Darmowy fragment publikacji:
T Ę PC
T Ę PC
Z
Z
S
S
Z E
Z E
R
R
P
P
A
A
N
N
Z
Z
O
O
Ś
Ś
Ć
Ć
T
T
E
E
L
L
E
E
IN
IN
C
C
Y
Y
T
T
ORMA
ORMA
F
F
INTERNETOWE NARUSZENIA
WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
2015
pod redakcją
Jerzego Kosińskiego
Szczytno 2016
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Recenzenci
prof. dr hab. inż. Piotr Sienkiewicz
dr hab. Andrzej Adamski, prof. UMK
Redakcja Wydawcy
Anna Bryczkowska
Beata Miszczuk
Robert Ocipiński
© Wszelkie prawa zastrzeżone — WSPol Szczytno
ISBN 978-83-7462-540-1
e-ISBN 978-83-7462-541-8
Druk i oprawa:
Dział Wydawnictw i Poligrafii Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie
ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 111, 12-100 Szczytno
tel. 089 621 51 02, faks 089 621 54 48
e-mail: wwip@wspol.edu.pl
Objętość: 6,85 ark. wyd. (1 ark. wyd. = 40 tys. znaków typograficznych)
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
SPIS TREŚCI
Wstęp — Jerzy KOSIŃSKI .......................................................................... 5
Rozdział 1 — Wojciech KRUPIŃSKI
Doświadczenia Straży Granicznej w zakresie zwalczania
przestępczości skierowanej przeciwko
własności intelektualnej .........................................................................
Rozdział 2 — Wojciech RYŻOWSKI
Rola Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w zwalczaniu
przestępczości dotyczącej naruszeń prawa własności intelektualnej ....
11
17
Rozdział 3 — Grażyna CIEŚLA-KACZMARCZYK
Rola Służby Celnej w zwalczaniu naruszeń praw własności
intelektualnej w obrocie towarowym z zagranicą .................................
23
Rozdział 4 — Natalia DAŚKO
Wstępne wyniki badań nad praktyką organów ścigania i wymiaru
sprawiedliwości w zakresie spraw z art. 305 ustawy Prawo własności
przemysłowej np. Wólki Kosowskiej .....................................................
Rozdział 5 — Joanna JANKOWSKA
Ochrona prawna rynku farmaceutycznego w kontekście prawa
własności intelektualnej .........................................................................
Rozdział 6 — Dariusz NAJMOŁA, Krzysztof LISZEWSKI
Zagrożenia dla zdrowia publicznego — przestępczość
„farmaceutyczna” ..................................................................................
33
43
55
Rozdział 7 — Adam PSTRĄGOWSKI, Wojciech WARCZAK
Studium przypadku — Kinomaniak.tv .................................................
67
Rozdział 8 — Radosław Patrycjusz MATULEWICZ
Zwalczanie przestępczości sharingu i streamingu telewizyjnego .........
83
Bibliografia ................................................................................................. 139
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
TABLE OF CONTENTS
Introduction — Jerzy KOSIŃSKI .............................................................. 5
Chapter 1 — Wojciech KRUPIŃSKI
The Border Guard experience in combating crime against
intellectual property ..............................................................................
11
Chapter 2 — Wojciech RYŻOWSKI
Role of the General Inspector of Financial Information concerning
the fight against crime -infringement of intellectual property rights ....
17
Chapter 3 — Grażyna CIEŚLA-KACZMARCZYK
Role of the Customs Service in combating of intellectual property
rights in trade with foreign countries ....................................................
23
Chapter 4 — Natalia DAŚKO
Preliminary research results on the practice of law enforcement
and the judiciary in cases under Article 305 of Industrial Property
Act based on Wolka ...............................................................................
33
Chapter 5 — Joanna JANKOWSKA
Legal protection of the pharmaceutical market in the context
of intellectual property rights ................................................................
43
Chapter 6 — Dariusz NAJMOŁA, Krzysztof LISZEWSKI
“Pharmaceutical” crime — risk to public health ...................................
55
Chapter 7 — Adam PSTRĄGOWSKI, Wojciech WARCZAK
Kinomaniak.tv — case study ................................................................
67
Chapter 8 — Radosław Patrycjusz MATULEWICZ
Fighting with TV sharing and streaming crimes ..................................
83
Bibliography ............................................................................................... 139
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
WSTĘP
Naruszenia praw własności intelektualnej (IPR) są powszechne i stają się
problemem w skali światowej. Statystyki Komisji Europejskiej wykazują duży
wzrost liczby przesyłek podejrzanych o naruszenie praw własności intelektual-
nej i przemysłowej. W 2014 roku zostało zarejestrowanych przez organy celne
ponad 95 000 przypadków zatrzymań przesyłek. Tak duża liczba zatrzymań jest
spowodowana licznymi małymi paczkami ekspresowymi oraz pocztowymi, co
jest wynikiem sprzedaży przez Internet. Wartość 35 mln zatrzymanych artykułów
podejrzanych o naruszenie praw własności intelektualnej (wartość równoważ-
nych oryginalnych produktów) szacuje się na nieco ponad 617 milionów euro1.
Na czele listy zatrzymanych artykułów znajdują się papierosy (35 ),
następne są zabawki i leki. Produkty codziennego użytku (artykuły do pielęgna-
cji ciała, leki, zabawki, elektryczne artykuły użytku domowego) stanowiły 28,6
ogólnej liczby zatrzymanych artykułów.
Chiny były — nadal — głównym krajem źródłowym towarów naruszających
prawa własności intelektualnej, które trafiały do UE, ale w niektórych sekto-
rach produktów głównym krajem pochodzenia były inne kraje, np. Panama dla
napojów alkoholowych, Maroko dla napojów bezalkoholowych, Tajlandia dla
wkładów atramentowych i tonerów, a Hong Kong dla innych przedmiotów do
pielęgnacji ciała, telefonów komórkowych, płyt CD/DVD2.
W Stanach Zjednoczonych zabezpieczono takich przesyłek 23 140. Suge-
rowana cena detaliczna tych towarów wyniosła 1,23 mld USD. Aresztowano
w związku z tym 683 osoby i sporządzono 454 461 akty oskarżenia i wyroki3.
W związku z powyższym Prokurator Generalny Loretta E. Lynch poinformo-
wała, że Departament Sprawiedliwości ogłosi nową strategię ścisłej współpracy
z przedsiębiorstwami w obszarze własności intelektualnej oraz przeznaczy dodat-
kowo ponad 3,2 mln USD na wsparcie państwowych i lokalnych zespołów zada-
niowych w szkoleniu, zapobieganiu, egzekwowaniu i ściganiu kradzieży własno-
ści intelektualnej4.
1 http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/customs_controls/counterfeit_piracy/
statistics/ index_en.htm , dostęp: 2015 r.
2 Tamże.
3 Intellectual Property Rights. Seizure Statistics. Fiscal Year 2014, U.S. Department
of Homeland Security, http://www.cbp.gov/sites/default/files/documents/2014 20IPR
20 Stats.pdf , dostęp: 2015 r.
4 https://www.fbi.gov/news/pressrel/press-releases/justice-department-announces
-new-strategy-to-combat-intellectual-property-crimes-and-3.2-million-in-grant-funding
-to-state-and-local-law-enforcement-agencies , dostęp: 2015 r.
5
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Jerzy KOSIŃSKI
Zwalczanie naruszeń własności intelektualnej jest kluczowym priorytetem
dla organów ścigania w ochronie konsumentów przed niebezpiecznymi i niespeł-
niającymi standardów produktami. Pozwala również na eliminację sieci przestęp-
czych zaangażowanych w ten proceder o niskim ryzyku, a jednocześnie wysokich
nielegalnych dochodach.
W celu wzmocnienia walki z podróbkami oraz piractwem on -line i off -line,
Europol i Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) połą-
czyły siły, aby uruchomić Intellectual Property Crime Coordinated Coalition
(typu IPC3), w pewnym sensie wzorowany na European Cybercrime Centre
(EC3).
Intellectual Property Crime Coordinated Coalition zapewni organom ścigania
wsparcie operacyjne i techniczne w:
— ułatwianiu i koordynowaniu dochodzeń transgranicznych,
— monitorowaniu i raportowaniu trendów przestępczości on -line i pojawiają-
cych się modus operandi,
— zwiększeniu harmonizacji i standaryzacji instrumentów prawnych oraz pro-
cedur operacyjnych przeciwdziałania przestępczości naruszającej własność
intelektualną na całym świecie,
— egzekwowaniu prawa,
— podnoszeniu świadomości i szkoleniach w tej dziedzinie.
Uwzględniając, że Internet stał się podstawowym kanałem komunikacji
i dystrybucji dla e -commerce, uznano go również jako kluczowy czynnik umoż-
liwiający nielegalny handel, pozwalający na sprzedaż podrabianych towarów
i piractwo na znacznie szerszą skalę. W ciągu ostatnich lat rośnie internetowa
dystrybucja podrabianych leków i wyrobów medycznych. Podrabiane produkty
stomatologiczne są sprzedawane on -line z różnicą cenową 350–750 euro mniej.
Istnieje również rosnąca liczba targowisk e -commerce oferujących różnego
rodzaju podrabiane części samochodowe (np. klocki hamulcowe lub poduszki
powietrzne), które niosą duże zagrożenie dla bezpieczeństwa kierowców5.
Według Raportu o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2014 roku6 dominu-
jącymi formami piractwa przemysłowego w 2014 roku, podobnie jak w latach
ubiegłych, były nielegalny import i produkcja podrobionych towarów oraz ozna-
czanie ich zastrzeżonymi znakami towarowymi różnych firm, a następnie wpro-
wadzanie ich do obrotu.
5 2015 Situation Report on Counterfeiting in the European Union. A joint project be-
tween Europol and the Office for Harmonization in the Internal Market, https://www
.europol.europa.eu/sites/default/files/publications/2015situationreportoncounterfeiting
.pdf , dostęp: 2015 r.
6 https://bip.mswia.gov.pl/download/4/26163/RAPORT2014OSTATECZNY.pdf , do-
stęp: 2015 r.
6
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Wstęp
W dalszym ciągu dochodziło do naruszenia praw własności intelektualnej
koncernów tytoniowych i spirytusowych w związku z nieprawnym posługiwa-
niem się znakiem towarowym danego koncernu lub zastosowania linii produk-
cyjnej właściwej dla danej marki.
W 2014 roku zaobserwowano rosnącą skalę podrabianych i wprowadzanych
do obrotu zabawek, które często nie spełniały norm bezpieczeństwa i oprócz strat
finansowych wynikających z naruszenia praw własności intelektualnej i przemy-
słowej, stanowiły zagrożenie dla życia i zdrowia u potencjalnych użytkowników.
Proceder wprowadzania do obrotu zwiększającej się liczby podrabianych w kra-
jach azjatyckich zabawek zasygnalizowały również inne kraje.
Z roku na rok na nielegalnym rynku rośnie udział internetowych ofert sprze-
daży podrobionych towarów. Niemniej wciąż można spotkać podrobione pro-
dukty w różnych miejscach i punktach handlowych, takich jak bazary i targowi-
ska czy sklepy z odzieżą.
W dobie rozwoju technologii teleinformatycznych przekazywanie i odtwa-
rzanie plików multimedialnych z Internetu ogranicza do minimum proceder
pirackiego kopiowania płyt CD, DVD, BLU-RAY. Powszechny dostęp do sieci
internetowej znacznie zmniejsza natomiast zainteresowanie nagraniami pirac-
kimi, przekłada się na liczbę ujawnianych pirackich płyt.
Wśród mechanizmów przestępczego działania za pośrednictwem Internetu
można wyodrębnić:
• Oferty sprzedaży oraz rozpowszechnianie plików chronionych za pośrednic-
twem stron internetowych.
• Rozpowszechnianie plików za pomocą serwerów ftp. Znaczącym problemem
są tzw. grupy warezowe (zorganizowane grupy, które za pośrednictwem ser-
werów ftp wymieniają filmy, muzykę, programy komputerowe czy też książki
elektroniczne). Często serwery ftp z plikami umieszczane są w sieciach lokal-
nych tylko dla własnych abonentów.
• Nielegalne rozpowszechnianie utworów za pośrednictwem serwerów
tzw. magazynów plików. Coraz większą popularnością cieszą się serwery,
na które przesyłane są duże liczby plików, aby następnie mogły być one
pobierane przez innych użytkowników.
• Wymianę utworów za pośrednictwem sieci peer to peer (p2p). Proceder ten
polega na udostępnianiu plików za pomocą programów dedykowanych do
sieci zcentralizowanych i zdecentralizowanych, np. kazaa, e -donkey, emule,
torent, azeurus. Użytkownik Internetu może wyszukiwać w sieci komputery
z udostępnioną zawartością i ściągać stamtąd pirackie kopie, jednocześnie
rozpowszechniając zasoby własne.
• Rozpowszechnianie plików za pośrednictwem kont poczty elektronicznej peer
to mail (p2m), tj. za pomocą odpowiednich programów (plik jest dzielony
i przesłany na konto e -mail). Informacja o tytułach utworów umieszczana jest
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
7
Jerzy KOSIŃSKI
na zamkniętych forach dyskusyjnych, na których także znajduje się informa-
cja o loginach i hasłach do kont, haseł do scalenia oraz rozpakowania plików.
• Tak zwany sharing platform cyfrowych pozwalających na współdzielenie
sygnału telewizyjnego przez abonenta w sposób bezprawny, często po wpła-
ceniu określonej kwoty pieniężnej.
• Rozpowszechnianie plików umożliwiających kradzież sygnału telewizyjnego
przez internetowe downloady z kodami pozwalającymi na podbicie pakietu
podstawowego do pełnego.
Podobnie niemal cały nielegalny rynek obrotu sfałszowanymi produktami
leczniczymi umiejscowiony jest w sieci Internet. Przypadki ujawnienia nie-
legalnego obrotu lekami na bazarach, targowiskach lub innych punktach han-
dlowych stanowią niewielki udział całości odnotowanych zdarzeń. Działania
Policji w 2014 roku w głównej mierze skierowane były na zwalczanie dominu-
jącej formy przestępczości w obszarze własności intelektualnej i przemysłowej,
tj. przestępstw dokonywanych m.in. za pośrednictwem Internetu.
Ryc. 1. Przestępstwa stwierdzone i wykryte przez Policję w sprawach
przeciwko własności intelektualnej i przemysłowej w latach 2009–2014
Źródło: Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2014 roku, MSWiA 2015
W tym samym raporcie stwierdzono, że rozwój technologii oraz nowych
mechanizmów przestępczego działania w sieci komputerowej Internet powoduje,
że coraz więcej spraw w zakresie naruszenia prawa autorskiego i praw pokrew-
nych prowadzonych jest za pośrednictwem Internetu. Zabezpieczane dowody
przestępstwa to dowody elektroniczne, niejednokrotnie o pojemności kilku
8
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Wstęp
terabajtów. Sprawy te, ze względu na złożoność, wymagają od śledczych więcej
czasu przeznaczonego na ich realizację oraz znajomości zagadnień teleinforma-
tycznych. Niezbędnym elementem przeciwdziałania naruszeniom praw własności
intelektualnej jest właściwy proces szkolenia funkcjonariuszy realizujących zada-
nia w przedmiotowym zakresie7.
Chcąc sprostać potrzebom organów ścigania w dniach 23–24 września
2015 roku w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie przeprowadzona była II Mię-
dzynarodowa Konferencja Naukowo-Praktyczna nt. „Internetowe naruszenia
własności intelektualnej”. Oprócz wiodącego tematu, na konferencji dyskuto-
wano także na tematy:
— inicjatyw i instrumentów prawnych stosowanych w celu zapobiegania i zwal-
czania przestępstw związanych z prawami własności intelektualnej,
— zapobiegania i najlepszych praktyk w zwalczaniu przestępstw związanych
z prawami własności intelektualnej,
— prawnych i technologicznych aspektów praw własności intelektualnej,
— metod wykrywania i poszukiwania dowodów nielegalnych działań związa-
nych z IPR,
— metod zwalczania przestępstw związanych z prawami własności intelektu-
alnej.
Konferencja była skierowana głównie do policjantów i celników, ale także do
osób z sektora prywatnego zainteresowanego ochroną IPR oraz przedstawicieli
świata nauki. Konferencji towarzyszyła wystawa poświęcona Policji w ochro-
nie dziedzictwa narodowego (omówiona wcześniej w czasie wystąpienia insp.
w st. spocz. Mirosława Karpowicza). W kuluarach można było także porównać
oryginalne produkty i ich podróbki, a taże zweryfikować swoją wiedzę na temat
zabezpieczenia produktów wielu producentów.
W czasie konferencji wygłoszono następujące wystąpienia:
• Aktualne tendencje ścigania piractwa audio -wideo w Internecie — prof.
Andrzej Adamski, UMK Toruń.
• Tendencje w obszarze IPR — Lukas Drlik, Vis Probandi.
• Doświadczenia rumuńskie w obszarze walki z naruszeniam IPR — Virgiliu
Pintea, oficer łącznikowy, Ambasada Rumunii w Polsce.
• Bezprawne rozpowszechnianie utworów audiowizualnych, a przestępstwo
prania brudnych pieniędzy — Zbigniew Taraś, Stowarzyszenie Sygnał.
• Rola GIIF w zwalczaniu przestępstw godzących we własność intelektu-
alną — Wojciech Ryżowski, Ministerstwo Finansów.
• Doświadczenia SG w zwalczaniu naruszeń własności intelektualnej — Woj-
ciech Krupiński, Komenda Główna Straży Granicznej, Zarząd Operacyjno-
-Śledczy.
7 Tamże, s. 164.
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
9
Jerzy KOSIŃSKI
Kulikowska-Kulikowski.
w st. spocz.
chowski, HP EMEA.
• Private-public cooperation in intellectual piracy fighting — Marie Davison,
Global Content Protection, Internet Operations.
• Ochrona marki — Lukas Drlik, Maciej Zajda, Vis Probandi.
• Ochrona marki — Grzegorz Surowców, FOTA.
• Ochrona marki — Andrzej Nieckarz, Piotr Zapert, ZPAV.
• Ochrona marki (Porsche, Jack Daniel’s) — Monika Chimiak, Kancelaria
• Policja w ochronie dziedzictwa narodowego — Mirosław Karpowicz, insp.
• Rola wywiadu w ochronie praw własności przemysłowej — Krystian Wojcie-
• Wstępne wyniki badań nad praktyką organów ścigania i wymiaru sprawiedli-
wości w zakresie spraw z art. 305 p.w.p. na przykładzie Wólki Kosowskiej —
Natalia Daśko, UMK Toruń.
• Zwalczanie naruszeń IPR z perspektywy KWP Kielce — Dominik Rozdzia-
łowski, KWP Kielce.
Protection.
• Modele biznesowe serwisów pirackich — Marcin Przasnyski, Anti-Piracy
• Kinomaniak — Wojciech Warczak, KWP Olsztyn.
• Metodyka zwalczania przestępczości związanej ze zjawiskiem card sharingu
oraz streamingu telewizyjnego — Radosław Matulewicz, KWP Szczecin.
• PiratBay w Gliwicach — Adam Nikolin, KWP Katowice8.
Większości wystąpień towarzyszyły ciekawe, a niekiedy burzliwe dyskusje.
Podkreślano w nich konieczność podjęcia kompleksowych badań nad zjawiskiem
naruszenia własności intelektualnej w celu wypracowania spójnych metodyk
pracy organów ścigania. Podkreślano, że wprawdzie nie jest to zauważane przez
prokuratorów, ale z racji przynoszenia dużych profitów, przy niewielkich nakła-
dach i zagrożeniu karą tytułowa przestępczość staje się domeną przestępczości
zorganizowanej.
Nie bez znaczenia — wręcz jednym z celów konferencji — było nawiązanie
bezpośrednich kontaktów pomiędzy uczestnikami. Wielokrotnie podkreślano,
że jest to najskuteczniejsza metoda na przyspieszenie działań w ramach współ-
pracy zmierzającej do wykrycia sprawców przestępstwa.
Zawarte w niniejszej publikacji treści odpowiadają tematyce konferencji, ale
nie są nią ograniczone. Oprócz publikacji wygłoszonych referatów w monografii
znalazły się rozdziały, których zawartość wynikała z prowadzonych w kuluarach
dyskusji i wyrażanych wówczas potrzeb.
8 Wystąpienia udostępnione przez prelegentów można pobrać z zasobu: https://www
.dropbox.com/sh/tow9fcpiq10nd8v/AAA9Hn_96XA1NKKo1wOC-YHka?dl=0 .
dr hab. inż. Jerzy KOSIŃSKI
10
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Rozdział 1
DOŚWIADCZENIA STRAŻY GRANICZNEJ
W ZAKRESIE ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI
SKIEROWANEJ PRZECIWKO
WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Wojciech KRUPIŃSKI1
STRESZCZENIE: W rozdziale przedstawiono zadania Straży Granicznej w zakresie ochrony
szeroko rozumianej własności intelektualnej. Omówiony obszar zainteresowań Straży Gra-
nicznej został zilustrowany przykładami.
SŁOWA KLUCZOWE: Straż Graniczna, własność intelektualna, znaki towarowe, prawa
autorskie i pokrewne, piractwo intelektualne, kwalifikacja prawna
Straż Graniczna zgodnie z zapisami ustawy kompetencyjnej jest organem,
który rozpoznaje i zwalcza przestępczość o charakterze granicznym (transgra-
nicznym). Działania Straży Granicznej w zakresie ochrony szeroko rozumianej
własności intelektualnej ograniczają się do aspektów przemytniczych i związanej
z tym działalności np. dystrybucji na bazarach, w tym również działalności o cha-
rakterze zorganizowanym.
Analizując przestępczość w zakresie własności intelektualnej — zarówno tą
o charakterze pospolitym, jak i zorganizowanym — należy wskazać na kilka jej
charakterystycznych cech.
Straż Graniczna ujawnia rokrocznie kilkadziesiąt takich przypadków. Jednak
należy podkreślić, że większość z nich, po zabezpieczeniu przedmiotów w trybie
art. 308 k.p.k., kończyło się przekazaniem sprawy właściwym organom (Poli-
cji, Służbie Celnej). Ma to swoje podstawy wynikające z właściwości formacji
do zwalczania określonego rodzaju przestępczości. Brak możliwości identyfiko-
wania konkretnego przestępstwa dotyczącego podróbek z nielegalnym obrotem
przez granicę wymusza przekazanie sprawy właściwym organom.
Największa liczba ujawnień (pojedynczych przypadków) rokrocznie doko-
nywana jest w północnej i północno -zachodniej części kraju. Taka tendencja
utrzymuje się od kilku lat, szczególnie na terenach nadmorskich i szczególnie
1 Komenda Główna Straży Granicznej, Zarząd Operacyjno-Śledczy, Wojciech.Krupin
ski @strazgraniczna.pl
11
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Wojciech KRUPIŃSKI
w okresie wiosenno -letnim, kiedy w czasie nasilenia napływu turystów do mor-
skich kurortów zwiększa się zjawisko handlu podrabianymi produktami. Fakt
gromadzenia się ludzi w określonym czasie i miejscu pociąga za sobą automa-
tycznie możliwość rozprowadzenia podróbek w zwiększonej liczbie, co w prak-
tyce jest wykorzystywane na coraz większą skalę.
Znaczna liczba ujawnionych rzeczy stanowiła podróbki rozprowadzane
w trybie tzw. systemu bazarowego. Polega on na rozprowadzaniu towaru przez
przypadkowe osoby w niewielkiej ilości, ale na wielu stanowiskach handlowych.
Dotyczy to nie tylko bazarów i targowisk, ale również giełd towarowych, w tym
elektronicznych i samochodowych. Ostatnie lata pokazują również, że z podro-
bionymi towarami mamy do czynienia również w małych sklepikach, butikach.
Jednakże w tym wypadku odrębnej analizie należy poddać kwestie, czy taki stan
rzeczy to celowe działania właścicieli tych sklepów, czy też i oni stają się ofia-
rami podrabiania wszystkiego i wszędzie.
Bardzo często tego rodzaju przestępczość powiązana jest z aspektem cudzo-
ziemskim, rozprowadzaniem bowiem nielegalnego towaru lub jego handlem
w skali mikro zajmują się w wielu przypadkach obcokrajowcy. Należą do nich
również nielegalni migranci. Mamy więc do czynienia z kreującą się tym samym
specyfiką takiej działalności, najczęściej w szarej strefie, gdzie możliwość
łatwego zarobku jest umożliwiona praktycznie każdemu.
Kolejną cechą jest fakt powiązania naruszeń własności intelektualnej z innymi
zjawiskami przestępczymi, często również o globalnym zasięgu. Należy tutaj
wskazać na powiązania obrotu podrabianym towarem z bezpośrednim generowa-
niem zagrożeń dla życia lub zdrowia potencjalnych nabywców takich towarów.
Na przykład do takich niebezpieczeństw należy zaliczyć, m.in. wybuchające lap-
topy, samozapalające się telefony i baterie, eksplodujące zabawki, topiące się pod
wpływem ciepła urządzenia elektryczne. Wynika to z tego, że podrobione towary
wprawdzie są zdecydowanie tańsze, ale często wytworzone są z materiałów sła-
bej jakości, niedających gwarancji spełnienia jakiejkolwiek normy. Przedmioty
takie nie wytrzymują ani próby czasu, ani obciążeń, którym dane przedmioty
są poddawane podczas użytkowania. Skutkuje to różnego rodzaju wypadkami,
których efektem są uszkodzenia ciała lub śmierć użytkownika. Potwierdzają to
ostatnie przykłady wybuchających poduszek powietrznych lub pękających zaci-
sków hamulcowych w autach, w których zostały zastosowane podrobione części
samochodowe różnych marek. Do katalogu przedmiotów podrabianych i stwa-
rzających zagrożenie nabywcom zaliczyć należy również żywność oraz leki,
które stają się w ostatnim czasie poważnym problemem nielegalnego obrotu.
W związku z powyższym mamy do czynienia nie tylko z wątkiem ekonomicz-
nym, ale również w pełni powiązanym z nim wątkiem kryminalnym.
Kolejną sprawą jest powiązanie naruszeń własności intelektualnej w ramach
tzw. przestępstw akcyzowych, ze szczególnym uwzględnieniem wyrobów
12
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Doświadczenia Straży Granicznej w zakresie zwalczania przestępczości…
tytoniowych. Dotyczy to przede wszystkim ujawnianych dużych nielegalnych
fabryk papierosowych, w których to dochodzi do naruszenia praw własności
intelektualnej w związku z nieprawnym posługiwaniem się znakiem towaro-
wym danego koncernu lub zastosowaniem linii produkcyjnej właściwej dla danej
marki. W takim wypadku mamy do czynienia nie tylko z naruszeniem przepi-
sów karno -skarbowych w zakresie przestępstw akcyzowych, ale również art. 305
ustawy Prawo własności przemysłowej.
Poniżej przedstawiono przykłady ostatnich działań Straży Granicznej
w zakresie ochrony własności intelektualnej:
• Przykład 1
W październiku 2014 r. funkcjonariusze Nadwiślańskiego OSG w Warsza-
wie dokonali ujawnienia ponad 4 500 000 sztuk papierosów, które przewożone
były samochodem ciężarowym przez terytorium RP. Podczas przeprowadzanych
działań zatrzymano 8 osób, wobec których zastosowano środki zapobiegawcze
w postaci dozoru policyjnego, zabezpieczenia majątkowego i zakazu opuszczania
kraju. Wartość zabezpieczonego towaru (podrobione papierosy marki LM) sza-
cuje się na kwotę ponad 2 700 000 zł. Ujawnienie kontrabandy to efekt współ-
pracy międzynarodowej Straży Granicznej i Kryminalnego Urzędu Celnego
z Niemiec. Papierosy były transportowane z Chin drogą morską do Niemiec,
a następnie do Polski. Na terytorium RP towar był dzielony i przeładowywany
z kontenerów do ciężarówek, którymi przewożony był na terytorium jednego
z państw skandynawskich.
Ryc. 1. Zabezpieczone podrobione papierosy marki LM
Źródło: ze zbiorów własnych
13
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Wojciech KRUPIŃSKI
• Przykład 2
W październiku 2014 r. funkcjonariusze Nadwiślańskiego OSG w Warszawie
zrealizowali szeroko zakrojoną akcję na terenie jednej z podwarszawskich miej-
scowości (Wólka Kosowska), w wyniku której dokonano ujawnienia i zabezpie-
czenia podrobionych produktów o łącznej wartości ponad 22 000 000 zł. Działa-
nia zostały przeprowadzone na nielegalnym nocnym targowisku. Zabezpieczono
i przeszukano 121 pojazdów, w których znajdowały się podrobione produkty
w postaci: odzieży, obuwia, galanterii i kosmetyków. Zatrzymano 14 cudzoziem-
ców narodowości: tureckiej, indyjskiej, ormiańskiej, pakistańskiej, afgańskiej
i ukraińskiej, zajmujących się przedmiotowym procederem przestępczym. Jed-
nocześnie wszczęto 13 postępowań karnych. Podróbki sprzedawane były w hur-
towych ilościach handlarzom -pośrednikom, a następnie rozprowadzane do skle-
pów, hurtowni i bazarów na terenie całej Polski. Podrobione towary produkowane
były w Chinach oraz w Turcji, a później przemycane na teren Unii Europejskiej.
Ryc. 2. Akcja w Wólce Kosowskiej i część zabezpieczonych podróbek
Źródło: ze zbiorów własnych
14
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Pobierz darmowy fragment (pdf)