Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00210 003473 22431541 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Mazury i Warmia. Przewodnik - Celownik. Wydanie 1 - książka
Mazury i Warmia. Przewodnik - Celownik. Wydanie 1 - książka
Autor: Liczba stron: 176
Wydawca: Bezdroża Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-246-6243-2 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> poradniki >> fotografia
Porównaj ceny (książka, ebook (-20%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Przewodniki-Celowniki to nowatorskie publikacje turystyczne, opisujące najciekawsze miasta i regiony Europy. Ich wyróżnikiem są dokładne mapy oraz zwięzłe, przygotowane w formie leksykonu i ilustrowane zdjęciami opisy atrakcji turystycznych. Nowe przewodniki dają swobodę podczas zwiedzania, wolność i niezależność podczas wycieczek i podróży. Pozwalają w prosty sposób odnajdywać w terenie interesujące miejsca i identyfikować obiekty. Mapa, tekst i zdjęcia uzupełniają się i tworzą wzajemnie powiązaną całość, która sprawi, ze samodzielne zwiedzanie regionu stanie się prawdziwą przyjemnością!

Przewodnik-Celownik Mazury i Warmia to:

... a wszystko po to, by w nieskrępowany sposób cieszyć się Mazurami i Warmią, bezbłędnie trafiać do wybranych przez siebie celów, ułożyć własny plan zwiedzania, poznać i zobaczyć najciekawsze miejsca w regionie.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Opracowanie: Barbara Sikora (na podstawie tekstów Iwony Baturo, Moniki Bednarczyk, Katarzyny Głuc, Krzysztofa Szczepanika, Rafała Zubkowicza oraz własnych) Redaktor prowadzący: Maciej Żemojtel Redakcja i korekta: Edytorka.eu | Justyna Mroczkowska Zdjęcie na okładce: © skyphoto | Fotolia.com Opracowanie kartograficzne: Daka Studio Graficzne | Dawid Kwoka Źródło pochodzenia danych kartograficznych: © OpenStreetMap contributors www.opendatacommons.org/licenses/odbl Koncepcja graficzna serii: PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN | Paweł Panczakiewicz Projekt okładki i strony tytułowej: MAZAKI STUDIO | Konrad Rządowski Skład: Zofia Łucka Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu ni- niejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kse- rograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towaro- wymi ich właścicieli. Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informa- cje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wyko- rzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewen- tualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Wydawnictwo Helion ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice tel.: 32 2309863 e-mail: redakcja@bezdroza.pl księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres: http://bezdroza.pl/user/opinie/?bemaw1 Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. Wydanie I ISBN: 978-83-246-6243-2 Copyright © Helion, 2013 SPIS TREŚCI 4 Indeks atrakcji turystycznych 5 Atlas Mazur i Warmii 27 Krajoznawcze ABC 51 Atrakcje Mazur i Warmii 165 Informacje praktyczne • • • Kup książkę Poleć książkę Oceń książkę Księgarnia internetowa • Lubię to! • Nasza społeczność Kup książkę Poleć książkę Kup książkę Poleć książkę Kup książkę Poleć książkę Krajoznawcze ABC Jeziora i rzeki rzeki, rzeczki i zarastające cieki wodne. W okolicy Elbląga nad rów‑ ninne tereny wyrasta pojedynczy wał morenowy, pocięty wąwo‑ zami erozyjnymi i porośnięty pięknym lasem mieszanym – Wyso‑ czyzna Elbląska. Znaczne wysokości względne sprawiają, że łatwo poczuć się na tym obszarze jak w górach. Jeziora i rzeki Nigdzie w Polsce nie ma tak dużo jezior jak na terenie Warmii i Ma‑ zur. Mazurskie akweny należą do jezior polodowcowych i mają bardzo różnorodny charakter. Niektóre, jak Śniardwy, to jeziora morenowe, wytopiskowe (powstałe w wyniku wytapiania się brył tzw. martwego lodu po ustąpieniu lodowca). Są to akweny raczej płytkie, ale bardzo rozległe, o urozmaiconych kształtach, licznych zatokach, półwyspach i wyspach oraz zazwyczaj łagodnych i pła‑ skich brzegach. Inne zbiorniki, jak Tałty czy Jezioro Mikołajskie, należą do zbiorników rynnowych o mocno wydłużonym kształ‑ cie, dużej głębi i stromych brzegach. Wody wypełniają obniżenie rynny polodowcowej i zazwyczaj tworzą ciągi zbiorników biegną‑ ce prostopadłe do linii moren czołowych (oś północ−południe). Połączone rzekami i kanałami akweny tworzą niezwykłej urody szlaki wodne. Do najbardziej znanych jezior Warmii i Mazur należą niewątpli‑ wie Śniardwy (powierzchnia 11 383 ha, maksymalna głębokość 23,4 m) i Mamry (powierzchnia 10 496 ha, maksymalna głębo‑ kość 43,8 m). Oba jeziora łączy system kanałów i zbiorników ryn‑ nowych, tworzących znany i oblegany szlak żeglarski. Niezwykle malowniczy ciąg stanowią jeziora Ryńskie i Tałty (powierzchnia © Zbyszek Nowak | Fotolia.com 1837 ha, maksymalna głębokość 50,8 m) oraz Mikołajskie i Bełdany (powierzchnia 1443 ha, maksymalna głębokość 46 m). Pięknymi akwenami są też Nidzkie (po‑ wierzchnia 1831 ha, maksymalna głębo‑ kość 23,7 m) i Buwełno (powierzchnia 360 ha, maksymalna głębokość 49,1 m). Do najgłębszych zbiorników należą: Wuksniki (68 m) na Pojezierzu Iławskim, Piłakno (56,6 m) na Pojezierzu Mrągow‑ skim oraz Łańskie (53,8 m) na Pojezierzu Olsztyńskim. Najdłuższym akwenem re‑ gionu jest Jeziorak (27 km) rozsławiony przez pisarza Zbigniewa Nienackiego i… Karola Wojtyłę, który dwa razy zawitał tu podczas spływów kajakowych. Do naj‑ czystszych zbiorników zalicza się nato‑ miast Świętajno na Równinie Mazurskiej, z wodą o przejrzystości utrzymującej się przez całe lato na poziomie 5–6 m i naturalnym światłem dochodzącym na głębokość 25–30 m. Teren Warmii i Mazur przecina bardzo duża liczba rzek. Do najważniejszych należą Łyna, Drwęca i Pasłęka. Co cieka‑ we, zasilają one trzy różne działy wodne, choć ich źródła znajdują się dość blisko siebie. Łyna (264 km długości, w Polsce 190 km), największa rzeka tego obszaru, jest lewostronnym dopływem Pregoły. Bierze początek w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie (blisko Nidzicy). Pły‑ nie w kierunku północno‑wschodnim, mijając po drodze Olsztyn, Dobre Mia‑ sto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce i Sępopol. Wpada do Pregoły na tere‑ nie obwodu kaliningradzkiego. Drwęca (207 km), prawy dopływ Wisły, wypływa koło Drwęcka, na granicy pojezierzy Iław‑ skiego i Olsztyńskiego. Rzeka odwadnia jeziora w okolicy Ostródy, płynąc następ‑ nie przez Nowe Miasto Lubawskie, Brod‑ nicę i Golub‑Dobrzyń. Do Wisły uchodzi powyżej Torunia. Dzięki Kanałowi Elblą‑ skiemu łączy się z Zalewem Wiślanym, stanowiąc znany i malowniczy szlak kaja‑ kowy. Bezpośrednio do Zalewu Wiślane‑ go uchodzi Pasłęka (169 km), która bierze początek w lasach między Olsztynkiem a Stawigudą. Przez wieki koryto rzeki sta‑ nowiło granicę Warmii i Prus Książęcych. Najbardziej znaną rzeką Warmii i Mazur jest jednak Krutynia (100 km), prawy do‑ pływ Pisy. Prowadzi nią najpopularniej‑ szy na tym terenie szlak kajakowy. Rze‑ ka płynie przez Pojezierze Mrągowskie, Równinę Mazurską i Krainę Wielkich Je‑ zior Mazurskich. Kup książkę 30 Poleć książkę Kup książkę 31 Poleć książkę MAZURY I WARMIA Krajoznawcze ABC Fauna i flora Warmia i Mazury należą do tzw. zielonych płuc Polski, tzn. do naj‑ czystszych regionów kraju. Obszar charakteryzuje się niską gęsto‑ ścią zaludnienia, nieskażonym powietrzem, wielką bioróżnorodno‑ ścią, atrakcyjnymi kompleksami lasów, jezior i użytków zielonych oraz przyrodą niezmienioną przez cywilizację. O wyjątkowym cha‑ rakterze regionu świadczy bardzo bogata fauna i flora. Występują tu liczne gatunki chronione i reliktowe (występujące na ograni‑ czonym, niedużym obszarze). W samej Puszczy Piskiej oznaczono 900 gatunków roślin naczyniowych, co stanowi 40 stanu flory Polski. Rozległe kompleksy leśne są ostoją ssaków, m.in.: wilka i ry‑ sia. W Puszczy Boreckiej żyją żubry, a w okolicy Popielna – koni‑ ki polskie. Symbolem Warmii i Mazur jest bocian biały, który, jak do niedawna sądzono, występuje jedynie na terenach czystych i niezbyt przekształconych przez człowieka. To prawda tylko czę‑ ściowa, ponieważ sympatyczne boćki uległy temu, co biolodzy zwą synantropizacją, czyli najchętniej przebywają w pobliżu sie‑ dlisk człowieka. Okolica nie może być jednak mocno zurbanizo‑ wana, wokół muszą się ciągnąć łąki, tereny podmokłe i zalewiska rzeczne. Takie właśnie krajobrazy gwarantują Warmia i Mazury, toteż obszary te są prawdziwym zagłębiem bocianów. Biura tu‑ rystyczne i reklamowe foldery często podają, że co czwarty bo‑ cian w Polsce zakłada gniazdo właśnie tutaj. Najcenniejsze przyrodniczo obszary województwa warmińsko‑ma‑ zurskiego objęto ochroną. Działa tu osiem parków krajobrazowych i ponad sto rezerwatów przyrody. Najbardziej znanym i najwięk‑ Łyska zwyczajna © Mircea BEZERGHEANU | Shutterstock.com Fauna i flora Sum © Silurus glanis | Shutterstock.com szym parkiem jest Mazurski Park Krajobra‑ zowy założony w 1977 r., który obejmuje Puszczę Piską i największe polskie jezio‑ ro – Śniardwy. Pozostałe parki to: Brod‑ nicki, Górzniańsko‑Lidzbarski, Puszczy Rominckiej, Wysoczyzny Elbląskiej, Po‑ jezierza Iławskiego, Wzgórz Dylewskich oraz Welski. Nie sposób natomiast wy‑ mienić wszystkich rezerwatów przyro‑ dy. Do rangi światowej urasta na pewno rezerwat faunistyczny „Jezioro Łuknajno”, na którym przebywa nawet do 2 tys. ła‑ będzi. W rezerwacie gniazdują też kacz‑ ki, m.in. rożeniec, płaskonos, hełmiatka i gągoł (łącznie aż 96 gatunków). W nie‑ wielkiej odległości od ostoi mają swoje miejsca lęgowe ptaki drapieżne: orlik krzykliwy, kania czarna i rdzawa, trzmielo‑ jad, bielik i rybołów. Warto również wspo‑ mnieć o pięknym rezerwacie krajobrazo‑ wym „Źródła Rzeki Łyny”. Ciągnie się on na wschód od wioski Łyna w powiecie nidzickim. Chroniony teren można zwie‑ dzać, a wyznaczone trasy ze specjalnie przygotowanymi schodkami, mostkami i platformami widokowymi pozwalają obserwować faunę i florę tego obszaru. Niezwykły z przyrodniczego punktu wi‑ dzenia jest też rezerwat ichtiologiczny „Rzeka Drwęca”. Drwęca to nietypowa rzeka – na wielu odcinkach dzięki dużym spadkom ma charakter podgórski. Sprzy‑ ja to bytowaniu rzadkich gatunków ryb. Występuje tu m.in. łosoś, który dorastając, wędruje do Bałtyku, skąd po osiągnięciu dojrzałości płciowej wraca do rzeki na tar‑ ło. Żyją tu też inne ryby dwuśrodowisko‑ we (spędzające część życia w wodach słodkich, część zaś w morzu): troć wę‑ drowna oraz certa. Do drwęckich osobli‑ wości należą głowacz białopłetwy i prę‑ gopłetwy oraz minóg rzeczny. Kup książkę 32 Poleć książkę Kup książkę 33 Poleć książkę MAZURY I WARMIA Krajoznawcze ABC Wilczy Szaniec © Przemyslaw Wasilewski | Shutterstock.com W kleszczach wojen światowych W dalekiej Europie o istnieniu Prus Wschodnich przypomniano sobie na po- czątku I wojny światowej. Teren Warmii i Mazur jako jeden z pierwszych stanął w ogniu walki. W sierpniu 1914 r. mię- dzy Działdowem a Olsztynkiem doszło do bitwy między carską Rosją a cesarski- mi Niemcami. Rosyjska armia generała Aleksandra Samsonowa została komplet- nie rozbita. Spektakularne zwycięstwo okrzyknięto nowym Tannenbergiem, nawiązując do bitwy pod Grunwaldem (po niemiecku: bitwy pod Tannenber- giem). Jak głosiła niemiecka propaganda, triumf nad Rosjanami zmazał upokorze- nie doznane w XV w. od Słowian. Następne bitwy nad jeziorami mazurskimi, również wygrane przez Niemców, dopro- wadziły do wyparcia Rosjan z Prus Wschod- nich. W końcowym rozrachunku państwa centralne wojny jednak nie wygrały. Po klę- sce Rzeszy, gdy powstała niepodległa Pol- ska, wypłynęła sprawa przynależności na- rodowej Warmii i Mazur. Traktat wersalski ustanowił, że zadecyduje o tym plebiscyt. W głosowaniu, które odbyło się w lipcu 1920 r., mieszkańcy Prus Wschodnich opo- wiedzieli się za pozostaniem w granicach państwa niemieckiego. Po I wojnie światowej ruch polski na te- renach Prus Wschodnich wyraźnie osłabł. Wielu działaczy wyjechało. Ci, którzy pozostali, próbowali na różne sposoby ożywić ducha polskości. Powstał Zwią- zek Polaków w Niemczech, zakładano polskie szkoły i przedszkola. Na Warmii ostoję polskości stanowiły redakcja „Ga- zety Olsztyńskiej”, Dom Polski i konsulat w Olsztynie. Gorzej było na Mazurach. Tu przejawy polskości tępiono. Gdy w 1930 r. zapanował głód, poparciem zaczął się cieszyć ruch nazistowski. Zwolennicy Hitlera obiecywali tanie budownictwo, Kup książkę 44 Poleć książkę Kup książkę 45 Dzieje Warmii i Mazur zmniejszenie bezrobocia i rozwój gospo- darki. Nic dziwnego, że biedny mazurski lud, który potrzebował nadziei na lepsze jutro, sprzyjał partii. Następstwem tego poparcia była jednak całkowita asymi- lacja Mazurów ze wspólnotą niemiecką i utrata kulturowej tożsamości. Podczas II wojny światowej na terenie Prus Wschodnich ulokowano liczne nie- mieckie obiekty wojskowe, m.in. kwa- tery dowodzenia z bunkrami i schrona- mi. Sami mieszkańcy aż do 1945 r. żyli w miarę spokojnie. O toczącej się wojnie przypominali im głównie jeńcy wojenni i przymusowi robotnicy pracujący w za- kładach i gospodarstwach rolnych oraz powołania do wojska. Okrutna wojna zapukała do drzwi Prusaków wraz z ofen- sywą Armii Radzieckiej w styczniu 1945 r. Ludność cywilna opuszczała w popłochu domy, uciekając przed czerwonoarmista- mi. Zaśnieżone drogi zapełniły się tysiąca- mi uchodźców. Większość z nich zginęła od kul lub z zimna. Po wojnie południowe Prusy Wschodnie (Warmia i Mazury) znalazły się w granicach Polski. Uznano, że ludność niemiecka zo- stanie z tych terenów wysiedlona. Na jej miejsce napłynęli osadnicy z różnych stron Polski. Rozpoczął się kolejny dramat Mazu- rów i Warmiaków. W peerelowskiej Polsce nie czekało ich nic dobrego. Dziś Warmia- cy i Mazurzy poszukują swej tożsamości. Znów ważne staje się nawiązanie do daw- nych tradycji, pamięć o niegdysiejszych mieszkańcach tych terenów, otwarcie na żyjące tu mniejszości. O tym, że dia- log między ludźmi różnych narodowości, wyznań i tradycji jest jak najbardziej moż- liwy, przypomina Wspólnota Kulturowa Borussia z siedzibą w Olsztynie. Wydaje ona książki oraz prowadzi działania edu- kacyjne, które przypominają o skompli- kowanej historii tych terenów. Poleć książkę MAZURY I WARMIA K Kadzidłowo Kanał Elbląski Atrakcje Mazur i Warmii 23 Kadzidłowo 13 D14 Wieś nieopodal Gałkowa i ukty, założona przez staroobrzędowców. z wizyty w tej miejscowości ucieszą się zwłaszcza dzieci. Główną atrakcją jest tu Park Dzikich Zwierząt (http://www.kadzidlowo.pl; codz. od 9.00 do zmierzchu; N 18 zł, u 9 zł, zwiedzanie tylko z prze‑ wodnikiem). Na obszarze 100 ha znalazły schronienie koniki polskie, daniele, wilki, łosie, jelenie. Nie brakuje też ptaków oraz wzbudza‑ jących respekt – żubra i bizona. Część zwierząt swobodnie space‑ ruje po terenie parku, inne zaś mają wydzielone obszerne wybiegi. Do niektórych zagród można wejść, a nawet karmić, głaskać i oglą‑ dać zwierzęta z bliska. ze względu na rozległość parku i jego charak‑ ter zwiedzanie odbywa się tylko z przewodnikiem, który opowiada o zwyczajach zwierząt. Patronem placówki jest znany przyrod‑ nik i patriota Benedykt Dybowski, który przebywając na zesłaniu na Syberii, opisał faunę i florę tej części świata. Drugą atrakcją wioski jest prywatne muzeum Osada Kulturowa Danuty i Krzysztofa Worobców (Kadzidłowo 1, tel.: 87 4 257 474, codz. 9.00–20.00; N 6 zł, u 5 zł). W 2004 r. osada została wpisana do rejestru zabytków. Skansen składa się z chałupy podcieniowej przeniesionej z Warnowa (początek XIX w.), chałupy z Dąbrów (początek XX w.), budynku gospodarczego oraz dwóch małych spichlerzy. W jednym ze spichlerzyków znajduje się rosyjska sauna, czyli bania. W najstar‑ szym i najcenniejszym budynku urządzono wystawę etnograficz‑ ną. W pomieszczeniach na dole chałupy znajduje się klasa dawnej mazurskiej szkoły. W sezonie działa tu także Oberża pod Psem – karczma proponująca smaczne dania kuchni polskiej. 24 Kanał Elbląski 1 B3 unikatowy zabytek techniki zbudowany w latach 1845–60 według projektu holenderskiego inżyniera Jakoba Georga Steenke. Kanał początkowo służył do przewozu towarów, łącząc drogą wodną Prusy Wschodnie z Bałtykiem. Pierwszy parowiec wyruszył w rejs po nim w 1852 r. Najczęściej kanał kojarzy się z odcinkiem Ostró‑ da–Elbląg (82 km), ma on jednak kilka odgałęzień: Ostróda–Iława (48 km), Ostróda–Stare Jabłonki (16,8 km) i Miłomłyn−Iława (31 km). Będąc w 45 Ostródzie lub 7 Elblągu, warto wybrać się w kil‑ kugodzinny rejs (Żegluga Ostródzko‑Elbląska, Ostróda, ul. Mic‑ kiewicza 9a, http://www.zegluga.com.pl, rejsy: V–IX codz. 8.00, N/u 30–150 zł − w zależności od długości trasy; konieczna wcześ‑ niejsza rezerwacja, można jej dokonać mailowo). Na Kanale Elbląskim znajdują się pochylnie, które przemieszczają statek (jacht) z jednego przekopu do drugiego (pochylnie znajdu‑ ją się w: Buczyńcu, Kątach, Oleśnicy, Jeleniach, Całunach Nowych). Transport odbywa się na ośmiokołowej lorze wyłożonej balami, Kup książkę 84 Poleć książkę na którą jacht wpływa, kiedy znajduje się ona w wodzie. Lory są dwie, połą‑ czone liną. Gdy jedna rusza w górę, druga w tym samym czasie sunie w dół (mijają się dokładnie w połowie drogi). Lina jest wprowadzana w ruch w maszynowni, siłę napędową stanowi woda z przekopu, która wpada na specjalne łopatki koła wodnego. Tak są napędzane cztery pochylnie, piąta, w Całunach, wyposażona jest w turbinę. Na końcu lora zanurza się w przekopie na taką głębokość, że znajdujące się na niej jednostki unoszą się na wodzie i mogą kontynuować żeglugę do następnego odcinka. Tam znowu wpływają między specjalne bariery, pod którymi znajduje się lora. Na donośny gong lora rusza i statek powoli wynurza się z wody. Czas prze‑ prawy jedną pochylnią wynosi 10–15 min. Kadzidłowo, zabytkowa chata podcieniowa © Dziurek | Shutterstock.com Kanał Elbląski Kup książkę 85 © travelpeter | Fotolia.com Poleć książkę MAzury I WArMIA K Kosewo Górne Krutyń Atrakcje Mazur i Warmii 27 Kosewo Górne 13 D13 Miejscowość położona 12 km od 37 Mrągowa (droga nr 16 na Mikołajki), w której warto odwiedzić fermę jeleniowatych. Ośrodek znajduje się na granicy 34 Mazurskiego Parku Kra- jobrazowego. zwiedzanie fermy to duża frajda dla najmłodszych. Główną atrakcję stanowi spacer wśród oswojonych jeleni pasą‑ cych się nad jeziorem Kuc oraz wizyta u danieli, muflonów i saren. Po spacerze chętni mogą jeszcze zajrzeć do muzeum z impo‑ nującym zbiorem poroży i trofeów jeleniowatych oraz wystawą fotografii przyrodniczej (http://www.kosewopan.pl; V–VIII wt.–nd. 10.00–17.00; N 15 zł, u 7 zł). Warto pamiętać, że zwiedzanie to przede wszystkim spacer pod gołym niebem, nieodzowne są więc dobre buty i odpowiedni strój (przy brzydkiej pogodzie parasole nie wchodzą w grę – zwierzęta się ich boją). Stacja nie jest stale otwarta, dlatego warto telefonicznie ustalić termin wizyty. zwie‑ dzanie wyłącznie z przewodnikiem. 28 Krutyń 13 D13 Wioska położona nad Krutynią, w południowo‑zachodniej czę‑ ści 52 Puszczy Piskiej. Nazwa Krutyń oznacza ,,rzekę wartką i krętą”, choć niektórzy mylnie etymologizują, nazywając ją ,,krót‑ ką”. W czasie panującej w Prusach dżumy, w 1527 r., schronił się tu ponoć ostatni wielki mistrz krzyżacki i pierwszy książę pruski, Albrecht Hohenzollern. Kilka wieków później, w 1934 r., wioskę odwiedził Melchior Wańkowicz, który wraz z córką spędzał w Pru‑ sach Wschodnich wakacje, opisane później w słynnej książce Na tro- pach Smętka (Warszawa 1936). We wsi stoi dom, w którym przez wiele lat żył i pracował Igor Newerly, autor m.in. Leśnego morza i zbioru opowiadań Za Opiwar- dą, za siódmą rzeką… W dawnej stodole z końca XIX w. mieści się Muzeum Przyrodnicze Mazurskiego Parku Krajobrazowego (Krutyń 66, http://www.mazurskipark.pl; pn.–pt. 8.00–15.30, latem także sb. i nd. 10.00–14.00; bilety: datek do skarbonki). Kolekcję sta‑ nowi ponad 200 eksponatów zwierząt. Będąc w okolicy, warto wybrać się na spływ Krutynią. Sztakerzy (przewoźnicy) drewnianą pryką (długi kij) pchają łodzie krętym korytem rzeki, pozwalając podziwiać jeden z najpiękniejszych jej odcinków (spływ pychówką: Stowarzyszenie Przewoźników Łodzia‑ mi „Perkun”, Krutyń 4, http://www.perkun.e‑mazury.com.pl; spływy: V–X, spływ 1 godz. 25 zł). z wioski startuje kilka ścieżek przyrodniczych oznakowanych w tere‑ nie zielonymi strzałkami. Jedna z nich prowadzi przez rezerwat tor- fowiskowy „Zakręt”, wokół jeziorka dystroficznego (ok. 3,5 km). Inna, wiodąca do Jeziora Krutyńskiego, pozwala poznać rezerwat Kup książkę 90 Poleć książkę „Krutynia” (5 km). Bardzo atrakcyjna jest ścieżka Krutyń–zgon (12 km), która ciągnie się nad wschodnim brzegiem Jeziora Mokrego i przez rezer- wat „Królewska Sosna”. Atrakcją są tu pomnikowe drzewa: obumarła Królewska Sosna (35 m wysokości i 360 cm obwodu), która, przeżywszy ponad 300 lat, uschła w 1972 r., oraz Dąb nad Mukrem im. Karola Małłka (obwód 5,2 m), słynnego mieszkańca wsi, mazurskiego pisarza i badacza folkloru. W Zgonie można odwiedzić galerię rzeźby Adama Szubskiego (zgon 37). W typowej mazurskiej zagrodzie z drewnianymi zabudowania‑ mi, nieopodal Jeziora Mokrego, artysta rzeźbi i odlewa ludzkie twarze. Aby zwiedzić galerię, należy telefonicznie ustalić termin wizyty. Muflon na farmie w Kosewie © Dziurek | Fotolia.com Krutynia, ulubiona rzeka kajakarzy Kup książkę 91 fot. Janusz Monkiewicz Poleć książkę MAzury I WArMIA M Mikołajki Atrakcje Mazur i Warmii 35 Mikołajki 13 D14 Mikołajki to ulubiony port wodniaków, węzeł dróg żeglownych z 11 Giżycka, 60 Rucianego‑Nidy, 49 Pisza i 62 Rynu, miasteczko położone w przesmyku jezior 19 Mikołajskiego i Tał‑ ty, na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Nazwa miejscowości pochodzi od św. Mikołaja, opiekuna żeglarzy i przejść wodnych, patrona kościoła zbudowanego tu w czasach krzyżackich. W XV w. tereny dzisiejszych Mikołajek zasiedliła lud‑ ność polska. 100 lat później przybyli tu pierwsi pastorzy ewange‑ liccy, a wraz z nimi osadnicy niemieccy. Prawa miejskie Mikołajki otrzymały w 1726 r. Intensywny rozwój gospodarczy miasta nastą‑ pił w XIX w. wraz z uruchomieniem regularnych rejsów do Giżyc‑ ka (1868–91) i budową linii kolejowej Olsztyn−Mikołajki–Orzysz (1898). Po I wojnie światowej Mikołajki stały się znanym ośrodkiem wypoczynkowym – działały tu liczne pensjonaty i ośrodki żeglar‑ skie, restauracje i kawiarnie. Po II wojnie światowej także postawiły na turystykę. Obecnie to jedna z polskich stolic żeglarskich, nazy‑ wana perłą Mazur lub Wenecją Północy. Główną ciekawostką architektoniczną miasta jest XIX‑wieczny ewangelicki kościół Świętej Trójcy z wysoką wieżą zegarową (pl. Kościelny 1). Przy kościele działa Muzeum Reformacji Polskiej, w którym znajdują się cenne starodruki, np. Biblia polska wydana w Magdeburgu w 1726 r. (http://www.mikolajki.luteranie.pl, codz. 9.00–17.00, wstęp: co łaska). Miejscowy rynek (pl. Wolności) zdobi fontanna z Królem Sielaw, upamiętniająca XVI‑wieczną legendę (zob. http://www.euromazu‑ ry.pl/legenda‑o‑krolu‑sielaw.html). Najbardziej okazałym budyn‑ kiem w Mikołajkach jest dawny ratusz z 1888 r. (obecnie hotel Mazur). z rynku, który pełnił w XVIII w. funkcję wojskowego pla‑ cu ćwiczeń, odchodzi najdłuższa ulica Mikołajek (2,5 km) – ulica Michała Kajki, ludowego poety. Stoi przy niej neogotycki kościół katolicki z początku XX w. Przy ulicy Dybowskiej (równoległa do ul. Kajki) znajduje się założo‑ ny w 1881 r. kirkut, na którym zachowało się kilkadziesiąt macew z napisami w języku hebrajskim i niemieckim. Największą atrakcją dla masowego turysty pozostaje jednak pro‑ menada w porcie nad Jeziorem Mikołajskim – zagłębie smażalni ryb i budek z lodami. Będąc w Mikołajkach, warto odwiedzić dwie pobliskie miejscowości. PoPielno leży na zachodnim brzegu jeziora 21 Śniardwy, kilka kilometrów od Mikołajek. Początki osady sięgają XVIII w. Można tu obejrzeć pozostałości po majątku rolnym z XIX w. W latach 50. XX w. utworzono tu placówkę Polskiej Akademii Nauk. W sta‑ cji prowadzone są m.in. badania nad dziko żyjącym konikiem pol‑ skim oraz bydłem rasy polskiej czerwonej. To doskonałe miejsce dla rodzin z dziećmi. W lesie wytyczono ścieżki przyrodnicze (10 km Kup książkę 100 Poleć książkę Mikołajki – miasto patrona żeglarzy © skyphoto | Fotolia.com Przystań jachtowa w Mikołajkach Kup książkę 101 © puchan | iStockphoto.com Poleć książkę MAzury I WArMIA R Ryn 62 Ryn 5 C14 Niewielkie miasteczko położone między jeziorami Ołów i ryń‑ skim, pozwala odpocząć od zgiełku wielkich ośrodków. Największą atrakcją rynu jest monumentalny zamek krzyżacki, zbudowany na wzgórzu, prawdopodobnie w miejscu grodu Galindów (https:// www.zamekryn.pl; codz. 11.00, 13.00, 15.00; N 10 zł, u 5 zł, zwiedza‑ nie tylko z przewodnikiem po wcześniejszym uzgodnieniu). Najstarsze informacje o miejscowości pochodzą z 1377 r. i rok ten przyjmuje się za początek budowy zamku, przy którym powsta‑ ła osada targowa. Jezioro Ołów stanowiło naturalną fosę budowli. Jak chce legenda, jezioro i zamek przypominały Krzyżakom rzekę ren i stawiane nad nią twierdze, stąd nadali miejscu nazwę rhein (ren), zmienioną później przez Mazurów na ryn. z XV‑wiecznego inwentarza wiadomo, że na zamku znajdowała się kuchnia, pie‑ karnia, a nawet browar. W 1507 r. wymienia się także poddasze, kaplicę, prochownię i zbrojownię, a w latach 1515–24 – dodat‑ kowo kapitularz, refektarz, dormitorium, izby pisarza i kucharza, łaźnię oraz pokój gościnny. Później mówi się jeszcze o: słodowni, piwnicy, magazynie miodu, młynie zbożowym, spichlerzu i folu‑ szu. Od strony południowo‑wschodniej do warowni przylegało przedzamcze z folwarkiem. Na przestrzeni dziejów potężny zamek był wielokrotnie przebudowywany. Właściwie przy każdej zmianie właściciela budowla otrzymywała nowy wygląd. Pierwsze zmia‑ ny wprowadzono w 1525 r., kolejne – w XVII w. Wtedy właśnie powstało skrzydło południowo‑zachodnie z przejazdem bram‑ nym oraz skrzydło północno‑zachodnie. Od 2006 r. obiekt pełni funkcję hotelu, a za niepowtarzalną atmosferę wnętrz trzeba, nie‑ stety, słono płacić. Piękne zamkowe pomieszczenia można jednak zwiedzać. Wśród eksponatów są m.in.: hełmy i szyszaki normań‑ skie (X–XI w.), topory, czekany (IX–X w.), topory rycerskie, włócznie na zwierza (VIII–XII w.) oraz miecze (XII–XIII w.). W rynie zwraca uwagę głaz usytuowany przy ulicy Konrada Wal‑ lenroda, poświęcony wyzwolicielom rynu – żołnierzom radzie‑ ckim, którzy wkroczyli tu pod koniec stycznia 1945 r. Podczas spa‑ ceru po mieście warto wstąpić do Ryńskiego Centrum Kultury, w którym działa interesujące muzeum regionalne (ul. Sawickiej 1, http://www.rck‑ryn.pl; pn.–wt. 10.00–17.00; N 3 zł, u 2 zł). Wystawia‑ ne przedmioty pochodzą głównie z ryńskich domów. Są to: meble, obrazy, zastawy stołowe, miniaturki narzędzi do połowów ryb itp., najstarsze mają ponad 200 lat. W piwnicznej niszy żądni mocnych wrażeń mogą natomiast zobaczyć szczątki zamurowanej żywcem ostatniej mazurskiej czarownicy. Na wzgórzu cmentarnym wznosi się ewangelicka kaplica z 2. poł. XIX w. Na wzniesieniu przy głównej drodze (Giżycko–Mrą‑ gowo) stoi zabytkowy wiatrak holenderski zbudowany na pla‑ nie koła (1873). Jest własnością prywatną i nie da się zwiedzić jego Atrakcje Mazur i Warmii Potężny zamek krzyżacki w Rynie fot. Janusz Monkiewicz Ryn, muzeum regionalne prezentuje tradycyjne ludowe przedmioty codziennego użytku fot. Janusz Monkiewicz Kup książkę 144 Poleć książkę Kup książkę 145 Poleć książkę MAzury I WArMIA
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Mazury i Warmia. Przewodnik - Celownik. Wydanie 1
Autor:
Sklep
Format
Cena
Helion.pl Helion.pl
książka
23,92 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: