Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00150 002914 20666646 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Podanie wyroku do publicznej wiadomości w polskim prawie karnym sensu largo - ebook/pdf
Podanie wyroku do publicznej wiadomości w polskim prawie karnym sensu largo - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 518
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-8198-440-9 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Książka jest pierwszą w polskim piśmiennictwie monografią poświęconą środkowi karnemu podania wyroku do publicznej wiadomości. Jej cel to całościowa analiza owego środka w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i prawie karnym skarbowym, zmierzająca do maksymalnego wypełnienia luki w zakresie badań nad nim w nauce polskiego prawa. W ramach tej całościowej analizy zostaną przedstawione liczne zagadnienia dotyczące podania wyroku do publicznej wiadomości wraz z propozycjami ich rozstrzygnięcia. Wśród nich na pierwszy plan wysuwają się wątki problemowe związane z obecnym kształtem normatywnym oraz funkcjami tego środka karnego. Przy czym chodzi tu nie tylko o zbadanie, jak de lege lata unormowano podanie wyroku do publicznej wiadomości i określono jego funkcje, ale również o ustalenie, czy kształt normatywny i funkcje tego środka karnego zostały prawidłowo ujęte przez ustawodawcę, w tym z zachowaniem odpowiedniej spójności w obszarze całego prawa karnego sensu largo.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Wprowadzenie Podanie wyroku do publicznej wiadomości to środek reakcji karnej na czyny zabronione o długiej tradycji w polskim prawie karnym sensu largo. Nie wchodząc już w szczegóły, o których będzie mowa w rozdziale poświę- conym genezie i ewolucji podania wyroku do publicznej wiadomości, dość wskazać, że tego rodzaju rozwiązania znał już obowiązujący w Królestwie Polskim od 1847  r. Kodeks Kar Głównych i  Poprawczych1. Przewidywały je również Kodeks karny z  1932  r. i  Kodeks karny z  1969  r. W  obecnym zaś stanie prawnym podanie wyroku do publicznej wiadomości jest środ- kiem karnym normowanym, gdy idzie o  podstawy prawne jego orzeka- nia, w  Kodeksie karnym, Kodeksie wykroczeń, Kodeksie karnym skarbo- wym, a  także w  ustawach szczególnych, jakimi są ustawa z  18.12.1998  r. o  Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu2 oraz ustawa z 18.4.1985 r. o rybactwie śródlądowym3. Tym samym ów środek reakcji karnej przewidziany jest we wszystkich dzia- łach prawa karnego sensu largo, a więc w prawie karnym sensu stricto (ko- deksowym i pozakodeksowym), prawie wykroczeń (kodeksowym i pozako- deksowym) oraz prawie karnym skarbowym. Mimo że podanie wyroku do publicznej wiadomości funkcjonuje w pol- skim prawie karnym sensu largo już od bardzo długiego czasu, a  obec- nie można je orzec w  ramach wszystkich działów tego prawa, nie docze- kało się ono obszerniejszego opracowania monograficznego. Co prawda, owemu środkowi reakcji karnej poświęcono liczne artykuły naukowe, glo- sy, a  także fragmenty większych prac (zbiorowych, monograficznych, ko- mentarzy), jednakże wszystkie one – z uwagi na ich ograniczoną objętość – mają charakter raczej przyczynkarski, skupiający się na wybranych proble- mach dotyczących upublicznienia wyroku. Trzeba mieć dodatkowo na uwa- dze, że znaczna część tych tekstów powstała w innych realiach normatyw- nych, przede wszystkim na gruncie Kodeksu karnego z 1969 r., co oznacza, 1 W niniejszej pracy korzystam z tekstu Kodeksu Kar Głównych i Poprawczych opubliko- wanego w: Kodex kar głównych i poprawczych, Warszawa 1847. 2 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1882. 3 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2168 ze zm. 1 iż poczynione tam ustalenia uległy przynajmniej częściowej dezaktualizacji. Stąd też zastany stan wiedzy (badań) na temat omawianego środka karne- go jest wysoce niezadowalający. Podanie wyroku do publicznej wiadomości w aktualnym ujęciu normatywnym to zagadnienie, którego znaczne obszary w ogóle nie zostały poddane analizie, zostały poddane analizie pobieżnej lub fragmentarycznej albo nieadekwatnej bądź też nie w pełni adekwatnej do obowiązującego stanu prawnego. Braku obszerniejszego opracowania monograficznego na temat podania wyroku do publicznej wiadomości nie sposób usprawiedliwić nieatrakcyj- nością teoretyczną tego środka reakcji karnej. Istota tego środka, jego po- przedni i aktualny kształt normatywny czy też funkcje to problemy istotne naukowo, wzbudzające poważne kontrowersje w doktrynie i orzecznictwie. Podkreślić przy tym należy, że owe kontrowersje miały i mają charakter wie- lowymiarowy, bo nie ograniczają się do sporów z zakresu sposobu i wyni- ków interpretacji przepisów normujących upublicznienie wyroku, lecz do- tyczą także m.in. polityki karnej związanej ze stosowaniem tego środka, jak również jego miejsca we współczesnym systemie sankcji karnych. Wszystko to świadczy o teoretycznej atrakcyjności podania wyroku do publicznej wia- domości, która przemawia za uczynieniem go przedmiotem szerszych do- ciekań naukowych. Braku obszerniejszego opracowania monograficznego na  temat poda- nia wyroku do publicznej wiadomości nie sposób także usprawiedliwić jego niewielkim znaczeniem praktycznym. Wszak znaczenie to, za  wyjątkiem pewnych okresów w  historii funkcjonowania tego środka reakcji karnej, było i jest poważne. Ograniczając się do prawa karnego sensu stricto, gdzie liczba orzekanych środków karnych (kar dodatkowych) jest najlepiej udo- kumentowana, należy zauważyć, że na gruncie Kodeksu karnego z 1969 r. podanie wyroku do publicznej wiadomości było w  niektórych latach naj- częściej stosowaną karą dodatkową obok kary zasadniczej. Rekordowe pod tym względem były lata 1985–1988, kiedy to orzeczono ją kolejno 18 060, 37  450, 41  837 i  25  886 razy, co dawało – odpowiednio – 43,5 , 43,1 , 37,5 i  32,6 ogółu orzeczonych kar dodatkowych i  nawiązek4. W  tym 4 Zob. M. Melezini, Środki karne jako instrument polityki kryminalnej, Białystok 2013, s. 85. Należy to przede wszystkim wiązać z obowiązywaniem epizodycznej ustawy z 10.5.1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz.U. Nr 23, poz. 101 ze zm.), przewidującej obligato- ryjne orzekanie kary dodatkowej podania wyroku do publicznej wiadomości z art. 38 pkt 7 KK z 1969 r., do czego wystarczało już samo skazanie za przestępstwo określone w art. 1, 9 i 10 wskazanej ustawy. Na ten temat – zob. np. E. Bieńkowska, J. Skupiński, Ustawy karne z 10 maja 1985 r. w praktyce (Na przykładzie orzecznictwa sądów rejonowych), PiP 1988, Nr 2, s. 77; L.K. Paprzycki, Glosa do uchw. SN z 17.11.1987 r., VI KZP 29/87, OSP 1988, Nr 7–8, s. 350; 2 Wprowadzenie czasie żadna inna kara dodatkowa nie zbliżała się nawet liczbowo do poda- nia wyroku do publicznej widomości. Nie sposób oczywiście pominąć lat, w których kara dodatkowa w postaci upublicznienia wyroku była stosowa- na bardzo rzadko, nawet poniżej 1 ogółu orzeczonych kar dodatkowych i nawiązek obok kary zasadniczej (1994–1997), jednakże stosunkowo czę- sto było to ponad 10 (1972–1976, 1978–1980, 1984, 1989)5. Mieliśmy tu zatem do czynienia z karą dodatkową odgrywającą istotną rolę w praktyce. Na gruncie Kodeksu karnego z 1997 r. początkowo podanie wyroku do pu- blicznej wiadomości, z powodu daleko idących normatywnych ograniczeń jego stosowania (tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie), miało ni- kłe zastosowanie6. Jednakże po zniesieniu tychże ograniczeń, co nastąpiło z mocy ustawy z 27.7.2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego i ustawy – Kodeks karny wykonawczy7, ów środek karny znów zaczął zyskiwać na znaczeniu. W latach 2007–2011 był on orzekany (obok kary) kolejno 56 041, 38 348, 28 139, 21 114 i 15 386 razy, co dawało – odpowiednio – 23,4 , 18,1 , 13,6 , 10,3 oraz 7,9 ogółu orzeczonych środków karnych obok kary8. Natomiast w następnych latach (2012–2018) można już zaobserwować wyraźną tendencję spadkową, kie- dy to upubliczniono wyrok (obok kary) kolejno 12 644, 9156, 5573, 4171, 4181, 3322 i 3252 razy9. Jednakże, mimo obecnej tendencji spadkowej, po- danie wyroku do publicznej wiadomości i tak orzekane jest zdecydowanie częściej niż pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej, zakaz prowadzenia działalności związanej z wy- chowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi, zakaz wstępu na imprezę masową, zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych i nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym10. Zatem również na gruncie Kodeksu karnego Z. Wiernikowski, Glosa do uchw. SN z 17.11.1987 r., VI KZP 29/87, OSP 1988, Nr 11–12, s. 489; tenże, Kara „podania wyroku do publicznej wiadomości” w szczególny sposób (wybrane pro- blemy), PiP 1990, Nr 2, s. 72. 5 Zob. M. Melezini, Środki, s. 85. 6 Zob. tamże, s. 176–177. 7 Dz.U. Nr 163, poz. 1363 ze zm. 8 Zob. M. Melezini, Środki, s. 178–179. 9 Prawomocnie skazani dorośli, wobec których orzeczono środki karne obok kary zasad- niczej w latach 2012–2018 (dane pozyskane z Wydziału Statystycznej Informacji Zarządczej Ministerstwa Sprawiedliwości). 10 Tamże. 3 Wprowadzenie z 1997 r. podanie wyroku do publicznej wiadomości można uznać za środek karny o istotnym znaczeniu praktycznym. Powyższe uwagi pozwalają skonstatować teoretyczną atrakcyjność po- dania wyroku do publicznej wiadomości i jego istotne znaczenie w prak- tyce wymiaru sprawiedliwości. To zaś niewątpliwie przemawia za  podję- ciem badań nad tym środkiem karnym. Gdy do tego dodać, że ów środek – mimo bardzo długiego funkcjonowania w polskim prawie karnym sensu largo i  obecnej możliwości jego orzeczenia w  ramach wszystkich działów tego prawa – nigdy nie został poddany szerszej analizie w polskim piśmien- nictwie karnistycznym (brak obszerniejszego opracowania monograficzne- go na ten temat), to rzeczone badania jawią się wręcz jako konieczne. Stąd też decyzja o napisaniu niniejszej książki, zmierzająca do wypełnienia luki, jaka istnieje w badaniach nad podaniem wyroku do publicznej wiadomości w polskiej nauce prawa karnego. Zastany stan badań nad środkiem karnym podania wyroku do pu- blicznej wiadomości w aktualnym ujęciu normatywnym, charakteryzujący się brakami niemal w każdej kwestii, która powinna być poddana analizie karnistycznej, skłania do szerokiego sformułowania celu niniejszej pracy. Celem tym jest zatem całościowa analiza owego środka karnego w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i prawie karnym skarbowym, zmie- rzająca do maksymalnego wypełnienia luki w zakresie badań nad nim w na- uce polskiego prawa. W ramach tej całościowej analizy zostaną przedstawio- ne liczne zagadnienia dotyczące podania wyroku do publicznej wiadomości wraz z propozycjami ich rozstrzygnięcia. Wśród nich na pierwszy plan wy- suwają się wątki problemowe związane z obecnym kształtem normatywnym oraz funkcjami tego środka karnego w  prawie karnym sensu stricto, pra- wie wykroczeń i prawie karnym skarbowym. Przy czym chodzi tu nie tyl- ko o zbadanie, jak de lege lata unormowano podanie wyroku do publicz- nej wiadomości i określono jego funkcje, ale również o ustalenie, czy kształt normatywny i funkcje tego środka karnego zostały prawidłowo ujęte przez ustawodawcę, w tym z zachowaniem odpowiedniej spójności w obszarze ca- łego prawa karnego sensu largo. W odniesieniu do tej ostatniej kwestii nie powinno wszak ulegać wątpliwości, że istota podania wyroku do publicznej wiadomości, bez względu na to, czy ów środek karny ujęto w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń czy prawie karnym skarbowym, jest zbież- na, co wymaga – pomimo dopuszczalności pewnych różnic – odpowiedniej koherencji regulacyjnej. Prowadzonym rozważaniom towarzyszyć będą dwie hipotezy badaw- cze. Zgodnie z pierwszą z nich, podanie wyroku do publicznej wiadomo- ści w prawie karnym sensu largo w wielu aspektach nie zostało uregulowa- 4 Wprowadzenie ne prawidłowo, co dotyczy również zachowania odpowiedniej spójności między unormowaniami z poszczególnych działów tego prawa. U podstaw tej hipotezy leży wstępna analiza przepisów normujących ów środek kar- ny w prawie karnym sensu stricto, prawie karnym skarbowym, a zwłaszcza w prawie wykroczeń. To ostatnie bazuje bowiem na akcie prawnym z minio- nego ustroju (Kodeks wykroczeń z 1971 r.), przygotowanym z myślą o niefa- chowych organach pozasądowych. Przy czym podejmowane próby dostoso- wania go do współczesnych warunków i wkomponowania w obowiązujący porządek prawny w  znacznej mierze pominęły omawiany środek reakcji karnej, o czym prima facie świadczy już archaiczna i nieadekwatna do obec- nych realiów normatywnych jego nazwa – „podanie orzeczenia o  ukara- niu do publicznej wiadomości w szczególny sposób” (art. 28 § 1 pkt 5 KW). W myśl drugiej hipotezy badawczej – wiążącej się już bardziej z funkcjami, a także faktycznymi konsekwencjami podania wyroku do publicznej wiado- mości – powinno ono zostać wyeliminowane z prawa karnego sensu largo. Hipoteza ta oparta jest przede wszystkim na zastanych wypowiedziach dok- tryny, w których pojawiają się postulaty likwidacji tego środka reakcji karnej jako anachronicznego i obciążonego licznymi wadami11. Analizę podania wyroku do publicznej wiadomości otwierają rozważania na temat genezy i ewolucji tego środka reakcji karnej (rozdział I). Służą one przede wszystkim ustaleniu jego pochodzenia oraz czasu, sposobu i okolicz- ności pojawienia się w szeroko rozumianym prawie karnym. Nie mniej istot- ne jest zbadanie, jak upublicznienie wyroku kształtowało się na przestrzeni wieków oraz jakie było znaczenie (rola) tego środka w systemie sankcji kar- nych na poszczególnych etapach jego rozwoju. Wszystko to nie jest jednak celem samym w sobie. W założeniu chodzi tu bowiem o przygotowanie swo- istego historycznego wprowadzenia do problematyki omawianej w dalszych częściach książki, które ma służyć lepszemu zrozumieniu oraz zinterpreto- waniu aktualnego kształtu normatywnego i funkcji podania wyroku do pu- blicznej wiadomości. Związki obecnej regulacji tego środka karnego i aktu- alnego jego postrzegania z tym, co miało miejsce na gruncie poprzednich rozwiązań prawnych są bowiem ewidentne, a to nie pozwala odstąpić od ob- szerniejszych odniesień historycznych. Rozdział  II poświęcony jest ogólnej charakterystyce podania wyro- ku do publicznej wiadomości w obowiązującym prawie karnym sensu lar- go, bez której nie da się w klarowny sposób rozprawiać o bardziej szczegó- łowych problemach związanych z  tym środkiem karnym. Przedstawiono 11 Zob. zwłaszcza A. Makuch, Glosa do wyr. SN z 22.1.1991 r., WR 420/90, OSP 1993, Nr 3, s. 152; J. Szumski, Pod pręgierzem, Wok. 1991, Nr 3, s. 5; Z. Wiernikowski, Kara, s. 81. 5 Wprowadzenie tu w szczególności jego normatywne podstawy i zachodzące między nimi relacje w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i prawie karnym skarbowym, charakter prawny uregulowanego tam środka oraz wynika- jące z tego konsekwencje dla jego stosowania. W rozdziale tym dokonano również stosownych wyjaśnień terminologicznych, koniecznych zwłaszcza w odniesieniu do nazywania omawianego środka karnego w obszarze prawa wykroczeń. Ponadto, przeprowadzono charakterystykę podania wyroku do publicznej wiadomości w prawie karnym sensu largo z perspektywy przyj- mowanych w doktrynie podziałów (klasyfikacji) środków karnych. W kolejnym rozdziale (III) szczegółowo omówiono przesłanki podania wyroku do publicznej wiadomości (formalne i  materialne), które zostały unormowane w ramach poszczególnych podstaw prawnych jego orzekania w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i prawie karnym skarbo- wym. Podczas tych rozważań nie można było również pominąć problema- tyki znaczenia dyrektyw wymiaru kary dla decyzji sądu o  upublicznieniu wyroku. Ponadto, odrębnie poruszono zagadnienia w postaci nienaruszania interesów innych podmiotów niż pokrzywdzony przy orzekaniu omawiane- go środka karnego, a także wstrzemięźliwości w podawaniu wyroku do pu- blicznej wiadomości i znaczenia w tym zakresie zasad humanitaryzmu. Funkcjom podania wyroku do publicznej wiadomości w prawie karnym sensu largo poświęcony jest rozdział IV. Przy czym, w celu uniknięcia ewen- tualnych wątpliwości co do kolejności rozdziałów w niniejszej książce, warto zaznaczyć, że uwagi w tym zakresie musiały być poprzedzone rozważaniami na temat przesłanek upublicznienia wyroku. Wszak, jak przyjdzie się o tym przekonać podczas lektury rozdziału IV, dla identyfikacji funkcji omawiane- go środka karnego kluczowe znaczenie ma właśnie sposób ujęcia material- nych przesłanek jego orzekania. Tym samym najpierw należało omówić owe przesłanki, aby następnie móc prawidłowo odczytać funkcje podania wyro- ku do publicznej wiadomości. Z kolei rozdział  V obejmuje zagadnienia, które mieszczą się w  szero- ko rozumianym pojęciu trybu podania wyroku do publicznej wiadomości. Chodzi tu o różnorakie prawne determinanty określające procedurę orzeka- nia tego środka karnego w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i prawie karnym skarbowym. Przy czym w grę wchodzą tutaj nie tylko czyn- niki procesowe, ale również, a może przede wszystkim, materialnoprawne, wyznaczające fakultatywność albo obligatoryjność orzekania upublicznienia wyroku, czy też wymierzanie go obok kary lub zamiast kary (samoistnie). Rozdział VI poświęcony jest sposobowi podania wyroku do publicznej wiadomości w prawie karnym sensu largo. Rozpoczynają go rozważania ma- jące na celu wyraźne odróżnienie tego środka karnego od karnoprocesowej 6 Wprowadzenie instytucji publicznego ogłoszenia wyroku, co umożliwia ustalenie, że ów środek karny – jako inny (dodatkowy) sposób upublicznienia wyroku niż jego publiczne ogłoszenie – nie może polegać na jawnym ogłoszeniu wy- roku przez przewodniczącego lub wyłożeniu wyroku w sekretariacie sądu w trybie art. 418a KPK. Dalej analizie poddano obowiązek określenia spo- sobu podania wyroku do publicznej wiadomości i czynniki determinujące taką decyzję w prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i prawie kar- nym skarbowym. Następnie skupiono się na szczegółowych zagadnieniach dotyczących przedmiotu upublicznienia oraz czasu i miejsca upublicznienia wyroku w prawie karnym sensu largo. W końcu zaś poruszono problematy- kę określenia sposobu podania wyroku do publicznej wiadomości w postę- powaniu wykonawczym, jeżeli nie dokonano tego w tzw. postępowaniu ju- rysdykcyjnym. Przedmiotem rozważań w rozdziale ostatnim (VII) są zagadnienia z za- kresu wykonywania podania wyroku do publicznej wiadomości, które dały też okazję do poruszenia kwestii związanych z  przedawnieniem wykona- nia tego środka karnego oraz zatarciem skazania. Z kolei w dalszej części rozdziału VII omówiono podstawowe problemy odpowiedzialności karnej za niewykonanie podania wyroku do publicznej wiadomości. Pracę wieńczy syntetyczne i zwięzłe Zakończenie, w którym odniesiono się do realizacji celu niniejszej pracy, a następnie skupiono się na weryfikacji postawionych w niej hipotez badawczych. Podstawową metodą badawczą wykorzystywaną w niniejszej pracy jest metoda dogmatyczna, polegająca na analizie obowiązujących unormowań prawnych, które są relewantne dla podjętej problematyki. W prowadzonych rozważaniach zawarto także konieczne wątki historycznoprawne i politycz- nokryminalne. Zrezygnowano natomiast z  metody prawnoporównawczej, co uzasadnione jest specyfiką polskich rozwiązań w zakresie podania wyro- ku do publicznej wiadomości, wykształconą w wyniku rozwoju historycz- nego tego środka reakcji karnej w polskim prawodawstwie. Nie oznacza to oczywiście, że w  obcych systemach prawnych tego rodzaju sankcja karna nie występuje12. Jednakże rzetelne uwzględnienie zagranicznych rozwiązań prawnych w tym zakresie wymagałoby nadmiernego rozbudowania niniej- szej książki, a w ostatecznym rozrachunku mogłoby niewiele pomóc w reali- 12 Podanie wyroku do publicznej wiadomości jako środek orzekany w ramach szeroko ro- zumianego prawa karnego można odnaleźć w systemach prawnych m.in. Albanii, Chorwacji, Czarnogóry, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Rumunii, Słowenii, Szwajcarii, Włoch. Wymaga przy tym zauważenia, że zakres stosowania tego środka jest tam bardzo różny. Jedne systemy prawne dopuszczają jego orzekanie, po spełnieniu określonych przesłanek, za wszystkie czyny zabronione, inne zaś zawężają taką możliwość tylko do niektórych z nich. 7 Wprowadzenie zacji jej celu, jakim jest analiza podania wyroku do publicznej wiadomości w polskim prawie karnym sensu largo. Wszak zasadnicze wątki problemowe, które będą przedmiotem dalszych rozważań, są ściśle związane z polskimi realiami normatywnymi, motywami ustawodawczymi polskich aktów praw- nych oraz dokonanymi na tym gruncie wypowiedziami doktryny i judyka- tury. W książce używane jest pojęcie prawa karnego sensu largo, które znala- zło się już w jej tytule. Pojęciem tym operuje się, jak można to już wyczytać z wcześniejszych uwag, dla łącznego określenia prawa karnego sensu stric- to (dotyczącego przestępstw powszechnych), prawa wykroczeń (dotyczą- cego wykroczeń powszechnych) i prawa karnego skarbowego (dotyczącego przestępstw i wykroczeń skarbowych). Taki zabieg, mimo funkcjonowania w  doktrynie różnych konwencji terminologicznych i  pojęciowych w  tym zakresie, nie wymaga obszerniejszego wyjaśnienia, gdyż jest on stosunko- wo często stosowany i zasadniczo spotyka się z akceptacją. Dość wskazać, że w ramach prawa karnego sensu stricto, prawa wykroczeń i prawa karne- go skarbowego przewidziana jest odpowiedzialność karna oparta na  toż- samych zasadach, wiążąca się ze stosowaniem za czyn zabroniony szeroko rozumianej kary kryminalnej, co obejmuje także środki karne, stanowiącej celową (zamierzoną) i osobistą dolegliwość dla sprawcy tego czynu. Pozwala to twierdzić, że każdy z tych działów prawa stanowi prawo karne. Przy czym dla zaakcentowania tego, iż – mimo to – mamy tu do czynienia z trzema odrębnymi działami prawa, opartymi na różnych Kodeksach (karnym, wy- kroczeń, karnym skarbowym), najwłaściwiej jest tu mówić właśnie o prawie karnym sensu largo, na które składają się trzy jego działy – prawo karne sen- su stricto, prawo wykroczeń i prawo karne skarbowe. Wymaga natomiast bliższego wyjaśnienia, dlaczego zdecydowano się na omówienie w ramach jednej monografii podania wyroku do publicznej wiadomości we wszystkich trzech działach szeroko rozumianego prawa kar- nego. Otóż znajduje to uzasadnienie w daleko idącym podobieństwie, wręcz zbieżności, istoty i funkcji tego środka karnego w prawie karnym sensu stric- to, prawie wykroczeń i prawie karnym skarbowym. Podobieństwo to czy- ni niecelowym odrębne omawianie go na gruncie poszczególnych działów prawa karnego sensu largo. Wręcz przeciwnie, dzięki łącznemu omówieniu podania wyroku do publicznej wiadomości we  wszystkich tych działach, przeprowadzona analiza będzie pełniejsza, dająca systemowe, nie zaś li tylko wycinkowe, spojrzenie na ten środek karny. Poza zakresem prowadzonych rozważań pozostają wszystkie te regu- lacje podania wyroku do publicznej wiadomości, które nie zaliczają się do prawa karnego sensu largo we wskazanym wyżej rozumieniu. Mowa tu 8 Wprowadzenie w szczególności o art. 9 ust. 1 pkt 6 ustawy z 28.10.2002 r. o odpowiedzial- ności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary13, któ- ry umożliwia orzeczenie wobec podmiotu zbiorowego podania wyroku do publicznej wiadomości. Przewidziana we wskazanej ustawie odpowiedzial- ność podmiotów zbiorowych nie jest odpowiedzialnością karną, a  unor- mowane w niej podanie wyroku do publicznej wiadomości dalece różni się od upublicznienia wyroku w  prawie karnym sensu stricto, prawie wykro- czeń i prawie karnym skarbowym. Wynika to już z oczywistej konstatacji, że karanie osób fizycznych to zupełnie inaczej uwarunkowany akt niż kara- nie podmiotów zbiorowych. W szczególności w obu tych wypadkach mamy do czynienia z innego rodzaju represją, niosącą ze sobą odmienne dolegli- wości i pełniącą w znacznej mierze inaczej postrzegane funkcje. Wszystko to sprzeciwia się włączaniu do rozważań prowadzonych w niniejszej książ- ce podania wyroku do publicznej wiadomości orzekanego wobec podmiotu zbiorowego. Ponadto, poza zakresem tych rozważań znajdują się, co nie wyma- ga już chyba szerszego uzasadniania, unormowania przewidujące poda- nie do wiadomości publicznej wyroków skazujących sądów dyscyplinar- nych (zob.  np.  art.  160a ustawy z  28.1.2016  r. – Prawo o  prokuraturze14, art. 109a ustawy z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych15), unormowanie podania do publicznej wiadomości części albo całości orze- czenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie na żądanie uprawnionego, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone (art. 79 ust. 2 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych16), unormowanie są- dowego zobowiązania pozwanego, w sprawie o dokonanie czynu nieuczci- wej konkurencji polegającego na  naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa, do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wy- roku, w oznaczony sposób i w oznaczonym zakresie (art. 18 ust. 3 ustawy z  16.4.1993  r. o  zwalczaniu nieuczciwej konkurencji17). Regulacje te, jak i inne – niewymienione tu – tego rodzaju rozwiązania, nie stanowią bowiem elementu odpowiedzialności karnej i nie należą do prawa karnego sensu lar- go. Celowe jest jeszcze poczynienie już w tym miejscu jeszcze innej istot- nej uwagi terminologicznej. Otóż przepisy prawa karnego sensu stricto, pra- 13 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 628 ze zm. 14 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 740. 15 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 52 ze zm. 16 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm. 17 T.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1010 ze zm. 9 Wprowadzenie wa wykroczeń i prawa karnego skarbowego nie posługują się w pełni jedno- litą nazwą na określenie omawianego środka karnego. Mowa tu wszak nie tylko o podaniu wyroku (skazującego) do publicznej wiadomości (art. 39 pkt 8, art. 43b i 215 KK oraz art. 22 § 2 pkt 6 i art. 35 KKS, a także art. 55 zd. 2 IPNU), ale również o podaniu orzeczenia (o ukaraniu, skazaniu) do publicznej wiadomości (art. 28 § 1 pkt 5, art. 31, art. 70 § 3 i art. 74 § 2 KW oraz art. 27 ust. 2, art. 27a ust. 3, art. 27b ust. 3 i art. 27c ust. 2 RybŚródlU). Jednakże we wszystkich tych wypadkach, mimo odmienności w używanym nazewnictwie, zawsze chodzi w istocie o podanie wyroku do publicznej wia- domości (zostanie to szczegółowo wyjaśnione w dalszych partiach niniej- szej książki). Taki stan rzeczy czyni w pełni uprawnionym posługiwanie się w odniesieniu do omawianego środka karnego, bez względu na podstawę prawną jego orzekania w  prawie karnym sensu stricto, prawie wykroczeń i  prawie karnym skarbowym, określeniem „podanie wyroku do publicz- nej wiadomości”. Należy ponadto dodać, że w celu uniknięcia zbyt częste- go powtarzania tego określenia w tekście, zamiennie będzie używane jeszcze określenie „upublicznienie wyroku” lub – zupełnie wyjątkowo – inne po- dobne. W książce uwzględniono stan prawny na 31.12.2019 r. oraz piśmiennic- two i orzecznictwo opublikowane do tego dnia. Warszawa, styczeń 2020 r. dr hab. Paweł Daniluk, prof. INP PAN 10 Wprowadzenie
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Podanie wyroku do publicznej wiadomości w polskim prawie karnym sensu largo
Autor:
Sklep
Format
Cena
Nexto.pl Nexto.pl
ebook/pdf
189,00 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: