szarpniÚcie”. Wtedy w Twojej gïowie mogÈ poja-
wiÊ siÚ pytania i stwierdzenia typu:
z „Dlaczego wiecznie spóěniam siÚ na spotkania?”.
z „Dlaczego dzieje siÚ tak, ĝe Sylwia i Paweï zawsze rezerwujÈ
wakacje z odpowiednim wyprzedzeniem, podczas gdy ja grzÚznÚ
w ulotkach turystycznych, nie mogÈc siÚ na nic zdecydowaÊ?”.
z „NienawidzÚ swojej pracy, ale jej nie zmieniÚ, poniewaĝ nie
jestem pewien, czy nowa da mi satysfakcjÚ”.
z „Dlaczego nie koñczÚ jednej rzeczy, zanim zacznÚ robiÊ
nastÚpnÈ?”.
z „Nie potrafiÚ siÚ na nic zdecydowaÊ”.
z „Niezaleĝnie od tego, jak bardzo siÚ staram, mój szef nigdy
mnie nie docenia”.
Czy Twoje wartoĂci wewnÚtrzne
hamujÈ Twoje dziaïania?
Podane powyĝej przykïady ilustrujÈ dobre i zïe strony konfliktów
powstaïych na skutek niedopasowania wartoĂci wewnÚtrznych. Dzieje
siÚ tak, poniewaĝ nie posiadasz elastycznoĂci w zastosowaniu róĝnych
36
Genialne NLP
programów i swobody w korzystaniu z róĝnych wzorców zachowañ.
Poniĝej opisujemy Êwiczenie, które pomoĝe Ci odkryÊ, jak pewne
wzorce zachowañ doprowadzajÈ do konfliktów w Twoim ĝyciu.
Rozpoznawanie konfliktu powstaïego
w oparciu o wartoĂci wewnÚtrzne
Krok 1.
SpoĂród podanych opisów programów wybierz te wzorce zachowañ, które sÈ
u Ciebie dominujÈce. Zapisz nazwy programów poniĝej.
Program:
Program:
Program:
Krok 2.
Opisz sytuacjÚ, w której doszïo do konfliktu z innÈ osobÈ, lub gdy poczuïeĂ stres
podczas wykonywania jakiegoĂ zadania.
Sytuacja:
Krok 3.
Przeanalizuj rolÚ, jakÈ odgrywaïeĂ w opisanej powyĝej sytuacji, i zadaj sobie pytanie,
który z programów wypisanych przez Ciebie w kroku 1. jest odpowiedzialny za
konflikt. Wyobraě sobie, jak ta sytuacja mogïaby siÚ potoczyÊ, gdybyĂ zachowaï
siÚ zupeïnie inaczej. Zastanów siÚ nad tym. Dziaïanie w sposób przeciwny niĝ ten,
do którego przywykïeĂ, moĝe wydawaÊ Ci siÚ dziwne, ale jest to znak, ĝe nabierasz
elastycznoĂci w stosowaniu róĝnych programów.
Sposób reagowania na okreĂlone sytuacje uzaleĝniony jest od ěródïa
i przyczyn wyznawania takich, a nie innych wartoĂci. Jeĝeli zdarzyïo
Ci siÚ w ĝyciu, ĝe zawiodïa CiÚ osoba, którÈ darzyïeĂ ogromnym za-
ufaniem, moĝesz zareagowaÊ na kilka sposobów. Moĝesz poprzysiÈc,
ĝe juĝ nigdy nikomu nie zaufasz lub zdecydowaÊ, ĝe na przyszïoĂÊ
WymyĂl swój sposób na sukces
37
bÚdziesz bardziej ostroĝny w obdarowywaniu ludzi zaufaniem. Albo
jeszcze inaczej, moĝesz nadal ufaÊ ludziom, majÈc nadziejÚ, ĝe pew-
nego dnia to doceniÈ. U podïoĝa kaĝdej z wymienionej reakcji leĝy
inna wartoĂÊ, która powstaïa wraz ze zdobywanym przez Ciebie
doĂwiadczeniem ĝyciowym.
Manipulacja wartoĂciami wewnÚtrznymi
w celu zwiÚkszenia moĝliwoĂci wyboru
CzÚsto ĂwiadomoĂÊ istnienia i charakteru wïasnych wartoĂci we-
wnÚtrznych moĝe byÊ ěródïem zmiany Twojego zachowania. Cza-
sami jednak sama ĂwiadomoĂÊ to za maïo, by zdecydowaÊ siÚ na
wprowadzanie zmian. W podjÚciu takiej decyzji mogÈ Ci pomóc
okolicznoĂci wskazujÈce, ĝe zmiana zachowania byïaby bardzo ko-
rzystna. Poniewaĝ wiÚkszoĂÊ zachowañ wynika z Twoich przyzwy-
czajeñ, trudnoĂÊ polega na tym, aby umieÊ przeïamaÊ stare nawyki
i stworzyÊ nowe.
Genialny przykïad
Jerzy miaï programy od i autorytet zewnÚtrzny. W zwiÈzku z tym przez wiele lat
podejmowaï decyzje w oparciu o to, czego chciaï tak naprawdÚ unikaÊ (motywacja
ostroĝnych). Program „od” w poïÈczeniu ze wzorcem zachowañ „autorytet zewnÚtrzny”
spowodowaï, ĝe czuï siÚ niepewnie w sytuacji dokonywania wyborów. ObecnÈ pracÚ
podjÈï 15 lat temu nie dlatego, ĝe chciaï, ale dlatego, ĝe baï siÚ byÊ bezrobotnym.
Jedna decyzja sprawiïa, ĝe przez 15 lat wykonywaï pracÚ, której nie cierpiaï. Udaïo
mu siÚ jÈ utrzymaÊ tylko dziÚki unikaniu sytuacji problemowych — posunÈï siÚ nawet
do tego, ĝe nie chciaï spotykaÊ siÚ z pozostaïymi kierownikami.
½ródïem stresu dla Jerzego byïo obsesyjne unikanie trudnych sytuacji oraz nieumiejÚtnoĂÊ
podejmowania decyzji. Przy niewielkiej pomocy udaïo mu siÚ zmieniÊ przyzwyczajenia.
Jest teraz bardziej pewny siebie, czuje siÚ mïodszy i zdrowszy.
38
Genialne NLP
Jeĝeli wyksztaïciïeĂ w sobie silne przyzwyczajenie do pewnych zacho-
wañ, na poczÈtku moĝesz czuÊ siÚ nieswojo, dziaïajÈc wbrew niemu.
Na przykïad, nagïe wprowadzanie zmian moĝe byÊ trudne dla osoby,
która zawsze unikaïa nowych sytuacji. PoczÈtkowo nowe zachowanie
moĝe wydawaÊ Ci siÚ nienaturalne. Wtedy moĝesz odczuÊ swego
rodzaju „szarpniÚcie” w swoim ciele oznaczajÈce, ĝe robisz coĂ wbrew
sobie i powinieneĂ wróciÊ do dawnych przyzwyczajeñ. JeĂli dojdzie
do takiej sytuacji, przypomnij sobie, dlaczego chcesz zmieniÊ okre-
Ălone zachowanie. Poczucie dyskomfortu powinno zniknÈÊ wraz
z systematycznym wprowadzaniem nowego wzorca zachowañ. MyĂl
o „szarpniÚciu”, które powstaje w Twoim ciele, jak o boděcu do
zmian dawnych przyzwyczajeñ na nowe, które pomogÈ Ci staÊ siÚ
bardziej elastycznym w stosowaniu róĝnych wzorców zachowañ.
Genialna rada
Wsïuchuj siÚ w swoje wypowiedzi, zwïaszcza te zawierajÈce sïowa: muszÚ,
powinienem i potrzebujÚ. Czy te sïowa ograniczajÈ CiÚ w jakikolwiek sposób?
Czy rzeczy, które uwaĝasz za waĝne, sÈ takie naprawdÚ? A moĝe byĂ
przewartoĂciowaï zdania zawierajÈce sïowa: muszÚ, powinienem i potrzebujÚ?
Czy zyskasz coĂ, jeĂli przestaniesz siÚ upieraÊ, ĝeby pewne rzeczy robiÊ tylko w taki,
a nie inny sposób? Wprowadzaj nowe wzorce zachowañ poprzez ich systematyczne
powtarzanie. Im czÚĂciej bÚdziesz wprowadzaï w ĝycie nowy wzorzec zachowañ,
tym szybciej zacznie on dziaïaÊ. Obserwuj ludzi, których podziwiasz, pod kÈtem
tego, jak siÚ zachowujÈ. NaĂladuj ich zachowanie. PrzyglÈdaj siÚ temu, co robiÈ,
i wsïuchuj w to, co mówiÈ. PostÚpujÈc w taki sposób, sprawisz, ĝe wysiïek
zwiÈzany ze zmianÈ zachowania nie bÚdzie spoczywaï tylko na Twoich barkach.
Pobierz darmowy fragment (pdf)