Fundamentalna formuła inwestowania w akcje W 2005 roku Joel Greenblatt opublikował książkę, która została już uznana za pozycję klasyczną w literaturze finansowej. W Małej książeczce, która podbija rynek – bestsellerze z listy „New York Timesa”, o łącznym nakładzie 300 000 egzemplarzy – Greenblatt wytłumaczył, jak inwestorzy mogą przewyższyć rynkowe średnie dzięki prostemu i systematycznemu stosowaniu formuły polegającej na wyszukiwaniu dobrych firm, kiedy są dostępne po okazyjnych cenach. Teraz, z nowym wprowadzeniem i posłowiem na rok 2010, książka uaktualnia i wzbogaca wnioski z pierwszego wydania. Zawiera również dane i analizy obejmujące ostatni kryzys finansowy i wzorcowe wyniki do końca 2009 roku. Książka ta w prosty i przystępny sposób przedstawia podstawowe zasady udanego inwestowania na giełdzie, a także ujawnia sprawdzoną formułę autora, która polega na automatycznym kupowaniu firm o wynikach powyżej średniej po niższych od średniej cenach. Chociaż formuła ta została gruntownie przetestowana i jest przełomowa w świecie naukowym i zawodowym, Greenblatt tłumaczy ją, używając matematyki na poziomie klasy szóstej, prostego języka i dużej dozy poczucia humoru. Pokazuje, jak stosować jego metodę, aby pobić na głowę zarówno rynek, jak i zawodowych menedżerów. Wyjaśnia również, dlaczego sukces umyka prawie wszystkim indywidualnym i profesjonalnym inwestorom oraz dlaczego jego formuła będzie dalej działać, nawet jeśli wszyscy ją „poznają”. Chociaż sama formuła może być prosta, to prawdziwym kluczem do sukcesu dla inwestorów jest zrozumienie, dlaczego się sprawdza.
O AUTORZE
Joel Greenblatt jest założycielem Gotham Capital, prywatnej spółki inwestycyjnej osiągającej – od czasu jej powstania w 1985 roku – średnie roczne zyski na poziomie 40 procent. Jest też profesorem na wydziale pomocniczym Columbia Business School, głównym strategiem Formula Investing, byłym prezesem jednej z firm z listy 500 magazynu „Fortune” oraz autorem You Can Be a Stock Market Genius [I ty możesz zostać geniuszem giełdowym]. Posiada dyplomy BS i MBA uzyskane w Wharton School.
OPINIE
Książka przede wszystkim dla tych, którzy chcą zacząć samodzielnie inwestować na giełdzie. Joel Greenblatt prowadzi przez trudny finansowy parkiet tak lekko, jak potrafią tylko amerykańscy wykładowcy – tłumacząc podstawy rynkowej ekonomii jednocześnie prosto i zabawnie, na przykładach, które zrozumiałoby dziecko. Poradnik czyta się, jak dobrą powieść, z tym, że wiedza, którą zawiera, niesie ze sobą potencjalną obietnicę przyszłych zysków dużo większych niż tylko czysta satysfakcja z lektury. Norbert Duczkowski, Dyrektor Biura Produktów Inwestycyjnych Getin Noble Bank SA
Darmowy fragment publikacji:
Mała książeczka która podbija rynek
jest najlepszym i najbardziej zrozumiałym
przewodnikiem po inwestowaniu w wartość,
jaki kiedykolwiek powstał.
„The Wall Street Journal”
BESTSELLER
BESTSELLER
Najlepsza książka na ten temat od wielu lat. „Financial Times”
„NEW YORK TIMESA”
„NEW YORK TIMESA”
NA LIŒCIE
NA LIŒCIE
”
A K S I
A K S I¥¯¥¯EC
EC
Z
Z
$
$$$$
K
K
A
A
A ££
A
M
M
NADALNADAL
KTÓRA
KTÓRA
RYNEK
Uaktualniona, z nowym wprowadzeniem i pos³owiem
JOEL GREENBLATT
JOEL GREENBLATT
Z PRZEDMOW¥ ANDREW TOBIASA
A K S I¥¯ECZK
A
£
A
M
$
KTÓRA
NADAL PODBIJA
RYNEK
A K S I¥¯ECZK
A
£
A
M
$
KTÓRA
NADAL PODBIJA
RYNEK
JOEL GREENBLATT
Przek³ad
Anna Krochmal
Katarzyna Sobiepanek-Szczêsna
Tytuł oryginału:
THE LITTLE BOOK THAT STILL BEATS THE MARKET
Przekład: Anna Krochmal, Katarzyna Sobiepanek-Szczęsna
Redakcja: Anna Żółcińska
Adaptacja okładki do wydania polskiego: studio KARANDASZ
Skład: Shift-Enter
Copyright © 2010 by Joel Greenblatt.
All rights reserved.
Copyright © 2011 for the Polish edition by MT Biznes Ltd.
All rights reserved. This translation published under license.
Warszawa 2011
MT Biznes sp. z o.o.
ul. Oksywska 32, 01-694 Warszawa
tel./faks (22) 632 64 20
www.mtbiznes.pl
e-mail: info@mtbiznes.pl
ISBN 978-83-7746-356-7
Z PLIKU ZOSTAŁY USUNIĘTE PUSTE STRONY.
www.mtbiznes.pl
Spis treści
Podziękowania .......................................................................
7
Przedmowa – Andrew Tobias ................................................ 11
Wprowadzenie do wydania z 2010 roku ................................ 15
Wprowadzenie do pierwszego wydania ................................. 19
Rozdział pierwszy .................................................................. 23
Rozdział drugi ........................................................................ 29
Rozdział trzeci ....................................................................... 37
Rozdział czwarty .................................................................... 47
Rozdział piąty ........................................................................ 57
Rozdział szósty ...................................................................... 67
Rozdział siódmy ..................................................................... 77
Rozdział ósmy ........................................................................ 87
Rozdział dziewiąty ................................................................. 97
Rozdział dziesiąty .................................................................. 107
Rozdział jedenasty ................................................................. 119
Rozdział dwunasty ................................................................. 129
Rozdział trzynasty .................................................................. 141
Wskazówki krok po kroku ..................................................... 151
Posłowie do wydania z 2010 roku ......................................... 159
Aneks ................................................................................. 179
Magiczna formuła ............................................................... 181
Zepsute błądzenie losowe ................................................... 189
www.mtbiznes.pl
Książkę tę dedykuję mojej cudownej żonie, Julie,
i naszym pięciu wspaniałym „produktom ubocznym”
Podziękowania
Pragnę wyrazić moją wdzięczność wielu przyjaciołom, kole-
gom i moim bliskim, którzy przyczynili się do realizacji tego
projektu. Szczególne podziękowania należą się moim wspólni-
kom z Gotham Capital, Robowi Goldsteinowi i Johnowi Petry.
Są oni kimś więcej niż tylko faktycznymi współautorami opra-
cowania magicznej formuły, które pojawia się w tej książce; to
bardzo rzadki przywilej współpracować z tak błyskotliwymi,
utalentowanymi i wspaniałomyślnymi ludźmi. Nie sposób prze-
cenić ich wkładu w powstanie tej książki i tego, jak przyczynili
się do sukcesu Gotham Capital. Doceniam to bardziej, niż je-
stem to w stanie im wyrazić. Chciałbym też w szczególny spo-
sób podziękować Edwardowi Ramsdenowi z Caburn Capital
za jego niezwykle wnikliwe uwagi, sugestie i pracę redakcyj-
ną; Norbertowi Lou z Punchcard Capital – zwłaszcza za jego
inspirację i uwagi do rozdziału dziewiątego; oraz Patrickowi
Ede z Gotham Capital za jego ogromny wkład w opracowanie
www.mtbiznes.pl
8
JOEL GREENBLATT
magicznej formuły, trafne i pomocne uwagi, oraz za jego talent
redakcyjny. Ogromne wyrazy uznania należą się także mojemu
bratu, Richardowi Greenblattowi z America Capital – mojemu
niezależnemu redaktorowi – za wiele świetnych pomysłów,
wielki wkład do każdego rozdziału tej książki, a w szczegól-
ności za jego wsparcie podczas realizacji tego projektu i przez
całe moje życie.
Pragnę też podziękować za duży wkład, pomoc i inspira-
cję dr Sharon Curhan (mojej siostrze i mojej ulubionej arty-
stce), dr. Gary’emu Curhanowi, Joshule Curhanowi, Justi-
nowi Curhanowi, Lindzie Greenblatt Gordon z Saddle Rock
Partners, Michaelowi Gordonowi, Bryanowi Binderowi
z Caxton Associates, dr Susan Binder, Allanowi i Mickey
Green blattom (moim cudownym rodzicom), dr. George’owi
i Cecile Teeborom (moim słynnym teściom), Ezrze Merkinowi
z Gabriel Capital, Rodowi Moskowitzowi, Johnowi Scully,
Marcowi Silbertowi, Davidowi Rabinowitzowi z Kirkwood
Capital, Larry’emu Balabanowi, Rabbiemu Labelowi Lam,
Ericowi Rosenfeldowi z Crescendo Partners, Robertowi
Kushelowi (mojemu maklerowi ze Smith Barney), Danowi
Nirowi z Gracie Capital, Brianowi Gainesowi ze Springhouse
Capital, Bruce’owi Newbergowi (dzięki któremu zacząłem),
Matthew Newbergowi, Richowi Pzenie z Pzena Investment
Management, a także Adamowi Barthowi, Davidowi Pecorze
oraz Yury’emu Kholondyrevowi z Gotham Capital. Szczególne
podziękowania składam Davidowi Pugh, mojemu redaktorowi
z John Wiley, i Sandrze Dijkstrze, mojej agentce, za ich sło-
wa zachęty i gorące wsparcie dla tego projektu. Dziękuję też
Andrew Tobiasowi – za to, że zechciał napisać przedmowę do
tej książki, i że jest moim przyjacielem.
www.mtbiznes.pl
MAŁA KSIĄŻECZKA, KTÓRA NADAL PODBIJA RYNEK
9
Chciałbym także podziękować dwojgu moim najstarszym
dzieciom, Matthew i Rebecce Greenblattom, za to, że z chęcią
przeczytali i przestudiowali tę książkę (i że śmiali się z więk-
szości dowcipów). Trójce moich młodszych dzieci dziękuję za
inspirację, jaką dla mnie były. A wszystkim dzieciakom dzię-
kuję za radość, którą dajecie nam każdego dnia. Dziękuję też
mojej pięknej żonie, Julie, za mądre rady dotyczące tej książ-
ki i życia w ogóle, za jej miłość i wsparcie, i za każdy cenny
dzień, jaki spędzamy razem.
www.mtbiznes.pl
Przedmowa
Najlepsze w tej książce – z której zresztą zamierzam pod-
kraść dużo pomysłów do następnego wydania mojej książ-
ki The only investment guide you’ll ever need [Jedyny poradnik
dla inwestorów, jakiego potrzebujesz] – jest to, że większość
ludzi nie uwierzy w to, co w niej przeczyta. Albo uwierzą, ale
nie będą mieli cierpliwości, by zastosować podane w niej rady.
To dobrze, bo im więcej ludzi wie o jakiejś dobrej rzeczy, tym
droższa staje się zazwyczaj ta rzecz... No i żegnaj, okazjo.
Jednak w przeciwieństwie do większości „systemów” wy-
korzystujących anomalie rynkowe, prosta koncepcja Joela
Green blatta prawdopodobnie – a przynajmniej w dużej części
– nie straci swej ważności, nawet jeśli stanie się szeroko sto-
sowana.
Nie chcę popsuć niespodzianki – książka i tak jest już wy-
starczająco krótka. Moją rolą jest tu po prostu przedstawienie
wam autora, żebyście nabrali pewnego pojęcia o tym, jak dale-
ce możecie mu zaufać.
www.mtbiznes.pl
12
JOEL GREENBLATT
Znam Joela od kilkudziesięciu lat. Jest naprawdę bystry,
naprawdę skromny, ma naprawdę dobre intencje i – co niezwy-
kłe – naprawdę odniósł sukces (chcę powiedzieć, że naprawdę
odniósł sukces).
A mówiąc dokładniej, swój sukces zawdzięcza mądrym in-
westycjom (a nie sprzedaży książek).
Ma też poczucie humoru. Przeczytałem kilka pierwszych
rozdziałów tej książki mojemu jedenastoletniemu siostrzeńco-
wi, Timmy’emu, i obaj mieliśmy niezły ubaw. Potem Timmy
– który, o ile mi wiadomo, nie posiada żadnych środków inwe-
stycyjnych – zasnął, a ja połykałem kolejne strony aż do same-
go końca, zmieniając i przerabiając w myślach mój program
emerytalny.
Powiem wam tylko tyle: na początku były fundusze wza-
jemne, i to było dobre. Ale związane z nimi opłaty od obrotu
i koszty były o wiele za wysokie. Potem pojawiły się fundusze
typu no-load, które były lepsze. Eliminowały one opłatę od
obrotu, ale nadal były obciążone opłatami za zarządzanie oraz
kosztami podatków i transakcji wynikającymi z aktywnego za-
rządzania. Później nadeszły „fundusze indeksowe”, ogranicza-
jące opłaty, podatki i koszty transakcji do minimum. Bardzo,
bardzo dobre.
W rezultacie Joel proponuje wam ulepszony fundusz indek-
sowy, gdzie dodatkowy plus wynika z włączania do waszego
koszyka akcji tylko dobrych spółek sprzedawanych po niskich
cenach. I podaje wam łatwy sposób, jak je znaleźć.
Oczywiście nie każdy może pobić średnie wartości – wynika
to z samej defi nicji średniej. Przypuszczam jednak, że cierpliwi
ludzie stosujący się do rad Joela z czasem tego dokonają. I jeśli
www.mtbiznes.pl
MAŁA KSIĄŻECZKA, KTÓRA NADAL PODBIJA RYNEK
13
miliony ludzi przyjęłyby tę strategię (panowie z Vanguard1: po-
spieszcie się, proszę, i dodajcie do swojej oferty fundusz rów-
nie korzystny jak ten), wydarzą się dwie rzeczy. Po pierwsze,
korzyści płynące z takiej metody inwestowania zmniejszą się,
ale nie znikną. Po drugie, wyceny giełdowe staną się trochę
bardziej racjonalne, co sprawi, że nasz proces lokowania kapi-
tału będzie trochę wydajniejszy.
Całkiem nieźle, jak na taką cienką książeczkę.
A teraz zbierzcie wszystkich jedenastolatków, jakich macie
pod ręką, i zabierzcie się do czytania.
– Andrew Tobias, autor książki
The Only Investment Guide You’ll
Ever Need
1 Vanguard jest jedną z największych i najbardziej znanych amerykań-
skich fi rm zajmujących się zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi
– przyp. tłum.
www.mtbiznes.pl
Wprowadzenie do wydania z 2010 roku
Cóż, minęło ponad pięć lat, od kiedy opublikowałem
pierwsze wydanie Małej książeczki, która podbija rynek.
Chociaż pisanie jej dawało mi wiele radości, to nie spodziewa-
łem się po niej wiele. Moja pierwsza książka, napisana w latach
dziewięćdziesiątych, była tylko skromnym sukcesem (a tak na-
prawdę wypadła bardzo źle). Tylko jeden wydawca (dziękuję
ci, Davidzie Pugh z Wiley!) był skłonny opublikować moją
następną próbę, która okazała się pierwszym wydaniem Małej
książeczki. Z mikroskopijną zaliczką (a niech cię, Davidzie
Pugh z Wiley!), i po uwzględnieniu prowizji agenta, podatków
i zwyczajowych opłat manipulacyjnych, miałem tylko nadzie-
ję, że nie stracę zbyt dużo. Ku mojemu zaskoczeniu książka
została ostatecznie sprzedana w 300 000 egzemplarzy na całym
świecie i przetłumaczona na 16 różnych języków (z których 15
i pół niestety nie rozumiem).
Mój cel przy tworzeniu tej publikacji był całkiem pro-
sty. Świat fi nansów, a szczególnie jego część giełdowa, jest
www.mtbiznes.pl
16
JOEL GREENBLATT
dla wielu ludzi onieśmielający. Jednak decyzje inwestycyjne
z pewnością odgrywają poważną rolę w określaniu przyszłe-
go bezpieczeństwa, możliwości emerytalnych i zdolności do
utrzymywania najbliższych. Ponieważ giełda jest bardzo waż-
nym komponentem w portfelach inwestycyjnych większości
ludzi, chciałem napisać krótki, przystępny przewodnik, który
nie tylko tłumaczy sprawy z nią związane językiem zrozumia-
łym nawet dla moich dzieci, ale również zapewnia świetną
opcję dla wielu inwestorów.
Krótko po skończeniu pierwszej wersji Małej książeczki
miałem coś w rodzaju ataku paniki. A co będzie, jeśli indywi-
dualni inwestorzy rzeczywiście skorzystają z moich rad? Co
będzie, jeśli uznają i zrozumieją logikę „magicznej formuły”
podanej w książce, ale potem nie obliczą jej prawidłowo albo
skorzystają z kiepskich źródeł danych, dostępnych za darmo
w Internecie? Miałem wizje ojca lub babci, którym starałem się
pomóc, ostatecznie tracących swoje ciężko zarobione oszczęd-
ności przez korzystanie z nieodpowiednich źródeł we wdraża-
niu strategii. W związku z tym szybko stworzyliśmy magicfor-
mulainvesting.com – darmowe źródło dla czytelników książki,
aby wykonywali prawidłowe obliczenia i korzystali ze źródła
danych wysokiej jakości. Głęboko wierzę, że to źródło (któ-
re pozostaje darmowe), w połączeniu z przeczytaniem i zro-
zumieniem książki, będzie niezmiennie wspaniałą pomocą dla
dawnych i przyszłych czytelników. Dzięki tej stronie interne-
towej miałem przynajmniej o jeden powód do niepokoju mniej
w ciągu ostatnich pięciu – często interesujących – lat.
Inwestowanie jest trudne. To dlatego posiadanie zdyscypli-
nowanej, metodycznej, długoterminowej strategii inwestycyj-
nej, która ma sens, jest decydujące w radzeniu sobie i osiąganiu
www.mtbiznes.pl
MAŁA KSIĄŻECZKA, KTÓRA NADAL PODBIJA RYNEK
17
sukcesów w prawie każdym środowisku rynkowym. Ale stra-
tegia ta nie może tylko mieć sens; musi mieć sens dla ciebie.
Jedynym sposobem trzymania się długoterminowej strategii,
która może nie sprawdzać się przez krótsze okresy, jest głębo-
kie zrozumienie.
Dlatego do wydania na rok 2010 dodałem posłowie.
Omawia ono wydarzenia, rezultaty i doświadczenia, jakie miały
miejsce od pierwszego wydania książki w 2005 roku. A dobra
wiadomość jest taka: sprawy często wyglądają trochę inaczej
niż wcześniej (a czasami nawet są inne!), ale nauki i zasady
z pierwszej Małej książeczki pozostają takie same. Tym nie-
mniej zawsze dobrze jest je przejrzeć i przyswoić jeszcze raz.
Mam nadzieję, że dodatek do tego wydania okaże się w tym
pomocny. Powodzenia!
www.mtbiznes.pl
Wprowadzenie do pierwszego wydania
Pierwszą inspiracją do napisania tej książki było moje pra-
gnienie, by każdemu z moich pięciorga dzieci podarować
coś cennego. Pomyślałem, że jeśli mógłbym je nauczyć, jak sa-
memu zarabiać pieniądze, dałbym im wielki prezent – taki, któ-
ry naprawdę wciąż od nowa by im coś dawał. Doszedłem też
do wniosku, że jeśli potrafi łbym wyjaśnić, jak zarabiać pienią-
dze, tak aby zrozumiały to nawet moje dzieci (a przynajmniej
tych dwoje, którzy są już w szóstej i ósmej klasie), to mógłbym
wtedy właściwie nauczyć każdego, jak osiągać sukcesy w in-
westowaniu na giełdzie.
Chociaż koncepcje przedstawione w tej książce mogą wy-
dawać się proste – być może nawet zbyt proste dla zaawanso-
wanych inwestorów – każdy poszczególny krok znalazł się tu
z jakiegoś powodu. Trzymajcie się tych wskazówek, a zapew-
niam was, że efekty będą ogromne – zarówno w przypadku
początkujących, jak i doświadczonych inwestorów.
www.mtbiznes.pl
20
JOEL GREENBLATT
Po ponad trzydziestu latach bycia zawodowym inwestorem
i czternastu latach wykładania w szkole biznesu Ivy League
jestem pewien co najmniej dwóch rzeczy:
1. Jeśli naprawdę chcesz „podbić rynek”, większość profesjo-
nalistów i pracowników akademickich nie będzie w stanie
ci pomóc.
2. W związku z tym zostaje ci tylko jedno realne wyjście: mu-
sisz zrobić to sam.
Na szczęście to może wcale nie być takie złe. Jakkolwiek
nieprawdopodobne ci się to wydaje, możesz nauczyć się, jak
podbić rynek. W prosty sposób, krok po kroku, ta książka
może cię nauczyć, jak to zrobić. Aby ci pomóc, przedstawiłem
tu magiczną formułę. Jest prosta, zupełnie sensowna i możesz
przy jej pomocy podbić rynek i pobić na głowę zawodowców
i profesorów akademickich. A w dodatku możesz tego doko-
nać przy niskim ryzyku. Ta formuła działa od wielu lat i będzie
działać nadal, nawet jeśli wszyscy będą ją znać. Chociaż łatwo
ją stosować i nie wymaga to dużo czasu, formuła ta będzie dla
ciebie skuteczna tylko wtedy, jeśli włożysz wysiłek, by w pełni
zrozumieć, dlaczego działa.
Czytając tę książkę, dowiesz się:
• W jaki sposób patrzeć na rynek papierów wartościowych.
• Dlaczego sukces wymyka się z rąk niemal wszystkim indy-
widualnym i zawodowym inwestorom.
• Jak znaleźć dobre spółki po okazyjnych cenach.
• Jak możesz sam, bez niczyjej pomocy, podbić rynek.
Na końcu książki zamieściłem aneks dla tych z was, którzy
mają szerszą wiedzę w dziedzinie fi nansów, jednak nie trzeba
www.mtbiznes.pl
MAŁA KSIĄŻECZKA, KTÓRA NADAL PODBIJA RYNEK
21
go przeczytać ani zrozumieć, by pojąć i stosować opisane tu
metody. Prawda jest taka, że nie trzeba mieć dyplomu MBA,
żeby podbić rynek. Znajomość wielu skomplikowanych for-
muł, wzorów i terminów fi nansowych nie ma tu decydującego
znaczenia. Natomiast zrozumienie prostych koncepcji przed-
stawionych w tej książce jak najbardziej ma.
A więc proszę, cieszcie się tym podarunkiem. Oby ta
niewielka inwestycja waszego czasu (i dwudziestu dolców,
czy coś koło tego) ogromnie wzbogaciła waszą przyszłość.
Powodzenia!
www.mtbiznes.pl
1Rozdział
Jason jest w szóstej klasie i zbija fortunę. Mój syn i ja widuje-
my go prawie codziennie w drodze do szkoły. Oto nadjeżdża
Jason na tylnym siedzeniu prowadzonej przez szofera limu-
zyny, ubrany w superciuchy i w ciemnych okularach. Oooch,
mieć jedenaście lat, być bogatym i być cool... No i to dzieje się
naprawdę. W porządku, może mnie trochę poniosło. To znaczy,
w rzeczywistości to nie jest limuzyna; to taki rodzaj hulajnogi.
A co do superciuchów i ciemnych okularów – no cóż, to też
nie jest prawda. Bardziej wygląda to tak, że nieomal nie może
dopiąć dżinsów, nie ma ciemnych okularów, a na twarzy wciąż
ma resztki śniadania. Ale nie o to mi chodzi. Jason prowadzi
biznes.
To prosty biznes, ale działa. Jason kupuje gumę do żucia,
cztery czy pięć opakowań dziennie. Po 25 centów za opakowa-
nie, pięć listków gumy w każdym. Według mojego syna, gdy
Jason wchodzi do szkoły, przeistacza się w kogoś w rodzaju
superbohatera. Ani deszcz, ani śnieg, ani nawet niegodziwi dy-
żurni kontrolujący szkolne korytarze nie mogą powstrzymać
www.mtbiznes.pl
Pobierz darmowy fragment (pdf)