Specyfika stosunku pracy samorządowców jest głównym tematem niniejszej publikacji. Obok zwięzłego omówienia najbardziej istotnych zagadnień prawnych związanych z zatrudnieniem i wynagradzaniem pracowników samorządowych, najważniejszą jej część stanowią propozycje rozwiązań najczęściej spotykanych problemów, z jakimi borykają się kadrowcy w jednostkach samorządowych.
Przyjęto dla niej praktyczną formułę pytań i odpowiedzi, mających charakter kazusów, opracowanych na kanwie rzeczywistych porad i zapytań, kierowanych do Autora za pośrednictwem Internetu i na różnego rodzaju szkoleniach i konferencjach. Wiele miejsca w odpowiedziach zajmuje orzecznictwo sądowe, zwłaszcza Sądu Najwyższego, wskazujące zasadnicze kierunki wykładni obowiązujących przepisów prawa oraz niekiedy zawierające sugestie rozwiązania praktycznych problemów.
Darmowy fragment publikacji:
Michał Culepa – prawnik, specjalista z zakresu
prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Wielo-
letni redaktor „Serwisu Prawno-Pracowniczego”,
współpracownik merytoryczny największych
wydawnictw prawniczych.
Doświadczony trener i wykładowca, specjalizują-
cy się w zagadnieniach zatrudnienia i wynagradza-
nia w jednostkach publicznych, w tym w samorzą-
dzie i oświacie.
Autor i współautor licznych artykułów, opraco-
wań i komentarzy z zakresu prawa pracy.
Ważniejsze publikacje:
- Kadry i płace w instytucjach kultury, CH Beck 2012 r.
- „13” - dodatkowe wynagrodzenie roczne. Instruktaż ustalania i rozliczania
z przykładami dla jednostek budżetowych i oświaty, ODiDK 2011 r.
- Nadgodziny pracowników w jednostkach sektora finansów publicznych.
„Wiedza i Praktyka” 2010 r.
- „Odpowiedzialność urzędnika administracji publicznej. Odpowiedzialność
służbowa, cywilnoprawna i karna.” C.H. Beck 2008 r.
dostępny na:
e-book
UOB 46
Cena: 65 zł
K
A
D
R
Y
I
P
Ł
A
C
E
W
J
E
D
N
O
S
T
K
A
C
H
S
A
M
O
R
Z
Ą
D
O
W
Y
C
H
Michał Culepa
Kadry i płace
w jednostkach
samorządowych
Kadry i płace
w jednostkach
samorządowych
Warszawa 2014
Redaktor:
Krystyna Trojanowska
Kierownik grupy wydawniczej:
Agnieszka Konopacka-Kuramochi
Wydawca:
Agnieszka Gorczyca
Kierownik produkcji:
Mariusz Jezierski
Korekta:
Zespół
Projekt okładki:
Piotr Fedorczyk
Skład:
Raster studio, N. Bogajczyk
Druk:
Drukarnia Miller
ISBN 978-83-269-3427-8
Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
Warszawa 2014
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa
tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl
NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie
XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
Wysokość kapitału zakładowego 200.000 zł.
Wszelkie prawa do niniejszej publikacji, w tym do jej tytułu oraz do treści zawartych w książce „Kadry i płace w jed-
nostkach samorządowych”, podlegają ochronie prawnej przewidzianej w szczególności prawem autorskim. Ich prze-
druk oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody Redakcji są zabronione. Zakaz ten nie dotyczy cytowania ww. mate-
riałów w granicach dozwolonego użytku, z powołaniem się na źródło.
Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny i nie mogą
być traktowane w sposób prawnie wiążący pomiędzy Czytelnikiem a Wydawcą lub Redakcją. Redakcja dokłada wszel-
kich starań, aby informacje i dane zamieszczone w tych czy opinii prawnej, jako że Wydawca ani Redakcja nie świadczy
żadnych usług prawnych.
Nie mogą być one również traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. Zastosowanie tych
informacji w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji lub opinii prawnej.
Wobec powyższego Wydawca, Redakcja, redaktorzy ani autorzy ww. materiałów nie ponoszą odpowiedzialności praw-
nej w szczególności za skutki zastosowania się lub wykorzystania w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tych
materiałach.
Spis treści
Wstęp ................................................................................................................................. 7
Rozdział 1. Pracodawcy i pracownicy samorządowi ................................................ 9
Podmioty zatrudniające ....................................................................................................... 11
Umowa o pracę skarbnika gminy ................................................................................... 11
Stosunek pracy wójta ....................................................................................................... 12
Zatrudnianie członków zarządu powiatu ...................................................................... 14
Prywatny samochód do celów służbowych ................................................................... 14
Stanowiska kierownicze i pracownicy wykonujący czynności
z zakresu prawa pracy .................................................................................................... 15
Upoważnienie do dokonywania czynności ................................................................... 15
Powołanie na stanowisko skarbnika .............................................................................. 16
Zatrudnianie kierowników jednostek organizacyjnych ................................................ 17
Pracodawca dyrektora zarządu transportu miejskiego ............................................... 17
Pracodawca dyrektora powiatowego urzędu pracy ...................................................... 18
Akta osobowe dyrektora szkoły ...................................................................................... 18
Decyzje pracownika ośrodka pomocy społecznej ....................................................... 20
Odwołanie kierownika jednostki organizacyjnej ze stanowiska ................................ 21
Stanowiska w samorządzie .................................................................................................. 23
Definicja urzędnika samorządowego ............................................................................. 23
Liczba doradców i asystentów ........................................................................................ 24
Rozdział 2. Podstawy nawiązania stosunku pracy .................................................. 25
Umowa o pracę ...................................................................................................................... 25
Urlop bezpłatny pracownika powołanego na stanowisko
zastępcy burmistrza .......................................................................................................... 26
Umowa o pracę na okres krótszy niż 6 miesięcy .......................................................... 27
Ile razy pracownik samorządowy składa ślubowanie .................................................. 29
Kolejna umowa o pracę pracownika samorządu .......................................................... 30
Umowa o pracę po służbie przygotowawczej ............................................................... 31
Zawarcie umowy o pracę z osobą na stanowisku pomoc administracyjna .............. 32
Druga umowa o pracę u tego samego pracodawcy ...................................................... 34
Zastępowanie długo chorującego pracownika ............................................................. 35
Przeniesienie do pracy w innej jednostce samorządowej ........................................... 36
Zamiana stanowisk ........................................................................................................... 37
Dwie umowy po 1/2 etatu ............................................................................................... 38
Rozdział 3. Wymagania kwalifikacyjne .................................................................... 39
Podstawowe kwalifikacje dla wszystkich zatrudnionych .............................................. 39
Wymagania kwalifikacyjne skarbnika gminy ............................................................... 40
3
Dowód na znajomość języka polskiego ......................................................................... 42
Dokumenty w aktach osobowych pracownika ............................................................. 42
Zapytanie o niekaralność ................................................................................................. 43
Pojęcie wykonywania przez co najmniej 3 lata
działalności gospodarczej ................................................................................................ 45
Zarzuty z Kodeksu karnego wobec pracownika samorządowego ............................. 46
Aresztowanie pracownika samorządowego .................................................................. 48
Nadzorowanie przejść dla pieszych ............................................................................... 50
Rozdział 4. Nabór na stanowiska urzędnicze
i służba przygotowawcza urzędników .................................................. 51
Nabór konkursowy – procedury ......................................................................................... 51
Regulamin naboru w gminie .......................................................................................... 52
Przeniesienie na inne stanowisko urzędnicze .............................................................. 53
Ogłoszenie naboru na stanowisko sekretarza powiatu
w trakcie zatrudnienia dotychczasowego sekretarza ................................................... 54
Ujawnianie list kandydatów ............................................................................................ 55
Zdjęcie ogłoszenia o naborze .......................................................................................... 55
Podstawa odrzucenia ofert .............................................................................................. 56
Służba przygotowawcza i egzaminy ................................................................................... 57
Pracownik na zastępstwo ................................................................................................. 58
Ponowne zatrudnienie urzędnika .................................................................................. 60
Stanowisko pomocnicze i obsługi .................................................................................. 61
Powołanie pracownika do służby przygotowawczej .................................................... 62
Po umowie na zastępstwo – umowa na czas określony ............................................... 63
Forma zwolnienia pracownika ze służby przygotowawczej ........................................ 64
Zwolnienie z egzaminu .................................................................................................... 65
Moment ślubowania ......................................................................................................... 66
Zmiana treści stosunku pracy z pracownikiem samorządowym wyłonionym
w drodze konkursu na stanowisko kierownika jednostki .......................................... 67
Rozdział 5. Stosunek pracy w samorządzie
– wybrane aspekty ................................................................................... 69
Okresowe oceny kwalifikacyjne i ich konsekwencje ....................................................... 69
Oceny pracowników i ich kierowników ........................................................................ 69
Ocena okresowa sekretarza powiatu .............................................................................. 70
Ocena osoby zarządzającej .............................................................................................. 70
Regulamin ocen ................................................................................................................ 71
Forma oceny okresowej urzędnika ................................................................................ 72
Awans wewnętrzny i jego ograniczenia ............................................................................ 73
Przeniesienie na inne stanowisko ................................................................................... 73
Awans na stanowisko zastępcy kierownika ośrodka pomocy społecznej ................. 74
Wykonywanie stosunku pracy ............................................................................................ 76
Powierzenie obowiązków urzędnika niższego szczebla pracownikowi
samorządowemu wyższego szczebla .............................................................................. 76
4
Kadry i płace w jednostkach samorządowych Spis treści
Powierzenie pracy innemu pracownikowi za zatrudnionego
odchodzącego na emeryturę ........................................................................................... 78
Wysłuchanie pracownika przed zastosowaniem kary porządkowej .......................... 80
Zatrudnienie członka rodziny w jednostce samorządowej ......................................... 81
Przeniesienia służbowe ........................................................................................................ 82
Oddelegowanie urzędnika samorządowego ................................................................. 83
Przeniesienie na niższe stanowisko za zgodą pracownika .......................................... 84
Przeniesienie głównej księgowej z ośrodka pomocy społecznej
do urzędu gminy ............................................................................................................... 85
Tryb przeniesienia służbowego ....................................................................................... 86
Ograniczenia działalności gospodarczej – zakaz wykonywania prac
zarobkowych naruszających zasadę bezstronności urzędniczej ................................. 88
Członek rady nadzorczej w spółkach prawa handlowego ........................................... 88
Prowadzenie działalności gospodarczej przez pracownika zakładu budżetowego
gminy ................................................................................................................................. 89
Praca na takim samym stanowisku poza sferą publiczną ........................................... 90
Biuro rachunkowe w ramach działalności gospodarczej ............................................ 91
Oświadczenie o prowadzonej działalności gospodarczej ............................................ 92
Dodatkowe zajęcie pracownika samorządowego
na stanowisku urzędniczym ............................................................................................ 93
Czas pracy ............................................................................................................................... 95
Czas pracy w samorządowym domu opieki społecznej .............................................. 95
Zmiana godzin pracy radcy prawnego .......................................................................... 97
Praca w dniu wolnym .................................................................................................... 101
Zatrudnianie samotnej matki na pierwszą zmianę .................................................... 102
Praca w nadgodzinach skarbnika gminy ..................................................................... 103
Powierzenie obowiązków w komisjach rady gminy .................................................. 104
Godziny nadliczbowe dyrektora jednostki samorządowej ....................................... 105
Rozdział 6. Wynagradzanie pracowników samorządowych ............................... 107
Zasady ogólne – ustalanie wynagrodzenia zasadniczego ............................................ 108
Data wejścia w życie aneksu do regulaminu wynagradzania ................................... 108
Godzinowe stawki wynagradzania ............................................................................... 109
Kategorie zaszeregowania dla danego stanowiska
w regulaminie wynagradzania ................................................................................ 110
Identyczne wynagrodzenia niezależnie od stażu pracy ............................................. 112
Ustalenie wyższej kategorii zaszeregowania ............................................................... 113
Wyższy poziom minimalnego wynagrodzenia zasadniczego ................................... 115
Dodatek stażowy .................................................................................................................. 116
Podwyższenie dodatku za wieloletnią pracę ............................................................... 116
Urlop bezpłatny a staż pracy ......................................................................................... 117
Okres prowadzenia działalności gospodarczej a staż pracy ...................................... 118
Inne dodatki płacowe ......................................................................................................... 119
Czasowy dodatek specjalny ........................................................................................... 119
Sposób przyznawania dodatku specjalnego ................................................................ 120
Dodatek funkcyjny dla starszych mistrzów ............................................................... 120
5
Charakter dodatku specjalnego .................................................................................... 121
Zwrot kosztów podróży ................................................................................................. 121
Dodatek specjalny w wynagrodzeniu za nadgodziny ................................................ 123
Nagrody jubileuszowe ........................................................................................................ 125
Dodatek specjalny przyznany z projektu UE .............................................................. 125
Zasady obliczania nagród jubileuszowych ..................................................................... 126
Wysokość nagród w regulaminie wynagradzania ...................................................... 127
Okresy nieobecności pracownika zaliczane do stażu pracy ..................................... 128
Podstawa wymiaru nagrody jubileuszowej ................................................................. 129
Nagrody pieniężne .............................................................................................................. 130
Nagroda za osiągnięcia w pracy ................................................................................... 130
Odprawy emerytalno-rentowe .......................................................................................... 131
Wypłata odprawy w chwili zakończenia stosunku pracy .......................................... 131
Wysokość odprawy przy zwiększonym dodatku funkcyjnym ................................. 133
Dodatkowe wynagrodzenie roczne – „trzynastka” ...................................................... 133
Prawo do „trzynastki” pracownika przeniesionego ................................................... 133
Brak prawa do „trzynastki” w wysokości proporcjonalnej
do przepracowanego okresu ......................................................................................... 135
Wypłata „trzynastki” za 2014 rok ................................................................................ 136
Okres urlopu wypoczynkowego – traktowany jako okres przepracowany ............. 137
Dodatkowe wynagrodzenie roczne u poprzedniego pracodawcy ........................... 139
Rozdział 7. Rozwiązanie stosunku pracy ............................................................... 141
Wypowiadanie umów ......................................................................................................... 141
Zwolnienie długo chorującego pracownika ................................................................ 142
Prowadzenie działalności przez urzędnika a przyczyna zwolnienia ....................... 146
Odprawy z tytułu likwidacji jednostki organizacyjnej .............................................. 147
Oświadczenie o wycofaniu wypowiedzenia ................................................................ 149
Skazanie pracownika prawomocnym wyrokiem sądu .............................................. 150
Odprawa z tytułu rozwiązania umowy za porozumieniem stron ............................ 152
Podstawa wygaśnięcia stosunku pracy ........................................................................ 153
Osiągnięcie wieku emerytalnego przyczyną wypowiedzenia ................................... 154
Sfałszowanie podpisu przez księgową .......................................................................... 155
Rozwiązanie umowy z asystentem starosty ................................................................. 156
Rozwiązanie stosunku pracy dyrektorowi PCPR ....................................................... 157
Aresztowanie pracownika samorządu – urzędnika ................................................... 159
Wstęp
Urzędy i jednostki samorządowe należą do największej grupy pracodawców w na-
szym kraju. W administracji samorządowej zatrudnionych jest ponad ćwierć milio-
na pracowników, z których większość podlega regulacjom szczególnym w zakresie
zatrudnienia i wynagradzania. Pracownicy ci podlegają bowiem ustawie z 21 li-
stopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, która od czasu wydania była
już kilkakrotnie zmieniana.
Specyfika stosunku pracy samorządowców jest głównym tematem niniejszej pub-
likacji. Obok zwięzłego omówienia najbardziej istotnych zagadnień prawnych
związanych z zatrudnieniem i wynagradzaniem pracowników samorządowych
najważniejszą jej część stanowią propozycje rozwiązań najczęściej spotykanych
problemów, z jakimi borykają się kadrowcy w jednostkach samorządowych.
Przyjęto dla niej praktyczną formułę pytań i odpowiedzi, mających charakter ka-
zusów, opracowanych na kanwie rzeczywistych porad i zapytań, kierowanych do
autora za pośrednictwem Internetu i na różnego rodzaju szkoleniach i konferen-
cjach. Wiele miejsca w odpowiedziach zajmuje orzecznictwo sądowe, zwłaszcza
Sądu Najwyższego, wskazujące zasadnicze kierunki wykładni obowiązujących
przepisów prawa oraz niekiedy zawierające sugestie rozwiązania praktycznych
problemów.
Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja, kładąca nacisk na praktykę i rozwiązywa-
nie rzeczywistych problemów kadrowych w samorządach, będzie stanowić cenne
źródło wiedzy nie tylko dla pracowników kadr, ale dla wszystkich zatrudnionych
w jednostkach samorządowych.
Rozdział 1.
Pracodawcy i pracownicy samorządowi
Samorząd terytorialny stanowi jeden z głównych filarów władzy publicznej w Pol-
sce. Zgodnie z przepisami konstytucji (art. 16) uczestniczy w sprawowaniu władzy
publicznej, a przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych
samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Wykonywanie władzy publicznej w ramach samorządu odbywa się za pośredni-
ctwem jego jednostek organizacyjnych, które z kolei zatrudniają pracowników.
Ich status regulują – oprócz przepisów Kodeksu pracy – także przepisy szczegól-
ne, zwłaszcza obowiązująca ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samo-
rządowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1202 – dalej ups). Ustawa ta reguluje
zasadnicze prawa i obowiązki pracowników samorządowych oraz określa sposób
ich zatrudnienia oraz wykonywania stosunku pracy.
Kategorie pracowników podlegających ustawie są precyzyjnie określone.
Ważne
Zgodnie z art. 2 ups przepisy ustawy stosuje się do pracowników samorządo-
wych zatrudnionych w:
1) urzędach marszałkowskich,
2) wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych,
3) starostwach powiatowych,
4) powiatowych jednostkach organizacyjnych,
5) urzędach gmin (miast),
6) jednostkach pomocniczych gmin,
7) gminnych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych,
8) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorial-
nego oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te
związki,
9) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek sa-
morządu terytorialnego.
9
Jest to katalog zamknięty jednostek, które mogą zatrudniać pracowników samo-
rządowych. Zauważyć należy, że zatrudnienie w ramach samorządu dotyczy tylko
urzędów i jednostek organizacyjnych, ściśle powiązanych z tymi urzędami, bez-
pośrednio im podlegając. Natomiast zgodnie z art. 3 ups przepisów ustawy nie
stosuje się do pracowników zatrudnionych w jednostkach wymienionych wcześ-
niej, których status prawny określają odrębne przepisy.
Ważne
Odrębne regulacje prawne dotyczą m.in.:
– nauczycieli (których status reguluje odrębna ustawa – Karta Nauczyciela),
–
funkcjonariuszy straży miejskich i gminnych,
– pracowników jednostek pomocy społecznej,
– pracowników gminnych (miejskich) instytucji kultury, bibliotek, muzeów.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku np. strażników miejskich i gminnych
oraz pracowników jednostek pomocy społecznej w sprawach nieuregulowa-
nych odrębnie ostatecznie mają i tak zastosowanie przepisy ups. Inaczej jest
w przypadku nauczycieli – tu regulacja pragmatyczna jest kompletna i nie
stosuje się w ogóle przepisów o pracownikach samorządowych. Z kolei pra-
cownicy instytucji kultury wpisanych do rejestru i posiadających osobowość
prawną również nie mogą być traktowani jako pracownicy samorządowi, gdyż
są zatrudnieni w innych osobach prawnych, niepowiązanych bezpośrednio
organizacyjnie z macierzystymi jednostkami samorządowymi, które je two-
rzą i finansują.
Tak samo nie są pracownikami samorządowymi zatrudnieni w spółkach należą-
cych do gmin, powiatów czy województw. Są to bowiem odrębne podmioty praw-
ne, mające osobowość prawną, których sprawy pracownicze regulują wyłącznie
przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r.
poz. 1502) – dalej kp.
10
Kadry i płace w jednostkach samorządowych
Pobierz darmowy fragment (pdf)
