Komentarz do ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji jest pierwszym na rynku kompleksowym omówieniem tematu rad pracowników, który dotyczy praktycznie wszsytkich średnich i dużych pracodawców w Polsce.
Istotną zaletą komentarza jest to, iż powstał on między innymi na podstawie pytań, jakie kierowali internauci - pracodawcy, pracownicy, działacze związkowi oraz członkowie rad pracowników do portalu www.radypracowników.pl. Opracowanie zawiera ponadto wzory dokumentów , przydatnych przy tworzeniu i działalności rady pracowników.
Darmowy fragment publikacji:
KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA
Informowanie pracowników
i przeprowadzanie z nimi konsultacji
Polecamy nasze publikacje z tego zakresu:
Pod red. W. Muszalskiego
KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 5
Du¿e Komentarze Becka
J. Wratny
KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 4
Komentarze Becka
A. Kopeæ, M. Wojewódka
PRACOWNICZE PROGRAMY EMERYTALNE
Krótkie Komentarze Becka
A. M. Œwi¹tkowski
KODEKS PRACY. KOMENTARZ, Tom I–II
Komentarze Becka
PRAWO PRACY
Zbiór Przepisów
UBEZPIECZENIA SPO£ECZNE
Zbiór Przepisów
KODEKS PRACY, wyd. 22
Twoje Prawo
www.sklep.beck.pl
Informowanie
pracowników
i przeprowadzanie
z nimi konsultacji
Komentarz do ustawy
Anna Pabisiak
Marcin Wojewódka
Redakcja: Aneta Flisek
© Wydawnictwo C. H. Beck 2007
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01-518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie: TiM-Print, Warszawa
Druk i oprawa: WDG Drukarnia w Gdyni Sp. z o.o., Gdynia
ISBN 978-83-7483-516-9
Spis treœci
S³owo wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII
Spis treœci
Spis treœci
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX
Wprowadzenie – prawo europejskie oraz stosunek do innych
reprezentacji pracowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XI
A. Tekst ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi
konsultacji z dnia 7 kwietnia 2006 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 550) . . .
B. Komentarz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi
konsultacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 1. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 2. S³owniczek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 3. Sk³ad rady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 4. Powo³anie rady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 5. Ustalenia rady z pracodawc¹ . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6. Koszty dzia³alnoœci rady . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 7. Ustalanie liczby zatrudnionych. . . . . . . . . . . . . .
Art. 8. Wybory cz³onków rady. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 9. Prawo wyborcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 10. Komisja wyborcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 11. Kadencja rady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 12. Cz³onkostwo w radzie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 13. Informowanie pracowników . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 14. Przeprowadzanie konsultacji. . . . . . . . . . . . . . .
Art. 15. Powo³anie eksperta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 16. Tajemnica informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 17. Ochrona szczególna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 18. Informacja dla ministra . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 19. Naruszenie przepisów ustawy. . . . . . . . . . . . . .
Art. 20. Samorz¹d za³ogi przedsiêbiorstwa pañstwowego . .
Art. 21. Przedsiêbiorstwa mieszane . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 22. Porty Lotnicze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
3
15
17
17
23
27
30
38
48
53
59
63
68
76
82
90
97
101
104
111
117
121
126
126
127
V
Spis treœci
Art. 23. Zwolnienia grupowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 24. Wy³¹czenie stosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 25. Terminy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 26. Stosowanie ustawy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 27. Przegl¹d stosowania ustawy . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 28. Wejœcie w ¿ycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C. Przepisy zwi¹zkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Dyrektywa 2002/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
11 marca 2002 r. ustanawiaj¹ca ogólne ramowe warunki informo-
wania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspól-
nocie Europejskiej (tekst polski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Directive 2002/14/EC of the European Parliament and of the Co-
uncil of 11 March 2002 establishing a general framework for in-
forming and consulting employees in the European Community
– Joint declaration of the European Parliament, the Council and
the Commission on employee representation (tekst angielski) .
3. Ustawa o zwi¹zkach zawodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Ustawa o europejskich radach zak³adowych . . . . . . . . . . . .
5. Kodeks pracy – wybrane przepisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D. Wzory wybranych dokumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Wniosek o zorganizowanie wyborów cz³onków rady
(art. 8 ust. 1 ustawy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Regulamin Komisji Wyborczej (art. 10 ust. 2 ustawy) . . . . . .
3. Zwo³anie pierwszego posiedzenia rady (art. 11 ust. 2 ustawy) . .
4. Pismo przewodnie do przekazywanych informacji (art. 13
127
128
133
137
139
141
143
145
156
166
186
204
211
213
214
217
ust. 1 ustawy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
218
5. Pismo przewodnie do przekazywanych informacji (art. 13
ust. 1 w zwi¹zku z art. 16 ust. 1 ustawy) . . . . . . . . . . . . . .
219
6. Odmowa przekazania ¿¹danych informacji Radzie Pracowni-
ków (art. 16 ust. 2 ustawy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Informacja dla ministra w³aœciwego ds. pracy (art. 18 ustawy) . .
220
221
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
223
VI
S³owo wstêpne
S³owo wstêpne
Ustawa z dnia 7.4.2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadza-
niu z nimi konsultacji wprowadza do polskiego systemu prawnego now¹ in-
stytucjê zbiorowego prawa pracy w postaci rad pracowników. Z za³o¿enia
ustawodawcy, rady pracowników powinny zaistnieæ praktycznie we wszyst-
kich zak³adach pracy, zatrudniaj¹cych co najmniej 50 pracowników. Celem
wprowadzenia tego gremium jest przede wszystkim realizacja za³o¿eñ eu-
ropejskiej dyrektywy, maj¹cej na celu zapewnienie wspó³uczestnictwa pra-
cowników w zarz¹dzaniu zak³adem pracy. Idea partycypacji pracowniczej
jest jedn¹ z istotnych kwestii, tak pierwotnego, jak te¿ wtórnego prawa euro-
pejskiego. Wprowadzone ustaw¹ rady pracowników s¹ w³aœnie przejawem
praktycznej realizacji idei partycypacji pracowniczej na szczeblu krajowym.
Polska ustawa, stanowi¹c implementacjê dyrektywy europejskiej, nie
jest wolna od niejasnoœci, luk czy czasami pozostaj¹cych ze sob¹ w sprzecz-
noœci postanowieñ. Jednak¿e, mimo to, bêdzie mia³a w wielu zak³adach pracy
du¿y wp³yw na jakoœciow¹ zmianê relacji pracodawca–pracownicy. Polski
ustawodawca przyj¹³ rozwi¹zania modelu wêgierskiego, zgodnie z którym
w zak³adach pracy, gdzie funkcjonuj¹ zwi¹zki zawodowe, dopuœci³ wspó³ist-
nienie rad pracowników oraz organizacji zwi¹zkowych. Zdecydowa³ siê
jednak w du¿ej mierze na faktyczne podporz¹dkowanie rad organizacjom
zwi¹zkowym. Natomiast ustawa mo¿e wprowadziæ now¹ jakoœæ w wielu
polskich firmach, gdzie zwi¹zki zawodowe nie funkcjonuj¹, po raz pierw-
szy bowiem na pracodawcê na³o¿ono obowi¹zek prawny sta³ego informo-
wania przedstawicieli pracowników, a tak¿e po raz pierwszy wprowadzono
na tak szerok¹ skalê ochronê trwa³oœci stosunku pracy pracowników.
Celem niniejszego komentarza jest przede wszystkim dostarczenie pra-
codawcom, pracownikom, zwi¹zkom zawodowym oraz cz³onkom rad pra-
cowników informacji koniecznych do zapewnienia prawid³owego tworze-
nia i funkcjonowania rad pracowników. Powy¿szemu celowi s³u¿y tak¿e
zamieszczenie przyk³adowych wzorów dokumentów, które mog¹ byæ przy-
datne na ró¿nych etapach dzia³ania rad.
Z uwagi na stosunkowo niewielk¹ jeszcze liczbê publikacji na temat ko-
mentowanej ustawy oraz brak orzecznictwa s¹dów w tym zakresie, treœæ ko-
mentarza zosta³a oparta na praktycznych doœwiadczeniach autorów, radców
prawnych praktyków, w zakresie tworzenia i funkcjonowania rad pracowni-
ków w pierwszym pó³roczu po wejœciu w ¿ycie ustawy. Problemy omawia-
ne w niniejszym opracowaniu w du¿ej czêœci pochodz¹ z sytuacji faktycz-
VII
S³owo wstêpne
nych, z którymi zetknêli siê autorzy komentarza oraz z pytañ internautów
korzystaj¹cych ze strony internetowej www.radypracowników.pl.
Pragniemy wyraziæ nadziejê, i¿ zawartoœæ komentarza spe³ni Pañstwa
oczekiwania przybli¿aj¹c tematykê tworzenia oraz funkcjonowania insty-
tucji informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji oraz
u³atwi rozwi¹zywanie problemów prawnych zwi¹zanych z radami pracow-
ników.
Autorzy
VIII
Wykaz skrótów
1. (cid:1)ród³a prawa
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
Dyrektywa ................ Dyrektywa 2002/14/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z 11.3.2002 r. ustanawiaj¹ca ogólne warunki
informowania i przeprowadzania konsultacji z pra-
cownikami we Wspólnocie Europejskiej
EuroRZU .................. ustawa z 5.4.2002 r. o europejskich radach zak³ado-
wych (Dz.U. Nr 62, poz. 556 ze zm.)
IiKPracU ................... ustawa z 7.4.2006 r. o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79,
poz. 550)
Konstytucja RP ......... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
(Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
KP ............................. ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)
KPA .......................... ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postêpowania admi-
nistracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071
ze zm.)
KPC .......................... ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postêpowania cy-
KSH .......................... ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spó³ek handlowych
wilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
KW ........................... ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeñ (Dz.U.
(Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
Nr 12, poz. 114 ze zm.)
PPU ........................... ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiêbiorstwach pañstwo-
wych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.)
SamZPPU ................. ustawa z 25.9.1981 r. o samorz¹dzie za³ogi przedsiê-
biorstwa pañstwowego (Dz.U. Nr 24, poz. 123 ze
zm.)
ZwZawU ................... ustawa z 23.5.1991 r. o zwi¹zkach zawodowych (t.j.
Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.)
2. Inne skróty
art. ............................. artyku³
MPiPS ....................... Minister Pracy i Polityki Spo³ecznej
IX
Wykaz skrótów
ODDK ....................... Oœrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr
pkt ............................. punkt
RM ............................ Rada Ministrów
SN ............................. S¹d Najwy¿szy
tj. ............................... to jest
t.j. .............................. tekst jednolity
TK ............................. Trybuna³ Konstytucyjny
TKSG ........................ Trójstronna Komisja do Spraw Spo³eczno-Gospo-
darczych
ust. ............................ ustêp
w zw. ......................... w zwi¹zku
ze zm. ........................ ze zmianami
zob. ........................... zobacz
X
Wprowadzenie – prawo europejskie oraz
stosunek do innych reprezentacji
pracowników
1. Prawo pracowników do informacji i konsultacji
Wprowadzenie – prawo europejskie...
Wprowadzenie – prawo europejskie...
Ustawa z 7.4.2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu
z nimi konsultacji wdra¿a do polskiego porz¹dku prawnego regulacje Dy-
rektywy 2002/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.3.2002 r., usta-
nawiaj¹cej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania kon-
sultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej. Dyrektywa zosta³a
opublikowana w Dzienniku Urzêdowym Unii Europejskiej L2002/80/29.
Powy¿sza Dyrektywa stanowi rozwiniêcie uznanego ju¿ wczeœniej na grun-
cie prawa europejskiego, prawa pracowników do otrzymywania informacji
i prowadzenia konsultacji w ramach zak³adu pracy. Prawo pracowników do
zasiêgania informacji, konsultowania oraz uczestnictwa zosta³o zapisane
ju¿ we Wspólnotowej Karcie Podstawowych Praw Socjalnych Pracowni-
ków z 1989 r. Dokument ten zosta³ tak¿e powo³any w punkcie 2 Preambu³y
Dyrektywy. Zgodnie z art. 17 powy¿szego dokumentu nale¿y rozszerzyæ for-
my informacji, konsultacji oraz partycypacji pracowniczej wed³ug odpo-
wiednich zasad, uwzglêdniaj¹cych praktykê poszczególnych pañstw cz³on-
kowskich1. Prawo pracowników do informowania i konsultacji zosta³o
równie¿ potwierdzone w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Artyku³ 27 Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej stwierdza, ¿e pra-
cownikom lub ich przedstawicielom nale¿y zapewniæ, na w³aœciwych szcze-
blach, informacje i konsultacje we w³aœciwym czasie, w przypadkach i na
warunkach przewidzianych w prawie wspólnotowym oraz ustawach i prak-
tyce krajowej.
Wspieranie dialogu spo³ecznego pomiêdzy przedstawicielami praco-
dawców i pracowników jest szczególnym celem Wspólnoty i Pañstw
Cz³onkowskich. Zgodnie z art. 136 Traktatu Ustanawiaj¹cego Wspólnotê
Europejsk¹, powo³anym w Preambule Dyrektywy, Wspólnota i Pañstwa
Cz³onkowskie maj¹ na celu promowanie zatrudnienia, poprawê warunków
¿ycia i pracy tak, aby umo¿liwiæ ich wyrównanie z jednoczesnym zachowa-
niem postêpu, odpowiedni¹ ochronê socjaln¹, dialog miêdzy partnerami
spo³ecznymi, rozwój zasobów ludzkich pozwalaj¹cy podnosiæ i utrzymaæ
1 L. Florek, Europejskie Prawo Pracy, Warszawa 2005, s. 213.
XI
Wprowadzenie – prawo europejskie...
poziom zatrudnienia oraz przeciwdzia³anie wy³¹czeniu. Przes³aniem ide-
owym Dyrektywy jest utrwalone w krajach europejskich przekonanie, ¿e
pracownikom przys³uguje prawo wypowiadania siê w sprawach zak³adu
pracy, a wiêc prawo do wp³ywania na rozstrzygniêcia dotycz¹ce ich warsz-
tatu pracy1.
2. Postanowienia Dyrektywy
Dyrektywa najpe³niej reguluje materiê zwi¹zan¹ z prawem pracowni-
ków do informowania i konsultowania. Jej g³ównym celem jest uchwalenie
ogólnych ram ustanawiaj¹cych minimalne wymagania w zakresie prawa do
informacji i konsultacji z pracownikami w przedsiêbiorstwach i zak³adach
we Wspólnocie. Powodem tego jest fakt, i¿ istniej¹ce wczeœniej regulacje
prawne na szczeblu krajowym i wspólnotowym nie zawsze zapobiega³y po-
dejmowaniu przez pracodawców wa¿nych decyzji dotycz¹cych zak³adu
pracy i pracowników bez wczeœniejszego powiadomienia pracowników.
Dyrektywa d¹¿y do realizacji innych celów wskazanych w Preambule,
w tym wspierania dialogu spo³ecznego pomiêdzy przedstawicielami praco-
dawców i pracowników (pkt 1 Preambu³y). Zgodnie z pkt 9 Preambu³y in-
formowanie i przeprowadzanie konsultacji w odpowiednim czasie jest wa-
runkiem wstêpnym powodzenia restrukturyzacji i przystosowania przedsiê-
biorstw do nowych warunków stworzonych przez globalizacjê gospodarki,
szczególnie w zwi¹zku z rozwojem nowych form organizacji pracy. Wcze-
œniej istniej¹ce ramy prawne nie zapewnia³y realizacji powy¿szych celów
w stopniu wystarczaj¹cym. Ustalenie zasad i procedur dotycz¹cych przeka-
zywania informacji, ma na celu zapewnienie pracownikom mo¿liwoœci do-
stosowania siê do rozwoju zatrudnienia w ich zak³adzie pracy oraz podjêcie
decyzji o dostosowaniu ich kwalifikacji do wymagañ danego pracodawcy
oraz ogólnej sytuacji na rynku pracy.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Dyrektywy, jej zapisy znajduj¹ zastosowanie do:
a) przedsiêbiorstw zatrudniaj¹cych co najmniej 50 pracowników w którym-
kolwiek Pañstwie Cz³onkowskim; b) zak³adów zatrudniaj¹cych co naj-
mniej 20 pracowników w którymkolwiek Pañstwie Cz³onkowskim. W ro-
zumieniu Dyrektywy przedsiêbiorstwem jest przedsiêbiorstwo publiczne
lub prywatne, prowadz¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹, bez wzglêdu na to, czy
jego celem jest osi¹ganie zysku czy nie, i którego siedziba znajduje siê na te-
rytorium Pañstw Cz³onkowskich (art. 2 pkt a) Dyrektywy). Natomiast pod
pojêciem „zak³ad” nale¿y rozumieæ jednostkê organizacyjn¹ przedsiêbior-
1 J. Wratny, Prawo pracowników do informacji i konsultacji w sprawach gospodarczych
przedsiêbiorstwa, Praca i Zabezpieczenie Spo³eczne Nr 6/2006, s. 27.
XII
Wprowadzenie – prawo europejskie...
stwa, zdefiniowan¹ zgodnie z krajowym prawem i praktyk¹, której siedziba
znajduje siê na terytorium Pañstwa Cz³onkowskiego, prowadz¹c¹ dzia³al-
noœæ gospodarcz¹ w sposób nieprzerwany, maj¹c do dyspozycji zasoby
ludzkie i materialne (art. 2 pkt b) Dyrektywy). Powy¿sze definicje powodo-
wa³y trudnoœci podczas prac nad implementacj¹ Dyrektywy na grunt prawa
polskiego, gdy¿ zarówno pojêcie „przedsiêbiorstwo”, jak i pojêcie „zak³ad”
nie maj¹ swoich wyraŸnych odpowiedników w polskim prawie pracy. Defi-
nicja przedsiêbiorstwa zawarta w art. 551 KC1 jest nieadekwatna do pojêcia
przedsiêbiorstwa wynikaj¹cego z dyrektywy, zaœ wspólnotowe pojêcie
„zak³adu” tak¿e nie ma swojego odpowiednika w prawie polskim2.
Zgodnie z Dyrektyw¹ informowanie i przeprowadzanie konsultacji obej-
muje:
1)
2)
3)
informowanie na temat ostatniego i prawdopodobnego rozwoju dzia³al-
noœci przedsiêbiorstwa lub zak³adu oraz ich sytuacji ekonomicznej;
informowanie i przeprowadzanie konsultacji na temat sytuacji, struktu-
ry i prawdopodobnego rozwoju zatrudnienia w przedsiêbiorstwie lub
zak³adzie oraz przewidywanych œrodków, w szczególnoœci, w przypad-
ku gdy istnieje zagro¿enie zatrudnienia;
informowanie i przeprowadzanie konsultacji w sprawie decyzji, które
prawdopodobnie bêd¹ prowadzi³y do istotnych zmian w organizacji
pracy lub w stosunkach umownych.
Natomiast konsultacja ma miejsce:
1) o ile zapewnione zostanie, ¿e czas, metoda i jej przedmiot s¹ w³aœciwe;
2) na odpowiednim poziomie kierowniczym i przedstawicielskim, w zale¿-
noœci od przedmiotu dyskusji;
1 Artyku³ 551 Przedsiêbiorstwo jest zorganizowanym zespo³em sk³adników niematerialnych
i materialnych przeznaczonym do prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególnoœci:
1) oznaczenie indywidualizuj¹ce przedsiêbiorstwo lub jego wyodrêbnione czêœci (nazwa przed-
siêbiorstwa);
2) w³asnoœæ nieruchomoœci lub ruchomoœci, w tym urz¹dzeñ, materia³ów, towarów i wyrobów,
oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomoœci lub ruchomoœci;
3) prawa wynikaj¹ce z umów najmu i dzier¿awy nieruchomoœci lub ruchomoœci oraz prawa do
korzystania z nieruchomoœci lub ruchomoœci wynikaj¹ce z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelnoœci, prawa z papierów wartoœciowych i œrodki pieniê¿ne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa w³asnoœci przemys³owej;
7) maj¹tkowe prawa autorskie i maj¹tkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiêbiorstwa;
9) ksiêgi i dokumenty zwi¹zane z prowadzeniem dzia³alnoœci gospodarczej.
2 J. Wratny, Prawo pracowników do informacji i konsultacji w sprawach gospodarczych
przedsiêbiorstwa, Praca i Zabezpieczenie Spo³eczne Nr 6/2006, s. 28.
XIII
Wprowadzenie – prawo europejskie...
3) na podstawie informacji dostarczonej przez pracodawcê oraz opinii, do
której sformu³owania uprawnieni s¹ przedstawiciele pracowników;
4) w taki sposób, by umo¿liwiæ przedstawicielom pracowników spotkanie
z pracodawc¹ i uzyskanie odpowiedzi oraz uzasadnienia tej odpowiedzi
odnoœnie do jakiejkolwiek opinii, któr¹ mog¹ przedstawiæ przedstawi-
ciele pracowników;
5) w celu osi¹gniêcia porozumienia w sprawie decyzji pozostaj¹cych w za-
kresie kompetencji pracodawcy.
Natomiast w celu zapewnienia stosowania jej zapisów w praktyce Dy-
rektywa zobowi¹zuje pañstwa cz³onkowskie do:
1) zapewnienia przedstawicielom pracowników ochrony i gwarancji umo¿-
liwiaj¹cych im w³aœciwe wykonywanie powierzonych obowi¹zków;
2) wprowadzenia stosownych œrodków, w tym odpowiednich procedur
s¹dowych lub administracyjnych, jak równie¿ wprowadzenia sankcji za
naruszenie jej postanowieñ;
3) zapewnienia pracodawcom mo¿liwoœci nieprzekazywania informacji
lub nieprzeprowadzania konsultacji, jeœli charakter takiej informacji
lub konsultacji jest taki, ¿e zgodnie z obiektywnymi kryteriami, wy-
rz¹dzi³by powa¿n¹ szkodê w funkcjonowaniu przedsiêbiorstwa lub
zak³adu lub pogorszy³by ich sytuacjê.
Postanowienie Dyrektywy nale¿a³o implementowaæ do prawodawstwa
pañstw cz³onkowskich najpóŸniej do 23.3.2005 r. Polska dokona³a transpo-
zycji ponad rok póŸniej – IiKPracU zosta³a uchwalona 7.4.2006 r., a wesz³a
w ¿ycie 25.5.2006 r.
Nale¿y wspomnieæ, ¿e zgodnie z art. 12 Dyrektywy do 23.3.2007 r. Ko-
misja Europejska, po konsultacji z pañstwami cz³onkowskimi oraz przed-
stawicielami pracodawców i pracowników na szczeblu wspólnotowym, do-
kona przegl¹du stosowania Dyrektywy w celu przed³o¿enia propozycji
koniecznych zmian. Ponadto, zgodnie z art. 9 postanowienia Dyrektywy nie
naruszaj¹ szczególnych procedur informowania i przeprowadzania konsul-
tacji okreœlonych w:
1) Dyrektywie 98/59/WE z 20.7.1998 r. w sprawie zbli¿ania ustawodawstw
Pañstw Cz³onkowskich odnosz¹cych siê do zwolnieñ grupowych;
2) Dyrektywie 2001/23/WE z 12.3.2001 r. w sprawie zbli¿ania ustawo-
dawstw Pañstw Cz³onkowskich odnosz¹cych siê do ochrony praw pra-
cowniczych w przypadku przejêcia przedsiêbiorstw, zak³adów lub czê-
œci przedsiêbiorstw lub zak³adów;
3) Dyrektywie 94/45/WE z 22.9.1994 r. w sprawie ustanowienia Europej-
skiej Rady Zak³adowej lub trybu informowania i konsultowania pra-
cowników w przedsiêbiorstwach lub w grupach przedsiêbiorstw o za-
siêgu wspólnotowym;
XIV
Wprowadzenie – prawo europejskie...
4) Dyrektywie 97/74/WE z 15.12.1997 r. rozszerzaj¹cej na Zjednoczone
Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Pó³nocnej Dyrektywê 94/45/WE
w sprawie ustanowienia Europejskiej Rady Zak³adowej lub trybu infor-
mowania i konsultowania pracowników w przedsiêbiorstwach lub w gru-
pach przedsiêbiorstw o zasiêgu wspólnotowym;
5) praw do informacji, konsultacji i uczestnictwa wynikaj¹cych z przepi-
sów krajowych1.
3. Rada pracowników a inne reprezentacje pracowników
Szereg przepisów obowi¹zuj¹cych w Polsce przewiduje obowi¹zek two-
rzenia reprezentacji pracowników dla szczególnych celów. Nazwy tych cia³
s¹ zbli¿one do siebie, jednak s¹ one tworzone na ró¿nych podstawach praw-
nych, posiadaj¹ ró¿ne kompetencje. W celu unikniêcia nieporozumieñ
nazw tych cia³ nie nale¿y stosowaæ zamiennie.
1) Rady pracownicze
Rada pracownicza stanowi organ przedsiêbiorstwa pañstwowego
zgodnie z art. 30 PPU. Natomiast kompetencje rady pracowniczej okre-
œlone s¹ w SamZPPU. S¹ one stosunkowo szerokie, a nale¿¹ do nich
w szczególnoœci:
a) uchwalenie oraz zmiana planu rocznego przedsiêbiorstwa,
b) przyjmowanie sprawozdania rocznego oraz zatwierdzanie bilansu,
c) podejmowanie uchwa³ w sprawie ³¹czenia i podzia³u przedsiê-
biorstw.
Zgodnie z art. 25 ust. 1 IiKPracU rada pracownicza przedsiêbiorstwa
ma prawo wyra¿ania opinii we wszystkich sprawach dotycz¹cych
przedsiêbiorstwa oraz jego kierownictwa. Ustawa o informowaniu pra-
cowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji wyraŸnie wskazuje
w art. 25 ust. 2, ¿e rada pracownicza przedsiêbiorstwa ma prawo do uzy-
skiwania informacji i przeprowadzania konsultacji zgodnie z przepisa-
mi IiKPracU. Z tego te¿ wzglêdu, przepisów IiKPracU co do zasady nie
stosuje siê do przedsiêbiorstw pañstwowych.
2) Europejskie Rady Zak³adowe
Europejskie rady zak³adowe tworzone s¹ w oparciu o przepisy ustawy
EuroRZU. Powy¿sza ustawa okreœla zasady tworzenia i funkcjonowa-
nia europejskich rad zak³adowych oraz sposoby informowania pracow-
ników i konsultacji z pracownikami w przedsiêbiorstwach i grupach
przedsiêbiorstw, których dzia³alnoœæ ma zasiêg wspólnotowy, w celu
1 Przyk³adem takiego przepisu w Polsce jest ustawa z 5.4.2002 r. o europejskich radach
zak³adowych (Dz.U. Nr 62, poz. 556 ze zm.).
XV
Wprowadzenie – prawo europejskie...
realizacji prawa pracowników do informacji i konsultacji. Nale¿y pod-
kreœliæ, ¿e ustawa nie narusza uprawnieñ do informacji i konsultacji
okreœlonych w przepisach odrêbnych.
Ustawa o europejskich radach zak³adowych znajduje zastosowanie
do:
a) przedsiêbiorstw i grup przedsiêbiorstw o zasiêgu wspólnotowym,
których zarz¹d centralny ma siedzibê w Polsce,
b) przedsiêbiorstw i grup przedsiêbiorstw o zasiêgu wspólnotowym,
których zarz¹d centralny nie ma siedziby w pañstwie cz³onkow-
skim, je¿eli zarz¹d ten wyznaczy³ swojego przedstawiciela z sie-
dzib¹ w Polsce,
c) przedsiêbiorstw i grup przedsiêbiorstw o zasiêgu wspólnotowym,
których zarz¹d centralny nie ma siedziby w pañstwie cz³onkow-
skim i nie wyznaczy³ przedstawiciela w pañstwie cz³onkowskim,
je¿eli w Polsce znajduje siê zak³ad pracy wchodz¹cy w sk³ad takie-
go przedsiêbiorstwa lub przedsiêbiorstwo wchodz¹ce w sk³ad takiej
grupy, w których zatrudnia siê najwiêksz¹ liczbê pracowników za-
trudnionych w pañstwach cz³onkowskich w danym przedsiêbior-
stwie lub grupie przedsiêbiorstw.
3) Zwi¹zki zawodowe
4)
Rada pracowników jest cia³em odrêbnym od zwi¹zków zawodowych.
Posiada ona w³asn¹ wewnêtrzn¹ strukturê organizacyjn¹ i odrêbne
kompetencje. U pracodawcy, u którego dzia³a jedna lub wiêcej organi-
zacji zawodowych s¹ one uprawnione do tworzenia rady pracowników.
Koszty zwi¹zane z funkcjonowaniem takiej rady ponosz¹ organizacje
zwi¹zkowe. Cz³onkowie rad pracowników korzystaj¹ z ochrony trwa-
³oœci stosunku pracy podobnej do ochrony przewidzianej dla dzia³aczy
zwi¹zkowych.
Inne reprezentacje
Przepisy prawa, w tym prawa pracy, przewiduj¹ tak¿e szereg innych
cia³ lub gremiów przedstawicielskich. W szczególnoœci ma to miejsce
w tych zak³adach pracy, gdzie nie dzia³aj¹ zwi¹zki zawodowe. Przyk³a-
dowo s¹ to reprezentacje pracowników dla zawarcia umowy zak³adowej
w ramach pracowniczego programu emerytalnego, cz³onkowie komisji
socjalnych i bhp, czy te¿ przedstawiciele pracowników w przypadku
koniecznoœci zawieszenia stosowania niektórych przepisów prawa pra-
cy czy przeprowadzenia procedury zwolnieñ grupowych. Nale¿y pod-
kreœliæ, i¿ rada pracowników nie posiada kompetencji powy¿szych gre-
miów.
XVI
A. Tekst ustawy
Ustawa o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji1
z dnia 7 kwietnia 2006 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 550)
Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu...
A. Tekst ustawy
Art. 1. [Zakres przedmiotowy] 1. Ustawa okreœla warunki informowa-
nia pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji oraz zasady wybo-
ru rady pracowników.
2. Przepisy ustawy stosuje siê do pracodawców wykonuj¹cych dzia³al-
noœæ gospodarcz¹ zatrudniaj¹cych co najmniej 50 pracowników.
3. Przepisów ustawy dotycz¹cych zasad wyboru rady pracowników
i ochrony jej cz³onków nie stosuje siê do:
1) przedsiêbiorstw pañstwowych, w których tworzony jest samorz¹d za-
³ogi przedsiêbiorstwa;
2) przedsiêbiorstw mieszanych zatrudniaj¹cych co najmniej 50 pracowni-
ków;
3) pañstwowych instytucji filmowych.
4. W podmiotach, o których mowa w ust. 3, prawo do uzyskiwania infor-
macji i przeprowadzania konsultacji przys³uguje radzie pracowniczej.
Art. 2. [S³owniczek] U¿yte w ustawie okreœlenia oznaczaj¹:
1) organizacja zwi¹zkowa – zak³adow¹ lub miêdzyzak³adow¹ organizacjê
zwi¹zkow¹ – reprezentatywn¹ w rozumieniu art. 24125a § 1 ustawy
z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94,
z póŸn. zm.); przepisy art. 24125a § 3–5 stosuje siê odpowiednio;
2) informowanie – przekazywanie radzie pracowników danych w spra-
wach dotycz¹cych pracodawcy umo¿liwiaj¹cych zapoznanie siê ze
spraw¹;
3) przeprowadzanie konsultacji – wymianê pogl¹dów oraz podjêcie dialo-
gu miêdzy pracodawc¹ a rad¹ pracowników.
1 Przepisy ustawy wdra¿aj¹ postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2002/14/WE z 11.3.2002 r. ustanawiaj¹cej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowa-
dzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej (Dz.Urz. WE L 80 z 23.3.2002 r.;
Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 4, s. 219).
3
Pobierz darmowy fragment (pdf)