W okresie kilku ostatnich lat obserwujemy gwałtowny wzrost zainteresowania kredytami mieszkaniowymi. Ubiegają się o nie już setki tysięcy osób. Nie odbywa się to bez problemów. Przed uzyskaniem kredytu trzeba załatwić liczne formalności, dokonać wyboru właściwego banku i przede wszystkim właściwego typu kredytu. Bardzo duża liczba kredytów i duże zróżnicowanie ich kosztów wcale nie ułatwiają wyboru. Niniejsza publikacja jest pierwszym w Polsce poradnikiem z zakresu kredytów hipotecznych. Źródłami pracy są książki, artykuły, materiały banków, firm deweloperskich i ustawy. Do szczególnie interesujących należą publikacje i materiały wewnętrzne banków i przedsiębiorstw pośrednictwa kredytowego.
W książce przedstawiono przykładowe obliczenia, dotyczące m.in. zdolności kredytowej, kosztu różnych rodzajów kredytów, przeprowadzono porównania między kredytami różnych typów.
Autor wyszedł z założenia, że Czytelnik tego poradnika interesuje się przede wszystkim sprawami praktycznymi, takimi jak zasady kredytowania, koszty, przepisy, w związku z czym pominął omówienia teoretyczne problemów budownictwa.
Darmowy fragment publikacji:
Serię
stanowią poradniki prezentujące szeroko
rozumianą, praktyczną stronę branży. Starannie dobrane
przykłady z zakresu prawa, podatków i praktyki ułatwiają
podejmowanie właściwych decyzji i dostarczają konkretnych
rozwiązań. Adresatem tej serii są głównie profesjonaliści
rynku nieruchomości.
W okresie kilku ostatnich lat obserwujemy gwałtowny wzrost
zainteresowania kredytami mieszkaniowymi. Ubiegają się
o nie już setki tysięcy osób. Nie odbywa się to bez problemów.
Przed uzyskaniem kredytu trzeba załatwić liczne formalno-
ści, dokonać wyboru właściwego banku i przede wszystkim
właściwego typu kredytu. Bardzo duża liczba kredytów i duże
zróżnicowanie ich kosztów wcale nie ułatwiają wyboru. Ni-
niejsza publikacja jest pierwszym w Polsce poradnikiem
z zakresu kredytów hipotecznych. Źródłami pracy są książki,
artykuły, materiały banków, firm deweloperskich i ustawy.
Do szczególnie interesujących należą publikacje i materiały
wewnętrzne banków i przedsiębiorstw pośrednictwa kredy-
towego.
W książce przedstawiono przykładowe obliczenia, dotyczące
m.in. zdolności kredytowej, kosztu różnych rodzajów kredy-
tów, przeprowadzono porównania między kredytami różnych
typów.
Autor wyszedł z założenia, że Czytelnik tego poradnika inte-
resuje się przede wszystkim sprawami praktycznymi, takimi
jak zasady kredytowania, koszty, przepisy, w związku z czym
pominął omówienia teoretyczne problemów budownictwa.
Zbigniew Dobosiewicz
– profesor dr hab. ekonomii Uni-
wersytetu Warszawskiego. Kierownik Katedry Bankowości
w Wyższej Szkole Handlu i Prawa. Wykładowca na Wyższej
Szkole Menedżerskiej w Warszawie oraz Wyższej Szkole Eko-
nomiczno-Informatycznej w Warszawie.
ISBN 83-7387-957-9
www.sklep.beck.pl
http://www.beck.pl
e-mail: redakcja@beck.pl
tel.: (22) 33 77 600, fax: (22) 33 77 601
9 7 8 8 3 7 3 8 7 9 5 7 7
Cena 45,00 z?
y
n
a
l
w
o
d
u
b
i
y
w
o
i
n
a
k
z
s
e
i
m
t
y
d
e
r
K
z
c
i
w
e
i
s
o
b
o
D
w
e
i
n
g
i
b
Z
Zbigniew Dobosiewicz
Kredyt
mieszkaniowy
i budowlany
Procedury kredytowe
Koszt kredytów mieszkaniowych
Spłata kredytu
NIERUCHOMOŒCI
Kredyt mieszkaniowy i budowlany
Polecamy nastêpuj¹ce publikacje:
Adam Doliwa
PRAWO MIESZKANIOWE. KOMENTARZ, wyd. 2
Komentarze Becka
Krzysztof Pietrzykowski
SPÓ£DZIELNIE MIESZKANIOWE. KOMENTARZ, wyd. 2
Krótkie Komentarze Becka
Les³aw Myczkowski, Marcin Jêdrzejczyk
PRAWO SPÓ£DZIELCZE I MIESZKANIOWE. TOM 4, wyd. 2
Warszawski Zbiór Pism
Filip Hartwich
NABYWANIE NIERUCHOMOŒCI PRZEZ
CUDZOZIEMCÓW
Nieruchomoœci
Maciej Tertelis
PIENI¥DZE WSPÓLNOTY MIESZKANIOWEJ
Nieruchomoœci
Ewa Boñczak-Kucharczyk
ZARZ¥DZANIE NIERUCHOMOSCIAMI
MIESZKANIOWYMI, wyd. 3
Nieruchomoœci
Jerzy Siegieñ
PRAWO BUDOWLANE. KOMENTARZ, wyd. 4
Krótki Komentarze Becka
PRAWO BUDOWLANE, wyd. 5
Wprowadzenie Jerzego Siegienia
Teksty Ustaw Becka
PRAWO BUDOWLANE, wyd. 8
Twoje Prawo
www.sklep.beck.pl
Kredyt mieszkaniowy
i budowlany
Zbigniew Dobosiewicz
Redakcja: Andrzej Ho³ownia
© Wydawnictwo C.H. Beck 2006
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01–518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie:
Krzysztof Biesaga
Druk i oprawa: Drukarnia P.W.P. INTERDRUK, Warszawa
ISBN 83-7387-957-9
Spis treœci
Wprowadzenie .................................................................................
Spis treœci
XI
Spis treœci
Bibliografia ..................................................................................... XIII
Akty prawne .................................................................................... XV
Rozdzia³ I. Ogólna charakterystyka kredytów
mieszkaniowych ..........................................................................
1. Rozwój kredytu mieszkaniowego i jego przyczyny ................
1.1. Wzrost atrakcyjnoœci kredytów mieszkaniowych dla
banków i dla klientów...................................................
1.2. Wzrost masy kredytów..................................................
1.3. Kredytodawcy i kredytobiorcy, czyli kto daje i kto
otrzymuje kredyt? ..........................................................
2. Banki udzielaj¹ce kredytów mieszkaniowych .........................
2.1. Najwiêksi kredytodawcy................................................
2.2. Problem wyboru w³aœciwego banku przez
kredytobiorcê..................................................................
2.3. Poœrednicy kredytowi ...................................................
2.4. Kredyt za poœrednictwem deweloperów.......................
3. Prawne podstawy kredytowania budownictwa
mieszkaniowego .................................................................
3.1. Prawo bankowe ............................................................
3.2. Kredyt a po¿yczka .........................................................
3.3. Zasady umowy kredytowej ...........................................
3.4. Dziedziczenie obci¹¿eñ kredytowych ...........................
4. Podstawowe zasady udzielania kredytów mieszkaniowych ...
4.1. Instrukcja kredytowa ....................................................
4.2. Ocena zdolnoœci kredytowej klienta .............................
4.3. Wiek kredytobiorcy........................................................
4.4. Zaufanie banku do klienta ...........................................
Rozdzia³ II. Procedury kredytowe przy kredytach
mieszkaniowych ..........................................................................
1. Procedury kredytowe jako element selekcji i segmentacji
klientów..............................................................................
1
1
1
2
4
6
6
8
11
13
14
14
15
16
20
21
21
22
24
24
26
26
VI
Spis treœci
2. Etapy procedur kredytowych .................................................
3. Tworzenie dokumentacji kredytowej klienta ...........................
3.1. Wniosek kredytowy .......................................................
3.2. Za³¹czniki .......................................................................
4. Weryfikacja i analiza dokumentacji .......................................
4.1. Wstêpna weryfikacja dokumentacji klienta ................
4.2. Inspekcja kredytowa .....................................................
4.3. Analiza dokumentacji ...................................................
5. Decyzja kredytowa .................................................................
5.1. Wstêpne przygotowanie decyzji ..................................
5.2. Podejmowanie decyzji ..................................................
6. Monitoring kredytu mieszkaniowego ......................................
Rozdzia³ III. Zabezpieczenia kredytu .........................................
1. Formalne wymogi odnosz¹ce siê do zabezpieczeñ kredytów
mieszkaniowych ................................................................
1.1. Praktyki banków w zakresie zabezpieczeñ .................
1.2. Podstawowe rodzaje zabezpieczeñ ..............................
2. Zabezpieczenia hipoteczne .....................................................
2.1. Ksiêga wieczysta ..........................................................
2.2. Ustanowienie hipoteki i jej rodzaje .............................
2.3. Obci¹¿enia hipoteczne ..................................................
2.4. D³ug gruntowy ..............................................................
3. Przew³aszczenia i zastawy .....................................................
3.1. Podstawowe zasady ustanawiania przew³aszczeñ
i zastawów......................................................................
3.2. Problemy funkcjonowania zastawów............................
4. Weksel w³asny in blanco .......................................................
5. Porêczenia i gwarancje ...........................................................
5.1. Porêczenia ......................................................................
5.2. Gwarancje .....................................................................
6. Inne formy zabezpieczeñ .......................................................
6.1. Blokada rachunku i cesja nale¿noœci
..........................
6.2. Rachunek powierniczy .................................................
7. Ubezpieczenie zabezpieczeñ i kredytobiorcy ..........................
7.1. Ubezpieczenie od ognia i zdarzeñ losowych ..............
7.2. Ubezpieczenie w okresie wpisu hipoteki i ubezpiecze-
nie zamiast udzia³u w³asnego ......................................
7.3. Ubezpieczenie na ¿ycie i zdrowie ...............................
7.4. Ubezpieczenie od utraty pracy......................................
8. Zasady wyceny wartoœci zabezpieczeñ i ich koszt .................
................
8.1. Podstawowe problemy z zabezpieczeniami
27
28
28
29
30
30
32
33
35
35
36
36
37
37
37
38
40
40
41
42
44
45
45
45
46
47
47
48
48
48
49
50
50
51
52
52
52
52
Spis treœci
VII
8.2. Najwa¿niejsze metody wyceny wartoœci
zabezpieczeñ...................................................................
8.3. Metoda wartoœci bankowo-hipotecznej.........................
Rozdzia³ IV. Koszt kredytów mieszkaniowych............................
1. Specyfika zasad naliczania kosztu oprocentowania kredytów
mieszkaniowych .................................................................
2. Mechanizm ustalania kosztu kredytu .....................................
3. Sta³a i zmienna stopa procentowa ...........................................
4. Udzia³ w³asny a oprocentowanie kredytu ...............................
5. Wp³yw waluty kredytu na jego koszt .....................................
6. Prowizja kredytowa ...............................................................
7. Inne koszty bankowe .............................................................
8. Promocje ................................................................................
9. Pozabankowe koszty kredytów ...............................................
Rozdzia³ V. Typy kredytów mieszkaniowych .............................
1. Zró¿nicowane podzia³y kredytów mieszkaniowych ................
1.1. Kredyty gotówkowe i bezgotówkowe ..........................
1.2. Kredyty krótko- i d³ugoterminowe ...............................
1.3. Podzia³ na kredyty z³otowe i dewizowe .....................
1.4. Kredyty w rachunku bie¿¹cym i w rachunku kredy-
towym.............................................................................
1.5. Kredyty komercyjne i preferencyjne ............................
1.6. Przeznaczenie kredytów jako kryterium podzia³u ......
2. Kredyty na zakup mieszkania .................................................
2.1. Przeznaczenie kredytu i warunki jego uzyskania ........
2.2. Dokumentacja kredytowa klienta..................................
2.3. Koszt kredytu ...............................................................
3. Kredyty na budowê domu ......................................................
3.1. Przeznaczenie kredytu ...................................................
3.2. Dokumentacja kredytowa klienta ................................
3.3. Koszt kredytu ...............................................................
3.4. Kredyty budowlane dla przedsiêbiorstw .....................
4. Kredyty na remont i rozbudowê .............................................
4.1. Przeznaczenie kredytu ...................................................
4.2. Dokumentacja kredytowa klienta ................................
4.3. Koszt kredytu ...............................................................
5. Kredyty konsolidacyjne i refinansowe ....................................
5.1. Przeznaczenie kredytu ...................................................
5.2. Formalnoœci, wysokoœæ i koszt kredytu konsolida-
cyjnego ..........................................................................
6. Inne typy kredytów .................................................................
54
55
57
57
59
62
63
64
68
68
69
71
72
72
72
73
74
75
75
76
78
78
78
80
81
81
81
84
85
85
85
85
86
86
86
87
89
VIII
Spis treœci
Rozdzia³ VI. Sp³ata kredytów mieszkaniowych ..........................
1. Ogólne zasady wyp³aty i sp³at kredytów mieszkaniowych ....
2. Sp³ata kredytu w ratach równych
(annuitetowych)..................................................................
3. Sp³ata kredytu o ratach rosn¹cych i malej¹cych .....................
4. Porównanie systemów sp³at ....................................................
5. Czy op³aca siê sp³aciæ kredyt mieszkaniowy przed
terminem?...........................................................................
Rozdzia³ VII. Co siê dzieje w przypadku niesp³acania
kredytu? .......................................................................................
1. Ryzyko kredytowe banku i klienta ..........................................
1.1. Ryzyko „z³ych kredytów” .............................................
1.2. Ryzyko powa¿nego pogorszenia siê sytuacji finanso-
wej kredytobiorcy w okresie kredytowania..................
1.3. Ryzyko wzrostu kosztów zakupu i budowy domu lub
mieszkania ......................................................................
1.4. Ryzyko kursowe (walutowe) .........................................
2. Skutki niesp³acania kredytu dla banku ....................................
3. Problemy z polubownym przejmowaniem zabezpieczeñ ........
4. Kredyt konsolidacyjny w przypadku trudnoœci ze sp³at¹
kredytu mieszkaniowego ....................................................
5. Restrukturyzacja kredytu ........................................................
6. Windykacja kredytu mieszkaniowego .....................................
6.1. Bankowy tytu³ egzekucyjny i egzekucja komornicza..
6.2. Egzekucja z nieruchomoœci ...........................................
6.3. Inne formy egzekucji komorniczej ...............................
6.4. Rezultaty windykacji .....................................................
Zakoñczenie .....................................................................................
Za³¹czniki .........................................................................................
Za³¹cznik nr 1 – Wniosek kredytowy na kredyt mieszka-
niowy „W³asny k¹t” (w PKO BP) ...............................
Za³¹cznik nr 2 – Wniosek kredytowy na po¿yczkê hipo-
teczn¹ i kredyt konsolidacyjny
(w HypoVereinsbank) ....................................................
Za³¹cznik nr 3 – Wniosek kredytowy ASP-1 dla przedsiê-
biorców z segmentu SME .............................................
Za³¹cznik nr 4 – Regulamin udzielania kredytu „Pewne
91
91
93
94
96
96
99
99
99
101
103
105
106
108
109
110
112
113
115
116
117
120
121
123
127
136
mieszkanie” dla osób fizycznych (w BGK).................
141
Za³¹cznik nr 5 – Przyk³ad bankowej oferty kredytowej
udzielanej we wspó³pracy z przedsiêbiorstwem po-
œrednictwa kredytowego ................................................
157
Spis treœci
IX
Pomocnicze akty prawne ..............................................................
167
Ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U.
z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) ......................................
169
Ustawa z 1.4.2004 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe
oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. Nr 91, poz. 870)
– wyci¹g ............................................................................
Ustawa z 6.7.1982 r. o ksiêgach wieczystych i hipotece
(tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.)
– wyci¹g ............................................................................
175
179
Wprowadzenie
Wprowadzenie
W okresie kilku ostatnich lat obserwujemy gwa³towny wzrost zainte-
Wprowadzenie
resowania kredytami mieszkaniowymi. Ubiegaj¹ siê o nie ju¿ setki tysiê-
cy osób. Nie odbywa siê to bez problemów. Przed uzyskaniem kredytu
trzeba za³atwiæ liczne formalnoœci, dokonaæ wyboru w³aœciwego banku
i przede wszystkim w³aœciwego typu kredytu. Bardzo wiele typów kre-
dytu i du¿e zró¿nicowanie kosztów wcale nie u³atwiaj¹ wyboru.
Praca niniejsza jest pierwszym w Polsce tak obszernym poradnikiem
z zakresu kredytów hipotecznych. Dotychczas ukaza³o siê du¿o mniej-
szych opracowañ z tej dziedziny (np. w dodatkach do gazet i czasopism
specjalistycznych), zaœ kredyt hipoteczny by³ omawiany w wielu
ksi¹¿kach poœwiêconych bankowoœci i kredytom.
+ród³ami pracy s¹ ksi¹¿ki, artyku³y, materia³y banków, firm dewelo-
perskich oraz ustawy. Do szczególnie interesuj¹cych nale¿¹ publikacje
i materia³y wewnêtrzne banków i przedsiêbiorstw poœrednictwa kredyto-
wego; tylko czêœæ z nich zosta³a przedstawiona w bibliografii.
Niektóre informacje dotycz¹ wiêcej ni¿ jednego rozdzia³u, dlatego
przyjêto system odnoœników (najczêœciej w formie: Patrz, rozdzia³…).
W za³¹cznikach pokazano m.in. wybrane fragmenty ustaw od-
nosz¹cych siê do kredytów mieszkaniowych, podano te¿ przyk³ady do-
kumentacji (np. dwa przyk³ady wniosków kredytowych i informacjê jed-
nego z banków o kredytach hipotecznych).
Informacje liczbowe – jeœli nie podano inaczej – dotycz¹ pierwszej
po³owy 2005 r. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e sytuacja w zakresie kredytów ulega
szybkim zmianom, szczególnie jeœli chodzi o rozmaite op³aty i prowizje
– z jednej strony konkurencja miêdzy bankami wymusza rzeczywiste lub
pozorne obni¿ki wielu prowizji, ale z drugiej – banki odznaczaj¹ siê
wyj¹tkow¹ pomys³owoœci¹ we wprowadzaniu rozmaitych nowych op³at.
Nie nale¿y siê natomiast spodziewaæ istotnej zmiany w oprocentowaniu
kredytu z³otowego.
W niektórych rozdzia³ach przedstawiono przyk³adowe obliczenia,
dotycz¹ce m.in. zdolnoœci kredytowej, kosztu ró¿nych rodzajów kredy-
tów, przeprowadzono porównania miêdzy kredytami ró¿nych typów.
XII
Wprowadzenie
Wykonuj¹c obliczenia wykorzystano m.in. kalkulatory finansowe Open-
Finanse. Rezultaty wielu obliczeñ zosta³y podane w zaokr¹gleniu do
pe³nych z³otych.
Autor wyszed³ z za³o¿enia, ¿e Czytelnik tego poradnika interesuje siê
przede wszystkim sprawami praktycznymi, takimi jak zasady kredyto-
wania, koszty, przepisy, w zwi¹zku z czym pomin¹³ omówienia teore-
tyczne problemów budownictwa.
Wrzesieñ 2005 r.
Zbigniew Dobosiewicz
Bibliografia
Z. Bêdziñski, Status prawny lokali i ich dysponentów, Warszawa
Bibliografia
Bibliografia
1998,
Z. Dobosiewicz, Wszystko o kredycie. Przewodnik, Warszawa 1995.
Z. Dobosiewicz, Kredyt bankowy dla firm i osób fizycznych, Warsza-
wa 1997.
Z. Dobosiewicz, K. Marton-Gadoœ, Podstawy bankowoœci z zadania-
mi, Warszawa 2005.
Z. Dobosiewicz, BankowoϾ, 2. wyd, Warszawa 2005.
Z. Dobosiewicz, Kredyty i zabezpieczenia, Warszawa 2004.
I. Heropolitañska, Kredyty, po¿yczki i gwarancje bankowe, Warsza-
wa 1999.
E. Kucharska-Stasiak, Wartoœæ rynkowa nieruchomoœci, Warszawa
2001.
E. Kucharska-Stasiak, Inwestowanie w nieruchomoœci, £ódŸ 2000.
E. Kucharska-Stasiak, NieruchomoϾ a rynek, Warszawa 1999.
P. Mi¹czyñski, Jak bezpiecznie kupiæ dom lub mieszkanie, Warszawa
2004.
R. Patterson, Poradnik kredytowy dla bankowców, Warszawa 1995.
Studium bankowoœci, pr. zb., Warszawa 1998.
Akty prawne
Ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r.
Nr 72, poz. 665 ze zm.);
Ustawa z 1.4.2004 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz
o zmianie innych ustaw (Dz.U. Nr 91, poz. 870);
Ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn.
Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2);
Obwieszczenia Marsza³ka
Polskiej
z 11.10.2001 r. w sprawie og³oszenia jednolitego tekstu ustawy o ksiê-
gach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 124, poz. 1361);
Sejmu Rzeczypospolitej
Obwieszczenie Marsza³ka
Polskiej
z 28.4.2003 r. w sprawie og³oszenia jednolitego tekstu ustawy o listach
zastawnych i bankach hipotecznych (Dz.U. Nr 99, poz. 919);
Sejmu Rzeczypospolitej
Ustawa z 20.7.2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 100, poz.
1081 ze zm.);
Ustawa z 7.12.2000 r. o funkcjonowaniu banków spó³dzielczych, ich
zrzeszaniu siê i bankach zrzeszaj¹cych (Dz.U. Nr 119, poz. 1252 ze zm.).
Rozdzia³ I. Ogólna charakterystyka kredytów
mieszkaniowych
Stosowane przez polskie banki nazewnictwo nie zosta³o jesz-
Rozdzia³ I. Ogólna charakterystyka kredytów mieszkaniowych
cze ujednolicone. W praktyce ka¿dy bank mo¿e stosowaæ swoje
w³asne nazwy. Dotyczy to tak¿e kredytów. Wiêkszoœæ banków
sprzedaj¹cych ten produkt u¿ywa nazw „kredyt hipoteczny” lub
„kredyt mieszkaniowy”, zaœ w pracach naukowych nazywany jest
on kredytem budowlano-mieszkaniowym. Warto pamiêtaæ, ¿e
w niektórych przypadkach pojêcie „kredyt hipoteczny” jest stoso-
wane w sposób szerszy – obejmuje ono te¿ niektóre kredyty udzie-
lane przedsiêbiorstwom na budowê o charakterze przemys³owym
lub us³ugowym zabezpieczone hipotek¹1.
1. Rozwój kredytu mieszkaniowego i jego przyczyny
1.1. Wzrost atrakcyjnoœci kredytów mieszkaniowych dla ban-
ków i dla klientów
Podstawowym celem kredytu mieszkaniowego jest, zgodnie
1. Rozwój kredytu mieszkaniowego i jego przyczyny
z nazw¹, finansowanie rozwoju ró¿nych form budownictwa miesz-
kaniowego. W tym zakresie rola kredytu bardzo szybko wzrasta.
Na pocz¹tku lat 90. iloœæ takich kredytów by³a bardzo ma³a. Sytu-
acja uleg³a pewnej poprawie pocz¹wszy od 1995 roku, kiedy to
przeprowadzono sanacjê polskiego systemu bankowego. W latach
1995–2000 obserwowaliœmy stopniowy rozwój kredytu mieszka-
niowego, ci¹gle jednak jego rola w finansowaniu budownictwa
by³a niewielka. Wynika³o to z niechêci stron: banki nadal obawia³y
1 Zwykle zabezpieczone hipotek¹ kredyty dla przedsiêbiorstw na budowê obiektów prze-
mys³owych s¹ zaliczane przez banki do kredytów inwestycyjnych.
2
Rozdzia³ I. Ogólna charakterystyka kredytów mieszkaniowych
siê ryzyka, a klienci byli zra¿eni bardzo wysokim oprocentowa-
niem. Rzeczywista zmiana nast¹pi³a dopiero w latach 2001–2002,
kiedy to czêœæ banków uzna³a, ¿e op³aca siê podj¹æ ryzyko
zwi¹zane z tym typem kredytu, i zaczê³a go udzielaæ w coraz szer-
szym zakresie.
Jednym z podstawowych warunków rozwoju kredytu mieszka-
niowego by³a obni¿ka stóp procentowych. Jeszcze na pocz¹tku
2001 r. przeciêtne oprocentowanie tych kredytów wynosi³o a¿
21 (nie obejmuje to prowizji i innych kosztów), ale szybko za-
czê³o maleæ i pod koniec tego¿ roku zmniejszy³o siê do 16 .
W kolejnych latach oprocentowanie nadal mala³o, na pocz¹tku
2005 r. wynosi³o ju¿ tylko 8,7 . Ten spadek stóp procentowych
tylko w czêœci wynika³ ze zmniejszenia inflacji, w znacznie wiêk-
szym stopniu by³ on zwi¹zany z kalkulacjami banków do-
tycz¹cymi przysz³ych stóp procentowych na rynku.
Atrakcyjnoœæ kredytów mieszkaniowych, z punktu widzenia
banków, wynika w du¿ej mierze z ich wysokiej sp³acalnoœci
(udzia³u procentowego kredytów sp³acanych w terminie w ich
ogólnej masie lub liczbie). W po³owie 2004 r. do kredytów niere-
gularnych (zagro¿onych) zakwalifikowano tylko 9 masy kredy-
tów mieszkaniowych, podczas gdy dla ca³ego portfela kredytowe-
go banków udzia³ ten wynosi³ 25 .
1.2. Wzrost masy kredytów
Coraz bardziej przekonane, ¿e kredyt mieszkaniowy nale¿y do
najbardziej dochodowych typów kredytu, banki zaczê³y uprasz-
czaæ procedury kredytowe, zmniejszaæ wymagania wobec klien-
tów i przyspieszaæ wydawanie decyzji kredytowych. Wraz ze
spadkiem kosztów kredytu wywo³a³o to gwa³towny wzrost zainte-
resowania ludnoœci tym typem operacji. Rezultatem by³ bardzo
szybki wzrost zarówno masy, jak i liczby udzielanych kredytów.
Szacuje siê, ¿e wielkoœæ sprzeda¿y kredytów mieszkaniowych
zwiêkszy³a siê z 5 mld z³ w 2000 roku do 12 mld w roku 2003 i 16
mld w 2004 r. £¹czne zad³u¿enie klientów polskich banków z ty-
tu³u kredytów mieszkaniowych zwiêkszy³o siê z 10 mld z³
w 2001 r. do ponad 33 mld z³ na koniec 2004 r.
1. Rozwój kredytu mieszkaniowego i jego przyczyny
3
Rys. 1. Stan zad³u¿enia z tytu³u kredytów mieszkaniowych (w mld z³)
33,4
29,8
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
20,8
10,0
2001
2002
2003
2004
Kród³o: opracowanie w³asne na podstawie danych NBP.
Warto zauwa¿yæ, ¿e rozwój akcji kredytowej dotychczas wcale
nie by³ bezpoœrednio powi¹zany z ogólnym rozwojem budownic-
twa mieszkaniowego. Dostêpne dane na temat budownictwa
w Polsce w znacznym stopniu s¹ myl¹ce, co wynika m.in. z faktu,
¿e znaczna czêœæ tego budownictwa nie jest rejestrowana staty-
stycznie. Nowe domy czêsto budowane s¹ bez ¿adnego zezwole-
nia, a jeszcze czêstsz¹ praktyk¹ (szczególnie na terenach wiejskich
i w ma³ych miastach) jest nierejestrowana, gruntowna przebudowa
domów1. W wielu przypadkach drewniany dom wiejski staje siê
bez ¿adnych zezwoleñ okaza³ym budynkiem. Uwzglêdnienie tych
czynników da³oby nam wyniki znacznie odbiegaj¹ce od staty-
stycznych. Mimo wszystko nawet optymiœci uwa¿aj¹, ¿e procento-
wy wzrost liczby oddawanych corocznie mieszkañ jest wzglêdnie
ma³y, a równoczeœnie masa kredytów udzielanych na budownic-
two mieszkaniowe jest kilkakrotnie wiêksza. Powoduje to szybkie
zwiêkszenie roli kredytów w finansowaniu budownictwa. Obecnie
1 Banki zwykle odmawiaj¹ udzielania kredytów w sytuacji, gdy dom jest budowany bez nie-
zbêdnych zezwoleñ (trzeba je przedstawiæ jako za³¹cznik do wniosku kredytowego), natomiast
czêsto wspó³finansuj¹ przebudowê i rozbudowê budynków bez pozwoleñ.
Pobierz darmowy fragment (pdf)