Książka poświęcona dawnym literaturom romańskim od średniowiecza do późnego oświecenia. Autorzy analizują sposoby przekraczania różnorodnych granic: płci, społecznych, między światem boskim a ludzkim oraz między gatunkami i epokami literackimi. Udowadniają, że literatura i sztuka pozostają w dynamicznych relacjach, wchodząc w interakcję z publicznością oraz tekstami innych twórców.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii
Darmowy fragment publikacji:
Przedmowa
23
Wstęp
Przejścia i przemiany – te dwa pojęcia nierozerwalnie ze sobą związane –
są głęboko wpisane w ludzką egzystencję.
Niektóre granice istnieją właśnie po to, żeby je w odpowiednim mo-
mencie przejść: dotyczy to granic rozdzielających wieki ludzkiego życia
i wiążące się z nimi role społeczne. Ich przekraczanie zakłada nieuchronnie
przemianę; dawna tożsamość zostaje utracona, żeby mogła się ukonstytu-
ować nowa. Opisywane przez etnologów rytuały przejścia mają na celu
oswojenie tych niekiedy bolesnych i trudnych transformacji. Przede wszyst-
kim jednak rytuały te nadają owym przejściom sens i wpisują je w kontekst
społeczny. Próba dokonania przejścia poza tym kontekstem, w nieodpo-
wiednim momencie, bez uprzedniego przygotowania może być uznana za
zamach na ustalony porządek społeczny.
Inne granice zdają się oddzielać zupełnie rozłączne światy: świat bogów
i ludzi, świat ludzi i zwierząt. To przede wszystkim literatura uczy nas, że
te granice również bywają przekraczane. Miłosne związki istot ludzkich
z nadprzyrodzonymi bywają oznaką głębokiej przemiany prowadzącej do
wtajemniczenia; metamorfozy przemieniające ludzi w zwierzęta i zwierzęta
w ludzi podważają znaczenie dzielącej ich granicy i stawiają pytanie o istotę
natury ludzkiej.
Są też granice społeczne, których szczelność zależy od epoki, a których
przekroczenie zawsze wiąże się z przemianą. A w końcu – granice płci, któ-
rych sama istota jest definiowana na zmienne sposoby, i których przekro-
czenie stanowi mniej lub bardziej poważną transgresję.
Ale literatura ma swoje własne granice, swoje własne przejścia i przemia-
ny. Granice między gatunkami, niekoniecznie dobrze strzeżone, oraz między
24
Wstęp
epokami literackimi, określone poprzez momenty przejścia. Przede wszyst-
kim jednak sam akt pisania powoduje przejście, którego efektem jest prze-
miana opisywanego doświadczenia (wydarzenia, postaci, rzeczy) w tekst.
Dlatego w literaturze dawnej obszar zagadnień związanych z przejściami
i przemianami jest bardzo szeroki. Z jednej strony, literatura ta ze szczegól-
ną uwagą przygląda się tym aspektom ludzkiej egzystencji, które dotyczą
wszelkiego rodzaju doświadczeń przejścia, pociągających za sobą przemia-
ny ciała i ducha. Z drugiej strony, kwestie dotyczące intertekstualności,
ewolucji form literackich, przejść pomiędzy gatunkami, a także relacji po-
między dziełem a jego pozaliterackim przedmiotem są w dawnych wiekach
niezwykle istotne i szczególnie złożone.
A ponieważ każda interpretacja tekstu polega na przemianie jednego
rodzaju dyskursu w inny, niniejszy tom jest efektem trzydziestu transfor-
macji, tak różnorodnych, jak bogata jest tematyka określona w jego tytu-
le. Połączone w zbiór, zaczęły one w nieuchronny sposób oddziaływać na
siebie i, co za tym idzie, nawzajem się przekształcać: w wielu przypadkach
lektura poszczególnych artykułów może wzbogacić znaczenie kolejnych.
Przejście wytyczonej w ten sposób drogi pozostawia wrażenie niezwy-
kłej dynamiki: na naszych oczach przemianie ulegają postaci, motywy, ga-
tunki; przemiany zachodzą wewnątrz świata przedstawionego w tekście,
w jego kontekście i w głowach czytelników; przy czym wiele z tych prze-
kształceń nakłada się na siebie nawzajem, bo przemiany wewnętrzne zazę-
biają się z zewnętrznymi, motywy metamorfozy przyjmują na przestrzeni
wieków najrozmaitsze formy, a burzliwym losom autorów odpowiadają
zmieniające się sposoby odczytania ich dzieł.
Mamy nadzieję, że dynamika ta znajdzie ciąg dalszy po lekturze tomu:
że erudycja autorów artykułów pozwoli wielu czytelnikom na przemianę
ich sposobu myślenia o dawnej literaturze, że znajdą tu inspirację do prze-
kształcania tekstów poprzez kolejne interpretacje.
Jolanta Dygul, Monika Kulesza, Agata Sobczyk
Pobierz darmowy fragment (pdf)
Gdzie kupić całą publikację:
Przejścia i przemiany w dawnych literaturach romańskich
Jolanta Dygul
Opinie na temat publikacji:
Inne popularne pozycje z tej kategorii:
Czytaj również:
Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką :
