Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00108 005835 22565129 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Prawo spółdzielcze. Komentarz praktyczny - ebook/pdf
Prawo spółdzielcze. Komentarz praktyczny - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 321
Wydawca: Lexis Nexis Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-7806-485-5 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> cywilne
Porównaj ceny (książka, ebook (-8%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj
Prawo spółdzielcze. Komentarz praktyczny to publikacja dotycząca najważniejszych zagadnień związanych z prawem spółdzielczym. Komentarz w przystępny sposób przedstawia regulacje na temat zasad tworzenia i funkcjonowania spółdzielni. Omówiono w nim obowiązujące przepisy ustawy, odnoszące się m.in. do wszystkich grup, typów i rodzajów spółdzielni, spółdzielni produkcji rolnej, spółdzielni kółek rolniczych, spółdzielni pracy i spółdzielni mieszkaniowych, związków spółdzielczych i Krajowej Rady Spółdzielczej. Jednocześnie zwrócono uwagę na najważniejsze nowelizacje oraz istotne zmiany Prawa spółdzielczego. W opracowaniu przedstawiono także relacje, w jakich pozostają przepisy ustawy – Prawo spółdzielcze do przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i Kodeksu cywilnego.
W komentarzu zaprezentowano poglądy doktryny, orzecznictwo sądowe oraz praktyczne wskazówki dotyczące stosowania Prawa spółdzielczego.
Komentarz jest skierowany do praktyków stosujących przepisy Prawa spółdzielczego, tj. sędziów, radców prawnych, adwokatów, notariuszy, a także członków zarządów i rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych.
Krystyna Kwapisz – jako radca prawny prowadzi obecnie kancelarię radcy prawnego w Warszawie. Jest absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się stałą obsługą prawną podmiotów gospodarczych i osób fizycznych. Specjalizuje się w zagadnieniach prawa gospodarczego i prawa pracy.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Prawo spółdzielcze Komentarz Krystyna Kwapisz Wydanie 2 Stan prawny na 1 lipca 2012 roku Warszawa 2012 Warszawa 2012 Redaktor prowadzący: Magdalena Urbańska Opracowanie redakcyjne: Robert Stępień Opracowanie techniczne: Agnieszka Dymkowska Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski © Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych – bez pisemnej zgody Autora i wydawcy. ISBN 978-83-7806-485-5 LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Offi ce Park 1, Al. Jerozolimskie 181, 02–222 Warszawa tel. 22 572 95 00, faks 22 572 95 68 Infolinia: 22 572 99 99 Redakcja: tel. 22 572 83 26, 22 572 83 28, 22 572 83 11, faks 22 572 83 92 www.LexisNexis.pl, e-mail: biuro@LexisNexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony www.LexisNexis.pl Spis treści Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 9 USTAWA z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) . . . . . . 15 Część I SPÓŁDZIELNIE TYTUŁ I. Przepisy wspólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 15 Dział I. Spółdzielnia i jej statut (art. 1–5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Dział II. Tryb zakładania i rejestrowania spółdzielni (art. 6–14) . . . 49 Dział III. Członkowie, ich prawa i obowiązki (art. 15–34) . . . . . . . . . 94 Dział IV. Organy spółdzielni (art. 35–59) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 1. Walne zgromadzenie (art. 36–43) . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Rozdział 2. Rada nadzorcza (art. 44–47) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Rozdział 3. Zarząd (art. 48–55) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Rozdział 4. Przepisy wspólne dla rady i zarządu (art. 56–58) . . . 140 Rozdział 5. Zebrania grup członkowskich (art. 59) . . . . . . . . . . . . 146 Dział V. Samorząd pracowniczy (art. 60–65) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Dział VI. Zmiana statutu spółdzielni (art. 66) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Dział VII. Gospodarka spółdzielni (art. 67–90) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Dział VIII. Lustracja (art. 91–95) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Dział IX. Łączenie się spółdzielni (art. 96–102) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 Dział X. Przyłączenie jednostki organizacyjnej spółdzielni do innej spółdzielni (art. 103–107) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Dział XI. Podział spółdzielni (art. 108–112) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 Dział XII. Likwidacja spółdzielni (art. 113–129) . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Dział XIII. Upadłość spółdzielni (art. 130–137) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 5 Spis treści TYTUŁ II. Przepisy szczególne dla spółdzielni produkcji rolnej, spółdzielni kółek rolniczych i spółdzielni pracy . . . . . . . 221 Dział I. Spółdzielnie produkcji rolnej (art. 138–179) . . . . . . . . . . . . . . 221 Rozdział 1. Rolnicze spółdzielnie produkcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Oddział 1. Przedmiot działalności i członkostwo (art. 138–140) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Oddział 2. Wkłady gruntowe i pieniężne (art. 141–154a) . . . . 223 Oddział 3. Praca (art. 155–162) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Oddział 4. Dochodzenie i ochrona roszczeń z tytułu pracy . . . (art. 163–165) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Oddział 5. Fundusze spółdzielni, dochód i jego podział (art. 166–172) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Rozdział 2. Rolnicze spółdzielnie specjalistyczne (art. 173–177) 243 Rozdział 3. Inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną (art. 178) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Rozdział 4. Rozpoznawanie sporów (art. 179) . . . . . . . . . . . . . . . . 245 Dział II. Spółdzielnie kółek rolniczych (usług rolniczych) (art. 180) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 Dział III. Spółdzielnie pracy (art. 181–203) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 Dział IV. Spółdzielnie mieszkaniowe (art. 204–239) . . . . . . . . . . . . . 272 Dział V. Spółdzielnie socjalne (art. 203a–203d) . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 Dział VI. Przekształcenia spółdzielni pracy (art. 203e–203x) . . . . . . 273 ZWIĄZKI SPÓŁDZIELCZE I KRAJOWA RADA SPÓŁDZIELCZA Część II TYTUŁ I. Związki spółdzielcze (art. 240–257) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 TYTUŁ II. Krajowy samorząd spółdzielczy (art. 258–267) . . . . . . . . 300 Część IIa PRZEPISY KARNE (art. 267a–267d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH ORAZ PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE Część III Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących (art. 268–270) . . . . 315 Rozdział 2. Przepisy przejściowe i końcowe (art. 271–281) . . . . . . . . . . 315 Bibliografi a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Wykaz aktów prawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 6 www.lexisnexis.pl Wykaz skrótów Biul. SN GP k.c. k.p. k.p.c. k.s.h. – „Biuletyn Sądu Najwyższego” – „Gazeta Prawna” – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) – ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. KRS Lex Lex Polonica M.P. NSA OSA OSAB OSN OSNC OSNC-ZD OSNCP OSNP Nr 78, poz. 483 ze sprost. i zm.) – Krajowy Rejestr Sądowy – system informacji prawnej Wolters Kluwer – Serwis Prawniczy LexisNexis – Monitor Polski – Naczelny Sąd Administracyjny – Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych – Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – Orzecznictwo Sądu Najwyższego (do 1962 r.) – Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna (od 1995 r.) – Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna. Zbiór Dodatkowy – Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna oraz Izba Admini- stracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (od 1963 r. do 1994 r.) – Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Spo- łecznych i Spraw Publicznych OSNPG – Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Wydawnictwo Prokuratury Ge- neralnej OSNSK OTK ZU Prok. i Pr. PUG SA – Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych – Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zbiór Urzędowy – „Prokuratura i Prawo” – „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” – Sąd Apelacyjny 7 Wykaz skrótów SN tekst jedn. tekst pierw. TK u.p.s. – Sąd Najwyższy – tekst jednolity – tekst pierwotny – Trybunał Konstytucyjny – ustawa z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) u.s.m. – ustawa z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) Uwaga: przepisy powołane w opracowaniu bez bliższego oznaczenia są przepisami ustawy – Prawo spółdzielcze. 8 www.lexisnexis.pl Wprowadzenie W okresie od wejścia w życie ustawy z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) do dnia dzisiejszego ustawa ta była wielokrotnie nowelizowana. Najistot- niejsze zmiany są zaznaczone w niniejszym komentarzu. Ustawa – Prawo spółdzielcze – reguluje zasady tworzenia i funkcjono- wania spółdzielni. W myśl zasady wyrażonej w art. 1 spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym. Ponadto to do- browolne zrzeszenie prowadzi w interesie swoich członków wspólną działalność gospodarczą. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 1983 r. Z tą chwilą utraciła moc obo- wiązująca uprzednio ustawa z 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz.U. Nr 12, poz. 61 ze zm.), a także wydane na jej pod- stawie przepisy wykonawcze i związkowe, przy czym do czasu wy- dania nowych przepisów dotyczących sposobu prowadzenia rejestru spółdzielni, a także sposobu i czasu przechowywania ksiąg i doku- mentów zlikwidowanych spółdzielni, stosowało się przepisy dotych- czasowe. W piśmiennictwie jest dyskutowany problem ewentualnej odrębności Prawa spółdzielczego w wąskim znaczeniu, tzn. przepisów ustawy – Prawo spółdzielcze i wydanych na jej podstawie przepisów wykonaw- czych, a także m.in. przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkanio- wych. Dyskusja w tym zakresie toczy się wokół określenia związków Prawa spółdzielczego z prawem cywilnym. Reprezentowane są dwie 9 Wprowadzenie koncepcje teoretyczne. Pierwsza, zwana teorią umowy, tłumaczy cha- rakter stosunków spółdzielczych wyłącznie w kategoriach cywilistycz- nych. Druga, określana jako teoria korporacyjna, wskazuje na swo- istość wspomnianych stosunków, których nie można interpretować w sposób właś ciwy dla prawa cywilnego. Współcześnie, zarówno w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie, zdecydowanie przeważa teoria umowy. Świadczy o tym przede wszystkim okoliczność, że stosunek członkostwa w spółdzielni (art. 18 § 1 u.p.s.) i stosunki od niego po- chodne (art. 18 § 7 u.p.s.) są postrzegane jako stosunki par excellence cywilnoprawne. Decydujące znaczenie przypisuje się bowiem temu, że podlegają one cywilistycznej metodzie regulacji stosunków społecz- nych, która charakteryzuje się równorzędnością (autonomicznością) stron stosunku prawnego oraz brakiem bezpośredniego przymusu ze strony organów państwa. Zasadniczym celem rozwiązań wprowadzonych przez ustawę – Prawo spółdzielcze, jak zauważa A. Żabski, było stworzenie takich mecha- nizmów prawnych, które zapewniłyby samodzielność i samorząd- ność oraz samofi nansowanie organizacji spółdzielczych. Jednakże samorządność i samodzielność organizacji spółdzielczych nie polega jedynie na przyznaniu im uprawnień, ale także na nałożeniu obo- wiązku korzystania z nich w odpowiedni sposób, ponosząc odpowie- dzialność za podjęte działania (A. Żabski, Komentarz dla wszystkich do ustawy prawo spółdzielcze, Warszawa 1983, s. 7–8). Samodzielność była w dużym stopniu zapewniona przez przepisy zabezpieczające spółdzielnię przed nadmierną ingerencją centralnych związków spół- dzielczych. Samorządność spółdzielni była regulowana przez te prze- pisy, które normowały ustrój spółdzielni, czyli jej organy, zasady ich tworzenia i podziału kompetencji między nimi. Ponieważ przepisy te należą co do zasady do dziedziny prawa cywilnego, do rozwiązywania problemów ustrojowych spółdzielni w sprawach, w których przepisy z zakresu Prawa spółdzielczego nie zawierają stosownych regulacji oraz nie odsyłają do stosowania przepisów innych ustaw, zastoso- wanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego. Przepisy ustawy – Prawo spółdzielcze pozostają z przepisami Kodeksu cywilnego w relacji lex specialis derogat legi generali. Prawo spółdzielcze w wąskim znaczeniu 10 www.lexisnexis.pl Wprowadzenie jest zatem częścią prawa cywilnego. W zasadzie wszystkie jego insty- tucje można wyjaśnić za pomocą podstawowych pojęć prawa cywil- nego, w szczególności takich jak: stosunek cywilnoprawny, podmioty tego stosunku, prawo podmiotowe, zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, osobowość prawna, oświadczenie woli, czynność prawna, umowa czy odpowiedzialność cywilna. Jest przy tym charak- terystyczne, że dwa przepisy ustawy – Prawo spółdzielcze (art. 25 § 2 i art. 145 § 2) odsyłają do stosowania wprost określonych przepisów Kodeksu cywilnego, a dwa kolejne (art. 178 § 2 i art. 180 § 3) odsy- łają do odpowiedniego stosowania określonych przepisów Kodeksu cywilnego. Należy także zaznaczyć, iż relacja przepisów ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) do ustawy – Prawo spółdzielcze została wy- raźnie określona zgodnie z regułą lex specialis derogat legi generali (art. 1 ust. 7 u.s.m.). Ponadto w ustawie o spółdzielniach mieszkanio- wych kilkakrotnie odsyła się do stosowania określonych przepisów ustawy – Prawo spółdzielcze, wprost (art. 54 ust. 1) albo odpowiednio (art. 11 ust. 13 i art. 24), a w jednym wypadku wyłącza się stosowanie wskazanego przepisu ustawy – Prawo spółdzielcze (art. 542 u.s.m.). Z kolei w Prawie spółdzielczym trzykrotnie wskazuje się na szczególne regulacje zamieszczone w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych (art. 18 § 2, art. 45 § 4 i art. 59 § 1). Ani ustawa – Prawo spółdzielcze, ani ustawa o spółdzielniach miesz- kaniowych nie zawierają odpowiednika art. 2 k.s.h., według którego w sprawach ze stosunku spółki handlowej (art. 1 § 1 k.s.h.) nieure- gulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, a gdy wymaga tego właś ciwość (natura) tego stosunku, przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio. Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 17 września 2008 r. (III CSK 79/08, Lex- Polonica nr 2143643), trudno bowiem byłoby wskazać na takie stosunki spółdzielcze, których właś ciwość (natura) sprzeciwiałaby się stoso- waniu wprost przepisów Kodeksu cywilnego. Okoliczność ta sprawia, że w sprawach ze stosunków prawnych nieuregulowanych w ustawie – Prawo spółdzielcze ani w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych 11 Wprowadzenie przepisy Kodeksu cywilnego w zasadzie stosuje się wprost, chyba że ustawy te zawierają przepisy odsyłające do stosowania innych ustaw. Istotna zmiana ustawy – Prawo spółdzielcze została dokonana nowelą z 23 października 1987 r. – ustawą o zmianie niektórych ustaw regu- lujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U. Nr 33, poz. 181). Zniosła ona bowiem wymóg uzyskania przez założycieli spółdzielni oświadczenia o celowości założenia spółdzielni oraz zwią- zane z tym obowiązkiem inne przepisy, m.in. dotyczące terminu wy- stąpienia do sądu z wnioskiem o rejestrację oraz roli sądu przy ocenie oświadczenia o celowości przy odmowie jego wydania. Zmiany te były podyktowane prowadzonymi pracami legislacyjnymi związanymi z wdrażaniem reformy gospodarczej. Kolejna istotna zmiana Prawa spółdzielczego została dokonana na mocy ustawy z 7 lipca 1994 r. o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 90, poz. 419 ze zm.). Wprowadzono nową defi nicję pojęcia „spółdzielnia” i zakresu jej dzia- łania. Szczegółowo te zmiany zostaną omówione w komentarzu do art. 1, w tym miejscu jednak należy zaznaczyć, iż w nowej defi nicji zwrócono uwagę na zrzeszeniowy charakter spółdzielni, dobrowol- ność członkostwa i łączącą się z tym zmienność składu osobowego oraz funduszu udziałowego. Podkreślono pozycję członka spółdzielni, w którego interesie jest podejmowana i prowadzona przez spółdzielnię działalność gospodarcza. Dokonano zmiany podejścia do majątku spółdzielni, który jest prywatną własnością jej członków. Niniejszy komentarz uwzględnia zmiany dokonane w 2011 r. mocą ustawy z 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 106, poz. 622 ze zm.) oraz ustawy z 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz nie- których innych ustaw (Dz.U. Nr 133, poz. 767). Ustawa z 16 listopada 1982 r. – Prawo spółdzielcze jest podzielona na dwie zasadnicze części (I i II), a te z kolei na dwa tytuły. W części I, tytule I znajdują się uregulowania dotyczące wszystkich grup, typów i rodzajów spółdzielni. W części I, tytule II – przepisy dotyczące spół- dzielni produkcji rolnej, spółdzielni kółek rolniczych, spółdzielni pracy 12 www.lexisnexis.pl Wprowadzenie i spółdzielni mieszkaniowych. Część II reguluje Związki spółdzielcze (tytuł I) i Krajową Radę Spółdzielczą (tytuł II). Część IIa zawiera prze- pisy karne, natomiast część III przepisy zmieniające, przejściowe i koń- cowe. W literaturze przedmiotu wielokrotnie podejmowano próby klasyfi - kowania rodzajów spółdzielni, opierając się na takich kryteriach, jak charakter prowadzonej działalności, terenowy zakres działania czy odpowiedzialność członków spółdzielni za jej zobowiązania. W odniesieniu do charakteru prowadzonej działalności K. Kruczalak dzieli to kryterium na dodatkowe kategorie, zwracając uwagę, iż ist- nieją spółdzielnie użytkowników i spółdzielnie pracowników. Podobny podział przyjmują także inni autorzy, np. Henryk Dalecki (Uprawnienia organów samorządu spółdzielczego w świetle ustawy prawo spółdzielcze, Warszawa 2007). Spółdzielnie użytkowników dążą do zaspokojenia różnorodnych po- trzeb gospodarczych swoich członków lub potrzeb społecznych. Wśród tych spółdzielni można wyróżnić spółdzielnie handlowe, mieszka- niowe, rzemieślnicze, przetwórcze. Spółdzielnie pracowników zatrudniają natomiast swoich członków w celach zarobkowych na podstawie spółdzielczego stosunku pracy. Można tu wyróżnić spółdzielnie produkcyjne, pracy, inwalidów czy rolnicze spółdzielnie specjalistyczne (K. Kruczalak, Prawo handlowe. Zarys wykładu, Warszawa 1997, s. 332). Biorąc pod uwagę terenowy zakres działania, wyróżnia się spółdzielnie gminne, wojewódzkie i krajowe. Spółdzielnie z odpowiedzialnością udziałami, spółdzielnie z odpowie- dzialnością ograniczoną i spółdzielnie z odpowiedzialnością nieograni- czoną to podział spółdzielni zaproponowany przez K. Kruczalaka przy przyjęciu jako kryterium rodzaju odpowiedzialności (K. Kruczalak, Prawo handlowe…, s. 333). W spółdzielniach z odpowiedzialnością udziałami członkowie odpowiadają za zobowiązania spółdzielni tylko do wysokości zadeklarowanych udziałów. W spółdzielniach z odpo- wiedzialnością ograniczoną członkowie odpowiadają za zobowiązania 13 Wprowadzenie spółdzielni nie tylko do wysokości zadeklarowanych udziałów, ale do wysokości określonych w statucie kwot. Należy także zaznaczyć, że członkowie spółdzielni nie odpowiadają bezpośrednio wobec wierzycieli. Wierzyciele mogą kierować swoje roszczenia tylko do spółdzielni, która, będąc osobą prawną, odpo- wiada całym swoim majątkiem. Członkowie spółdzielni odpowiadają zaś tylko wobec spółdzielni. Takie rozumienie tej instytucji znajduje odzwierciedlenie w obecnym brzmieniu art. 3 u.p.s., który zalicza własność należącą do spółdzielni jako osoby prawnej do kategorii wła- sności prywatnej, a nie jak wcześniej – spółdzielczej. Nie pozbawia on także spółdzielni własności jej majątku i nie czyni spółdzielców współwłaś cicielami w rozumieniu prawa cywilnego. Zdolność prawną spółdzielnia nabywa z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Ponadto spółdzielnia podlega wpisowi do rejestru spółdzielni prowadzonego przez Krajową Radę Spółdzielczą. Komentarz odzwierciedla stan prawny na dzień 1 lipca 2012 r. Krystyna Kwapisz 14 www.lexisnexis.pl USTAWA z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848; zm.: Dz.U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001; z 2005 r. Nr 72, poz. 643, Nr 122, poz. 1024, Nr 233, poz. 1993; z 2006 r. Nr 94, poz. 651; z 2007 r. Nr 125, poz. 873; z 2008 r. Nr 163, poz. 1014; Nr 225, poz. 1503; z 2009 r. Nr 77, poz. 649; z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 133, poz. 767) CZĘŚĆ I Spółdzielnie TYTUŁ I Przepisy wspólne DZIAŁ I Spółdzielnia i jej statut Art. 1. § 1. Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nie- ograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. § 2. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświa- towo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. 15 Art. 1 ZMIANY Ustawa z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze Zgodnie z pierwotnym brzmieniem art. 1 spółdzielnia była do- browolnym i samorządnym zrzeszeniem o nieograniczonej liczbie członków i zmiennym funduszu udziałowym. Prowadząc działalność gospodarczą, miała kierować się potrzebami zrzeszonych członków oraz założeniami określonymi w centralnych i terytorialnych planach społeczno-gospodarczych. Mogła także prowadzić działalność spo- łeczno-wychowawczą dla stałego podnoszenia materialnego i kultu- ralnego poziomu życia i świadomości społecznej swych członków oraz dla dobra Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Obecne brzmienie art. 1 zostało nadane ustawą z 7 lipca 1994 r. o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 90, poz. 419 ze zm.). Powołany przepis eks- ponuje charakterystyczne cechy spółdzielni, a mianowicie jej zrze- szeniowy charakter, dobrowolność, zmienny skład osobowy, zmienny fundusz udziałowy, prowadzenie działalności gospodarczej w interesie członków. Ponadto, zgodnie z art. 1 § 2 u.p.s., spółdzielnia może pro- wadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. DEFINICJA Ustawa z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) reguluje zasady tworzenia i funk- cjonowania spółdzielni. W myśl zasady wyrażonej w art. 1 spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób (czyli korporacją), o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym. Ponadto to dobrowolne zrzeszenie w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Omawiany artykuł zawiera więc legalną defi nicję spółdzielni. Wymienia on za- równo cechy decydujące o tym, którą instytucję można nazwać spół- dzielnią, jak i cechy, które odróżniają spółdzielnię od innych formacji czy osób prawnych. W tym miejscu, za H. Daleckim (Uprawnienia organów samorządu spół- dzielczego w świetle ustawy prawo spółdzielcze, Warszawa 2007, s. 7), 16 Krystyna Kwapisz Część I. Spółdzielnie Art. 1 należy przytoczyć brzmienie uchwały XXX Jubileuszowego Kongresu Międzynarodowego Związku Spółdzielczego, w której przyjęto Dekla- rację Spółdzielczej Tożsamości i Zasad Spółdzielczych („Monitor Spół- dzielczy” 1999, nr 1, tłum. A. Piechowski) następującej treści: Spół- dzielnia jest autonomicznym zrzeszeniem osób, które zjednoczyły się dobrowolnie w celu zaspokojenia aspiracji i potrzeb ekonomicznych, społecznych i kulturalnych poprzez współposiadane i demokratycznie kontrolowane przedsiębiorstwo. Odmienną defi nicję spółdzielni proponuje H. Cioch (Zarys prawa spółdzielczego, Warszawa 2007, s. 16), przyjmując, iż spółdzielnia jest dobrowolnym i samorządnym zrzeszeniem o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym nieograniczonej licz- by osób, które zrzeszyły się w celu wspólnego prowadzenia działal- ności gospodarczej dla zaspokajania swych dążeń i potrzeb ekonomicz- nych, kulturalnych i socjalnych. Prowadzi ona także działalność spo- łeczną na rzecz swych członków, ich rodzin oraz lokalnego środowiska społecznego. Zgodnie z powyższymi defi nicjami spółdzielnia stanowi zespół osób, które dla osiągnięcia wspólnego celu podejmują się współdziałania w sposób zorganizowany. Jest ona zrzeszeniem osób, a nie kapitałów, i to odróżnia ją od spółek kapitałowych. Jak zauważa K. Kruczalak (Prawo handlowe. Zarys wykładu, Warszawa 1997, s. 332), spół- dzielcy w sposób samodzielny decydują o istnieniu spółdzielni i kie- runkach jej działalności. Prowadzenie przez spółdzielnię działalności gospodarczej nie oznacza, iż musi ona prowadzić przedsiębiorstwa zarobkowe. Zgodnie z defi nicją Tomasza Bieńka zawartą w glosie do uchwały SN z 13 grudnia 2000 r. (III CZP 43/2000, Biul. SN 2000, nr 12, s. 6; Lex Polonica nr 348272) przedsiębiorstwo to w ujęciu przedmiotowym będzie oznaczało zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do realizacji celów statutowych spółdzielni. Zgodnie z brzmieniem art. 1 cele statutowe spółdzielni powinny się sprowadzać do prowadzenia wspólnej działalności go- spodarczej, mogą jednakże obejmować również prowadzenie na rzecz członków spółdzielni i ich środowiska działalności społecznej i oświatowo-kulturalnej. 17
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Prawo spółdzielcze. Komentarz praktyczny
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: