Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00507 010439 21049238 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Podatek od spadków i darowizn 2009 - ebook/pdf
Podatek od spadków i darowizn 2009 - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 333
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-255-1067-1 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> biznes >> poradniki
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

W komentarzu przedstawiono zarówno cywilistyczne, jak i podatkowe aspekty nabycia majątku wskutek: dziedziczenia, zasiedzenia, zniesienia współwłasności i darowizny.

Szczególny walor praktyczny komentarza polega na całościowym ujęciu tematu. Obok przybliżenia podstaw prawa spadkowego, a także analizy stosunków zobowiązaniowych, publikacja uwzględnia skutki podatkowe tych zdarzeń.

Książka przydatna jest nie tylko dla organów podatkowych czy doradców podatkowych. Jasne i kompleksowe omówienie wszystkich aspektów spadkobrania lub nabywania pod tytułem darmym (zwłaszcza w stosunkach między krewnymi) sprawia, że z książki może korzystać każd, kto decyduje się na rozporządzenie swoim majątkiem lub kto majątek nabył.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Podatek od spadków i darowizn Podatek od spadków i darowizn 2009 Stella Brzeszczyƒska 3. wydanie Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2009 Podatek od spadków i darowizn Stan prawny: 18 marca 2009 r. Redakcja: Beata Rogalska Projekt okładki i stron tytułowych: GRAFOS © Wydawnictwo C. H. Beck 2009 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-1067-1 Spis tre(cid:286)ci Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX Komentarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz.U. Nr 45, poz. 207); 3 tekst jedn. z dnia 3 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 142, poz. 1514) . . . . . . . Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 3 Art. 1. Zakres opodatkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 2. Rzeczy za granic(cid:261) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Art. 3. Wył(cid:261)czenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 69 Art. 4. Zwolnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 4a. Warunki zwolnienia od podatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Rozdział 2. Obowi(cid:261)zek podatkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Art. 5. Obowi(cid:261)zek podatkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Art. 6. Powstanie obowi(cid:261)zku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Rozdział 3. Podstawa opodatkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Art. 7. Podstawa opodatkowania – deinicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Art. 8. Okre(cid:286)lenie warto(cid:286)ci rzeczy i praw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Art. 9. Kwoty wolne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Art. 10. (skre(cid:286)lony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Art. 11. Zwolnienie z zobowi(cid:261)zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Art. 12. (cid:285)wiadczenia powtarzaj(cid:261)ce si(cid:266) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Art. 13. Warto(cid:286)ć (cid:286)wiadcze(cid:276) powtarzaj(cid:261)cych si(cid:266) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 Rozdział 4. Wysoko(cid:286)ć podatku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 Art. 14. Grupy podatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 Art. 15. Skala podatkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Art. 16. Ulgi mieszkaniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 Art. 17. Uprawnienia ministra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Rozdział 4a. Zeznania podatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Art. 17a. Obowi(cid:261)zek składania zezna(cid:276) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Rozdział 5. Płatnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 Art. 18. Notariusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 Art. 19. Dług spadkodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 V Spis tre(cid:286)ci Rozdział 6. Przepisy przej(cid:286)ciowe i ko(cid:276)cowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 Art. 20. Utrata mocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 Art. 21. Wej(cid:286)cie w (cid:298)ycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 VI Przedmowa Ustawa o podatku od spadków i darowizn reguluje nast(cid:266)pstwa prawne nabycia rzeczy i praw maj(cid:261)tkowych pod tytułem darmym oraz nabycia, do którego docho- dzi wskutek czyjej(cid:286) (cid:286)mierci. Komentarz do tej ustawy omawia nie tylko podatkowe aspekty tych zdarze(cid:276), ale tak(cid:298)e regulacje cywilnoprawne oraz procedur(cid:266), zwłaszcza w zakresie post(cid:266)po- wania spadkowego. Takie uj(cid:266)cie tematu jest niezwykle przydatne. Czytelnik ma w jednym miejscu zebrane podstawowe wiadomo(cid:286)ci, które s(cid:261) niezb(cid:266)dne, aby przeprowadzić post(cid:266)- powanie spadkowe, sporz(cid:261)dzić testament lub za (cid:298)ycia rozporz(cid:261)dzić maj(cid:261)tkiem na rzecz bliskich i dalszych krewnych. Niestety ustawa o podatku od spadków i darowizn nie jest dobrze skonstruowa- nym aktem prawnym. Wiele tu niejasno(cid:286)ci, sprzeczno(cid:286)ci i bł(cid:266)dów legislacyjnych. St(cid:261)d sporo uwag krytycznych pod adresem wprowadzonych rozwi(cid:261)za(cid:276) podatko- wych. Czytelnik otrzymuje tu rady praktyczne, w jaki sposób poradzić sobie z tak niedoskonałymi przepisami. W komentarzu wiele miejsca po(cid:286)wi(cid:266)cono bardzo licznym wyrokom s(cid:261)dów administracyjnych oraz s(cid:261)dów powszechnych i S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego. Publikacja uwzgl(cid:266)dnia najnowsze orzecznictwo WSA i NSA. Sprawy spadkowe nale(cid:298)(cid:261) do bardzo trudnych, st(cid:261)d konieczno(cid:286)ć zaprezentowania bogatego dorobku orzecznic- twa, bardzo przydatnego w ocenie skutków podatkowych darowizny, a tak(cid:298)e dzie- dziczenia. Podatek od spadków i darowizn nie doczekał si(cid:266) niestety wielu interpretacji podatkowych. Je(cid:286)li ju(cid:298) Ministerstwo Finansów dokonywało wy kładni przepisów, dotyczyło to zwykle zwolnienia od podatku okre(cid:286)lonego w art. 4 lub w art. 16 PSpDarU, gdzie uregulowana została tzw. du(cid:298)a ulga mieszkaniowa polegaj(cid:261)ca na tym, (cid:298)e nie wlicza si(cid:266) do podstawy opodatkowania 110 m2 powierzchni nabytego budynku lub lokalu. Natomiast kwestia opodatkowania maj(cid:261)tku zwróconego w ra- mach reprywatyzacji, jak i odszkodowania wypłaconego wskutek uchylenia wadli- wych decyzji z lat 40. i 50. o zawłaszczeniu maj(cid:261)tku, nie doczekała si(cid:266) szerszego wyja(cid:286)nienia. Jedynie w pojedynczych przypadkach resort udzielał wyja(cid:286) nie(cid:276) w tej sprawie, jednak(cid:298)e problem roszcze(cid:276) poszkodowanych i ich spadkobierców nie zo- stał jednoznacznie uregulowany. Wyja(cid:286)nienia dotycz(cid:261)ce tej kwestii znalazły si(cid:266) tak(cid:298)e w niniejszym opracowaniu. VII Przedmowa Ponadto, w komentarzu wiele miejsca po(cid:286)wi(cid:266)cono autentycznym problemom rzeczywi(cid:286)cie wyst(cid:266)puj(cid:261)cym w praktyce, co w zało(cid:298)eniu ma ułatwić zrozumienie i zastosowanie przepisów. Podatnicy mog(cid:261) skorzystać z wielu ulg w zapłacie podatku, a niniejsza publika- cja b(cid:266)dzie bardzo pomocna w obni(cid:298)eniu wymiaru podatku. Ksi(cid:261)(cid:298)ka adresowana jest przede wszystkim do tych, którzy planuj(cid:261) rozporz(cid:261)- dzenie swoim maj(cid:261)tkiem, jak i tych, którzy go otrzymali. Mam nadziej(cid:266), (cid:298)e przydatna b(cid:266)dzie równie(cid:298) dla organów podatkowych i dla do- radców podatkowych, którzy nie zawsze maj(cid:261) czas na analiz(cid:266) tego podatku, który w codziennej praktyce wyst(cid:266)puje jednak do(cid:286)ć rzadko. W publikacji uwzgl(cid:266)dniono równie(cid:298) zmiany w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn, wchodz(cid:261)- ce w (cid:298)ycie z dniem 1.1.2009 r. Stella Brzeszczy(cid:276)ska VIII Wykaz skrótów 1. (cid:295)ródła prawa KC . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KP . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. KPA . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks post(cid:266)powania administracyj- z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPC . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks post(cid:266)powania cywilnego nego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) KRO . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opieku(cid:276)czy (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KSH . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KWU . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.7.1982 r. o ksi(cid:266)gach wieczystych i hipotece (tekst Nr 94, poz. 1037 ze zm.) jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) OrdPU . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. PCzCywU . . . . . . . . ustawa z 9.9.2000 r. o podatku od czynno(cid:286)ci cywilnopraw- Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) nych (Dz.U. Nr 86, poz. 959 ze zm.) PDOFizU . . . . . . . . . . . ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób izycz- nych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) PrBank . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665) PRolU . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.11.1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. PrSpółdz . . . . . . . . . . ustawa z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze zm.) Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) PSpDarU . . . . . . . . . ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) 2. Publikacje MoPod . . . . . . . . . . . Monitor Podatkowy ONSA . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Naczelnego S(cid:261)du Administracyjnego OSNC . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego – Izba Cywilna IX Wykaz skrótów 3. Inne skróty EFTA . . . . . . . . . . . . Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu IKE . . . . . . . . . . . . . . Indywidualne Konta Emerytalne IS . . . . . . . . . . . . . . . Izba Skarbowa K(cid:285)T . . . . . . . . . . . . . Klasyikacja (cid:285)rodków Trwałych NSA . . . . . . . . . . . . . Naczelny S(cid:261)d Administracyjny OFE . . . . . . . . . . . . . Otwarte Fundusze Emerytalne PKOB . . . . . . . . . . . . Polska Klasyikacja Obiektów Budowlanych SN . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy tekst jedn. . . . . . . . . tekst jednolity US . . . . . . . . . . . . . . Urz(cid:261)d Skarbowy X Komentarz Ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz.U. Nr 45, poz. 207) Tekst jednolity z dnia 3 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 142, poz. 1514)1 (zm.: Dz.U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546; z 2005 r. Nr 143, poz. 1199, Nr 169, poz. 1418; z 2006 r. Nr 222, poz. 1629; z 2008 r. Nr 203, poz. 1267) Spis tre(cid:286)ci Art. Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1–4a Rozdział 2. Obowi(cid:261)zek podatkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5–6 Rozdział 3. Podstawa opodatkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7–13 Rozdział 4. Wysoko(cid:286)ć podatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14–17 Rozdział 4a. Zeznania podatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17a–17a Rozdział 5. Płatnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18–19 Rozdział 6. Przepisy przej(cid:286)ciowe i ko(cid:276)cowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 20–21 Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania Art. 1.2 [Zakres opodatkowania] 1. Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby izyczne własno(cid:286)ci rzeczy znajduj(cid:261)cych si(cid:266) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw maj(cid:261)tkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: 1) dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; 2) darowizny, polecenia darczy(cid:276)cy; 3) zasiedzenia; 4) nieodpłatnego zniesienia współwłasno(cid:286)ci; 1 Tekst jednolity ogłoszono dnia 22.06.2004 r. 2 Art. 1 w brzmieniu ustawy z dnia 16.11.2006 r. (Dz.U. Nr 222, poz. 1629), która wchodzi w (cid:298)ycie 1.01.2007 r. 3 Art. 1 Rozdział 1. 5) zachowku, je(cid:298)eli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawc(cid:266) darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu; 6) nieodpłatnej: renty, u(cid:298)ytkowania oraz słu(cid:298)ebno(cid:286)ci. 2. Podatkowi podlega równie(cid:298) nabycie praw do wkładu oszcz(cid:266)dno- (cid:286)ciowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek (cid:286)mierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego (cid:286)mierci. 1. Zakres podmiotowy. Podatnik. Przepis art. 1 nale(cid:298)y odczytywać ł(cid:261)cznie z art. 5 PSpDarU. Do ko(cid:276)ca 2006 r. (cid:298)aden z nich nie okre(cid:286)lał wprost, kto był adresatem ustawy o podatku od spadków i darowizn, ale z zestawienia obu wynikało, (cid:298)e podatnikami tego podatku mogły być: 1) w my(cid:286)l art. 1 ustawy, osoby izyczne – nabywcy rzeczy lub praw ma- j(cid:261)tkowych, 2) w my(cid:286)l art. 5 ustawy, tak(cid:298)e inne podmioty – b(cid:266)d(cid:261)ce darczy(cid:276)cami, wył(cid:261)cznie na zasadzie solidarnej odpowiedzialno(cid:286)ci. Z dniem 1.1.2007 r. przepis art. 5 zmienił zakres podmiotowy podatku. Od tej daty jedynym podatnikiem mo(cid:298)e być wył(cid:261)cznie osoba izyczna. Zniesiono jednocze(cid:286)nie solidarn(cid:261) odpowiedzialno(cid:286)ć stron umowy daro- wizny (wi(cid:266)cej w kom. do art. 5). Pozostawiono natomiast – jako skutek niepowiadomienia organu podatkowego o dokonanej wypłacie – solidar- n(cid:261) odpowiedzialno(cid:286)ć podmiotu wypłacaj(cid:261)cego np. zapis, wkład oszcz(cid:266)d- no(cid:286)ciowy lub dług, z beneicjentem owej wypłaty (wi(cid:266)cej w kom. do art. 19). Je(cid:298)eli osoba prawna nab(cid:266)dzie rzeczy i prawa maj(cid:261)tkowe na podstawie jed- nego z tytułów prawnych wymienionych w art. 1 PSpDarU b(cid:266)dzie zobowi(cid:261)- zana do zapłacenia podatku dochodowego od osób prawnych; nie b(cid:266)dzie podatnikiem podatku od spadków i darowizn. 2. Zakres przedmiotowy. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest: 1) nabycie własno(cid:286)ci rzeczy znajduj(cid:261)cych si(cid:266) w kraju i praw maj(cid:261)tko- wych wykonywanych w kraju, 2) nabycie praw do wkładu oszcz(cid:266)dno(cid:286)ciowego, 3) nabycie jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym albo specjalistycznym funduszu inwestycyjnym, 4) nabycie własno(cid:286)ci rzeczy znajduj(cid:261)cych si(cid:266) za granic(cid:261) i praw maj(cid:261)t- kowych wykonywanych za granic(cid:261), je(cid:298)eli w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu w Polsce. 4 Przedmiot opodatkowania Art. 1 3. Nabycie rzeczy i praw maj(cid:261)tkowych. Deinicj(cid:266) rzeczy zawiera art. 45 KC. S(cid:261) to wył(cid:261)cznie przedmioty materialne, na tyle wyodr(cid:266)bnione, (cid:298)e mog(cid:261) stanowić przedmiot obrotu. Do rzeczy doktryna zaliczyła tak(cid:298)e pieni(cid:261)dze; nie w znaczeniu materialnym (chocia(cid:298) pojedyncze banknoty s(cid:261) oczywi(cid:286)cie rzeczami), ale w znaczeniu warto(cid:286)ci, jak(cid:261) przyznało im pa(cid:276)- stwo stanowi(cid:261)c, i(cid:298) s(cid:261) prawnym (cid:286)rodkiem płatniczym. Rzeczy o cechach indywidualnych (oznaczone co do to(cid:298)samo(cid:286)ci) s(cid:261) przedmiotem praw rzeczowych. W obrocie wyst(cid:266)puj(cid:261) tak(cid:298)e zespoły maj(cid:261)tkowe, na które składaj(cid:261) si(cid:266) zarówno rzeczy, jak i prawa, np. przedsi(cid:266)biorstwo, gospodarstwo rolne, masa spadkowa. Rozporz(cid:261)dzenie takim zespołem musi być jednak wyko- nywane z zastrze(cid:298)eniem okre(cid:286)lonych warunków prawnych. Podział na rzeczy i prawa pojawia si(cid:266) cz(cid:266)sto przy kwaliikacji wyso- ko(cid:286)ci stawki podatkowej; inne s(cid:261) ustalone dla obrotu prawami, inne dla obrotu rzeczami. Prawa wynikaj(cid:261) ze stosunku prawnego i zakre(cid:286)laj(cid:261) sfer(cid:266) mo(cid:298)no(cid:286)ci po- st(cid:266)powania podmiotu tego prawa. Prawa podmiotowe dzieli si(cid:266) w doktry- nie na prawa maj(cid:261)tkowe i niemaj(cid:261)tkowe. Do praw niemaj(cid:261)tkowych zalicza si(cid:266) prawa osobiste (np. ochrony zdrowia, wolno(cid:286)ci, czci, nazwiska) i prawa rodzinne. Prawa te w wi(cid:266)kszo- (cid:286)ci nie s(cid:261) w ogóle zbywalne, nie podlegaj(cid:261) wi(cid:266)c podatkowi. Do praw maj(cid:261)tkowych zalicza si(cid:266): prawa rzeczowe (własno(cid:286)ć, u(cid:298)yt- kowanie wieczyste, prawa rzeczowe ograniczone), wierzytelno(cid:286)ci, prawa na dobrach niematerialnych o charakterze maj(cid:261)tkowym (ich przedmiotem s(cid:261) dobra niematerialne, np. utwory, wynalazki), prawa rodzinne o charak- terze maj(cid:261)tkowym (np. prawo do (cid:286)wiadcze(cid:276) alimentacyjnych), prawo do spadku. Wi(cid:266)kszo(cid:286)ć praw maj(cid:261)tkowych jest zbywalna; nie dotyczy to np. u(cid:298)ytkowania, słu(cid:298)ebno(cid:286)ci osobistych, prawa do(cid:298)ywocia. Pod poj(cid:266)ciem praw maj(cid:261)tkowych, o których mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn ustawodawca rozumie ograniczone prawa rzeczo- we, u(cid:298)ytkowanie wieczyste i prawa maj(cid:261)tkowe wynikaj(cid:261)ce ze stosunków zobowi(cid:261)zaniowych. Do praw maj(cid:261)tkowych nale(cid:298)y zaliczyć tak(cid:298)e prawo do wyst(cid:261)pienia z roszczeniem o wypłat(cid:266) odszkodowania lub o uchylenie lub stwierdzenie niewa(cid:298)no(cid:286)ci decyzji administracyjnej (zob. ni(cid:298)ej). Przy nabyciu prawa własno(cid:286)ci rzeczy stosuje si(cid:266) zasady i stawki odno- sz(cid:261)ce si(cid:266) do rzeczy, a nie do praw maj(cid:261)tkowych. 4. Sposoby nabycia. Ustawodawca zró(cid:298)nicował metody opodatkowania, np. w zakresie powstania obowi(cid:261)zku podatkowego w zale(cid:298)no(cid:286)ci od sposo- bu nabycia rzeczy i praw maj(cid:261)tkowych. Do ko(cid:276)ca 2006 r. sposoby nabycia maj(cid:261)ce wpływ na sposób opodatkowania były okre(cid:286)lone w art. 1 i 6 ustawy. W art. 1 wymieniano wył(cid:261)cznie nabycie „tytułem spadku”, natomiast w art. 6 5 Art. 1 Rozdział 1. szczegółowo wskazywano, i(cid:298) na to nabycie składa si(cid:266): dziedziczenie, zapis, dalszy zapis i polecenie testamentowe. Od 1.1.2007 r. w art. 1 wymienia si(cid:266) ju(cid:298) wszystkie sposoby nabycia, o jakich mowa w dalszych przepisach usta- wy. Opodatkowaniu podlegaj(cid:261) nast(cid:266)puj(cid:261)ce sposoby nabycia: 1) nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, 2) nabycie w drodze umowy darowizny (polecenia ustanowionego w umowie), nieodpłatnego zniesienia współwłasno(cid:286)ci, renty pod ty- tułem darmym, 3) nabycie w drodze ugody (wynika to z art. 18 PSpDarU), 4) nabycie przez zasiedzenie, 5) nabycie na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego (cid:286)mierci, 6) nabycie na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego, 7) nabycie wskutek otrzymania zachowku, 8) nabycie wskutek ustanowienia nieodpłatnego u(cid:298)ytkowania lub nieod- płatnej słu(cid:298)ebno(cid:286)ci. 5. Nabycie tytułem spadku. Do ko(cid:276)ca 2002 r. ustawodawca obejmo- wał podatkiem nabycie rzeczy i praw maj(cid:261)tkowych „w drodze spadku”. Zwrot ten zrodził pot(cid:266)(cid:298)ny spór dotycz(cid:261)cy opodatkowania zachowku (zob. ni(cid:298)ej). Jedni twierdzili, (cid:298)e termin „w drodze spadku” ma bardzo szeroki zakres i obejmuje wszystko co uregulowano w Ksi(cid:266)dze IV KC, w tym tak(cid:298)e zachowek; inni, (cid:298)e „droga spadku” wyznacza w(cid:261)ski zakres opodat- kowania i obejmuje tylko nabycie spadku wskutek spadkobrania. W 2002 r., kiedy znowelizowano ustaw(cid:266) rozszerzaj(cid:261)c jej zakres i obej- muj(cid:261)c tak(cid:298)e zachowek i nieodpłatne zniesienie współwłasno(cid:286)ci, zast(cid:261)piono w art. 1 PSpDarU zwrot „w drodze spadku”, terminem „tytułem spadku”. Jednak zmiana została przeprowadzona wył(cid:261)cznie w art. 1 ustawy. W po- zostałym tek(cid:286)cie nadal ustawodawca posługiwał si(cid:266) dotychczasowym zwrotem „w drodze spadku”. Nowelizacja z 2006 r. w cz(cid:266)(cid:286)ci unormowa(cid:276) poprawia ten skrót poj(cid:266)ciowy, jednak nie we wszystkich przepisach. Na- le(cid:298)y wi(cid:266)c pami(cid:266)tać, (cid:298)e poj(cid:266)cie „nabycie w drodze spadku”, którym posłu- guje si(cid:266) ustawodawca obejmuje poza dziedziczeniem tak(cid:298)e nabycie rzeczy i praw tytułem zapisu i dalszego zapisu oraz polecenia. Szczególnie jest to wa(cid:298)ne przy okre(cid:286)laniu zakresu zwolnie(cid:276) przedmio towych okre(cid:286)lonych w art. 4 PSpDarU oraz stosowaniu ulgi mieszkaniowej na warunkach wy- znaczonych tre(cid:286)ci(cid:261) art. 16 PSpDarU. 6. Dziedziczenie ustawowe i testamentowe. Przepisy prawa cywilnego przewiduj(cid:261) dwie podstawowe formy dziedziczenia: ustawow(cid:261) i testamen- tow(cid:261). Zgodnie bowiem z art. 926 KC, powołanie do spadku wynika z usta- wy albo z testamentu. Do dziedziczenia ustawowego dochodzi, gdy: 1) spadkodawca nie sporz(cid:261)dził testamentu, 6 Art. 1 Przedmiot opodatkowania 2) spadkodawca sporz(cid:261)dził testament, w którym powołał spadkobierc(cid:266) do ułamkowej cz(cid:266)(cid:286)ci maj(cid:261)tku np. jego połowy (wówczas mamy do czynienia z dziedziczeniem „mieszanym” – w cz(cid:266)(cid:286)ci na podstawie ustawy, w cz(cid:266)(cid:286)ci na podstawie testamentu), 3) spadkodawca sporz(cid:261)dził testament, w którym ustanowił wy ł(cid:261)cz nie za- pisy na rzecz poszczególnych osób, 4) powołany przez spadkodawc(cid:266) spadkobierca nie mo(cid:298)e dziedziczyć (został uznany za niegodnego dziedziczenia), 5) powołany przez spadkodawc(cid:266) spadkobierca nie chce dziedziczyć (od- rzucił spadek). Termin dziedziczenie ustawowe oznacza, (cid:298)e do dziedziczenia docho- dz(cid:261) osoby wymienione w art. 931–940 KC na zasadach tam okre(cid:286)lonych. Polskie prawo cywilne wprowadza zasad(cid:266) pierwsze(cid:276)stwa dziedziczenia testamentowego. Nie oznacza to jednak, (cid:298)e istnienie testamentu przes(cid:261)dza o wył(cid:261)czeniu od dziedziczenia spadkobierców ustawowych. Do dziedzi- czenia z ustawy dochodzi bowiem nie tylko wówczas, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy (tzn. gdy nie ma testamentu), ale tak(cid:298)e wów- czas, gdy (cid:298)adna z osób, które powołał, nie chce lub nie mo(cid:298)e być spad- kobierc(cid:261). Wady testamentu tak(cid:298)e mog(cid:261) być przyczyn(cid:261) doj(cid:286)cia do dziedziczenia przez spadkobierców wymienionych w Kodeksie cywilnym; s(cid:261)d w post(cid:266)po- waniu o stwierdzenie nabycia spadku stwierdza wówczas niewa(cid:298)no(cid:286)ć takie- go dokumentu. Do cz(cid:266)(cid:286)ciowego dziedziczenia na podstawie ustawy docho- dzi wówczas, gdy testator powołał spadkobierc(cid:266) tylko do cz(cid:266)(cid:286)ci ułamkowej spadku, a tak(cid:298)e wówczas, gdy w testamencie nie powołano spadkobiercy, znajduj(cid:261) si(cid:266) tam wył(cid:261)cznie zapisy na rzecz poszczególnych osób. 7. Poj(cid:266)cie spadku. Pod poj(cid:266)ciem spadku Kodeks cywilny rozumie ogół praw i obowi(cid:261)zków zmarłego, który przechodzi z chwil(cid:261) (cid:286)mierci na spadkobierc(cid:266). Zgodnie z art. 925 KC, spadek otwiera si(cid:266) z chwil(cid:261) (cid:286)mierci spadkodawcy. Od tej chwili prawa i obowi(cid:261)zki, których podmiotem był zmarły staj(cid:261) si(cid:266) wyodr(cid:266)bnion(cid:261) mas(cid:261) maj(cid:261)tkow(cid:261), w której a(cid:298) do dokona- nia działu spadku spadkobiercy uczestnicz(cid:261) na zasadach współwłasno(cid:286)ci w cz(cid:266)(cid:286)ciach ułamkowych. Współwłasno(cid:286)ć maj(cid:261)tku spadkowego nie jest jednak współ włas no(cid:286)ci(cid:261) sensu stricto. Zgodnie bowiem z art. 1035 KC, je(cid:298)eli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólno(cid:286)ci maj(cid:261)tku spadkowego przepisy o współwła- sno(cid:286)ci w cz(cid:266)(cid:286)ciach ułamkowych stosuje si(cid:266) odpowiednio z zachowaniem re- guł wła(cid:286)ciwych dla wspólno(cid:286)ci masy spadkowej. W my(cid:286)l art. 922 § 1 KC, prawa i obowi(cid:261)zki maj(cid:261)tkowe zmarłego prze- chodz(cid:261) z chwil(cid:261) jego (cid:286)mierci na jedn(cid:261) lub kilka osób. Przepis ten ustana- wia ogóln(cid:261) reguł(cid:266) dziedziczenia okre(cid:286)laj(cid:261)c zarówno spadkobierc(cid:266) („jedna 7 Art. 1 Rozdział 1. lub kilka osób”), sposób dziedziczenia („stosownie do przepisów KC”), jak i poj(cid:266)cie spadku („ogół praw i obowi(cid:261)zków maj(cid:261)tkowych”). Jednocze(cid:286)nie art. 922 § 2 KC okre(cid:286)la, co nie jest zaliczane do spadku. Nie nale(cid:298)(cid:261) do spadku prawa i obowi(cid:261)zki zmarłego (cid:286)ci(cid:286)le zwi(cid:261)zane z jego osob(cid:261), oraz prawa, które z chwil(cid:261) jego (cid:286)mierci przechodz(cid:261) na oznaczone osoby niezale(cid:298)nie od tego, czy s(cid:261) one spadkobiercami, np. prawo do wy- nagrodzenia ze stosunku pracy lub prawo do odszkodowania maj(cid:261)tkowe- go wypłacanego z polisy ubezpieczeniowej. 8. Na spadek składaj(cid:261) si(cid:266) prawa i obowi(cid:261)zki maj(cid:261)tkowe, których pod- miotem był zmarły w chwili (cid:286)mierci. Nale(cid:298)y przy tym pami(cid:266)tać, (cid:298)e maj(cid:261)- tek dorobkowy mał(cid:298)onków, czyli maj(cid:261)tek nabyty przez oboje mał(cid:298)onków w czasie trwania mał(cid:298)e(cid:276)stwa (wspólno(cid:286)ci ustawowej) nie wchodzi w cało- (cid:286)ci w skład masy spadkowej; w jej skład wchodzi jedynie udział mał(cid:298)onka zmarłego w wysoko(cid:286)ci połowy dorobku oraz jego maj(cid:261)tek osobisty. WSA w Poznaniu w wyroku z 7.8.2008 r. (I SA/Po 1737/07) rozstrzygał spór dotycz(cid:261)cy maj(cid:261)tku wspólnego mał(cid:298)onków. Dotyczył on ustalenia, czy spółdzielcze prawo do lokalu ustanowione w trakcie trwania mał(cid:298)e(cid:276)stwa tylko na rzecz jednego mał(cid:298)onka wchodzi w cało(cid:286)ci do jego maj(cid:261)tku oso- bistego (tak uznały organy podatkowe), czy tylko w połowie. WSA ana- lizuj(cid:261)c przepisy KRO uznał, (cid:298)e pogl(cid:261)d organu podatkowego jest niewła- (cid:286)ciwy. „Bł(cid:266)dne rozumienie przepisów kodeksu rodzinnego i opieku(cid:276)czego w szczególno(cid:286)ci art. 31 i 33 KRO reguluj(cid:261)cego ustawowy ustrój maj(cid:261)tkowy mi(cid:266)dzy mał(cid:298)onkami doprowadził do bł(cid:266)dnych ustale(cid:276). W my(cid:286)l art. 31 KRO, z chwil(cid:261) zawarcia mał(cid:298)e(cid:276)stwa powstaje mi(cid:266)dzy mał(cid:298)onkami z mocy usta- wy wspólno(cid:286)ć maj(cid:261)tkowa (wspólno(cid:286)ć ustawowa) obejmuj(cid:261)ca przedmioty maj(cid:261)tkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje mał(cid:298)onków lub przez jednego z nich (maj(cid:261)tek wspólny). Przedmioty maj(cid:261)tkowe nieobj(cid:266)te wspól- no(cid:286)ci(cid:261) ustawow(cid:261) nale(cid:298)(cid:261) do maj(cid:261)tku osobistego ka(cid:298)dego z mał(cid:298)onków. Od tak ustawowo uregulowanej zasady istniej(cid:261) wyj(cid:261)tki, musz(cid:261) one jednak jasno wynikać z uregulowa(cid:276) prawnych lub postanowie(cid:276) samych mał(cid:298)onków. To mał(cid:298)onkowie musz(cid:261) jasno wyrazić wol(cid:266), (cid:298)e odst(cid:266)puj(cid:261) od tej zasady. Odst(cid:266)p- stwa nie mo(cid:298)na domniemywać. W zaskar(cid:298)onej decyzji organ odwoławczy w sposób nieuprawniony stwierdził, (cid:298)e gdyby wol(cid:261) mał(cid:298)onków było obj(cid:266)- cie lokalu wspólno(cid:286)ci(cid:261) ustawow(cid:261), to z chwil(cid:261) przekształcania lokatorskiego prawa do lokalu, na spółdzielcze własno(cid:286)ciowe prawo do lokalu zadbaliby o uregulowanie stosownych zapisów. Rozumowanie to jest bł(cid:266)dne dlatego (cid:298)e z mocy art. 31 KRO, to co mał(cid:298)onkowie nabywaj(cid:261) w trakcie mał(cid:298)e(cid:276)stwa stanowi ich wspólny maj(cid:261)tek. Je(cid:286)li chc(cid:261), aby było inaczej tzn. gdy wol(cid:261) mał(cid:298)onków jest, aby maj(cid:261)tek nabywany w trakcie mał(cid:298)e(cid:276)stwa stanowił ich maj(cid:261)tek odr(cid:266)bny musi to wynikać ze stosownych zapisów. Tymczasem z zapisów umowy z 4.12.2003 r. o ustanowienie własno(cid:286)ciowego prawa do 8 Art. 1 Przedmiot opodatkowania lokalu mieszkalnego wynika, (cid:298)e członek spółdzielni T. K. w wyniku prze- kształcenia prawa lokatorskiego na spółdzielcze własno(cid:286)ciowe prawo do lokalu mieszkalnego uzyskała szczegółowo opisane prawo do lokalu. Z § 3 wskazanej umowy wynika, (cid:298)e członek zgłasza do wspólnego zamieszkiwa- nia m(cid:266)(cid:298)a K. i córk(cid:266) J. Nie mo(cid:298)na przy takich zapisach umowy twierdzić, (cid:298)e tak ustanowione prawo do konkretnego lokalu stanowiło maj(cid:261)tek osobisty zmarłej. Ewidentnie wynika, (cid:298)e mieszkanie słu(cid:298)yło do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych rodziny. W interpretacji organów podatkowych doszło do nieprawidłowego rozumienia art. 33 ust. 4 i 10 KRO (...). W tym stanie faktycznym i prawnym nie ma potrzeby odwoływać si(cid:266) do nieobowi(cid:261)zu- j(cid:261)cego ju(cid:298) w dacie orzekania przez organ podatkowy przepisu art. 215 § 1 i 2 ustawy z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze, tylko dlatego, (cid:298)e przepis ten obowi(cid:261)zywał w dacie przydzielania lokatorskiego prawa do lokalu. Nato- miast okoliczno(cid:286)ć, (cid:298)e w dacie przekształcania prawa lokatorskiego na prawo własno(cid:286)ciowe, tj. 4.12.2003 r. umow(cid:266) o przekształcenie zawarła tylko T.K. nie dowodzi i nie przes(cid:261)dza o tym, (cid:298)e mieszkanie to stanowiło jej maj(cid:261)tek osobisty. Taka okoliczno(cid:286)ć mogłaby wynikać tylko i wył(cid:261)cznie z wyra(cid:296)nie wyra(cid:298)onej woli mał(cid:298)onków”. Do spadku wchodz(cid:261) w szczególno(cid:286)ci: 1) własno(cid:286)ć rzeczy, udział we współwłasno(cid:286)ci, 2) u(cid:298)ytkowanie wieczyste, 3) zastaw i hipoteka wraz z wierzytelno(cid:286)ci(cid:261), któr(cid:261) zabezpieczaj(cid:261), 4) prawa okre(cid:286)lone w prawie spółdzielczym, 5) prawa i obowi(cid:261)zki wynikaj(cid:261)ce z umów, którym podmiotem był zmar- ły, tzn. wszystkie wierzytelno(cid:286)ci i wszystkie zobowi(cid:261)zania, chyba, (cid:298)e strony umowy postanowiły inaczej, 6) roszczenie do naprawienia szkody (przechodzi na spadkobierców po- szkodowanego zwi(cid:266)kszaj(cid:261)c warto(cid:286)ć aktywów spadku), 7) obowi(cid:261)zek odszkodowawczy (przechodzi na spadkobierców ponosz(cid:261)- cego odpowiedzialno(cid:286)ć za szkod(cid:266) – jest to jednocze(cid:286)nie ci(cid:266)(cid:298)ar spadku pomniejszaj(cid:261)cy mas(cid:266) spadkow(cid:261) do opodatkowania), 8) prawa i obowi(cid:261)zki wspólnika spółki cywilnej i spółki jawnej; (cid:286)mierć wspólnika spółki cywilnej oznacza rozwi(cid:261)zanie wobec niego umowy spółki, chyba (cid:298)e w umowie zastrze(cid:298)ono, (cid:298)e spadkobiercy wspólnika wejd(cid:261) do spółki na jego miejsce (wynika to z tre(cid:286)ci art. 872 KC) – po- winni oni wówczas wskazać spółce jedn(cid:261) osob(cid:266), która b(cid:266)dzie wyko- nywała ich prawa, 9) prawa i obowi(cid:261)zki wspólnika spółki komandytowej, tzn. prawo do zysku i obowi(cid:261)zek pokrycia strat, 10) prawa i obowi(cid:261)zki wspólnika spółki z ograniczon(cid:261) odpowiedzialno- (cid:286)ci(cid:261) i spółki akcyjnej, 9 Art. 1 Rozdział 1. 11) roszczenie o zapłat(cid:266) zaległych rat (zwi(cid:266)ksza warto(cid:286)ć masy spadkowej) lub obowi(cid:261)zek zapłaty zaległych rat (jest to ci(cid:266)(cid:298)ar spadku zmniejsza- j(cid:261)cy warto(cid:286)ć masy spadkowej), 12) raty alimentacyjne, które stały si(cid:266) wymagalne za (cid:298)ycia uprawnionego (zwi(cid:266)kszaj(cid:261) warto(cid:286)ć spadku jako wierzytelno(cid:286)ć spadkobierców) lub zobowi(cid:261)zanego (zmniejszaj(cid:261) warto(cid:286)ć spadku), 13) prawa i obowi(cid:261)zki wynikaj(cid:261)ce z tre(cid:286)ci papierów warto(cid:286)ciowych, tj. weksla i czeku, 14) roszczenie o uchylenie lub stwierdzenie niewa(cid:298)no(cid:286)ci decyzji admini- stracyjnej. 9. Nabycie własno(cid:286)ciowego prawa do lokalu przed 15.1.2003 r. Do 14.1.2003 r. do spółdzielczych własno(cid:286)ciowych praw do lokalu miały za- stosowanie przepisy ustawy z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze. Przy dzie- dziczeniu takich praw do lokali, na tle stosowania tych przepisów, docho- dzi do sporów z organami podatkowymi, które bł(cid:266)dnie odczytuj(cid:261) uchylone przepisy prawa spółdzielczego, a (cid:286)ci(cid:286)lej rzecz ujmuj(cid:261)c – (cid:296)le odczytuj(cid:261) tzw. zasad(cid:266) jednopodmiotowo(cid:286)ci. W my(cid:286)l art. 223 § 1 PrSpółdzU własno(cid:286)ciowe prawo do lokalu było prawem zbywalnym, przechodziło na spadkobier- ców i podlegało egzekucji. Zgodnie z art. 228 PrSpółdzU, je(cid:298)eli własno- (cid:286)ciowe prawo do lokalu przechodziło na kilku spadkobierców, nale(cid:298)ało odpowiednio stosować przepis art. 233 § 1. Zgodnie z nim, je(cid:298)eli prawo do domu jednorodzinnego przeszło na kilku spadkobierców, powinni oni, w terminie jednego roku od dnia otwarcia spadku, wyznaczyć spo(cid:286)ród sie- bie pełnomocnika w celu dokonywania czynno(cid:286)ci prawnych zwi(cid:261)zanych z wykonywaniem tego prawa, wł(cid:261)cznie z zawarciem w ich imieniu umowy o przeniesienie własno(cid:286)ci domu. W razie bezskutecznego upływu tego ter- minu, na wniosek spadkobierców lub spółdzielni, s(cid:261)d w post(cid:266)powaniu nie- procesowym wyznaczy przedstawiciela. Jednocze(cid:286)nie obowi(cid:261)zywał inny przepis ustanawiaj(cid:261)cy zasad(cid:266) jednopodmiotowo(cid:286)ci prawa do lokalu, a mia- nowicie art. 215 § 1, zgodnie z którym spółdzielcze prawo do lokalu miesz- kalnego – poza mał(cid:298)onkami – mogło nale(cid:298)eć tylko do jednej osoby. Organy podatkowe, bazuj(cid:261)c na przytoczonych wy(cid:298)ej przepisach, uznaj(cid:261) czasem, (cid:298)e dziedziczenie przez kilka osób ograniczonego prawa rzeczowego, jakim było spółdzielcze własno(cid:286)ciowe prawo do lokalu w ogóle nie było mo(cid:298)li- we. W efekcie, dokonuj(cid:261) wymiaru podatku przy kolejnym dziedziczeniu – ju(cid:298) pod rz(cid:261)dami nowej ustawy – o spółdzielniach mieszkaniowych. Jest to rozumowanie nieprawidłowe. Nale(cid:298)y tu podkre(cid:286)lić, (cid:298)e art. 228 PrSpółdzU wyra(cid:296)nie wskazuje na obowi(cid:261)zek stosowania rozwi(cid:261)zania przy- j(cid:266)tego w art. 233, co oznacza, (cid:298)e kilku spadkobierców musi wskazać, które- mu z nich ostatecznie przypadnie to prawo do lokalu. Z przepisu tego wynika wi(cid:266)c jasno, (cid:298)e prawo maj(cid:261)tkowe przysługiwało wszystkim spadkobiercom, 10
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Podatek od spadków i darowizn 2009
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: