Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00072 005928 20297540 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Media globalne – media lokalne - ebook/pdf
Media globalne – media lokalne - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 241
Wydawca: Impuls Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-7587-972-8 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> naukowe i akademickie >> podręczniki
Porównaj ceny (książka, ebook (-8%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Publikacja ta jest próbą zaznaczenia współistnienia mediów w skali makro i mikro, a zatem również pewnych więzi, zależności tych dwóch, wydawałoby się, skrajnych zjawisk w kontekście społeczno-edukacyjnym. W tytule celowo umieszczono media lokalne obok mediów globalnych, by móc wyraźnie zaznaczyć także różnorodność tych mediów, ich odmienność, zalety i wady, jak również możliwości we wspieraniu oraz rozwoju kultury i edukacji. Media lokalne i media globalne wspólnie tworzą środowisko medialne, jednak kwestia wizerunku i oddziaływania tych pierwszych w publikacjach naukowych w kontekście edukacyjnym jest podejmowana bardzo rzadko, stąd próba ich wydobycia z medialnej masowości.

Książka nie wyczerpuje zagadnienia dotyczącego działalności społeczno-edukacyjnej i kulturalnej mediów o dużej i małej skali oddziaływania w sferze edukacji medialnej i regionalnej. Publikacja podejmuje pewne tropy, które rozwija bardziej lub mniej, tym samym chcąc pobudzić Czytelnika do dialogu, przemyśleń oraz podsunąć swego rodzaju „zaczynki” do dalszych dociekań naukowo-badawczych.

Publikacja skierowana jest do pedagogów i studentów podejmujących zagadnienia związane z mediami globalnymi i lokalnymi, zajmujących się: pedagogiką mediów, pedagogiką kultury, pedagogiką społeczną, edukacją kulturową, regionalną, problematyką dziennikarstwa. Może być pomocna dla twórców i pracowników mediów lokalnych oraz mediów o dużej skali oddziaływania. Zamysłem autorki było również dotarcie do użytkowników zarówno mediów globalnych, jak i lokalnych, by mogli skonfrontować treści zawarte w tej książce z własnymi przemyśleniami.

 

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Agnieszka Roguska Media globalne – media lokalne Zagadnienia z obszaru pedagogiki medialnej i edukacji regionalnej Global media – local media Issues from the field of media pedagogy and regional education © Copyright by Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012 Recenzenci: prof. zw. dr hab. Bronisław Siemieniecki dr hab. Maciej Tanaś Adiustacja: Izabela Rutkowska Korekta: Aleksandra Bylica Opracowanie typografi czne: Anna Bugaj-Janczarska Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska Wydanie publikacji współfi nansowane z funduszy Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach ISBN 978-83-7587-972-8 Ofi cyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (12) 422-41-80, fax (12) 422-59-47 www.impulsofi cyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsofi cyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2012 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Spis treści Wstęp ........................................................................................................ 13 Rozdział 1 Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów 1.1. Pojęcia związane z mediami ................................................ 19 1.2. Media lokalne i ich pojmowanie .......................................... 23 1.3. Współczesne media cyfrowe i ich wartość edukacyjna ........ 31 Reklama .............................................................................. 34 Internet ............................................................................... 39 Multimedia ......................................................................... 42 Hipermedia ......................................................................... 45 Hipertekst ........................................................................... 48 Gry wideo, gry komputerowe .............................................. 52 Indywidualne urządzenia multimedialne: telefon komórkowy, palmtop, iPod, iPhone ..................... 55 Rozdział 2 Media we współczesnym świecie 2.1. Cechy środowiska współczesnych mediów .......................... 63 2.2. Globalizacja i jej wpływ na lokalny porządek świata ............ 72 2.3. Formy globalizacji społeczeństwa ........................................ 83 2.4. Prawo primum non nocere a osobowe i społeczne konsekwencje rozwoju mediów cyfrowych .......................... 88 2.5. Dylematy związane z medialnością świata i kreowaniem siebie ............................................................. 92 2.6. Socjalizacja medialna i społeczność medialna ...................... 97 2.7. Zjawisko mediotyzmu ......................................................... 100 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 6 Spis treści Rozdział 3 Wartości środowiska mediów lokalnych i ich funkcje 3.1. Środowisko mediów lokalnych w edukacji regionalnej ........ 105 3.2. Specyfi ka funkcjonowania mediów środowiskowych na przykładzie lokalnej telewizji kablowej ........................... 113 3.3. Funkcje mediów środowiskowych ....................................... 125 Funkcja integrująca środowisko lokalne .............................. 128 Funkcja socjalizująca ........................................................... 129 Funkcja uniformizacyjna ..................................................... 130 Funkcja indywidualizująca .................................................. 130 Funkcja aktywizująca ........................................................... 131 Funkcja inspirująca .............................................................. 132 Funkcja upowszechniania różnorodnych treści ................... 132 Funkcja ludyczna ................................................................. 136 Funkcja stymulująca ............................................................ 137 Funkcja wzorcotwórcza ....................................................... 137 Funkcja interpersonalna ...................................................... 138 Funkcja kształtowania lokalnej opinii społecznej ................ 138 Funkcja interwencyjna ......................................................... 139 Funkcja dokumentacyjna ..................................................... 140 Rozdział 4 Wyzwania mediów lokalnych odnośnie do integracji Polski z Unią Europejską 4.1. Proces integracji europejskiej a tendencja do umacniania się 4.2. Możliwości i zadania mass mediów środowiskowych tradycyjnych kultur lokalnych i regionalnych ...................... 143 w obliczu unijnej polityki medialnej .................................... 146 Rozdział 5 Edukacyjne wartości mediów środowiskowych 5.1. Wokół pojęcia wartości ....................................................... 155 5.2. Wartości w życiu człowieka ................................................. 157 5.3. Wartości medialne w kulturze postmodernizmu ................. 160 5.4. Wartość mediów lokalnych ................................................. 165 5.5. Media lokalne w edukacji medialnej i regionalnej ............... 168 Rozdział 6 Kultura i edukacja medialna z udziałem mediów w skalach makro i mikro 6.1. Rozumienie kultury i edukacji medialnej ............................. 177 6.2. Media elektroniczne jako nowoczesne narzędzia edukacji ............................................................... 180 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Spis treści 7 6.3. Działania społeczno-kulturalne i edukacyjne wspierane mediami lokalnymi ............................................. 184 6.4. Edukacja medialna oparta na teorii kognitywistycznej ........ 192 Rozdział 7 Potrzeba edukacji medialnej globalnej i lokalnej 7.1. Człowiek wśród zagrożeń współczesności – 7.2. Możliwości i złożoność w perspektywie edukacji medialnej ...................................... 205 edukacji medialnej społeczeństwa ........................................ 209 Zakończenie .............................................................................................. 223 Bibliogra a ................................................................................................ 229 Summary ................................................................................................... 249 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Contents Introduction .............................................................................................. 13 Chapter 1 Diversity and abundance of modern media environment 1.1. Notions connected with the media ...................................... 19 1.2. Local media and its comprehension .................................... 23 1.3. Modern digital media and its educational value .................. 31 Advertisement ..................................................................... 34 Internet ................................................................................ 39 Multimedia .......................................................................... 42 Hipermedia .......................................................................... 45 Hypertext ............................................................................. 48 Video games, computer games ............................................. 52 Individual multimedia devices: mobile phones, palmtop, iPod, iPhone ............................................... 55 Chapter 2 Media in modern world 2.1. Features of modern media environment .............................. 63 2.2. Globalization and its infl uence on local order of the world ... 72 2.3. Forms of society globalization ............................................. 83 2.4. Th e right of primum non nocere and personal and social consequences of digital media development ....... 88 2.5. Dilemmas connected with media-friendly world and self-creation .................................................................. 92 2.6. Media socialization and media society ............................... 97 2.7. Mediotism ........................................................................... 100 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 10 Contents Chapter 3 Values of local media environment and thier functions 3.1. Local media environment in regional education .................. 105 3.2. Specifi city of environmental media functioning illustrated with an example of local cable television ............................. 113 3.3. Function of environmental media ....................................... 125 Function integrating the local environment ........................ 128 Socializing function ............................................................. 129 Function of uniformization ................................................. 130 Function of individualization .............................................. 130 Motivating function ............................................................ 131 Inspiring function ................................................................ 132 Function of diverse contents popularization ........................ 132 Ludic function ..................................................................... 136 Stimulating function ........................................................... 137 Function of creating models ................................................ 137 Interpersonal function ......................................................... 138 Function of local public opinion ......................................... 138 Function of intervention ..................................................... 139 Documenting function ........................................................ 140 Chapter 4 Challenges of local media with reference to integration of Poland into European Union 4.1. Process of European integration and the tendency 4.2. Possibilities and tasks of environmental mass media to local and regional cultures strengthening ........................ 143 in the face of European Union media policy ....................... 146 Chapter 5 Educational values of environmantal media 5.1. Around the notion of the value ........................................... 155 5.2. Values in the life of a human being ..................................... 157 5.3. Media values in postmodernism culture .............................. 160 5.4. Value of local media ............................................................ 165 5.5. Local media in media and regional education ..................... 168 Chapter 6 Media culture and education with participation of media in macro and micro scale 6.1. Comprehension of media culture and education ................. 177 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Contents 11 6.2. Electronic media as a modern tools of education ................ 180 6.3. Social-cultural and educational activities supported by local media ...................................................................... 184 6.4. Media education based on cognitive theory ........................ 192 Chapter 7 The need of global and local media education 7.1. Th e human being among the threats of modern world – 7.2. Possibilities and complexity of media education in the view of media education ............................................ 205 of the society ....................................................................... 209 Conclusion ................................................................................................ 223 Bibliography .............................................................................................. 229 Summary ................................................................................................... 249 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Wstęp Przestrzeń współczesnego życia ulega polaryzacji – biegunowości, jak zaznacza Jerzy Nikitorowicz�. Uczestniczymy w procesach globalizacji, a jedno- cześnie podążamy w stronę lokalności, plemienności. Ścierają się ze sobą dwie tendencje, dwa sposoby uczestniczenia w życiu społecznym, najbliższym i dal- szym, dwie wartości obcowania z rzeczywistością. Cele edukacji medialnej jako ważnego działu pedagogiki medialnej – subdy- scypliny pedagogicznej w procesie kształcenia – to przygotowanie człowieka do odbioru przekazów medialnych i posługiwanie się mediami. Edukacja medialna zajmuje się wykorzystaniem mediów w procesie dydaktyczno-wychowawczym we wszystkich formach kształcenia, dokształcania i samokształcenia oraz meto- dyką nauczania – uczenia się medialnego i informatycznego�. W procesie edu- kacji medialnej mieszczą się zarówno media globalne, jak i media środowisko- we. Jedne i drugie uczestniczą w wychowywaniu „do” mediów i „przez” media, a w szerszym znaczeniu – do zadań oraz wyzwań współczesnej kultury. Kultura może być rozpatrywana w sensie całościowych procesów i przemian, ale również w odniesieniu do małych zakątków rzeczywistości społecznej, owych regionów kulturowych. Należy przy tym zaznaczyć, że te obszary kulturowe w skali makro i mikro przenikają się nawzajem i uzupełniają, podobnie jak działalność mediów o dużym i małym zasięgu społecznego odbioru w działaniach na rzecz edukacji globalnej oraz edukacji regionalnej. W procesie przenikania się globalności i lokalności biorą udział media lo- kalne i globalne, które tworzą jedną przestrzeń medialną, kreują wizerunek kulturowy społeczeństwa, ale w ich oddziaływaniach zaznacza się wiele różnic. Funkcjonowanie tych mediów odgrywa dużą rolę i nieco inną w swoim charak- terze w odniesieniu do działań społecznych i edukacyjnych, w tym kulturalnych. � J. Nikitorowicz, Dziecko w przestrzeni wielości pograniczy i ustawicznej konieczności wyborów [w:] Wielowymiarowość przestrzeni życia współczesnego dziecka, red. J. Izdebska J. Szymanow- ska, Białystok 2009, s. 15. � B. Siemieniecki, Przedmowa [w:] Pedagogika medialna. Podręcznik akademicki, t. 1, red. B. Sie- mieniecki, Warszawa 2007, s. 11. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 14 Wstęp Media globalne edukują szeroko i w kontekście zmian ogólnych, zachodzących w danym kraju czy na świecie, uogólniają zachodzące przemiany, mody, trendy. Media lokalne i ich wartość edukacyjna zasadzają się na odkrywaniu, przybliża- niu i upowszechnianiu: rzeczywistości najbliższej w sferze kultury regionalnej, dziedzictwa danego regionu, tradycji, obyczajów, gospodarki, polityki, postrze- gania zachodzących zmian, codziennego życia użytkowników mediów środowi- skowych. Wartość tego typu edukacji regionalnej społeczeństwa polega na dokładniej- szej analizie małego wycinka rzeczywistości. Inną zaletą edukowania z udziałem mediów środowiskowych jest to, że odbiorca ma bezpośredni wpływ na kształ- towanie wizerunku owych mediów, ale także na kształt najbliższego otoczenia, jego specyfi kę, przeobrażenia, inicjatywy. W ten sposób czuje się odpowiedzialny za dzieło tworzenia się jego „małej ojczyzny”, miejsca zakorzenienia. Miejsce za- korzenienia można rozumieć w sensie tradycyjnym, czyli miejsca urodzenia i za- mieszkania, ale także w sensie sentymentalnym, nie zawsze związanym z miej- scem osiedlenia się. Udział mediów środowiskowych w systemie komunikowania społecznego wspomaga proces dążenia do poszukiwania względnej równowagi zjawisk globalnych i lokalnych; daje możliwość szerokiego uczestnictwa w oglą- dzie świata z różnych perspektyw, co jest cenną wartością w rozwoju i ubogaca- niu świata kultury w ogóle. Obok mass mediów w skali makro funkcjonują media w skali mikro (lokalne, regionalne, środowiskowe, media trzeciego sektora – angielska nazwa: communi- ty media), takie jak: prasa, radio, telewizja, lokalne portale internetowe, ulotki, foldery, plakaty. Podjęta problematyka wiąże się z chęcią zaznaczenia współist- nienia mediów globalnych z lokalnymi oraz przybliżenia ich możliwości w ob- szarze działalności społecznej i wspierania procesów edukacyjnych. Wyzwaniem stojącym przed współczesną cywilizacją jest umiejętne wykorzystanie technicznej ekspansji mediów w obronie zagrożonych wartości humanistycznych, co odnosi się również do mediów o małej skali oddziaływania. W proces szeroko pojętej edukacji, w tym edukacji medialnej, należy włączyć media środowiskowe jako przedstawicieli głosu społeczności lokalnych, reprezentantów ich poglądów, my- śli, oczekiwań, wątpliwości. Można zapytać: czy media gromadzą wokół siebie widzów, czy też widzowie gromadzą się wokół mediów? Media globalne, o dużym zasięgu oddziaływania, przyciągają odbiorców, kuszą, wabią, natomiast wokół mediów lokalnych, śro- dowiskowych odbiorcy gromadzą się sami. Media lokalne skupiają się na wyda- rzeniach z określonego terenu i tym samym dysponują ograniczonymi treściami, pochodzącymi z danego obszaru społeczno-kulturowego, które są w stanie zain- teresować odbiorcę lub nie. Przy czym dla odbiorcy ważne są również: jakość od- bioru, zawartość merytoryczna, pory dostępności tych mediów itd. Z kolei media globalne mieszczą w sobie przeróżne treści i nie ma w tym zbytniej przesady, jeśli uzna się, że każdy może znaleźć wśród nich coś, co go nie tyle zainteresuje, A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Wstęp 15 ile zwabi. Można uruchomić Internet bez zamiaru poszukiwania konkretnych treści, one same zaczną się nam narzucać dzięki odnośnikom, multi- i hiperme- diom, kusić wstępem, kolorem, dźwiękiem, obrazem – jednym elementem lub kilkoma równocześnie. Podobnie jest z telewizją, która dysponuje wielością ka- nałów, w tym programów tematycznych, np. sportowych, muzycznych, przyrod- niczych. Wybór mediów lokalnych poprzedzony jest świadomą chęcią czynnego lub biernego uczestniczenia w wydarzeniach środowiska zamieszkania, pracy czy innego rodzaju aktywności swojego odbiorcy. Lokalność i globalność funkcjonują obok siebie, kształtują się i umacniają w powiązaniu ze sobą, nieustannie się przenikają. Są to pojęcia, które w swej isto- cie nie mają granic fi zycznych. Uznawane są za zjawiska, wartości, aktywności bądź procesy, które kształtowane są za pomocą wielu czynników: społecznych, politycznych, gospodarczych, edukacyjnych, kulturowych. Z upływem czasu zmieniają również swoje pierwotne znaczenie, coraz wyraźniej różnicując te dwa pojęcia. Skłaniam się w swoich dywagacjach ku temu, że wpływ globalności na lokal- ność jest nieunikniony, i odwrotnie, chociażby za sprawą masowych środków ko- munikowania. Temu procesowi nie należy się przeciwstawiać kategorycznie, po- nieważ można pominąć cenne wartości tkwiące zarówno w mediach globalnych, jak i lokalnych, ujawniane również w ich wzajemnych relacjach. Podejmowane działania należałoby skierować ku łagodzeniu negatywnych skutków globalizacji przy jednoczesnym wzmacnianiu pozytywnych wartości tkwiących w lokalnych społecznościach. Ponadto przenikanie się tych procesów może skutkować nie tylko negatywnymi konsekwencjami, ale też wnosić wartości pozytywne, pewien powiew świeżości, inności, i służyć wzajemnemu budzeniu się inspiracji. Na kształt lokalnego środowiska, także medialnego, wpływają zarówno siły oddolne, jak i obiektywne, procesy na skalę nie tylko narodową, ale też światową. Media w skali makro i mikro biorą udział w działaniach na rzecz przybliżania wydarzeń z wielu dziedzin życia, w tym społecznego, kulturalnego, edukacyjne- go. Ukazują zachodzące przemiany, nowe rozwiązania, ich pozytywne aspekty i różnego rodzaju nieprawidłowości. Ponieważ media lokalne, środowiskowe są najbliżej swego odbiorcy pod względem znajomości specyfi ki terenu oddziaływa- nia, a zatem i jego samego, mają ogromne możliwości aktywnego włączania się w proces upowszechniania kultury regionalnej i edukacji regionalnej, co wydaje się nie w pełni wykorzystywane. Sąsiedztwo tych dwóch rodzajów mediów nie oznacza rywalizacji pomiędzy nimi czy porównań w kategoriach wartościujących: lepsze – gorsze, ponieważ ze swej natury są inne i to bogactwo inności oraz możliwości społeczno-edukacyjne starano się przybliżyć. Podjęto próbę ukazania różnic na zasadzie wyodrębnienia i przybliżenia znaczenia mediów w skali mikro i makro, ich funkcji, a nie na zasa- dzie umniejszania wartości któregoś z mediów. Z naturalnych przyczyn, podczas opisywania, podawania przykładów, pojawiają się porównania, jednak mają one A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 16 Wstęp służyć przede wszystkim uwydatnieniu pewnych jakości, możliwości czy ograni- czeń w działalności na rzecz kultury, edukacji, społecznych przedsięwzięć. Publikacja ta jest próbą zaznaczenia współistnienia mediów w skali makro i mikro, a zatem również pewnych więzi, zależności tych dwóch, wydawałoby się, skrajnych zjawisk w kontekście społeczno-edukacyjnym. W tytule celowo umieszczono media lokalne obok mediów globalnych, by móc wyraźnie zazna- czyć także różnorodność tych mediów, ich odmienność, zalety i wady, jak rów- nież możliwości we wspieraniu oraz rozwoju kultury i edukacji. Media lokalne i media globalne wspólnie tworzą środowisko medialne, jednak kwestia wize- runku i oddziaływania tych pierwszych w publikacjach naukowych w kontekście edukacyjnym jest podejmowana bardzo rzadko, stąd próba ich wydobycia z me- dialnej masowości. Książka nie wyczerpuje zagadnienia dotyczącego działalności społeczno-edu- kacyjnej i kulturalnej mediów o dużej i małej skali oddziaływania w sferze edu- kacji medialnej i regionalnej. Publikacja podejmuje pewne tropy, które rozwija bardziej lub mniej, tym samym chcąc pobudzić Czytelnika do dialogu, przemy- śleń oraz podsunąć swego rodzaju „zaczynki” do dalszych dociekań naukowo- -badawczych. Praca składa się z siedmiu rozdziałów. W pierwszym określono rozumienie mediów, w tym mediów lokalnych, i podano ich różne nazewnictwo. Scharakte- ryzowano wybrane media współczesne, wskazując na ich pozytywne i negatywne działanie edukacyjne. Rozdział drugi przedstawia media w skali mikro i makro, w globalnym i lokalnym porządku świata, wskazując na cechy środowiska współ- czesnych mediów i dylematy związane z funkcjonowaniem człowieka w otocze- niu tych mediów. Przyjrzano się procesom socjalizacji medialnej i tworzeniu się społeczności medialnych. Poruszono również zagadnienie mediotyzmu, czyli zjawiska specyfi cznej manipulacji medialnej, ukazującej rzeczywistość w krzy- wym zwierciadle, np. zmieniając sens czy wagę wydarzeń. W rozdziale trzecim skupiono się na specyfi ce funkcjonowania mediów lokalnych w środowisku ich oddziaływania. Ukazano najważniejsze funkcje, jakie pełnią media lokalne, na przykładzie telewizji miejskiej. Przybliżono znaczenie mediów środowiskowych w procesie edukacji regionalnej. W rozdziale czwartym podkreślono znaczenie i rolę mediów lokalnych w umacnianiu kultury i tożsamości regionalnej po wstą- pieniu Polski do Unii Europejskiej. Wskazano również na pewne aspekty roz- wiązań prawnych i zapisy w dokumentach unijnych odnośnie do mediów global- nych, w tym mediów środowiskowych, oraz odsłonięto oblicze unijnej polityki medialnej. Rozdział piąty podejmuje znaczenie pojęcia wartości, ich pojmowanie w kulturze postmodernizmu. Szczególną uwagę zwrócono na wartości tkwiące w mediach środowiskowych, ich możliwości uczestniczenia w procesie edukacji medialnej i regionalnej. Rozdział szósty koncentruje się na zagadnieniach po- święconych kulturze i edukacji medialnej. W tym kontekście rozpatrywane są media globalne i lokalne jako narzędzia wspierające proces edukacyjny. Skupiono A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Wstęp 17 się tu głównie na niewykorzystanym potencjale możliwości mediów środowi- skowych w społeczno-kulturowych i edukacyjnych poczynaniach na rzecz spo- łeczności lokalnej. Podjęto również zagadnienie mediów w obszarze rozważań kognitywistycznych. Rozdział siódmy jest próbą uzasadnienia potrzeby włącze- nia mediów, zarówno globalnych, jak i lokalnych, w proces edukacji medialnej społeczeństwa. Na tle zagrożeń współczesnego świata przedstawiono argumenty przemawiające za koniecznością edukacji do wartości ogólnoludzkich, ogólno- narodowych, jak też w szczególny sposób do wartości najbliższych, lokalnych, regionalnych. Publikacja skierowana jest do pedagogów i studentów podejmujących zagad- nienia związane z mediami globalnymi i lokalnymi, zajmujących się: pedagogiką mediów, pedagogiką kultury, pedagogiką społeczną, edukacją kulturową, regio- nalną, problematyką dziennikarstwa. Może być pomocna dla twórców i pracow- ników mediów lokalnych oraz mediów o dużej skali oddziaływania. Zamysłem autorki było również dotarcie do użytkowników zarówno mediów globalnych, jak i lokalnych, by mogli skonfrontować treści zawarte w tej książce z własnymi przemyśleniami. *** Moje rozważania naukowe nabrały ostatecznie „rumieńców” dzięki cennym uwagom i sugestiom prof. Bronisława Siemienieckiego i prof. Macieja Tanasia, za które ogromnie dziękuję. Wyrażone opinie skłoniły mnie do twór- czych przemyśleń, niezbędnych uzupełnień i są iskierką do dalszych poszukiwań w obszarze pedagogiki medialnej. Agnieszka Roguska Siedlce, marzec 2011 A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Rozdział 1 Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów 1.1. Pojęcia związane z mediami W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny� media utożsamia się z mass mediami, czyli ze środkami masowego przekazu, takimi jak: radio, prasa, tele- wizja. Wacław Strykowski� uważa, że podobnie jak nasi zachodni naukowcy, terminy „środki dydaktyczne” oraz „mass media” możemy zamienić na wspólny określnik – „media”. Należy przez nie rozumieć narzędzia pośredniczące bądź sposoby komunikowania się pomiędzy nadawcą a odbiorcą i jeśli przekazywa- ne są treści odnośnie do kształcenia i wychowania, zwane są wówczas mediami edukacyjnymi. Najczęściej używanymi określeniami mediów są: mass media, środki masowej informacji (czy masowego przekazu), masowe środki oddziaływania społeczne- go, środki masowego komunikowania. Nazw tych używa się zamiennie, chociaż kryją one subtelne różnice. I tak, mass media oznaczają narzędzia informacji�; środki masowej informacji akcentują masowy charakter przekazywanej informa- cji; masowe środki oddziaływania społecznego, szczególnie te tradycyjne, poza � Nowy słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, Warszawa 1999, s. 428. � W. Strykowski, Ewolucja roli mediów w edukacji [w:] Informatyka w szkole, Materiały z XII Konferencji, red. M.M. Sysło, 1996, s. 21–22. � Wyrażenie „mass media” jest pochodzenia angielskiego i oznacza dosłownie „przekaź niki ma- sowe” (mass – „masowy”; media – „ośrodki przewodzące”, „przekaźniki”). Po polsku mówimy „środki masowego przekazu”, pamiętając, że słowo „środek” oznacza to, co umoż liwia, uła- twia działanie (środek lokomocji, środek transportu itp.) – w tym przypadku wszystko to, co umożliwia masowy przekaz informacji. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 20 Rozdział 1. Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów masowością podkreślają jednostronne wywieranie wpływu na odbiorcę; środki masowego komunikowania oznaczają porozumiewanie się, a zatem zakładają częściowe sprzężenie zwrotne między nadawcą i odbiorcą. Jeśli chodzi o Inter- net, to możemy mówić o większych możliwościach wzajemnego komunikowania się nadawców z odbiorcami, dzięki nowoczesnym technologiom pozwalającym na bieżące komentowanie prezentowanych wydarzeń, zadawanie pytań pracow- nikom i zaproszonym gościom. Taki charakter pracy funkcjonuje również w tele- wizji publicznej, gdzie w czasie programu można, przez wykonanie telefonu lub wykorzystanie takich aplikacji, jak: czaty, fora internetowe, komunikatory, zadać swoje pytanie lub wyrazić opinię w trakcie trwania programu telewizyjnego. Obecnie w Polsce sporadycznie używa się w stosunku do mediów nazwy „publikatory”. Wyraz ten został utworzony w wyniku konkursu�. Termin „pub- likatory” ma bardzo zawężone znaczenie: właściwie uwydatnia tylko nadawców, pomijając odbiorców, i sam proces komunikowania, zwłaszcza jego wymiar dwu- kierunkowy. Antonina Kłoskowska dzieli środki przekazu na dwie grupy z punk- tu widzenia związku między technicznymi warunkami realizacji przekazu a kon- taktami społecznymi, w których realizuje się komunikowanie: [...] nietrwałe i trwałe oraz bezpośrednie i pośrednie. Pierwsza para określeń odnosi się do samej substancji nośnika przekazu, druga – do sposobu, w jaki łączy on nadawcę i odbiorcę�. Media w szerokim ujęciu nie oznaczają tego samego, co mass media, chociaż implikują masowe środki oddziaływania. Trafnie rozumienie mediów przedsta- wia Wacław Strykowski: Media – to wszelkiego rodzaju materiały, przedmioty, urządzenia, progra- my przekazujące informację od nadawcy do odbiorcy w formie komunikatów i uruchamiające różne rodzaje aktywności odbiorców: intelektualną, emocjo- nalną, werbalną, manualną. Do mediów zaliczamy więc: podręczniki, czasopis- ma, obrazy na planszach i na ekranie,  lmy wideo, radio, telewizję, komputery, programy multimedialne, Internet [...] �. Stosunkowo często nowe media defi niuje się jako przekaz cyfrowy�. Kierunek badań nad nowymi mediami nazywamy digital studies (studiami cyfrowymi)�. � Łac. publice – „publicznie oznajmiać, rozgłaszać (czynność)”; publicatio – „publiczne ogłosze- nie (treść)”; publikacator – „ten, kto rozgłasza (podmiot)”. � A. Kłoskowska, Socjologia kultury, Warszawa 1983, s. 317. � W. Strykowski, III Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Media a edukacja”, „Edukacja Me- dialna” 1999, nr 4, s. 1; B. Niemierko, Jak badać pedagogiczną wartość mediów? [w:] Media a edukacja, red. W. Strykowski, Poznań 1998, s. 177; W. Skrzydlewski, Media – narzędzia intelektualne [w:] Media a edukacja, red. W. Strykowski, Poznań 1997, s. 82. � New media, eds. A. Rolls, H.W. Wilson, Bronx 2006. � L. Manovich, Język nowych mediów, Warszawa 2006, s. 69. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 1.1. Pojęcia związane z mediami 21 W prasie popularnej terminem nowe media określa się: Internet, witryny WWW, multimedia komputerowe, gry komputerowe, CD-ROM-y i DVD, wir- tualną rzeczywistość. Teksty rozpowszechniane przy użyciu komputerów (witryny WWW, książki elektroniczne) są uznawane za nowe media, w przeci- wieństwie do tekstów rozpowszechnianych na papierze�. Termin „media” nie jest jednoznaczny, wciąż ewoluuje ze względu na nie- ustannie pojawiające się nowe możliwości tych narzędzi, chociażby w procesie edukacyjnym. Rodzi się zatem potrzeba podejmowania prób określania znacze- nia mediów wciąż na nowo, w nowych kontekstach. Przed edukacją medialną, pedagogiką mediów otwierają się nowe wyzwania, którym trzeba stawić czoło. Współcześnie znaczenie słowa „media” znacznie się rozszerzyło. Określe- nia tego początkowo używano w odniesieniu do środków masowego przekazu. Obecnie pod pojęciem mediów rozumie się środki komunikowania masowego, techniczne sposoby przekazywania treści dużej liczbie odbiorców. Można do nich zaliczyć: mass media, pomoce naukowe, środki nauczania, środki poglądo- we. Media elektroniczne to media, w których wykorzystuje się najnowsze osiąg- nięcia z dziedziny elektroniki. Nowe media określane są jako techniki pozyskiwania, utrwalania, przetwa- rzania i transmisji informacji, np. różnego rodzaju danych, dźwięku, obrazu. Nowe media są zazwyczaj połączeniem komputera i Internetu. Są to media in- teraktywne, pozwalające nadawcy i odbiorcy bez przeszkód porozumiewać się bezpośrednio lub pośrednio. Te nowe technologie informacyjne określane są również jako: nowe technologie komunikowania, nowe środki masowego prze- kazu, nowe techniki informacyjno-komunikacyjne��. Media rozumiane są tutaj jako nowoczesne mass media, takie jak Internet, telewizja o szerokim i wąskim obszarze oddziaływania. W tej grupie znajdują się także komputer, gry kompute- rowe, telefon komórkowy oraz szeroko rozumiane reklamy telewizyjne. Popularne rozumienie nowych mediów opiera się na założeniu, że kompu- ter używany jest raczej na etapie ich dystrybucji i prezentacji niż produkcji��. Narzędzie, jakim jest komputer, coraz częściej będzie się pojawiać przy okre- ślaniu nowych czy współczesnych mediów. Stanowi bazę dla rozwoju i udosko- nalania się wciąż nowych nośników informacji. Media nowoczesne, do których chciałabym zaliczyć multimedia (inaczej media elektroniczne), zde niować można jako „różnorodne środki audiowi- zualne – tekst, dźwięk, obraz, animacja – uzupełniające się wzajemnie, użyte w jednym przekazie”��. � Ibidem, s. 81. �� J. Bednarek, Multimedia w kształceniu, Warszawa 2008, s. 49. �� L. Manovich, Język nowych mediów, op. cit., s. 81. �� M. Gołaszewska, Multimedia – krytyka i obrona. Esej o estetycznym statusie nowych mediów [w:] Piękno w sieci. Estetyka a nowe media, red. K. Wilkoszewska, Kraków 1999, s. 29. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 22 Rozdział 1. Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów Tak zwane nowe media wiążą się z wysoko rozwiniętą technologią, gdzie podstawą jest komputer. Daje to możliwość powstawania odmiennych, specyfi cz- nych form oddziałujących na człowieka, jak wirtualna rzeczywistość czy cyber- przestrzeń. Dzielą się one na media podające (transmisyjne), których zadaniem jest przekaz komunikatów, oraz media interaktywne – powodujące wielostronny i aktywny udział odbiorców w procesie na przykład nauki z ich udziałem��. Wspólną cechą wszystkich mediów (materiałów, urządzeń, instytucji) jest przekazywanie informacji w formie komunikatu, zdobywanie ich i porozumie- wanie się. Media stanowią łącznik między człowiekiem a kulturą, są narzędziami komunikowania się osób ze sobą��. Media są również pośrednikiem między czło- wiekiem a człowiekiem, światem realnym a człowiekiem, człowiekiem a światem nierzeczywistym, wymyślonym z pomocą najnowszych technologii komputero- wych. Można również mówić o komunikowaniu się jednego medium z drugim, w wyniku czego mogą powstawać twory nowe, często przypadkowe, szczególnie kontrowersyjne w obszarze twórczości artystycznej i estetycznej. Tożsamość pedagogiki można budować obecnie jedynie w kontekście nowych mediów. Ich ślad odciska się na każdym niemal etapie i rodzaju kształcenia, sze- roko pojmowanej edukacji��. Nowe media określane są na przykład jako: – „urządzenia (podejście technologiczne)”��; – „sposób przetwarzania informacji”��; – „wytworzony produkt w postaci cyfrowej”��. Media mogą być także rozpatrywane pod kątem rozumienia ich jako insty- tucji społecznych wchodzących w skład systemu społecznego lub w rozumieniu środków łączności społecznej��. Te pierwsze podlegają podobnym prawom, co systemy społeczne, zatem ulegają transformacji, przeobrażeniom pod wpływem czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Mianem wpływów zewnętrznych można określić m.in. przemiany społeczno-polityczne, gospodarcze, ustawo- dawcze w kraju i na świecie, postęp technologiczny, zapotrzebowanie na okre- ślonego rodzaju media, ich unowocześnianie czy przeobrażanie. Czynniki we- wnętrzne natomiast to: wewnętrzne przepisy, zarządzenia, strategie dotyczące rozwoju, dystrybucji poszczególnych mediów, przełamywanie ograniczeń i two- �� J. Tulińska, Internet jako miejsce uczenia się, czyli kilka refl eksji o edukacji w cyberprzestrzeni [w:] Media, kultura popularna, edukacja, red. W. Jakubowski, Kraków 2005, s. 26–27. �� W. Strykowski, Pedagogika i edukacja medialna w społeczeństwie informacyjnym [w:] Edukacja medialna w społeczeństwie informacyjnym, red. S. Juszczyk, Toruń 2002, s. 14. �� M. Filiciak, Wirtualny plac zabaw. Gry sieciowe i przemiany kultury współczesnej, Warszawa 2006, s. 34. �� G. Penkowska, Komputery w edukacji. Od przedmiotu do metody kształcenia, Gdańsk 2009, s. 64; Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku, red. M. Hopfi nger, Warszawa 2006, s. 9. �� A. Ogonowska, Szkolny słownik mediów elektronicznych, Kraków 2006, s. 29. �� L. Manovich, Język nowych mediów, op. cit., s. 83. �� T. Goban-Klas, Polska chata w globalnej wiosce [w:] Media a integracja europejska, red. T. Sa- sińska-Klas, A. Hess, Kraków 2004, s. 13. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 1.2. Media lokalne i ich pojmowanie 23 rzenie nowych możliwości w odniesieniu do pojedynczych mediów. Natomiast media w rozumieniu środków łączności społecznej ulegają przeobrażeniom zwa- nym cyfrycyzacją i globalizacją. Te dwie transformacje wiążą się ze sobą, postęp techniczny napędza postęp społeczny, ten drugi z kolei warunkuje pierwszy. Nowe media, wraz z mediami tradycyjnymi, są również elementami wytwa- rzającymi i kreującymi kulturę. Niezwykle intensywnie, jeśli chodzi o transfer przekazu treści i bogactwo ich zawartości, uczestniczą w procesie tworzenia się społeczno-kulturowego obrazu świata. Życie i funkcjonowanie człowieka jako sprawcy wytwarzania, pomnażania i pielęgnowania kultury oscyluje wokół real- nych i medialnych (rzeczywistych i nierzeczywistych – wirtualnych) wydarzeń oraz ich sensów. Świat medialny wpływa na postrzeganie świata realnego, ukazując ten drugi w różnych odsłonach, ubarwiając go lub pokazując w krzywym zwierciadle. Mediami globalnymi są wszelkie środki masowego komunikowania, najczęś- ciej oparte na technologii cyfrowej o dużym zasięgu oddziaływania. Ich treści dostępne są ogromnej liczbie odbiorców o różnym położeniu geografi cznym, odmiennej kulturze, inności religijnej itd. W przeciwieństwie do mediów lo- kalnych, podnoszących problematykę charakterystyczną dla określonego terenu, media globalne zasadzają się na wydarzeniach o dużej mocy przekazu, zbioro- wych emocjach, treściach uniwersalnych zdolnych zainteresować jak największą liczbę potencjalnych odbiorców. Do mediów globalnych zaliczamy m.in. Inter- net, telefon komórkowy, telewizję satelitarną, prasę w wydaniu elektronicznym, radio o międzynarodowym zasięgu. Media o dużym zasięgu oddziaływania wy- rosły z mediów środowiskowych, z oddolnych potrzeb miejscowej społeczności, gdzie ukazywała się lokalna prasa, w tym parafi alna, funkcjonowały radiowęzły zakładowe, rozwieszano i roznoszono ulotki, ogłoszenia. 1.2. Media lokalne i ich pojmowanie Do rozwoju mediów lokalnych czy regionalnych po 1989 roku przyczy- niły się dwa akty prawne. Jednym z nich była uchwalona 8 marca 1990 roku ustawa o samorządzie terytorialnym, pozwalająca już w maju na powstanie nowych lokal- nych elit. Natomiast ustawa z 11 kwietnia 1990 roku uchylała cenzurę i liberalizo- wała prawo prasowe, co umożliwiało swobodną komunikację oraz wolność słowa(cid:884)(cid:882). W Polsce nowy podział mediów lokalnych, regionalnych i sublokalnych na- stąpił wraz z podziałem administracyjnym kraju – w 1999 roku. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że media regionalne obejmują swoim zasięgiem co najmniej jedno województwo, media lokalne – mniej niż jedno województwo, (cid:884)(cid:882) J. Jarowiecki, A. Paszko, W.M. Kolasa, Wstęp [w:] Polskie media lokalne na przełomie XX i XXI wieku. Historia – teoria – zjawiska, red. J. Jarowiecki, A. Paszko, W.M. Kolasa, Kraków 2007, s. 7. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 24 Rozdział 1. Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów ale przynajmniej jeden powiat, natomiast media sublokalne stanowią media miejsko-gminne, gminne, osiedlowe, parafi alne. Media regionalne odnoszą się do obszarów etnografi cznych, mających podobne cechy kulturowe��. Media lo- kalne określa się również mediami w skali mikro, społecznymi, środowiskowymi, terenowymi, miejskimi, miejscowymi czy mediami trzeciego sektora (angielska nazwa – community media). Zdarza się, że nazewnictwo tych mediów stosuje się zamiennie, mając na myśli ogólnie media o małym zasięgu oddziaływania. Samo pojęcie regionu nie jest jednoznaczne. W celu jego uściślenia należy przyjąć pewne kryterium i dobór cech, ponieważ możemy mówić o regionie histo- rycznym, gospodarczym czy etnografi cznym, charakterystycznym pod względem specyfi ki kulturowej. W określaniu regionu bierze się pod uwagę charakterystycz- ne wartości leżące u podstaw kultury jednostek terytorialnych, ukształtowane w procesie historycznym, takie jak: specyfi ka przyrodniczo-geografi czna, spe- cyfi ka dziedzictwa kulturowego, odrębność społecznych zachowań oraz prze- strzenno-funkcjonalna struktura zagospodarowania danego terenu. Natomiast w Unii Europejskiej zazwyczaj przypisuje się regionowi cechy polityczne��. Przy- kładem jest pojęcie regionu rozumianego w kontekście potrzeb przyjrzenia się zjawiskom tożsamości mieszkańców w warunkach globalizacji. Według tego [...] region stanowi obszar najczęściej wydzielony historyczną przeszłością, wyodrębniający się z całości państwa, tożsamością kulturową, bądź etniczną mieszkańców, językiem, tradycjami, poziomem rozwoju ekonomicznego��. Podobnie jak pojęcie regionu, również określenie mediów lokalnych w lite- raturze przedmiotu nie jest jednoznaczne. Samo określenie – „lokalne” – może oznaczać „narodowe”, np. przy rozpatrywaniu i określaniu pomniejszych rejonów Unii Europejskiej, lub „regionalne o znaczeniu mniejszym niż państwo”. Coś lokalnego można rozpatrywać również w znaczeniu ogólnym, kontrastowym do większej całości, chcąc zaznaczyć, że coś jest inne niż globalne. Media lokalne określane bywają jako takie, które znajdują się pomiędzy me- diami regionalnymi (funkcjonującymi i rozpowszechniającymi się w skali jednego lub wielu województw) a mediami sublokalnymi, inaczej gminnymi, osiedlowy- mi, parafi alnymi czy samorządowymi��. To swego rodzaju media środowiskowe, media w skali mikro, tak też nazywane, przynależne i skierowane do danej grupy �� S. Dziki, W. Chorązki, Media lokalne i regionalne [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków 2000, s. 121. �� W. Korzeniowska, Polskie regiony – w świetle wybranych aspektów dziedzictwa kulturowego [w:] Kultura, język, edukacja, t. 3, red. R. Mrózek, Katowice 2000, s. 65–66. �� W. Misiak, Globalizacja więcej niż podręcznik. Społeczeństwa, kultura, polityka. Z perspektywy nowej struktury ładu światowego, Warszawa 2009, s. 83. �� W. Furman, Paradoks prasy samorządowej na przykładzie „Brzozowskiej Gazety Powiatowej” [w:] Media regionalne. Sukcesy i porażki, red. J. Adamowski, K. Wolny-Zmorzyński, W. Fur- man, Kielce 2008, s. 237. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 1.2. Media lokalne i ich pojmowanie 25 odbiorców, stworzone z myślą o mieszkańcach konkretnego wycinka rzeczywi- stości społeczno-kulturowej. Media globalne oznaczają duży zasięg oddziaływa- nia, ponadregionalny, międzynarodowy. Pod pojęciem mediów lokalnych kryje się przekaz informacji ograniczonej, ale relatywnie dużej w sensie liczby odbiorców w lokalnej przestrzeni komunikacyj- nej, do których te komunikaty są skierowane��. Media w skali mikro funkcjonują w ograniczonej przestrzeni społeczno-kulturowej, pewnego jego wycinka, który dzięki mediom środowiskowym jest dokładniej rozpoznany i zaprezentowany najbardziej zainteresowanym, czyli osobom funkcjonującym w owej przestrzeni medialno-społecznej. Media w skali mikro mogą występować w postaci prasy, radia, telewizji, ulo- tek, plakatów, folderów, a także mogą to być lokalne serwisy internetowe. Zatem nowoczesność nie tylko nie wyparła tradycyjnych mediów, ale pozwoliła na nowe możliwości ich funkcjonowania z wykorzystaniem nowoczesnych technologii in- formacyjnych. Lokalne mass media, media (np. kanały telewizyjne, stacje radiowe, czaso- pisma), które obejmują swoim zasięgiem niewielki obszar geogra czny (mia- sto, region) [...]. Wspólną ich cechą jest koncentrowanie uwagi na lokalnych problemach i zagadnieniach��. Ulotki, foldery, transparenty jako istotna grupa mediów lokalnych, często wspierających działania innych mediów miejscowych w postaci radia, prasy i te- lewizji, również są wyrazem działań społeczności lokalnej, przez nich są przy- gotowywane i do nich bezpośrednio kierowane. W sposób przystępny i zazwy- czaj adekwatny do potrzeb zapraszają na przedsięwzięcia kulturalne, społeczne, obwieszczają ważne informacje z życia okolicznych mieszkańców, skupiając ich i integrując wokół spraw różnej wagi społecznej oraz organizacyjnej, animują do przeróżnego rodzaju działań. Z pomocą ogłoszeń prowadzone są kwesty w celu zdobycia środków na cele charytatywne lub publiczne��. �� M. Gierula, Znaczenie mediów lokalnych w życiu społeczności lokalnych [w:] Polskie media lo- kalne na przełomie XX i XXI wieku. Historia, teoria, zjawiska, red. J. Jarowiecki, A. Paszko, W.M. Kolasa, Kraków 2007, s. 109. �� Hasło „lokalne mass media” [w:] Aktualizacje encyklopedyczne. Suplement do Wielkiej Ilustro- wanej Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga, t. 11: Media, red. J. Skrzypczak, Poznań 1998, s. 124. �� Przykładem może być inicjatywa społeczna w 2010 roku z udziałem miejscowych mediów, dotycząca rekonstrukcji wysadzonego podczas II wojny światowej przez niemieckich sape- rów pomnika Wolności w Siedlcach, o co zabiega społeczny komitet. Odbudowa ma być uzależniona od dobrowolnych składek społeczności lokalnej. W ten sposób upamiętnione zostanie również powstanie Solidarności. Informacje zamieszczono na ulotkach i w mass mediach lokalnych (m.in. M. Mazurek, Odbudowa pomnika Wolności w Siedlcach, „Radio dla Ciebie” z dnia 16.07.2010; B. Luczewska-Matejek, Powrót Pomnika, „Tygodnik Siedlecki” 2010, nr 17; Odbudowa Pomnika Wolności, TV Siedlce z dnia 5.07.2010). A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 26 Rozdział 1. Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów Media lokalne to środki społecznego przekazu informacji ograniczonej, cho- ciaż relatywnie dużej, znajdujące się w lokalnej przestrzeni komunikacyjnej, na którą są nakierowane. Media ogólnokrajowe także mogą zawierać treści lokalne, lecz są one skierowane do odbiorcy masowego, a nie, jak media lokalne, nakiero- wane na miejscowych odbiorców. Miejscowe media tworzą dziennikarze i inne osoby, z myślą o wszelkiego typu lokalnych społecznościach. W tym kontekście media lokalne stanowią część systemu medialnego odznaczającego się przewa- gą zawartości związanej z życiem i funkcjonowaniem społeczności lokalnych. W zależności od wielkości i typu aktywności społeczności lokalnej w jej ramach tworzy się tym samym mniej lub bardziej rozwinięta sieć komunikacyjna o róż- nych zakresach i poziomach funkcjonowania. W tak rozumianym pojęciu me- diów lokalnych mieścić się mogą media regionalne, a nawet ogólnokrajowe, pod warunkiem że treści w nich zawarte wpływają na tworzenie sieci komunikacyjnej społeczności lokalnej w jej informacyjno-publicystycznym wymiarze. Należy tu jednak zaznaczyć, że trudno jednoznacznie określić granice społeczności lokal- nej, która jest podmiotem tej przestrzeni. Granice lokalnych przestrzeni komu- nikacyjnych, w tym medialnych, są płynne, przenikają się wzajemnie i należy je raczej rozpatrywać w sensie społecznym, nie zaś geografi cznym��. Kształt róż- nych przestrzeni zależy od tego, co dzieje się w regionie, państwie czy na świe- cie. Przestrzeń ta jest również ruchoma, ponieważ szczególnie lokalne serwisy internetowe dostępne są ogółowi społeczności sieciowej. Także prasa lokalna czy nagrania z programów telewizji miejscowej mogą wchodzić w obszary innych przestrzeni lokalnych, np. za sprawą przedruków czy emisji ciekawych wydarzeń lokalnych zaprezentowanych przez telewizję zaprzyjaźnioną, współpracującą z nią, w tym telewizję publiczną, o zasięgu krajowym. Karol Jakubowicz�� pod pojęciem „media środowiskowe” rozumie różnorodne formy radia środowiskowego, określanego też jako wiejskie, spółdzielcze, wolne, alternatywne, ludowe, oświatowe, czy telewizji społecznej rozwijającej się m.in. w Szwecji, na Węgrzech, w Niemczech, Holandii, Norwegii. Media te tworzone są przez spółdzielnie, organizacje studenckie, uczelnie, władze miejskie, kościoły lub związki zawodowe. Są to media właśnie tych grup; utrzymują się z datków od słuchaczy, środków publicznych, reklam czy dotacji państwowych. Co cieka- we, w niektórych krajach nadawcy korzystają z licznych udogodnień (np. zwol- nienie z opłat koncesyjnych) lub ulg. W takich państwach, jak Dania, Wielka Brytania, Niemcy czy Francja, władze tworzą fundusze, by udzielać nadawcom społecznym dotacji na pokrycie niektórych kosztów działalności lub realizacje określonych przedsięwzięć programowych. Przykłady te pokazują dobre praktyki wielu państw i samego społeczeństwa w tworzeniu takowych mediów lokalnych, przy czym te właśnie oddolne inicjatywy są wspomagane przez odgórne instancje �� M. Gierula, Znaczenie mediów lokalnych..., op. cit., s. 109–110. �� K. Jakubowicz, Polityka medialna a media elektroniczne, Warszawa 2008, s. 177–178. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 1.2. Media lokalne i ich pojmowanie 27 konkretnymi rozwiązaniami legislacyjnymi czy też udogodnieniami prawnymi. Zdaniem Ryszarda Kowalczyka, [m]edia lokalne środowiskowe są wyrazem istnienia w społeczności lokal- nej grup o szczególnych zainteresowaniach i potrzebach. To właśnie dla nich są przeznaczone media lokalne środowiskowe. Ich tematyka jest zawężona zazwyczaj do jednej problematyki, a krąg odbiorców jest stosunkowo ściśle określony. Należą do niego na przykład: dzieci, młodzież, emeryci, renciści, niepełnosprawni, miłośnicy określonej dziedziny sportu, członkowie organi- zacji pozarządowych, działacze lokalni i regionalni, wędkarze, pszczelarze, ho- dowcy zwierząt gospodarskich, swoiści przyjaciele miejscowości lub obszaru ciekawego pod względem zabytkowym, geogra cznym, kulturowym, przy- rodniczym, krajobrazowym��. Jednocześnie pod pojęciem samych mediów lokalnych, bez określnika „śro- dowiskowe”, R. Kowalczyk mieści takie media, jak: media ponadregionalne, re- gionalne, mikroregionalne oraz sublokalne, których kryterium wyodrębniającym jest zasięg rozpowszechniania��. Przez określenie mediów środowiskowych rozumie się również takie media, które mogą skupiać wokół siebie różne grupy społeczne, zróżnicowane pod względem wieku, zainteresowań i innych cech między użytkownikami. Media środowiskowe to takie, które swoje treści kierują do użytkowników zamieszkują- cych określoną przestrzeń lub/i z nią się identyfi kują, pewne środowisko społecz- no-kulturowe, jak: miasto, gmina, powiat, region. W niniejszej pracy dominuje właśnie takie rozumienie mediów środowiskowych. Media lokalne są częścią systemu medialnego, środowiska mediów, w którego skład wchodzą wszystkie tradycyjne środki komunikacji społecznej (prasa, radio, telewizja, fi lm, plakat), ale też nowe media (Internet, media telematyczne, tele- fonia komórkowa). Media lokalne tworzą podsystem mediów, w którego ramach możemy wyodrębnić następne podsystemy: (1) prasy lokalnej (PL), (2) radia lokalne- go (RL), (3) telewizji lokalnej (TL), (4) lokalnych witryn (stron) WWW, portali i wortali internetowych, czyli system lokalnej informacji elektronicznej (Lie), stanowiące razem elementy systemu mediów lokalnych. [...] Media lokalne funkcjonują w ramach czterech zasadniczych systemów, a mianowicie syste- mu społecznego, politycznego, ekonomicznego oraz kulturowego��. Media w skali mikro różnią się pod wieloma względami w odniesieniu do mediów o szerokim zakresie oddziaływania – większym niż regionalny. Media w skali mikro mają swoją specyfi kę funkcjonowania polegającą na tym, że to �� R. Kowalczyk, Media lokalne w Polsce. Podręcznik akademicki, Poznań 2009, s. 33. �� Ibidem, s. 11–12. �� Ibidem, s. 14–15. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 28 Rozdział 1. Różnorodność i bogactwo środowiska współczesnych mediów obszar działalności tych mediów znacznie wpływa na ich kształt. Mają ograni- czony zasięg oddziaływania (pomijając lokalne portale internetowe), ale dzięki temu bardziej szczegółowo, wręcz wnikliwie prezentują konkretną rzeczywistość społeczno-kulturową. Media lokalne, mimo że mają swoje wady, utożsamiane są często – w sposób dla nich krzywdzący – jedynie z informatorami, nieudol- nymi obserwatorami życia okolicznej społeczności czy przekaźnikami uzależnio- nymi jedynie od obecnie rządzących władz czy ugrupowań politycznych. Wiele mediów lokalnych jest niezależnych, alternatywnych, odmiennie zapatrujących się na zastaną rzeczywistość w zależności od realiów najbliższego otoczenia. Ich funkcjonowanie zależy od wielu czynników, np. kadry, reklamodawców, lokal- nych włodarzy, ugrupowań politycznych, ale najbardziej zależne są od swoich odbiorców. Ponieważ jest to niewielka grupa w stosunku do mediów o dużym zasięgu, muszą liczyć się z ich opiniami, uwagami, propozycjami, by w miarę swoich możliwości jak najlepiej wpisać się w potrzeby ich użytkowników. Two- rzenie się takich mediów środowiskowych, mimo że wymaga wysiłku, jest przed- sięwzięciem łatwiejszym organizacyjnie, logistycznie, sensowniejszym, ponieważ często wynika z autentycznej potrzeby rynku medialnego, wpasowania się w lukę informacyjną danego małego obszaru społeczno-kulturowego. Media środowiskowe są bardziej prawdziwe, autentyczne, ponieważ przystają do realiów funkcjonowania w konkretnym obszarze społeczno-kulturowym. Nie ma tam miejsca na fi kcję (lub jest jej zdecydowanie mniej), której z kolei pełno jest w mediach o ponadregionalnym zasięgu oddziaływania, mediach publicz- nych, globalnych, w Internecie. Fantazja i nierzeczywistość królują w fi lmach fa- bularnych, wirtualnych światach, w których fi kcyjne są postaci, zdarzenia, wręcz cała fabuła. Jean Baudrillard�� jest twórcą teorii symulakrów opartej na prze- konaniu o zaniku realnego świata pod presją mediów masowych, szczególnie nowoczesnych technologii. Realność zdarzeń wypierana jest przez wirtualność zdarzeń, jako tych ciekawszych, bardziej wymyślnych, opartych na nowinkach technicznych. Zdaniem Baudrillarda, żyjemy w epoce simulacrum, gdzie rzeczy- wistość zastępowana jest jej wyobrażeniem. Teorii simulacrum, owego wyobco- wania, opierają się bardziej media środowiskowe w skali mikro, które opisują konkretną rzeczywistość, znaną swemu odbiorcy lepiej niż rzeczywistość glo- balna, prezentowana w mediach o dużym zasięgu oddziaływania. Rzeczywistość najbliższa jest zazwyczaj bardziej „oswojona”, bardziej znana i treści prezento- wane w mediach środowiskowych łatwiej można zweryfi kować. Odbiorca me- diów w skali mikro nie zniósłby raczej powielania wizerunku mediów o szerokim zasięgu aktywności przez media lokalne. Media lokalne, zarówno w wydaniu tradycyjnym, jak i elektronicznym, odbierane przez użytkownika spoza terenu ich aktywności, będą w swoim charakterze oddziaływań zbliżone do mediów o zasięgu krajowym czy ogólnoświatowym. Weryfi kacja treści będzie znacznie �� J. Baudrillard, Symulakry i symulacja, Warszawa 2005. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 1.2. Media lokalne i ich pojmowanie 29 trudniejsza, przekazy będą tak samo ogólne, jak w mediach masowych, ogólno- dostępnych. Odbiorcy mediów środowiskowych w swojej ocenie treści kierują się jeszcze jedną cechą: sentymentalnym stosunkiem do elementów kreujących rzeczywistość im najbliższą. Przebywanie w cyberprzestrzeni wymaga nie tylko czasu, lecz często także wrażliwości, by wejść w owy świat ułudy, poddać się wrażeniu autentyczności postaci i zdarzeń. Mówi się o pojawiającym się zjawisku „samotności w sieci”, gdzie chętniej i częściej poświęcamy czas nierealnemu światu niż obcowaniu z realnymi ludźmi. Uczestniczenie w lokalnych przedsięwzięciach społeczno- -kulturalnych, edukacyjnych, pomocowych wymaga pewnego rodzaju wysiłku organizacyjnego, samozaparcia, przełamania lęków czy obaw przed kontaktem z drugim człowiekiem, podlega się ocenie, natomiast świat wirtualny wydaje się pozornie łatwiejszy, przyjaźniejszy, mniej stresujący. W rzeczywistości życie real- ne, w którym funkcjonujemy, może się stawać nieznośne, przysparzać frustracji, rozczarowań. Należałoby jednak zadać pytanie, jak to się stało, że rzeczywistość staje się w naszych oczach i odczuciach mniej przyjazna od wirtualnego życia. Podstępność przenikania świata wirtualnego do rzeczywistego zostaje zachwia- na, nieumiejętność oddzielenia owych sfer może prowadzić do poważnego ob- niżenia nastroju, a nawet głębokiej depresji. Poza tym informacja przekazywana przez media miejscowym odbiorcom jest bliższa wiedzy, którą oni posiadają na temat przestrzeni, w jakiej funkcjonują i z którą, być może, silnie się identyfi kują. Giovanni Sartori o telewizji w znaczeniu globalnym pisze następująco: [...] informacja nie jest tym samym co wiedza, informacja nie jest wiedzą w heurystycznym znaczeniu słowa. Informacja sama w sobie nie sprawia, że rozumiemy; można być poinformowanym o tysiącu spraw i nadal ich nie rozu- mieć. Prawdą więc jest powiedzenie, że informacja dostarcza tylko podstawo- wych spostrzeżeń��. Media lokalne również mogą zaledwie informować, nie dostarczając szcze- gółów, ale odwołują się do konkretnych spostrzeżeń, których odbiorca nabywa w stosunku do rzeczywistości najbliższej, w jakiej funkcjonuje. Charakter, sens i specyfi ka mediów lokalnych samoistnie odrzucają przeno- szenie schematów przekazywanych treści z mediów o zasięgu globalnym. Nie można być innym, będąc takim samym, a w przypadku mediów lokalnych w od- niesieniu do mediów globalnych można powiedzieć nawet – nie można być, bę- dąc takim samym. Gdyby tak się zaczęło dziać, media lokalne stanęłyby przed koniecznością zmiany nazwy lub zaniechania działalności. Środowisko mediów lokalnych działa trochę na zasadzie obłaskawienia swojego użytkownika w pozy- tywnym znaczeniu tego słowa, bazuje na ogromnym wyczuciu odbiorcy, ponie- waż problematyka znana jest twórcom i odbiorcom niemal jednakowo. Nawet �� G. Sartori, Homo videns. Telewizja i postmyślenie, Warszawa 2007, s. 46. A. Roguska, MEDIA GLOBALNE – MEDIA LOKALNE, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7587-972-8, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Media globalne – media lokalne
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: