Umowa o pracę to podstawowy dokument towarzyszący zatrudnianiu pracowników. Zapisy niektórych postanowień umowy, jak np. miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie, czas pracy, mogą budzić liczne wątpliwości, gdy pracodawca:
wprowadza elastyczny sposób zatrudnienia pracownika,
wysyła pracownika do pracy za granicę,
wypłaca wynagrodzenie w innej walucie.
W publikacji znajduje się gotowy wzór umowy o pracę wraz z propozycjami jej modyfikacji, w zawiązku z nietypowymi warunkami zatrudnienia pracownika.
Publikacja omawia także wszystkie obowiązki pracodawcy związane z przyjmowaniem do pracy nowych pracowników m.in.:
jakich danych osobowych można domagać się od pracowników, a jakich od kandydatów do pracy,
jakie dokumenty należy przekazać pracownikowi przed podjęciem pracy,
gdzie dokonać zgłoszenia zatrudnienia nowego pracownika.
Darmowy fragment publikacji:
Nawiązanie stosunku pracy
Jak sformułować umowę o pracę?
wydanie 1.
ISBN 83-7387-964-1
Autor: Przemysław Ciszek
Redakcja: Małgorzata Budzich
© Wydawnictwo C.H. Beck
ul. Gen. Zajączka 9, 01-518 Warszawa
tel. (022) 33 77 600
fax (022) 33 77 601
Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck
ul. Gen. Zajączka 9, 01-518 Warszawa
Rady zawarte w niniejszej publikacji wyrażają punkt widzenia Autorów
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Spis treści
I. Stosunek pracy ...............................................................................................................
II. Strony stosunku pracy .................................................................................................
1. Pracodawca .................................................................................................................
a) Pracodawca – osoba prawna ...........................................................................
b) Pracodawca – jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości
prawnej ...................................................................................................................
c) Pracodawca – osoba fizyczna ..........................................................................
2. Pracownik ....................................................................................................................
a) Uwagi ogólne ........................................................................................................
b) Pracownik – współmałżonek ...........................................................................
c) Pracownik – wspólnik spółki ............................................................................
d) Zdolność do bycia pracownikiem ...................................................................
III. Przyjęcie pracownika do pracy ................................................................................
1. Zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu ...........
2. Obowiązek złożenia dokumentów przez kandydata do pracy .................
3. Sprawdzenie niekaralności pracownika ............................................................
4. Wstępne badania lekarskie .....................................................................................
5. Zapoznanie pracownika z regulaminem pracy oraz informacjami
dotyczącymi tajemnicy .............................................................................................
6. Zapoznanie pracownika z przepisami i zasadami dotyczącymi bhp .......
7. Zawiadomienie komornika ....................................................................................
IV. Obowiązki pracodawcy względem innych podmiotów ..............................
V. Umowa o pracę ...............................................................................................................
1. Rodzaje umów o pracę .............................................................................................
a) Umowa na czas nieokreślony ..........................................................................
b) Umowa na czas określony .................................................................................
c) Umowa na czas zastępstwa ...............................................................................
d) Umowa o pracę na czas wykonania określonej pracy .............................
e) Umowa na okres próbny ....................................................................................
2. Sposoby i formy zawierania umów ......................................................................
a) Nawiązanie stosunku pracy w sposób dorozumiany ...............................
b) Forma zawarcia umowy .....................................................................................
3. Treść umowy o pracę .................................................................................................
a) Strony umowy ........................................................................................................
b) Rodzaj umowy .......................................................................................................
c) Rodzaj umówionej pracy ....................................................................................
d) Ustalanie zakresu czynności pracownika .....................................................
e) Miejsce wykonywania pracy .............................................................................
f) Termin rozpoczęcia pracy ...................................................................................
g) Wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy .....................................
h) Wymiar czasu pracy ............................................................................................
i) Inne warunki zatrudnienia .................................................................................
j) Niepełny wymiar czasu pracy ............................................................................
4. Inne podstawy nawiązania stosunku pracy .....................................................
a) Powołanie ...............................................................................................................
b) Mianowanie ...........................................................................................................
c) Wybór .......................................................................................................................
d) Spółdzielcza umowa o pracę ...........................................................................
5. Umowa o pracę – wzór ............................................................................................
VI. Podstawy prawne .........................................................................................................
2
2
2
3
4
5
5
5
5
6
6
7
7
8
9
10
10
11
11
11
12
12
12
12
14
15
15
16
16
17
18
19
20
21
22
24
27
28
30
31
33
34
34
35
36
36
37
38
II. Strony stosunku pracy
Podpisanie umowy o pracę jest najczęstszym sposobem nawiązania stosunku pracy
pomiędzy pracodawcą i osobą zainteresowaną pracą u niego. Mimo, że sporządze-
nie tego dokumentu jest zdecydowanie najważniejszą z czynności, jakie wiążą się
z przyjęciem do pracy nowego pracownika, pracodawcy muszą pamiętać, że oprócz
tego muszą dopełnić szeregu innych równie istotnych obowiązków wskazanych
w przepisach prawa pracy.
Równie ważne jest odpowiednie sformułowanie umów o pracę i innych dokumen-
tów związanych z zatrudnieniem. Niewłaściwe stosowanie przepisów obowiązu-
jących w tym zakresie może narazić pracodawcę na niedogodności związane np.
ze sporem sądowym. To pracodawca musi najczęściej udowodnić, że pracownik
korzystał z pewnych świadczeń lub że w zakładzie pracy przestrzegane są obowią-
zujące przepisy prawa. Podstawowym dokumentem stwierdzającym istnienie lub
brak pewnych przywilejów lub obowiązków jest właśnie dobrze napisana umowa
o pracę.
I. Stosunek pracy
Stosunek pracy nawiązuje się, gdy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy
określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu
i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania
pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 KP).
W ramach stosunku pracy pracodawca może wydawać pracownikowi polecenia co
do czasu, sposobu i miejsca wykonywania pracy, a w razie potrzeby pracodawca
może wymagać od pracownika pracy w godzinach nadliczbowych, a w przypadku
uzasadnionych potrzeb – świadczenia czasowo innego rodzaju pracy niż określony
w umowie. Z uwagi jednak na rosnące koszty zatrudnienia pracowniczego i trudno-
ści z rozwiązaniem umowy o pracę, w ostatnich latach rozpowszechnia się tendencja
do rezygnacji z takiej formy zatrudniania i zastępowanie umów o pracę umowami
cywilnoprawnymi, które charakteryzuje swoboda wyboru sposobu wykonywania
pracy oraz niezależność wykonawcy od zlecającego pracę.
II. Strony stosunku pracy
1. Pracodawca
Pracodawcą jest każdy podmiot zatrudniający pracowników, bez względu na jego
status prawny, a więc zarówno jednostka organizacyjna mająca osobowość prawną
(osoba prawna), jak i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,
a także osoba fizyczna (art. 3 KP). Pracodawcami są zarówno podmioty zatrudnia-
jące pracowników, które prowadzą działalność gospodarczą, jak i zatrudniające pra-
cowników w celach niezarobkowych.
4
www.e-kadry.com.pl
1. Pracodawca
Pracodawcą będzie także każda osoba prawna, bez względu na jej formę prawną
(spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielnia, przedsię-
biorstwo państwowe, urząd państwowy, szpital), oraz jednostka organizacyjna nie
posiadająca osobowości prawnej, która jest uprawniona do samodzielnego zatrud-
niania pracowników, tj. do nawiązywania i rozwiązywania z nimi stosunków pracy
(uchwała SN z 16.11.1977 r., sygn. akt I PZP 47/77, OSPiKA 1979, Nr 7–8, poz. 125).
Jednakże pracodawcą nie jest Skarb Państwa. Pracodawcą jest natomiast jednostka
organizacyjna posiadająca osobowość prawną, a będąca własnością Skarbu Państwa,
która zatrudnia pracowników.
Jak określić pracodawcę w strukturach wielozakładowych?
Skoro podstawowym kryterium decydującym o zdolności bycia pracodawcą jest za-
trudnianie we własnym imieniu, w konsekwencji w strukturach wielozakładowych
może pojawić się większa liczba pracodawców. Aby uniknąć problemów, jakie wy-
nikają z braku jednoznacznego określenia, kto jest pracodawcą, należy w aktach
wewnętrznych jednostki (np. statut, regulamin organizacyjny) zawrzeć informację,
na jakim szczeblu mamy do czynienia z pracodawcą w rozumieniu art. 3 KP. Akty
te powinny więc wyraźnie stanowić, czy poszczególne jednostki organizacyjne są
pracodawcami, czy też nie.
Zatrudnianie pracowników przez oddziały firmy
„Centrala” firmy znajduje się w Warszawie, a jej oddziały w Gdańsku, Poznaniu,
Szczecinie i Krakowie. W takiej sytuacji może pojawić się wątpliwość, czy pracodawcą
dla pracownika zatrudnionego w jednym z oddziałów, np. w Krakowie, jest „centrala”
w Warszawie, czy oddział w Krakowie. Odpowiedź na pytanie, czy jednostki
organizacyjne mają kompetencję do samodzielnego zatrudniania pracowników, czy
też zawierają umowy o pracę na podstawie udzielonego im upoważnienia, zależy
od tego, czy poszczególne oddziały są upoważnione do zawierania umów o pracę
jedynie w imieniu „centrali”, czy zatrudniają pracowników we własnym imieniu.
Jeżeli zatrudniają one pracowników na podstawie upoważnienia, to należy uznać,
że pracodawcą jest „centrala” w Warszawie. Jeżeli natomiast oddziały zatrudniają
pracowników we własnym imieniu, to znaczy, że są one pracodawcami.
Pracodawcą jest każda osoba fizyczna, która zatrudnia choćby jednego pracownika.
Również do takiego stosunku pracy mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
Do czynności z zakresu prawa pracy należą m.in.: zawieranie i rozwiązywanie umów
o pracę, nakładanie kar porządkowych, udzielanie urlopów, ustalanie wysokości
wynagrodzeń.
a) Pracodawca – osoba prawna
Jeżeli pracodawca będący osobą prawną posiada wieloosobowy organ zarządzający,
to czynności z zakresu prawa pracy mogą być dokonywane zarówno przez ten organ
zgodnie z zasadą tzw. reprezentacji łącznej, jak i – z mocy art. 31 KP – jednoosobowo
przez wyznaczoną osobę fizyczną.
www.e-kadry.com.pl
5
Pobierz darmowy fragment (pdf)
