Darmowy fragment publikacji:
PRAWO
GOSPODARCZE I HANDLOWE
Marek Maciąg
Konstrukcja kapitału
docelowego w prawie polskim
na tle wybranych praw obcych
Wydawnictwo C.H. Beck
PRAWO GOSPODARCZE I HANDLOWE
Konstrukcja kapitału docelowego w prawie polskim
na tle wybranych praw obcych
Polecamy nasze publikacje z zakresu prawa handlowego:
Jacek Bieniak, Michał Bieniak, Grzegorz Nita-Jagielski,
Krzysztof Oplustil, Robert Pabis, Anna Rachwał, Marcin Spyra,
Grzegorz Suliński, Marcin Tofel, Robert Zawłocki
KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH. KOMENTARZ, wyd. 2
Du¿e Komentarze Becka. Edycja limitowana
Janusz A. Strzępka (red.)
KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH. KOMENTARZ, wyd. 5
Komentarze Kodeksowe
Stanisław Włodyka (red.)
PRAWO UMÓW HANDLOWYCH, tom 5
System Prawa Handlowego
Stanisław Gurgul
PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE. KOMENTARZ, wyd. 8
Du¿e Komentarze Becka
Lidia Siwik
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZARZĄDZAJĄCYCH ZA ZOBOWIĄZANIA
EUROPEJSKIEGO ZGRUPOWANIA INTERESÓW GOSPODARCZYCH
I SPÓŁKI EUROPEJSKIEJ
Prawo Gospodarcze i Handlowe
www.sklep.beck.pl
Marek Maciąg
Konstrukcja kapitału
docelowego w prawie polskim
na tle wybranych praw obcych
Seria
Prawo Gospodarcze i Handlowe
pod redakcj¹
Profesora Stanis³awa W³odyki
Wydawca: Natalia Adamczyk
Wydanie publikacji zosta³o dofinansowane przez
Krakowsk¹ Akademiê im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
© Wydawnictwo C.H. Beck 2012
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Sk³ad i ³amanie: TimPrint
Druk i oprawa: Elpil, Siedlce
ISBN 978-83-255-3476-9
ISBN e-book 978-83-255-3477-6
Spis treści
Wstęp ............................................................................................................ . XIII
Wykaz skrótów ............................................................................................ . XVII
Wykaz literatury ......................................................................................... . XXI
Część pierwsza. Zagadnienia ogólne ......................................................... .
1
Rozdział 1. Pojęcie i charakter prawny kapitału docelowego ................. .
3
.1. Pojęcie kapitału docelowego .................................................................. .
3
.2. Charakter prawny kapitału docelowego.................................................. .
7
kapitału zakładowego .................................................................... .
2.1. Kapitał docelowy a.zobowiązanie zarządu do podwyższenia
7
2.2. Kapitał docelowy a.tzw. „widełkowe” podwyższenie kapitału
zakładowego – odesłanie................................................................ .
2.3. Kapitał docelowy a.podwyższenie kapitału dokonane
pod warunkiem .............................................................................. .
2.4. Kapitał docelowy a.warunkowe podwyższenie kapitału................ .
2.5. Kapitał docelowy a.pełnomocnictwo.............................................. .
2.6. Kapitał docelowy a.przeniesienie kompetencji.............................. .
2.7. Kapitał docelowy a.authorised capital – odesłanie ....................... .
2.8. Podsumowanie uwag na temat charakteru kapitału docelowego.... .
Rozdział 2. Kapitał docelowy na tle podziału kompetencji pomiędzy
organami: „menedżerskim” i „właścicielskim” w spółce......................... .
.1. Pojęcie zasad nadzoru korporacyjnego.................................................... .
.2. Konflikt interesów w.spółce akcyjnej..................................................... .
.3. Kompetencja do podwyższenia kapitału zakładowego na tle podziału
kompetencji pomiędzy organy „menedżerski” i.„właścicielski” spółki ..
.4. Wzmocnienie pozycji zarządu w.ramach kapitału docelowego ............. .
Rozdział 3. Geneza kapitału docelowego .................................................. .
.1. Początki angielskiego prawa spółek ....................................................... .
.2. Znaczenie authorised capital w.prawie angielskim ............................... .
.3. Kapitał docelowy na kontynencie europejskim....................................... .
Rozdział 4. Funkcja i znaczenie gospodarcze kapitału docelowego........ .
.1. Cele podwyższenia kapitału zakładowego.............................................. .
.2. Uzasadnienie wprowadzenia kapitału docelowego do ustawodawstwa
polskiego.................................................................................................. .
.3. Kapitał docelowy w.praktyce gospodarczej............................................ .
3.1.. Niemieckie doświadczenia ze stosowaniem kapitału docelowego...
3.2. Kapitał docelowy w.spółkach notowanych na GPW...................... .
8
8
9
11
13
13
14
15
15
17
20
22
25
25
26
28
29
29
31
34
34
36
Spis treści
.4. Funkcja i.znaczenie gospodarcze wyłączenia prawa poboru w.ramach
kapitału docelowego ............................................................................... .
4.1. Prawo poboru jako instrument ochrony akcjonariuszy................... .
4.2. Wyłączenie prawa poboru .............................................................. .
4.3. Wyłączenie prawa poboru w.ramach kapitału docelowego
– analiza ekonomiczna.................................................................... .
Rozdział 5. Substytuty kapitału docelowego w praktyce gospodarczej ..
.1. Akcje zapasowe....................................................................................... .
1.1. Pojęcie akcji zapasowych............................................................... .
1.2. Stan prawny po wprowadzeniu kapitału docelowego..................... .
.2. „Widełkowe” podwyższenie kapitału...................................................... .
2.1. Pojęcie i.funkcja „widełkowego” podwyższenia kapitału
zakładowego w.prawie polskim...................................................... .
2.2. „Widełkowe” podwyższenie kapitału zakładowego na gruncie
przepisów Kodeksu handlowego.................................................... .
2.3. Obecny stan prawny........................................................................ .
2.4. Stosunek „widełkowego” podwyższenia kapitału do kapitału
2.5. Publiczna oferta akcji w.ramach „widełkowego” podwyższenia
docelowego..................................................................................... .
kapitału zakładowego..................................................................... .
Część druga. Kapitał docelowy w wybranych państwach europejskich,
prawie europejskim i w USA ...................................................................... .
Rozdział 6. Kapitał docelowy w prawie anglosaskim............................... .
1.. Authorized capital w.prawie spółek USA................................................ .
1.1. Uwagi wstępne................................................................................ .
1.1.1. Źródła amerykańskiego prawa spółek................................. .
1.1.2. Problem ochrony wierzycieli............................................... .
1.2.. Authorized capital .......................................................................... .
1.3. Wyłączenie prawa poboru w.ramach authorized capital................ .
.2.. Authorised capital w.prawie angielskim................................................. .
2.1. Uwagi wstępne................................................................................ .
2.2.. Authorised capital na gruncie Companies Act.1985....................... .
2.3. Podwyższenie kapitału zakładowego na gruncie
Companies Act.2006 ...................................................................... .
2.4. Wyłączenie prawa poboru............................................................... .
Rozdział 7. Kapitał docelowy w prawie niemieckim................................. .
.1. Uwagi wstępne........................................................................................ .
.2. Kapitał docelowy..................................................................................... .
2.1. Pojęcie kapitału docelowego i.procedura podwyższenia kapitału ..
2.2. Granice kapitału docelowego i.treść klauzuli kompetencyjnej...... .
2.3. Wykonanie upoważnienia .............................................................. .
.3. Wyłączenie prawa poboru ...................................................................... .
3.1. Formalne przesłanki wyłączenia prawa poboru.............................. .
3.2. Materialne przesłanki wyłączenia prawa poboru............................ .
40
40
43
45
50
50
50
52
54
54
55
57
64
65
71
73
73
73
73
75
78
82
85
85
88
91
92
95
95
96
96
98
102
105
105
107
VI
Spis treści
3.3. Interes spółki i.uzasadnienie wyłączenia prawa poboru................. .
3.4. Tzw. uproszczone wyłączenie prawa poboru................................. .
3.5. Ochrona przed rozwodnieniem wartości akcji................................ .
.4. Wyłączenie prawa poboru w.ramach kapitału docelowego .................... .
4.1. Zasada ogólna................................................................................. .
4.2. Bezpośrednie wyłączenie prawa poboru w.klauzuli
kompetencyjnej............................................................................... .
4.3. Upoważnienie zarządu do wyłączenia prawa poboru..................... .
4.4. Oznaczenie ceny emisyjnej akcji – stosowanie § 255 ust. 2 AktG..
4.5. Uproszczone wyłączenie prawa poboru w.ramach kapitału
docelowego..................................................................................... .
4.6. Kapitał docelowy I.i.II.................................................................... .
Rozdział 8. Kapitał docelowy w prawie Unii Europejskiej...................... .
.1. Uwagi wstępne........................................................................................ .
.2. Druga Dyrektywa – minimalny czy maksymalny standard regulacji?.... .
2.1. Kryteria wykładni .......................................................................... .
2.2. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości..................................... .
2.3. Stanowisko własne.......................................................................... .
.3. Podwyższenie kapitału zakładowego – zasada ogólna............................ .
.4. Kapitał docelowy..................................................................................... .
4.1. Treść regulacji ................................................................................ .
4.2. Problem charakteru regulacji.......................................................... .
.5. Problem prawa poboru w.ramach kapitału docelowego.......................... .
5.1. Treść regulacji................................................................................. .
5.2. Prawo poboru w.przypadku pokrycia akcji wkładem
niepieniężnym................................................................................. .
5.3. Tzw. materialne przesłanki wyłączenia prawa poboru................... .
5.4. Obowiązek przedłożenia przez zarząd sprawozdania na temat
przyczyn wyłączenia prawa poboru................................................ .
.6. Kapitał docelowy w.europejskiej spółce akcyjnej................................... .
.7. Propozycje zmian w.europejskim prawie spółek.................................... .
7.1. Potrzeba zmian ............................................................................... .
7.2. Propozycje przedstawione przez tzw. grupę SLIM........................ .
7.3. Propozycje tzw. grupy Wintera....................................................... .
7.4. Plan działań..................................................................................... .
Część trzecia. Kapitał docelowy w przepisach Kodeksu spółek
handlowych................................................................................................... .
Rozdział 9. Uwagi wstępne ......................................................................... .
.1. Kapitał docelowy jako sposób podwyższenia kapitału zakładowego
spółki akcyjnej......................................................................................... .
1.1. Miejsce i sposób regulacji............................................................... .
1.2. Treść regulacji ................................................................................ .
1.3. Zasady wykładni przepisów Kodeksu spółek handlowych
dotyczących kapitału docelowego.................................................. .
110
115
117
119
119
121
124
129
130
132
134
134
136
136
139
141
142
143
143
145
146
146
148
150
154
156
158
158
158
161
162
167
169
169
169
170
170
VII
Spis treści
2.3. Stosowanie przepisów o kapitale docelowym do spółki
.2. Kapitał docelowy w.spółce komandytowo‑akcyjnej............................... .
2.1. Charakterystyka spółki komandytowo‑akcyjnej............................. .
2.2. Zastosowanie kapitału docelowego w spółce
komandytowo‑akcyjnej................................................................... .
komandytowo‑akcyjnej................................................................... .
Rozdział 10. Granice kapitału docelowego................................................ .
.1. Klasyfikacja ............................................................................................ .
.2. Zakaz podwyższenia kapitału ze środków własnych spółki.................... .
.3. Forma upoważnienia................................................................................ .
.4. Zarząd jako podmiot upoważnienia......................................................... .
.5. Czas trwania upoważnienia..................................................................... .
5.1. Treść i.cel ograniczenia.................................................................. .
5.2. Początek terminu i sposób jego liczenia......................................... .
5.3. Czas trwania upoważnienia............................................................ .
5.4. Przedłużenie i ponowienie upoważnienia....................................... .
.6. Wysokość kapitału docelowego............................................................... .
6.1. Treść i.cel ograniczenia.................................................................. .
6.2. Podstawa obliczenia........................................................................ .
6.3. Chwila miarodajna dla obliczenia maksymalnej wysokości
kapitału docelowego....................................................................... .
6.4. Wielość upoważnień i stosunek do kapitału warunkowego .......... .
6.5. Zmiana wysokości kapitału docelowego........................................ .
.7. Zakaz wydawania akcji uprzywilejowanych oraz przyznawania
akcjonariuszom uprawnień osobistych.................................................... .
.8. Skutki naruszenia granic kapitału docelowego....................................... .
Rozdział 11. Treść klauzuli upoważniającej.............................................. .
.1. Elementy konieczne klauzuli upoważniającej......................................... .
1.1. Upoważnienie, jego podmiot i.przedmiot....................................... .
1.2. Oznaczenie czasowej granicy upoważnienia ................................. .
1.3. Określenie kwoty upoważnienia..................................................... .
.2. Fakultatywna treść klauzuli upoważniającej........................................... .
Rozdział 12. Ustanowienie kapitału docelowego....................................... .
.1. Wymogi formalne.................................................................................... .
1.1. Wymogi dotyczące większości i.kworum....................................... .
1.2. „Procedura awaryjna”..................................................................... .
1.3. Szczególna regulacja dotycząca spółek publicznych...................... .
1.4. Umotywowanie uchwały................................................................ .
1.5. Rejestracja uchwały walnego zgromadzenia.................................. .
kapitału docelowego................................................................................ .
2.1. Problem tzw. materialnych przesłanek kapitału docelowego......... .
2.2. Treść umotywowania uchwały w.sprawie kapitału docelowego.... .
2.3. Kryteria oceny uchwały w.sprawie kapitału docelowego.............. .
.2. Umotywowanie, jako szczególna przesłanka uchwały w.sprawie
VIII
172
172
173
175
178
178
180
181
184
185
185
186
189
192
195
195
197
200
201
201
202
203
208
208
208
210
212
214
217
217
218
219
221
223
224
224
224
226
228
Spis treści
2.3.1. Zgodność uchwały z.przepisami prawa............................... .
2.3.2. Sprzeczność z.postanowieniami statutu.............................. .
2.3.3. Interes spółki....................................................................... .
2.3.4. Zamiar pokrzywdzenia akcjonariuszy................................. .
2.4. Podsumowanie uwag na temat motywów uchwały w.sprawie
1.1. Zmiana i.zniesienie kapitału docelowego przed rejestracją
kapitału docelowego....................................................................... .
Rozdział 13. Zmiana, zniesienie i wygaśnięcie kapitału docelowego ...... .
.1. Zmiana i.zniesienie kapitału docelowego................................................ .
uchwały w.sprawie kapitału docelowego....................................... .
po jej zarejestrowaniu .................................................................... .
docelowym...................................................................................... .
1.2. Zmiana i.zniesienie uchwały w.sprawie kapitału docelowego
1.3. Skutki zmiany lub zniesienia postanowień statutu o.kapitale
.2. Wygaśnięcie upoważnienia zarządu do podwyższenia kapitału
zakładowego............................................................................................ .
Rozdział 14. Podwyższenie kapitału zakładowego w ramach
udzielonego zarządowi upoważnienia........................................................ .
.1. Procedura podwyższenia kapitału zakładowego w.ramach kapitału
docelowego.............................................................................................. .
1.1. Tryb podjęcia uchwały zarządu w.sprawie podwyższenia
kapitału zakładowego..................................................................... .
1.2. Forma uchwały zarządu.................................................................. .
1.3. Wymóg zgody rady nadzorczej....................................................... .
1.4. Tryb podwyższenia kapitału zakładowego..................................... .
.2. Zakres swobody decyzyjnej zarządu....................................................... .
2.1. Zobowiązanie do podwyższenia kapitału zakładowego................. .
2.2. Ograniczenia swobody decyzyjnej zarządu.................................... .
2.3. Ograniczenia wynikające z.przepisów KSH................................... .
2.4. Ograniczenia wynikające z.treści statutu........................................ .
2.4.1. Umotywowanie uchwały walnego zgromadzenia .............. .
2.4.2. Zasady prowadzenia spraw spółki....................................... .
.3. Treść uchwały zarządu w.sprawie podwyższenia kapitału
zakładowego............................................................................................ .
3.1. Kwota podwyższenia kapitału zakładowego.................................. .
3.2. Cena emisyjna akcji........................................................................ .
3.3. Określenie przedmiotu wkładów niepieniężnych........................... .
.4. Wady uchwały zarządu w.sprawie podwyższenia kapitału
zakładowego i.ich skutki......................................................................... .
4.1. Problem oceny wadliwości uchwały zarządu................................. .
4.2. Rodzaje wadliwości uchwały zarządu w.sprawie kapitału
docelowego..................................................................................... .
4.3. Skutki wadliwości uchwał zarządu................................................. .
zakładowego........................................................................ .
4.3.1. Sytuacja przed rejestracją podwyższenia kapitału
229
230
231
232
233
236
236
236
239
240
241
243
243
243
246
247
251
253
253
256
256
258
260
261
264
268
269
272
273
273
274
276
276
IX
Spis treści
4.3.2. Sytuacja po rejestracji podwyższenia kapitału
zakładowego........................................................................ .
4.4. Kontrola nad działaniem zarządu w.ramach kapitału
docelowego..................................................................................... .
Rozdział 15. Wyłączenie lub ograniczenie prawa poboru w ramach
kapitału docelowego..................................................................................... .
.1.. Kapitał docelowy a.wyłączenie prawa poboru – uwagi wprowadzające..
.2. Emisja akcji w.ramach kapitału docelowego z.zachowaniem prawa
poboru...................................................................................................... .
2.1. Charakter prawa poboru w.świetle przepisów KSH....................... .
2.2. Emisja akcji z.zachowaniem prawa poboru w.spółkach
niepublicznych................................................................................ .
2.3. Emisja akcji z.zachowaniem prawa poboru w.spółkach
2.4. Ocena zasad wykonania prawa poboru w.Kodeksie spółek
publicznych..................................................................................... .
handlowych..................................................................................... .
.3. Podwyższenie kapitału zakładowego z.wyłączeniem prawa poboru...... .
3.1. Wyłączenie prawa poboru w.przypadku zwykłego podwyższenia
kapitału zakładowego..................................................................... .
3.1.1.. Formalne przesłanki wyłączenia prawa poboru.................. .
3.1.1.1. Pojęcie przesłanek formalnych.............................. .
3.1.1.2. Forma opinii zarządu............................................. .
3.1.1.3. Treść opinii zarządu............................................... .
3.1.1.4. Dopuszczalność generalnego wyłączenia prawa
poboru w.statucie................................................... .
3.1.2. Materialne przesłanki wyłączenia prawa poboru................ .
3.1.2.1. Pojęcie interesu spółki........................................... .
3.1.2.2. Interes spółki a.wyłączenie prawa poboru............. .
3.1.2.3. Stosunek interesu spółki do interesu
3.2. Bezpośrednie wyłączenie prawa poboru w.ramach kapitału
akcjonariuszy......................................................... .
3.1.2.4. Zasada jednakowego traktowania akcjonariuszy.. .
3.1.2.5. Podsumowanie uwag na temat materialnych
przesłanek wyłączenia prawa poboru.................... .
docelowego..................................................................................... .
3.2.1. Zakres bezpośredniego wyłączenia prawa poboru.............. .
3.2.2. Formalne i.materialne przesłanki uchwały w.sprawie
wyłączenia prawa poboru – odesłanie ................................ .
do uchwały zarządu o.podwyższeniu kapitału.................... .
3.2.3. Relacja uchwały w.sprawie wyłączenia prawa poboru
3.2.4. Ocena bezpośredniego wyłączenia prawa poboru
w.ramach kapitału docelowego........................................... .
3.3. Upoważnienie zarządu do wyłączenia prawa poboru .................... .
3.3.1. Zakres pośredniego wyłączenia prawa poboru ................... .
3.3.2. Tryb podjęcia uchwały upoważniającej i.jej treść .............. .
277
281
286
286
287
287
288
289
290
292
292
292
292
293
294
295
296
296
301
301
302
303
303
303
304
305
306
309
309
309
X
Spis treści
3.3.3. Obowiązek przedstawienia opinii zarządu.......................... .
3.3.4. Zgoda rady nadzorczej........................................................ .
3.3.5. Cena emisyjna akcji w.przypadku wyłączenia prawa
poboru.................................................................................. .
3.4. Objęcie akcji przez subemitenta w.ramach kapitału docelowego ..
Podsumowanie.............................................................................................. .
.1. Podsumowanie części ogólnej – główne tezy.......................................... .
.2. Podsumowanie części prawnoporównawczej – charakterystyka
poszczególnych modeli kapitału docelowego......................................... .
2.1. Anglo-amerykański model podwyższenia kapitału........................ .
2.1.1. Model amerykański............................................................. .
2.1.2. Model angielski................................................................... .
2.2. Niemiecki model kapitału docelowego........................................... .
2.3. Kapitał docelowy w.prawie europejskim........................................ .
.3. Podsumowanie części dogmatycznej – główne tezy............................... .
Indeks rzeczowy........................................................................................... .
311
313
314
315
317
317
319
319
319
321
322
324
325
331
XI
Wstęp
Jednym z podstawowych warunków rozwoju gospodarczego jest stworzenie
mechanizmów ekonomicznych i prawnych dających podmiotom gospodarczym
możliwość koncentracji kapitału. We współczesnym prawie rolę takiego mecha-
nizmu odgrywa m.in. spółka akcyjna, jako forma prowadzenia działalności go-
spodarczej. Umożliwia ona przedsiębiorcom gromadzenie kapitału pochodzącego
od dużej liczby drobnych inwestorów. Koncentracja kapitału w spółce akcyjnej
odbywa się bądź to drogą pozyskania kapitału obcego (np. w formie kredytów),
bądź też w drodze podwyższenia kapitału własnego spółki (np. poprzez emisję ak-
cji). Znaczny koszt kapitału obcego, będący m.in. wynikiem wysokiego poziomu
stóp procentowych oraz dysproporcji pomiędzy popytem na kapitał a jego poda-
żą, skłania przedsiębiorców do poszukiwania źródeł finansowania przedsięwzięć
inwestycyjnych w emisji akcji, a zatem w podwyższeniu kapitału zakładowego
spółki. Podwyższenie kapitału jest również operacją kosztowną, z którą dodat-
kowo związane jest ryzyko jej niepowodzenia. Kapitał docelowy jest instytucją,
której celem jest uproszczenie i usprawnienie procedury podwyższenia kapitału,
a zatem ułatwienie pozyskania środków finansowych.
Instytucja kapitału docelowego jest odpowiedzią na określone potrzeby go-
spodarcze. Jednocześnie kapitał docelowy należy do jednych z najmłodszych
i najsłabiej zbadanych instytucji polskiego prawa spółek. W odniesieniu do wielu
aspektów kapitału docelowego brak jeszcze ugruntowanych poglądów w polskiej
doktrynie prawa spółek, niewiele jest również orzeczeń sądowych, które rozwie-
wałyby wątpliwości interpretacyjne pojawiające się na gruncie przepisów KSH
dotyczących kapitału docelowego. Potrzeba podjęcia analizy tej instytucji praw-
nej wydaje się w tym świetle trudna do zakwestionowania.
Zasadniczym celem badawczym stawianym przez autora niniejszej pracy jest
dogmatyczna analiza przepisów prawa polskiego dotyczących kapitału docelowe-
go, której towarzyszy próba rekonstrukcji polskiego modelu tej instytucji. Z uwagi
na „międzynarodowy rodowód” kapitału docelowego oraz możliwość sięgnięcia
po bogaty dorobek doktryny prawnej państw obcych, niniejsza praca wzbogacona
została o obszerną część prawno-porównawczą, której dodatkowym zadaniem jest
zbadanie natury prawnej kapitału docelowego jako instytucji występującej w wie-
lu ustawodawstwach, a spełniającej określone cele gospodarcze.
Niniejsza praca podzielona została na trzy części poświęcone kolejno (1) za-
gadnieniom wstępnym stanowiącym wprowadzenie do problematyki kapitału do-
celowego, (2) regulacjom kapitału docelowego w wybranych porządkach praw-
nych oraz (3) kapitałowi docelowemu w prawie polskim. Każda ze wspomnianych
części składa się z rozdziałów dotyczących poszczególnych aspektów omawianej
instytucji prawnej. W celu zapewnienia większej przejrzystości tekstu, rozdziały
podzielone zostały na podrozdziały, a te z kolei na mniejsze jednostki redakcyjne.
XIII
Wstęp
Pierwsza część obejmująca zagadnienia ogólne ma na celu przybliżenie czy‑
telnikowi najważniejszych cech konstrukcji kapitału docelowego oraz zbudowa‑
nie ogólnego modelu kapitału docelowego w oderwaniu od konkretnego porząd‑
ku prawnego. W tej części autor koncentruje się na pojęciu kapitału docelowego,
jego charakterze prawnym oraz historycznej genezie, którą uzupełnia omówie‑
nie funkcji gospodarczej kapitału docelowego oraz jego odróżnienie od instytucji
pełniących podobną funkcję gospodarczą i stanowiących (w różnych porządkach
prawnych) jego surogaty.
Druga część została poświęcona porównawczej analizie poszczególnych mo‑
deli kapitału docelowego występujących w obcych porządkach prawnych, takich
jak prawo amerykańskie, angielskie i niemieckie. Wybór podlegających omówie‑
niu ustawodawstw dokonany został z uwzględnieniem historycznego rodowo‑
du omawianej instytucji (tak w przypadku prawa angielskiego i amerykańskie‑
go), a także źródeł, z jakich korzystał ustawodawca wprowadzając do polskiego
prawa spółek instytucję kapitału docelowego (w przypadku prawa niemieckiego).
Część prawno‑porównawczą uzupełnia analiza europejskiej regulacji kapitału do‑
celowego. Jej zasadniczym celem jest próba odpowiedzi na pytanie o istnieje eu‑
ropejskiego modelu kapitału docelowego oraz umiejscowienie polskiej regulacji
na jego tle.
Trzecia część koncentruje się wyłącznie na analizie przepisów Kodeksu spółek
handlowych dotyczących kapitału docelowego. Kolejne rozdziały poświęcone są
poszczególnym aspektom prawnym tej instytucji takim, jak problem granic kapi‑
tału docelowego, treść klauzuli upoważniającej, ustanowienie kapitału docelowe‑
go oraz wykonanie upoważnienia statutowego przez zarząd. Ostatni rozdział tej
części koncentruje się na szczególnie doniosłym, z punktu widzenia praktyczne‑
go, scenariuszu podwyższenia kapitału, w którym upoważnieniu zarządu do emi‑
sji nowych akcji towarzyszy wyłączenie prawa poboru lub upoważnienie do takie‑
go wyłączenia.
Całość niniejszej pracy zakończona została podsumowaniem mającym na celu
zestawienie stawianych tez, postulatów de lege ferenda oraz najważniejszych
wniosków interpretacyjnych zawartych w jej poszczególnych częściach.
Na zakończenie niniejszego wstępu należy podkreślić, iż problematyka kapi‑
tału docelowego została oddzielona od pokrewnych zagadnień prawnych, których
szczegółowa analiza wykroczyłaby poza jej ścisłe ramy tematyczne. Do zagad‑
nień takich należy problem innych sposobów podwyższenia kapitału zakładowe‑
go spółki, jak np. kapitału warunkowego, czy też instytucja warrantów subskryp‑
cyjnych.
Kapitał docelowy nie jest jednak instytucją zawieszoną w prawnej próżni i jego
omówienie wymaga niekiedy włączenia do zakresu zainteresowań innych zagad‑
nień prawnych, takich jak chociażby problem prawa poboru i jego wyłączenia. Ta
ostatnia instytucja w praktyce często towarzyszy kapitałowi docelowemu i dlate‑
go jest istotnym przedmiotem analizy.
Kapitał docelowy w prawie polskim występuje zarówno w spółce akcyjnej, jak
i w „hybrydowej” odmianie spółki, jaką jest spółka komandytowo‑akcyjna. Pod‑
stawowym przedmiotem niniejszego opracowania jest kapitał docelowy w formie,
w jakiej spotykamy go w spółce akcyjnej. Uwagi dotyczące spółki komandytowo‑
XIV
‑akcyjnej mają jedynie charakter marginalny i ograniczają się do sytuacji, w któ-
rych natura spółki komandytowo‑akcyjnej decyduje o pewnych odrębnościach
w kapitale docelowym.
* * *
Wstęp
Niniejsza praca przygotowana została do druku na podstawie rozprawy dok-
torskiej „Konstrukcja kapitału docelowego w prawie polskim na tle wybranych
praw obcych”, obronionej w listopadzie 2006 r. na Wydziale Prawa i Administra-
cji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym miejscu pragnę wyrazić słowa szczegól-
nej wdzięczności mojemu Promotorowi Prof. dr hab. Andrzejowi Szumańskiemu
za wyrozumiałość i bardzo życzliwą opiekę naukową w trakcie przygotowywa-
nia niniejszej pracy oraz za bardzo cenne uwagi i wskazówki. Chciałbym również
podziękować Recenzentom rozprawy Prof. dr hab. Józefowi Frąckowiakowi oraz
Dr hab. Markowi Michalskiemu, Prof. UKSW, za wnikliwe recenzje i cenne spo-
strzeżenia, które starałem się wykorzystać przygotowując niniejszą pracę do druku.
Słowa podziękowania chciałem skierować do wszystkich bliskich mi osób,
które wspierały mnie w przygotowaniu i finalizacji niniejszej publikacji.
Publikacja niniejszej książki była możliwa dzięki finansowemu wsparciu ze
strony Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, za co chciał-
bym serdecznie podziękować władzom tej uczelni.
Autor
XV
Wykaz skrótów
1. Akty prawne
AktG .. . . . . . . . . . . . . . Aktiengesetz (niemiecka ustawa o akcjach)
BGB .. . . . . . . . . . . . . . Bürgerliches Gesetzbuch (niemiecki kodeks cywilny)
CA.1985... . . . . . . . . . . . Companies Act 1985 (angielska ustawa o spółkach
CA.2006 .. . . . . . . . . . . . Companies Act 2006 (angielska ustawa o spółkach
CC. .. . . . . . . . . . . . . . . Code de Commerce (francuski kodeks handlowy)
DGCL .. . . . . . . . . . . . . Delaware General Corporation Law (ustawa o spółkach
z 1985 r.)
z 2006 r.)
stanu Delaware)
Druga Dyrektywa .. . . . Druga Dyrektywa Rady 77/91/EWG z 13.12.1976 r.
w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymaga‑
ne w Państwach Członkowskich od spółek w rozumie‑
niu art. 58 akapit drugi Traktatu, w celu uzyskania ich
równoważności, dla ochrony interesów zarówno wspól‑
ników, jak i osób trzecich w zakresie tworzenia spół‑
ki akcyjnej, jak również utrzymania i zmian jej kapitału
(Dz.Urz. WE L 26 z 31.1.1977, s. 1; Dz.Urz. UE Pol‑
skie wydanie specjalne, rozdz. 17, t. 1, s. 8 ze zm.)
KC.. . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. − Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16,
KH .. . . . . . . . . . . . . . . .
poz. 93 ze zm.)
rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r.
− Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.)
KPC.. . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. − Kodeks postępowania cywil‑
nego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
KSH .. . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. − Kodeks spółek handlowych
MBCA... . . . . . . . . . . . Model Business Corporation Act (1984) (ustawa mode‑
(Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
lowa o spółkach z 1984 r.)
nowelizacja
z 12.12.2003 r. .. . . . . . ustawa z 12.12.2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks spó‑
łek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
2003 Nr 229, poz. 2276)
Pierwsza Dyrektywa.. . . Dyrektywa 2009/101/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z 16.9.2009 r. w sprawie koordynacji gwarancji,
jakie są wymagane w państwach członkowskich od spó‑
łek w rozumieniu art. 48 akapit drugi Traktatu, w celu
uzyskania ich równoważności, dla zapewnienia ochrony
interesów zarówno wspólników, jak i osób trzecich (wer‑
XVII
Wykaz skrótów
Rozporządzenie o KRS.
Rozporządzenie o Infor‑
macjach Bieżących
i Okresowych.. . . . . . .
Rozporządzenie
o Statucie Spółki
Europejskiej .. . . . . . . .
TFUE... . . . . . . . . . . . .
sja ujednolicona) (Dz.Urz. UE L 258 z 1.10.2009 r., s. 11),
która zastąpiła Pierwszą Dyrektywę Rady z 9.3.1968 r.
w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane
w Państwach Członkowskich od spółek w rozumieniu
art. 58 akapit drugi Traktatu, w celu uzyskania ich rów‑
noważności w całej Wspólnocie, dla zapewnienia ochro‑
ny interesów zarówno wspólników jak i osób trzecich
(68/151/EWG) (Dz.Urz. UE L 65 z 14.3.1968 r., s. 8)
rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21.12.2000 r.
w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia reje‑
strów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądo‑
wego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach
(Dz.U. Nr 117, poz. 1237 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Finansów z 19.2.2009 r. w spra‑
wie informacji bieżących i okresowych przekazywanych
przez emitentów papierów wartościowych oraz warun‑
ków uznawania za równoważne informacji wymaga‑
nych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim (Dz.U. Nr 33, poz. 259 ze zm.)
rozporządzenie Rady (WE) Nr 2157/2001 z 8.10.2001 r.
w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz.Urz. WE
L 294 z 10.11.2001 r., s. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie
specjalne, rozdz. 6, t. 4, s. 251)
traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja
skonsolidowana Dz.Urz. UE C 83 z 30.3.2010 r., s. 2)
UmvG .. . . . . . . . . . . . . Umwandlungsgesetz (niemiecka ustawa o przekształce‑
niach)
Ustawa o KRS .. . . . . . ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
(tj. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 ze zm.)
Ustawa
o Ofercie Publicznej .. . ustawa z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorgani‑
zowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
(tj. Dz.U. z 2009 r. Nr 185, poz. 1439 ze zm.)
Ustawa o Obrocie .. . . . ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finanso‑
wymi (tj. Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 ze zm.)
2. Czasopisma i publikatory
ABA... . . . . . . . . . . . . . American Bar Association
BGBl. .. . . . . . . . . . . . Bundesgesetzblatt
Bundesgesetzblatt
BGHZ.. . . . . . . . . . . . . Entscheidungen des Bundesgerichtshofs in Zivilsachen
XVIII
Wykaz skrótów
Dz.U.... . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
Dz.Urz. UE.. . . . . . . . . Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Dz.Urz. WE .. . . . . . . . Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich
HUK.. . . . . . . . . . . . . . Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego,
Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego
Internationales Steuerrecht
InStR.. . . . . . . . . . . . . .
JZ... . . . . . . . . . . . . . . . Juristen Zeitung
NJW .. . . . . . . . . . . . . . Neue Juristische Wochenschrift
NYBCL .. . . . . . . . . . . New York Business Corporation Law
OSG .. . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Gospodarczych
OSNC.. . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
PPH.. . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Prawa Handlowego
PS .. . . . . . . . . . . . . . . . Prawo Spółek
PUG .. . . . . . . . . . . . . . Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
RGBl. .. . . . . . . . . . . . Reichsgesetzblatt
Reichsgesetzblatt
RGZ .. . . . . . . . . . . . . . Entscheidungen des Reichsgerichts in Zivilsachen
RPEiS.. . . . . . . . . . . . . Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Społeczny
SZP.TBSP. .. . . . . . . . . Studenckie Zeszyty Naukowe Towarzystwa Słucha‑
czów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego
SZW/RSDA .. . . . . . . . Schweizer Zeitschrift für Wirtschaftsrecht
ZBB... . . . . . . . . . . . . . Zeitschrift für Bankrecht und Bankwirtschaft
ZGR .. . . . . . . . . . . . . . Zeitschrift für Unternehmens‑ und Gesellschaftsrecht
ZHR .. . . . . . . . . . . . . . Zeitschrift für das gesamte Handels‑ und Wirtschafts‑
ZIP... . . . . . . . . . . . . . . Zeitschrift für Wirtschaftsrecht
recht
3. Inne skróty
AG .. . . . . . . . . . . . . . . Aktiengesellschaft
ang. .. . . . . . . . . . . . . . . angielski
BB. .. . . . . . . . . . . . . . . Betriebsberater
BGH .. . . . . . . . . . . . . . Bundesgerichtshof (niemiecki Federalny Sąd Najwyższy)
DB... . . . . . . . . . . . . . . Der Betrieb
GPW.. . . . . . . . . . . . . . Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
i n. .. . . . . . . . . . . . . . .
KDPW.. . . . . . . . . . . . . Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.
KNF... . . . . . . . . . . . . . Komisja Nadzoru Finansowego
KRS... . . . . . . . . . . . . . Krajowy Rejestr Sądowy
LG.. . . . . . . . . . . . . . . . Landesgericht (niemiecki Sąd Krajowy)
niem. .. . . . . . . . . . . . . . niemiecki
OAE .. . . . . . . . . . . . . . Organismos Anasygkrotiseos Epicheiriseon AE (grecka
i następne
Organizacja Restrukturyzacji Przedsiębiorstw)
OECD.. . . . . . . . . . . . . Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
OLG .. . . . . . . . . . . . . . Oberlandesgericht (niemiecki Wyższy Sąd Krajowy)
OR... . . . . . . . . . . . . . . Obligationensrecht (szwajcarski kodeks zobowiązań)
por. .. . . . . . . . . . . . . . . porównaj
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)