Darmowy fragment publikacji:
Książka ta jest w szczególności przeznaczona
dla osób zajmujących się bezpieczeństwem
pracowników, importem, dystrybucją, kon-
struowaniem i projektowaniem wszelkiego
rodzaju maszyn.
Znajdują się w niej przede wszystkim szcze-
gółowe omówienia zasadniczych wyma-
gań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia dotyczących projektowania oraz
wykonywania wprowadzonych do obrotu
lub oddawanych do użytku maszyn, wypo-
sażenia wymiennego, elementów bezpie-
czeństwa, osprzętu do podnoszenia, łańcu-
chów, pasów i lin, odłączalnych urządzeń
do mechanicznego przenoszenia napędu,
a także maszyn nieukończonych.
Książka przedstawia także m.in. skompliko-
wane procedury oceny zgodności i sposób
oznakowania maszyn.
Lektura tej publikacji skutecznie pomoże
zminimalizować ryzyko wypadków przy
pracy, ograniczyć narażenie na choroby
zawodowe, jak również uniknąć surowych
kar ze strony Państwowej Inspekcji Pracy.
Przemysław Ł. Siemiątkowski
– doświadczony ekspert mający
w swoim dorobku zawodowym
liczne publikacje oraz konsultacje
w dziedzinie bezpieczeństwa i higie-
ny pracy, gwarantujący najwyższy
merytoryczny poziom.
Z wykształcenia prawnik. Specjali-
zuje się w sprawach z zakresu prawa
pracy oraz bezpieczeństwa i higieny
pracy.
cena: 69 zł
UOH 20
Przemysław Ł. Siemiątkowski
Maszyny i nie tylko
Zasadnicze wymagania
dotyczące bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia
Autor:
Przemysław Ł. Siemiątkowski
Kierownik Grupy Wydawniczej:
Agnieszko Konopacka-Kuromochi
Redaktor:
Agnieszka Świeboda
Menedżer produktu:
Rafał Kępka
Koordynator produkcji:
Mariusz Jezierski
Skład i łamanie:
Ticas Studio
Drukarnia:
MDruk
ISBN: 978-83-269-3277-9
Cena brutto: 69 zł
Informacje i zamówienia:
e-mail: cok@wip.pl
infolinia: 22 518 27 27
faks: 22 518 27 50
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Sp. z o.o.
ul. Łotewska 9A, 03-918 Warszawa
NIP: 526-19-92-256
Numer KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy
Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł
tel. : 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10
© Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Sp. z o.o. Warszawa 2011 r.
Informacja o prawach autorskich do zdjęć:
zdjęcie na pierwszym planie: C auremar – Fotolia.com
zdjęcie w tle: autor: Joe Mabel – commons.wikimedia.org
Spis treści
Wprowadzenie ................................................................................................... 5
1. Co określa rozporządzenie? .......................................................................... 5
2. Defi nicje .......................................................................................................... 7
3. Orientacyjny wykaz elementów bezpieczeństwa ....................................... 11
Wprowadzenie do obrotu lub oddanie do użytku maszyny ..................... 13
1. Dokumentacja techniczna maszyny ............................................................ 14
2. Deklaracja zgodności WE dla maszyn ........................................................ 15
3. Oznakowanie CE ............................................................................................ 16
Maszyny nieukończone .................................................................................... 18
1. Odpowiednia dokumentacja techniczna dla maszyny nieukończonej ... 19
2. Deklaracja włączenia maszyny nieukończonej .......................................... 20
Projektowanie i wytwarzanie maszyn ........................................................... 22
1. Ocena ryzyka w celu określenia mających zastosowanie do danej
maszyny zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia .......................................................................................... 22
2. Kompleksowe bezpieczeństwo maszyn ....................................................... 23
3. Oznaczenia maszyn ....................................................................................... 25
4. Instrukcje maszyn .......................................................................................... 25
5. Zapewnienie bezpiecznej obsługi maszyn .................................................. 29
6. Oświetlenie maszyn ....................................................................................... 49
7. Zapewnienie bezpiecznego transportu maszyn ......................................... 50
8. Materiały promocyjne dotyczące maszyn .................................................. 51
Określone rodzaje maszyn .............................................................................. 52
1. Maszyny stosowane w przemyśle spożywczym, kosmetycznym
i farmaceutycznym ......................................................................................... 52
2. Trzymane w ręku lub prowadzone ręcznie maszyny przenośne .............. 53
3. Przenośne maszyny montażowe i inne maszyny udarowe ....................... 55
4. Maszyny do obróbki drewna i materiałów o właściwościach fi zycznych
podobnych do drewna ................................................................................... 55
I.
II.
III.
IV.
V.
Maszyny przeznaczone do pracy pod ziemią .................................................57
3
Maszyny i nie tylko
VI.
Zapobieganie szczególnym zagrożeniom powodowanym
przez przemieszczanie się maszyny .............................................................. 59
VII.
Zapobieganie szczególnym zagrożeniom związanym
z podnoszeniem ................................................................................................. 70
VIII. Eliminowanie szczególnych zagrożeń wynikających z podnoszenia
i przenoszenia osób .......................................................................................... 80
IX.
Szczególne zagrożenia wynikające ze stosowania pestycydów ................ 83
X.
Procedury oceny zgodności i minimalne kryteria notyfi kowania
jednostek ............................................................................................................. 86
1. Procedury oceny zgodności .......................................................................... 86
2. Minimalne kryteria notyfi kowania jednostek ............................................ 93
4
Wprowadzenie
29 grudnia 2009 r. weszło w życie rozporządzenie ministra gospodarki
z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U.
nr 199, poz. 1228 ze zm.), dalej: rozporządzenie. Zostało ono wydane na podstawie
art. 9 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. z 2010 r.
nr 138, poz. 935 ze zm.).
Jednocześnie przestało obowiązywać rozporządzenie ministra gospodarki
z 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bez-
pieczeństwa (Dz.U. nr 259, poz. 2170).
Natomiast 15 grudnia 2011 r. weszło w życie rozporządzenie mnistra gos-
podarki z 13 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasadniczych
wymagań dla maszyn (Dz.U. nr 124, poz. 701), czyli pierwsza nowelizacja rozpo-
rządzenia.
1. Co określa rozporządzenie?
Rozporządzenie określa:
1) zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące
projektowania oraz wykonywania wprowadzanych do obrotu lub oddawanych do
użytku:
● maszyn,
● wyposażenia wymiennego,
● elementów bezpieczeństwa,
● osprzętu do podnoszenia,
● łańcuchów, lin i pasów,
● odłączalnych urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu,
● maszyn nieukończonych;
2) procedury oceny zgodności;
3) sposób oznakowania maszyn;
4) wzór znaku CE
(§ 1 pkt 1 lit. a–g i pkt 2–4 rozporządzenia).
Przepisy rozporządzenia, w których jest mowa o maszynie, stosuje się odpowiednio
do wyposażenia wymiennego, elementów bezpieczeństwa, osprzętu do podnoszenia,
5
Maszyny i nie tylko
łańcuchów, lin i pasów oraz odłączalnych urządzeń do mechanicznego przenoszenia
napędu (§ 4 rozporządzenia).
UWAGA
Rozporządzenia nie stosuje się do:
1) elementów bezpieczeństwa: przeznaczonych do użytku jako części zamien-
ne identycznych elementów, i dostarczonych przez producenta oryginalnej
maszyny;
2) urządzeń specjalnych przeznaczonych do użytku na terenie:
● wesołych miasteczek,
● parków rozrywki;
3) maszyn specjalnie zaprojektowanych lub oddanych do użytku w celach
związanych z wykorzystaniem energii jądrowej, które w przypadku uszko-
dzenia mogą spowodować emisję radioaktywną;
4) broni (również broni palnej);
5) środków transportu, czyli:
● ciągników rolniczych oraz leśnych w zakresie ryzyka objętego rozporzą-
dzeniem ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 18
czerwca 2013 r. w sprawie homologacji typu ciągników rolniczych i przy-
czep oraz typu ich przedmiotów wyposażenia lub części (Dz. U. z 2013 r.
poz. 704 ze zm.) – nie dotyczy maszyn zamocowanych na tych pojazdach,
● pojazdów silnikowych oraz ich przyczep objętych rozporządzeniem mi-
nistra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 25 marca 2013 r.
w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych i przyczep oraz
ich przedmiotów wyposażenia lub części (Dz.U. z 2013 r. poz. 407 ze zm.)
– nie dotyczy maszyn zamocowanych na tych pojazdach,
● pojazdów 2- i 3-kołowych oraz niektórych 4-kołowych przeznaczonych
do poruszania się po drogach, do których ma zastosowanie rozporządze-
nie ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 17 czerw-
ca 2013 r. w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych mają-
cych dwa lub trzy koła, niektórych pojazdów samochodowych mających
cztery koła, motorowerów oraz ich przedmiotów wyposażenia lub części
(Dz.U. z 2013 r. poz. 701 ze zm.) – nie dotyczy maszyn zamocowanych na
tych pojazdach,
● pojazdów silnikowych przeznaczonych wyłącznie do udziału w wyścigach,
● środków transportu:
6) statków pełnomorskich i pływających jednostek przybrzeżnych oraz ma-
− lotniczego (nie dotyczy maszyn na nich zamocowanych),
− wodnego (nie dotyczy maszyn na nich zamocowanych),
− kolejowego (nie dotyczy maszyn na nich zamocowanych);
szyn na nich zainstalowanych;
6
Wprowadzenie
7) maszyn specjalnie zaprojektowanych i wykonanych do celów:
8) maszyn zaprojektowanych i wykonanych specjalnie do celów badaw-
● obronności państwa,
● bezpieczeństwa państwa;
czych, do doraźnego użytku w laboratoriach;
9) górniczych urządzeń wyciągowych;
10) maszyn przeznaczonych do przemieszczania artystów podczas przedsta-
wień artystycznych;
11) sprzętu elektrycznego i elektronicznego w stopniu, w jakim jest on objęty
rozporządzeniem ministra gospodarki z 21 sierpnia 2007 r. w sprawie za-
sadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz.U. nr 155, poz. 1089),
przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia, miano-
wicie:
● urządzeń gospodarstwa domowego przeznaczonych do użytku domo-
wego,
● sprzętu audiowizualnego,
● sprzętu informatycznego,
● maszyn biurowych powszechnego użytku,
● aparatury rozdzielczej i sterowniczej niskiego napięcia,
● silników elektrycznych;
12) sprzętu elektrycznego wysokiego napięcia:
(§ 2 pkt 1–4 i 5 lit. a–e, pkt 6–10 oraz 11 lit. a–f i pkt 12 lit. a oraz b rozporzą-
dzenia).
● aparatury rozdzielczej i sterowniczej,
● transformatorów
2. Defi nicje
Określono następujące defi nicje:
1. Maszyna:
1) zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny
niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich bądź zwierzęcych, skła-
dający się ze sprzężonych części albo elementów, z których przynajmniej jedna
jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie;
2) wspomniany w pkt 1 zespół bez elementów przeznaczonych alternatywnie do
jego podłączenia:
● w miejscu pracy,
● do źródeł energii i napędu;
3) wspomniany w pkt 1 i 2 zespół gotowy do zainstalowania oraz zdolny do funk-
cjonowania alternatywnie jedynie po:
7
Maszyny i nie tylko
● zamontowaniu na środkach transportu,
● zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji;
4) wspomniane w pkt 1–3 zespoły maszyn lub nieukończone maszyny, które
w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są stero-
wane tak, że działają jako zintegrowana całość;
5) zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest
ruchomy, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, któ-
rego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludz-
kich
(§ 3 pkt 1 lit. a–e rozporządzenia).
2. Wyposażenie wymienne – urządzenie, które jest montowane przez operatora do
oddanych do użytku maszyny lub ciągnika, w celu zmiany bądź przypisania im
nowej funkcji, jeżeli nie jest narzędziem (§ 3 pkt 2 rozporządzenia).
3. Element bezpieczeństwa – element, który:
1) służy spełnieniu funkcji bezpieczeństwa,
2) jest wprowadzany do obrotu oddzielnie,
3) jego uszkodzenie lub nieprawidłowe działanie zagraża bezpieczeństwu ludzi,
4) nie jest niezbędny do działania maszyny,
5) można go zastąpić zwykłymi elementami tak, aby maszyna mogła działać
(§ 3 pkt 3 rozporządzenia).
4. Osprzęt do podnoszenia – element lub wyposażenie niezwiązane z maszyną
podnoszącą, w tym także zawiesia i ich elementy, umożliwiające utrzymanie ła-
dunku, umieszczane między maszyną a ładunkiem lub na samym ładunku bądź
mogące być integralną częścią ładunku, które są oddzielnie wprowadzane do ob-
rotu (§ 3 pkt 4 rozporządzenia).
5. Łańcuchy, liny i pasy – łańcuchy, liny oraz pasy do podnoszenia będące częścią
maszyny podnoszącej lub osprzętu do podnoszenia (§ 3 pkt 5 rozporządzenia).
6. Odłączane urządzenie do mechanicznego przenoszenia napędu – odłączany
element do przenoszenia mocy między maszynami samobieżnymi lub ciągnikami
a innymi maszynami przez połączenie ich na pierwszym stałym łożysku – jeżeli
urządzenie zostało wprowadzone do obrotu z osłoną, należy je traktować jako
jeden wyrób (§ 3 pkt 6 rozporządzenia).
7. Maszyna nieukończona – zespół elementów tworzących maszynę, która nie
może być samodzielnie stosowana – jedynym przeznaczeniem nieukończonej
maszyny jest włączenie jej do lub połączenie z inną maszyną bądź maszyną nie-
ukończoną albo wyposażeniem w celu stworzenia maszyny, układ napędowy jest
maszyną nieukończoną (§ 3 pkt 7 rozporządzenia).
8
Wprowadzenie
8. Zagrożenie – potencjalne źródło urazów lub uszczerbku na zdrowiu (§ 3 pkt 8
rozporządzenia).
9. Strefa niebezpieczna – strefa w obrębie lub wokół maszyny, w której występuje
zagrożenie bezpieczeństwa bądź zdrowia ludzi (§ 3 pkt 9 rozporządzenia).
10. Osoba narażona – osoba znajdująca się częściowo lub całkowicie w strefi e nie-
bezpiecznej (§ 3 pkt 10 rozporządzenia).
11. Operator – osoba, która wykonuje czynności związane z:
(§ 3 pkt 11 rozporządzenia).
1) instalowaniem maszyny,
2) obsługiwaniem maszyny,
3) regulowaniem maszyny,
4) konserwowaniem maszyny,
5) czyszczeniem maszyny,
6) naprawianiem maszyny,
7) przemieszczaniem maszyny
12. Ryzyko – kombinacja prawdopodobieństwa i ciężkości urazów lub uszczerbku
na zdrowiu, które mogą mieć miejsce w sytuacjach niebezpiecznych (§ 3 pkt 12
rozporządzenia).
13. Osłona – część maszyny, w formie bariery materialnej, przeznaczona specjalnie
do zapewnienia ochrony (§ 3 pkt 13 rozporządzenia).
14. Urządzenie ochronne – urządzenie, inne niż osłona, zmniejszające ryzyko nie-
zależnie lub w połączeniu z osłoną (§ 3 pkt 14 rozporządzenia).
15. Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem – użytkowanie maszyny zgodnie z in-
formacjami zawartymi w instrukcji (§ 3 pkt 15 rozporządzenia).
16. Możliwe do przewidzenia niewłaściwe użycie – użytkowanie maszyny w spo-
sób niezgodny z informacją zawartą w instrukcji, które może wynikać z dają-
cych się łatwo przewidzieć ludzkich zachowań (§ 3 pkt 16 rozporządzenia).
17. Maszyna, która ze względu na jej przemieszczanie się może stwarzać zagro-
żenie – alternatywnie maszyna:
1) której działanie wymaga przemieszczania się w trakcie pracy lub ciągłego
bądź przerywanego przemieszczania się między kolejnymi stałymi stanowi-
skami pracy,
2) która nie przemieszcza się w trakcie pracy, ale może zostać wyposażona tak,
aby ułatwione było ewentualne jej przemieszczanie z miejsca na miejsce
(§ 3 pkt 17 lit. a i b rozporządzenia).
9
Pobierz darmowy fragment (pdf)
