Darmowy fragment publikacji:
Wydawnictwo PLACET zaprasza Państwa do zapoznania się
z naszą ofertą.
PLACET –
słowo niegdyś używane w naszym
języku a zapożyczone
z łaciny oznaczało: przyzwolenie, zgodę, a też ,,podobać się”. To właśnie przyjęliśmy za
filozofię działania: w zgodzie, dla wygody i zadowolenia, przy pełnym zaufaniu – autorów,
czytelników i rynku.
Od początku zajmujemy się też ściśle określoną tematyką, a mianowicie wydajemy tyl-
ko dzieła z dziedziny szeroko pojętego zarządzania przedsiębiorstwami, finansów i ekono-
mii. Zdajemy sobie sprawę, że jest to literatura trudna – więc dokładamy starań redakcyj-
nych aby była zrozumiała dla każdego wykształconego czytelnika. Nie wydajemy książek
z cyklu „Jak wzbogacić się w jeden dzień”, ale prace prezentujące rzetelną i nowoczesną
wiedzę, które mogą być zarówno podręcznikami dla studiującej młodzieży, jak i podręczni-
kami-poradnikami służącymi dokształcaniu (samokształceniu) kadr kierowniczych przed-
siębiorstw dostosowujących swoje struktury i metody zarządzania do stale przekształcającej
się gospodarki rynkowej.
Od początku istnienia komercyjnej sieci Internet w Polsce mamy swoją witrynę
www.placet.pl. Tam można śledzić nowości i zamierzenia wydawnicze, a także skorzystać
z „Bazy wiedzy”.
Zapraszamy do lektury
W serii, z której jest ta książka są również:
1. Jerzy Kisielnicki, Henryk Sroka Systemy Informacyjne Biznesu
2. Zbigniew Szyjewski Metodyki zarządzania projektami informatycznymi
3. Małgorzata Dolińska Projektowanie systemów informacyjnych
4. Adam Nowicki (red.) Komputerowe wspomaganie biznesu
Projekt okładki serii:
Aleksandra Olszewska
Redakcja:
Leszek Plak
Recenzent:
dr. hab. Marek Pawlak, prof. KUL
© Copyright by Wydawnictwo Placet 2007
Publikacja ani jej części nie mogą być w żadnej formie i za pomocą jakichkolwiek
środków technicznych reprodukowane bez zgody właściciela copyright.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Wydanie EBOOK
Wydawca:
Wydawnictwo PLACET
http://www.placet.pl
ISBN 978- 83-7488-062-6
Skład i łamanie: PLACET
Druk i oprawa: ebook
Spis treści
SŁOWNIK WYBRANYCH TERMINÓW STOSOWANYCH W PRACY ................................................ 7
WYKAZ NIEKTÓRYCH SKRÓTÓW ............................................................................................. 8
WPROWADZENIE ................................................................................................................... 11
ROZDZIAŁ 1. E-BIZNES I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWAMI NOWEJ
GOSPODARKI ................................................................................................... 29
1.1. WSPÓŁCZESNA EWOLUCJA KONCEPCJI I SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA .............................. 24
1.1.1. PRZYCZYNY EWOLUCJI – CECHY NOWEJ GOSPODARKI ................................................ 24
1.1.2. PRESJA TECHNOLOGICZNA GLOBALNEGO RYNKU I JEJ PRZEJAWY ............................... 28
1.1.3. WSPÓŁCZESNE KIERUNKI ROZWOJU NAUK ZARZĄDZANIA .......................................... 35
1.2. NOWE KONCEPCJE KREOWANIA WARTOŚCI I STRATEGIE KONKUROWANIA .................... 41
1.2.1. ŁAŃCUCHY, SKLEPY I SIECI WARTOŚCI ........................................................................ 41
1.2.2. ORGANIZACJE WIRTUALNE ......................................................................................... 45
1.3. SEGMENTY, MODELE I CELE WDROŻEŃ BIZNESU ELEKTRONICZNEGO ............................ 51
1.3.1. SEGMENTY GOSPODARKI INTERNETOWEJ .................................................................... 51
1.3.2. MODELE E-BIZNESU .................................................................................................... 52
1.3.3. CELE DEKLARATYWNE I FAKTYCZNE WDROŻEŃ E-BIZNESU ........................................ 57
1.3.4. KLASYFIKACJA CELÓW WDRAŻANIA E-BIZNESU W PRZEDSIĘBIORSTWIE ..................... 60
1.4. PROBLEM RECEPCJI ZAAWANSOWANYCH ROZWIĄZAŃ BIZNESU ELEKTRONICZNEGO
I CELE NAUKOWE PRACY .............................................................................................. 64
1.5. PODSUMOWANIE ............................................................................................................ 67
ANEKS 1. PRAKTYKA NOWEJ GOSPODARKI STUDIUM PRZYPADKU (TAJWAN, 2005) ............ 69
ROZDZIAŁ 2. EGZOGENICZNE UWARUNKOWANIA RECEPCJI
ZAAWANSOWANYCH ROZWIĄZAŃ BIZNESU
ELEKTRONICZNEGO .................................................................................... 74
2.1. UWAGI WSTĘPNE ............................................................................................................ 74
2.2. RANKINGI NOWOCZESNOŚCI GOSPODAREK I ICH GOTOWOŚCI SIECIOWEJ ....................... 76
2.2.1. ETAPY ROZWOJU RANKINGÓW NOWEJ GOSPODARKI ................................................... 76
2.2.2. RANKING NRI (NETWORKED READINESS INDEX) .......................................................... 78
2.2.3. RANKING KEI (KNOWLEDGE-BASED ECONOMY INDEX) ................................................ 91
2.2.4. RANKINGI KBE/S (KNOWLEDGE-BASED ECONOMY AND SOCIETY) ................................ 99
2.3. RANKINGI E-READINESS ................................................................................................ 108
2.3.1. UWAGI WPROWADZAJĄCE ......................................................................................... 108
2.3.2. CSPP READINESS GUIDE ........................................................................................... 112
2.3.3. METODYKA THE CENTER FOR INTERNATIONAL DEVELOPMENT .................................. 113
2.3.4. E-COMMERCE READINESS ASSESSMENT ...................................................................... 114
2.3.5. INTERNATIONAL SURVEY OF E-COMMERCE ................................................................. 115
2.3.6. METODYKA MCCONNELL ......................................................................................... 117
2.3.7. METODYKA CIDCM – NEGOTIATING THE NET MODEL .............................................. 118
2.3.8. METODYKA MOSAIC .............................................................................................. 119
2.3.9. METODYKA THE ECONOMIST .................................................................................... 120
2.3.10. PODSUMOWANIE ..................................................................................................... 124
2.4. IDENTYFIKACJA I KLASYFIKACJA EGZOGENICZNYCH CZYNNIKÓW RECEPCJI ZRBE ..... 127
ANEKS 2. WYKAZ ŹRÓDEŁ INTERNETOWYCH POŚWIĘCONYCH RANKINGOM E-READINESS .. 135
ROZDZIAŁ 3. ENDOGENICZNE CZYNNIKI WARUNKUJĄCE IMPLEMENTACJĘ
E-BIZNESU ....................................................................................................... 138
3.1. KLASYFIKACJA ENDOGENICZNYCH CZYNNIKÓW RECEPCJI BIZNESU
ELEKTRONICZNEGO .................................................................................................... 139
3.2. STRATEGICZNE CZYNNIKI RECEPCJI E-BIZNESU ............................................................ 142
3.2.1. NET READINESS I WRAŻLIWOŚĆ INTERNETOWA PRZEDSIĘBIORSTWA ......................... 142
3.2.2. WYBRANE BADANIA STRATEGICZNYCH CZYNNIKÓW SUKCESU E-BIZNESU ............... 148
3.2.3. ZESTAWIENIE STRATEGICZNYCH CZYNNIKÓW RECEPCJI ZRBE ................................ 153
3.3. ŚRODOWISKOWE I PROCESOWE CZYNNIKI RECEPCJI E-BIZNESU ................................... 156
3.3.1. MODEL AKCEPTACJI TECHNOLOGII – TAM ............................................................... 157
3.3.2. MODEL ADEKWATNOŚCI ZADAŃ I TECHNOLOGII – TTF............................................. 160
3.3.3. WYBRANE BADANIA ŚRODOWISKOWYCH I PROCESOWYCH CZYNNIKÓW
RECEPCJI E-BIZNESU ................................................................................................... 164
3.3.4. KLASYFIKACJA ŚRODOWISKOWYCH I PROCESOWYCH CZYNNIKÓW RECEPCJI ZRBE . 170
ROZDZIAŁ 4. LUKA E-TECHNOLOGICZNA I LUKA E-ORGANIZACYJNA
W POLSCE ........................................................................................................ 177
4.1. UWAGI WSTĘPNE .......................................................................................................... 178
4.2. LUKA E-TECHNOLOGICZNA POLSKIEJ GOSPODARKI ...................................................... 183
4.2.1. METODA POMIARU .................................................................................................... 183
4.2.2. KORELACJE WSKAŹNIKÓW NOWEJ GOSPODARKI ....................................................... 184
4.2.3. WIELKOŚĆ LUKI E-TECHNOLOGICZNEJ W POLSCE ..................................................... 189
4.3. LUKA E-ORGANIZACYJNA W POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH .................................. 195
4.3.1. CHARAKTERYSTYKA PROBLEMU ............................................................................... 195
4.3.2. ZAŁOŻENIA BADAWCZE, METODYKA BADAŃ ORAZ WARSTWOWANIE
PRÓBY BADAWCZEJ .................................................................................................... 196
4.3.3. GOTOWOŚĆ INTERNETOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW ......................................... 200
4.3.4. WIELKOŚĆ LUKI E-ORGANIZACYJNEJ W POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH ................ 205
4.3.5. KONKLUZJE .............................................................................................................. 209
4.4. PODSUMOWANIE .......................................................................................................... 217
ANEKS 3. PROCEDURA OKREŚLANIA WIELKOŚCI LUKI E-ORGANIZACYJNEJ
W PRZEDSIĘBIORSTWIE ............................................................................................... 221
ROZDZIAŁ 5. MODEL RECEPCJI ZAAWANSOWANYCH ROZWIĄZAŃ
BIZNESU ELEKTRONICZNEGO (EBRM) .............................................. 227
5.1. UWAGI WPROWADZAJĄCE ............................................................................................ 227
5.2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I ORYGINALNOŚĆ MODELU RECEPCJI
ZAAWANSOWANYCH ROZWIĄZAŃ BIZNESU ELEKTRONICZNEGO ................................ 230
5.3. ELEMENTY SKŁADOWE I STRUKTURA WEWNĘTRZNA MODELU EBRM ......................... 232
5.3.1. POZIOMY SZCZEGÓŁOWOŚCI W MODELU EBRM ....................................................... 232
5.3.2. POZIOM EKSPLORACYJNY MODELU EBRM ............................................................... 235
5.3.3. POZIOM OPERACYJNY MODELU EBRM ..................................................................... 237
5.4. HIPOTEZY BADAWCZE W MODELU EBRM ................................................................... 244
5.5. PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ RECEPCJI E-BIZNESU W POLSCE ............................... 249
5.5.1. GRUPY HOMOGENICZNE I REGRESJA W GRUPIE BADAWCZEJ ..................................... 249
5.5.2. WRAŻLIWOŚĆ INTERNETOWA PRZEDSIĘBIORSTWA A RECEPCJA E-BIZNESU .............. 254
5.5.3. POZIOM NET READINESS A POZIOM RECEPCJI E-BIZNESU .......................................... 258
5.5.4. ZWIĄZEK PROFILU PRZEDSIĘBIORSTWA Z POZIOMEM RECEPCJI E-BIZNESU ............... 262
5.6. WERYFIKACJA HIPOTEZ BADAWCZYCH ......................................................................... 266
5.7. SYNTEZA WYNIKÓW BADAŃ I UOGÓLNIENIE WNIOSKÓW ............................................. 274
ROZDZIAŁ 6. STRATEGIA ELASTYCZNEJ ADAPTACJI E-BIZNESOWEJ
PRZEDSIĘBIORSTWA I JEJ WDRAŻANIE .......................................... 280
6.1. PROBLEM WZAJEMNYCH RELACJI MIĘDZY STRATEGIAMI BIZNESOWYMI
A STRATEGIAMI IS/IT W PRZEDSIĘBIORSTWIE .............................................................. 280
6.1.1. UWAGI WPROWADZAJĄCE ......................................................................................... 280
6.1.2. MODEL HENDERSONA-VENKATRAMANA .................................................................. 283
6.1.3. INNE UJĘCIA I WSKAZÓWKI TEORETYCZNE ................................................................ 285
6.2. STRATEGIA ELASTYCZNEJ ADAPTACJI FIRMY DO KONKUROWANIA
W WARUNKACH NOWEJ GOSPODARKI ........................................................................... 288
6.2.1. PODSTAWOWE ELEMENTY STRATEGII ....................................................................... 288
6.2.2. PROCEDURA FORMUŁOWANIA STRATEGII SEAEB .................................................... 291
6.3. PROCEDURY WDROŻENIOWE SEAEB W WARUNKACH POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW ... 296
6.3.1. WYBRANE ASPEKTY WDRAŻANIA STRATEGII SEAEB ............................................... 296
6.3.2. ETAPY WDROŻENIA STRATEGII SEAEB .................................................................... 302
6.4. PODSUMOWANIE .......................................................................................................... 317
ANEKS 4. WYKORZYSTANIE MODELU EBRM W STRATEGII ELASTYCZNEJ ADAPTACJI E-
BIZNESOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA .............................................................................. 321
ZAKOŃCZENIE ................................................................................................................... 324
1. WYNIKI NAUKOWE I APLIKACYJNE PRACY ...................................................................... 325
2. REKOMENDACJE DLA POLITYKI GOSPODARCZEJ.............................................................. 329
3. REKOMENDACJE DLA PRAKTYKI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ .................................... 334
BIBLIOGRAFIA .................................................................................................................... 338
SPIS TABEL ......................................................................................................................... 346
SPIS RYSUNKÓW ................................................................................................................. 349
ZAŁĄCZNIK 1. KWESTIONARIUSZ BADAWCZY .................................................................... 352
ZAŁĄCZNIK 2. SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADAŃ NET READINESS ORAZ POZIOMU
LUKI E-ORGANIZACYJNEJ W POLSCE ........................................................................... 358
Z.2.1. GOTOWOŚĆ SIECIOWA I LUKA E-ORGANIZACYJNA W PRZEDSIĘBIORSTWACH O NISKIEJ
WRAŻLIWOŚCI INTERNETOWEJ ................................................................................... 358
Z.2.2. GOTOWOŚĆ SIECIOWA I LUKA E-ORGANIZACYJNA W PRZEDSIĘBIORSTWACH O
WYSOKIEJ WRAŻLIWOŚCI INTERNETOWEJ ................................................................... 361
Z.2.3. GOTOWOŚĆ SIECIOWA I LUKA E-ORGANIZACYJNA W PRZEDSIĘBIORSTWACH
PRODUKCYJNYCH ....................................................................................................... 364
Z.2.4. GOTOWOŚĆ SIECIOWA I LUKA E-ORGANIZACYJNA W PRZEDSIĘBIORSTWACH
USŁUGOWYCH ............................................................................................................ 366
Słownik wybranych terminów
stosowanych w pracy
E-biznes
(biznes elektroniczny, biznes internetowy) odnosi się do wykorzystania
w przedsiębiorstwie wszystkich aplikacji opartych na sieci i przeznaczonych
do obsługi relacji typu: przedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo (business-to-
business), przedsiębiorstwo – klient (business-to-consumer), przedsiębiorstwo
– dostawca (business-to-supplier) oraz przedsiębiorstwo – pracownicy (busi-
ness-to-employees).
Zaawansowane rozwiązanie biznesu elektronicznego tworzą wewnętrzne i zewnętrzne
innowacje techniczne i organizacyjne wykorzystujące systemy i technologie in-
formacyjne (IS/IT).
Metodyka Net Readiness (NR), jest zbiorem narzędzi i procedur umożliwiających przed-
siębiorstwu ocenę poziomu Net Ready (zob. niżej) oraz uruchomienie wysoce
efektywnych procesów biznesowych wykorzystujących technologie internetowe.
Net Ready, czyli gotowość sieciowa, gotowość do prowadzenia e-biznesu, jest subiektyw-
ną kombinacją czterech czynników o skoncentrowanym, rzeczywistym i wy-
miernym charakterze, tj.: przywództwa (Leadership), zarządzania (Governan-
ce), kompetencji (Organizational Competencies) i technologii (Technology).
Luka e-technologiczna danej gospodarki to różnice między poziomem rozwoju tej gospo-
darki i gospodarek najbardziej zaawansowanych w obszarze zastosowań nowo-
czesnych rozwiązań IS/IT.
Luka e-organizacyjna określa różnice występujące między rozpatrywanym przedsiębior-
stwem a najbardziej rozwiniętymi przedsiębiorstwami konkurencyjnymi
w obszarze zastosowań zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego.
Recepcja zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego oznacza przyjmowanie
i przenoszenie tych rozwiązań w dostrzegalne for-my działania strategicznego, tak-
tycznego i operacyjnego przedsiębiorstwa.
Strategia elastycznej adaptacji firmy do konkurowania w warunkach e-biznesu (SE-
AEB) oznacza koherentny i celowy zbiór decyzji oraz działań z obszaru
e-biznesu, podejmowanych w określonym czasie, zintegrowanych z ogólną
strategią biznesową przedsiębiorstwa i elastycznie reagujących na jej zmiany.
Implementacja zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego oznacza cało-
kształt działań zmierzających do uzyskiwania i przyswajania synergicznych
efektów powstających w procesach recepcji, wdrażania i wykorzystywania
tych rozwiązań w przedsiębiorstwie.
Wykaz niektórych skrótów
ABS
APEC
– Australijski Urząd Statystyczny, Australian Bureau of Statistics
– Forum Współpracy Gospodarczej Państw Regionu Azja-Pa-cyfik, Asia-Pacific
Economic Cooperation
ARF
B2B
BASIS – strategia implementacji zaawansowanych systemów biznesowych, Business
– strategia „cel – gotów – pal”, Aim – Ready – Fire
– model współpracy e-biznesowej przedsiębiorstw, Business to Business
Advanced System Implementation Strategy
BPM
BPR
BSC
CASE
– modele procesów biznesowych, Business Process Model
– reinżynieria procesów biznesowych, Business Process Reengineering
– strategiczna karta wyników, Balanced Scorecard
– komputerowo zintegrowana inżynieria systemów/oprogramo-wania, Compu-
ter Aided System/Software Engineering
CASE-I/IPSE – metodyka zintegrowanego wspomagania projektów, Integrated Project
Supporting Environment
CAx
– komputerowe wspomaganie różnorodnych rozwiązań technicznych i organi-
zacyjnych, Computer Aided Systems
CID
– metodyka oceny poziomu nowej gospodarki, The Center for International
Development at Harvard University
CIDCM – metodyka oceny poziomu nowej gospodarki, Center for International Devel-
opment and Conflict Management at the University of Maryland
CKM
CRM
CSF
CSPP
– zarządzanie wiedzą o konsumencie, Customer Knowledge Management
– zarządzanie relacjami z klientem, Customer Relationship Management
– kluczowe czynniki sukcesu, Critical Success Factors
– metodyka oceny poziomu nowej gospodarki, The Computer Systems Policy
Project
– cyfrowa linia abonencka, Digital Subscriber Line
DSL
EBRM – model recepcji zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego, E-
Business Reception Model
ECR
– system efektywnej obsługi klienta w łańcuchu dostaw zorientowanym na klien-
ta, Efficient Customer Response
EDI
EUCS
EVA
FP
GCI
– systemy elektronicznej wymiany danych, Electronic Data Interchange
– czynniki satysfakcji użytkownika końcowego, End-user computing satisfaction
– ekonomiczna wartość dodana, Economic Value Added
– metodyka punktów funkcyjnych, Function Points
– wskaźnik wzrostu konkurencyjności, Growth Competitiveness Index
GS
– strategia permanentnej regeneracji przewagi konkurencyjnej, Generative
strategy
GOW
HRM
HV
– gospodarka oparta na wiedzy, Knowledge economy
– zarządzanie zasobami ludzkimi, Human Ressources Management
– model integracji strategii biznesu i strategii IT Hendersona-Venkatramana,
Strategic Alignment Model
ICT
– technologie informacyjne i komunikacyjne, Information and Communication
Technology
– wskaźnik innowacyjności, Innovation Index
II
INEXSK – metodyka: Infrastruktura – Doświadczenie – Umiejętności –Wiedza, Infra-
structure – Experience – Skills – Knowledge Methodology
IQ
IS/IT
– współczynnik internetowy, Internet Quotient
– systemy i technologie informacyjne, Information Systems-Information Tech-
nology
– dostawca usług internetowych, Internet Services Provider
ISP
ISP-BP i BP-ISP – integracja strategiczna planu systemów informacyjnych i biznes planu,
Information Systems Plan – Business Plan, Business Plan – Information Sys-
tems Plan
IT
KBE/S – wskaźnik gospodarki i społeczeństwa opartego na wiedzy, Knowledge-based
– technologie informacyjne, Information Technology
Economy and Society
KBS
KEI
MIS
MOSAIC – metodyka oceny poziomu nowej gospodarki, The Mosaic Group Methodo-
– systemy oparte na wiedzy, Knowledge-based Systems
– wskaźnik gospodarki opartej na wiedzy, Knowledge-based Economy Index
– systemy informacyjne zarządzania, Management Information Systems, MIS
logy
MSP
MVA
NE
NEI
NR
NRI
– małe i średnie przedsiębiorstwa, Small and Medium Enterprises, SMEs
– rynkowa wartość dodana, Market Value Addend
– nowa gospodarka, New Economy
– wskaźnik nowej gospodarki R. D. Atkinsona, New Economy Index
– metodyka określania gotowości sieciowej Cisco, Net Readiness
– wskaźnik nowej gospodarki Uniwersytetu Harvarda, The Net-worked Readi-
ness Index
PRINCE – metodyka zarządzania projektami informatycznymi, PRojects IN Controlled
Environments
RTE
SAM
SCI
SCOR
– gospodarka czasu rzeczywistego, Real Time Economy
– model strategicznego dopasowania, Strategic Alignment Model
– wskaźnik cytowań naukowych, Science Citation Index
– model referencyjny dla łańcucha dostaw, Supply Chain Reference Operations
SEAEB – strategia elastycznej adaptacji firmy do konkurowania w warunkach e-
SIK
SISP
SWD
TAM
TPB
TRA
TSR
TTF
biznesu, Flexible E-Business Adaptation Strategy
– systemy informowania kierownictwa, Executive Information System, EIS
– planowanie rozwoju strategicznych systemów informacyjnych, Strategic In-
formation Systems Planning
– systemy wspomagania decyzji, Decision Support Systems, DSS
– model akceptacji technologii F.D. Davisa, Technology Acceptance Model
– teoria planowego działania, Theory of Planned Behavior
– teoria uzasadnionego działania, Theory of Reasoned Action
– całkowity zysk dla akcjonariuszy, Total Shareholder Revenue
– model adekwatności zadań i technologii Goodhue’a-Thomp-sona, Task-
Technology Fit
UCM
VBM
WIPO
– modele przypadków użycia, Use Case Models
– zarządzanie wartością dodaną firmy, Value Based Management
– Światowa Organizacja Ochrony Własności Intelektualnej, World Intellectual
Property Organisation
WITSA
– metodyka oceny poziomu nowej gospodarki według Międzynarodowego
Stowarzyszenia Technologii i Usług Informacyjnych WITSA, The World In-
formation Technology and Services Alliance
ZRBE
– zaawansowane rozwiązania biznesu elektronicznego, E-Busi-ness Advanced
Solutions
Wprowadzenie
Nowa gospodarka (new economy), która na dobre rozpoczęła się wraz
z upowszechnieniem się Internetu i która łączy tak pozornie odległe zjawi-
ska jak globalizacja oraz rzeczywistość wirtualna, wywołuje drastyczne
zmiany warunków funkcjonowania przedsiębiorstw. Kluczowymi determi-
nantami pozycji konkurencyjnej współczesnego przedsiębiorstwa stają się
m.in.1: globalny zasięg konkurencji oraz uzyskanie wysokiego tempa wdra-
żania i komercjalizacji innowacji technologicznych, szczególnie związanych
z techniką informacyjną (Information Systems-Information Technology,
IS/IT). Przedsiębiorstwa funkcjonujące w burzliwym otoczeniu nowej go-
spodarki muszą opierać swoją bieżącą działalność na dwóch założeniach.
Pierwszym z nich jest konieczność uzyskania i utrzymania odpowiedniego
poziomu konkurencyjności. Każde przedsiębiorstwo narażone jest na
wzmożoną, zglobalizowaną konkurencję nie tylko ze strony tradycyjnych,
lecz głównie – nowych uczestników rynku. Jej podstawową cechą jest pre-
sja na obniżanie kosztów i pozyskiwanie nowych klientów szybciej i łatwiej
niż poprzednio. Jednak współczesne reguły prowadzenia biznesu wywołują
krótkotrwałość większości przewag konkurencyjnych i wymagają od przed-
siębiorstw wysokiej elastyczności w utrzymywaniu i kreowaniu efektywno-
ści organizacyjnej. Przedsiębiorstwa są zmuszone do działania w myśl stra-
tegii ciągłego odnawiania w otoczeniu (generative strategy). Polega ona nie
na poszukiwaniu długotrwałej przewagi konkurencyjnej, lecz na wykreowa-
niu organizacji, zdolnej do nieustannego regenerowania swojej przewagi
w odpowiedzi na zmiany otoczenia.2
Drugim założeniem, imperatywem dla współczesnych przedsiębiorstw,
jest wymóg stosowania rozwiązań wykorzystujących infrastrukturę Interne-
tu. Systemy i technologie informacyjne oraz wykorzystujące je rozwiązania
1 D. Littler, D. Knights, R. Coombs, B.P. Bloomfield, (2000), Information Technology and Organiza-
tions. Strategies, Networks, and Integration, Oxford University Press.
biznesowe pozwalają przedsiębiorstwu utrzymywać i kreować przewagę
konkurencyjną wynikającą nie tyle z samego faktu bycia uczestnikiem biz-
nesu elektronicznego, lecz z tego, że aby nim się stać, firma musi dokony-
wać znaczącego i permanentnego podnoszenia własnej sprawności we-
wnętrznej. Wyniki badań empirycznych prowadzonych w najbardziej roz-
winiętych krajach świata pokazują, że tylko firmy inwestujące w IS/IT są
w stanie jednocześnie osiągać cztery fundamentalnie różne cele: transakcyj-
ne, infrastrukturalne, informacyjne i strategiczne; a decyzje w dziedzinie
inwestycji w IS/IT poprawiają w perspektywie długoterminowej zdolność
konkurencyjną firmy.3
Wnioski z tych obserwacji przeniesione na poziom przedsiębiorstw
wskazują nie tylko potrzebę ustawicznych innowacji w obszarze IS/IT, lecz
również kładą nacisk na tworzenie, wdrażanie i realizację strategii bizneso-
wych opartych na tych systemach. Kompleksowe innowacje wykorzystujące
IS/IT, mocno zakotwiczone w strategii i kulturze organizacyjnej, są w stanie
wspierać rynkowy rozwój zarówno przedsiębiorstw już istniejących, jak
i nowo powstających. Swoisty modus operandi nowoczesnego, skutecznego
przedsiębiorstwa stanowi strategia ARF (Aim – Ready – Fire), w której liczy
się szybkość, innowacyjność i skuteczność działania, orientacja na potrzeby
klienta i zacieśnianie wzajemnych relacji w całym łańcuchu wartości przed-
siębiorstwa.4
Problem aplikacji systemów i technologii informacyjnych na poziomie
przedsiębiorstw ma swoje bezpośrednie przełożenie na skalę makroekono-
miczną. Badania Banku Światowego pokazują silną korelację między po-
2 D. Nadler, R.B. Shaw, E. Walton, (1995), Discontinuous Change. Leading Organizational
Transformation, Jossey-Bass Inc.
3 Zob. np. S.B. Reddy, R. Reddy, (2002), Competitive agility and the challenge of legacy information
systems, Industrial Management Data Systems , Vol. 102, No. 1, pp. 5–16 oraz P. Weill,
M. Broadbent, (1998), Leveraging the New Infrastructure. How Market Leaders Capitalize on In-
formation Technology, Harvard Business School Press.
4 B. McNurlin, R.H. Sprague, (2000), Information Systems Management in Practice, Pren-
tice Hall, 5th ed., New Jersey, s. 40 oraz B. Davidson, (2004), Breakthrough, John Wiley
Sons, Inc.
13
ziomem PKB per capita a wskaźnikiem gospodarki wiedzy KEI.5 Wskaźnik
ten wzrósł w Polsce w latach 1995–2005 z 6,85 do 7,19 i zapewnił awans
naszej gospodarki w rankingu Networked Readiness Index (NRI) Uniwersy-
tetu Harvarda z 47. na 35. miejsce6, co świadczy o istotnej poprawie wyko-
rzystania systemów i technologii informacyjnych. Jednak w dalszym ciągu
polska gospodarka zaliczana jest do grupy gospodarek o niskim poziomie
penetracji Internetu (w ujęciu infrastrukturalnym) i w efekcie – niewielkim
wykorzystaniu rozwiązań biznesu elektronicznego.7 Strategiczna ocena go-
towości Polski do przejścia w kierunku społeczeństwa informacyjnego we-
dług rankingu Światowego Forum Gospodarczego jest bardzo niska.
W 2004 roku Polska zajęła 72. miejsce spośród 104. sklasyfikowanych
przez The Economist krajów świata.8 Jednocześnie analitycy Banku Świa-
towego wskazują, że ważniejsze od umożliwienia dostępu do nowej infra-
struktury jest rozwinięcie umiejętności korzystania z niej oraz szerokie
wdrażanie rozwiązań IS/IT w gospodarce w celu obniżenia kosztów trans-
akcyjnych i zwiększenia efektywności.9
Doświadczenia wielu krajów potwierdzają, że mamy tu do czynienia
z wzajemnie zależnymi procesami na szczeblu mikro- i makroekonomicz-
nym. Z jednej strony wdrażanie IS/IT w przedsiębiorstwach pozytywnie
oddziaływuje na całą gospodarkę, zwiększa jej globalną konkurencyjność.
Z drugiej strony jednak możliwość skutecznego zastosowania technik IS/IT
na poziomie przedsiębiorstw jest silnie uwarunkowana stopniem rozwoju
5 C. Dahlman, (2002), The Knowledge Economy: Implications for Poland, World Bank Institute.
[więcej – zob. podrozdz. 2.2.3.].
6 Harvard University, (2003), The Global Information Technology Report 2001-2002: Readiness for
the Networked World, Center for International Development at Harvard University, Cambridge,
MA, USA, May, ss. 164–303 oraz Harvard University, (2005), The Networked Readiness Index
Rankings 2004, Center for International Development at Harvard University, Cambridge, MA,
USA, s. XVII.
7 www.economist.com/surveys; chociaż jednocześnie w Polsce notowane jest najwyższe tempo wzro-
stu sektora usług IT spośród nowych krajów członkowskich UE – 13,2 w 2004 r. [MNiI, (2005),
Projekt Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki i Rozwoju Regionalne-
go, Warszawa, wrzesień, s. 21].
8 The Economist, (2005), The 2005 e-readiness rankings, The Economist Intelligence Unit Limited
IBM Institute for Business Value, London – New York – Hong Kong.
14
całej gospodarki, a szczególnie określonymi rozwiązaniami systemowymi
i instytucjonalnymi. W przypadku gospodarki polskiej sprawa komplikuje
się jeszcze bardziej. Wymóg nieustannej, głębokiej modernizacji przedsię-
biorstw i całej gospodarki właśnie przez wprowadzenie systemów IS/IT,
nakłada się na procesy transformacyjne, związane ze zmianą ustroju gospo-
darczego i szybkim otwieraniem gospodarki. Taka sytuacja stawia przed
polskimi przedsiębiorstwami dwojakiego rodzaju wyzwania, tj. moderniza-
cyjne oraz transformacyjne, zaś od całej gospodarki wymaga dwojakiego
rodzaju dostosowań – o charakterze globalnym oraz lokalnym, specyficznym.
Zarysowana powyżej niepowtarzalna sytuacja polskich przedsiębiorstw
oraz polskiej gospodarki w ostatnich latach powoduje, że przy podjęciu ba-
dań nad zagadnieniami implementacji (tj. przyswajania, wdrażania i wyko-
rzystania) rozwiązań IS/IT w polskich przedsiębiorstwach nie jest możliwe
proste przenoszenie metod i wyników wypracowanych w analogicznych
badaniach przeprowadzonych wcześniej w rozwiniętych gospodarkach Eu-
ropy Zachodniej, Ameryki Północnej czy Dalekiego Wschodu i następnie
zastosowanych w przedsiębiorstwach tych gospodarek. Ale jednocześnie ta
sytuacja tworzy oryginalny i specyficzny problem badawczy, którego roz-
wiązaniu poświęcona jest niniejsza rozprawa.
***
Pierwotnie, już w roku 2003, zamiarem autora było zrealizowanie w Pol-
sce badań dotyczących adaptacji przedsiębiorstw do konkurowania w wa-
runkach gospodarki elektronicznej z wykorzystaniem nowatorskiej wówczas
metodyki badawczej Net Readiness (NR).10 Metodyka ta, opracowana
w 1999 roku przez analityków firmy Cisco Systems (Internet Business Solu-
9 A. Kukliński (red., 2003), Gospodarka oparta na wiedzy. Perspektywy Banku Światowego, KBN,
Warszawa, s. 47.
10 A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, (2000), Net Ready – Strategies for Success in the Economy,
McGraw-Hill Companies; (wyd. polskie:) A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, (2001), E-biznes –
strategie sukcesu w gospodarce internetowej, Liber, Warszawa.
15
tions Group, San Jose) oraz Uniwersytet Kalifornijski (Haas School of Bu-
siness, Berkeley), była podstawą obszernych badań przedsiębiorstw w USA
oraz kilku innych krajach (m.in. Nowa Zelandia). Metodyka jest również
obecnie szeroko wykorzystywana w procesach badawczych i dydaktycz-
nych, prowadzonych przez renomowane uczelnie i instytucje biznesowe na
całym świecie (m.in. University of Cambridge, London, Massachusetts In-
stitute of Technology, University of Amsterdam, Sydney University of
Technology, Namura Research Institute, Tokyo). Celem planowanych badań
było opracowanie modelu adaptacji polskich przedsiębiorstw do konkuro-
wania w warunkach nowej gospodarki. Autor uzyskał wsparcie ze strony
Komitetu Badań Naukowych w postaci grantu nr 2H02D/064/23, a badania
na próbie 74. przedsiębiorstw zrealizowano w drugiej połowie 2003 roku.
Częściowe wyniki badań zostały opublikowane m.in. w czasopiśmie Mana-
gement Global Transitions. The International Research Journal.11
Jednak inspiracja wynikająca z nawiązanej w 2004 roku bezpośredniej
współpracy naukowej z twórcami metodyki NR – Johnem Sifonisem oraz
Johnem Kadorem12 oraz realizowane równocześnie studia literaturowe do-
prowadziły autora do wniosku, iż istnieje potrzeba przeprowadzenia zarów-
no teoretycznych, jak i empirycznych badań wykraczających poza kwestię
oceny subiektywnej gotowości sieciowej polskich przedsiębiorstw, a doty-
czących szerszego zagadnienia, obejmującego m.in. analizę różnorodnych
czynników wpływających na poziom gotowości sieciowej przedsiębiorstw,
charakterystykę procesów przyswajania rozwiązań nowej gospodarki, a tak-
że opis procesów wdrażania tych rozwiązań w praktyce biznesowej.
Istotnym argumentem na rzecz podjęcia badań omawianego problemu
były wyniki prowadzonych równolegle analiz dostępnej literatury między-
narodowej i polskiej (około 900 pozycji). Potwierdziły one rosnące znacze-
nie zastosowań IS/IT w strategiach przedsiębiorstw, uwidaczniając jedno-
11 Z. Pastuszak, (2004), The Philosophy of SCM in the New Economy. Net Readiness in eSCM, “Man-
aging Global Transitions. International Research Journal”, Vol. 2, No. 1, pp. 15–30.
12 M.in. przez dostęp do raportów z prac The Academic Research and Technology Initiatives (ARTI),
realizowanych przez Cisco Internet Business Solutions Group, San Jose, USA.
16
cześnie poważne braki poznawcze. O ile bowiem w rozpatrywanym zbiorze
publikacji można wskazać olbrzymią liczbę rozważań teoretycznych i wi-
zjonerskich13, o tyle prace empiryczne, zwłaszcza monograficznie uogólnia-
jące wyniki badań przedsiębiorstw w tym zakresie, należą do rzadkości.14
Z kolei wiedza na temat zastosowań zaawansowanych rozwiązań biznesu
elektronicznego w polskich przedsiębiorstwach oraz wykorzystania możli-
wości oferowanych przez nową gospodarkę prezentowana jest najczęściej
w postaci popularnonaukowych artykułów prasowych zamieszczanych
w periodykach poświęconych gospodarce elektronicznej oraz w dodatkach
do prasy codziennej. Niemal zupełnie brakuje publikacji ukazujących aspek-
ty ekonomiczne, szczególnie związane ze specyfiką nauk o zarządzaniu.
Zwarte publikacje naukowe poświęcone tym aspektom działalności polskich
przedsiębiorstw są bardzo nieliczne15, choć i one (bazując przede wszystkim
na doświadczeniach autorów i wnikliwej analizie literaturowej problemu)
skupiają się głównie na teoretycznych i organizacyjnych aspektach funkcjo-
nowania nowej gospodarki, w ograniczonym stopniu nawiązując do wyni-
ków badań empirycznych.
13 Jak np.: B. Davidson, (2004), Breakthrough, op. cit.; C.D. Jacobs, L.T. Heracleous, (2005), An-
swers for questions to come: reflective dialogue as an enabler of strategic innovation, “Journal of
Organizational Change Management”, Vol. 18, No. 4, pp. 338–352; S. Adesola, T. Baines, (2005),
Developing and evaluating a methodology for business process improvement, “Business Process
Management Journal”, Vol. 11, No. 1, pp. 37–46; czy w Polsce: A. Kukliński (red., 2003),
Gospodarka oparta na wiedzy…, op. cit.; ORGMASZ, (opr. zbiorowe, 2003), Przedsiębiorstwo
przyszłości. Nowe paradygmaty zarządzania europejskiego, Warszawa; T. Kasprzak, (2003), Biznes
i technologie informacyjne. Perspektywa integracji strategicznej, Uniwersytet Warszawski, War-
szawa oraz np.: W.M. Grudzewski, I.K. Hejduk, (2002), Przedsiębiorstwo przyszłości – wizja stra-
tegiczna, Difin, Warszawa.
14 Można w tej grupie wymienić np. prace: A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, (2000), Net Ready…, op.
cit.; A. Afuah, Ch.L. Tucci, (2003), Biznes internetowy. Strategie i modele, Oficyna Ekonomiczna,
Kraków; The Economist, (2000), E-commerce Survey, The Economist, 26 lutego, czy w Polsce:
B.F. Kubiak, A. Korowicki, (2005), Information management, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
15 Poza np. F. Krawiec, (2005), Transformacja firmy w nowej gospodarce. Koncepcje, strategie,
struktury i technologie w zarządzaniu, Difin, Warszawa; Z. Szyjewski, (2004), Metodyki zarządza-
nia projektami informatycznymi, PLACET, Warszawa; W.M. Grudzewski, I.K. Hejduk, (2002),
Przedsiębiorstwo wirtualne, Difin, Warszawa, czy np. W. Szpringer, (2001), Handel elektroniczny;
konkurencja czy regulacja, Difin, Warszawa.
17
Znacznie szerzej natomiast prezentowane są zwarte publikacje monogra-
ficzne poruszające aspekty techniczno-informatyczne problemu.16
Konkludując, zarówno w polskiej literaturze, jak i w praktyce bizneso-
wej, nie istnieją opisy (modele) zachowań przedsiębiorstw bazujące na
materiale empirycznym, dotyczące procesów dostosowawczych związa-
nych z wykorzystaniem technik i narzędzi informatycznych w realizacji
strategii, konkurowaniem na rynku oraz elastycznym zarządzaniem łań-
cuchem wartości. Brakuje wiedzy na temat gotowości przedsiębiorstw do
recepcji zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego (ZRBE),
podatności przedsiębiorstw na ich wdrożenia, a także czynników egzo- i en-
dogenicznych determinujących procesy recepcji ZRBE w przedsiębiorstwie.
***
Biorąc pod uwagę scharakteryzowaną powyżej problematykę, autor po-
stawił przed niniejszą rozprawą dwa zasadnicze cele naukowe, zlokalizo-
wane w dwóch nurtach nauk o zarządzaniu [rys. 1].
Pierwszy cel, o wyraźnym charakterze diagnostycznym, stanowiła iden-
tyfikacja, analiza i systematyka różnorodnych czynników (zarówno egzo-
genicznych, jak i endogenicznych) determinujących skuteczną recepcję
zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego w polskich przedsię-
biorstwach. Podstawą realizacji tego celu była szeroka analiza literaturowa
(uwzględniono m.in. prace teoretyczne A. Afuaha, T.H. Davenporta,
F.D. Davisa, W.H. DeLone’a, E.R. McLeana, Y. Malhotry, H. Mintzberga,
M.E. Portera oraz J.B. Quinna), analiza najlepszych doświadczeń świato-
wych z wykorzystaniem wiedzy amerykańskich ekspertów z dziedziny za-
16 Warto tu wymienić np. prace: P. Adamczewski, (2004), Zintegrowane systemy informatyczne
w praktyce, Wydanie IV, MIKOM, Warszawa; J. Kisielnicki, H. Sroka, (2001), Systemy informa-
cyjne biznesu. Informatyka dla zarządzania. Metody projektowania i wdrażania systemów, PLA-
CET, Warszawa; M. Miłosz, P. Muryjas, (2005), Współczesne technologie informatyczne. Inżynie-
ria oprogramowania, systemy baz danych, MIKOM, Warszawa, czy np.: T. Kasprzak (red., 2005),
Modele referencyjne w zarządzaniu procesami biznesu, Difin, Warszawa oraz Z. Szyjewski, (2001),
Zarządzanie projektami informatycznymi. Metodyka tworzenia systemów informatycznych. Czynniki
sukcesu, PLACET, Warszawa.
18
rządzania, wywiady osobiste, pogłębione badania monograficzne i badania
eksperckie zrealizowane w polskich przedsiębiorstwach.
Nurt prognostyczny
Cel 2:
MODEL
RECEPCJI
Założenia
metodyczne
Cel 1:
KLASYFIKACJA czynników
warunkujących
recepcję e-biznesu
Badania
empiryczne
Konsultacje
metodyczne
Badania
literaturowe
Nurt diagnostyczny
RYSUNEK 1. Cele naukowe rozprawy
Źródło: opracowanie własne
Drugim celem naukowym, wpisującym się w nurt prognostyczny (o wy-
raźnie normatywnym charakterze), było ujęcie modelowe recepcji za-
awansowanych rozwiązań biznesu elektronicznego przez polskie przed-
siębiorstwa. W aspekcie teoretycznym chodziło więc o – pionierskie
w literaturze polskiej – stworzenie modelu recepcji zaawansowanych roz-
wiązań biznesu elektronicznego, wykorzystującego elementy metodyki ba-
dania gotowości internetowej przedsiębiorstw Net Readiness firmy Cisco,
elementy modelu akceptacji technologii TAM Davisa (Technology Accep-
tance Model) oraz modelu adekwatności zadań i technologii TTF Good-
hue’a-Thompsona (Task-Technology Fit).17 W aspekcie empirycznym na-
tomiast – o określenie poziomu recepcji zaawansowanych rozwiązań bizne-
su elektronicznego w polskich przedsiębiorstwach i czynników determinu-
jących ten poziom oraz zbudowanie swoistych „ram odniesienia” dla pol-
17 Więcej zob. rozdz. III
19
skich przedsiębiorstw, stosujących zaawansowane rozwiązania techniki in-
formacyjnej w swojej działalności gospodarczej.
W pracy sformułowano tezę, że poziom recepcji zaawansowanych roz-
wiązań biznesu elektronicznego jest pozytywnie skorelowany nie tylko
z poziomem Net Readiness przedsiębiorstwa, lecz także z postrzeganym
poziomem adekwatności tych rozwiązań do realizowanych zadań produk-
cyjnych. Efektem zastosowania zaproponowanego modelu w przedsiębior-
stwie jest możliwość określenia aktualnego zaawansowania e-biznesowego
firmy, a także potencjalnego poziomu recepcji zaawansowanych rozwiązań
biznesu elektronicznego w odniesieniu do rodzaju i poziomu zaawansowa-
nia zadań produkcyjnych realizowanych w przedsiębiorstwie. Na podstawie
analizy czynników wpływających na poziom recepcji e-biznesu możliwe
będzie ponadto określenie – w analogii do tzw. luki technologicznej – ob-
szarów luki „e-technologicznej” gospodarki i luki „e-organizacyjnej” przed-
siębiorstwa oraz podjęcie działań zmierzających do ich niwelacji. Wiedza
w tym zakresie może przyczyniać się, na poziomie taktycznym i operacyj-
nym, do lepszego doboru technologii informacyjnej do specyfiki przedsię-
biorstwa, zaś na poziomie strategicznym do jej wykorzystania w procesie
formułowania strategii elastycznej adaptacji przedsiębiorstwa do kon-
kurowania w warunkach nowej gospodarki (SEAEB).
Niejako ubocznym celem, a jednocześnie istotnym efektem pracy, jest także
poszerzenie języka współczesnej nauki o zarządzaniu w Polsce o specyficzną
terminologię związaną z recepcją e-biznesu w przedsiębiorstwach.
***
Niniejsza książka składa się z sześciu rozdziałów. Zamiarem autora było
osiągnięcie wartości synergicznej z wieloprzekrojowej prezentacji zagad-
nień makro- i mikroekonomicznych oraz wnikliwej analizy problematyki
organizacji i zarządzania biznesem elektronicznym. Struktura rozprawy zo-
stała skonstruowana tak, aby na bazie pogłębionej analizy teoretycznej pre-
zentowanych zagadnień możliwe było dokonanie ich modelowego uogól-
20
nienia i wskazanie na tej podstawie zbioru działań operacyjnych, możliwych
do zastosowania w praktyce biznesowej.
W rozdziale pierwszym scharakteryzowano współczesną ewolucję kon-
cepcji i systemów zarządzania, prowadzącą do procesów ich metaintegracji.
Przedstawione modele kreowania wartości w nowych segmentach gospo-
darki, a także sporządzona klasyfikacja deklaratywnych i faktycznych celów
wdrażania e-biznesu, były podstawą opracowania definicji recepcji zaawan-
sowanych rozwiązań biznesu elektronicznego w przedsiębiorstwie i sformu-
łowania celów naukowych pracy.
Realizacja pierwszego z nich, związanego z klasyfikacją czynników re-
cepcji e-biznesu w przedsiębiorstwie, wymagała przeprowadzenia szczegó-
łowej analizy różnorodnych uwarunkowań i procesów związanych z istnie-
niem makro- i mikrootoczenia przedsiębiorstwa, a także wielopłaszczyzno-
wym oddziaływaniem jego subiektywnych cech wewnętrznych. Zagadnie-
niom tym poświęcono rozdział drugi i trzeci pracy. Sklasyfikowano w nich
czynniki egzogeniczne i endogeniczne recepcji e-biznesu. Klasyfikacje te
wykorzystują dostępną literaturę zagraniczną. W przypadku czynników
egzogenicznych analizowano najpopularniejsze rankingi nowej gospodarki
oraz problematykę gotowości sieciowej poszczególnych krajów świata.
Z kolei w analizie czynników endogenicznych wykorzystano najważniejsze
ujęcia metodyczne problematyki wdrażania rozwiązań e-biznesowych
w postaci metodyki Net Readiness oraz modeli TAM i TTF.
Klasyfikacje sporządzone w omawianych rozdziałach, stanowiły terminolo-
giczną podstawę rozdziału czwartego pracy. Wprowadzono w nim pojęcia luki
e-technologicznej polskiej gospodarki oraz luki e-organizacyjnej w polskich
przedsiębiorstwach. Przeprowadzone w tym rozdziale analizy i obliczenia po-
zwoliły także na skwantyfikowanie poziomu tych luk w odniesieniu do liderów
światowej gospodarki i wskazanie obszarów, w których polska gospodarka
i polskie przedsiębiorstwa wykazują największe opóźnienia.
Rozdział piąty, stanowi wprowadzenie do realizacji drugiego celu na-
ukowego pracy – budowy modelu recepcji e-biznesu. Zawarto w nim cha-
rakterystykę ogólnej koncepcji zaproponowanego modelu, zaprezentowano
21
trzy poziomy jego szczegółowości oraz odpowiadające im hipotezy badaw-
cze, opracowane w celu weryfikacji poprawności budowy modelu. Podsta-
wę weryfikacji przyjętych hipotez stanowiła wieloaspektowa analiza wyni-
ków pilotażowych badań recepcji e-biznesu w Polsce, prowadzona w wy-
branej grupie polskich przedsiębiorstw z wykorzystaniem szeregu kryteriów
warstwowania próby badawczej. Problematykę recepcji e-biznesu analizo-
wano z uwzględnieniem zarówno poziomu wrażliwości internetowej bada-
nych przedsiębiorstw, jak i poziomu ich gotowości sieciowej oraz dominu-
jącego profilu działalności. Zrealizowane prace pozwoliły na zweryfikowa-
nie poprawności budowy modelu recepcji zaawansowanych rozwiązań biz-
nesu elektronicznego na różnych poziomach jego szczegółowości (tj. na
poziomie koncepcyjnym, eksploracyjnym i operacyjnym). Dzięki temu za-
proponowany model recepcji e-biznesu wykazuje cechy uniwersalności
i może być stosowany w praktyce działalności polskich przedsiębiorstw.
W ostatnim, szóstym rozdziale pracy, przedstawiono założenia meto-
dyczne oraz procedury postępowania w trakcie budowy i wdrażania strategii
elastycznej adaptacji e-biznesowej przedsiębiorstwa. Model
recepcji
e-biznesu jest jej głównym elementem, a jego poprawne wykorzystanie mo-
że przyczyniać się do lepszej oceny bieżących rozwiązań e-biznesowych
w przedsiębiorstwie oraz określenia potencjalnych kierunków rozwoju fir-
my w tym zakresie. W konsekwencji, skuteczne aplikacje proponowanego
modelu, z wykorzystaniem procedur opisanej strategii, mogą przyczyniać
się do sprawniejszej implementacji rozwiązań e-biznesowych w przedsię-
biorstwie oraz do wzrostu jego potencjalnej pozycji konkurencyjnej.
W zakończeniu pracy, na podstawie wyników przeprowadzonych badań
i analiz oraz wysnutych z nich konkluzji, określono syntetyczne warunki
skutecznej implementacji zaawansowanych rozwiązań biznesu elektronicz-
nego w polskich przedsiębiorstwach, sformułowano także szereg rekomen-
dacji, zmierzających do ograniczenia poziomu luki e-technologicznej oraz
e-organizacyjnej w Polsce. Wskazano obszary polskiej gospodarki wymaga-
jące natychmiastowych działań administracji państwowej, a także zasuge-
rowano priorytetowe sfery decyzyjne, mogące stanowić źródło ograniczenia
luki e-organizacyjnej występującej w polskich przedsiębiorstwach.
22
***
Przygotowanie niniejszej rozprawy nie byłoby możliwe bez życzliwej
pomocy oraz cennych uwag wielu osób.
Szczególne podziękowania składam mojemu mentorowi prof. dr hab. Macie-
jowi Bałtowskiemu. Dziękuję za inspirację badawczą, wielogodzinne dyskusje
oraz uwagi, wzbogacające wartość merytoryczną pracy.
Dziękuję także: prof. dr hab. Markowi Brzezińskiemu za konstruktywną
krytykę oraz pomoc metodyczną; dr Maciejowi Szmitowi za uwagi szczegó-
łowe do części poświęconej modelowi EBRM; moim przyjaciołom: prof.
Dušanowi Lesjak Sekretarzowi Stanu w Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa
Wyższego i Technologii Republiki Słowenii, prof. Binshanowi Lin z Bell-
South Corporation, prof. Jasonowi Chen z Gonzaga University oraz
prof. Reggiemu Davidrajuh z University of Satvanger i dr. Sandro Grech
z Nokia Corporation, za udostępnienie matriałów źródłowych oraz uwagi
merytoryczne, wzbogacające kontekst międzynarodowy pracy.
Dziękuję również recenzentom pracy oraz wszystkim tym, bez których
wsparcia jej przygotowanie nie byłoby możliwe.
Zbigniew Pastuszak
Lublin, styczeń 2007 r.
Pobierz darmowy fragment (pdf)