Darmowy fragment publikacji:
Adam Pisarczuk
KODEKS PRACY
BEZPIECZEŃSTWO
I HIGIENA PRACY
KOMENTARZ
Luty 2017
2
Autor:
Adam Pisarczuk
Projekt okładki:
Adam Pisarczuk
Stan prawny:
28 lutego 2017 r.
Analizy i komentarze:
www.bezpieczenstwo-pracy.blog.pl
Wydawnictwo:
Bezpieczeństwo Pracy
ul. Nowaka 5/3
41-500 Chorzów
wydawnictwo@bezpieczenstwo-pracy.eu
www.bezpieczenstwo-pracy.eu
Propozycje wydawnicze:
wydawnictwo@bezpieczenstwo-pracy.eu
Podziękowania:
Sabince, za motywację
© Bezpieczeństwo Pracy Adam Pisarczuk
ISBN: 978-83-946232-2-7
Chorzów 2017
3
Spis treści
Wykaz skrótów ............................................................................................ 5
Wstęp ........................................................................................................... 8
Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy .................................. 9
Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika .... Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy ...... Błąd! Nie
zdefiniowano zakładki.
Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne .............. Błąd! Nie
zdefiniowano zakładki.
Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne
zagrożenie dla zdrowia lub życia ....... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Rozdział VI. Profilaktyczna ochrona zdrowia Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe ...... Błąd! Nie
zdefiniowano zakładki.
Rozdział VIII. Szkolenie ..................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Rozdział IX. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie
robocze ................................................. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Rozdział X. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy ............... Błąd! Nie
zdefiniowano zakładki.
Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy .. Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
Rozdział XII. Obowiązki organów sprawujących nadzór nad
przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi
państwowymi albo samorządowymi .. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4
Rozdział XIII. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące
wykonywania prac w różnych gałęziach pracy Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
Załącznik ............................................. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Bibliografia ................................................................................................ 22
5
Wykaz skrótów
bhp – bezpieczeństwo i higiena pracy
CLP - rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr
1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania
i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy
67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr
1907/2006 (Dz. Urz. UE L:353 z 31 grudnia 2008 r.)
ds. – do spraw
kc - ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr
16 poz. 93 z późn. zm.)
kk – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr
88, poz. 553 z późn. zm.)
kom. - komentarz
kp – ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz.
1666)
pa - ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2001 r.
Nr 3, poz. 18 z późn. zm.)
pb – ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 1994 r. Nr
89, poz. 414 z późn. zm.)
pkt - punkt
por. - porównaj
rbhp – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.)
rbl - rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja
1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników,
zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń
lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy Dz.
U. z 1996 r. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.)
rbiiu – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75 poz. 690 z późn. zm.)
6
sprawie
rbiol – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r.
w
zdrowia
w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo
narażonych na te czynniki (Dz. U. z 2005 r. Nr 81, poz. 716 z późn. zm.)
czynników biologicznych dla
szkodliwych
rbsz - rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie
badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku
pracy Dz. U. z 2011r. Nr 33 poz. 166 z późn. zm.)
rch – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu
pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86 z późn. zm)
rdsin - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6
czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 2014 r.
poz. 817 z późn. zm.)
rknd - rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r.
w sprawie powołania Międzyresortowej Komisji do Spraw Najwyższych
Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia
w Środowisku Pracy (Dz. U. 2008 nr 225 poz. 1490 z późn. zm.)
rmwm - rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002
r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny
pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy
(Dz. U. z 2002 r. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.)
ropp - rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. Nr 109, poz. 719
z późn. zm.)
rrim – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie
lub procesów
substancji chemicznych,
technologicznych
lub mutagennym
w środowisku pracy (Dz. U. z 2012 r. poz. 890 z późn. zm.)
ich mieszanin, czynników
rakotwórczym
o
działaniu
rrsw - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29
listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na
ubezpieczenie społeczne z
i chorób
zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków Dz. U.
z 2002 r. Nr 200, poz. 1692 z późn. zm.)
tytułu wypadków przy pracy
7
rsbhp – rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r.
w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U. z 1997 r. Nr 109,
poz. 704 z późn. zm.)
rsn - rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r.
w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji
niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o
zwiększonym
awarii
przemysłowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 138)
ryzyku wystąpienia poważnej
lub dużym
rszbhp – rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004
r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U.
z 2004 r. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm)
tj. – to jest
uch - ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich
mieszaninach Dz. U. z 2011 r. Nr 63, poz. 322 z późn. zm.)
ump - ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U.
z 1997 r. Nr 96, poz. 593 z późn. zm.)
uso - ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności
i nadzoru rynku (Dz. U. 2016 poz. 542)
zob. - zobacz
8
Wstęp
Podstawą do podejmowania i prowadzenia jakichkolwiek działań
związanych z bezpieczeństwem pracy jest ustawa Kodeks pracy. Kodeks
ten określa nie tylko prawa i obowiązki uczestników procesu pracy
w zakresie bhp, ale również daje uprawnienie do podejmowania badań
naukowych w dziedzinie bhp. Staje się tym samym nie tylko nałożonym
prawem - sposobem powinnego zachowania, ale także i podstawą do
ciągłego
dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy.
udoskonalania
zagadnień
podejścia
do
Ideą powstania niniejszej publikacji była
chęć przybliżenia
sprawdzonych rozwiązań stosowanych w praktyce. Do idei tej doszła
dodatkowo chęć wyjaśnienia obowiązujących przepisów i naprowadzenie
czytelnika na jak najbardziej użyteczne podejście do wykonywania
zawodu.
Niniejsze wydanie jest pewnym rodzajem odpowiedzi na potrzeby
czytelników, którzy w gąszczu
różnorakich przepisów prawnych
i szerokich możliwości interpretacyjnych próbują podjąć określoną decyzję
dotyczącą zarządzania bezpieczeństwem pracy. Publikacja ta ma na celu
ułatwić im pracę a osobom kształcącym się, umożliwić już na etapie
zdobywania wiedzy, wypracowanie standardów użytecznych w pracy
zawodowej
ta
Publikacja
jest zarazem pierwszą częścią serii wydawniczej
zatytułowanej „BHP praktycznie”, na którą będą się składać publikacje
wyjaśniające i podpowiadające określone rozwiązania w dziedzinie bhp.
Mam nadzieję, że niniejsze wydanie niejednokrotnie przyczyni się do
rozwiązania problemów mogących pojawić się w pracy zawodowej
i działalności edukacyjnej. Życzę więc owocnego korzystania.
9
Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy
Art. 207. [Podstawowe obowiązki pracodawcy]
§ 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa
i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności
pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań
służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu
pracy, o których mowa w art. 23711 §2.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników
przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy
techniki.
odpowiednim wykorzystaniu
W szczególności pracodawca jest obowiązany:
osiągnięć
nauki
i
sposób
zapewniający bezpieczne
istniejącego poziomu ochrony zdrowia
1) organizować pracę w
i higieniczne warunki pracy;
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia
uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu
doskonalenia
i życia
się warunki
pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające
wykonywania pracy;
4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy
pracy
i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia
techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne
oraz wpływ czynników środowiska pracy;
5) uwzględniać
w ciąży
niepełnosprawnych w
profilaktycznych;
decyzji
6) zapewniać
i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami
pracy;
7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
zdrowia młodocianych, pracownic
lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników
działań
podejmowanych
wykonanie
ochronę
ramach
nakazów,
wystąpień,
§ 21. Koszty
pracodawcę
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą
obciążać pracowników.
podejmowanych
działań
przez
10
§ 3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani
znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich
obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady
bezpieczeństwa i higieny pracy.
i
kierujących
zarządzających
Pracodawca ponosi odpowiedzialność za
stan bezpieczeństwa
i higieny pracy w zakładzie pracy. Jak wynika z powyższego przepisu,
odpowiedzialność ta jest niepodzielna i wyłączna [2]. Dotyczy ona również
pracy
osób
w imieniu pracodawcy. Odpowiedzialność za stan bhp może przyjąć formę
wykroczenia, zagrożonego karą grzywny lub przestępstwa, zagrożonego
karą do 3 lat pozbawienia wolności. Powierzenie zadań służby bhp
specjalistom spoza zakładu pracy oraz obowiązki pracowników w zakresie
bhp są całkowicie niezależne od odpowiedzialności pracodawcy za stan
bhp. Innymi słowy, pracodawcy nie mogą bronić się za zaniedbania
w zakresie bhp tym, że powierzyli wykonywanie określonych zadań
pracownikom lub specjalistom spoza zakładu pracy [1].
zakładem
tylko przestrzegać nałożonych na niego
W celu wykonania ciążącego obowiązku na pracodawcy, zobowiązany
jest on nie
literą prawa
obowiązków, ale również odpowiednio wykorzystywać osiągnięcia nauki
i techniki dla poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Stanowi
to podstawę do ciągłej poprawy warunków bhp w zakładzie pracy.
Stwierdzenie to staje się również fundamentem do wdrażania wszelkich
zaleceń publikowanych przez jednostki badawczo-rozwojowe, które mają
na celu poprawę poziomu bezpieczeństwa
i higieny pracy. Do
podstawowych jednostek badawczo-rozwojowych, z których osiągnięć
powinien korzystać pracodawca, zalicza się:
1) podstawowe
jednostki
organizacyjne
uczelni
w rozumieniu statutów tych uczelni,
2) jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk,
3) instytuty badawcze,
4) międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie
odrębnych przepisów, działające na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej,
5) Polską Akademię Umiejętności,
6) inne
jednostki
organizacyjne,
powyżej,
a posiadające osobowość prawną
terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, w tym przedsiębiorców posiadających
status centrum badawczo-rozwojowego, nadawany na podstawie
ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania
działalności innowacyjnej.
niewymienione
i siedzibę na
11
w
pracy
sposób
zapewniający
Oprócz powyższego, pracodawca jest w szczególności obowiązany do
bezpieczne
organizowania
i higieniczne warunki pracy. Elementy organizacyjne, które pozwalają
prawidłowo zarządzać warunkami bhp w zakładzie pracy wymienione są
w pkt 2-5 komentowanego przepisu. Obowiązki te dotyczą również
pracodawcy, który zatrudnia osoby wykonujące prace na innej podstawie
niż umowa o pracę, powodując, iż otoczenie techniczno-organizacyjne dla
osób fizycznych musi być organizowane na takich samych zasadach, jak
pracownikom. Ponadto pracodawca ma obowiązek wykonywania zaleceń
instytucji kontrolujących oraz społecznego inspektora pracy.
Wszelkie koszty związane z podejmowanymi działaniami na rzecz
poprawy warunków bhp nie mogą obciążać w żaden sposób pracowników.
Pracodawca natomiast ma prawo korzystać ze środków finansowych, które
zostały zgromadzone z wymierzonych kar porządkowych wobec
pracowników. Środki te mogą być przeznaczane tylko na poprawę stanu
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Obowiązek znajomości przez pracodawcę przepisów i zasad bhp jest
sprawdzany na podstawie egzaminów przeprowadzanych w ramach szkoleń
okresowych w dziedzinie bhp a ich pozytywne zaliczenie potwierdzane jest
stosownym zaświadczeniem o ukończeniu
szkolenia okresowego
w dziedzinie bhp.
Art. 2071. [Podstawowe obowiązki informacyjne pracodawcy]
§ 1. Pracodawca
informacje o:
jest obowiązany przekazywać pracownikom
i
dla
życia
zdrowia
występujących
1) zagrożeniach
w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy
i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania
w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu
i życiu pracowników;
2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu
wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa
w pkt 1;
3) pracownikach wyznaczonych do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów
i ewakuacji pracowników.
§ 2. Informacja o pracownikach, o których mowa w § 1 pkt 3,
obejmuje:
1) imię i nazwisko;
2) miejsce wykonywania pracy;
12
3) numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji
elektronicznej.
Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom wszelkie
informacje mające wpływ na zapewnienie należytego poziomu ochrony
życia i zdrowia w zakładzie pracy. Informacje te muszą obejmować
przynajmniej zagadnienia związane z:
a) zagrożeniami dla zdrowia i życia występującymi w zakładzie
pracy
poszczególnych
stanowiskach
pracy,
i przy wykonywanych pracach,
na
b) zasadami postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji
zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,
c) działaniami ochronnymi
i
zapobiegawczymi podjętymi
w celu wyeliminowania lub ograniczenia występujących zagrożeń
d) informacją o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej
pomocy i wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów
i ewakuacji pracowników (zob. art. 2091).
Obowiązki te mają charakter permanentny tzn. pracodawca jest
obowiązany do przekazywania wymaganych informacji (ich aktualizacji)
w każdym przypadku zmiany okoliczności [2].
Powyższe wymagania są nierozerwalnie są związane z art. 226 kp, na
podstawie którego pracodawca ma obowiązek informowania pracowników
o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz
o zasadach ochrony przed zagrożeniami (zob. art. 226).
Katalog podstawowych obowiązków
informacyjnych pracodawcy
rozszerzają również przepisy wykonawcze, wydane na podstawie kp. Do
najważniejszych obowiązków informacyjnych pracodawcy nałożonych
przez przepisy wykonawcze kp należą obowiązki związane z:
a)
informowaniem pracowników o zagrożeniach, przed którymi będą
chronić ich środki ochrony indywidualnej oraz przekazywaniem
informacji o tych środkach oraz zasadach stosowania tych
środków,
b) informowaniem:
o sposobach zabezpieczeń przed powstaniem zagrożeń
i magazynowania środków
i o wpływie czynników
wynikających ze stosowania
ochrony roślin
szkodliwych na zdrowie lub życie ludzi,
lub nawozów
o miejscu, czasie i sposobie stosowania oraz magazynowania
lub nawozów mineralnych
roślin
środków ochrony
i organiczno-mineralnych,
13
o zawartości apteczek, sposobach udzielania pierwszej
pomocy w razie wystąpienia zatrucia środkami ochrony roślin
lub nawozami mineralnymi i organiczno-mineralnymi,
o miejscu
lub
rozlewaczy
i sposobie pobierania wody do zbiorników
nawozów mineralnych
opryskiwaczy
i organiczno-mineralnych,
stosowanych przez
pracowników środków ochrony roślin, ze wskazaniem ich
toksyczności, wymaganiach dotyczących rodzaju i sposobu
użytkowania środków ochrony indywidualnej,
rodzaju
o sposobie postępowania z niezużytymi środkami ochrony
roślin i nawozami mineralnymi i organiczno-mineralnymi,
cieczami roboczymi oraz z pustymi opakowaniami,
o sposobie mycia oraz czyszczenia pojazdów i sprzętu po
zakończonej pracy,
o sposobie postępowania w razie powstania zagrożenia dla
życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska,
o metodach postępowania podczas przechowywania oraz
transportu środków ochrony roślin lub nawozów mineralnych
i organiczno-mineralnych,
c)
informowaniem pracowników o organizacji prac w zakresie
wykonywania prac związanych z gospodarką leśną,
d) informowaniem pracowników o możliwych
zasadach
narzędziem medycznym,
szczepieniach
ochronnych, korzyściach szczepienia, możliwych niepożądanych
odczynach poszczepiennych oraz możliwych skutkach niepoddania
się takiemu szczepieniu, jeżeli w ocenie ryzyka zidentyfikowano
czynnik biologiczny, przeciw któremu dostępne są szczepienia
ochronne,
informowaniem o ryzyku związanym z narażeniem na zranienie
postępowania
ostrym
w przypadku narażenia, zgodnych z procedurą dotyczącą zranień
ostrymi narzędziami medycznymi, w tym o badaniach lekarskich,
badaniach
szczepieniu
ochronnym, uodpornieniu biernym oraz profilaktycznym leczeniu
skorzystać
poekspozycyjnym, z których pracownik może
w przypadku zranienia lub kontaktu z krwią lub innym potencjalnie
zakaźnym materiałem biologicznym i osobach wykonujących
zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz sprawujących
profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
chemicznych
informowaniem
i biologicznych stosowanych w zakładzie pracy materiałów,
półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o ryzyku dla zdrowia
poekspozycyjnym
o właściwościach
laboratoryjnych,
fizycznych,
e)
f)
14
i bezpieczeństwa pracowników związanym z ich stosowaniem,
a
ich stosowania oraz
postępowania z nimi w sytuacjach awaryjnych
także o sposobach bezpiecznego
g) informowaniem pracowników narażonych na oddziaływanie
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
o aktualnych wynikach badań i pomiarów oraz udostępnianiem
tych wyników i wyjaśnianiem ich znaczenia
Wszelkie
informacje przekazywane pracownikom najlepiej
jest
udokumentować w formie pisemnej, ogólnie przyjętej w zakładzie pracy
(zob. kom. do art. 2374).
Art. 208. [Współpraca pracodawców i ustanowienie koordynatora ds.
bhp]
§ 1. W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę
pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci
mają obowiązek:
sprawującego
nadzór
koordynatora
nad
i higieną pracy wszystkich pracowników
1) współpracować ze sobą;
2) wyznaczyć
bezpieczeństwem
zatrudnionych w tym samym miejscu;
3) ustalić
sposoby
zasady współdziałania
postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub
życia pracowników;
4) informować siebie nawzajem oraz pracowników
ich
przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom
zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich
prac.
uwzględniające
lub
§ 2. Wyznaczenie koordynatora, o którym mowa w § 1, nie zwalnia
poszczególnych
zapewnienia
bezpieczeństwa
zatrudnionym przez nich
pracownikom.
z
i higieny pracy
pracodawców
obowiązku
§ 3. Pracodawca, na którego terenie wykonują prace pracownicy
zatrudnieni przez różnych pracodawców, jest obowiązany dostarczać
tym pracodawcom, w celu przekazania pracownikom, informacje,
o których mowa w art. 2071.
Momentem, w którym jest konieczne powołanie koordynatora ds. bhp,
jest jednoczesne, czyli zachodzące w tym samym czasie i w tej samej
chwili wykonywanie pracy w tym samym miejscu i czasie przez
pracowników różnych pracodawców.
15
Oprócz współpracy między sobą oraz wyznaczenia koordynatora ds.
bhp, pracodawcy muszą ustalić zasady współdziałania w zakresie bhp oraz
wypełniać obowiązki informacyjne, nałożone przez §1 pkt 4.
Ustalenie zasad powinno być zawsze opracowane w formie pisemnej,
dla ułatwienia ewentualnego rozwiązywania zaistniałych sporów jak
i samej przejrzystości wzajemnych obowiązków pracodawców. Zasady
mogą być formułowanie dowolnie w granicach obowiązujących przepisów
prawnych. Innymi słowy, nie mogą wyznaczać standardów niższych niż
powszechnie obowiązujące przepisy prawne, mogą jednak wyznaczać
standardy o podwyższonym rygorze w stosunku do obowiązujących
przepisów prawnych.
Ponadto, pracodawca, na którego terenie wykonują prace pracownicy
zatrudnieni przez różnych pracodawców, jest obowiązany dostarczać tym
pracodawcom, w celu przekazania pracownikom, informacje, o których
mowa w art. 2071 (zob. art. 2071 i 2091).
Głównym zadaniem koordynatora ds. bhp jest ułatwienie prowadzenia
pracy we właściwych warunkach przez pracowników różnych zakładów
pracy [2]. Należy w tym miejscu wspomnieć, że błędną praktyką jest
ustanawianie koordynatora ds. bhp w osobie pracownika służby bhp
zakładu pracy jednego ze współpracujących pracodawców. Jest
to
niezgodne z §2 ust. 2 rsbhp.
Zadania koordynatora ds. bhp ustalają między sobą współpracujący
pracodawcy. Podobnie jak w przypadku zasad współpracy, zadania te nie
mogą być niezgodne z ogólnie obowiązującymi przepisami prawa, mogą
jednak nadawać szerokie uprawnienia koordynatorowi w zakresie nadzoru
i egzekwowania właściwego postępowania w zakresie bhp.
Oprócz wymagań kodeksowych, należy mieć na uwadze obowiązki
nakładane przez przepisy wykonawcze do kp, a które to wymagają
wyznaczenia koordynatora w szczególnych sytuacjach. Wykaz prac wraz
z podstawowymi obowiązkami koordynatora ds. bhp obejmuje:
szczególności niedopuszczanie do
1) prace przy urządzeniach energetycznych - obowiązki koordynatora
obejmują w
stosowania
sposobów wykonywania prac bezpośrednio zagrażających zdrowiu
lub życiu pracujących pracowników, niezwłoczne wstrzymanie
prac w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub
zdrowia pracowników i podjęcie działań w celu usunięcia tego
zagrożenia i odsunięcie od pracy pracownika nieprzestrzegającego
przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
2) prace przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki
obejmują
sposobów
szczególności niedopuszczanie do
leśnej
w
stosowania
-
obowiązki
koordynatora
16
wykonywania prac bezpośrednio zagrażających zdrowiu lub życiu
pracujących pracowników, niezwłoczne wstrzymanie prac w razie
stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników i podjęcie działań w celu usunięcia tego zagrożenia
oraz odsunięcie od pracy pracownika nieprzestrzegającego
przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
3) prace przy organizacji i realizacji widowisk,
4) prace związane z produkcją filmów,
5) prace związane z wykonywaniem wzajemnie powiązanych prac
gazoniebezpiecznych - obowiązki koordynatora prac obejmują
zgodnie
w
z instrukcją wykonywania prac, zapewnienie współpracy osób
nadzorujących różne zespoły pracowników, ustalenie sposobu
łączności i sposobu alarmowania, ustalenie harmonogramu prac
uwzględniającego zadania wszystkich zespołów wykonawczych.
szczególności zapewnienie
realizacji
prac
Istotnym elementem współpracy pracodawców, o którym należy
wspomnieć w tym miejscu, są prace szczególnie niebezpieczne, do których
zalicza się prowadzenie robót budowlanych, rozbiórkowych remontowych
i montażowych prowadzonych bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub
pracodawcy
jego
i wykonawcy robót, przed rozpoczęciem prac, ustalenia w podpisanym
protokole szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,
z podziałem obowiązków w tym zakresie.
wymaga
części.
od
§83
rbhp
Wzór dokumentu ustalającego zasady współpracy, ustanawiającego
informacje o zagrożeniach
koordynatora ds. bhp
i sposobach ochrony przed zagrożeniami jest zamieszczony poniżej:
i przekazującego
Chorzów, dnia ………………………….
PROTOKÓŁ
z ustalenia warunków bezpieczeństwa prac i ustanowienia
koordynatora do spraw BHP
1. Rodzaj, zakres i miejsce pracy
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
17
2. Czas pracy/ważność ustaleń
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
3. Strony ustaleń
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
4. Koordynator ds. BHP
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
5. Uprawnienia i obowiązki koordynatora ds. BHP
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………...
6. Szczegółowe warunki bezpieczeństwa i higieny pracy z podziałem
obowiązków stron
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………
18
7. Zasady współdziałania i postępowania w przypadku wystąpienia
zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………
8. Przekazane informacje związane
(zagrożenia dla zdrowia i życia występujące w zakładzie pracy, pracownicy wyznaczeni do
udzielania pierwszej pomocy, ewakuacji pracowników i zwalczania pożarów, działania ochronne
i zapobiegawcze podjęte w celu wyeliminowania zagrożeń)
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………
Podpisy ustalających:
……………………………….
……………………………….
……………………………….
……………………………….
Art. 209. (uchylony)
Art. 2091. [Pierwsza pomoc i ochrona przeciwpożarowa]
§ 1. Pracodawca jest obowiązany:
19
1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy
w nagłych wypadkach,
ewakuacji
pracowników;
2) wyznaczyć pracowników do:
zwalczania pożarów
i
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów
i ewakuacji pracowników;
łączność
ze
zewnętrznymi
3) zapewnić
wyspecjalizowanymi w
szczególności w zakresie udzielania
pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego
oraz ochrony przeciwpożarowej.
służbami
§ 2. Działania, o których mowa w § 1, powinny być dostosowane do
rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych
pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy
oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.
§ 3. Liczba pracowników, o których mowa w § 1 pkt 2, ich szkolenie
oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących
zagrożeń.
§ 4. W przypadku zatrudniania przez pracodawcę wyłącznie
lub niepełnosprawnych – działania,
pracowników młodocianych
o których mowa w § 1 pkt 2, może wykonywać sam pracodawca.
Przepis § 3 stosuje się odpowiednio.
Do
jednych z podstawowych obowiązków pracodawcy należy
zapewnienie funkcjonującego systemu pierwszej pomocy oraz systemu
ochrony przeciwpożarowej w zakładzie pracy. Wymagania te realizowane
są poprzez:
a) zapewnienie niezbędnych środków do udzielania pierwszej pomocy,
zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
b) wyznaczenie pracowników odpowiedzialnych za udzielanie
pierwszej pomocy i działania w zakresie ewakuacji i zwalczania
pożarów,
c) zapewnienie łączności ze służbami ratunkowymi.
Obowiązek zapewnienia niezbędnych środków do udzielania pierwszej
pomocy
jest nierozerwalnie związany z wymaganiami stawianymi
przez §44 rbhp. Zgodnie z przytoczonym paragrafem, pracodawca jest
obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system
pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej
pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:
a) punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których
wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub
20
związane są z narażeniem na wydzielanie się par, gazów albo
pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu
na ostre działanie toksyczne;
b) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.
i wyposażenie punktów pierwszej pomocy
Ilość, usytuowanie
i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym
profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem
rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń. Nie wyklucza to również
możliwości konsultacji w zakresie określenia odpowiedniej
liczby
wyznaczonych pracowników odpowiedzialnych za pierwszą pomoc, mając
działalności
na
i poziom występujących zagrożeń, liczbę zatrudnionych pracowników
i innych osób przebywających lub mogących przebywać na terenie zakładu
pracy.
prowadzonej
uwadze
rodzaj
Obsługa punktów
i apteczek na każdej zmianie powinna być
powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu
pierwszej pomocy.
W punktach pierwszej pomocy
i przy apteczkach, w widocznych
miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej
pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, przeszkolonych
i uprawnionych do udzielania pierwszej pomocy.
Zapewnienie osób przeszkolonych w zakresie pierwszej pomocy
realizuje się poprzez kierowanie pracowników na szkolenia okresowe
w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, których program ramowy
zawiera tematykę związaną z udzielaniem pierwszej pomocy lub poprzez
kierowanie na dodatkowe, specjalistyczne szkolenia z zakresu udzielania
pierwszej pomocy w
sytuacjach znacznych zagrożeń urazowo-
wypadkowych, wymagających określonego i specjalnego postępowania
w sytuacjach wystąpienia zagrożenia w określonych zakładach pracy (zob.
kom. do art. 224).
Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być
odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą i łatwo dostępne.
Obowiązek zapewnienia środków niezbędnych do zwalczania pożarów
i ewakuacji pracowników określa natomiast ustawa o ochronie
przeciwpożarowej oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie
a także rbiiu.
Pracownicy, którzy zostali wyznaczeni do wykonywania zadań
w zakresie ewakuacji i zwalczania pożarów, nie wykonują zadań
związanych
ochrony
przeciwpożarowej w rozumieniu ustawy o ochronie przeciwpożarowej,
dlatego też nie muszą legitymować się odpowiednimi uprawnieniami
obowiązków w
realizacją
zakresie
z
21
(inspektora ochrony przeciwpożarowej) [2]. W ich przypadku wystarcza
stosowne przeszkolenie w ramach szkolenia okresowego w dziedzinie
tylko
bezpieczeństwa
i wyłącznie młodocianych oraz niepełnosprawnych pracowników, działania
w powyższym zakresie może wykonywać sam pracodawca.
i higieny pracy. W przypadku zatrudniania
Łączność ze
służbami
ratunkowymi musi być bezwzględnie
zapewniona.
Poniżej
zamieszczono
pracodawcy,
wyznaczające osoby odpowiedzialne za udzielenie pierwszej pomocy,
i apteczek oraz ewakuację
obsługę punktów pierwszej pomocy
i zwalczanie pożarów:
przykładowe
zarządzenie
Zarządzenie nr …………
z dnia ………………….. roku
w sprawie wyznaczenia osób odpowiedzialnych za udzielenie pierwszej
ewakuację
pomocy, obsługę
i zwalczanie pożarów
apteczek pierwszej pomocy oraz
Na podstawie art. 2091 §1 pkt. 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2016 poz. 1666
z późn. zm.) oraz § 44 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 26.09.1997
r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn.
zm.)
zarządzam, co następuje:
§1
1. Wyznaczam osoby odpowiedzialne za udzielenie pierwszej pomocy,
pożarów
wykonywanie
i ewakuacji pracowników oraz obsługę apteczek pierwszej pomocy.
działań w
zwalczania
zakresie
2. Osoby odpowiedzialne za obsługę apteczek pierwszej pomocy mają
obowiązek kontrolować stan wyposażenia apteczki przynajmniej raz
na kwartał.
§2
Wykaz osób wyznaczonych w zakresie udzielenia pierwszej pomocy,
zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników oraz odpowiedzialnych za
wyposażenie apteczki pierwszej pomocy, stanowi załącznik nr 1 do
niniejszego zarządzenia.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem popisania.
§3
Załącznik do zarządzenia nr…..
z dnia ……..........
22
Wykaz osób wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy,
wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji
pracowników
Imię i Nazwisko
Miejsce wykonywania
Numer telefonu
pracy
służbowego
Bibliografia (dot. fragmentu)
Literatura podstawowa:
[1] Kuźniar A.P, Kodeks pracy 2015 z komentarzem, Grupa
Wydawnicza Infor, Warszawa 2015
[2] Wratny J., Kodeks pracy. Komentarz, 5 wydanie, C.H. Beck,
Warszawa 2013
Literatura uzupełniająca:
Pisarczuk A., Bezpieczeństwo pracy. Prace wykonywane w różnych
gałęziach gospodarki. Zbiór przepisów, Bezpieczeństwo Pracy,
Chorzów 2016
Akty prawne:
ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.
U. z 2010 r. Nr 96, poz. 615 z późn. zm.)
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r.
w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia
w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo
narażonych na te czynniki (Dz. U. z 2005 r. Nr 81, poz. 716 z późn.
zm.)
rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r.
sprawie powołania Międzyresortowej Komisji do Spraw
w
Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń
i Natężeń Czynników
Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy (Dz. U. 2008 nr 225 poz.
1490 z późn. zm.)
23
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie
badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku
pracy Dz. U. z 2011r. Nr 33 poz. 166 z późn. zm.)
24
Pobierz darmowy fragment (pdf)