Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00019 002537 22772658 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Oddziaływanie polityki fiskalnej na wahania koniunktury w Polsce - ebook/pdf
Oddziaływanie polityki fiskalnej na wahania koniunktury w Polsce - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 214
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-7969-237-8 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> biznes >> ekonomia
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Na świecie następuje drastyczne przewartościowanie ugruntowanych w przeszłości ocen dotyczących polityki fiskalnej. Część krajów wysoko rozwiniętych zaangażowała się w radykalne programy keynesistowskiego stymulowania gospodarki, o skali jeszcze kilka lat temu zupełnie niewyobrażalnej. W takiej sytuacji szczególnie ciekawe stają się badania dotyczące polityki fiskalnej prowadzonej przez Polskę.

Głównym celem badawczym było oszacowanie siły podażowego oraz popytowego oddziaływania polityki fiskalnej na wahania koniunktury w Polsce. Podjęta analiza dotyczy skutków polityki fiskalnej w ramach cyklu koniunkturalnego. Nie uwzględnia efektów długookresowych, w tym możliwego wpływu polityki fiskalnej na kształtowanie się postępu technicznego.

W publikacji poddano weryfikacji następujące hipotezy, dotyczące oddziaływania polityki fiskalnej w polskiej gospodarce:

1) wydatki rządowe silniej wpływają na wahania PKB niż zmiany stóp podatkowych;

2) popytowe oddziaływanie wydatków rządowych na fluktuacje PKB jest silniejsze niż ich oddziaływanie podażowe;

3) zmiany stóp podatkowych wpływają na kształtowanie się fluktuacji produkcji w większym stopniu poprzez efekty podażowe niż popytowe;

 

4) prowadzona w Polsce polityka fiskalna ma charakter antycykliczny.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

PiotrKrajewski–KatedraFunkcjonowaniaGospodarki,InstytutEkonomii Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 41/43 RECENZENT Witold M. Orłowski REDAKTORWYDAWNICTWA UŁ Elżbieta Marciszewska-Kowalczyk SKŁADI ŁAMANIE ESUS – Agnieszka Buszewska PROJEKT OKŁADKI Barbara Grzejszczak © Copyright by Uniwersytet Łódzki, Łódź2013 Wydane przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego WydanieI�6036/2013 ISBN (wersja drukowana) 978-83-7525-778-6 ISBN (ebook) 978-83-7969-237-8 Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego tel�(42)6655863,faks(42)6655862 90-131 Łódź, ul. Lindleya8 www�wydawnictwo�uni�lodz�pl e-mail:ksiegarnia@uni�lodz�pl Spis treści Wstęp����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 1. Mechanizmy podażowego oddziaływania polityki fiskalnej na gospodarkę w mode- lach realnego cyklu koniunkturalnego������������������������������������������������������������������������������ Wprowadzenie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 1�1� Ogólnacharakterystykamodelirealnegocyklukoniunkturalnego������������������������������ 1�2� Teoretyczneimplikacjewprowadzeniapolitykifiskalnejdomodelurealnegocyklu koniunkturalnego��������������������������������������������������������������������������������������������������������� 1�3� Wpływstochastycznychzmianwydatkówrządowych������������������������������������������������� 1�4� Oddziaływaniedeterministycznychzmianwpolitycefiskalnej����������������������������������� 1�5� Analizaniezryczałtowanychpodatkównakładanychnaczynnikiprodukcji��������������� Podsumowanie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 2. Popytowe efekty polityki fiskalnej na gruncie nowej ekonomii keynesistowskiej�������� Wprowadzenie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 2�1� Ogólnacharakterystykamodelinowejekonomiikeynesistowskiej����������������������������� 2�2� Politykafiskalnaprzywystępowaniusztywnościnominalnychcen���������������������������� 2�3� Oddziaływaniewydatkówrządowychwwarunkachsztywnościnominalnychpłac��� 2�4� Politykafiskalnaprzywystępowaniuprzyzwyczajeńkonsumpcyjnych���������������������� 2�5� Implikacjewystępowaniagospodarstwniericardiańskich�������������������������������������������� Podsumowanie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 3. Ocena podażowych skutków szoków fiskalnych na podstawie modelu realnego cyklu koniunkturalnego dla gospodarki polskiej����������������������������������������������������������������������� Wprowadzenie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 3�1� Założeniaiparametrymodelu�������������������������������������������������������������������������������������� 3�2� Podażoweefektyzwiększeniawydatkówrządowych�������������������������������������������������� 3�3� Skutkizmianstóppodatkowych����������������������������������������������������������������������������������� 3�4� Oddziaływanie wydatków rządowych finansowanych podatkami zależnymi od dochodu������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ Podsumowanie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4. Oddziaływanie wydatków rządowych i podatków na wahania koniunktury w Polsce w świetle modelu nowokeynesistowskiego������������������������������������������������������������������������ Wprowadzenie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4�1� Założeniamodelu���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4�2� Metodaiwynikiestymacjiparametrów������������������������������������������������������������������������ 4�3� Skutkizwiększeniawydatkówrządowychwsytuacjiwystępowaniasztywnościnomi- nalnych������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4�4� Oddziaływanieszokówdotyczącychpodatkówniezryczałtowanych�������������������������� 5 11 11 12 18 31 35 44 50 53 53 55 60 65 69 73 80 83 83 84 90 98 104 106 109 109 110 125 131 138 3 4�5� Wpływwydatkówrządowychfinansowanychpodatkamizależnymioddochodu���� Podsumowanie�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 5. Wpływ aktywnej i pasywnej polityki fiskalnej na przebieg cyklu koniunkturalnego w gospodarce polskiej������������������������������������������������������������������������������������������������������� Wprowadzenie�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 5�1� Ogólnacharakterystykaaktywnejipasywnejpolitykifiskalnej��������������������������������� 5�2� Metodywyodrębnianiadeficytustrukturalnegoicyklicznego����������������������������������� 5�3� Komponentycyklicznedochodóworazwydatkówpublicznych�������������������������������� 5�4� WpływaktywnejpolitykifiskalnejnaprzebiegfluktuacjigospodarczychwPolsce���� 5�5� Skutecznośćautomatycznychstabilizatorówimetodyjejzwiększenia��������������������� Podsumowanie�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Zakończenie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Literatura ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Spis symboli ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Od redakcji ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 141 144 147 147 148 152 156 170 177 182 185 191 207 213 Wstęp Politykafiskalnastanowi,obokmonetarnej,jednozdwóchpodstawowych narzędzimakroekonomicznegooddziaływaniapaństwanagospodarkę�Wokresie kryzysufinansowego,któryrozpocząłsięw2007roku,zwiększaniewydatków rządowych stało się w wielu krajach jednym z głównych instrumentów pobu- dzaniagospodarki�Ekspansywnapolitykafiskalnamanaceluprzedewszystkim stymulowanieagregatowegopopytu�Jednocześniejednakzwiększaniewydatków rządowych lub obniżanie podatków, nawet w krótkim okresie, wywiera także skutkipodażowe�Implikacjedotyczącewpływupolitykifiskalnejnafluktuacje gospodarczesąprzytymwobydwuprzypadkachodmienne� Opierającsięnatradycyjnympodejściukeynesowskim,czyliprzyjmując,że wzrostagregatowegopopytuumożliwianapotykającymnabarierępopytufirmom zwiększyćprodukcję,otrzymujesię,żespowodowanyekspansywnąpolitykąfi- skalnąwyższypoziomagregatowegopopytuprzekładasięnawzrostProduktu KrajowegoBrutto�Wefekcienastępujezwiększeniezatrudnienia,dochodówdo dyspozycji i konsumpcji, a poprzez efekt mnożnikowy również dalszy wzrost konsumpcji� Natomiast zgodnie z podejściem podażowym, stosowanym m�in� wmodelachrealnegocyklukoniunkturalnego,wydatkirządowewpływająnaza- chowaniegospodarstwdomowychgłówniepoprzezefektmajątkowy,powodując wzrostzatrudnieniaiprodukcji,ajednocześniespadekkonsumpcji�Kierunekod- działywaniawzrostuwydatkówrządowychnakonsumpcjęjestwięcwmodelach podażowychodmiennyniżwtradycyjnympodejściukeynesowskim� OdczasówWielkiegoKryzysudoobecnegokryzysufinansowegonaciskkła- dzionynapopytoweipodażoweefektypolitykifiskalnejulegałznacznymzmia- nom�DoświadczeniawyniesionezWielkiegoKryzysuzlat30�ubiegłegowieku przyczyniłysiędotego,żeekonomiścizaczęlipostrzegaćpolitykęfiskalnąjakona- rzędziestymulowaniaagregatowegopopytu�PozapoczątkowanymprzezKeynesa długotrwałymokresiekoncentracjinapopytowychskutkachpolitykifiskalnej,od lat70�i80�ubiegłegowieku,zaczętopodkreślaćpodażowemechanizmyoddziały- waniawydatkówrządowychipodatkównagospodarkę�PodkoniecXXw�,wraz z dynamicznym rozwojem nowej ekonomii keynesistowskiej1, nastąpił renesans 1 WpracyzaWojtyną(2010)stosowanejesttłumaczenie„nowaekonomiakeynesistowska”� Wartojednocześniezaznaczyć,żewliteraturzekrajowejużywanejestrównieżokreślenie„nowa ekonomiakeynesowska”� 5 badańnadpopytowymiefektamipolitykifiskalnej�Wostatnichlatach,zewzględu naistotneznaczeniepolitykifiskalnejjakonarzędziawalkizkryzysem,nasiliłosię zainteresowanieocenąefektywnościoddziaływaniawydatkówrządowychipodat- kównaagregatowypopytiprzebiegfluktuacjigospodarczych� Mechanizmpopytowegooddziaływaniapolitykifiskalnejjestzupełnieod- mienny niż w przypadku oddziaływania podażowego� Każdy z nich wywiera równieżinneskutkimakroekonomiczne�Azatemoszacowaniepopytowegoipo- dażowegooddziaływaniawydatkówrządowychorazpodatkównawahaniako- niunkturystanowiistotnywarunekokreśleniaoptymalnejwdanychwarunkach politykifiskalnej� Zbadanie,wjakisposóbpolitykafiskalnaoddziałujenafluktuacjegospodar- czewPolscejestprzytymwobecnychczasachszczególnieuzasadnione�Odsiły wpływuwydatkówrządowychipodatkównawahaniakoniunkturyuzależniona jestefektywnośćpolitykifiskalnejjakonarzędziastymulowaniagospodarkiwokre- siekryzysugospodarczegonaświecie�Równieżwdłuższejperspektywie,wkontek- ścieplanowanegopełnegouczestnictwaPolskiwUniiGospodarczejiWalutowej, oszacowaniesiłyoddziaływaniapolitykifiskalnejnawahaniagospodarczenabie- ra rosnącego znaczenia�W strefie euro polityka pieniężna Europejskiego Banku CentralnegoodpowiadabowiemjedynienaszokiwystępującewskalicałejUnii, natomiastnapoziomieposzczególnychkrajówprowadzenieantycyklicznejpolityki makroekonomicznejspoczywanainstrumentachfiskalnych� Zpowyższychwzględówgłównycelpracystanowioszacowaniesiłypoda- żowegoorazpopytowegooddziaływaniapolitykifiskalnejnawahaniakoniunktu- rywPolsce�Podjętawpracyanalizadotyczyskutkówpolitykifiskalnejwramach cyklukoniunkturalnego2�Nieuwzględniajejefektówdługookresowych,wtym możliwegowpływupolitykifiskalnejnakształtowaniesiępostęputechnicznego� Wpracypoddanoweryfikacjinastępującehipotezygłówne,dotycząceod- działywaniapolitykifiskalnejwpolskiejgospodarce: 1)wydatkirządowesilniejwpływająnawahaniaPKBniżzmianystóppo- datkowych; 2)popytoweoddziaływaniewydatkówrządowychnafluktuacjePKBjestsil- niejszeniżichoddziaływaniepodażowe; 3)zmianystóppodatkowychwpływająnakształtowaniesięfluktuacjipro- dukcjiwwiększymstopniupoprzezefektypodażoweniżpopytowe; 4)prowadzonawPolscepolitykafiskalnamacharakterantycykliczny� 2 Choćistniejewielerożnychsposobówdefiniowania,pomiaruimodelowaniacyklikoniunk- turalnych(por�np�Goodwin,1967;Milo,2000,2005),toobecniezazwyczajanalizujesięmakro- ekonomicznecyklekoniunkturalnerozumianejakotrwająceodokołosześciudotrzydziestudwóch kwartałów wahania aktywności gospodarczej, w której wyróżnia się występowanie dwóch faz: ożywieniagospodarczegoorazrecesji(por�np�Baxter,King,1995;Christiano,Fitzgerald,1999; Harding,Pagan,1999;Skrzypczyński,2006,2010)�Wanalogicznysposóbdefiniowanyjestcykl koniunkturalnywniniejszejpracy� 6 Poniżejprzedstawionoprzesłanki,którymikierowanosięprzyprzyjmowaniu hipotezbadawczych� Zszerokorozpowszechnionegopodejściapopytowegonieuwzględniającego mechanizmówmikroekonomicznychwynika,żewydatkirządoweoddziałująna gospodarkęmocniejniżzmianyopodatkowania,którewpływająnaagregatowy popytjedyniepośrednio,poprzezdochóddodyspozycji�Ztegowzględuprzyjęto hipotezęorelatywniesilniejszymwpływiewydatkówrządowychnafluktuacje gospodarcze�Jednocześniezbadanowtensposób,czyuwzględnienierównieżpo- dażowychmechanizmówoddziaływaniapolitykifiskalnejnawahaniakoniunktu- ryzmieniawnioskiwynikającezpodejściapopytowego� Wprzypadkustóppodatkowych,odmiennieniżdlawydatkówrządowych, przyjętohipotezę,żeichoddziaływaniepodażowejestsilniejszeniżpopytowe� Wynikatoznastępującychprzesłanek�Popierwsze,jakwskazanopowyżej,po- datkioddziałująnaagregatowypopytjedyniepośrednio,podczasgdywydatki rządowe stanowią składnik agregatowego popytu, bezpośrednio wpływając na jegowysokość�Podrugie,stopypodatkoweoddziałująnawielkościkrańcowe, takiejakkrańcowyproduktpracyikapitału,które,jakwskazująmodeleteore- tyczne,wywierająistotnypodażowywpływnadecyzjegospodarstwdomowych iprzedsiębiorstw� Zgodniezfunkcjąstabilizacyjnąpolitykafiskalnapowinnaograniczaćwaha- niakoniunktury�Weryfikująchipotezędotyczącąantycyklicznościzbadano,czy prowadzonawPolscepolitykafiskalnaprzyczyniłasiędozmniejszeniafluktuacji gospodarczych� Wpracy,opróczhipotezgłównych,postawionezostałynastępującehipotezy pomocnicze,dotycząceoddziaływaniapolitykifiskalnejnapolskągospodarkę: 1)zwiększenieopodatkowaniakapitałuwywierawiększypodażowywpływ naPKBniżwzrostpodatkównakładanychnadochodyzpracy; 2)wydatkirządowesubstytucyjnewzględemkonsumpcjiprywatnejwmniej- szymstopniuprzyczyniająsiędostymulowaniaaktywnościgospodarczejniżwy- datkirządoweniebędącesubstytutamikonsumpcjiprywatnej; 3)aktywna polityka fiskalna przyczyniła się do relatywnie dobrej sytuacji gospodarczejwPolscewokresiekryzysugospodarczegonaświecie; 4)automatycznestabilizatorykoniunkturywwiększymstopniuwpływająna wygładzeniewahańkoniunkturywgospodarcepolskiejniżaktywnapolitykafi- skalna� Hipotezypoddanoweryfikacji,wykorzystującanalizyteoretyczneorazem- piryczne oparte na danych dotyczących gospodarki polskiej z lat 1995–2010� Badania przeprowadzono na gruncie modelu realnego cyklu koniunkturalnego orazmodelunowokeynesistowskiego,stanowiącychrozwinięciamodeliHansena (1985)orazSmetsaiWoutersa(2003)�Modeletezaliczanesądogrupydyna- micznych, stochastycznych modeli równowagi ogólnej (Dynamic Stochastic General Equilibrium,DSGE),które,jakwskazująm�in�CanovaiPaustian(2010), 7 sąobecniegłównąmetodąprowadzeniaanalizdotyczącychwahańkoniunktury� Zaletą modelowania gospodarki przy wykorzystaniu tego typu modeli jest ich oparcie na podstawach mikroekonomicznych, czyli na decyzjach optymaliza- cyjnych poszczególnych gospodarstw domowych i przedsiębiorstw3�W Polsce badania wykorzystujące metodologię dynamicznych, stochastycznych modeli równowagiogólnejskoncentrowanesągłównienapolitycepieniężnej,zaliczyć donichmożnam�in�opracowaniaKolasy(2008),Kolocha(2008),Gradzewicza iMakarskiego(2009),Baranowskiego(2011)czyKuchty(2012)�Wpracachtych analizydotyczącepolitykifiskalnejniesąprowadzone,bądźteżstanowiąjedynie niewielkidodatekdoanalizpoświęconychpolitycepieniężnej�Spośródpolskich badań,opartychnametodologiimodeliDSGE,jedyniepracaBukowskiegoiin� (2005)jestpoświęconagłówniepolitycefiskalnej�Politykafiskalnajesttamjed- nakanalizowana,odmiennieniżwniniejszejpracy,nienapodstawiedanychdla gospodarkipolskiej,leczwoparciuoparametrycharakterystycznedlagospodarki amerykańskiejorazstrefyeuro� Podłożeteoretyczneprowadzonychwpracyanalizdotyczącychpodażowych mechanizmów oddziaływania polityki fiskalnej na wahania koniunktury stano- witeoriarealnegocyklukoniunkturalnego�Teoriata,podobniejakmonetaryzm oraz nowa ekonomia klasyczna, podkreśla znaczenie czynników podażowych, ajednocześniemaspośródnichnajsilniejszefundamentymikroekonomiczne� Natomiastefektypopytowepolitykifiskalnejzbadanonagruncienowejekono- miikeynesistowskiej,kierującsięanalogicznymiprzesłankami,jakwprzypad- kuanalizyefektówpodażowych�Nowaekonomiakeynesistowskawwiększym bowiemstopniuniżortodoksyjnykeynesizmopierasięnapodstawachmikro- ekonomicznych4� Pracaskładasięzpięciurozdziałów�Wpierwszymrozdziale,napodstawie modeli realnego cyklu koniunkturalnego, teoretycznej analizie poddany został podażowywpływpolitykifiskalnejnagospodarkę�Rozdziałrozpoczynasięod przedstawieniaogólnejcharakterystykimodelirealnegocyklukoniunkturalnego, 3 Zastosowanewpracymodelecechująsięwysokimstopniemsformalizowania,typowymdla dynamicznych, stochastycznych modeli równowagi ogólnej� Zasadność zmatematyzowania tzw� „ekonomiigłównegonurtu”jestobecnieprzedmiotemburzliwejdyskusjiwPolsceinaświecie (por�np�Wojtyna,2008;Krugman,2009;Kwaśnicki,2012;Małecki-Tepicht,2012;Wilkin,2012)� JakstwierdzaKrugman(2009)„ekonomiazeszłanamanowce,ponieważekonomiściwybraliźle rozumianepięknoformalnychmodeli,zamiastoddaćsięposzukiwaniuprawdy”(tłumaczenieza: Hardt,2012,s�35)�Abyniepopełnićtegobłędu,wpracymodelezastosowanojedyniejakoniezbęd- nenarzędzie,aniesąonecelemsamymwsobie�Majązazadanieuporządkowaćiułatwićanalizę orazwtymstopniu,wjakimtomożliwe,pamiętającoichograniczeniach,umożliwićwyciągnięcie wnioskówodnoszącychsiędorealnejgospodarki� 4 Jak wskazujeWojtyna (2000) istnieje wiele kryteriów wyodrębniania szkół makroekono- micznych� Przedstawiony podział opiera się na klasyfikacji Snowdona, Vane’a i Wynarczyka (1998)�Wartozaznaczyć,żewyodrębniająonijeszczedwa,alternatywnewstosunkudo„ekonomii głównegonurtu”,podejścia–szkołępostkeynesowskąorazaustriacką� 8 wktórychprzyjmujesię,żekształtowaniesięagregatowegopopytuniewpływana sferęrealną,coumożliwiawyodrębnieniepodażowegowpływuwydatkówrządo- wychipodatkównagospodarkę�Wramachanalizypodażowychefektówpolityki fiskalnejwpierwszejkolejnościprzedstawionoteoretyczneimplikacjewprowa- dzeniapolitykifiskalnejdomodelirealnegocyklukoniunkturalnego�Następnie zaprezentowanyzostałwpływstochastycznychzmianwwydatkachrządowych na odwzorowanie przez model zależności makroekonomicznych� W dalszych częściach rozdziału zbadano skutki przejściowego oraz trwałego zwiększenia wydatkówrządowychipodatków,atakżebardziejszczegółowoprzedstawiono podażoweoddziaływanienagospodarkępodatkównakładanychnaposzczególne czynnikiprodukcji� Zgodniezpodejściemkeynesistowskimpolitykafiskalnaoddziałujenago- spodarkęprzedewszystkimpoprzezkształtowanieagregatowegopopytu�Ztego względudrugirozdziałpracypoświęconyjestanalizieefektówpolitykifiskalnej wwarunkachwystępowaniasztywnościnominalnychcenorazpłac�Rozdziałroz- poczynasięprzedstawieniemogólnejcharakterystykiopartychnapostawachmi- kroekonomicznychmodeliuwzględniającychpopytoweefektypolitykifiskalnej, tj�modelinowejekonomiikeynesistowskiej,określanychrównieżjakomodele nowejsyntezyneoklasycznej�Stanowiąonesyntezęneoklasycznejmetodologii dynamicznych,stochastycznychmodelirównowagiogólnejzkeynesistowskim założeniem,dotyczącymkrótkookresowychsztywnościnominalnychwgospo- darce�Wrozdzialeukazanezostałooddziaływaniewydatkówrządowychipo- datkówwwarunkachsztywnościnominalnychcenipłac,atakżewsytuacjiwy- stępowaniaprzyzwyczajeńkonsumpcyjnychorazgospodarstwniericardiańskich� Wrozdzialetrzecim,napodstawieanalizyteoretycznejzawartejwpierw- szym rozdziale, zbadane zostało podażowe oddziaływanie polityki fiskalnej wPolscenakształtowaniesięprodukcjiipozostałychpodstawowychzmiennych makroekonomicznych�Podażoweefektypolitykifiskalnejoszacowanowoparciu omodelrealnegocyklukoniunkturalnegozniepodzielnąpracą,któryrozszerzono ozałożeniadotyczącepolitykifiskalnej5�Rozdziałrozpoczynasięprzedstawie- niemzałożeńorazparametrówmodelu,oszacowanychnapodstawiedanychdla gospodarkipolskiej�Następniezaprezentowanodynamikęmodeluorazomówio- nomakroekonomiczneskutkizwiększeniawydatkówrządowychfinansowanych 5 Wyodrębnienieefektówpodażowychjestrównieżmożliwenagrunciemodelinowejeko- nomiikeynesistowskiej,poprzezzałożeniezerowychwartościparametrówokreślającychwystępo- waniesztywnościnominalnych�Zastosowaniemodelurealnegocyklukoniunkturalnegomajednak następującezaletyzpunktuwidzeniaanalizyskutkówpodażowych�Popierwsze,założeniadoty- czącestronypodażowejsąwnichbardziejrozbudowaneniżwmodelachnowejekonomiikeyne- sistowskiej�Podrugie,wmodelachnowejekonomiikeynesistowskiej,zewzględunaichbardziej skomplikowanąstrukturę,dostosowanądoanalizypopytowej,interpretacjauzyskanychwyników dotyczącychefektówpodażowychjestmniejczytelnaniżwprzypadkuwynikówotrzymanychna podstawiemodelurealnegocyklukoniunkturalnego� 9 deficytembudżetowymlubzryczałtowanymipodatkami,tj�podatkaminieuzależ- nionymioddochodu�Wdalszejkolejnościpoddanoanaliziewpływzmianstóp podatkowych�Wkońcowejczęścirozdziałuzamieszczonowynikisymulacjido- tyczącychpodażowychskutkówzwiększeniawydatkówrządowychfinansowa- nychwyższymipodatkamidochodowymi� Rozdział czwarty zawiera analizę empiryczną dotyczącą wpływu polityki fiskalnejnawahaniakoniunkturywwarunkachwystępowaniasztywnościnomi- nalnych,awięcprzyuwzględnieniuefektówpopytowych�Podstawęteoretycz- nąprzeprowadzonejanalizystanowiąmodelenowejekonomiikeynesistowskiej, omówionewrozdzialedrugim�Wpierwszejkolejnościprzedstawionozałożenia modeluorazzaprezentowanowynikiestymacjiparametrów�Parametrymodelu wyznaczononapodstawiedanychkwartalnychdlagospodarkipolskiej,przywy- korzystaniuestymacjibayesowskiej�Następniepokazanowynikającezanalizo- wanegomodeluskutkizmianwydatkówrządowychorazstóppodatkowych� Politykę fiskalną podzielić można na polityką aktywną oraz pasywną, tj� wynikającązwystępowaniaautomatycznychstabilizatorówkoniunktury�Każda znichmaodmiennycharakterorazprzyczynywystępowania�Ztegowzględu w ostatnim, piątym rozdziale pracy, zbadano oddziaływanie polityki fiskalnej naprzebiegfluktuacjigospodarczychwPolscewrozbiciunaaktywnąpolitykę fiskalnąorazautomatycznestabilizatorykoniunktury�Wramachdekompozycji deficytusektorafinansówpublicznychnakomponentstrukturalnyorazkompo- nentcykliczny,związanyzwystępowaniemautomatycznychstabilizatorów,osza- cowanolukęproduktowąorazelastycznościposzczególnychkategoriibudżeto- wychwzględemPKB�Następnie,opierającsięnaprzeprowadzonychszacunkach dotyczącychoddziaływaniawydatkówrządowychipodatkównaPKBukazano, wjakisposóbaktywnaorazpasywnapolitykafiskalnaprzyczyniłasiędoniwelo- waniawahańkoniunkturywgospodarcepolskiej�Końcowaczęśćpracyzawiera podsumowanieorazwnioskizprzeprowadzonychanaliz� 10 1. Mechanizmy podażowego oddziaływania polityki fiskalnej na gospodarkę w modelach realnego cyklu koniunkturalnego Wprowadzenie Niniejszyrozdziałzawierateoretycznąanalizęefektówpodażowychpolityki fiskalnej�Podłożeteoretycznedoanalizypodażowegooddziaływaniapolitykifi- skalnejnafluktuacjegospodarczestanowiąmodelerealnegocyklukoniunktural- nego(Real Business Cycle,RBC)� WzapoczątkowanychprzezKydlandaiPrescotta(1982)modelachrealnego cyklukoniunkturalnegozakładasię,żewahaniagospodarczeniewynikajązodchy- leńprodukcjiodpoziomupotencjalnego,leczzdecyzjioptymalizacyjnychgospo- darstwdomowych(por�Plosser,1989;McCandless,2008)�Szokitechnologiczne, lubinneźródłazaburzeń,niepowodująwięcpowstawaniabezrobocia,mimoże poprzez międzyokresową substytucję czasu wolnego generują wahania poziomu zatrudnienia(por�np�Hansen,Wright,1992;Snowdon,Vane,Wynarczyk,1998)� Płaceicenysądoskonaleelastyczneinatychmiastdostosowująsiędopoziomu równoważącegorynek(por�Stadler,1994;Jarociński,1997;Ljungqvist,Sargent, 2004)�Wrezultacienasferęrealnąoddziałujejedyniepodażowastronagospodar- ki, co umożliwia wyodrębnienie podażowych efektów zmian polityki fiskalnej� WpierwszychmodelachRBC(modeleKydlandaiPrescotta,1982;Hansena,1985) zakładano, że jedyne źródło szoków stanowią zmiany technologiczne� Modele RBCzostałyrozszerzoneopolitykęfiskalnąnaprzełomielat80�i90�XXw�(m�in� modeleAschauera1988;ChristianoiEichenbauma1992;BaxteriKinga,1993; McGrattan, 1994)� W ramach analizy wpływu polityki fiskalnej na gospodarkę wmodelachRBCbadasięprzedewszystkimoddziaływanieprzejściowejitrwałej zmianywydatkówrządowychorazniezryczałtowanychpodatków1� WmodelachRBCwpływwydatkówrządowychnazachowaniegospodarstw domowych dokonuje się głównie poprzez efekt majątkowy�Wzrost wydatków rządowychpowodujenegatywnyefektmajątkowy,któryprzekładasięnawzrost podaży pracy i produkcji, a ograniczenie konsumpcji i stawki płac (por� np� BaxteriKing,1993;Ljungqvist,Sargent,2004)�Zkoleiniezryczałtowanepodat- kinagrunciemodeliRBCoddziałująnagospodarkępoprzezwpływnawielkości 1 Tj�podatkówoddziałującychnadecyzjegospodarstwdomowych,uzależnionychnp�odpo- ziomudochodu� 11 krańcowe–poziomkrańcowegoproduktukapitałupoopodatkowaniuorazkrań- cowegoproduktupracypoopodatkowaniu� Układrozdziałupierwszegojestnastępujący:rozpoczynasięodprzedstawienia ogólnejcharakterystykistandardowegomodeluRBC,tj�modeluuwzględniającego występowanie jedynie szoków technologicznych� Stanowi on punkt odniesienia wstosunkudoanalizwpływupolitykifiskalnejnagospodarkęwbardziejrozbudo- wanychmodelach,uwzględniającychwpływwydatkówrządowychorazpodatków� Następniezaprezentowanezostałyteoretyczneimplikacjewprowadzeniapolityki fiskalnejdomodelirealnegocyklukoniunkturalnego�Wdalszejkolejnościanali- ziezostałypoddanepodażoweefektystochastycznychideterministycznychzmian wpolitycefiskalnej�Wkońcowejczęścirozdziałuprzedstawionooddziaływaniena gospodarkępodatkównakładanychnaposzczególneczynnikiprodukcji� 1.1. Ogólna charakterystyka modeli realnego cyklu koniunkturalnego Modelerealnegocyklukoniunkturalnegozapoczątkowałpionierskiartykuł KydlandaiPrescotta(1982)�KydlandiPrescottoparlianalizęwahańkoniunktury nabadaniuoddziaływanianagospodarkęszokówtechnologicznychprzyjmując, żezmianytechnologicznewpływająnietylkonadługookresowąścieżkęPKB,ale równieżnawahaniacykliczne2�Podażoweszokitechnologicznemającecharakter stochastycznychimpulsów,poprzezmechanizmywzmacniającepowodujądługo- trwałeodchyleniaprodukcjiorazpozostałychzmiennychmakroekonomicznych od poziomu ustalonego (steady-state) (por� McCandless, 2008)� Jednocześnie wmodeluKydlandaiPrescotta,atakżepóźniejszychmodelachRBC,zakłada siędoskonaleelastycznecenyipłace,copowoduje,żeagregatowypopytnieod- działujenafluktuacjeprodukcjiiumożliwiawyodrębnieniewpływuczynników podażowych�WmodelachRBCprzyjmujesięponadto,żepodmiotygospodar- czeposiadająpełnąinformacjęidziałająracjonalnie,aPKBrównasięprodukcji potencjalnej�Fluktuacjeaktywnościgospodarczejwynikajązreakcjimaksyma- lizującychużytecznośćgospodarstwdomowychnazmieniającesięwarunkigo- spodarcze(por�Plosser1989;Ljungqvist,Sargent,2004)�Wynikastąd,żenawet wdoskonaleefektywnejgospodarcejestmiejscenawahaniakoniunkturalne(por� Grabek,Kłos,Koloch,2010)� ModeleRBCstanowiłydiametralnązmianęwpodejściudomakroekonomii, •efektywnośćwykorzystaniazasobówwwarunkachwystępowaniafluktu- wskazującna(por�Gali,2008): acjigospodarczych, 2 Szerzej na temat znaczenia pracy Kydlanda i Prescotta (1982) por� The Royal Swedish AcademyofSciences(2004)� 12 •kluczoweznaczenieszokówtechnologicznychwgenerowaniuwahańko- niunktury, •brakwpływuczynnikówmonetarnychnaprzebiegfluktuacjigospodarczych3� Do podstawowych zalet modelu RBC zalicza się ich oparcie na mikropod- stawach�WrezultaciesąoneodpornenakrytykęLucasa(1976)inieopierająsię nalicznycharbitralnychrestrykcjach,którewpływająnawynikiotrzymywanena podstawiemodelimakroekonometrycznychdużejskali(por�Sims,1980)�Zdrugiej jednakstronykwestionowanejestzakładanewmodelachRBCznaczenieszoków technologicznychorazbrakwpływupolitykimonetarnej(por�np�Snowdon,Vane, Wynarczyk,1998;Fischer,2006)�Badaniaempirycznezreguływskazująbowiem, żeszokitechnologiczneniestanowiąkluczowegoczynnikagenerującegofluktuacje gospodarcze(por�Christiano,Eichenbaum,Vigfusson,2003;Gali,Rabanal,2004; Fischer,2006),apolitykamonetarnaoddziałujenaprzebiegwahańkoniunktury (pornp�Friedman,Schwartz,1963;Christiano,Eichenbaum,Evans,1998)� JednozpierwszychrozwinięćmodeluKydlandaiPrescottastanowiłmodel Hansena(1985)�HansenwprowadziłdomodeliRBCzałożenieoniepodzielnej pracy, czyli założenie, że poszczególne osoby mogą albo pracować określoną ilośćczasu,alboniepracowaćwogóle(por�Kuchta,Piłat,2010)�ModelHansena stanowiobokmodeluKydlandaiPrescottajedenzdwóchpodstawowychmode- lirealnegocyklukoniunkturalnego,zarazemzapismodeluprzedstawionyprzez Hansenajestbardziej„współczesny”iczęściejwykorzystywanywpóźniejszych modelach RBC� Jednocześnie model Hansena w większym stopniu niż model KydlandaiPrescottaumożliwiaidentyfikacjęprzyczynwystępowaniafluktuacji (por�McCandless,2008)�Ztegowzględuprzedstawionaponiżejcharakterystyka standardowegomodeluRBCopierasięnamodeluHansena(1985)� W standardowym modelu RBC zakłada się, że gospodarstwa domowe są homogeniczneipodejmujątakiedecyzjedotyczącepoziomukonsumpcjiicza- suwolnego,abymaksymalizowaćwartośćoczekiwanąsumyzdyskontowanych użytecznościkonsumpcjiiczasuwolnego,tj�funkcjępostaci: t β hcu , ( t t )    ,  (1) t = 0 E–operatorwartościoczekiwanej, β–subiektywnyczynnikdyskontowy, u(ct ,ht)–funkcjaużytecznościchwilowejgospodarstwadomowegowokre- = ∑∞ EU    gdzie: siet(ut)4, 3 Wartoprzytymzaznaczyć,żemodeleRBCposiadająwielewariantów(por�np�Hansen, Wright,1992),którezewzględunaodmiennośćzałożeńcechująsięinnymiwłasnościamiekono- micznymi�Wszczególności,wniektórychmodelachRBCwskazywanonawystępowaniewpływu czynnikówmonetarnychnasferęrealnąnawetwwarunkachdoskonaleelastycznychcenipłac(por� Cooley,Hansen,1989)� 4 Wdalszejczęścipracysymbolezsubskryptemtoznaczająwartośćdanejzmiennejwokresiet� 13 tc – konsumpcja, th – czas wolny. jest ceniona w mniejszym stopniu niż obecna, a więc Przyszła użyteczność ct –konsumpcja, ht –czaswolny� Funkcja użyteczności u jest niezmienna w czasie, ma dodatnie pierwsze )1,0( Przyszłaużytecznośćjestcenionawmniejszymstopniuniżobecna,awięc pochodne cząstkowe względem konsumpcji i czasu wolnego, a zarazem ujemną drugą )1,0(∈β (0,1)�Funkcjaużytecznościujestniezmiennawczasie,madodatniepierwsze pochodnecząstkowewzględemkonsumpcjiiczasuwolnego,azarazemujemną 0 ,  pochodną cząstkową względem konsumpcji: 2 u ∂ t , drugąpochodnącząstkowąwzględemkonsumpcji: t 2 c ∂ warunki funkcją użyteczności jest funkcja postaci: Spełniającąww�warunkifunkcjąużytecznościjestfunkcjapostaci: 9. Spełniającą ww. 0 u ∂ t , h ∂ t , 0 u ∂ t c ∂ u  t 2 c  0 t u  t h  0 t u  c  0 � 2 t t t ) ) ) ` t t , t c t )  )  , t 0 0  (ln , , lH − lH  hAV ( t (2) hcu (2) ( , t 5. gdzieA oznacza miarę wagi przypisywanejczasowiwolnemu,A 0, ′ thV ( 10. W modelu  thV gdzie A oznacza miarę wagi przypisywanej czasowi wolnemu, A 0, ( WmodeluzniepodzielnąpracąfunkcjaV,określającawpływczasuwolnegona użyteczność,przyjmujepostać(por�Hansen,1985;Kuchta,Piłat,2010)6: z niepodzielną pracą funkcja V, określająca wpływ czasu wolnego na użyteczność, przyjmuje postać (por. Hansen, 1985; Kuchta, Piłat, 2010): 11 lV =)( t gdzie: lV ) ( H–dostępnyzasóbczasuogółem, lt –podażpracy7� Firmy są homogeniczne, działają w warunkach konkurencji doskonałej imaksymalizujązyski�WstandardowymmodeluRBCprzyjmujesięfunkcjępro- dukcjiCobba-Douglasaostałychefektachskali: 10 Inny przykład często stosowanej w modelach RBC funkcji użyteczności stanowi funkcja określająca z (4) 1 θθ − lkzy lke , , funkcja postaci: gospodarstwo domowe cechujące się stałą względną awersją do t t t t t 1    c A hc gdzie:  hcu t t , (  yt –produkcja, t 1    kt–kapitał8, stanowi odwrotność międzyokresowej elastyczności substytucji konsumpcji (por. np. Bukowski i in., 2005; Dejong, Dave, 2007). ryzyka, czyli 0c hcu ( , t ) t     9 Gdzie , gdzie u  t (3) (3) , )  ) . . t c ( t = t 11 W przypadku niepodzielnej pracy gospodarstwa domowe wybierają prawdopodobieństwo podjęcia pracy, a następnie losowo jest określane czy dane gospodarstwo pracuje, czy pozostaje bez pracy. Ponieważ 5 Inny przykład często stosowanej w modelach RBC funkcji użyteczności stanowi funkcja wszystkie gospodarstwa są identyczne, wybierają takie same prawdopodobieństwo podjęcia pracy, jednak wynik określającagospodarstwodomowecechującesięstałąwzględnąawersjądoryzyka,czylifunkcja losowania będzie odmienny dla poszczególnych gospodarstw. postaci: hcu ( , t t ) = A hc t t 1 − σ c         1 − σ c , 0 cσ ,(por�np�Dejong,Dave,2007)� 15 6 Wprzypadkuniepodzielnejpracygospodarstwadomowewybierająprawdopodobieństwo podjęciapracy,anastępnielosowojestokreślaneczydanegospodarstwopracuje,czypozostaje bezpracy�Ponieważwszystkiegospodarstwasąidentyczne,wybierajątakiesameprawdopodo- bieństwopodjęciapracy,jednakwyniklosowaniabędzieodmiennydlaposzczególnychgospo- darstw� 7 Wmodeluzpodzielnąpracązakładasięnatomiast: 8 Wmodeluanalizowanyjestkapitałrzeczowy�WmodelachRBCinnerodzajekapitału,takie jakkapitałludzki,społecznyifinansowy(por�np�Milo,Szafrański,2005;Sztaudynger,2005;Milo iin�,2006)niesązregułyuwzględniane� lV )( t lH − ln( = ) � t 14 zt–szokitechnologiczne, θ – elastycznośćprodukcjiwzględemkapitału, θ ∈ (0, 1)� Ważnymelementemcharakteryzującymfunkcjęprodukcjijestwystępowa- niewniejzmiennejwczasiełącznejproduktywnościczynnikówprodukcji(to- tze ) tal factor productivity,TFP)�Łącznaproduktywnośćczynnikówprodukcji( wmodeluRBCjestwielkościąstochastyczną,uzależnionąodpodażowychszo- kówtechnologicznych�WpływimpulsupolegającegonazmianiepoziomuTFP rozciągasięnawieleokresów�Zarazemjednak,mimoiżczęstoprzyjmujesię,że zmianypodażowemającharaktertrwały,nadającszeregomczasowymcharakter błądzeniaprzypadkowego(por�Nelson,Plosser,1982),towmodelachRBCre- zygnujesięztegozałożenia,utrzymując,żewpływposzczególnychimpulsów słabniezokresunaokres� WstandardowymmodeluRBCszokitechnologiczneokreślonesąpoprzez procesautoregresyjny(por�np�Dejong,Dave,2007): 2 z z z z t 1 − + + ) z N , , ) ε tz , ε tz , 1( −= ,0(~ ρρ z (5) εσ t , zρ )jestnieznacznieniższyodjedności, wktórymwspółczynnikautoregresji( gwarantując stacjonarność zmiennej, a zarazem zapewniając utrzymywanie się przezwieleokresówwpływuszokutechnologicznegonafunkcjęprodukcji� WpierwszychmodelachRBC,wktórychm�in�nieuwzględnianopolityki fiskalnej,zakładano,żewytworzonaprodukcjamożebyćprzeznaczonajedynie nakonsumpcjęlubinwestycje: = y t , (6) c + i t t gdzie: it–inwestycje� Gospodarstwarezygnujązczęścikonsumpcji,ponieważpoziominwestycji dodatniowpływanazasóbkapitałuwprzyszłości: k ) δ−+=+ 1 1( i k t t gdzieδoznaczastopędeprecjacji, t , )1,0(∈δ (0,1)� W gospodarce określonej poprzez powyższe równania gospodarstwa do- mowezastająpewienzasóbkapitałuorazpewienpoziomTFP(zmiennestanu) idokonujątakichwyborów,któremaksymalizująichwartośćoczekiwanąsumy zdyskontowanychużyteczności(por�np�Ljungqvist,Sargent,2004;McCandless, 2008)�Gospodarstwadomoweustalającczaspracyjednocześniepodejmujądecy- zjedotycząceilościczasuwolnego�Zarazemwybórpoziomukonsumpcjiokreśla, jakailośćdochodumożebyćprzeznaczonanainwestycje,atozkoleideterminuje (7) 15 jednocześnie podejmują decyzje dotyczące ilości czasu wolnego. Zarazem wybór poziomu konsumpcji określa, jaka ilość dochodu może być przeznaczona na inwestycje, a to z kolei determinuje przyszły zasób kapitału. Alternatywnie, wybór gospodarstw domowych dotyczyć może przyszłego poziomu kapitału, który determinuje wysokość konsumpcji i inwestycji.14 W przyszłyzasóbkapitału�Alternatywnie,wybórgospodarstwdomowychdotyczyć takim przypadku otrzymuje się, że w standardowym modelu RBC z niepodzielną pracą możeprzyszłegopoziomukapitału,którydeterminujewysokośćkonsumpcjiiin- gospodarstwa domowe maksymalizują oczekiwaną sumę zdyskontowanych użyteczności westycji9�Wtakimprzypadkuotrzymujesię,żewstandardowymmodeluRBC z niepodzielną pracą gospodarstwa domowe maksymalizują oczekiwaną sumę postaci: zdyskontowanychużytecznościpostaci10: EU    t  0 t  {ln[ t z  lke t 1  t  1( )  k t  k t 1  ]  A 1(  l t )} . 15 � (8) (8) Wartościzmiennychdecyzyjnychsąwynikiemoptymalnychdecyzjigospo- darstwdomowych�Abyokreślićwartościwszystkichzmiennychmodelupotrzeb- najestjedynieznajomośćparametrów,zasobukapitałuwokresiepoczątkowym i wpływu poszczególnych szoków technologicznych (reprezentowanych przez składniklosowy)� względów obliczeniowych (McCandless, 2008). 14 Przyjęcie za zmienną decyzyjną przyszłej ilości kapitału zamiast konsumpcji jest wygodniejsze ze 17 Wwieluprzypadkach,pokonstrukcjimodeluteoretycznegowoparciuodane 15 Przy znormalizowaniu całkowitego zasobu czasu wolnego do jedności. statystyczne następuje jego weryfikacja ekonometryczna� W modelach realnego cyklu koniunkturalnego często rezygnuje się z estymacji parametrów metodami ekonometrycznymiorazzbadaniazgodnościdopasowaniadanychwynikających zmodeluzdanymiempirycznymi(por�Dejong,Dave,2007)�Wynikatopoczęści zfaktu,żemodeleRBCsąbardzoogólneinieuwzględniająwieluzakłóceńwy- stępującychwrealnejgospodarceimającychznaczącywpływnawartościzmien- nych�ZarazemścieżkirealizacjizmiennychwmodelachRBCsąbardzowrażliwe naniewielkiezmianyzałożeńlubwartościzmiennych�Wrezultacie,uznaniedopa- sowaniamodeludodanychrzeczywistychzanajważniejszekryteriumumożliwia wyestymowanierównań,coprawdadobrzedopasowanychwobrębiepróby,alenie- oddającychzależnościekonomicznychinienadającychsiędoprognozowaniapoza próbą�ZtegoteżwzględuwmodelachRBCzamiastestymacjinapodstawierze- czywistychdanychczęstostosujesięsymulacjeopartenasztucznychdanych,wy- generowanychnapodstawierównańmodelu(por�np�Snowdon,Vane,Wynarczyk, 1998;Barillasiin�,2007;Griffoli,2007)�Wnioskidotyczącezachowaniasięgospo- darkimodelowejprzeprowadzasiępowykonaniuodpowiedniodużej,określonej przezbadacza,liczbysymulacjiiobliczeniucharakterystykszeregówczasowych wygenerowanychprzezmodel�Następnieporównujesięodchyleniastandardowe iwspółczynnikikorelacjiwystępującewgospodarcemodelowejzodpowiednimi charakterystykamirzeczywistejgospodarki�Modelocenianyjestnapodstawiepo- dobieństwamodelowychirzeczywistychdynamicznychcharakterystykzmiennych ekonomicznych(por�Kuchta,Piłat,2010)� Badanie zgodności statystycznych właściwości zmiennych wygenerowa- nychorazrzeczywistychwymagawyodrębnieniazszeregówczasowychelementu 9 Przyjęcie za zmienną decyzyjną przyszłej ilości kapitału zamiast konsumpcji jest wygodniejszezewzględówobliczeniowych(McCandless,2008)� 10 Przyznormalizowaniucałkowitegozasobuczasuwolnegodojedności� 16 2 Kalibracja polega na wyborze takich wartości parametrów, które mają ekonomiczne uzasadnienie i powodują, że model generuje dane o regularnościach przypominających cyklicznego�Wysokość komponentów cyklicznych uzależniona jest przy tym od fluktuacje w rzeczywistej gospodarce (por. Canova, 2007)16. W standardowym modelu RBC metodyszacowaniaprodukcjipotencjalnej,którąwyznaczyćmożnam�in�napod- stawiefiltrówstatystycznych,takichjakfiltrHodrickaiPrescotta(1980),Baxter występuje siedem parametrów: A,  z z  ,z  Wartości tych iKinga(1995),ChristianoiFitzgeralda(1999),lubwoparciuofunkcjęproduk- cji�Nakształtowaniesięcharakterystykzmiennychmodeludużywpływmająrów- parametrów zależą od tego, jaka jest częstotliwość danych17. Poniżej przedstawiono typowo nieżwartościparametrów�Wartościteuzyskaćmożnawwynikukalibracji(por�np� przyjmowane wartości parametrów (por. np. Hansen, Wright, 1992; Jarociński, 1997). Stopę KydlandiPrescott,1982i1996;Hansen1985;Summers,1986)�Kalibracjapole- ganawyborzetakichwartościparametrów,któremająekonomiczneuzasadnienie deprecjacji kapitału zazwyczaj kalibruje się na poziomie wynoszącym 2,5 kwartalnie, ipowodują,żemodelgenerujedaneoregularnościachprzypominającychfluktuacje czyli około 10 rocznie. Charakteryzujący funkcję produkcji parametr wyznaczyć wrzeczywistejgospodarce(por�Canova,2007)11�WstandardowymmodeluRBC występujesiedemparametrów:β,A,δ,ρz,z̅ ,θ, ,zεσ �Wartościtychparametrówza- można jako średni udział dochodu z kapitału w dochodzie całkowitym. Autoregresję łącznej leżąodtego,jakajestczęstotliwośćdanych12�Poniżejprzedstawionotypowoprzyj- produktywności czynników produkcji, umożliwiającą transmisję szoków podażowych na inne mowanewartościparametrów(por�np�Hansen,Wright,1992;Jarociński,1997)� Stopędeprecjacjikapitałuδ zazwyczajkalibrujesięnapoziomiewynoszącym2,5  zktóry najczęściej przyjmuje się na poziomie 0,95. okresy, określa współczynnik kwartalnie,czyliokoło10 rocznie�Charakteryzującyfunkcjęprodukcjiparametr θwyznaczyćmożnajakośredniudziałdochoduzkapitałuwdochodziecałkowitym� Oznacza to bardzo silną autoregresję przy jednoczesnym zachowaniu stacjonarności TFP. Autoregresjęłącznejproduktywnościczynnikówprodukcji,umożliwiającątransmi- z , wyznacza ,z , przy danym współczynniku autoregresji Wariancja składnika losowego sjęszokówpodażowychnainneokresy,określawspółczynnikρz,którynajczęściej przyjmujesięnapoziomie0,95�Oznaczatobardzosilnąautoregresjęprzyjedno- ,z wyznaczyć można oparciu o dane dotyczące wariancji zmienność TFP. Wariancję 2 ,zεσ , czesnym zachowaniu stacjonarności TFP� Wariancja składnika losowego przy danym współczynniku autoregresji ρz, określa zmienność TFP� Wariancję produkcji, tj. na takim poziomie, aby odchylenie standardowe produkcji w modelu zrównać z ,zεσ wyznaczyćmożnaoparciuodanedotyczącewariancjiprodukcji,tj�natakim rzeczywistą zmiennością produkcji. Średnia wartość łącznej produktywności czynników poziomie,abyodchyleniestandardoweprodukcjiwmodeluzrównaćzrzeczywistą zmiennością produkcji� Średnia wartość łącznej produktywności czynników pro- produkcji jest zazwyczaj normalizowana do jedności. Parametr A uzyskuje się w wyniku dukcjijestzazwyczajnormalizowanadojedności�ParametrA uzyskujesięwwyni- przekształceń funkcji opisanej równaniem (8) 0 na podstawie wzoru: kuprzekształceńfunkcjiopisanejrównaniem(8)napodstawiewzoru13: 2 2 2 2 A   1)(11(  l k y   1 )  . 18 �  (9) (9) 11 WśródinnychmetodwyznaczaniaparametrówmodeluDSGEwymienićmożnam�in�esty- macjęwoparciuofunkcjęwiarygodności(por�np�Altug,1989;Canova,2007;Dejong,Dave,2007), estymacjęprzywykorzystaniuuogólnionejmetodymomentów(por�np�ChristianoiEichenbaum, 16 Wśród innych metod wyznaczania parametrów modelu DSGE wymienić można m.in. estymację w 1992;Canova2007),minimalizacjędystansupomiędzyfunkcjamireakcjinaimpulsuzyskanymi oparciu o funkcję wiarygodności (por. np. Altug, 1989; Canova, 2007; Dejong, Dave, 2007), estymację przy napodstawiemodeluinapodstawiewektorowejautoregresji(por�Christiano,EichenbaumiEvans wykorzystaniu uogólnionej metody momentów (por. np. Christiano i Eichenbaum, 1992; Canova 2007), 2005;RotembergiWoodford1997)orazpodejściebayesowskie(por�Schorfheide,2000;Smets, minimalizację dystansu pomiędzy funkcjami reakcji na impuls uzyskanymi na podstawie modelu i na Wouters,2003;Rabanal,Rubio-Ramirez,2005;Gradzewicz,Makarski,2009)� podstawie wektorowej autoregresji (por. Christiano, Eichenbaum i Evans 2005; Rotemberg i Woodford 1997) oraz podejście bayesowskie (por. Schorfheide, 2000; Smets, Wouters, 2003; Rabanal, Rubio-Ramirez, 2005; strumieni� Gradzewicz, Makarski, 2009). 12 Wzależnościodczęstotliwościdanychprzedewszystkimzmieniasięstosunekzasobówdo 13 Najpierw oblicza się pochodną względem ilości pracy i przyrównuje ją do zera (co jest 17 W zależności od częstotliwości danych przede wszystkim zmienia się stosunek zasobów do strumieni. jednym z warunków koniecznych maksymalizacji funkcji opisanej równaniem (8))� Następnie 18 Najpierw oblicza się pochodną względem ilości pracy i przyrównuje ją do zera (co jest jednym z zakłada się równowagę długookresową, co umożliwia pominięcie indeksów oznaczających czas warunków koniecznych maksymalizacji funkcji opisanej równaniem (8)). Następnie zakłada się równowagę długookresową, co umożliwia pominięcie indeksów oznaczających czas i wykorzystanie zależności: i - k = 0 , czyli: y = c - k . W rezultacie, wykorzystując wcześniej wyznaczone parametry oraz dane dotyczące średniej ilości czasu pracy (l) i średniego stosunku kapitału do produktu (k/y), otrzymuje się wzór na parametr A określony równaniem (9). 17
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Oddziaływanie polityki fiskalnej na wahania koniunktury w Polsce
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: