Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00513 006093 20225444 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Piąta Komenda - ebook/pdf
Piąta Komenda - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 73
Wydawca: Self Publishing Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-934853-2-1 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> naukowe i akademickie >> słowniki
Porównaj ceny (książka, ebook (-9%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Historia największej prowokacji komunistycznych tajnych służb w Polsce. W 1948 r. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego stworzyło fikcyjną organizację podziemną, zwaną Piątą Komendą Zrzeszenia 'Wolność i Niepodległość'. Zwerbowało do niej setki ludzi, którzy chcieli walczyć o niepodległą Polskę. Przesyłało dane autentycznej zagranicznej delegaturze WiN, która nawiązała współpracę z CIA. Po zakończeniu mistyfikacji aresztowano ponad sto osób, na więzienie skazano 55, na karę śmierci - 15. Historycy podejrzewają, że represje dotknęły ponad pół tysiąca osób.

Autor 'Piątej Komendy' szuka tych, którzy wówczas byli najważniejszymi prowokatorami.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA PIĄTA KOMENDA PIOTR LIPIŃSKI Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA Copyright Piotr Lipiński 2011 ISBN 978-83-934853-2-1 www.piotrlipinski.pl twitter.com/PiotrLipinski facebook.com/pilmedia Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie i kopiowanie całości lub części publikacji zabronione bez pisemnej zgody autora. Zdjęcie na okładce Sławomir Kamiński Wydanie 2.0 Wydawca Piotr Lipiński www.piotrlipinski.pl Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA SPIS TREŚCI O autorze! PROLOG! OSTATNI KURIER! GRA „CEZARY”! KNOWANIA WYWIADU! KSIĄDZ KLUZ! PROWOKATORZY! ARCYZBRODNIARZ! KROKÓW SIEDEM DO KOŃCA! SPOKOJNA JESIEŃ PROWOKATORA! ŚWIERSZCZE I DZWONY! PRZYSŁAŁ MAMIE PORZECZKI! PERŁA ZACHODU! MAŁA RETENCJA! POSŁOWIE: iBÓG ŻYJE WIECZNIE! ZAPOWIEDŹ: HUMER I INNI! 5 ............................................................................................. 7 .............................................................................................. 10 ............................................................................. ................................................................................ 14 18 ..................................................................... ................................................................................... 23 27 ............................................................................. 32 ......................................................................... ....................................................... 38 46 ........................................... ................................................................. 49 53 ...................................................... ............................................................................ 57 61 ............................................................................. 63 ................................................ ............................................................ 69 Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA O autorze Interesuje mnie każdy news, pod warunkiem, że zdarzył się pół wieku temu – to motto Piotra Lipińskiego. Rocznik 1967. Z wykształcenia prawnik, z zawodu reporter. Przez prawie dwadzieścia lat związany z „Gazetą Wyborczą”, w której publikował głównie reportaże historyczne. Jego teksty ukazywały się również w „Radarze”, „Na przełaj”, „Po prostu”, „Polityce”, „Pressie”. „Corriere della Sera”. W 1997 r. opublikował debiutancką książkę „Humer i inni”. Opowiadała o zbrodniarzach stalinowskich, którzy przeżyli bezkarnie kilka dziesięcioleci PRL-u, aby dopiero na starość stanąć przed sądem III Rzeczpospolitej. Autor otrzymał wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za reportaż, od którego pochodził tytuł książki. Wkrótce ukaże się jej elektroniczne wznowienie. W 2001 r. ukazała się jego książka „Bolesław Niejasny” – opowieść o Bolesławie Bierucie, komunistycznym prezydencie Polski. Publikacja przerodziła się w cykl książkowy. Drugi tom, „Towarzysze Niejasnego”, poświęcony był współtwórcom komunistycznej Polski (gen. Karol Świerczewski, marszałek Michał „Rola” Żymierski, premier Józef Cyrankiewicz). Tom trzeci, „Ofiary Niejasnego” to historie tych, którzy walczyli z komunizmem (Stanisław Mikołajczyk, Jan Rodowicz „Anoda”, rotmistrz Witold Pilecki.) Kolejna książka to „Raport Rzepeckiego” – historia życia twórcy powojennego polskiego podziemia antykomunistycznego, a zarazem próba odpowiedzi na pytanie, kim był pułkownik Jan Rzepecki: bohaterem czy zdrajcą? Piotr Lipiński jest również współautorem kilku zbiorów reportaży (m.in. „Kraj Raj”, „Anna z gabinetu bajek”, „Nietykalni”). W telewizyjnym kanale „Discovery Historia” prowadził cykl „Zwarte szeregi”, prezentujący filmy dokumentalne. Wielokrotnie otrzymał wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za reportaże i nominacje do nagrody „Press” w kategoriach reportaż i wywiad. Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA Scenariusz filmu dokumentalnego „Dzieci Wehrmachtu”, którego jest współautorem, powstał na podstawie jego reportażu „Zły mundur”, opublikowanego w „Dużym Formacie”. Dla cyklu TVP 1 „Zagadki tamtych lat” zrealizował w 2009 r. dwa dokumenty: „Siedem rolek pożądania”, opowiadający PRL- owską historię… papieru toaletowego oraz „Co się stało z polskim Billem Gatesem?” - barwny życiorys Jacka Karpińskiego, konstruktora polskich komputerów, który po wyrzuceniu przez komunistów z pracy zajął się hodowlą świń. Film był prezentowany na festiwalach „Euroshorts” i łódzkim Festiwalu Mediów „Człowiek w Zagrożeniu”. W Łodzi zdobył nagrodę Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Książka „Piąta Komenda” jest rozszerzoną wersją kilku reportaży opublikowanych w „Gazecie Wyborczej”. Pierwotnie stanowiła również część tomu „Ofiary Niejasnego”. Piotr Lipiński w sieci: www.piotrlipinski.pl twitter.com/PiotrLipinski facebook.com/pilmedia Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA PROLOG W tej historii nie ma nic pewnego. Prawie każdy okazuje się kimś innym. Lis udaje tygrysa, a być może w rzeczywistości jest kameleonem. Ludzie, którzy znają prawdę, nie żyją. Albo nie chcą mówić. Albo w ogóle nie ma już prawdy, stała się gąszczem pomówień, którego dziś nikt nie rozwikła. Wielu bohaterom tej historii W końcu pewnie sami w nie uwierzyli. tworzono fałszywe życiorysy. To historia największej prowokacji komunistycznych tajnych służb w Polsce. *** Zacznijmy od przedstawienia dwóch zbiorowych bohaterów tej opowieści, kryjących się pod skrótami WiN i MBP. Pierwszy z nich to WiN. We wrześniu 1945 r. powstało Zrzeszenie Wolność antykomunistyczne ugrupowanie podziemnej Polski. Wkrótce powołało swoje zagraniczne przedstawicielstwo zwane Delegaturą WiN. i Niezawisłość (WiN), największe Podziemna organizacja powstała dlatego, że po II wojnie światowej Polska tylko pozornie odzyskała wolność. Po niemieckiej okupacji władzę objęli komuniści, bezwarunkowo poddający się zwierzchnictwu Związku Radzieckiego. Reszta społeczeństwa - czyli zdecydowana większość - próbowała odnaleźć swoje miejsce w kraju, który na mocy międzynarodowych porozumień stał się strefą wpływu Józefa Stalina. WiN był ideowo związany z rozwiązaną Armią Krajową. Miał stać się organizacją cywilną - stąd nazwa dowództwa: „zarząd”. Nie zamierzał prowadzić działalności zbrojnej - a raczej dopomóc były AK-owcom w ujawnieniu się i powrocie do normalnego życia. Szybko jednak okazało się, że trudno powstrzymywać się od Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA używania broni, kiedy komuniści sieją terror. WiN nabrał wojskowego charakteru. Sami żołnierze zaczęli zwyczajowo nazywać swoje kierownictwo „komenda” zamiast „zarząd”. Druga zbiorowa postać tej historii kryje się pod skrótem MBP. To powołane również w 1945 r. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) - jedna z najstraszliwszych instytucji komunistycznej Polski. Zajmowało się zwalczaniem przeciwników narzuconego Polsce ustroju. Podlegały mu Urzędy Bezpieczeństwa. Funkcjonariusze MBP i UB słynęli z przemocy i stosowania tortur. To oni zajmowali się wyłapywaniem żołnierzy WiN. Do grudnia 1947 r. działały cztery kolejne zarządy, częściej zwane komendami WiN. Ich historia to dzieje setek aresztowań, dziesiątków wykonanych wyroków śmierci. W 1950 r. przed sądem postawiono IV Komendę. Komendanta Łukasza Cieplińskiego skazano na pięciokrotną karę śmierci i 30 lat więzienia. Adama Lazarowicza, zastępcę komendanta, na czterokrotną karę śmierci i 33 lata więzienia. Jednego dnia, 1 marca 1951 r., stracono na Mokotowie prawie całą IV Komendę WiN: siedem osób. Dziś rocznicę tego wydarzenia obchodzimy jako Dzień Żołnierzy Wyklętych. Stworzył Ostatni żyjący członek IV Komendy WiN to Ludwik Kubik. Nie chce wracać do tamtych wydarzeń, mówi, że ciągle przeżywa śmierć kolegów. Aresztowanych członków IV Komendy WiN jeszcze przesłuchiwano na Mokotowie, gdy w 1948 r. powstała V Komenda WiN. Była mistyfikacją. ją III Departament Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, zajmujący się walką z podziemiem. Celem V Komendy, zwanej grą „Cezary”, było ostateczne rozbicie WiN w Polsce i infiltracja zagranicznej Delegatury WiN. Za jej pośrednictwem - zachodnich wywiadów. Była to największa prowokacja komunistycznego kontrwywiadu w Polsce. Zgodnie z danymi MBP kierowało nią 67 funkcjonariuszy UB. Według Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (poprzedniczki obecnego Instytutu Pamięci Narodowej) po zakończeniu prowokacji „Cezary” aresztowano 139 członków WiN, na więzienie skazano 55, na śmierć - 15. Dane są prawdopodobnie Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA niepełne. Historycy sądzą, że represje mogły objąć ponad pół tysiąca osób. Po tych wyliczeniach czas na najważniejsze – ludzi, których dotknęła historia. Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA OSTATNI KURIER Pierwszy ludzki bohater tej opowieści to Adam Boryczko. - Adam siedział w Rawiczu, Strzelcach Opolskich, na koniec we Wronkach – opowiada Józefa Adamczyk. - W sumie czternaście lat, do tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego siódmego roku. Trzy razy zakładał głodówkę. Miał na czole bliznę po pobiciu. Opowiadał, jak wrzucali go nagiego do celi z zimną wodą, świecili po oczach lampami. Kazali mu się rozbierać, szufladą ściskali narządy. Józefa Adamczyk nie kryje wzruszenia, gdy opowiada o Adamie Boryczce. Towarzyszyła mu przez ostatnie lata jego życia. Adama Boryczkę aresztowano w 1954 r., zarzucono współpracę z Niemcami. Skazano na dożywocie. Rzecz jasna prawdziwy powód uwięzienia był zupełnie inny. *** Adam Boryczko, „cichociemny”, był szefem Kedywu okręgu Wilno Armii Krajowej i zastępcą dowódcy VI Brygady Wileńskiej. Po wojnie - co dla tej historii - najważniejsze był kilkakrotnie kurierem Delegatury WiN do kraju. W 1967 r. Radę Państwa zasypały listy z prośbą o uwolnienie Boryczki. W podpisach znalazły się dziesiątki nazwisk i pseudonimów AK-owskich: „Wiking”, „Rojec”, „Warta”, „Kruk”, „Grzmot”, „Agaton”. Pisali też Antoni Pajdak, działacz PPS, były zastępca Delegata Rządu RP na Kraj oraz literaci Melchior Wańkowicz, Stanisław Strumph Wojtkiewicz, i Jan Dobraczyński. Pisarz Wojciech Żukrowski oceniał: „Polskę Ludową stać na wielkoduszność, jest zbyt mocna, by musiała aż po zgon trzymać pod kluczem Boryczkę”. Już dziesięć lat wcześniej, w okolicach 1956 r. uwolniono większość osób niesłusznie skazanych. Boryczko był chyba ostatnim więźniem politycznym okresu stalinizmu. Czyżby wiedział coś, co należało długo trzymać w tajemnicy? Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA *** Koniec 1952 roku. Za kilka miesięcy umrze Stalin. W warszawskim Arsenale trwa wystawa „Oto Ameryka”. Marek Hłasko w „Pięknych dwudziestoletnich” opisuje ją: „Nazbierano do cholery i trochę eksponatów: pistolety dla szpiegów, bomby napalmowe, komiksy zrobione z «Braci Karamazow» i trupy jakichś Murzynów. Skutki wystawy były straszliwe; godzinami czekało się w kolejce na wejście, gdyż ludzie chcieli zobaczyć cokolwiek amerykańskiego (...). Jest to miłość nieszczęśliwa; miłość bez cienia wzajemności; i już chyba ostatnia”. *** Gdy ludzie zwiedzali wystawę „Oto Ameryka”, rozgrywał się ostatni wielki dramat powojennego podziemia. 28 grudnia 1952 r. Polska Agencja Prasowa doniosła o ujawnieniu się V Komendy WiN. Na scenę wkraczają dwaj kolejni – tym razem negatywni – bohaterowie tej opowieści. To J. J. Kowalski „Kos”, komendant WiN, i Stefan Sieńko „Wiktor”, jego zastępca. Właśnie przekazali władzom bezpieczeństwa broń, radiostacje, szyfry oraz ponad milion dolarów. Dolary – jak skrupulatnie zaznaczyła prasa - otrzymali od wywiadu USA. Gazety podały treść oświadczenia tych dwóch ludzi, „Kosa” i „Wiktora”: „Kierowaliśmy organizacją wtedy, kiedy na naszych oczach w Warszawie rosły nowe dzielnice mieszkaniowe, dziesiątki nowych fabryk, kiedy zaczęto wznosić Nową Hutę, kiedy odbudowywał się stary Gdańsk (...). Będziemy organizację stopniowo likwidowali”. *** Po opublikowaniu oświadczenia o ujawnieniu się V Komendy WiN, Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego zbadało nastroje społeczne. Według MBP „robotnicy kopalni” oceniali, że „Naród polski widzi swoje osiągnięcia, nawet małe dzieci rozmawiają o tym, Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA jak było dawniej, a jak jest dzisiaj. Nasyłanie szpiegów przez imperializm amerykański z dnia na dzień ukraca się”. MBP odnotowało także: „Silne poruszenie wywołało «oświadczenie» wśród b. członków wrogich organizacji - AK, WiN, NSZ, UPA, w środowiskach klerykalnych, prywatnej inicjatywy itp. (...). Najbardziej absorbowały te środowiska zagadnienia, czy kierownicy WiN-u zgłosili się dobrowolnie, czy i od kiedy byli agentami UB, dlaczego mając do dyspozycji milion dolarów nie uciekli za granicę, czy zostaną aresztowani, a nawet otruci”. *** W komunizmie zawsze realizują się czarne scenariusze. Obawy ludzi potwierdziły się. Zaczęły się procesy. Wystawa „Oto Ameryka” wzbogaciła się o nowe eksponaty: hełmy, pasy z kieszonkami na pieniądze i rewolwery, ampułki z trucizną i tzw. beacon, czyli przyrząd do naprowadzania samolotów na miejsca zrzutów. Wyposażenie to odebrano Stefanowi Skrzyszowskiemu i Dionizemu Sosnowskiemu. Obaj uciekli z Polski, trafili do Delegatury WiN, zostali przeszkoleni na Zachodzie i zrzuceni do Polski z amerykańskiego samolotu. W 1953 r. urządzono im pokazowy proces, nagłośniony jako ostateczna rozprawa z WiN-owskimi dywersantami. „Trybuna Ludu” piórem Zygmunta Broniarka pytała: „Kim są ci podrzędni giermkowie amerykańskiego wywiadu?” Po czym odpowiadała sama sobie: „Szumowiny wywabiane na wierzch przez amerykańskie dolary”. Skrzyszowskiego i Sosnowskiego skazano na trzykrotne kary śmierci. 15 maja 1953 r. wyroki wykonano. Nie przeszkodził w tym fakt, że Skrzyszowski i Sosnowski w rzeczywistości byli nieświadomymi wysłannikami Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W rzeczywistości to przecież ludzie MBP – a nie podziemia – skierowali ich za granicę. Prasa wciąż nie donosiła o procesach dwóch osób: komendanta „Kosa” i jego zastępcy „Wiktora”. Archiwa sądowe również nie zawierają żadnych materiałów dotyczących ich spraw. Wówczas musiało być to zaskakujące – przecież byli dowódcami V Komendy. To oni powinni zostać najsurowiej ukarani. Piotr Lipiński - PIĄTA KOMENDA Dopiero po kilkudziesięciu latach okazało się, dlaczego nie zasiedli na ławie oskarżonych. Zaczęło wychodzić na jaw, że V Komenda WiN nigdy nie istniała. *** „Kos” - J.J. Kowalski, czyli fikcyjny komendant FIKCYJNEJ komendy, był oficerem Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Nazwisko Kowalski prawdopodobnie jest również fikcyjne. Jego zastępca „Wiktor”, czyli Stefan Sieńko to AUTENTYCZNY żołnierz Zrzeszenia „Wolność i Niepodległość”. Był nim jeszcze w IV Komendzie WiN, potem zgodził się na współpracę z UB i odtąd jego życiem zaczęła rządzić fikcja. UB-ecką grę rozpoczęto od oszukania Adama Boryczki, kuriera Delegatury WiN do kraju, który spotkał się z Sieńką, wówczas już przedstawicielem fikcyjnego WiN i agentem MBP. Trudno dziś rozstrzygnąć, czy pierwszy raz zetknęli się w grudniu 1947 r. czy w kwietniu 1948 r. Gra skończyła się w grudniu 1952 r., kiedy w prasie ukazało się oświadczenie o „ujawnieniu” WiN. Nieco ponad rok później, w 1954 r., Adam Boryczko - tym razem na własną rękę, bez wiedzy Delegatury - kolejny raz przyjechał do Polski. Chciał odbudowywać rozbite przez Urząd Bezpieczeństwa podziemie. Został aresztowany i skazany. Adam Boryczko na pewno znał „Wiktora”. Był też jedną z niewielu osób, które mogłyby rozpoznać także „Kosa”. Czy dlatego trzymano go w więzieniu aż do 1967 r.? Po zakończeniu gry J.J. Kowalski „Kos” i S. Sieńko „Wiktor” zmienili nazwiska. Czy „Kos” i „Wiktor” jeszcze żyją? Gdzie są dziś?
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Piąta Komenda
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: