21 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa z 11 maja 2017 r. ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (poz. 1089; dalej „ustawa”). Kończy to ponad półtoraroczne prace nad tym aktem w Polsce (pierwsze założenia do ustawy upubliczniono w sierpniu 2015 r. po nich kolejne, a następnie – już w 2016 r. – wydano 5 wersji projektu ustawy). Tym samym 20 czerwca 2017 r przestałą obowiązywać dotychczasowa ustawa, tj. z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym.
Jakie są najważniejsze zmian, co te zmiany oznaczają dla zawodu biegłych rewidentów oraz dla podmiotów podlegających badaniu – znajdziecie Państwo w niniejszej publikacji.
Darmowy fragment publikacji:
poleca
e-book
Nowa ustawa
o biegłych rewideNtach,
firmach audytorskich
oraz
Nadzorze publiczNym
stan prawny sierpień 2017
Maciej Chorostkowski
-
-
8
2
5
7
8
8
5
6
3
8
8
7
9
-
-
2
SPIS TREŚCI
Nowa ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich
oraz nadzorze publicznym .................................................................................................... 3
1.1. Nowe definicje ................................................................................................................... 4
1.2. Postępowanie kwalifikacyjne .......................................................................................... 7
1.3. Biegli rewidenci .................................................................................................................
1.3.1. Zawód biegłego rewidenta ...........................................................................................
1.3.2. Obligatoryjne doskonalenie zawodowe .....................................................................
1.3.3. Skreślenie biegłego rewidenta z rejestru ...................................................................
1.3.4. Zatrudnianie audytorów przez badanych przez nich klientów ................................
1.3.5. Postępowanie dyscyplinarne .......................................................................................
1.3.6. Rotacja biegłych rewidentów .......................................................................................
1.3.7. Kary dyscyplinarne ........................................................................................................
1.4. Firmy audytorskie ............................................................................................................
1.4.1. Kontrola ...........................................................................................................................
1.4.2. Podwykonawstwo .........................................................................................................
1.4.3. Ocena systemu wewnętrznej kontroli jakości ..........................................................
1.4.4. Ubezpieczenie OC .........................................................................................................
1.4.5. Wpisy na liście biegłych rewidentów .........................................................................
1.4.6. Organizacja firmy audytorskiej ....................................................................................
1.4.7. Dokumentacja rewizyjna ...............................................................................................
1.4.8. Zasady bezstronności i niezależności ........................................................................
1.4.9. Wynagrodzenie biegłego rewidenta ...........................................................................
1.4.10. Opinia i raport ..............................................................................................................
1.4.11. Rotacja firm audytorskich ..........................................................................................
1.4.12. Usługi zabronione ........................................................................................................
1.4.13. Odpowiedzialność firm audytorskich .......................................................................
1.5. Pozostałe zmiany ..............................................................................................................
1.6. Podsumowanie .................................................................................................................
10
10
12
13
14
15
16
16
17
17
21
21
23
24
26
28
29
32
33
36
36
39
43
47
sierpień 2018
IFK Nowa uSTawa o bIEgłyCh REwIdENTaCh, fIRmaCh
audyToRSkICh oRaz NadzoRzE PublICzNym
3
Nowa ustawa o biegłych rewidentach,
firmach audytorskich oraz nadzorze
publicznym
21 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa z 11 maja 2017 r. o biegłych rewiden-
tach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (poz. 1089; dalej „ustawa”).
Kończy to ponad półtoraroczne prace nad tym aktem w Polsce (pierwsze założe-
nia do ustawy upubliczniono w sierpniu 2015 r., po nich kolejne, a następnie – już
w 2016 r. – wydano 5 wersji projektu ustawy). Tym samym 20 czerwca 2017 r.
przestała obowiązywać dotychczasowa ustawa z 7 maja 2009 r. o biegłych rewi-
dentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań
finansowych oraz o nadzorze publicznym (dalej „stara ustawa”).
Ustawa wdraża do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy 2006/43/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocz-
nych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, zmieniającej
dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG oraz uchylającej dyrektywę Rady 84/253/EWG
(z późn. zm.) (dalej „dyrektywa”) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawo-
zdań finansowych jednostek interesu publicznego (dalej „rozporządzenie”). Ustawa zawiera
przepisy, które umożliwiają stosowanie rozporządzenia, a także stanowią wykonanie opcji
– dla krajów członkowskich – które są w nim zawarte.
Na pierwszy rzut oka nowy akt prawny odróżnia od poprzedniego znacząco zwiększona
objętość (302 artykuły), a także większy stopień skomplikowania (m.in. poprzez fakt, że czy-
telnik musi mieć świadomość również tych kwestii, które częściowo lub całkowicie pominięto
w ustawie, ale jednocześnie wskazano w rozporządzeniu, czyli również obowiązują w polskim
porządku prawnym). Dodatkowo należy mieć na względzie fakt, że w okresie od 17 czerwca
2016 r. (data wejście w życie rozporządzenia) do 21 czerwca 2017 r. (wejście w życie usta-
wy) rozporządzenie już obowiązywało, a więc pojawiły się określone obowiązki wynikające
z niego np. dla podmiotów oferujących usługi audytorskie.
Autor przedstawia w nim najbardziej istotne kwestie, jakie porusza ustawa, grupując je
tematycznie, a następnie starając się odzwierciedlić kolejność odpowiadającą kolejności
kwestii regulowanych przez ten akt prawny, z pominięciem jednak regulacji kształtujących
szczegółowe funkcjonowanie Komisji Nadzoru Audytowego (dalej „KNA”).
Ustawa określa zasady:
uzyskiwania uprawnień do wykonywania zawodu biegłego rewidenta i wykonywania tego
zawodu;
organizacji samorządu zawodowego biegłych rewidentów;
działalności firm audytorskich, w tym ich organizacji, oraz odpowiedzialności za narusze-
nie przepisów prawa;
przeprowadzania badań oraz świadczenia usług na rzecz badanej jednostki;
sierpień 2018
IFK 4
Nowa uSTawa o bIEgłyCh REwIdENTaCh, fIRmaCh
audyToRSkICh oRaz NadzoRzE PublICzNym
sprawowania nadzoru publicznego nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi,
samorządem zawodowym biegłych rewidentów oraz jednostkami zainteresowania pub-
licznego (dalej „JZP”);
wykonywania czynności rewizji finansowej, w tym w JZP;
tworzenia i działania komitetów audytu w JZP;
odpowiedzialności dyscyplinarnej biegłych rewidentów,
współpracy międzynarodowej organu nadzoru publicznego, w szczególności z innymi
organami nadzoru publicznego z państw Unii Europejskiej1 (dalej również „UE”) i państw
trzecich.
1.1. Nowe definicje
Wśród znaczących zmian w zakresie słownictwa warto wskazać, że ustawa zmienia
nazwę samorządu z Krajowej Izby Biegłych Rewidentów (KIBR) na Polską Izbę Biegłych
Rewidentów (PIBR). Zmiana stanowi uwzględnienie postulatów samorządu w tym wzglę-
dzie, który argumentował, że KIBR był jedynym instytutem biegłych rewidentów na świe-
cie, który nie wskazywał w swojej nazwie kraju pochodzenia, co znacząco utrudniało
promowanie dobrego imienia Polski i profesjonalizmu biegłych rewidentów przez przed-
stawicieli samorządu uczestniczących w międzynarodowych spotkaniach, konferencjach
i kongresach.
Wśród ważnych zmian w kwestii nazewnictwa należy również zauważyć, że dotychczaso-
we podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych stały się firmami audytorskimi
(art. 3 ust. 3 ustawy).
Wśród definicji wprowadzanych przez ustawę na uwagę zasługują również następujące
kwestie:
ustawodawca odszedł od sformułowania usług poświadczających (wchodziły w zakres
czynności rewizji finansowej w definicji zawartej w starej ustawie) na rzecz usług atesta-
cyjnych, przez które należy rozumieć usługi mające na celu uwiarygodnienie w wysokim
lub umiarkowanym stopniu zagadnień obejmujących w szczególności informacje finanso-
we i niefinansowe, systemy, procesy, a także aspekty zachowań lub postaw określonych
podmiotów, w oparciu o dowody uzyskane w trakcie przeprowadzenia odpowiednich pro-
cedur, stanowiące podstawę wydawanej, zgodnie z przyjętymi kryteriami, oceny zagad-
nień będących przedmiotem tych usług, zamieszczonej w sprawozdaniu z wykonanej
usługi;
wprowadzono definicję usług pokrewnych, przez które rozumie się usługi polegające na
przeprowadzeniu uzgodnionych procedur, wykonywanych w oparciu o uzgodniony cel,
zakres prac i sposób ich wykonania, których opis i wynik są przedstawione w raporcie
z wykonania usługi, lub usługi kompilacji informacji finansowych, których celem jest wyko-
rzystanie wiedzy z zakresu rachunkowości do zebrania, sklasyfikowania i podsumowania
informacji finansowych;
1
Warto wiedzieć, że do krajów UE dla celów ustawy zalicza się również Islandię, Norwegię i Liechtenstein,
które formalnie nie należą do UE (art. 2 pkt 25 ustawy).
sierpień 2018
IFK Nowa uSTawa o bIEgłyCh REwIdENTaCh, fIRmaCh
audyToRSkICh oRaz NadzoRzE PublICzNym
5
zdefiniowano na nowo pojęcie czynności rewizji finansowej, przez które należy rozumieć
usługi atestacyjne obejmujące badania, a także przeglądy sprawozdań finansowych i inne
usługi atestacyjne określone przepisami prawa, zastrzeżone dla biegłego rewidenta;
sformułowano pojęcie tzw. dużej jednostki, przez którą należy rozumieć jednostkę, która
na koniec danego roku obrotowego oraz na koniec roku obrotowego poprzedzającego
dany rok obrotowy przekroczyła co najmniej dwie z następujących trzech wielkości:
– 85 mln zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
– 170 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok
obrotowy,
– 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Ponadto zdefiniowano na nowo pojęcie kluczowego biegłego rewidenta, przez którego
należy rozumieć:
w przypadku badania sprawozdania finansowego – biegłego rewidenta wyznaczonego
przez firmę audytorską jako w głównym stopniu odpowiedzialnego za przeprowadzenie
danego badania w imieniu firmy audytorskiej lub
w przypadku badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej
– biegłego rewidenta wyznaczonego przez firmę audytorską jako w głównym stopniu
odpowiedzialnego za przeprowadzenie badania skonsolidowanego sprawozdania finan-
sowego grupy kapitałowej w imieniu firmy audytorskiej na poziomie jednostki dominującej
danej grupy kapitałowej oraz biegłego rewidenta wyznaczonego jako w głównym stopniu
odpowiedzialnego za przeprowadzenie badania skonsolidowanego sprawozdania finan-
sowego grupy kapitałowej na poziomie istotnych jednostek zależnych objętych skonsoli-
dowanym sprawozdaniem finansowym danej grupy kapitałowej, lub
biegłego rewidenta podpisującego sprawozdanie z badania.
Określono też pojęcia:
zespołu wykonującego badanie2, przez który rozumie się wszystkie osoby zaangażowane
w przeprowadzanie badania, w szczególności biegłych rewidentów, osoby przeprowadza-
jące kontrolę jakości wykonania zlecenia, kadrę kierowniczą wyższego szczebla oraz osoby
odbywające aplikację, uczestniczących w przeprowadzanym badaniu, a także zatrudnianych
przez firmę audytorską ekspertów oraz inne osoby wykonujące, w ramach danego badania,
czynności na zlecenie lub pod kontrolą biegłego rewidenta lub firmy audytorskiej;
międzynarodowych standardów badania, przez które rozumie się Międzynarodowe
Standardy Badania oraz inne powiązane standardy wydane przez Międzynarodową
Federację Księgowych (dalej „IFAC”) za pośrednictwem Rady Międzynarodowych
Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych (dalej „IAASB”) w zakresie, w jakim
odnoszą się one do badań;
międzynarodowych standardów kontroli jakości, przez które rozumie się Międzynarodowe
Standardy Kontroli Jakości oraz inne powiązane standardy wydane przez IFAC za pośred-
nictwem IAASB w zakresie, w jakim odnoszą się one do kontroli jakości;
2
Potocznie nazywany również zespołem rewizyjnym.
sierpień 2018
IFK
Pobierz darmowy fragment (pdf)
