Darmowy fragment publikacji:
Tytuł:
Tytuł oryginału:
Paryż – Udany Weekend
Le Guide Vert. Paris
Polska wersja
Koncepcja serii Udany Weekend: Marzena Daszewska, Tomasz Ostrowski
Tłumaczenie i redakcja:
Aktualizacja wydania:
Korekta:
Koncepcja grafi czna:
Redakcja techniczna map:
Skład:
Marta Duda
Teresa Karkowska
Justyna Stawarz, Barbara Faron
Marzena Daszewska, Paweł Kosmalski
Anna Styrska
Paweł Kosmalski, Katarzyna Leja, Teresa
Karkowska
© Jose Ignacio Soto / Shutterstock.com
Zdjęcie na okładce:
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserografi czną,
fotografi czną, a także kopiowanie książki na nośniku fi lmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami fi rmowymi bądź towarowymi ich
właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo
Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania
informacji zawartych w książce.
Helion S.A.
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 230 98 63
e-mail: bezdroza@bezdroza.pl
http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bepau5
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie V
ISBN 978-83-246-6411-5
Copyright © Le Guide Vert Michelin – Michelin cie
Le Guide Vert Michelin, 46, avenue de Breteuil, 75324 Paris Cedex 07
Copyright © for the Polish Edition by Helion, 2013
• Księgarnia internetowa
• Lubię to!
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
4
Nasza społeczność
Dzielnice
i zabytki
Paryża
N
I
L
E
H
C
M
I
i
/
r
e
n
g
v
u
a
S
i
Kup książkę
.
S
W rytmie fal Sekwany
Poleć książkę
Dzielnice i zabytki Paryża
L’Alma
(Alma)
Można tu spędzić wieczór w teatrze lub wytwornej restauracji, można też powłóczyć się po
pięknych ulicach lub zapoznać z rzeźbami Khmerów w muzeum Guimet i sztuką współczesną
w Musée d’Art moderne de la Ville de Paris.
Usytuowanie
Dzielnice VIII i XVI – metro: Alma-Marceau, Iéna (linia 9). Zob. mapa pod hasłem Champs-
-Élysées – s. 40. Most de l’Alma prowadzi z lewego brzegu Sekwany do centrum dzielnicy
o tej samej nazwie. Po prawej znajduje się przystań dla regularnie pływających po rzece
statków – bateaux-mouches.
W pobliżu: Champs-Élysées, Trocadéro, plac Concorde.
Nazwa
Nazwa placu upamiętnia pierwsze zwycięstwo wojsk francusko-angielskich podczas woj-
ny krymskiej, odniesione pod Almą w 1854 r.
Ludzie
Most Almy (na prawym brzegu) zdobi po-
sąg Żuawa, służący do mierzenia poziomu
wód Sekwany podczas powodzi. W stycz-
niu 1910 r. fale sięgnęły aż do podbródka
fi gury. Za model fi gury posłużył niejaki
André-Louis Gody, obywatel Gravelines,
miasteczka na północy Francji.
Spacer
Place de l’Alma (plac Alma)
W południowej części placu na początku
avenue de New-York znajduje się natu-
ralnej wielkości złocona kopia pochodni,
którą wznosi Statua Wolności w Nowym
Jorku. Przez wiele miesięcy po tragicznym
wypadku księżnej Walii, Diany Spencer
(31 VIII 1997), pomnik ten był celem piel-
grzymek wielbicieli Lady Di.
Na wschód od placu, na początku cours
Albert 1er, stoi pomnik Adama Mickiewi-
cza, odsłonięty w 1929 r., dzieło Antoi-
ne’a Bourdelle’a. Pomnik wykonano z ini-
cjatywy syna poety, Władysława.
Avenue Montaigne
Na prowadzącej do Pól Elizejskich alei zwracają uwagę eleganckie kamienice i sklepy
z odzieżą i innymi produktami znanych marek (Calvin Klein, Vuitton, Nina Ricci). Fasadę
teatru des Champs-Élysées (nr 15) zaprojektował Antoine Bourdelle. Polichromie zdobią-
ce sufi t Wielkiej Sali wykonał Maurice Denis.
Zwiedzanie
Musée d’Art moderne de la Ville de Paris
(Muzeum Sztuki Nowoczesnej Miasta Paryża)
W jednym ze skrzydeł palais de Tokyo, 11 avenue du Président-Wilson; codz. z wyj. pn. 10.00–
18.00; czw. do 22.00; nieczynne w dni świąteczne; 10 euro; www.mam.paris.fr.
Pałac Tokijski wzniesiono na Wystawę Światową w 1937 r. Ekspozycja obejmuje dzieła
reprezentujące wszystkie wielkie prądy artystyczne XX w. Godne uwagi są dzieła A. Bour-
delle’a (Francja), F. Légera, R. Delaunaya, H. Matisse’a (1932), P. Picassa, M. Chagalla.
Jednym z największych obrazów na świecie jest Wróżka Elektryczność (La Fée Électrici-
té; 600 m2, 250 części) Raoula Dufy’ego, konfrontująca cywilizację starożytną z jej prze-
kształconą przez fi lozofów i uczonych wizją.
Żuaw ma często stopy w wodzie
i
/
r
e
n
g
v
u
a
S
i
N
I
L
E
H
C
M
I
.
S
Bastille
N
M
R
/
r
e
v
i
l
i
O
.
T
Dziewięć tańczących apsaras (Kambodża, epoka angkorska)
Palais de Tokyo – Site de création contemporaine
(Ośrodek Współczesnej Twórczości Artystycznej)
Codz. z wyj. wt. 12.00–24.00; 24, 25 i 31 XII do 18.00; nieczynne: 1 I, 1 V; 8 euro (do 26 lat 6 euro;
poniżej 18 lat wstęp wolny), 1. pn. w miesiącu od 18.00: wstęp wolny.
Odbywają się tu wystawy i imprezy kulturalne poświęcone różnym dziedzinom sztuki
(m.in. sztuki plastyczne, design, moda, literatura, muzyka, taniec, kino).
Musée national des Arts asiatiques – Guimet
(Narodowe Muzeum Sztuki Azjatyckiej)
6 place d’Iéna; codz. z wyj. wt. 10.00–18.00, nieczynne: 1 I, 1 V, 25 XII; 7,50 euro (dzieci: wstęp
wolny), 1. nd. miesiąca: wstęp wolny; www.museeguimet.fr.
Świątynia kultury Azji, wzniesiona w 1889 r. przez kolekcjonera Émile’a Guimeta (1836–
1919), posiada ponoć najbogatszą kolekcję sztuki Wschodu na świecie.
Azja Południowo-Wschodnia – parter. Wchodząc do sali poświęconej sztuce Kambodży,
stajemy w osłupieniu przed kolosalnym posągiem Nagi, węża o siedmiu głowach, który
w Angkorze, dawnej stolicy Khmerów, stanowił zakończenie balustrady alei wiodącej do
świątyni Preah Khan.
W muzeum można odbyć podróż po Azji: przed nami roztaczają swe powaby skarby Chin,
Japonii, Indii, Tybetu, Wietnamu, Indonezji, Birmy, Tajlandii… Zewsząd spoglądają na nas
posągi Buddy utrzymane w różnych stylach.
Musée des Égouts (Muzeum Kanalizacji)
Po drugiej stronie Sekwany, róg quai d’Orsay i pont de l’Alma; V–IX: 11.00–17.00, X–IV:
11.00–16.00; nieczynne: czw. i pt., 2 tyg. w I, 1 I, 25 XII; 4,20 euro (dzieci: 3,40 euro).
Tajemnicze, nieco niepokojące podziemne kanały budzą wielką ciekawość. Tu można
zejść w sam środek „wnętrzności Paryża”. Trasa prowadząca po kanałach pozwala odkryć
pracę kanalarzy i urządzenia, jakimi się posługują w walce toczonej od wieków ze ścieka-
mi. Gwarantuje się intensywne zapachy…
Bastille
(Bastylia)
Dzielnica wielkich uroczystości i rozrywki. Na melomanów opuszczających z powagą operę
czyhają bary, restauracje i kluby nocne. Przebywając w tej części Paryża trzeba koniecznie
odwiedzić place de la Bastille i operę. Stąd blisko już na St-Antoine lub Marais.
Usytuowanie
Dzielnice IV, XI i XII – metro: Bastille (linie 1, 5 i 8). Zob. mapa pod hasłem Marais – s. 89.
Dzielnica koncentruje się wokół placu de la Bastille, należą do niej okolice bulwarów Ri-
chard-Lenoir, Beaumarchais i de la Bastille oraz ulic du Faubourg-St-Antoine i St-Antoine.
W pobliżu: Marais.
Nazwa
Dzielnica nosi tę samą nazwę co słynna, nieistniejąca już twierdza królewska.
30
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
31
l
l
l
i
V
a
s
i
r
a
P
e
d
e
e
d
s
e
é
s
u
M
s
e
d
e
u
q
e
h
t
o
t
o
h
P
©
H. Robert, Bastylia w pierwszych miesiącach rozbiórki
Dzielnice i zabytki Paryża
Tło
Słynne więzienie. Król Karol V
postanowił wznieść tu zamek St-
Antoine, który paryżanie nazwali
później Bastylią – od podmokłego,
niezbyt zachęcającego terenu, na
którym stanął. Pierwszy kamień pod
budowę położono w 1370 r. Historia
fortecy nie ma w sobie nic heroicz-
nego: oblegana siedem razy w cza-
sie wojen domowych, sześć razy
poddawała się bez walki… W Basty-
lii był więziony – i zmarł w 1703 r. –
tajemniczy człowiek zwany „Żelazną
Maską”, którego legenda podaje za
brata bliźniaka Ludwika XIV.
Zdobycie Bastylii.
Od XVII w. Bastylia, przekształcona na więzienie stanu, stała się symbolem absolutystycz-
nej samowoli monarchii. 14 VII 1789 r. uzbrojeni paryżanie atakują twierdzę. Markiz de
Launay, dowódca, postanawia poddać im Bastylię. Zostaje wraz z podległym mu niewiel-
kim garnizonem zmasakrowany przez tłum. Siedmiu więźniów (w tym jednego szaleńca)
obnosi się w triumfalnym pochodzie. Pod koniec 1789 r. 800 robotników zaczyna kamień
po kamieniu rozbierać Bastylię.
Dziś dzień zdobycia Bastylii uważa się za symboliczną datę rozpoczęcia Wielkiej Rewolucji
Francuskiej. Jest to najważniejsze we Francji święto narodowe.
Spacer
Place de la Bastille
Wokół placu usytuowane są kina, kawiarnie i sale, w których odbywają się różnego ro-
dzaju spektakle.
Linie na placu wyznaczają zarys murów nieistniejącej twierdzy. Pośrodku wznosi się co-
lonne de Juillet – Kolumna Lipcowa (1831–40), wysoka na 47 m. W krypcie pod kolum-
ną spoczywają polegli podczas rewolucji 1830 i 1848 r.
Uliczki
Plątanina malowniczych uliczek w dzielnicy gościła niegdyś słynne ludowe zabawy taneczne,
na które zachodzili chętnie apasze, czyli miejscowe „niebieskie ptaki” z półświatka. Stare sklepi-
ki sąsiadują tu z mnogością barów, w których tętni życie towarzyskie.
Zwiedzanie
Opéra de Paris-Bastille
Zwiedzanie z przewodnikiem (1 godz. 15 min); 12 euro; informacje – tel.: 01 40 01 19 70.
Budowa opery trwała sześć lat (1983–89). Jej twórca, architekt Carlos Ott, zdecydował się
na nowoczesny projekt, w którym wielką wagę przyłożono do harmonii form i proporcji
budowli oraz do doboru materiałów. Inauguracja odbyła się – jakżeby inaczej – 14 VII 1989 r.
Beaubourg
Ożywiony tłum, akrobaci, wesołe barwy budynków i odgłosy niczym z dzielnicy ludowej: niewie-
le brakuje, byśmy dali się przekonać, że tutaj zabawa trwa codziennie! Nasyciwszy się tym wido-
kiem i muzyką, przekraczamy próg Centrum Pompidou – świątyni sztuki współczesnej, w której
można poobcować z najnowocześniejszymi tendencjami w obecnej twórczości artystycznej.
Usytuowanie
Dzielnice III i IV – metro: stacja Rambuteau (linia 11), Hôtel-de-Ville (linia 1 i 11) – RER:
Châtelet--les-Halles (linia A, B i D). Zob. mapa pod hasłem Les Halles – s. 67 i Marais – s. 88.
W połowie drogi między les Halles i dzielnicą Marais. Dalej – Hôtel de Ville i ulica Rivoli.
W pobliżu: Châtelet-Hôtel de Ville, les Halles, Marais.
Beaubourg
I
N
I
L
E
H
C
M
/
y
r
e
z
a
P
.
D
Zręczność żonglerów fascynuje
już od średniowiecza
Nazwa
W pobliżu wsi Saint-Merri istniała niezbyt szacowna pla-
cówka oferująca łatwe uciechy, którą w kpinach zwano
„Beau Bourg” – „pięknym miasteczkiem”.
Centre Georges-Pompidou
(Centrum Pompidou)
Dzieło architektów Richarda Rogersa i Renza Piano od
1977 r. przyciąga wzrok stalowym szkieletem, szklany-
mi ścianami i żywymi barwami. Wielkie ruchome scho-
dy w szklanej rurze kreślą gigantyczny zygzak na ścianie
awangardowej budowli.
Bibliothèque publique d’information – BPI
(Biblioteka Publiczna)
Zajmuje poziomy 1, 2 i 3. Można tu uzyskać dostęp do
najróżniejszych nośników informacji: książek, zdjęć na płytach, fi lmów, taśm wideo, baz
danych dokumentalnych itd.
Institut de recherche et coordination acoustique et musique – Ircam
(Instytut Badań Akustycznych i Muzyki Eksperymentalnej).
Umieszczony pod placem Stravinski, zajmuje się eksploracją świata dźwięków i organi-
zuje koncerty.
Ponadto na 1. i 6. poziomie Centrum Pompidou znajdują się galerie z wystawami czasowymi.
Strefa spektakli (poziom -1)
To cztery sale, w których odbywają się spektakle artystyczne (taneczne, muzyczne, te-
atralne), seanse fi lmowe (sala Garance na poziomie 0) oraz spotkania i konferencje.
Musée national d’Art moderne – MNAM/CCI (Narodowe Muzeum
Sztuki Nowoczesnej).
Wejście z poziomu 4. W salach dostępne karty z informacjami o wielkich prądach
artystycznych.
Znajduje się tu jedna z najbogatszych kolekcji sztuki nowoczesnej na świecie (prawie
50 tys. dzieł sztuki). Obejmuje wszystkie dziedziny twórczości – od malarstwa po architek-
turę, przez fotografi ę, kino, nowe media, rzeźbę i wzornictwo przemysłowe. Sale poświę-
cone jednemu artyście przeplatają się z salami tematycznymi (kubizm, surrealizm, arte
povera – sztuka biedna…) – ułatwia to zapoznawanie się z wielkimi prądami w sztuce
nowoczesnej i współczesnej.
Choć sale wystawowe są bardzo obszerne, prezentuje się w nich jedynie część dzieł. Co roku
ekspozycja ulega zmianie. W ten sposób można poznać inne arcydzieła z kolekcji muzeum.
Podczas każdej wizyty można odkryć nowo zakupione dzieła sztuki! Muzeum zajmuje dwa
piętra: poziom 5 poświęcony jest sztuce nowoczesnej z okresu 1905–60, poziom 4 – sztuce
współczesnej, poczynając od roku 1960.
informator
Informacja
Punkt informacyjny – www.centrepompidou.
fr; www.bpi.fr (biblioteka); tel.: 01 44 78 12 33
Zwiedzanie
Godziny i ceny biletów – Centre Georges-
-Pompidou: 11.00–21.00; muzeum i wysta-
wy: 11.00–21.00, czw. 11.00–23.00; nieczyn-
ne: wt. i 1 V; 13 euro w sezonie, 11 euro poza
sezonem (do 13 lat: wstęp wolny na wysta-
wy; do 18 lat: wstęp wolny do muzeum);
Musée national d’Art moderne: wstęp wolny
w 1. nd. miesiąca; www.cnac-gp.fr.
Zwiedzanie z przewodnikiem Musée
national d’Art moderne oraz wystawy
czasowe. Informacje – tel.: 01 44 78
13 15; sb i 1. nd. mies. 15.30, pozostałe
nd. 16.00; 4,50 euro.
Karnet – ważny jeden rok; umożliwia stały
wstęp bez kolejki do muzeum, na wszyst-
kie wystawy, do sal kinowych w centrum
oraz na konferencje, zapewnia zniżki na
spektakle i koncerty; cena: 21–72 euro.
Niepełnosprawni – dla osób niewidzących
w muzeum sztuki nowoczesnej urządzo-
no dotykowe trasy zwiedzania. Zwiedzanie
w grupach, z przewodnikiem, pracowni-
kiem Centrum Pompidou. Informacje – tel.:
01 44 78 49 54; www.centrepompidou.fr.
32
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
33
Dzielnice i zabytki Paryża
Beaubourg
I
N
I
L
E
H
C
M
/
d
n
a
r
e
s
s
u
a
J
Ruchome schody Centrum
Pompidou zwane „gąsienicą”
Sztuka nowoczesna. W 40 salach znajduje się stała wy-
stawa 900 dzieł (ekspozycja modyfi kowana co roku), obej-
mująca obrazy, rzeźby, zdjęcia, wzornictwo przemysłowe
i architekturę (makiety, drobne przedmioty, meble, szkice).
Trasa zwiedzania prowadzi na zmianę przez sale monogra-
fi czne (Balthus, Picasso, Rouault, Matisse, Léger…) i sale
tematyczne (martwa natura, akty…).
Prezentowane są tu przykłady wszystkich prądów arty-
stycznych pierwszej połowy XX w.: fowizm z Derainem,
Matisse’em, Dufym, którzy pod barwnymi sztandarami
nabistów pokrywają brutalnymi, czystymi kolorami duże
płaszczyzny. Rzeźbiarze kubistyczni wprowadzają w życie
swoje wizje, rekonstruując rzeczywistość w liniach i for-
mach geometrycznych. Inicjatorami kubizmu (ok. 1907)
byli Braque i Picasso, dla których był to tylko jeden z eta-
pów twórczości.
Na uboczu tego prądu sytuuje się wzniosła sztuka
Georgesa Rouaulta, przyglądającego się z uważnym współczuciem istotom upokarza-
nym, takim jak klaun po zakończonym numerze cyrkowym.
Ruch dada, narodzony podczas I wojny światowej w Zurychu, był z początku gwałtow-
nym buntem przeciwko cywilizacji dążącej do samozniszczenia. Negację wartości wyra-
żał poprzez coś w rodzaju antysztuki. W roku 1913 Marcel Duchamp zaczął wykorzysty-
wać przedmioty użytku codziennego (koło roweru lub stojaki na butelki), podnosząc je
do rangi dzieł sztuki (tzw. ready-mades).
Chagall poszukuje w sztuce ekspresyjności i darzy szczególną atencją sztukę ludową.
Abstrakcjoniści, odrzucając wszystkie elementy odzwierciedlające rzeczywistość, tworzą
swoje wizje poprzez grę linii i barw. Styl
abstrakcyjny, którego początki sięgają roku
1909 (Improwizacje Kandinskiego), znajdu-
je swoje potwierdzenie w twórczości Kup-
ki i Paula Klee. Z prądem tym związani są
również konstruktywiści i suprematyści ro-
syjscy, pod przywództwem Tatlina i Male-
wicza, autora słynnego Czarnego kwadratu
na białym tle. Mistrzowie abstrakcji geome-
trycznej, Mondrian i van Doesburg, zakła-
dają ruch De Stijl, który staje się inspiracją
dla znanej, zajmującej się różnymi dziedzinami twórczości szkoły Bauhausu. Funkcjonalizm
króluje w dziale poświęconym meblom – metalowym, oszczędnym w formie oraz w archi-
tekturze. W połowie drogi pomiędzy geometryzmem kubistów i poszukiwaniami kolory-
stów znaleźli dla siebie miejsce Robert i Sonia Delaunay. Fernand Léger, bliski purystom,
stara się oddać przemiany, jakim we współczesnym świecie podlega jednostka.
Wywodząca się z dadaizmu twórczość surrealistów zajmuje honorowe miejsce na „ścianie
André Bretona”, stanowiącej zbiór 250 dzieł, które gromadził w swoim mieszkaniu przy
rue de la Fontaine ten słynny poeta i inicjator ruchu surrealistycznego (atmosferę tego
mieszkania przywołuje fi lm wideo odtwarzany w części muzeum poświęconej poecie).
Kolekcję uzupełniają w sąsiednich salach płótna wielkich surrealistów: De Chirico, Dalego,
Magritte’a, Ernsta, Miró, Picassa, Tanguy’ego. Styl był ważną inspiracją dla malarzy ame-
rykańskich, np. dla Gorky’ego i Pollocka, na których głębokie wrażenie wywarła technika
szkiców automatycznych, stosowana przez surrealistów w latach 20.
W latach 50. wielu artystów we Francji i za granicą uwiodła abstrakcja. Niektórzy dzielą
powierzchnie obrazów na wielkie płaszczyzny wypełnione jednym kolorem (de Staël),
inni próbują wprowadzić do malarstwa trzeci wymiar (Dubuff et). Pierre Soulages z kolei
specjalizuje się w czerni.
Amerykańską awangardę z lat 40.–60. reprezentują Francis, Pollock i Newman.
Tematyczna wystawa przybliża ważne prądy w historii architektury i wzornictwa przemy-
słowego: od racjonalizmu lat 30. po lata 50. (Marcel Breuer i Robert Le Ricolais); wykorzy-
stanie drewna; twórczość Le Corbusiera.
Trasa kończy się przy rzeźbach Brancusiego (wielkiego prekursora współczesnej rzeźby,
z pochodzenia Rumuna, który w Paryżu mieszkał od 1904 r. do śmierci w 1957 r.) i olbrzy-
mim wycinanym dziele Matisse’a Smutek króla (La Tristesse du roi).
Obowiązkowy punkt na trasie
Trasa zwiedzania, przybliżająca chronolo-
gicznie prądy w sztuce nowoczesnej, pro-
wadzi przez osiem sal poświęconych naj-
ważniejszym dziełom surrealizmu, których
serce stanowi kolekcja najciekawszych dzieł
z atelier André Bretona: dzieła jego przyja-
ciół, maski afrykańskie i inuickie...
34
Kup książkę
Poleć książkę
.
h
P
I
N
I
L
E
H
C
M
/
c
i
j
a
G
Różne przeznaczenie – różne barwy: zielony to
kolor instalacji wodnych, biały – przewodów
wentylacyjnych, błękitny – klimatyzacji, żółty
– instalacji elektrycznych, czerwony – klatek
schodowych i korytarzy
Na trzech tarasach stanowiących przedłu-
żenie muzeum znajdują się monumental-
ne rzeźby Laurensa, Miró, Richiera, Ernsta
i Caldera.
Sztuka współczesna. Twórczość współcze-
sna, do której zalicza się dzieła powstałe od
1960 r. do dziś, zajmuje czwarte piętro. Ekspo-
zycja zmienia się co roku, wysuwając na plan
pierwszy coraz to inne tematy. Można zatopić
się tu w różnorodnym świecie barw, form i ru-
chu, łączącym sztukę i życie codzienne.
Uwagę zwraca z miejsca Requiem dla zwię-
dłego liścia (Requiem pour une feuille mor-
te), dzieło Tinguely’ego.
Przemiany w sztuce ilustrują dzieła pop-
artu (Warhol), nowego realizmu (Klein,
Arman, Niki de Saint-Phalle), kinetyzmu
(Agam) i „environnementy” Dubuff eta
(Ogród zimowy – Le Jardin d’hiver), Boltan-
skiego, Beuysa i Raynauda.
Przemiany architektury i wzornictwa przemysłowego od lat 60. po dziś dzień ilustrują
m.in. projekty grupy Superstudio i najnowsze dzieła Toyo Ito lub Dominique Perrault.
W sali kinowej, stanowiącej część trasy zwiedzania, prezentowane są fi lmy Philippe-
’a Garrela, Nicolasa Schoeff era oraz instalacja wideo Petera Campusa.
Po wizycie w muzeum lub obejrzeniu wystaw należy koniecznie wjechać na poziom 6.
Z końcowej platformy ruchomych schodów oraz tarasów na górze rozciąga się wspa-
niały widok na dachy Paryża, nad którymi góruje z prawej Montmartre i bazylika
Sacré-Cœur.
Spacer
Quartier Saint-Merri (Dzielnica św. Merri)
Udajemy się w kierunku południowym od Fontanny Niewiniątek (fontaine des Innocents).
Przechodzimy pod arkadami na rue de la Ferronnerie.
Rue de la Ferronnerie
Niedaleko kamienicy nr 11, 14 V 1610 r. zamordowany został król Henryk IV. Karetę kró-
lewską przyblokowały dwa sczepione wozy. Ten moment wykorzystał Ravaillac, który
biegł za nią od samego Luwru: wspiął się na tylne koło powozu i dwukrotnie zatopił nóż
w piersi Henryka IV.
Rue Saint-Denis
Ulica powstała w VIII w. i od tej pory jest jedną z najbogatszych handlowych ulic Paryża.
Wciąż praktykuje się tu również najstarszy
zawód świata, a co krok kuszą przechod-
niów sex-shopy.
Rue des Lombards
Typowa średniowieczna uliczka, w której
lombardzcy lichwiarze pożyczali srebro za
cenę złota. Ich miejsce zajęli później Żydzi
i przybysze z Lewantu.
Rue Quincampoix
Stare kamieniczki (numery 10, 12, 13, 14) pysznią się fasadami zdobnymi w maski, kute z że-
laza balustrady balkonów i rzeźbione lub obite gwoździami drzwi.
Kościół Saint-Merri (św. Merri)
Wejście przez plebanię St-Merri, 76 rue de la Verrerie; codz. 15.00–19.00; możliwość zwiedza-
nia z przewodnikiem w 1 i 3 nd. miesiąca o po koncercie o godz. 16.00.
Do świętego Merri lub Médérika, który oddał tu ducha Bogu w VII w., modlono się w in-
tencji uwolnienia więźniów. Kościół wzniesiono w latach 1520–1612 w stylu gotyku pło-
mienistego. Należał niegdyś do bogatej parafi i lichwiarzy lombardzkich.
Podobnie jak w dawnych świątyniach część murów kościoła zasłaniają przylegają-
ce doń domy. We wnętrzu utrzymanym w stylu płomienistym zachowały się piękne
Kup książkę
Kilka kroków dalej…
Ulica de la Grande-Truanderie przypomina
wyglądem „dziedzińce cudów”, w których
opryszkowie i kobiety lekkich obyczajów
zaszywali się aż do czasów Ludwika XIV.
Poleć książkę
35
Dzielnice i zabytki Paryża
4
0
0
2
s
i
r
a
P
,
p
g
a
d
A
©
/
N
I
L
E
H
C
M
/
n
n
a
m
f
u
a
K
I
.
B
Kolorowe stwory w fontannie Strawińskiego
witraże z XVI w. (trzy pierwsze przęsła prezbiterium i transept), wspaniałe sklepienie
sieciowe na skrzyżowaniu nawy z transeptem oraz bogate drewniane wyposażenie
(ambona, zakrystia) i obrazy.
Po wyjściu z kościoła kierujemy się w lewo, w rue de la Verrerie, i obchodzimy prezbiterium ulicą
des Juges-Consuls. Na rogu rue du Cloître-St-Merri stoi odnowiona kamienica z XVIII w.
Fontanna Strawińskiego
Fontanna na placu Stravinski aż kipi od kolorów i ruchu… rzeźb. Czarne są dziełem Tingu-
ely’ego, wielobarwne – Niki de Saint-Phalle. Nawiązują do dzieł wielkiego kompozytora
(Święto wiosny, Ognisty ptak…).
Z tarasu znakomicie widać rzygacze kościoła St-Merri.
Rue Saint-Merri
Ulica w przedłużeniu rue Berger (aby tam dotrzeć, należy przejść przez rue Beaubourg). Pięk-
ne pałace z XVII w. (pod nr. 9 i 12) to nie jedyna atrakcja tego zakątka: pozwólmy, by
ciekawość zawiodła nas też do wiekowego impasse du Bœuf.
W drodze powrotnej przechodzimy ponownie przez rue Beaubourg i docieramy na pla-
teau de Beaubourg.
Plateau de Beaubourg
Na placu zawsze coś się dzieje: a to występy cyrkowe (żonglerzy, połykacze ognia), a to
koncerty muzyczne… Latem słońce rozświetla plac przez całe popołudnie. W weekendy
zapełniają go tłumy ludzi.
Opuszczamy plac ulicą St-Martin. Pasaż Molière po lewej prowadzi do rue Quincampoix.
informator
Gastronomia
Zob. dział „Restauracje” w Informacjach
praktycznych (dzielnica IV).
Zakupy
Agnès B – 6 r. du Jour, metro: Les Halles;
tel.: 01 45 08 56 56; www.agnesb.com; nie-
czynne nd. Ubrania dla mężczyzn, kobiet
i dzieci, galanteria skórzana, akcesoria, bi-
żuteria – wszystko znanych projektantów,
w pięciu butikach przy jednej ulicy.
E. Dehillerin – 18-20 r. Coquillère, me-
tro: Les Halles; tel.: 01 42 36 53 13;
www.e-dehillerin.fr; nieczynne nd.
Znajdziemy tu wszytko, co tylko mo-
żemy sobie zamarzyć do kuchni i do
stołu. Firma założona w 1820 roku.
Le Comptoir des Écritures – 35 rue Quin-
campoix, metro: stacja Rambuteau; codz.
z wyj. nd. Sklep poświęcony wszystkiemu,
co jest związane z pismem. Znaleźć tu moż-
na wszelkie artykuły piśmiennicze (m.in.
rylce, pędzle, pióra gęsie i łabędzie, obsad-
ki do piór, papier ręcznie czerpany, papi-
rus); wielu zainteresują też książki o kali-
grafi i, galeria czy kursy kaligrafi i.
Bois de Boulogne
Théâtre Molière – Maison de la Poésie (Teatr Moliera – Dom Poezji)
157 rue St-Martin, dzielnica III; informacje i kasa biletowa – na miejscu lub telefonicznie; codz.
z wyj. nd. i pn. 14.00–18.00; tel.: 01 44 54 53 00; www. maisondelapoesieparis.com.
Dzieje Teatru Moliera, założonego w 1791 r., były bardzo burzliwe. Otwarty został ponownie
w 1994 r. i od tej pory służy jednocześnie jako sala teatralna i dom poezji. Organizowane
tu spektakle, koncerty, spotkania i odczyty przybliżają ciekawym poezję z całego świata.
Quartier de l’Horloge (Dzielnica Zegara)
Obrońca Czasu – Défenseur du Temps, mechaniczna rzeźba Jacques’a Monestiera, dziel-
nie walczy ze starzejącą się, choć modernizowaną wciąż dzielnicą. Gdy zegar budzi się
do czynu, uzbrojony wojownik staje w szranki ze smokiem, ptakiem lub krabem, które
symbolizują kolejno Ziemię, Powietrze i Wodę.
Musée de la Poupée (Muzeum Lalek)
Imp. Bertrand; codz. z wyj. nd. i pn. 10.00–18.00; nieczynne w dni świąteczne; 8 euro (dzieci:
3 euro); tel.: 01 42 72 73 11; www.museedelapoupeeparis.com.
Najpiękniejsze dni z życia porcelanowych lalek od XIX w. do dnia dzisiejszego. W muzeum
znajduje się również sklep z elementami niezbędnymi do ich naprawy.
Bois de Boulogne
(Lasek Buloński)
Kilka szerokich ulic dla samochodów, cieniste aleje dla miłośników jazdy konnej, trasy rowe-
rowe i kilometry ścieżek dla amatorów pieszych wędrówek… Oto Lasek Buloński.
Usytuowanie
Dzielnica XVI – metro: Porte-Maillot (linia 1), Sablons (linia 1), Porte-d’Auteuil ( linia 10) – RER:
Porte-Maillot (linia C). W zachodniej części Paryża.
Nazwa
W 1308 r. król Filip IV odbył pielgrzymkę do sanktuarium w Boulogne-sur-Mer. Po powro-
cie wzniósł na tym miejscu podobny kościół.
Spacer
Jeziorka
Lac Inférieur (Jezioro Niższe) jest większe od Lac Supérieur (Jezioro Wyższe) i lepiej
zagospodarowane.
Jardin d’Acclimatation
IV–IX: 10.00–19.00, X–III: 10.00–18.00; 3 euro.
Ogród zabaw dla dzieci to kraina z dziecięcych marzeń: są tu łodzie na zaczarowanej rze-
ce, zoo, samochodziki, marionetki, teatr, salon krzywych luster…
Parc de Bagatelle
30 X do 28 II: 9.30–17.30, od 1 III do 25 III: 9.30–18.30 (w sezonie do 20.00), od 1 IX do pory zimowej
9.30–18.30; wizyta z przewodnikiem 4 euro, w sezonie 5,50 euro (dzieci: 2 euro).
W parku stanowiącym osobną część lasku wzrok przykuwa pałacyk. Został wzniesiony
w 1775 r. w ciągu 64 dni w wyniku zakładu: hrabia d’Artois (późniejszy król Karol X) pra-
gnął dowieść szwagierce, Marii Antoninie, że uda mu się zbudować pałac w czasie krót-
szym niż trzy miesiące. Wokół rozciąga się park w stylu angielskim.
informator
Mały pociąg – początek trasy: porte Ma-
illot; 5,70 euro (w tym wstęp do ogrodu –
Jardin d’Acclimatation).
Lac Inférieur – na wysepkę z restauracją
można dopłynąć stateczkiem. Wynajem łodzi.
Wynajem rowerów – naprzeciw głównej bra-
my do Jardin d’Acclimatation, na skrzyżowaniu
des Sablons i przy Pavillon royal, na skrzy-
żowaniu du Bout-des-Lacs.
W XIX w. proste aleje wytyczone przez
Colberta w lesie baron Haussmann zastą-
pił krętymi dróżkami. Powstały tu jeziorka,
tor wyścigowy Longchamp, restauracje i par-
ki rozrywki.
36
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
37
Dzielnice i zabytki Paryża
Champs-Élysées
(Pola Elizejskie)
Jeden z symboli Paryża. Elegancka, jeśli nie snobistyczna, „najpiękniejsza ulica świata” ma
duży wkład w urok Miasta Świateł. Po Polach można iść w górę lub w dół. Paryżanie upodo-
bali sobie stronę północną (po lewej idąc w dół). Umawiają się tutaj ze znajomymi, wychodzą
na spacer lub na wieczorną imprezę…
Usytuowanie
Dzielnica VIII – metro: Concorde (linie 1, 8 i 12), Champs-Élysées-Clemenceau (linie 1 i 13),
Franklin-D.-Roosevelt (linie 1 i 9), George-V (linia 1) i Charles-de-Gaulle-Étoile (linie 1, 2 i 6) –
autobusy 22, 28, 31, 42, 52, 73, 83, 84, 92 i 94 – RER: Charles-de-Gaulle-Étoile (linia A). Zob. ma-
pa na s. 40–41. Na południowo-wschodnim końcu Pól znajduje się place de la Concorde,
na północno-zachodnim – place Charles-de-Gaulle, który przerywa świetlistą oś ciągnącą
się od La Défense do Luwru, piękną w dzień i jeszcze piękniejszą w nocy.
W pobliżu: plac Concorde, ogród Tuileries, les Invalides, plac Trocadéro, park Monceau.
Nazwa
Według mitologii greckiej Pola Elizejskie miały być w Ha-
desie miejscem pobytu szlachetnych dusz. Mianem tym
ochrzczono niezliczone zastępy produktów, program te-
lewizyjny, perfumy…
Ludzie
Przez jeden dzień w roku aleja mieni się w barwach od
błękitu, bieli i czerwieni: to 14 lipca, narodowe święto
Francji, dzień defi lady wojskowej. W tym dniu, upamięt-
niającym zdobycie Bastylii i początek Wielkiej Rewolucji
Francuskiej w 1789 r., w dniu fi nału Tour de France, w noc
sylwestrową i za każdym razem, gdy wypada jakieś wyjąt-
kowe, poważne lub radosne wydarzenie, na tym trakcie
triumfalnym spontanicznie zbiera się cały Paryż.
I
N
I
L
E
H
C
M
/
c
i
j
a
G
.
h
P
Pola Elizejskie są najdłuższą
ulicą w Paryżu: mają 1,9 km
długości (i 71 m szerokości)
Tło
Miejsce ważnych wydarzeń. To tu w 1919 r. odbyła się parada zwycięstwa oddziałów
ententy. To tu po wyzwoleniu w sierpniu 1944 r. odbyła się defi lada, a w 1970 przez Pola
Elizejskie przeszedł generał de Gaulle pośród szalejącego z radości tłumu.
Champs-Élysées, przekształcane a to w gigantyczne, choć tymczasowe, pole zboża, a to
w wystawę pod gołym niebem prezentującą monumentalne rzeźby, w czerwcu 2003 sta-
ły się miejscem operacji „Pociąg w stolicy”. W słynnej alei pojawiły się stare lokomotywy
i składy TGV, a jeden z pociągów przejechał nawet Polami Elizejskimi od placu de la Con-
corde do ulicy George-V.
informator
Informacja turystyczna – Champs-
-Élysées-Clemenceau – angle av. des
Champs-Élysées et av. de Marigny – me-
tro: Champs-Élysées-Clemenceau – codz.
10.00–19.00.
Gastronomia
Zob. dział „Restauracje” w Informacjach
praktycznych (dzielnice VIII i XVII).
Kawiarnie i kluby
Fouquet’s Barrière – 99 avenue des
Champs-Élysées; 8.00–2.00. Restauracja za-
łożona w 1899 r., wpisana na narodową listę
zabytków historycznych. Miejsce spotkań lu-
dzi show-biznesu, pisarzy i fi lmowców.
Zakupy
Disney Store – 44 avenue des
Champs-Élysées. Zabawki, ubrania, ko-
stiumy, muzyka, fi lmy… W olbrzymiej sa-
li przypominającej pokój dziecinny znajdzie-
my wszystko, co tworzy Disney.
Guerlain – 68 avenue des Champs-
-Élysées; www.guerlain.com. Historia rodziny
Guerlain rozpoczęła się w 1828 r. Sklep perfu-
meryjny i salon piękności, całe w marmurach,
fi gurują na liście zabytków historycznych.
Virgin Mégastore – 52–60 avenue des
Champs-Élysées; www.virgin.fr; pn.–sb.
10.00–0.00, nd. 12.00–0.00. Gigantyczny
sklep płytowy zajmujący trzy piętra. Artyku-
ły multimedialne, gry wideo oraz księgarnia.
Champs-Élysées
G
/
t
a
g
r
a
T
.
N
I
L
E
H
C
M
I
Ogrody Champs-Élysées
urzekają spokojem i bujną
roślinnością
Spacer
W górę Pól Elizejskich
Spacer rozpoczyna się na placu Concorde.
Ogrody
W „zielonej” części Pól Elizejskich, otoczonej z obu stron
ogrodami w stylu angielskim, zachowały się piękne aleje
kasztanowców i kilka starych budynków. Po stronie północ-
nej zdobi je budynek Espace Pierre-Cardin (dawny teatr des
Ambassadeurs), a nieco dalej teatr Marigny, wzniesiony
przez Ch. Garniera w 1883 r. Równoległa do Pól Elizejskich
avenue Gabriel ciągnie się wzdłuż ogrodów, za którymi
z kolei wznoszą się wielkie pałace przy ulicy Faubourg-St-
Honoré: ambasada Stanów Zjednoczonych, ambasada
Wielkiej Brytanii, Pałac Elizejski (palais de l’Élysée, siedziba
prezydentów Republiki Francuskiej z XVIII w. z piękną kutą
bramą z 1905 r.).
Po lewej stronie Pól Elizejskich znajduje się restauracja Ledoyen. W pobliżu placu Cle-
menceau o dawnych wojnach przypominają trzy pomniki. Posąg Georges’a Clemence-
au z 1932 r., dzieło François Cogné, stanowi dobrą ilustrację energii polityka zwanego
„Tygrysem”. Naprzeciw, po drugiej stronie avenue Winston-Churchill, generał de Gaulle,
wyrzeźbiony w 2000 r. przez J. Cardota, maszeruje, by wyzwolić Paryż. Pomnik Jeana
Moulina (na rogu avenue de Marigny) upamiętnia bohatera ruchu oporu. Idąc dalej ulicą
Winston-Churchill w kierunku cours de la Reine, mijamy inne pomniki: Winstona Chur-
chilla, Simona Bolivara i ojca Komitasa, kompozytora i muzykologa, który zebrał i spi-
sał pieśni ludu armeńskiego, jeszcze przed ludobójstwem z 1915 r.
Nasyciwszy się widokiem na Pałac Inwalidów po drugiej stronie Sekwany, powracamy prawą
stroną cours de la Reine i rue Franklin-D.-Roosevelt do Pól Elizejskich.
Rond-Point des Champs-Élysées (Rondo Pól Elizejskich)
Skrzyżowanie ulic Champs-Élysées, Matignon, Montaigne i Franklin-D.-Roosevelt. Na skrzy-
żowaniu zaprojektowanym w 1670 r. przez Le Nôtre’a dziś znajdują się pałace z okresu
II Cesarstwa i nowoczesne sklepy. Między Polami a ulicą Montaigne wznosi się pod nr. 7
piękna kamienica z XIX w.: to Artcurial – przestrzeń poświęcona współczesnej sztuce
i designowi, z księgarnią, galerią i domem aukcyjnym. Pn.–pt. 11.00–19.00, sb. 11.00–18.00,
nd. 14.00–18.00; nieczynne: nd. i święta; wstęp wolny; www.artcurial.com.
Avenue des Champs-Élysées (Pola Elizejskie)
Po obu stronach alei tłoczą się kina, banki, siedziby linii lotniczych, samochodowe salony
wystawowe i galerie handlowe. Aleja jest jedną wielką międzynarodową witryną skle-
pową… Kamienice i domy rozrywki z czasów II Cesarstwa znikły bez śladu. Zachował się
jedynie pałacyk nr 25, po lewej w górę alei, wzniesiony dla polskiej awanturnicy zwanej
Païvą, która najpierw awansowała do roli portugalskiej markizy, a później stała się pruską
hrabiną. Na obiadach bywali u niej Renan, Taine, bracia Goncourt, Delacroix i Gambetta.
Takich pięknych jak w tym pałacu,
zdobnych w onyks schodów nie ma
prawdopodobnie nigdzie
indziej
na świecie.
Znajdująca się wyżej, na rogu ave-
nue
George-V, słynna restauracja
Fouquet’s była w ubiegłym wie-
ku bardzo prestiżowym
lokalem,
odwiedzanym przez całą paryską
śmietankę.
Tu i ówdzie stoją „domy” różnych
państw lub francuskich regionów,
promujące ich atrakcje turystycz-
ne, sztukę kulinarną i rzemiosło.
Kosmopolityzm jest nieodłącznym
elementem ożywionej atmosfery
ulicy. Wszędzie, do późna w nocy,
tłoczy się różnobarwny tłum.
Tutaj można pospacerować, pogapić się na
przechodniów…
I
N
I
L
E
H
C
M
/
c
i
j
a
G
.
h
P
38
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
39
Dzielnice i zabytki Paryża
Champs-Élysées
(cid:144)(cid:144)(cid:144)
(cid:144)
(cid:144)
(cid:144)
(cid:51)(cid:68)(cid:227)(cid:68)(cid:70)
Elizejski
(cid:144)
(cid:144)(cid:144)
(cid:144)
(cid:144)
(cid:144)
(cid:144)
(cid:144)(cid:144)(cid:144)
Arc de Triomphe (Łuk Triumfalny)
Na górnym końcu Pól Elizejskich, w samym środku placu Charles-de-Gaulle, wznosi się Łuk
Triumfalny. Ze wspaniałego placu, zwanego dawniej placem Gwiazdy (place de l’Étoile), roz-
biega się 12 wielkich alei.
Inspirowany sztuką starożytną Łuk Triumfalny ma rozmiary iście kolosalne: 50 m wysokości
i 45 m szerokości. Obchodząc go dokoła, można uchwycić harmonię proporcji rzeźb zdobią-
cych budowlę. W trójkątnych żagielkach nad łukiem na szerszych elewacjach dmą w trąbki
cztery alegorie Sławy (J. Pradier).
Świadek najnowszej historii. Pod koniec XVIII w. plac ma już plan gwiazdy, ale ze skrzy-
żowania odchodzi tylko pięć ulic, rozdzielonych łąkami.
40
Kup książkę
Poleć książkę
1806 – Napoleon nakazuje rozpoczęcie budowy. Łuk zostanie wzniesiony według pla-
nów Jean-François Chalgrina, który wcześniej pracował przy Pałacu Luksemburskim
i kościele St-Sulpice.
1810 – Nowa cesarzowa Maria Luiza ma wjechać do Paryża Polami Elizejskimi. Łuk dopie-
ro zaczyna wyrastać z ziemi, trzeba było bowiem aż dwóch lat na wykonanie solidnych
fundamentów. Chalgrin wznosi więc atrapę: konstrukcję z drewna i malowanego płótna,
która odzwierciedla planowany wygląd pomnika.
W chwili śmierci architekta (1811) Łuk nie ma 5 m wysokości. Niepowodzenia wojenne ha-
mują prace budowlane.
1832–36 – Za panowania Ludwika Filipa Abel Blouet kończy prace, wstrzymane całkowicie
przez władze okresu restauracji.
Kup książkę
Poleć książkę
41
Pobierz darmowy fragment (pdf)