Darmowy fragment publikacji:
nagromadzenie wyżej wymienionych konstrukcji w
wypowiedzi może skłaniać do opinii, że:
szablonowością,
upowszechnianiem
język polityki charakteryzuje się deformowaniem znaczeń
wyrazów,
kiczu
stylistycznego, wielosłowiem i ogólnikowością stwierdzeń. Jak
widać jest to nie tyle wynikiem „ujemnej swoistości” (...), ile
przejmowaniem przezeń większości uchybień i wykroczeń
leksykalnych
publicystyczno-
dla
dziennikarskiego i urzędowego39.
typowych
stylu
39 S. Dubisz, Język i polityka..., op.cit., ss. 156-157.
26
UŻYCIE SŁÓW: „NIE”, „SPRÓBUJ”
jaki
sposób
jak
neurolingwistycznego
W
konkretne wyrazy mogą
oddziaływać na elektorat? Według specjalistów
programowania
istnieje
wiele słów-kluczy, dzięki którym komunikacja staje
się czytelna zarówno na świadomym,
i
nieświadomym poziomie umysłu 40 . Jednym z
niezwykle istotnych słów jest wyraz nie. Eksperci są
zdania, że dwa podstawowe polecenia: Proszę się nie
się denerwować, dla
denerwować oraz Proszę
nieświadomej
sobą
dokładnie ten sam przekaz 41. Istota tego wyrazu
polega więc paradoksalnie na tym, że słowo to jest
podświadomie pomijane i w efekcie osoba, do
której kierowana jest dana informacja, reaguje w
odwrotny niż oczekiwany
sposób. Aby nie
sabotować własnych działań, należałoby użyć
stwierdzenia: Proszę się uspokoić 42 . W sytuacjach
odwrotnych, kiedy dany polityk nie ma zamiaru
części umysłu niosą ze
40 M. Kita, M. Czemkpa (red.), Żonglowanie słowami. Językowy
potencjał i manifestacje tekstowe, Katowice 2006, s. 7.
41 http://www.perswazja.pl/perswazja/web_index.nsf/web-
all/reklama1, 29.10.2010.
42 A. Batko, Sztuka perswazji czyli język wpływu i manipulacji,
Gliwice 2005, ss. 42-47.
27
mówić o czymś wprost, ale ma na celu wywołać w
umysłach swoich słuchaczy dane obrazy, mógłby
skonstruować następującą wypowiedź:
„Praca
Witam Państwa serdecznie. Wiem, że mają Państwo różne
nadzieje
i oczekiwania wobec mnie jako kandydata na
prezydenta. Na wstępie mojej przemowy chciałbym jednak
wszystkich uprzedzić, że nie będę dziś rozprawiał o 50
zniżkach na bilety dla studentów. Nie będę mówić o wyższych
emeryturach i obniżeniu stawki VAT, które podpiszę jako
prezydent. Nie będziemy też wspominać o poważnych błędach
merytorycznych we wczorajszej wypowiedzi mojego
przeciwnika politycznego. Chciałbym skupić się za to na
kwestiach zupełnie innych, a mianowicie na możliwości
stworzenia kilku tysięcy nowych miejsc pracy w ramach
programu
wszystkich”.
W przypadku prywatnej rozmowy dwojga ludzi
(np. polityków podczas negocjacji), kiedy jedna z
osób wykazuje
reakcją biegunową
(odpowiada negująco na większość propozycji),
należy stworzyć pytanie, w ramach którego
umieszczone zostanie przeczenie 43, np. Pewnie nie
zgodzi się pan również na remont autostrady łączącej oba
miasta?, bądź Zapewne nie jest pani jeszcze gotowa, by
podpisać nasz kontrakt? Pozytywna wersja pytania
43
http://www.projektsukces.pl/nlp_motywacja_biegunowa.html
, 16.11.2010.
dla
się
tzw.
28
skierowanego do osoby biegunowej brzmiałaby: Ma
pan rację, proszę zignorować protesty górników. Tego
typu zdania prowokują
ich
wewnętrznego zaprzeczenia.
rozmówcę do
spróbuj. Wbrew
Równie interesujące może być zastosowanie
wyrazu
powszechnemu
przekonaniu, że słowo to zachęca do zrobienia
czegoś, okazuje się, że na nieświadomym poziomie
umysłu odbiorca z góry zakłada poniesienie
porażki podczas wykonywania danej czynności.
Dlatego też, kiedy wytrawny polityk ma zamiar
zachęcić swoich kolegów partyjnych do pomocy
przy kampanii wyborczej, z całą pewnością nie
użyje sformułowania: Moi drodzy, spróbujcie rozdać
po 500 ulotek dziennie, żebyśmy mogli wygrać te
wybory. Jest oczywiste, że użyje on raczej zdania: Od
dziś każdy z was rozda po 500 ulotek dziennie. Tylko w
ten sposób wygramy nie tylko te wybory, ale i naszą
lepszą przyszłość! Celowe wykorzystanie słowa
spróbuj jest również możliwe44. W momencie, kiedy
dany
zaatakowany
stwierdzeniem, że inne partie mają równie dobre
programy wyborcze dla danego regionu, dość
niezręczna
byłaby
odpowiedź: Proszę Pana, przecież tamte partie są
i mało przekonywująca
kandydat
zostaje
44 Ibidem, s. 52.
29
niekompetentne! O wiele lepsze z punktu widzenia
programowania neurolingwistycznego jest zdanie:
Owszem, inne partie również mają dobre wizje rozwoju
regionu, dlatego proszę porównać
je z naszym
programem i spróbować znaleźć ten odpowiadający Panu,
zanim zdecyduje się Pan oddać głos na nasze
ugrupowanie45. Druga odpowiedź jest o tyle lepsza,
że pozornie (na świadomym poziomie umysłu) nie
neguje słuszności i kompetencji innych partii, a
ponadto pobudza w słuchaczach zaufanie do naszej
osoby jako obiektywnej i zdystansowanej do wojen
politycznych46.
45 http://www.instytut-perswazji.pl/artykuly/potencjal-
perswazyjny-i-pulapki-slowa-sprobuj, 16.11.2010.
46 http://www.marketingperswazyjny.pl/?p=7, 29.10.2010.
30
MAGICZNE „ALE”
Nieco mniej perswazyjne, aczkolwiek równie warte
uwagi jest słowo ale. Jego działanie
jest dość
subtelne, więc zauważy je tylko część odbiorców.
Użycie tego wyrazu warto stosować w sytuacjach,
kiedy za cel obierzemy sobie delikatne podważenie
czyjegoś zdania, np. Pan premier, wprowadzając cięcia
w budżecie, oczywiście postąpił zgodnie z zasadami
ekonomii, ale... W tym momencie warto zwolnić
tempo mówienia i pozwolić, by ktoś lub coś
przerwało tę wypowiedź 47 . Jeśli to nie nastąpi,
polityk stosujący ten zabieg może sam przerwać
swoją wypowiedź i po słowie ale wtrącić: Czy
mógłbym prosić o szklankę wody? Dziękuję. Wracając do
sytuacji w kraju... Brak dokończenia zdania po
spójniku ale ma trzy zastosowania. Po pierwsze,
wypowiedź nie jest otwarcie ofensywna, jak w
przypadku następującego przykładu: Pan premier,
wprowadzając cięcia w budżecie, oczywiście postąpił
zgodnie z zasadami ekonomii, ale skrzywdził w ten
sposób dużą
społeczeństwa. Po drugie,
przerwanie wypowiedzi po słowie ale nasuwa
słuchaczom dużo więcej możliwości zakończenia
47 J. Rzędowski, NLP dla szefa czyli jak osiągnąć cele przy pomocy
innych ludzi, Warszawa 2005, s. 137.
część
31
tego zdania. Dzięki temu każdy indywidualny
odbiorca w swoich myślach sam je uzupełni według
własnego uznania oraz przekonań i tym bardziej
poprze całą wypowiedź. Po trzecie zaś, polityk
niedopowiadający zdania do końca zabezpiecza się
lub
przed
zakwestionowaniem
jego
wypowiedzi48.
kontrargumentami
ewentualnymi
sensu
treści
i
W
zbliżony
sposób
zniechęcenia
działa
forma
niezauważalnego
słuchacza do
konkurencji również przy wykorzystaniu słowa ale
lub jego synonimów (jednak, lecz, wszakże itp.) 49 .
Wówczas, zamiast stworzyć zdanie: Owszem, mój
kontrkandydat ma również ciekawe pomysły na rozwój
sieci przedszkoli w okolicy, ale tylko ja reprezentuję
słuszny punkt widzenia, które tworzy sztuczny,
dychotomiczny podział na polityków dobrych i
złych, o wiele lepiej powiedzieć: Owszem, mój
kontrkandydat ma również ciekawe pomysły na rozwój
sieci przedszkoli w okolicy, lecz skoro już rozmawiamy,
chciałbym przedstawić ułożony przeze mnie plan na lata
2011-2016. Podobnie, gdy dany rozmówca jest już z
góry przekonany o słuszności innej opcji politycznej
i atakuje fundamenty wszelkich konkurencyjnych
48 A. Batko, Sztuka perswazji..., op.cit, s. 54.
49 http://www.nlp-trener.pl/slowo-ale/, 14.11.2010.
32
programów, mistrz NLP zaznacza: Może Pan
uważać, że moja propozycja niesie za sobą zbyt duże
obciążenie budżetu, ale skoro mamy już sposobność
rozmawiać, chciałbym zaprezentować jej mocne strony.
W ten sposób rozmówca będzie czuł satysfakcję, że
jego opinia nie została zanegowana oraz utwierdzi
się w przekonaniu, że ma do czynienia z osobą
rozsądną i o umiarkowanych poglądach 50 . W
skrajnych sytuacjach o wiele lepszym wyjściem jest
przyłączenie się do atakującego, niż pozostanie na z
góry straconej pozycji. Dotyczy to szczególnie
okoliczności, w których polityk jest bezsprzecznie
winny, a ma zamiar uniknąć trudnej debaty i
przyznania się do osobistej odpowiedzialności 51 :
Proszę Pani, rozumiem, że wielomiesięczne czekanie na
odpowiedź z ministerstwa jest frustrujące i naraża Panią
na dodatkowe
koszty. Rzeczywiście można być
podirytowanym zaistniałą sytuacją, stąd też obiecuję, że
jeszcze dziś zajmę się tą sprawą i dopilnuję, by wszelkie
niezbędne
najszybciej
opublikowane na naszej stronie internetowej. Według
ekspertów niezwykle ważne jest, aby zacząć od
poinformowania
pełnym
rozmówców
jak
informacje
zostały
o
50 http://businesscoachingmag.pl/negocjacje-handlowe/,
16.11.2010.
51 W. Ferenc, R. Mrówka, S. Wilkos, Komunikacja polityczna: Jak
wygrać wybory?, Warszawa 2004, s. 161.
33
podzielaniu ich odczuć, a następnie sugerowaniu
własnych rozwiązań.
34
KOLEJNOŚĆ ZDAŃ
emerytalnego.
stwierdzenie: Staniemy
jest również odpowiednie
Nie bez znaczenia
ułożenie kolejności zdań, szczególnie podczas
wygłaszania przemów52. Dobrym przykładem jest
poniższe
się niezwykle
bogatym krajem, jeśli zdecydujemy się na podwyższenie
progu
Imputuje ono atrakcyjną,
świetlaną przyszłość kraju, pozostawiając w cieniu
koszty, które musi ponieść społeczeństwo, by
osiągnąć dany cel.
tę
wypowiedź i będzie ona brzmiała: Jeśli zdecydujemy
się na podwyższenie progu emerytalnego, staniemy się
niezwykle bogatym krajem, przekaz wiele traci ze swej
atrakcyjności
znaczenie
problematycznej tematyki emerytalnej53.
Jeśli
jednak zmienimy
i
podkreśla
52 M. Kolczyński, J. Sztumski, Marketing polityczny.
Kształtowanie indywidualnych i zbiorowych opinii, postaw i
zachowań, Katowice 2003, ss. 54-55.
53 Ibidem, s. 67.
35
Pobierz darmowy fragment (pdf)