Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00536 008051 20246716 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Między wierszami. Jedenaście miniatur krytycznych - ebook/pdf
Między wierszami. Jedenaście miniatur krytycznych - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 128
Wydawca: Uniwersytet Śląski Język publikacji: polski
ISBN: 978-8-3801-2727-2 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> naukowe i akademickie >> literaturoznawstwo, językoznawstwo
Porównaj ceny (książka, ebook (-17%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj
Między wierszami… to zbiór interpretacji jedenastu wierszy poetów polskich XX wieku, których tematem głównym jest zarówno problematyka śmierci i żałoby, jak i przezwyciężające lęk pragnienie odnalezienia się w nowej przestrzeni doznań. Poczucie utraty i braku pokazane jest w utworach twórców różnych pokoleń i orientacji lirycznych: Władysława Sebyły, Władysława Szlengla, Czesława Miłosza, Czesława Bednarczyka, Zofii Bohdanowiczowej, Adama Czerniawskiego, Floriana Śmiei, Stanisława Grochowiaka, Edwarda Stachury, Ryszarda Milczewskiego-Bruna. W miniaturach krytycznych autor książki stara się wydobyć wyjątkowość poetyckiego obrazu, jego idiolektalny wymiar, a także liryczność zamkniętą w formułach retorycznych. Choć wiersze wybrane do interpretacji pochodzą z różnych lat i zostały napisane przez nierzadko obcych sobie twórców, tym, co je łączy, jest świadomość, że w przemijaniu ukryty jest głęboki sens, który może uwyraźnić jedynie sztuka poezji.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Między wierszami Jedenaście miniatur krytycznych NR 3379 Marian Kisiel Między wierszami Jedenaście miniatur krytycznych Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ~ Katowice 2015 Redaktor serii: Historia Literatury Polskiej Marek Piechota Recenzent Anna Szóstak Wielu widzi we flecie tylko drzewo. Friedrich christian hebbel: Dzienniki. Wybrał i przeł. K. irzykowski. Lwów 1911, s. 95. Od autora Między wierszami to zbiór jedenastu miniatur o po­ etach i wierszach. I — między wierszami — o waż­ nych sprawach, które poeci chcą rozwiązać w swoich utworach. Raz chodzi o życie i śmierć, kiedy indziej o pamięć i zapomnienie. Zawsze — fundamentalne, nie do ominięcia — są to sprawy podmiotu, który w do­ świadczanym przez siebie świecie chciałby odrobiny pewności, że wszystko, co go dotyka, ma głębszy sens. Nie trzeba szukać daleko ani sięgać głęboko w prze­ szłość, by tych poetów i takie wiersze zauważyć. Zawsze wybieramy. Grzebiemy w wierszach, by odnaleźć ten, który jest arcydzielny albo „mówi” do nas tak, jakbyśmy byli przeznaczeni tylko dla siebie. Szukamy: znajdujemy albo nie znajdujemy. Czasami sympatia (lub empatia) do poety — dlaczego do tego, a nie innego? — pomaga nam w odnalezieniu słów, jakich jesteśmy złaknieni. Czytamy, interpretujemy. Jakże inaczej czujemy się wtedy między wierszami, z których ten jeden przemówił do nas mocnym gło­ sem. Czy ten głos usłyszeliśmy tylko my? Czy dociera on także do innych? Obcowanie z arcydziełami poezji jest trudne. Czego w nich szukamy? Idei, wyobraźni, tematu, problemu? A może jakichś złożonych relacji, których istnienie zaledwie przeczuwamy? Jak jednak zgodzić się na to, że coś jest arcydziełem, a coś innego nim nie jest? Jeżeli kontakt z arcydziełem możliwy jest na drodze ~ 7 ~ interpretacji, to jakie reguły tej interpretacji określają byt arcydzieła? A może nie ma arcydzieła, a jest tylko retorycznie uwodzicielska wykładnia charyzmatyczne­ go interpretatora? Czy musimy szukać arcydzieł? W porządku histo­ rycznoliterackiego oglądu znajdują miejsce różne byty. Wiersz chropawy wyraża niekiedy większą prawdę o świecie niż zimna tonacja wiersza idealnie skrojo­ nego. Ale oba mierzą się — talentem swoich autorów — ze światem. I dlatego powinniśmy ten głos usłyszeć, również — między wierszami. Książka moja zbiera różne głosy poetów1. Stara się je ukazać w porządku interpretacji jako indywidual­ ne, niepowtarzalne, niepodrabialne, własne, jedyne doświadczenia egzystencji. Zbiorem tym nie rządzi ani zasada identyfikacji, ani reguła wspólnoty. I jak­ kolwiek poetów tutaj czytanych łączą niejedne związki (generacyjne lub lokalne, krajowe lub emigracyjne), każdy z nich — ostatecznie — mówi w swoim imieniu i każdego z nich słucham tak, jakby ten głos był je­ dynym głosem w uniwersum wysłowienia. Łącząc się, nie łączą zatem; mówiąc, mówią w imie­ niu tego, co tylko ich. Pisał Leśmian w kontekście Bergsona: Najpierw się rozumie, zaś potem dopiero szuka się dowodów na potwierdzenie tego, co się zrozumiało… Najpierw bicie serca, a potem dopiero uczucie lęku… Nigdy na odwrót. Wyobrażenie swej własnej osoby w postawie dumnej poprzedza samo uczucie dumy… To, co się zdaje skutkiem, bywa częstokroć przyczyną. Najpierw się rozumie… Toteż zanim myśl nasza przyłapie siebie n a g o r ą c y m u c z y n k u r o z u ­ m i e n i a, jasnym jest dla nas, przynajmniej na chwilę, 1 Wykaz pierwodruków zob. w Nocie bibliograficznej, s. 111— 112. ~ 8 ~ czym jest duch, a czym materia i jaka między nimi różnica. Jeśli zaś ta chwila przedłuży się na dni, na miesiące, na lata całe, możemy wówczas powiedzieć, iż p r z e ż y w a m y t a j e m n i c ę. Każdy systemat filozoficzny jest takim przeżyciem tej lub innej tajem­ nicy, która szuka dla siebie potwierdzenia, aby zdobyć sobie prawo bytu u nas i we wszechświecie2. Jestem historykiem literatury, nie ulegam metafi­ zycznym tęsknotom ani irracjonalnym podszeptom. „Poezja — pisał Heidegger — to stanowienie bycia przez słowo”3. J e ż e l i w i ę c t a j e m n i c a, t o „u s t a n o ­ w i o n a” w s ł o w i e. „Opowieść poety jest stanowie­ niem nie tylko z tej racji, że obdarowuje w swobodny sposób, lecz także dlatego, że mocno osadza ludzkie istnienie na jego podstawie”4. Ulegam słowu, to znaczy: sprawdzam jego zna­ czenie. Pytam o to, co chce mi powiedzieć, a co ukrywa. Uwodzicielskie brzmienie staram się zderzyć z bezwzględnością ratio. Jak podejrzliwy kochanek, oczarowany wierszem, oczekuję zatem potwierdzenia („domyślenia”) swoich odczuć i myśli. Plądruję tu i tam. Węszę. Możliwie najdokładniej i zachłannie sprawdzam każdy ślad. Między wersami. Między wierszami. luty 2015 2 b. leśmian: Z rozmyślań o Bergsonie. W: idem: Dzieła wszyst- kie. [T. 2]: Szkice literackie. Zebrał i oprac. J. trznadel. Warszawa 2011, s. 13. 3 m. heidegger: Hölderlin i istota poezji. Przeł. k. michalski. W: Teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 2. Cz. 2. Wybór, rozprawa wstępna, komentarze s. skwarczyńska. Kraków 1981, s. 193. 4 Ibidem. ~ 9 ~ Nota bibliograficzna Niektóre szkice i interpretacje zamieszczone w tym  zbiorze  były  już  drukowane  wcześniej  w  tomach  zbiorowych  lub  czasopismach  —  niekiedy  pod  nieco  innymi  tytułami.  Starszą  wersję  przysposobiłem  do  nowej  postaci.  Wszystkie  prace  zostały  przejrzane,  stylistycznie  poprawione,  rozszerzone  lub  skrócone,  czasami  wzbogacone  o  przypisy.  Poniżej  podaję  ich  pierwodruki: Nie tren. O „Zmarłym” Władysława Sebyły — dotąd niedrukowany. Poróżnienie. O „Dwóch śmierciach” Władysława Szlengla.  W:  Balaghan. Mikroświaty i nanohistorie.  Red.  M.  Jochemczyk,  M.  kokoszka,  B.  mytych-ForaJter.  Katowice  2015,  75—82. Z czym się żegnamy? O „Zaśpiewie” Czesława Miłosza (minia- tura).  W:  Stolice i prowincje kultury. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Alinie Kowalczykowej.  Red.  M.  Stanisz.  Warszawa  2012,  s.  486—489. Miłosz. Żałoba.  „Nowe  Książki”  2003,  nr  4,  s.  38. Starość, samotność. O wierszu Czesława Bednarczyka.  „Śląsk”,  nr 11, s. 35, oraz w: Biblioteka „Postscriptum Polonistycznego”.  T.  1:  Interpretacje.  Red.  J.  tambor  przy  współpr.  W.  HaJduk- ‍-Gawron,  M.  Smereczniak.  Katowice  2012,  s.  47—52. Trwałość rzeczy? O Pamiątce Adama Czerniawskiego.  „Autograf”  2015,  nr  3. Spotkanie. O „Kanadzie” Zofii Bohdanowiczowej.  W:  Literatura polska w Kanadzie.  Red.  B.  Szałasta-Rogowska.  Katowice  2010,  s.  29—33. Ziemie utracone i odzyskane. O dwóch wierszach Floriana Śmiei.  W: Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria 2. Red.  B.  Szałasta-Rogowska.  Katowice  2015  [w  druku]. ~  111  ~ Ciemność i blask. O „Modlitwie” Stanisława Grochowiaka.  W:  Poezja polska. Interpretacje. Red. K. Heska-Kwaśniewicz i B. Ze- ler.  Katowice  2000,  s.  431—435. Jak zrobić wiersz? O „Literacie” Ryszarda Milczewskiego-Bruna.  V:  Žánry živé, mrtvé, revitalizované.  Red.  L.  Pavera.  Opava  2006,  s.  72—78. Wędrówka, los. O jednej piosence Edwarda Stachury. Miniatura. W:  Góry i wędrowanie. Prace ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Stępniowi.  Red.  J.  Pacuła.  Bielsko-Biała  2013,  s.  188—191. Indeks osobowy* Andres  Zbigniew    76 Badinter  Elisabeth    27 Baranowska  Małgorzata    14 Bednarczyk  Czesław    47,  48,  50,  51,  111 Bereza  Henryk    106 Bergson  Henri    8,  9 Białoszewski  Miron    107 Bieńczyk  Marek    74 Błoński Jan    29, 30, 34, 41, 75 Bodegård  Anders    45 Bohdanowiczowa  Zofia    61— 67,  85,  111 Borowski  Tadeusz    24 B.M.F.  zob.  Mytych-Forajter  Beata Brudnicki  Jan  Zdzisław  100,  101 Chwin  Stefan    42 Cioran  Émile    38,  74 Cudak  Romuald    47 Czapliński  Przemysław    69— 72,  75,  79 Czechowicz  Józef    12,  13,  18,  19 Czempka  Maria    97 Czerniawska  Maria  z  Ty nic- kich    57 Czerniawski  111 Adam    53—59,  Dante  Alighieri    12 Daume  Doreen    45 Dąbrowski  Jan  Henryk    26 Di  Nola  Allfonso  M.    34 Edelman  Marek    28 Fedecki  Ziemowit    106 Fert  Józef    18 Fiut  Aleksander    30,  34—37,  41,  42,  53,  75 Foucault  Michel    54—56 Franaszek  Andrzej    41 Franz  Marie-Louise  von    80 Galis  Adam    18 Gierymski  Aleksander    90 Gombrowicz  Witold    74 Gomulicki  Juliusz  Wiktor    27 Grajewski  Wincenty    38 Grochowiak  Stanisław    87— 93,  112 Hajduk-Gawron  Wioletta    111   *  W  indeksie  pominięto  Bibliografię. ~  119  ~ Hass  Robert    45 Hebbel  Friedrich  Christian    5 Heidegger  Martin    9 Herbert  Zbigniew    81 Heska-Kwaśniewicz  Krystyna  112 Hölderlin  Friedrich    9 Husserl  Edmund    56,  59 Irzykowski  Karol    5 Jakubowska-Ożóg  Alicja    77 Janion  Maria    26,  27,  29 Jarzębski  Jerzy    29 Jaspers  Karl    14,  15,  62,  65 Jaworski  Stanisław    38,  98 Kisiel  Joanna    14 Kisiel Marian    19, 42, 55, 62— 65,  76,  86,  91,  99 Kita  Małgorzata    97 Kłak  Tadeusz    18,  19 Kłosiński  Krzysztof    41 Kochanowski  Jan    93 Kochowski  Wespazjan    89,  90 Komendant  Tadeusz    55 Kornecka  Jolanta    34 Kossak-Szczucka  Zofia    70 Kowalczykowa  Alina    16,  33,  111 Kryszak  Janusz    72,  73,  74 Krzyżanowski  Julian    26,  75 Kubiak  Zygmunt    41 Kundera  Milan    74 Kwiatkowski Jerzy    88, 89, 90 Labuda  Aleksander    38 Lechoń  Jan    12 Legeżyńska  Anna    42 Lejeune  Philippe    38 Lelewel  Joachim    26 Leśmian  Bolesław    8,  9,  37 Liebert  Jerzy    88—90 Linde  Samuel  Bogumił    55 Lubas-Bartoszyńska Regina  38 Łoś  Ewa    18 Łotman  Jurij  M.    50 Łukasiewicz  Jacek    75,  76,  81 Maciejewska  Irena    22,  28 Makowiecki  Andrzej  Zdzisław  12 Markiewicz  Zygmunt    70 M.C.  zob.  Czerniawska  Maria  z  Tynickich Meriggi  Bruno    16 Michalski  Krzysztof    9 Mickiewicz  Adam    26,  74,  75 Milczewski-Bruno  Ryszard  95—103,  112 Miłosz  Czesław    29,  30,  33— 39,  41—45,  67,  75,  80,  111 M.K.  zob.  Kisiel  Marian Mytych-Forajter  Beata    92—93 Naglerowa  Heminia    16 Nawarecki  Aleksander    21 Norwid  Cyprian  Kamil    90 Nowicki  Krzysztof    95 Olejniczak  Józef    42 Olszańska  Maria  W.    34 Owczarek  Wojciech    80 Ożóg  Zenon    77 Pacuła  Jarosław    112 Panas  Władysław    23—25,  28,  31 Pascal  Blaise    62 Pavera  Libor    112 Pawelec  Dariusz    16,  79 Peiper  Tadeusz    98 Picon  Gaëtan    15,  65 ~  120  ~ Piłsudski  Józef    12 Piotrowiak  Jan    14,  15 Pluta  Jerzy    99 Płoszewski  Leon    15,  26,  75 Potocki  Stanisław  Kostka    55,  57 Przewłocki  Grzegorz    27 Przyboś  Julian    93 Pytasz  Marek    48,  76 Roitman  Anatol    45 Romanowski  Mieczysław    26,  27 Różewicz  Tadeusz    48—51 Rudiuk  Maria  Magdalena    76,  77 Rutkowski Krzysztof    106, 107 Sebyła  Władysław    11—20 Sienkiewicz  Henryk    70 Skriabin  Aleksandr  N.    12 Skwarczyńska  Stefania    9 Smagacz  Henryk    80 Smereczniak  Małgorzata    111 Soliński  Jacek    99 Sosnowski  Roman    34 Stabro  Stanisław    92 Stachura  Edward    105—109,  112 Stala  Marian    30,  34,  41,  75 Stanisz  Marek    111 Stańczuk  Magdalena    23 Stępień  Tomasz    105,  112 Surma-Gawłowska Monika    34 Szałasta-Rogowska Bożena   61,  111 Szlengel  Władysław    21—31,  111 Szymanowski  Karol    12,  16,  17,  20 Szymański Wiesław Paweł    13,  14 Śliwiak  Tadeusz    82—84 Ślósarska  Joanna    42 Śmieja  Florian    69—86,  111 Święch  Jerzy    18 Tambor  Jolanta    111 Terlecki  Tymon    70 Tomasik  Tomasz    27 Trznadel  Jacek    9 Tuwim  Julian    16,  27 Węgrzyniak  Anna    11 Winckelmann  Johann  Joachim  55 Winkelman zob. Winckelmann  Johann  Joachim Wittlin  Józef    27,  28 Wolski  Jan    76 Woźniak  Monika    34 Wyka  Kazimierz    12,  13,  88— 90,  92 Wyspiański  Stanisław    15,  16 Zagajewski  Adam    80—82,  84 Zaleski  Marek    41,  42 Zeler  Bogdan    112 Żernicki  Janusz    97,  98,  101,  102 Szatkowski  Jerzy    95 Szczepaniak Czesław Mirosław  Żuk  Grzegorz    18 95 Marian Kisiel Reading between the lines Eleven critical miniatures S u m m a r y Między wierszami… [“Reading between the lines”] is a collec­ tion of the interpretations of eleven poems by 20th­century Polish poets whose main theme is associated both with the problems of death and grief, as well as the desire, which overcomes fear, to find one’s way in the new area of experience. A feeling of loss and deprivation is presented in the works of writers who represent various generations and lyrical orientations: Władysław Sebyła, Władysław Szlengel, Czesław Miłosz, Czesław Bednarczyk, Zofia Bohdanowiczowa, Adam Czerniawski, Florian Śmieja, Stanisław Grochowiak, Edward Stachura and Ryszard Milczewski­Bruno. In his critical miniatures the author of the book attempts to bring out the uniqueness of the poetic image, its idiolectal dimension, as well as the lyricalness contained in the rhetorical formulae. Although the poems which were chosen for interpretation have different chronologies and were written by writers who were frequently alien to one another, the thing that they do share is the awareness that in the transitoriness of things there lurks a profound sense, which may be brought into focus only by the art of poetry. Марьян Кисель Между строк Одиннадцать критических миниатюр Р е з ю м е Между строк… — это сборник интерпретации одиннад- цати стихотворений польских поэтов ХХ века, главной темой которых является как проблематика смерти и траура, так и побеждающее страх стремление найти себя в новом про- странстве переживаний. Чувство потери и нехватки показы- вается в произведениях творцов разных поколений и лириче- ской ориентации: Владислава Себулы, Владислава Шленгеля, Чеслава Милоша, Чеслава Беднарчика, Зофьи Богданович, Адама Чернявского, Флориана Шмеи, Станислава Гроховяка, Эдварда Стахуры, Рышарда Мильчевского-Бруно. В критиче- ских миниатюрах автор книги старается выявить исключи- тельность поэтического образа, его идиолектическое измере- ние, а также лиризм, замкнутый в риторических формулах. Несмотря на то, что выбранные для интерпретации стихот- ворения были написаны в разные годы и нередко чуждыми себе людьми, тем, что их объединяет, является осознание того, что в бренности кроется глубокий смысл, который может вы- разительно передать только поэтическое искусство. Spis treści Od autora . . . . . . . . . . . . . . . 7 Nie tren. O Zmarłym Władysława Sebyły . . . . 11 Poróżnienie. O Dwóch śmierciach Władysława Szlengla 21 Z czym się żegnamy? O Zaśpiewie Czesława Miłosza 33 Żałoba. O Orfeuszu i Eurydyce Czesława Miłosza . . 41 Starość, samotność. O wierszu Czesława Bednarczyka 47 Trwałość rzeczy? O wierszu Pamiątka Adama Czer­ niawskiego . . . . . . . . . . . . . . 53 Spotkanie. O Kanadzie Zofii Bohdanowiczowej . . 61 „Utracone” i „odzyskane”. O dwóch wierszach Floriana Śmiei . . . . . . . . . . . . . . . 69 Ciemność i blask. O Modlitwie Stanisława Grocho­ wiaka . . . . . . . . . . . . . . . 87 Jak zrobić wiersz? O Literacie Ryszarda Milczewskie­ go­Bruna . . . . . . . . . . . . . . 95 Wędrówka, los. O piosence Edwarda Stachury . . . 105 Nota bibliograficzna . . . . . . . . . . . 111 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . 113 Indeks osobowy . . . . . . . . . . . . . 119 Summary . . . . . . . . . . . . . . . 123 Резюме . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Redaktor Małgorzata Pogłódek Fotografia na okładce Maciej Tramer Projektant okładki Paulina Dubiel Redaktor techniczy Barbara Arenhövel Korektor Jadwiga Gaździcka Łamanie Edward Wilk Copyright © 2015 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-8012-726-5 (wersja drukowana) ISBN 978-83-8012-727-2 (wersja elektroniczna) Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 8,0. Ark. wyd. 5,0. Papier Alto 90 g, 1.5 vol. Cena 20 zł (+ VAT) Druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek Spółka Jawna, ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Między wierszami. Jedenaście miniatur krytycznych
Autor:
Sklep
Format
Cena
Ebookpoint.pl Ebookpoint.pl
ebook/pdf
17,33 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: