Darmowy fragment publikacji:
Skrypty Becka
Barbara Namysłowska-Gabrysiak
Prawo karne
– część ogólna
5. wydanie
SKRYPTY BECKA
Prawo karne – cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna
W sprzeda(cid:298)y:
A. Marek
PRAWO KARNE, wyd. 10
Studia Prawnicze
L. Gardocki
PRAWO KARNE, wyd. 17
Podr(cid:266)czniki Prawnicze
F. Prusak
PRAWO KARNE SKARBOWE
Podr(cid:266)czniki Prawnicze
M. Gał(cid:261)zka, R. G. Hałas, S. Hyp(cid:286), D. Szeleszczuk, K. Wiak
KODEKS KARNY – CZ(cid:265)(cid:285)Ć SZCZEGÓLNA, wyd. 2
Repetytoria C. H. Beck
KODEKS KARNY, KODEKS POST(cid:265)POWANIA KARNEGO, KODEKS KARNY
WYKONAWCZY, wyd. 27
Teksty Ustaw Becka
KODEKS KARNY, KODEKS POST(cid:265)POWANIA KARNEGO, KODEKS KARNY
WYKONAWCZY, KOSZTY S(cid:260)DOWE KARNE, wyd. 16
Edycja S(cid:261)dowa
KODEKS KARNY, KODEKS POST(cid:265)POWANIA KARNEGO, wyd. 19
Edycja Prokuratorska
KODEKS POST(cid:265)POWANIA KARNEGO Z WPROWADZENIEM, wyd. 26
Twoje Prawo
testy-prawnicze.pl
testy-prawnicze.pl
www.sklep.beck.pl
Prawo karne – cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna
Barbara Namysłowska-Gabrysiak
doktor nauk prawnych Uniwersytetu Warszawskiego
5. wydanie
rozszerzone i zaktualizowane
WYDAWNICTWO C. H. BECK
WARSZAWA 2011
Redakcja: Magdalena Cymerska
© Wydawnictwo C. H. Beck 2011
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk i oprawa: P. W. P. Interdruk, Warszawa
ISBN 978-83-255-2869-0
ISBN e-book 978-83-255-2870-6
SPIS TRE(cid:285)CI
Wykaz skrótów ............................................................................................................
Wykaz wybranej literatury .......................................................................................
IX
XI
Przedmowa do piatego wydania ................................................................................ XVII
Rozdział I. Zasady prawa karnego i obowi(cid:261)zywania ustawy karnej ....................
§ 1. Zasady prawa karnego ......................................................................................
I. Zasada odpowiedzialno(cid:286)ci karnej za czyn ...................................................
II. Zasada winy ..................................................................................................
III. Zasada odpowiedzialno(cid:286)ci indywidualnej i osobistej ..................................
IV. Zasada humanitaryzmu ................................................................................
V. Zasada nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriori certa .........
§ 2. Zasady obowi(cid:261)zywania ustawy karnej .............................................................
I. Obowi(cid:261)zywanie ustawy karnej pod wzgl(cid:266)dem czasu ..................................
II. Obowi(cid:261)zywanie ustawy karnej pod wzgl(cid:266)dem miejsca i osób ....................
§ 3. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 4. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział II. Przest(cid:266)pstwo ..........................................................................................
§ 1. Przest(cid:266)pstwo ......................................................................................................
I. Czyn ..............................................................................................................
1. Poj(cid:266)cie .......................................................................................................
2. Skutek czynu. Zwi(cid:261)zek przyczynowy .....................................................
3. Podział przest(cid:266)pstw ze wzgl(cid:266)du na skutek przest(cid:266)pny oraz form(cid:266)
czynu ........................................................................................................
II. Podmiot przest(cid:266)pstwa ...................................................................................
1. Poj(cid:266)cie .......................................................................................................
2. Podział przest(cid:266)pstw ze wzgl(cid:266)du na podmiot ...........................................
III. Czyn zabroniony pod gro(cid:296)b(cid:261) kary. Ustawowe znamiona przest(cid:266)pstwa ......
IV. Bezprawno(cid:286)ć czynu ......................................................................................
V. Wina w prawie karnym ................................................................................
VI. Społeczna szkodliwo(cid:286)ć .................................................................................
§ 2. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 3. Tablice ...............................................................................................................
1
2
2
2
3
7
7
9
9
12
15
23
26
27
28
28
29
31
33
33
37
38
40
41
45
46
53
VI
Spis tre(cid:286)ci
Rozdział III. Zbieg przestepstw i przepisów ustawy ..............................................
§ 1. Zbieg przest(cid:266)pstw .............................................................................................
I. Rzeczywisty zbieg przest(cid:266)pstw ....................................................................
II. Pozorny zbieg przest(cid:266)pstw ...........................................................................
§ 2. Zbieg przepisów ustawy ....................................................................................
I. Kumulatywny zbieg przepisów ....................................................................
II. Pozorny zbieg przepisów ..............................................................................
§ 3. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 4. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział IV. Formy popełnienia przest(cid:266)pstwa .........................................................
§ 1. Formy zjawiskowe popełnienia przest(cid:266)pstwa ...................................................
I. Sprawstwo .....................................................................................................
II. Współsprawstwo ...........................................................................................
III. Sprawstwo kierownicze ................................................................................
IV. Sprawstwo polegaj(cid:261)ce na wykorzystaniu innej osoby przez polecenie jej
wykonania okre(cid:286)lonego czynu .....................................................................
V. Pod(cid:298)eganie i pomocnictwo ...........................................................................
§ 2. Formy stadialne popełnienia przest(cid:266)pstwa .......................................................
I. Przygotowanie ..............................................................................................
II. Usiłowanie ....................................................................................................
III. Usiłowanie nieudolne ...................................................................................
§ 3. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 4. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział V. Wył(cid:261)czenie odpowiedzialno(cid:286)ci karnej .................................................
§ 1. Okoliczno(cid:286)ci wył(cid:261)czaj(cid:261)ce bezprawno(cid:286)ć (kontratypy) ......................................
I. Kontratypy ustawowe ...................................................................................
II. Kontratypy pozaustawowe ...........................................................................
§ 2. Okoliczno(cid:286)ci wył(cid:261)czaj(cid:261)ce win(cid:266) ........................................................................
I. Stan wy(cid:298)szej konieczno(cid:286)ci ...........................................................................
II. Bł(cid:261)d ...............................................................................................................
III. Niepoczytalno(cid:286)ć ...........................................................................................
IV. Rozkaz ..........................................................................................................
§ 3. Okoliczno(cid:286)ć wył(cid:261)czaj(cid:261)ca społeczn(cid:261) szkodliwo(cid:286)ć czynu ..................................
Społeczna szkodliwo(cid:286)ć .................................................................................
§ 4. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 5. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział VI. Kary .......................................................................................................
§ 1. Poj(cid:266)cie kary .......................................................................................................
§ 2. Rodzaje kar ........................................................................................................
I. Kara grzywny ...............................................................................................
II. Kara ograniczenia wolno(cid:286)ci .........................................................................
III. Kara pozbawienia wolno(cid:286)ci ..........................................................................
IV. Kara 25 lat pozbawienia wolno(cid:286)ci i kara do(cid:298)ywotniego pozbawienia
wolno(cid:286)ci ........................................................................................................
59
59
59
62
64
65
65
67
79
82
83
83
83
85
86
87
89
89
90
92
96
101
106
107
107
113
114
114
114
117
119
119
119
120
126
131
132
133
133
134
135
135
Spis tre(cid:286)ci
§ 3. Przykłady wyroków ...........................................................................................
§ 4. Tablice ................................................................................................................
Rozdział VII. (cid:285)rodki karne .......................................................................................
§ 1. Podział (cid:286)rodków karnych ..................................................................................
I. Pozbawienie praw publicznych .....................................................................
II. Zakaz zajmowania okre(cid:286)lonego stanowiska, wykonywania okre(cid:286)lonego
zawodu lub prowadzenia okre(cid:286)lonej działalno(cid:286)ci gospodarczej ..................
III. Zakaz prowadzenia działalno(cid:286)ci zwi(cid:261)zanej z wychowaniem, leczeniem,
edukacj(cid:261) małoletnich lub z opiek(cid:261) nad nimi ................................................
IV. Obowi(cid:261)zek powstrzymania si(cid:266) od przebywania w okre(cid:286)lonych
(cid:286)rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si(cid:266) z okre(cid:286)lonymi
osobami, zakaz zbli(cid:298)ania si(cid:266) do okre(cid:286)lonych osób, zakaz opuszczania
okre(cid:286)lonego miejsca pobytu bez zgody s(cid:261)du lub nakaz opuszczenia
lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym .......................................
V. Zakaz wst(cid:266)pu na imprez(cid:266) masow(cid:261) ...............................................................
VI. Zakaz wst(cid:266)pu do o(cid:286)rodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych ......
VII. Zakaz prowadzenia pojazdów ......................................................................
VIII. Przepadek przedmiotów ...............................................................................
IX. Obowi(cid:261)zek naprawienia szkody ...................................................................
X. Nawi(cid:261)zka ......................................................................................................
XI. (cid:285)wiadczenie pieni(cid:266)(cid:298)ne ..................................................................................
XII. Podanie wyroku do publicznej wiadomo(cid:286)ci .................................................
§ 2. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 3. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział VIII. Zasady wymiaru kar i (cid:286)rodków karnych .......................................
§ 1. S(cid:261)dowy wymiar kary ........................................................................................
I. Nadzwyczajne złagodzenie kary ..................................................................
II. Zaostrzenie kary ...........................................................................................
III. Odst(cid:261)pienie od wymierzenia kary ...............................................................
§ 2. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 3. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział IX. (cid:285)rodki zwi(cid:261)zane z poddaniem sprawcy próbie .................................
§ 1. Warunkowe umorzenie post(cid:266)powania ..............................................................
§ 2. Warunkowe zawieszenie wykonania kary ........................................................
§ 3. Warunkowe przedterminowe zwolnienie .........................................................
§ 4. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 5. Tablice ...............................................................................................................
Rozdział X. (cid:285)rodki zabezpieczaj(cid:261)ce .........................................................................
§ 1. Rodzaje (cid:286)rodków zabezpieczaj(cid:261)cych ................................................................
I. (cid:285)rodki o charakterze izolacyjno-leczniczym ...............................................
II. (cid:285)rodki o charakterze administracyjnym ......................................................
§ 2. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 3. Tablice ...............................................................................................................
VII
136
144
146
146
147
148
149
149
150
151
151
152
154
154
155
155
156
164
165
166
167
168
170
171
184
186
187
188
192
194
200
202
202
203
205
206
213
VIII
Spis tre(cid:286)ci
Rozdział XI. Przedawnienie. Zatarcie skazania .....................................................
§ 1. Przedawnienie ...................................................................................................
I. Przedawnienie (cid:286)cigania ................................................................................
II. Przedawnienie wyrokowania .......................................................................
III. Przedawnienie wykonania kary ...................................................................
§ 2. Zatarcie skazania ...............................................................................................
§ 3. Przykłady wyroków ..........................................................................................
§ 4. Tablice ...............................................................................................................
Indeks rzeczowy ..........................................................................................................
214
214
214
215
216
216
218
219
221
WYKAZ SKRÓTÓW
1. Akty normatywne
KC ................................. Kodeks cywilny
KK ................................. Kodeks karny z 1997 r.
KPK .............................. Kodeks post(cid:266)powania karnego z 1997 r.
KKW ............................. Kodeks karny wykonawczy z 1997 r.
KW ................................ Kodeks wykrocze(cid:276)
NielU ............................. ustawa z 26.10.1982 r. o post(cid:266)powaniu w sprawach nieletnich
(tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.)
OdpPodZbU .................. ustawa z 28.10.2002 r. o odpowiedzialno(cid:286)ci podmiotów zbio-
rowych za czyny zabronione pod gro(cid:296)b(cid:261) kary (Dz.U. Nr 197,
poz. 1661 ze zm.)
2. Organy orzekaj(cid:261)ce
SA ................................. S(cid:261)d Apelacyjny
SN ................................. S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy
3. Czasopisma
An. UMCS .................... Annales Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
AUWr ............................ Acta Uniwersitatis Wratislaviensis
Gaz. Praw. ..................... Gazeta Prawnicza
GS ................................. Gazeta S(cid:261)dowa
Jur. ................................. Jurysta
KZS ............................... Krakowskie Zeszyty S(cid:261)dowe
MoP ............................... Monitor Prawniczy
MP ................................. Monitor Polski
NP ................................. Nowe Prawo
OSA ............................... Orzecznictwo S(cid:261)du Apelacyjnego
OSN ............................... Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego
OSNKW ........................ Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego. Izba Karna i Wojskowa
OSPiKA ........................ Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich i Komisji Arbitra(cid:298)owych
OSNPG ......................... Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego Prokuratury Generalnej
Pal. ................................ Palestra
PiP ................................. Pa(cid:276)stwo i Prawo
Pi(cid:297) ................................. Prawo i (cid:297)ycie
X
Wykaz skrótów
PPK ............................... Przegl(cid:261)d Prawa Karnego
Probl. Pr. Kar. ............... Problemy Prawa Karnego
Prok. i Pr. ...................... Prokuratura i Prawo
PS .................................. Przegl(cid:261)d S(cid:261)dowy
PUG ............................... Przegl(cid:261)d Ustawodastwa Gospodarczego
RPEiS ............................ Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
SI ................................... Studia Iuridica
WPP .............................. Wojskowy Przegl(cid:261)d Prawniczy
4. Inne skróty
art. ................................. artykuł
Dz.U. ............................. Dziennik Ustaw
NSA ............................... Naczelny S(cid:261)d Administracyjny
nast. ............................... nast(cid:266)pny (a, e)
SN ................................. S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy
tekst jedn. ...................... tekst jednolity
ust. ................................. ust(cid:266)p
w zw. ............................. w zwi(cid:261)zku
zd. .................................. zdanie
ze zm. ............................ ze zmianami
zob. ................................ zobacz
WYKAZ WYbRANEj LITERATURY
I. Podr(cid:266)czniki i komentarze
E. Bie(cid:276)kowska, B. Kunicka-Michalska, G. Rejman, J. Wojciechowska, Kodeks karny. Cz(cid:266)(cid:286)ć
ogólna. Komentarz, Warszawa 1999.
K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna z komentarzem, Kraków 1998.
K. Buchała, A. Zoll, Kodeks karny. Cz(cid:266)(cid:286)ć szczególna z komentarzem, Kraków 1999.
M. Flemming, W. Kutzmann, Przest(cid:266)pstwa przeciwko porz(cid:261)dkowi publicznemu. Roz-
dział XXXII kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 1999.
M. Flemming, J. Wojciechowska, Zbrodnie wojenne. Przest(cid:266)pstwa przeciwko pokojowi,
pa(cid:276)stwu i obronno(cid:286)ci. Rozdział XVI, XVII, XVIII k.k. Komentarz, Warszawa 1999.
L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2010.
R. Góral, Kodeks karny – praktyczny komentarz, Warszawa 1998.
A. Marek, Komentarz do Kodeksu karnego. Cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna, Warszawa 1999.
A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2003.
A. Marek, Prawo karne w pytaniach i odpowiedziach, Toru(cid:276) 1998.
Nowa kodyikacja karna – kodeks karny. Krótkie komentarze. Wyd. Ministerstwo Spra-
wiedliwo(cid:286)ci, Departament Kadr i Szkolenia 1997–1998.
B. Michalski, Przest(cid:266)pstwa przeciwko mieniu. Rozdz. XXXV kodeksu karnego. Komen-
tarz, Warszawa 1999.
A. W(cid:261)sek, Kodeks karny. Komentarz. Tom I (art. 1–31), Gda(cid:276)sk 1999.
J. Wojciechowski, Kodeks karny – komentarz, orzecznictwo, Warszawa 1998.
Projekt Kodeksu karnego wraz z uzasadnieniem (druki sejmowe nr 1274 i 1942).
II. Podr(cid:266)czniki i komentarze do Kodeksu karnego z 1969 r.
I. Andrejew, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973.
I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1989.
J. Baia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, wyd. 3., Warszawa 1987.
K. Buchała, Prawo karne materialne, wyd. 2., Warszawa 1989.
K. Buchała, Z. Ćwi(cid:261)kalski, M. Szewczyk, A. Zoll, Komentarz do Kodeksu karnego. Cz(cid:266)(cid:286)ć
ogólna, wyd. 3., Warszawa 1994.
K. Buchała, A. Zoll, Polskie prawo karne, Warszawa 1995.
M. Cie(cid:286)lak, Polskie prawo karne. Zarys uj(cid:266)cia systemowego, wyd. 2., Warszawa 1994.
L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 1996.
M. Król-Bogumilska, „Formy winy” w prawie karnym w (cid:286)wietle psychologii, Warszawa
1991.
XII
Wykaz wybranej literatury
A. Marek, Prawo karne w pytaniach i odpowiedziach, Toru(cid:276) 1996.
System prawa karnego, pod red. I. Andrejewa, t. IV, O przest(cid:266)pstwach w szczególno(cid:286)ci,
cz. I, Wrocław–Warszawa 1985; cz. II, Wrocław–Warszawa 1989.
S. (cid:285)liwi(cid:276)ski, Polskie prawo karne materialne. Cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna, Warszawa 1946.
J. (cid:285)liwowski, Prawo karne, Warszawa 1979.
W. Wolter, Nauka o przest(cid:266)pstwie, Warszawa 1973.
III. Wa(cid:298)niejsze monograie
A. Adamski, Karalno(cid:286)ć hackingu na podstawie przepisów Kodeksu karnego z 1997 r.,
PS 1998, Nr 11–12.
I. Andrejew, Oceny prawne karcenia nieletnich, Warszawa 1964.
T. Bojarski, Społeczna szkodliwo(cid:286)ć czynu i wina w projekcie k.k., [w:] Problemy kodyika-
cji prawa karnego. Ksi(cid:266)ga ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
K. Buchała, Kara grzywny, problem orzekania i nowelizacji kodeksu, Pal. 1988, Nr 6.
K. Buchała, Niektóre problemy wykładni znamion przest(cid:266)pstw przeciwko bezpiecze(cid:276)stwu
w komunikacji, Prok. i Pr. 1998, Nr 11–12.
K. Buchała, Niektóre zagadnienia nowelizacji prawa karnego, PiP 1996, z. 3.
K. Buchała, Prace nad nowym Kodeksem karnym – próba podsumowania, PiP 1998,
z. 9–10.
go z 1990 r., PiP 1991, z. 6.
K. Buchała, System kar, (cid:286)rodków karnych i zabezpieczaj(cid:261)cych w projekcie Kodeksu karne-
K. Buchała, System s(cid:261)dowego wymiaru kary w projekcie k.k., [w:] Problemy kodyikacji
prawa karnego. Ksi(cid:266)ga pami(cid:261)tkowa ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
K. Buchała, Zało(cid:298)enia modelu sankcji i ich orzekania według projektu Kodeksu karnego,
[w:] Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skr(cid:266)towicz, Lublin 1993.
K. Buchała, L. Kubicki, Zasady odpowiedzialno(cid:286)ci karnej w przyszłej konstytucji, PiP 1987,
z. 10.
A. Bulsiewicz, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna z powodu cudzych czynów (de lege lata i de lege
ferenda), Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, SI. Tom 33, Warszawa 1997.
R. Citowicz, Spory wokół rozumienia umy(cid:286)lno(cid:286)ci i jej postaci, Prok. i Pr. 1999, Nr 6.
B. Czarnecka-Dzialuk, Z. Ostrihanska, D. Wójcik, Zasady odpowiedzialno(cid:286)ci nieletnich
wobec kodyikacji karnej, PiP 1998, z. 9–10.
M. Czekaj, Posługiwanie si(cid:266) niebezpiecznym przedmiotem – jako znami(cid:266) przest(cid:266)pstwa
w Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1999, Nr 2.
Z. Ćwi(cid:261)kalski, Bł(cid:261)d co do bezprawno(cid:286)ci czynu w polskim prawie karnym. Zagadnienia
Z. Ćwi(cid:261)kalski, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna nieletnich (w (cid:286)wietle Kodeksu karnego), Pal. 1999,
teorii i praktyki, Kraków 1991.
Nr 1–2.
W. Daszkiewicz, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna z powodu cudzych czynów (de lege lata i de lege
ferenda), Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, SI. Tom 33, Warszawa 1997.
M. D(cid:261)browska-Kardas, P. Kardas, Odpowiedzialno(cid:286)ć za spowodowanie wypadku komu-
nikacyjnego w (cid:286)wietle regulacji nowego Kodeksu karnego z 1997 r., cz. 1, Pal. 1999,
Nr 1–2.
M. Dietrich, B. Namysłowska, Prawo karne – cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna, Warszawa 1998.
T. Dukiet-Nagórska, Przest(cid:266)pczo(cid:286)ć zawodowa w prawie obowi(cid:261)zuj(cid:261)cym i projekcie Ko-
deksu karnego, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace oiarowane Pani Profesor Oktawii
Górniok, Katowice 1996.
Wykaz wybranej literatury
XIII
M. Filar, O niektórych ogólnych zasadach odpowiedzialno(cid:286)ci karnej w projekcie Kodeksu
karnego z sierpnia 1990 r. – polemicznie, [w:] Problemy reformy prawa karnego, Lublin
1993.
M. Filar, Ochrona jednostki w nowym Kodeksie karnym, PiP 1998, z. 9–10.
B. Fischer, Ludzie i komputery, Pi(cid:297) 1998, Nr 35.
D. Gajdus, Czynny (cid:298)al w polskim prawie karnym, Toru(cid:276) 1984.
Z. Gosty(cid:276)ski, Nowe instytucje prawa karnego nawi(cid:261)zuj(cid:261)ce do prawa karnego skarbowego,
Prok. i Pr. 1998, Nr 10.
Z. Gubi(cid:276)ski, Główne ogniwa reformy prawa karnego, PiP 1981, z. 7.
A. Guzik, O dwóch martwych przepisach w k.k., Jur. 1999, Nr 2–3.
S. Hoc, Niektóre aspekty ochrony tajemnicy pa(cid:276)stwowej i słu(cid:298)bowej, WPP 1998, Nr 3–4.
P. Hofma(cid:276)ski, W sprawie nowelizacji przepisów o obronie koniecznej, [w:] Z problematyki
prawa karnego, Białystok 1994.
P. Jakubski, Wina i jej stopniowalno(cid:286)ć na tle Kodeksu karnego, Prok. i Pr. 1999, Nr 4.
W. Jaroch, Przest(cid:266)pstwa ubezpieczeniowe, MoP 1998, Nr 11.
H. H. Jescheck, Cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna projektu z 1990 r. polskiego Kodeksu karnego w (cid:286)wietle
prawnoporównawczym, PiP 1992, z. 12.
Z. J(cid:266)drzejewski, Uwagi o poj(cid:266)ciu przest(cid:266)pstwa w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1993,
T. Kaczmarek, Ogólne dyrektywy wymiaru kary jako problem kodyikacyjny, [w:] Proble-
my reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skr(cid:266)towicz, Lublin 1993.
P. Kardas, M. Rodzynkiewicz, Projekt Kodeksu karnego w (cid:286)wietle opinii s(cid:266)dziów i pro-
kuratorów, cz. 2, WPP 1995, Nr 3–4.
B. Kolasi(cid:276)ski, Kara grzywny w Kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1999, Nr 3.
L. Kubicki, Nowa kodyikacja karna a Konstytucja RP, PiP 1998, z. 9–10.
J. Kulesza, Pozbawienie praw rodzicielskich lub opieku(cid:276)czych w (cid:286)wietle projektu Kodeksu
B. Kunicka-Michalska, System wymiaru grzywien w nowym Kodeksie karnym, MoP
karnego, PiP 1992, z. 3.
1998, Nr 3.
z. 10.
B. Kunicka-Michalska, Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege w projekcie Kodeksu
karnego w (cid:286)wietle norm mi(cid:266)dzynarodowych, [w:] Problemy kodyikacji prawa karne-
go. Ksi(cid:266)ga ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
E. Kunze, Odst(cid:261)pienie od przygotowania do przest(cid:266)pstwa w nowym Kodeksie karnym,
Prok. i Pr. 1998, Nr 10.
E. Kunze, Przygotowanie przest(cid:266)pstwa w uj(cid:266)ciu polskiego prawa karnego, Pozna(cid:276) 1991.
S. Lelental, Warunkowe przedterminowe zwolnienie w projekcie kodyikacji karnej,
[w:] Problemy nauk penalnych. Prace oiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Ka-
towice 1996.
S. Łagodzi(cid:276)ski, Przest(cid:266)pstwa przeciwko mieniu w Kodeksie karnym (wybrane zagadnie-
nia), Prok. i Pr. 1999, Nr 2.
J. Majewski, Grzywna w projekcie nowego k.k., PS 1994, Nr 11–12.
A. Makuch, (cid:285)rodki karne w projekcie k.k. a kary dodatkowe w obowi(cid:261)zuj(cid:261)cym prawie kar-
W. Marcinkowski, Koncepcja odpowiedzialno(cid:286)ci zredukowanej w (cid:286)wietle art. 177 § 3 k.k.,
A. Marek, My(cid:286)l Cezarego Beccarii we współczesnej nauce prawa karnego, Pal. 1994,
nym, An. UMCS, 1991, Nr 38.
Prok. i Pr. 1999, Nr 6.
Nr 5–6.
XIV
Wykaz wybranej literatury
A. Marek, Naprawienie szkody wyrz(cid:261)dzonej przest(cid:266)pstwem. (Releksje na tle projektu no-
wej kodyikacji karnej), [w:] Problemy kodyikacji prawa karnego, Ksi(cid:266)ga pami(cid:261)tkowa
ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
A. Marek, Nowy Kodeks karny – geneza i podstawowe zało(cid:298)enia, MoP 1997, Nr 9.
A. Marek, Nowy Kodeks karny – zasady odpowiedzialno(cid:286)ci, nowa polityka karna, MoP
1997, Nr 12.
A. Marek, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna za spowodowanie „lekkich” uszkodze(cid:276) ciała przez
sprawc(cid:266) wypadku w komunikacji, Prok. i Pr. 1999, Nr 3.
A. Marek, Polskie prawo karne na tle standardów europejskich, PiP 1994, z. 5.
A. Marek, Problemy penalizacji przest(cid:266)pczo(cid:286)ci zorganizowanej, [w:] Problemy nauk penal-
nych. Prace oiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice 1996.
A. Marek, Reforma prawa karnego – uwagi i postulaty, NP 1981, Nr 7–8.
W. M(cid:261)cior, O usiłowaniu reformowania prawa karnego, PiP 1992, z. 10.
W. M(cid:261)cior, W sprawie reformy prawa karnego, PiP 1991, z. 10.
R. M(cid:261)dro, G. Teresi(cid:276)ski, K. Wróblewski, Rozstrój zdrowia jako znami(cid:266) przest(cid:266)pstwa
z art. 157 k.k., Prok. i Pr. 1998, Nr 10.
M. Melezini, Czy system stawek dziennych przy wymiarze grzywny?, NP 1982, Nr 3–4.
Z. Mielnik, Przest(cid:266)pstwa przeciwko (cid:298)yciu i zdrowiu w uj(cid:266)ciu nowego Kodeksu karnego,
RPEiS 1997, z. 4.
P. Pałka, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna, Jur. 1998, Nr 10–11.
S. Pawela, Warunkowe zwolnienie w nowym k.k., GS 1999, Nr 2.
K. Poklewski-Koziełł, Wokół postulatu zniesienia kary (cid:286)mierci w Polsce, PiP 1988, z. 2.
H. Pracki, Zakres stosowania kary pozbawienia wolno(cid:286)ci, Prok. i Pr. 1996, Nr 10.
M. Prandota, Winien, nie winien, GS 1998, Nr 11.
L. Przybylczak, Instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia w nowym Kodek-
sie karnym i Kodeksie karnym wykonawczym, Prok. i Pr. 1998, Nr 9.
A. Ratajczak, Kodyikacja konieczna?, GS 1996, Nr 19.
G. Rejman, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna lekarza, Warszawa 1991.
Z. Sienkiewicz, Kilka uwag o funkcjach obowi(cid:261)zku naprawienia szkody w projekcie Ko-
deksu karnego, PS 1994, Nr 1.
Z. Sienkiewicz, O funkcjach przepadku przedmiotów w projekcie Kodeksu karnego,
PiP 1997, z. 4.
PiP 1997, z. 6.
Z. Sienkiewicz, Samoistne orzeczenie (cid:286)rodków karnych w nowym Kodeksie karnym,
O. Sitarz, Obowi(cid:261)zek naprawienia szkody i nawi(cid:261)zka jako (cid:286)rodki karne w projekcie Ko-
deksu karnego, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace oiarowane Pani Profesor Oktawii
Górniok, Katowice 1996.
J. Skorupka, Wybrane aspekty przest(cid:266)pstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, PS 1999,
J. Skupi(cid:276)ski, O zamiarze szybkiego uchwalenia nowego Kodeku karnego – krytycznie,
A. Spotowski, Kara grzywny według stawek dziennych w prawie karnym RFN, NP 1982,
Nr 2.
PiP 1990, z. 8.
Nr 3–4.
na, PiP 1972, z. 3.
Nr 9–10.
A. Spotowski, Zezwolenie uprawnionego i zgoda pokrzywdzonego a odpowiedzialno(cid:286)ć kar-
B. Sta(cid:276)do-Kawecka, Odpowiedzialno(cid:286)ć karna nieletnich a nowy Kodeks karny, Pal. 1998,
Wykaz wybranej literatury
XV
R. A. Stefa(cid:276)ski, Nowe uj(cid:266)cie recydywy w znowelizowanym Kodeksie karnym, Prok. i Pr.
R. A. Stefa(cid:276)ski, Odpowiedzialno(cid:286)ć za spowodowanie lekkiego wypadku drogowego, Prok.
R. A. Stefa(cid:276)ski, Wypadek w komunikacji jako przest(cid:266)pstwo w nowym Kodeksie karnym,
1996, Nr 4.
i Pr. 1998, Nr 11–12.
Prok. i Pr. 1998, Nr 10.
P. St(cid:266)pniak, Propozycje zmian organizacyjnych w zakresie stosowania (cid:286)rodków probacji,
[w:] Problemy nauk penalnych. Prace oiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Ka-
towice 1996.
M. Szewczyk, System (cid:286)rodków karnych w projekcie nowego prawa karnego, [w:] Problemy
kodyikacji prawa karnego. Ksi(cid:266)ga ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
W. Szkotnicki, Nowa regulacja prawna kary grzywny w projektowanych zmianach prawa
karnego, Prok. i Pr. 1995, Nr 5.
J. Szumski, O celowo(cid:286)ci recepcji systemu grzywien stawek dziennych, PiP 1991, z. 2.
J. Szumski, Prawnokarne sposoby reakcji wobec osób uzale(cid:298)nionych od alkoholu i narkoty-
ków na tle projektów legislacyjnych, [w:] Problemy nauk penalnych. Prace oiarowane
Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice 1996.
J. Szumski, Problem kary do(cid:298)ywotniego pozbawienia wolno(cid:286)ci, PiP 1996, z. 1.
J. Szumski, Prowadzenie pojazdu po u(cid:298)yciu alkoholu, Jur. 1996, Nr 10–11.
J. Szumski, Uwagi o samoistnej karze grzywny, Prok. i Pr. 1999, Nr 1.
A. J. Szwarc, Karnoprawne funkcje reguł sportowych, Pozna(cid:276) 1977.
M. Tarnawski, Co dalej z projektem Kodeksu karnego?, Pal. 1994, Nr 1–2.
M. Tarnawski, Ogólne releksje o nowym Kodeksie karnym, Pal. 1999, Nr 1–2.
A. Walczak-(cid:297)ochowska, Systemy post(cid:266)powania z nieletnimi w pa(cid:276)stwach europejskich.
Studium prawnoporównawcze, Warszawa 1988.
S. Walto(cid:286), A. W(cid:261)sek, Harmonizacja prawa karnego w Europie z polskiej perspektywy,
Cz(cid:266)(cid:286)ć I – Pal. 1996, Nr 11–12, Cz(cid:266)(cid:286)ć II – Pal. 1997, Nr 1–2.
J. Warylewski, W sprawie prawnokarnego postrzegania eutanazji. Artykuł polemiczny,
PiP 1999, z. 3.
J. Waszczy(cid:276)ski, W sprawie ci(cid:261)gło(cid:286)ci przest(cid:266)pstw w Projekcie KK, PiP 1991, z. 9.
A. W(cid:261)sek, Ewolucja prawnokarnego poj(cid:266)cia winy w powojennej Polsce, PPK 1990, Nr 4.
A. W(cid:261)sek, Projekt Kodeksu karnego a mi(cid:266)dzynarodowe standardy praw człowieka, [w:] Pro-
blemy ewolucji prawa karnego, red. T. Bojarski, Lublin 1990.
A. W(cid:261)sek, Stany konieczno(cid:286)ci w cz(cid:266)(cid:286)ci ogólnej projektu k.k. z 1991 r., [w:] Problemy ko-
dyikacji prawa karnego. Ksi(cid:266)ga ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
A. W(cid:261)sek, Z problematyki usiłowania nieudolnego, PiP 1985, z. 7–8.
J. W(cid:261)sik, Projekt „reanimacji” kary do(cid:298)ywotniego pozbawienia wolno(cid:286)ci, [w:] Problemy re-
formy prawa karnego, Lublin 1993.
Z. Wiernikowski, Działanie w granicach uprawnienia lub obowi(cid:261)zku prawnego jako oko-
liczno(cid:286)ć wył(cid:261)czaj(cid:261)ca bezprawno(cid:286)ć czynu, PiP 1987, z. 3.
L. Wilk, Obowi(cid:261)zek denuncjacji w prawie karnym (art. 240 k.k.), Prok. i Pr. 1999, Nr 1.
J. Wojciechowska, Czy uchwalimy nowy Kodeks karny znosz(cid:261)cy kar(cid:266) (cid:286)mierci?, [w:] Proble-
my nauk penalnych. Prace oiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice 1996.
J. Wojciechowski, Odpowiedzialno(cid:286)ć za „stare” przest(cid:266)pstwa pod rz(cid:261)dami nowego Ko-
J. W. Wójcik, Przest(cid:266)pczo(cid:286)ć komputerowa. Uregulowania w nowym Kodeksie karnym,
deksu karnego, MoP 1997, Nr 12.
GS 1998, Nr 10.
XVI
Wykaz wybranej literatury
J. W. Wójcik, Włamywacze komputerowi, Pi(cid:297) 1998, Nr 37.
W. Wróbel, Wokół krytyki nowego Kodeksu karnego, PiP 1998, z. 9–10.
M. Wysocki, Przemoc wobec osoby w rozumieniu art. 191 k.k., Prok. i Pr. 1999, Nr 3.
R. Zakrzewski, Ochrona informacji w nowym Kodeksie karnym, GS 1998, Nr 9–10.
R. Zakrzewski, Przest(cid:266)pstwa przeciwko ochronie informacji, PUG 1998, Nr 10.
J. Zientek, Rola stopnia społecznej szkodliwo(cid:286)ci czynu w nowym Kodeksie karnym, Prok.
i Pr. 1998, Nr 9.
A. Zoll, Kodeksy niezale(cid:298)ne ideologicznie. Wywiad, GS 1997, Nr 4.
A. Zoll, Materialne okre(cid:286)lenie przest(cid:266)pstwa w projekcie Kodeksu karnego, [w:] Problemy
kodyikacji prawa karnego. Ksi(cid:266)ga ku czci Profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993.
A. Zoll, Ogólne zasady odpowiedzialno(cid:286)ci karnej w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1990,
A. Zoll, Okoliczno(cid:286)ci wył(cid:261)czaj(cid:261)ce bezprawno(cid:286)ć czynu. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1982.
A. Zoll, Podstawy teoretyczne regulacji współdziałania przest(cid:266)pnego w projekcie Kodeksu
A. Zoll, Problemy tzw. przest(cid:266)pstwa ci(cid:261)głego w propozycjach projektu Kodeksu karnego,
z. 10.
karnego, PiP 1995, z. 6.
PS 1994, Nr 3.
A. Zoll, Regulacja bł(cid:266)du w projekcie Kodeksu karnego, [w:] Problemy nauk penalnych. Pra-
ce oiarowane Pani Profesor Oktawii Górniok, Katowice 1996.
A. Zoll, Społeczny projekt nowelizacji k.k., Gaz. Praw. 1981, Nr 20.
A. Zoll, Zało(cid:298)enia politycznokryminalne Kodeksu karnego w (cid:286)wietle wyzwa(cid:276) współczes-
no(cid:286)ci, PiP 1998, z. 9–10.
A. Zoll, Zało(cid:298)enia polityki karnej w projekcie Kodeksu karnego, PiP 1994, z. 5.
PRZEDMOWA DO PI(cid:260)TEGO WYDANIA
Kodeks karny, który wszedł w (cid:298)ycie w dniu 1.9.1998 r., doczekał si(cid:266) ju(cid:298) licznych opra-
cowa(cid:276) monograicznych i komentatorskich. Skrypt „Prawo karne”, przekazywany Czytelni-
kom, nie aspiruje do miana komentarza do Kodeksu karnego. Nie jest równie(cid:298) ambicj(cid:261) autorki
polemika z twórcami Kodeksu. Stanowi on swoiste uzupełnienie, suplement do podr(cid:266)cznika
„Prawo karne”, autorstwa prof. dr. hab. Lecha Gardockiego, proponuj(cid:261)c nieco inne podej-
(cid:286)cie do tej trudnej materii. W zamierzeniu autorki skryptu ma on stanowić pomoc dla osób
ucz(cid:261)cych si(cid:266) prawa karnego w ramach studiów uniwersyteckich, aplikantów, ale równie(cid:298)
dla osób pragn(cid:261)cych poznać podstawy prawa karnego.
W celu ułatwienia zrozumienia poszczególnych instytucji prawa karnego skrypt zawie-
ra szereg kazusów i przykładów opartych – tam, gdzie było to mo(cid:298)liwe – o orzecznictwo
S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego oraz o pogl(cid:261)dy prezentowane w doktrynie. Dodatkowym elementem,
słu(cid:298)(cid:261)cym lepszej orientacji w tek(cid:286)cie oraz lepszemu zapami(cid:266)taniu omawianych instytucji,
s(cid:261) wytłuszczenia w tek(cid:286)cie, schematy, które odzwierciedlaj(cid:261) wypróbowane mnemotechni-
ki stosowane przez ucz(cid:261)cych si(cid:266) studentów, oraz tzw. checklist, czyli swoiste formularze
ułatwiaj(cid:261)ce weryikacj(cid:266) wszystkich przesłanek koniecznych do stosowania opisywanych
instytucji prawnokarnych.
Specjalnie z my(cid:286)l(cid:261) o praktykach, zwłaszcza s(cid:266)dziach, adwokatach i prokuratorach,
w skrypcie zamieszczono wzory wyroków z uzasadnieniami, pozwalaj(cid:261)cymi równie(cid:298) stu-
dentom i aplikantom poznać metodologi(cid:266) pracy s(cid:266)dziego w sprawach karnych, i pod tym
wzgl(cid:266)dem stanowi to pewne novum w zakresie metod dydaktycznych, stosowanych zwłasz-
cza na polskich uniwersytetach. Wyroki te zostały opracowane przez Marcina Dietricha.
Wspomniane wzory zostały opracowane w oparciu o sprawy rozpoznawane w polskich
s(cid:261)dach na ró(cid:298)nych poziomach instancyjnych w latach 1995–2000, a nast(cid:266)pnie dostosowane
przez dr Ann(cid:266) Zientar(cid:266) do obecnego stanu prawnego.
Ze wzgl(cid:266)du na charakter i obj(cid:266)to(cid:286)ć skryptu, jak te(cid:298) wspomnian(cid:261) wcze(cid:286)niej zło(cid:298)ono(cid:286)ć
teoretycznych koncepcji opisuj(cid:261)cych poszczególne instytucje prawa karnego, autorka nie
przedstawia wszystkich pogl(cid:261)dów na okre(cid:286)lony temat, wskazuj(cid:261)c wył(cid:261)cznie jej zdaniem
najwa(cid:298)niejsze. Tam, gdzie było to konieczne, zwłaszcza w braku jednoznacznych głosów
doktryny, przedstawiono sposób interpretacji przepisów zaprezentowany w uzasadnieniu do
projektu Kodeksu karnego przez twórców kodyikacji karnej.
Niniejszy skrypt zawiera równie(cid:298) wykaz nowych pozycji literatury tematu, jak te(cid:298) orze-
cze(cid:276) i glos opartych na Kodeksie karnym. Na pocz(cid:261)tku ksi(cid:261)(cid:298)ki podano wykaz wa(cid:298)niejszych
pozycji odnosz(cid:261)cych si(cid:266) do Kodeksu karnego z 1969 r., jak i do Kodeksu karnego z 1997 r.,
a ponadto na pocz(cid:261)tku ka(cid:298)dego rozdziału przedstawiono opracowania ukazuj(cid:261)ce si(cid:266) w trak-
cie prac nad projektem Kodeksu karnego, po(cid:286)wi(cid:266)cone poszczególnym instytucjom karnym,
XVIII
Przedmowa
a tak(cid:298)e orzeczenia S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego i S(cid:261)dów Apelacyjnych wydane na podstawie przepi-
sów Kodeksu karnego z 1997 r.
Z nadziej(cid:261), (cid:298)e zaproponowany sposób podej(cid:286)cia do nauki cz(cid:266)(cid:286)ci ogólnej prawa karnego
spodoba si(cid:266) Pa(cid:276)stwu, autorka i Wydawnictwo czekaj(cid:261) na wszelkie uwagi i komentarze, które
pozwol(cid:261) na ulepszanie skryptu w kolejnych jego wydaniach.
Barbara Namysłowska-Gabrysiak
ROZDZIAł I
ZASADY PRAWA KARNEGO
I ObOWI(cid:260)ZYWANIA USTAWY KARNEj
Literatura: K. Buchała, L. Kubicki, Zasady odpowiedzialno(cid:286)ci karnej w przyszłej konstytu-
cji, PiP 1987, z. 10; M. Filar, Podstawy odpowiedzialno(cid:286)ci karnej w nowym Kodeksie karnym,
Pal. 1997, Nr 11–12; L. Gardocki, Zasady obowi(cid:261)zywania ustawy. O reformie prawa karnego,
Pal. 1996, Nr 3–4; B. Kunicka-Michalska, Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege w projek-
cie KK w (cid:286)wietle norm mi(cid:266)dzynarodowych, [w:] Problemy kodyikacji prawa karnego. Ksi(cid:266)ga
ku czci profesora Mariana Cie(cid:286)laka, Kraków 1993; A. Marek, My(cid:286)l Cezarego Beccarii we współ-
czesnej nauce prawa karnego, Pal. 1994, Nr 5–6; ten(cid:298)e, Nowy Kodeks karny – zasady odpowie-
dzialno(cid:286)ci, nowa polityka karna, MoP 1997, Nr 12; B. Namysłowska-Gabrysiak, Komentarz do
ustawy o odpowiedzialno(cid:286)ci podmiotów zbiorowych za czyny niedozwolone, Kraków 2004; ta(cid:298),
Odpowiedzialno(cid:286)ć karna podmiotów zbiorowych, MoP 2002, Nr 23; B. Nita, A. R. (cid:285)wiatłowski,
Zakaz ł(cid:261)cznego stosowania przepisów ustawy dawnej na tle art. 4 § 1 KK, Prok. i Pr. 2001, Nr 3;
R. A. Stefa(cid:276)ski, Ustawa wzgl(cid:266)dniejsza dla sprawcy, Prok. i Pr. 1995, Nr 9; A. (cid:285)wiatłowski, O re-
troaktywno(cid:286)ci prawa karnego, PS 1994, Nr 3; A. W(cid:261)sek, Ewolucja prawnokarna poj(cid:266)cia winy w po-
wojennej Polsce, PPK 1990, Nr 4; J. Wojciechowski, Odpowiedzialno(cid:286)ć za „stare” przest(cid:266)pstwa pod
rz(cid:261)dami nowego Kodeksu karnego, MoP 1997, Nr 12.
Orzecznictwo: wyrok SN z 20.9.1991 r., II KRN 154/91, OSNKW 1992, Nr 1; postanowie-
nie SA w Katowicach z 21.10.1998 r., II AKz 277/98, BSA w Katowicach 1999, Nr 2; postano-
wienie SA w Warszawie z 23.10.1998 r., II AKz 470/98, BSA w Warszawie 1999, Nr 2; wyrok
SA w Lublinie z 27.10.1998 r., II AKa 155/98, BSA w Lublinie 1999, Nr 1; wyrok SA w Białym-
stoku z 29.10.1998 r., II AKa 109/98, BSA w Białymstoku 1999, Nr 4; wyrok SA w Katowicach
z 23.12.1998 r., II AKa 228/98, BSA w Katowicach 1999, Nr 4; uchwała SN z 23.2.1999 r., I KZP
37/98, OSNKW 1999, Nr 3–4; postanowienie SA w Lublinie z 29.3.1999 r., II AKa 109/98, BSA
w Lublinie 1999, Nr 2; postanowienie SN z 19.8.1999 r., I KZP 25/99, OSNKW 1999, Nr 9–10;
wyrok SN z 4.4.2000 r., II KKN 335/99, Prok. i Pr. 2000, Nr 9; wyrok SN z 11.10.2000 r.,
III KKN 356/99, Prok. i Pr. 2001, Nr 2; postanowienie SN z 26.4.2007 r., I KZP 5/07, Biule-
tyn Prawa Karnego 2007, Nr 10; wyrok z 13.2.2008 r., IV KK 407/07, Biuletyn Prawa Karne-
go 2008, Nr 4; wyrok SN z 9.10.2008 r., WA 40/08, OSNKW 2008, Nr 1, poz. 194; wyrok SA
w Krakowie z 8.10.2008 r., II AKa 92/08, KZS 2008, Nr 11, poz. 49.
Pobierz darmowy fragment (pdf)