Książka w bardzo przystępny sposób przybliża zagadnienia regulowane nową ustawą z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. W publikacji każdy zainteresowany podmiot – biuro rachunkowe, biegły rewident, dorada podatkowy – znajdzie przykładową procedurę, jaką należy wdrożyć, aby uniknąć odpowiedzialności karnej związanej z praniem pieniędzy przez klientów biura. Gotowa do zastosowania procedura zawiera informacje o:
Darmowy fragment publikacji:
1. Wstęp
Nowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
z 1 marca 2018 roku (Dz.U. z 2018 r. poz. 723), zwana dalej Ustawą, definiuje na nowo
zasady oraz tryb przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
przede wszystkim w celu dostosowania polskiego porządku prawnego do przepisów
dyrektywy 2015/8491 oraz nowych rekomendacji Financial Action Task Force (FATF),
a także zwiększenia efektywności krajowego systemu przeciwdziałania praniu pienię-
dzy oraz finansowaniu terroryzmu.
System przeciwdziałania praniu pieniędzy został wzbogacony o nowe instytucje obo-
wiązane do stosowania przepisów ustawy, zaś co do niektórych podmiotów, w tym
biur rachunkowych i doradców podatkowych, część ich dotychczasowych zadań ule-
gła zmianie.
Nowe przepisy poszerzają katalog podmiotów podlegających ustawie, tzw. instytucji
obowiązanych, o przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2014 roku o swobo-
dzie działalności gospodarczej2, którzy świadczą usługi w zakresie tzw. powiernictwa,
niebędących innymi instytucjami obowiązanymi, świadczących usługi polegające na:
■■ tworzeniu spółek lub innych osób prawnych,
■■ działaniu w charakterze dyrektora lub sekretarza spółki, wspólnika spółki osobo-
wej lub osoby na podobnym stanowisku w stosunku do innych osób prawnych lub
organizowaniu dla innej osoby możliwości działania w charakterze tych osób,
■■ zapewnianiu siedziby statutowej, adresu działalności, adresu korespondencyjnego
lub administracyjnego i innych pokrewnych usług dla przedsiębiorstwa, spółki oso-
bowej lub dowolnej innej osoby prawnej lub porozumienia prawnego,
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobie-
1
gania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrek-
tywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (zwana
dalej dyrektywą 2015/849).
Obecnie obowiązuje ustawa z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 646).
Mimo to ustawodawca w ustawie z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finan-
sowaniu terroryzmu nadal posługuje się ustawą o działalności gospodarczej.
2
5
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmowi – nowa procedura
NOWOŚĆ!
Biura rachunkowe, spółki księgowe lub doradcze mogą w wielu obszarach pro-
wadzić działalność współistniejącą lub pokrywającą się z działalnością tzw. tru-
stów z uwagi na przedmiot i profesjonalny charakter prowadzonej działalności.
■■ działaniu w charakterze powiernika trustu, który powstał w drodze czynności
prawnej, lub podobnego porozumienia prawnego lub organizowaniu dla innej oso-
by możliwości działania w takim charakterze;
■■ działaniu w charakterze osoby wykonującej prawa z akcji lub udziałów na rzecz
osoby innej niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom
dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podle-
gająca równoważnym standardom międzynarodowym, lub organizowaniu dla innej
osoby możliwości działania w takim charakterze.
Ta kategoria instytucji obowiązanych została określona ogólnym pojęciem „trustu”.
Podobnie jak dotąd do grupy instytucji obowiązanych należą doradcy podatkowi, bie-
gli rewidenci i podmioty świadczące usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Doradcy podatkowi i biegli rewidenci zostali wskazani jako instytucje obowiązane
w art. 2 ust. 1 pkt 14 i 15. W artykule 2 ust. 1 pkt 17 Ustawy wskazane zostały pod-
mioty zajmujące się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Mając na uwa-
dze art. 76a ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2018 r.
poz. 395), do tej kategorii instytucji obowiązanych wchodzą zarówno księgowi – osoby
fizyczne prowadzące działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachun-
kowych, jak i podmioty gospodarcze (spółki cywilne, spółki prawa handlowego), ofe-
rujące takie usługi, które zatrudniają pracowników do usługowego prowadzenia ksiąg.
Z uwagi jednak na charakter usług świadczonych przez księgowych i biura rachun-
kowe na rzecz ich klientów uznać należy, iż rozmiar zadań nałożonych na te podmio-
ty nie stawia ich w pierwszoplanowej roli wśród podmiotów obowiązanych, jak ma
to miejsce w przypadku instytucji finansowych. Niemniej rola ta w całym systemie
przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu jest z pewnością bar-
dzo istotna w związku z rodzajem danych finansowych, do których mają dostęp z racji
rodzaju świadczonych usług.
WAŻNE! Za fundamentalne, z punktu widzenia dotychczasowych doświadczeń
obowiązywania ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu
terroryzmu z 25 czerwca 2009 r., należy uznać wyraźne włączenie odpowiedzial-
ności członków organów zarządzających, wyznaczanych przedstawicieli kadry
kierowniczej oraz poszczególnych pracowników i współpracowników podmio-
tów usługowo prowadzących księgi rachunkowe za zapewnienie obowiązywa-
nia nowych zasad w ich organizacjach.
6
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – nowa procedura
WejŚcie W życie przepisóW
Powyższe znajduje odzwierciedlenie zarówno w obowiązku wdrożenia odpowiednich
procedur wewnętrznych, wprowadzania systemu anonimowej sygnalizacji o potencjal-
nych naruszeniach przepisów, jak i w systemie szkoleń dla personelu biura rachunkowego.
Dodatkowo, aby wzmocnić skuteczność obowiązywania nowych zasad, na wyznaczo-
nych członków organów zarządzających biura rachunkowego oraz przedstawicieli ka-
dry kierowniczej, którzy nie dopełnią obowiązków określonych w Ustawie, zostały nało-
żone sankcje pieniężne do wysokości 1 000 000 zł.
Zasadniczo poza przepisami dotyczącymi gromadzenia informacji o beneficjentach
rzeczywistych Ustawa wchodzi w życie w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli
12 lipca 2018 roku.
Przepisy dotyczące centralnego rejestru beneficjentów rzeczywistych objęte są jesz-
cze dłuższym vocatio legis, wejdą bowiem w życie po upływie 18 miesięcy od dnia
ogłoszenia ustawy.
Nowa ustawa wprowadza również okres przejściowy w zakresie gromadzenia i prze-
kazywania informacji do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, dalej GIIF.
WAŻNE! W terminie 3 miesięcy od wejścia w życie nowej ustawy biura rachun-
kowe winny przekazywać zawiadomienia o transakcji ponadprogowej oraz for-
mularz je identyfikujący według dotychczasowych przepisów.
Po upływie tego terminu, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w ży-
cie Ustawy, podmioty będą przekazywać zawiadomienia – zgodnie z przepisami do-
tychczasowymi albo przepisami nowej ustawy. Kluczowy w tym przypadku będzie
zatem termin wydania przez Ministra Finansów rozporządzeń określających formę
zawiadomienia oraz formularza identyfikującego.
Na wejście w życie nowych przepisów wykonawczych przewidziany został maksymalnie
6-miesięczny okres od dnia rozpoczęcia obowiązywania Ustawy (art. 190 Ustawy).
2. Zmiany w obowiązkach biur rachunkowych
w systemie walki z praniem pieniędzy
i finansowaniem terroryzmu
W odniesieniu do podmiotów świadczących usługi księgowe najwięcej zmian w zakre-
sie ich udziału w systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy dotyczy:
■■ wprowadzenia nowych obowiązków, w tym w zakresie stosowania środków bez-
pieczeństwa finansowego,
7
2.1. Rozszerzenie obowiązku dokonania oceny ryzyka
prania pieniędzy i finansowania terroryzmu
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – nowa procedura
■■ wprowadzenia Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych,
■■ modyfikacji przepisów dotyczących wstrzymywania transakcji i blokowania ra-
chunków,
■■ zmiany przepisów o kontroli instytucji obowiązanych, a także sankcji administra-
cyjnych nakładanych na instytucje obowiązane nieprzestrzegające obowiązków na-
łożonych na nie Ustawą.
Ustawa wpływa na funkcjonowanie podmiotów z szeroko rozumianego rynku
usług profesjonalnych, obejmując przepisami zawody prawnicze, doradców podat-
kowych, podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia
ksiąg rachunkowych.
W swoich założeniach Ustawa z jednej strony zmniejsza liczbę obowiązków spoczy-
wających na instytucjach obowiązanych, w tym posiadania przez instytucje obowią-
zane wydzielonego rejestru transakcji, i usprawnia powinności dotyczące raporto-
wania transakcji do GIIF, w szczególności tzw. transakcji podejrzanych. Z drugiej
strony precyzuje dodatkowe obowiązki instytucji obowiązanych, które obecnie są
już wykonywane na podstawie przepisów obowiązującej ustawy. Te nowe obowiąz-
ki dotyczą:
■■ sporządzania i aktualizowania przez instytucje obowiązane oceny ryzyka prania
pieniędzy oraz finansowania terroryzmu,
■■ konieczności przekazywania do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywi-
stych informacji o podejrzanych transakcjach przez spółki prawa handlowego,
tj. spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograni-
czoną odpowiedzialnością i akcyjne.
Ponadto zmianie w stosunku do poprzednio obowiązującej ustawy uległ próg kwoto-
wy transakcji wymagającej rejestracji w postaci transakcji gotówkowej przyjmowanej
lub dokonywanej przez przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działal-
ności gospodarczej – został określony na poziomie 15 000 euro. Ten próg dotyczy za-
równo pojedynczej transakcji, jak i kilku, jeśli okoliczności wskazują, iż są one ze sobą
powiązane.
spodarczymi lub transakcją okazjonalną. W celu określenia właściwego dla danej
transakcji zakresu środków bezpieczeństwa finansowego biuro rachunkowe powinno
najpierw rozpoznać związane z nimi ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terro-
ryzmu, a następnie dokonać oceny rozpoznanego ryzyka.
Ocena ryzyka dokonywana przez biuro księgowe ma kluczowe znaczenie przy
ustalaniu zakresu stosowanych w danym przypadku środków bezpieczeństwa
finansowego, który jest uzależniony od stopnia rozpoznanego ryzyka prania
pieniędzy lub finansowania terroryzmu związanego z danymi stosunkami go-
8
Pobierz darmowy fragment (pdf)
