Komentarz zawiera omówienie przepisów art. 619-1136 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, poświęconych pochodzeniu dziecka oraz władzy rodzicielskiej. Zmiany wprowadzone ustawą z 6.11.2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, które zaczną obowiązywać 13.6.2009 r.:
- zapewniają rodzicom swobodę wyboru nazwiska dziecka, zagwarantowano przy tym pełną równość matki i ojca, zarówno w związkach małżeńskich, jak i pozamałżeńskim,
- wprowadzają nową instytucję „planu wychowawczego' negocjowanego przez rodziców
i zatwierdzanego przez sąd,
- całkowicie przemodelowują instytucję dobrowolnego ustalenia ojcostwa,
- przewidują i szczegółowo regulują instytucję ustalenia i zaprzeczenia macierzyństwa, co dotychczas znajdowało się poza zasięgiem uwagi ustawodawcy,
- uznają w zakresie ustalania pochodzenia dziecka zdobycze nauk przyrodniczych,
- wprowadzają racjonalne partnerstwo rodziców i dzieci,
- usuwają poważną lukę w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, dotyczącą uregulowania problematyki wzajemnych kontaktów rodziców i innych osób bliskich z dzieckiem.Jacek Ignaczewski - sędzia Sądu Rejonowego w Olsztynie, autor licznych publikacji z omawianego zakresu.
Darmowy fragment publikacji:
KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA
Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska
po nowelizacji
Art. 619–1136 KRO
Polecamy nasze publikacje:
Pod red. Tadeusza Smyczy(cid:276)skiego
PRAWO RODZINNE I OPIEKU(cid:275)CZE, Tom 12
System Prawa Prywatnego
Henryk Haak
PRAWO RODZINNE. Tom 3. Wzory z obja(cid:286)nieniami oraz CD, wyd. 2
Wielki Zbiór Pism
Magdalena Rozwadowska-Herrmann
KODEKS RODZINNY I OPIEKU(cid:275)CZY
KodeksSystem
Aneta Korcz-Maciejko, Wojciech Maciejko
(cid:285)WIADCZENIA RODZINNE. KOMENTARZ, wyd. 3
Krótkie Komentarze Becka
Krystyna Gromek
WŁADZA RODZICIELSKA. KOMENTARZ
Krótkie Komentarze Becka
Jacek Ignaczewski
MAŁ(cid:297)E(cid:275)SKIE USTROJE MAJ(cid:260)TKOWE. ART. 31–54 KRO.
KOMENTARZ, wyd. 3
Krótkie Komentarze Becka
Jacek Ignaczewski
OBOWI(cid:260)ZEK ALIMENTACYJNY PO NOWELIZACJI.
ART. 128–1441 KRO. KOMENTARZ
Krótkie Komentarze Becka
www.ksiegarnia.beck.pl
Pochodzenie dziecka
i władza rodzicielska
po nowelizacji
Art. 619–1136 KRO
Komentarz
Jacek Ignaczewski
s(cid:266)dzia S(cid:261)du Rejonowego w Olsztynie
WYDAWNICTWO C.. H. BECK
WARSZAWA 2009
Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska po nowelizacji
Stan prawny: 13 czerwca 2009 r.
Redakcja: Anna Łubi(cid:276)ska-Bujak
© Wydawnictwo C. H. Beck 2009
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk i oprawa: Elpil Siedlce
ISBN 978-83-255-0793-0
Spis tre(cid:286)ci
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI
A. Tekst ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kodeks rodzinny i opieku(cid:276)czy z dnia 25 lutego 1964 r.
(Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) – wyci(cid:261)g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. Komentarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kodeks rodzinny i opieku(cid:276)czy – wyci(cid:261)g . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tytuł I. Mał(cid:298)e(cid:276)stwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tytuł II. Pokrewie(cid:276)stwo i powinowactwo . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział Ia. Rodzice i dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział I. Pochodzenie dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oddział 1. Macierzy(cid:276)stwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 619. Matka dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6110. Ustalenie macierzy(cid:276)stwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6111. Powództwo o ustalenie macierzy(cid:276)stwa . . . . . . . . . . .
Art. 6112. Zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6113. Powództwo o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa . . . . . . . .
Art. 6114. Legitymacja czynna dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6115. Powództwo po (cid:286)mierci dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6116. Legitymacja prokuratora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oddział 2. Ojcostwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 62. Dziecko z mał(cid:298)e(cid:276)stwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 63. Zaprzeczenie ojcostwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 64. Reprezentacja m(cid:266)(cid:298)a; terminy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 65. Rozwini(cid:266)cie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 66. Legitymacja bierna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 67. Obalenie domniemania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 68. Rozwini(cid:266)cie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 69. Legitymacja czynna matki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 70. Legitymacja czynna dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
3
21
23
23
23
23
23
23
23
27
32
32
39
41
41
43
43
43
55
58
60
61
62
74
77
79
V
Spis tre(cid:286)ci
81
Art. 71. (cid:285)mierć dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
81
Art. 72. Uznanie dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
83
Art. 73. Osobisty charakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
88
Art. 74. O(cid:286)wiadczenie w razie niebezpiecze(cid:276)stwa . . . . . . . . . . .
Art. 75. Uznanie dziecka pocz(cid:266)tego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90
Art. 76. Pełnoletno(cid:286)ć dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
92
Art. 77. Zgoda matki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
93
Art. 78. Forma; termin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
96
Art. 79. Odpowiednie stosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Art. 80. Wady o(cid:286)wiadczenia woli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Art. 81. Uniewa(cid:298)nienie na (cid:298)(cid:261)danie dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Art. 82. Legitymacja bierna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Art. 83. (cid:285)mierć dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Art. 84. S(cid:261)dowe ustalenie ojcostwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Art. 85. Domniemanie ojcostwa pozamał(cid:298)e(cid:276)skiego . . . . . . . . . 118
Art. 86. Legitymacja prokuratora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Rozdział II. Stosunki mi(cid:266)dzy rodzicami a dziećmi . . . . . . . . . . 128
Oddział 1. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Art. 87. Wzajemna pomoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Art. 88. Nazwisko dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Art. 89. Rozwini(cid:266)cie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Art. 891. Nazwisko dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Art. 90. Rozwini(cid:266)cie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Art. 901. Ł(cid:261)czenie nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Art. 91. Pomoc rodzicom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Oddział 2. Władza rodzicielska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Art. 92. Okres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Art. 93. Podmioty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
Art. 94. Rozwini(cid:266)cie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Art. 95. Tre(cid:286)ć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Art. 96. Rozwini(cid:266)cie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Art. 97. Wykonywanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
Art. 98. Reprezentacja dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Art. 99. Ustanowienie kuratora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Art. 100. Pomoc organów pa(cid:276)stwowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Art. 101. Zarz(cid:261)d maj(cid:261)tkiem dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Art. 102. Wył(cid:261)czenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Art. 103. Przeznaczenie dochodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Art. 104. Inwentarz maj(cid:261)tku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Art. 105. Skutki ustania zarz(cid:261)du . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
VI
Spis tre(cid:286)ci
Art. 106. Zmiana orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
Art. 107. Ograniczenie władzy rodzicielskiej . . . . . . . . . . . . . . 204
Art. 108. Władza rodzicielska nad ubezwłasnowolnionym . . . . 216
Art. 109. Zarz(cid:261)dzenia ograniczaj(cid:261)ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Art. 110. Zawieszenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Art. 111. Pozbawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Art. 112. Forma orzeczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Art. 1121. Rodziny zast(cid:266)pcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Art. 1122. Relacja do Pa(cid:276)stwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Oddział 3. Kontakty z dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Art. 113. Osobista styczno(cid:286)ć z dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Art. 1131. Zasady kontaktów z dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Art. 1132. Ograniczenie kontaktów z dzieckiem . . . . . . . . . . . . 265
Art. 1133. Zakaz kontaktów z dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Art. 1134. Skierowanie na terapi(cid:266) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Art. 1135. Zmiana rozstrzygni(cid:266)cia s(cid:261)du . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Art. 1136. Odpowiednie stosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
VII
Przedmowa
Przedmiot pracy nawi(cid:261)zuje do systematyki Kodeksu rodzinnego i opie-
ku(cid:276)czego: Tytuł II. Pokrewie(cid:276)stwo i powinowactwo zawiera Dział I a Ro-
dzice i dzieci. Dział ten reguluje szereg kwestii: pochodzenie dziecka, na-
zwisko dziecka, władz(cid:266) rodzicielsk(cid:261), kontakty z dzieckiem. Wszystkie te
zagadnienia zostały omówione w komentarzu, a powodem tego była nowe-
lizacja Kodeksu rodzinnego i opieku(cid:276)czego z 6.11.2008 r. (Dz.U. Nr 220,
poz. 1431), obowi(cid:261)zuj(cid:261)ca od 13.6.2009 r.
Wskazan(cid:261) powy(cid:298)ej nowelizacj(cid:261) uczyniono zado(cid:286)ć zgłaszanym od lat
postulatom przeprowadzenia kompleksowych zmian przepisów KRO w je-
go niemaj(cid:261)tkowym zakresie, a bezpo(cid:286)rednio odnosz(cid:261)cym si(cid:266) do wzajem-
nych relacji rodziców i dzieci, sytuacji prawnej dziecka, jego pochodze-
nia, nazwiska. Konieczno(cid:286)ć reformy w tym wzgl(cid:266)dzie wynikała nie tylko
ze zmian ustrojowo-obyczajowych, ale tak(cid:298)e i z tre(cid:286)ci umów mi(cid:266)dzynaro-
dowych ratyikowanych przez Polsk(cid:266), Konstytucji RP, a nawet z orzeczni-
ctwa Trybunału Konstytucyjnego. Powodów do zmian było wi(cid:266)c wiele.
Zasadniczo rzecz bior(cid:261)c, zmiany w zakresie materii obj(cid:266)tej tytułem pracy:
1) zapewniaj(cid:261) rodzicom swobod(cid:266) wyboru nazwiska dziecka, zagwaranto-
wano przy tym pełn(cid:261) równo(cid:286)ć matki i ojca, zarówno w zwi(cid:261)zkach mał-
(cid:298)e(cid:276)skich, jak i pozamał(cid:298)e(cid:276)skim;
2) wprowadzaj(cid:261) now(cid:261) instytucj(cid:266) „planu wychowawczego” negocjowane-
go przez rodziców i zatwierdzanego przez s(cid:261)d (wprawdzie w dotych-
czasowym stanie prawnym nie było to wył(cid:261)czone, jednak podniesienie
takiego planu do rangi ustawowej, z pewno(cid:286)ci(cid:261) zwróci s(cid:261)dom opieku(cid:276)-
czym uwag(cid:266) na potrzeb(cid:266) inicjowania wi(cid:266)kszej aktywno(cid:286)ci rodziców
w post(cid:266)powaniu s(cid:261)dowym, by współuczestniczyli w procesie decy-
zyjnym dotycz(cid:261)cym ich wspólnego dziecka i ich wspólnej przyszło(cid:286)ci
w rozł(cid:261)czeniu);
3) całkowicie przemodelowuj(cid:261) instytucj(cid:266) dobrowolnego ustalenia ojco-
stwa (obecnie, uznanie ojcostwa jest przyznaniem faktu, (cid:298)e okre(cid:286)lone
dziecko pochodzi od uznaj(cid:261)cego go m(cid:266)(cid:298)czyzny; mamy wi(cid:266)c do czynie-
nia wył(cid:261)cznie z „aktem wiedzy”, przy czym nie tylko m(cid:266)(cid:298)czyzny, ale
tak(cid:298)e i matki dziecka);
4) przewiduj(cid:261) i szczegółowo reguluj(cid:261) instytucj(cid:266) ustalenia i zaprzeczenia
macierzy(cid:276)stwa, co dotychczas znajdowało si(cid:266) poza zasi(cid:266)giem uwagi
ustawodawcy;
IX
Przedmowa
5) uznaj(cid:261) w zakresie ustalania pochodzenia dziecka zdobycze nauk przy-
rodniczych;
6) wprowadzaj(cid:261) racjonalne partnerstwo rodziców i dzieci;
7) usuwaj(cid:261) powa(cid:298)n(cid:261) luk(cid:266) w KRO, dotycz(cid:261)c(cid:261) uregulowania problematyki
wzajemnych kontaktów rodziców i innych osób bliskich z dzieckiem.
Wszystkie wskazane powy(cid:298)ej grupy zagadnie(cid:276) i zwi(cid:261)zane z nimi zagad-
nienia szczegółowe, na tle pozostałych, niezmienionych przepisów Dzia-
łu KRO, po(cid:286)wi(cid:266)conego rodzicom i dzieciom, s(cid:261) przedmiotem niniejszej
pracy.
Olsztyn, maj 2009 r.
X
Wykaz skrótów
1. (cid:295)ródła prawa
KC . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16,
poz. 93 ze zm.)
Konstytucja RP . . . . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
KPC . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks post(cid:266)powania cy-
(Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KRO . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opieku(cid:276)-
wilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
czy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.)
KSCU . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach s(cid:261)dowych w spra-
wach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.)
PaszpU . . . . . . . . . . . ustawa z 13.7.2006 r. o dokumentach paszporto-
wych (Dz.U. Nr 143, poz. 1027 ze zm.)
PomSpołU . . . . . . . . ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j.
Dz.U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.)
PrASC . . . . . . . . . . . ustawa z 29.9.1986 r. – Prawo o aktach stanu cy-
wilnego (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze
zm.)
PrNot . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie (t.j.
PrPrywM . . . . . . . . . ustawa z 12.11.1965 r. – Prawo prywatne mi(cid:266)dzy-
Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.)
PrUSP . . . . . . . . . . . . ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju s(cid:261)dów po-
narodowe (Dz.U. Nr 46, poz. 290 ze zm.)
RegUSP . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie
wszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.)
Sprawiedliwo(cid:286)ci
z 23.2.2007 r. – Regulamin urz(cid:266)dowania s(cid:261)dów
powszechnych (Dz.U. Nr 38, poz. 249)
Ministra
2. Organy orzekaj(cid:261)ce
SN . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy
SN (7) . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy w składzie 7 s(cid:266)dziów
SA . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Apelacyjny
XI
Wykaz skrótów
3. Czasopisma
Dz.U. . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
NP . . . . . . . . . . . . . . . Nowe Prawo
OSA . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)dów Apelacyjnych
OSN . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego
OSNC . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego Izba Cywilna
OSNPG . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego Prokuratura Ge-
neralna
OSP . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich
Prok. i Pr. . . . . . . . . . Prokuratura i Prawo
4. Inne skróty
art. . . . . . . . . . . . . . . artykuł
m.in. . . . . . . . . . . . . . mi(cid:266)dzy innymi
nast. . . . . . . . . . . . . . nast(cid:266)pne
Nb . . . . . . . . . . . . . . . numer brzegowy
niepubl. . . . . . . . . . . niepublikowany
np. . . . . . . . . . . . . . . na przykład
Nr . . . . . . . . . . . . . . . numer
orz. . . . . . . . . . . . . . . orzeczenie
pkt . . . . . . . . . . . . . . punkt
por. . . . . . . . . . . . . . . porównaj
post. . . . . . . . . . . . . . postanowienie
poz. . . . . . . . . . . . . . pozycja
r. . . . . . . . . . . . . . . . . rok
red. . . . . . . . . . . . . . . redakcja
rozp. . . . . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie
s. . . . . . . . . . . . . . . . . strona
t. . . . . . . . . . . . . . . . . tom
tzw. . . . . . . . . . . . . . . tak zwane
t.j. . . . . . . . . . . . . . . . tekst jednolity
tj. . . . . . . . . . . . . . . . to jest
uchw. . . . . . . . . . . . . uchwała
ust. . . . . . . . . . . . . . . ust(cid:266)p
wyr. . . . . . . . . . . . . . wyrok
w zw. . . . . . . . . . . . . w zwi(cid:261)zku
ze zm. . . . . . . . . . . . ze zmianami
zob. . . . . . . . . . . . . . zobacz
§ . . . . . . . . . . . . . . . . paragraf
XII
A. Tekst ustawy
Kodeks rodzinny i opieku(cid:276)czy
z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz.U. Nr 9, poz. 59)
zm.: Dz.U. z 1975 r. Nr 45, poz. 234; z 1986 r. Nr 36, poz. 180; z 1995 r.
Nr 83, poz. 417; z 1998 r. Nr 117, poz. 757; z 1999 r. Nr 52, poz. 532;
z 2000 r. Nr 122, poz. 1322; z 2001 r. Nr 128, poz. 1403; z 2003 r. Nr 83,
poz. 772; Nr 130, poz. 1188; z 2004 r. Nr 162, poz. 1691; z 2007 r. Nr 121,
poz. 831; Nr 134, poz. 947; Nr 192, poz. 1378; z 2008 r. Nr 220, poz. 1431
Wyci(cid:261)g
Tytuł I. Mał(cid:298)e(cid:276)stwo
Tytuł II. Pokrewie(cid:276)stwo i powinowactwo1
(...)
Dział Ia. Rodzice i dzieci2
Rozdział I. Pochodzenie dziecka3
Oddział 1. Macierzy(cid:276)stwo
Art. 619. [Matka dziecka] Matk(cid:261) dziecka jest kobieta, która je urodziła.
Art. 6110. [Ustalenie macierzy(cid:276)stwa] § 1. Je(cid:298)eli sporz(cid:261)dzono akt uro-
dzenia dziecka nieznanych rodziców albo macierzy(cid:276)stwo kobiety wpisanej
w akcie urodzenia dziecka jako jego matka zostało zaprzeczone, mo(cid:298)na (cid:298)(cid:261)-
dać ustalenia macierzy(cid:276)stwa.
§ 2. Powództwo o ustalenie macierzy(cid:276)stwa wytacza dziecko przeciw-
ko matce, a je(cid:298)eli matka nie (cid:298)yje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu
przez s(cid:261)d opieku(cid:276)czy.
§ 3. Matka wytacza powództwo o ustalenie macierzy(cid:276)stwa przeciwko
dziecku.
1 Tytuł tytułu II w brzmieniu ustawy z dnia 6.11.2008 r. (Dz.U. Nr 220, poz. 1431), która
wchodzi w (cid:298)ycie 13.06.2009 r.
2 Dotychczasowy dział I oznaczony jako dział Ia ustaw(cid:261) z dnia 6.11.2008 r. (Dz.U. Nr 220,
poz. 1431), która wchodzi w (cid:298)ycie 13.06.2009 r.
3 Rozdział I w brzmieniu ustawy z dnia 6.11.2008 r. (Dz.U. Nr 220, poz. 1431), która wcho-
dzi w (cid:298)ycie 13.06.2009 r.
3
Art. 6111–6115
A. Tekst ustawy
Art. 6111. [Powództwo o ustalenie macierzy(cid:276)stwa] Matka nie mo(cid:298)e wy-
toczyć powództwa o ustalenie macierzy(cid:276)stwa po osi(cid:261)gni(cid:266)ciu przez dziecko
pełnoletno(cid:286)ci.
Art. 6112. [Zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa] § 1. Je(cid:298)eli w akcie urodzenia
jest wpisana jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła, mo(cid:298)na (cid:298)(cid:261)dać
zaprzeczenia macierzy(cid:276)stwa.
§ 2. Powództwo o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa dziecko wytacza prze-
ciwko kobiecie wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a je-
(cid:298)eli kobieta ta nie (cid:298)yje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez s(cid:261)d
opieku(cid:276)czy.
§ 3. Matka wytacza powództwo przeciwko kobiecie wpisanej w akcie
urodzenia dziecka jako jego matka i przeciwko dziecku, a je(cid:298)eli kobieta ta
nie (cid:298)yje – przeciwko dziecku.
§ 4. Kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka wyta-
cza powództwo przeciwko dziecku.
§ 5. M(cid:266)(cid:298)czyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzgl(cid:266)dnieniem
macierzy(cid:276)stwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego mat-
ka, wytacza powództwo przeciwko dziecku i tej kobiecie, a je(cid:298)eli ona nie
(cid:298)yje – przeciwko dziecku.
Art. 6113. [Powództwo o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa] § 1. Matka albo
kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka mo(cid:298)e wyto-
czyć powództwo o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa w ci(cid:261)gu sze(cid:286)ciu miesi(cid:266)cy
od dnia sporz(cid:261)dzenia aktu urodzenia dziecka.
§ 2. M(cid:266)(cid:298)czyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzgl(cid:266)dnieniem
macierzy(cid:276)stwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako jego mat-
ka, mo(cid:298)e wytoczyć powództwo o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa w ci(cid:261)gu sze-
(cid:286)ciu miesi(cid:266)cy od dnia, w którym dowiedział si(cid:266), (cid:298)e kobieta wpisana w ak-
cie urodzenia dziecka nie jest matk(cid:261) dziecka, nie pó(cid:296)niej jednak ni(cid:298) do
osi(cid:261)gni(cid:266)cia przez dziecko pełnoletno(cid:286)ci.
§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si(cid:266) odpowiednio.
Art. 6114. [Legitymacja czynna dziecka] § 1. Dziecko mo(cid:298)e wytoczyć
powództwo o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa w ci(cid:261)gu trzech lat od osi(cid:261)gni(cid:266)-
cia pełnoletno(cid:286)ci.
§ 2. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si(cid:266) odpowiednio.
Art. 6115. [Powództwo po (cid:286)mierci dziecka] Ustalenie i zaprzeczenie
macierzy(cid:276)stwa nie jest dopuszczalne po (cid:286)mierci dziecka. Jednak(cid:298)e w ra-
4
Art. 6116–64
A. Tekst ustawy
zie (cid:286)mierci dziecka, które wytoczyło powództwo, ustalenia macierzy(cid:276)stwa
mog(cid:261) dochodzić jego zst(cid:266)pni.
Art. 6116. [Legitymacja prokuratora] Powództwo o ustalenie lub za-
przeczenie macierzy(cid:276)stwa mo(cid:298)e wytoczyć tak(cid:298)e prokurator, je(cid:298)eli wyma-
ga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego; wytoczenie po-
wództwa o zaprzeczenie macierzy(cid:276)stwa nie jest dopuszczalne po (cid:286)mierci
dziecka.
Oddział 2. Ojcostwo
Art. 62. [Dziecko z mał(cid:298)e(cid:276)stwa] § 1. Je(cid:298)eli dziecko urodziło si(cid:266) w cza-
sie trwania mał(cid:298)e(cid:276)stwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania
lub uniewa(cid:298)nienia, domniemywa si(cid:266), (cid:298)e pochodzi ono od m(cid:266)(cid:298)a matki. Do-
mniemania tego nie stosuje si(cid:266), je(cid:298)eli dziecko urodziło si(cid:266) po upływie trzy-
stu dni od orzeczenia separacji.
§ 2. Je(cid:298)eli dziecko urodziło si(cid:266) przed upływem trzystu dni od ustania lub
uniewa(cid:298)nienia mał(cid:298)e(cid:276)stwa, lecz po zawarciu przez matk(cid:266) drugiego mał-
(cid:298)e(cid:276)stwa, domniemywa si(cid:266), (cid:298)e pochodzi ono od drugiego m(cid:266)(cid:298)a.
§ 3. Domniemania powy(cid:298)sze mog(cid:261) być obalone tylko na skutek powódz-
twa o zaprzeczenie ojcostwa.
Art. 63. [Zaprzeczenie ojcostwa] M(cid:261)(cid:298) matki mo(cid:298)e wytoczyć powództwo
o zaprzeczenie ojcostwa w ci(cid:261)gu sze(cid:286)ciu miesi(cid:266)cy od dnia, w którym do-
wiedział si(cid:266) o urodzeniu dziecka przez (cid:298)on(cid:266), nie pó(cid:296)niej jednak ni(cid:298) do osi(cid:261)-
gni(cid:266)cia przez dziecko pełnoletno(cid:286)ci.
Art. 64. [Reprezentacja m(cid:266)(cid:298)a; terminy] § 1. Je(cid:298)eli m(cid:261)(cid:298) matki został cał-
kowicie ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego
rodzaju zaburze(cid:276) psychicznych, na które zapadł w ci(cid:261)gu terminu do wy-
toczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, powództwo mo(cid:298)e wytoczyć
jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wytoczenia powództwa wyno-
si w tym wypadku sze(cid:286)ć miesi(cid:266)cy od dnia ustanowienia przedstawiciela
ustawowego, a je(cid:298)eli przedstawiciel powzi(cid:261)ł wiadomo(cid:286)ć o urodzeniu si(cid:266)
dziecka dopiero pó(cid:296)niej – sze(cid:286)ć miesi(cid:266)cy od dnia, w którym t(cid:266) wiadomo(cid:286)ć
powzi(cid:261)ł.
§ 2. Je(cid:298)eli przedstawiciel ustawowy m(cid:266)(cid:298)a całkowicie ubezwłasno-
wolnionego nie wytoczył powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, m(cid:261)(cid:298) mo-
(cid:298)e wytoczyć powództwo po uchyleniu ubezwłasnowolnienia. Termin do
wytoczenia powództwa wynosi w tym wypadku sze(cid:286)ć miesi(cid:266)cy od dnia
uchylenia ubezwłasnowolnienia, a je(cid:298)eli m(cid:261)(cid:298) powzi(cid:261)ł wiadomo(cid:286)ć o uro-
5
Art. 65–71
A. Tekst ustawy
dzeniu si(cid:266) dziecka dopiero pó(cid:296)niej – sze(cid:286)ć miesi(cid:266)cy od dnia, w którym t(cid:266)
wiadomo(cid:286)ć powzi(cid:261)ł.
Art. 65. [Rozwini(cid:266)cie] Je(cid:298)eli m(cid:261)(cid:298) matki zapadł na chorob(cid:266) psychiczn(cid:261)
lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne w ci(cid:261)gu terminu do wytoczenia
powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i mimo istnienia podstaw do ubezwła-
snowolnienia całkowitego nie został ubezwłasnowolniony, mo(cid:298)e on wyto-
czyć powództwo w ci(cid:261)gu sze(cid:286)ciu miesi(cid:266)cy od ustania choroby lub zabu-
rze(cid:276), a gdy powzi(cid:261)ł wiadomo(cid:286)ć o urodzeniu si(cid:266) dziecka dopiero pó(cid:296)niej
– w ci(cid:261)gu sze(cid:286)ciu miesi(cid:266)cy od dnia, w którym t(cid:266) wiadomo(cid:286)ć powzi(cid:261)ł.
Art. 66. [Legitymacja bierna] M(cid:261)(cid:298) matki powinien wytoczyć powódz-
two o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a je(cid:298)eli matka nie
(cid:298)yje – przeciwko dziecku.
Art. 67. [Obalenie domniemania] Zaprzeczenie ojcostwa nast(cid:266)puje przez
wykazanie, (cid:298)e m(cid:261)(cid:298) matki nie jest ojcem dziecka.
Art. 68. [Rozwini(cid:266)cie] Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, je-
(cid:298)eli dziecko zostało pocz(cid:266)te w nast(cid:266)pstwie zabiegu medycznego, na który
m(cid:261)(cid:298) matki wyraził zgod(cid:266).
Art. 69. [Legitymacja czynna matki] § 1. Matka mo(cid:298)e wytoczyć po-
wództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego m(cid:266)(cid:298)a w ci(cid:261)gu sze(cid:286)ciu miesi(cid:266)cy
od urodzenia dziecka.
§ 2. Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa prze-
ciwko m(cid:266)(cid:298)owi i dziecku, a je(cid:298)eli m(cid:261)(cid:298) nie (cid:298)yje – przeciwko dziecku.
§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si(cid:266) odpowiednio.
Art. 70. [Legitymacja czynna dziecka] § 1. Dziecko po doj(cid:286)ciu do peł-
noletno(cid:286)ci mo(cid:298)e wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa m(cid:266)(cid:298)a swo-
jej matki, nie pó(cid:296)niej jednak ni(cid:298) w ci(cid:261)gu trzech lat od osi(cid:261)gni(cid:266)cia pełno-
letno(cid:286)ci.
§ 2. Dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko m(cid:266)(cid:298)owi swojej
matki i matce, a je(cid:298)eli matka nie (cid:298)yje – przeciwko jej m(cid:266)(cid:298)owi. Je(cid:298)eli m(cid:261)(cid:298)
matki nie (cid:298)yje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi
ustanowionemu przez s(cid:261)d opieku(cid:276)czy.
§ 3. Przepisy art. 64 i 65 stosuje si(cid:266) odpowiednio.
Art. 71. [(cid:285)mierć dziecka] Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne
po (cid:286)mierci dziecka.
6
A. Tekst ustawy
Art. 72–74
Art. 72. [Uznanie dziecka] § 1. Je(cid:298)eli nie zachodzi domniemanie, (cid:298)e oj-
cem dziecka jest m(cid:261)(cid:298) jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało oba-
lone, ustalenie ojcostwa mo(cid:298)e nast(cid:261)pić albo przez uznanie ojcostwa albo na
mocy orzeczenia s(cid:261)du.
§ 2. Uznanie ojcostwa nie mo(cid:298)e nast(cid:261)pić, je(cid:298)eli toczy si(cid:266) sprawa o usta-
lenie ojcostwa.
Art. 73. [Osobisty charakter] § 1. Uznanie ojcostwa nast(cid:266)puje, gdy m(cid:266)(cid:298)-
czyzna, od którego dziecko pochodzi, o(cid:286)wiadczy przed kierownikiem urz(cid:266)-
du stanu cywilnego, (cid:298)e jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jed-
nocze(cid:286)nie albo w ci(cid:261)gu trzech miesi(cid:266)cy od dnia o(cid:286)wiadczenia m(cid:266)(cid:298)czyzny,
(cid:298)e ojcem dziecka jest ten m(cid:266)(cid:298)czyzna.
§ 2. Kierownik urz(cid:266)du stanu cywilnego wyja(cid:286)nia osobom zamierzaj(cid:261)-
cym zło(cid:298)yć o(cid:286)wiadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulu-
j(cid:261)ce obowi(cid:261)zki i prawa wynikaj(cid:261)ce z uznania, przepisy o nazwisku dziecka
oraz ró(cid:298)nic(cid:266) pomi(cid:266)dzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.
§ 3. Kierownik urz(cid:266)du stanu cywilnego odmawia przyj(cid:266)cia o(cid:286)wiadcze(cid:276)
koniecznych do uznania ojcostwa, je(cid:298)eli uznanie jest niedopuszczalne albo
gdy powzi(cid:261)ł w(cid:261)tpliwo(cid:286)ć co do pochodzenia dziecka.
§ 4. Uznanie ojcostwa mo(cid:298)e nast(cid:261)pić tak(cid:298)e przed s(cid:261)dem opieku(cid:276)czym,
a za granic(cid:261) równie(cid:298) przed polskim konsulem lub osob(cid:261) wyznaczon(cid:261) do
wykonywania funkcji konsula, je(cid:298)eli uznanie dotyczy dziecka, którego
oboje rodzice albo jedno z nich s(cid:261) obywatelami polskimi. Przepisy § 1–3
stosuje si(cid:266) odpowiednio.
Art. 74. [O(cid:286)wiadczenie w razie niebezpiecze(cid:276)stwa] § 1. W razie niebez-
piecze(cid:276)stwa gro(cid:298)(cid:261)cego bezpo(cid:286)rednio (cid:298)yciu matki dziecka lub m(cid:266)(cid:298)czyzny,
od którego dziecko pochodzi, o(cid:286)wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa
mo(cid:298)e zostać zaprotokołowane przez notariusza albo zło(cid:298)one do protoko-
łu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka woje-
wództwa, sekretarza powiatu albo gminy. Przepisy art. 73 § 1–3 stosuje si(cid:266)
odpowiednio.
§ 2. Protokół podpisuje osoba, która przyj(cid:266)ła o(cid:286)wiadczenie, oraz osoba,
która je zło(cid:298)yła, chyba (cid:298)e nie mo(cid:298)e ona go podpisać. Przyczyn(cid:266) braku pod-
pisu nale(cid:298)y podać w protokole.
§ 3. Protokół zawieraj(cid:261)cy o(cid:286)wiadczenie konieczne do uznania ojcostwa
powinien być niezwłocznie przekazany do urz(cid:266)du stanu cywilnego wła(cid:286)ci-
wego do sporz(cid:261)dzenia aktu urodzenia dziecka.
7
Pobierz darmowy fragment (pdf)