Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00071 003293 20998024 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Referendarze sądowi. Asystenci sędziów. Urzędnicy sądowi. Komentarz - ebook/pdf
Referendarze sądowi. Asystenci sędziów. Urzędnicy sądowi. Komentarz - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 176
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 83-7483-389-0 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> komentarze prawnicze
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Komentarz zawiera omówienie praw i obowiązków referendarzy sądowych, asystentów sędziów oraz kadry urzędniczej sekretariatów, w oparciu o wybrane artykuły aktów prawnych odnoszących się do tej grupy zawodowej (Prawo o ustroju sądów powszechnych, Prawo o ustroju sądów administracyjnych i in.). Autor podejmuje te zagadnienia zarówno w odniesieniu do sądownictwa powszechnego, jak i administracyjnego, omawia również kwestię etyki urzędniczej.
Opracowanie zawiera informacje o projektowanych zmianach w przepisach ustawy o pracownikach sądów i prokuratur, przykładową propozycję testu kwalifikacyjnego, który może się stać w najbliższym czasie obowiązkowym etapem przed zatrudnieniem przyszłego urzędnika sądowego. Całości dopełnia bogaty wybór przydatnych aktów prawnych zamieszczonych w końcowej części publikacji.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA Referendarze s¹dowi, asystenci sêdziów, urzêdnicy s¹dowi Polecamy nasze publikacje z tego zakresu: Marcin P³u¿añski PRAWO ZAMÓWIEÑ PUBLICZNYCH, wyd. 2 Krótkie Komentarze Becka Wiktor Cajsel KODEKS PRACY Krótkie Komentarze Becka Jacek Chaciñski OCHRONA PRAW LOKATORÓW Krótkie Komentarze Becka Grzegorz Skowronek KODEKS KARNY SKARBOWY. ART. 113–191 Krótkie Komentarze Becka Tomasz Srogosz USTAWA O PRZECIWDZIA£ANIU NARKOMANII Krótkie Komentarze Becka Jacek Ignaczewski MA£¯EÑSKIE USTROJE MAJ¥TKOWE. ART. 31–54 KRO, wyd. 2 Krótkie Komentarze Becka Rados³aw Flejszar POSTÊPOWANIE W SPRAWACH GOSPODARCZYCH Krótkie Komentarze Becka www.sklep.beck.pl Referendarze s¹dowi, asystenci sêdziów, urzêdnicy s¹dowi – obowi¹zki i uprawnienia Komentarz Micha³ Rojewski Referendarze s¹dowi, asystenci sêdziów, urzêdnicy s¹dowi Stan prawny: 1 grudnia 2006 r. Redakcja: Joanna Cybulska © Wydawnictwo C. H. Beck 2007 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01–518 Warszawa Sk³ad i ³amanie: Krzysztof Biesaga Druk i oprawa: WDG Drukarnia w Gdyni Sp. z o.o., Gdynia ISBN 83-7483-389-0 ISBN 978-83-7483-389-9 Spis treœci Spis treœci Spis treœci Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX XI Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XV A. Teksty ustaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Prawo o ustroju s¹dów powszechnych z 27.7.2001 r. (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ustawa o pracownikach s¹dów i prokuratury z 18.12.1998 r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1125 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Prawo o ustroju s¹dów administracyjnych z 25.7.2002 r. (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Ustawa o S¹dzie Najwy¿szym z 23.11.2002 r. (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Komentarz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. S¹downictwo powszechne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Referendarze s¹dowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 2. Zadania sêdziów, referendarzy i asesorów s¹dowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 6. Zwi¹zki rodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 147. Struktura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 149. Kwalifikacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 150. Mianowanie; œlubowanie; rozwi¹zanie stosunku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 151. Wynagrodzenie; odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna i porz¹dkowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 152. Zebranie referendarzy okrêgu . . . . . . . . . . . . . . Art. 153. Aplikacja referendarska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Asystenci sêdziów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Kadra urzêdnicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 156. Inne regulacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 1. Zakres podmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 2. Urzêdnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 155. Asystenci 1 3 11 17 20 21 23 23 23 24 24 41 43 48 52 55 59 59 67 67 67 68 V Spis treœci Art. 3. Sta¿ urzêdniczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 4. Nawi¹zanie stosunku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 5. Nawi¹zanie i rozwi¹zanie stosunku pracy . . . . . . . . Art. 6. Obowi¹zki urzêdnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 7. Wykonywanie poleceñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 8. Okresowe oceny kwalifikacyjne . . . . . . . . . . . . . . Art. 9. Zasady wykonywania obowi¹zków . . . . . . . . . . . . Art. 10. Podleg³oœæ s³u¿bowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 11. Dodatkowe zatrudnienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 12. Rozwi¹zanie bez wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . Art. 12a. Zachowanie prawa do œwiadczeñ . . . . . . . . . . . . Art. 13. (skreœlony). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 14. Upowa¿nienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 14a. Terminy podwy¿szania wynagrodzeñ zasadniczych Art. 15. Dodatek za wys³ugê lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 16. Nagroda jubileuszowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 17. Odprawa rentowa; emerytalna. . . . . . . . . . . . . . . Art. 21. Dotychczasowe przepisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 22. Dotychczasowe stosunki pracy . . . . . . . . . . . . . . 2. S¹downictwo administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Referendarze s¹dowi, asystenci sêdziów i kadra urzêdnicza . Art. 1. Zakres regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 2. S¹dy administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 6. Kwalifikacje sêdziego s¹du wojewódzkiego. . . . . . . Art. 10. Pracownicy s¹dów administracyjnych . . . . . . . . . . Art. 16. Obszar w³aœciwoœci s¹du . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 27. Mianowanie referendarza s¹dowego . . . . . . . . . . . Art. 28. Delegacja ustawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 29. Odes³anie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. S¹d Najwy¿szy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Asystenci sêdziów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 3. Struktura wewnêtrzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 51. Asystenci sêdziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Przepisy wykonawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C1. S¹downictwo powszechne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 72 73 73 75 76 76 77 77 77 77 78 78 81 82 82 82 83 83 84 84 84 84 85 86 86 86 88 89 92 92 92 93 97 99 1. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci w sprawie aplikacji referendarskiej i egzaminu referendarskiego . . . 2. Ustawa o pracownikach urzêdów pañstwowych . . . . . . . 3. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci w sprawie 99 110 wynagrodzenia asystentów sêdziów . . . . . . . . . . . . . . . 115 VI 4. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci w sprawie szczegó³owego zakresu i sposobu wykonywania czyn- noœci przez asystentów sêdziów . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Spis treœci 5. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci w sprawie stanowisk i szczegó³owych zasad wynagradzania urzêdników i innych pracowników s¹dów i prokuratury oraz odbywania sta¿u urzêdniczego . . . . . . . . . . . . . . . 6. Uchwa³a zgromadzenia ogólnego sêdziów S¹du Naj- wy¿szego w sprawie regulaminu S¹du Najwy¿szego . . . . C2. S¹downictwo administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi. . 2. Rozporz¹dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie stanowisk i wymaganych kwalifikacji urzêdników i innych pracowników s¹dowych oraz szczegó³owych zasad wynagradzania referendarzy s¹dowych, innych urzêdników i pracowników s¹do- wych wojewódzkich s¹dów administracyjnych . . . . . . . . 3. Rozporz¹dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie utworzenia wojewódzkich s¹dów admini- stracyjnych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów w³aœciwoœci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Za³¹cznik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 131 133 133 135 141 143 149 VII Przedmowa Przedmowa W ostatnich latach, w przepisach ustrojowych, jak równie¿ w regula- Przedmowa cjach dotycz¹cych postêpowania s¹dowego, nastêpuje stopniowe zwiêk- szanie uprawnieñ referendarzy s¹dowych, zwiêkszanie liczby asystentów sêdziów oraz liczby urzêdników s¹dowych. Powy¿sze dzia³ania maj¹ na celu odci¹¿enie sêdziów od wielu zadañ administracyjnych. Zwiêkszanie obowi¹zków jest uzale¿nione od stanowiska, jakie zajmuje dana osoba. Najwiêcej uprawnieñ maj¹ obecnie referendarze s¹dowi, chodzi tu o postê- powanie wieczystoksiêgowe, postêpowanie w sprawach gospodarczych re- jestrowych, postêpowanie upominawcze oraz w zakresie kosztów s¹do- wych w sprawach cywilnych. Z kolei zakres obowi¹zków referendarzy s¹dowych w s¹downictwie administracyjnym to postêpowanie mediacyjne oraz postêpowanie o przyznanie prawa pomocy. Inna jest rola asystentów sêdziów, którzy nie maj¹ uprawnieñ orzeczni- czych, lecz pomagaj¹ w przygotowywaniu koñcowego rozstrzygniêcia w danej sprawie, analizuj¹ piœmiennictwo oraz wykonuj¹ inne czynnoœci zlecone przez sêdziego. W zale¿noœci od tego, czy asystent jest zatrudnio- ny w s¹downictwie powszechnym, w s¹downictwie administracyjnym czy wykonuje obowi¹zki w S¹dzie Najwy¿szym, charakter jego pracy jest doœæ zró¿nicowany. Uprawnienia sekretarzy s¹dowych oraz innych urzêdników s¹dów s¹ mniejsze od osób wymienionych powy¿ej, jednak bez tej grupy zawodo- wej sprawne funkcjonowanie s¹dów by³oby niemo¿liwe. Ich praca to naj- czêœciej wykonywanie czynnoœci z zakresu biurowoœci s¹dowej, kontakty z interesantami oraz protoko³owanie na rozprawach. Uk³ad komentarza obejmuje zarówno przedstawienie historii s¹dowych sta- nowisk urzêdniczych na ziemiach polskich, omówienie aktów prawnych odnosz¹cych siê do obowi¹zków i uprawnieñ poszczególnych grup zawodo- wych, jak równie¿ zagadnienia zwi¹zane z etyk¹ urzêdnicz¹. Opracowanie za- wiera równie¿ informacje o projektowanych zmianach w przepisach ustawy o pracownikach s¹dów i prokuratur, a tak¿e zawiera przyk³adow¹ propozycjê testu kwalifikacyjnego, który mo¿e siê staæ w najbli¿szym czasie obowi¹zko- wym etapem przed zatrudnieniem przysz³ego urzêdnika s¹dowego. Chcia³bym gor¹co podziêkowaæ wszystkim moim wspó³pracownikom oraz moim studentom za cenne uwagi, których udzielali mi w trakcie pracy nad komentarzem. Warszawa, grudzieñ 2006 r. Micha³ Rojewski IX Wykaz skrótów 1. Fród³a prawa Wykaz skrótów Wykaz skrótów KPC . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postêpowania cywilnego z 1964 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KRO. . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opie- kuñczy z 1964 r. (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KSCU. . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach s¹dowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) PrUSA . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.7.2005 r. – Prawo o ustroju s¹dów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) PrUSP . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju s¹dów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) 2. Czasopisma Dz.U. . . . . . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw M.P. . . . . . . . . . . . . . . . . . Monitor Polski MoP . . . . . . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy OSA . . . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Apelacyjnych OSN . . . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego PiP . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pañstwo i Prawo PS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Administracyjny 3. Organy orzekaj¹ce SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Apelacyjny SN . . . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy 4. Inne skróty art. . . . . . . . . . . . . . . . . . . artyku³ Nr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . numer orz. post. . . . . . . . . . . . . . . . . . postanowienie poz. . . . . . . . . . . . . . . . . . orzeczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . pozycja XI Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie rozp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . strona s. t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . t. jedn. . . . . . . . . . . . . . . . tzn. . . . . . . . . . . . . . . . . . ust. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustêp ze zm. tom tekst jednolity to znaczy . . . . . . . . . . . . . . . ze zmianami XII Literatura Literatura Literatura J. Bardach, B. Leœnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskie- go, Warszawa 1996. £. Bojarski, praca zbiorowa, Sprawny s¹d – zbiór dobrych praktyk, War- szawa 2004. T. Ereciñski, J. Gudowski, J. Iwulski, Prawo o ustroju s¹dów powszech- nych i ustawie o Krajowej Radzie S¹downictwa. Komentarz, Warsza- wa 2002. Z. Gloger, Encyklopedia Staropolska, Warszawa 1978, t. IV. Z. Góralski, Urzêdy i godnoœci w dawnej Polsce, LSW 1983. R. Hauser, Asesorzy i referendarze, Rzeczpospolita Nr 227/2003. H. Izdebski, P. Skuczyñski, Etyka zawodów prawniczych, etyka prawnicza, Warszawa 2006. J. Jacyszyn, Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce, Warszawa 2004. A. Kijowski, Sytuacja prawna aplikanta ze zbiorem przepisów, Poznañ 1998. £. Korózs, M. Sztorc, Referendarz s¹dowy, przepisy i objaœnienia, Warsza- wa – Zielona Góra 1998. £. Korózs, M. Sztorc, Ustrój s¹dów powszechnych. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2004. £. Korózs, M. Sztorc, Referendarz s¹dowy u nas i gdzie indziej, Rzeczpo- spolita z 8.8.2001. £. Korózs, M. Sztorc, Szansa dla prawników. Referendarz w s¹downictwie powszechnym i administracyjnym, Rzeczpospolita Nr 95/2003. M. Leœniak, Postêpowanie w sprawach o wpis w Krajowym Rejestrze S¹dowym, PPH 2001, t. 1, Nr 5, poz. 11. M. Leœniak, W. £ukowski, Wybrane problemy zwi¹zane ze stosowaniem ustawy o Krajowym Rejestrze S¹dowym i Kodeksu spó³ek handlo- wych, PPH 2001, t. 10, Nr 9, poz. 11. A. £ukaszewicz, Referendarz wyrêczy sêdziego, Rzeczpospolita Nr 225/2003. T. Niemiec, Referendarz, czyli kto? Edukacja Prawnicza 10(64)/2004. T. Niemiec, Nowe uprawnienia referendarzy s¹dowych, Edukacja Prawni- cza 4(70)/2005. T. Niemiec, Pomocnicy Temidy z niejasnym statusem, Gazeta Prawna Nr 121(1486)/2005. T. Niemiec, Wiêcej uprawnieñ dla referendarzy s¹dowych, Gazeta Prawna Nr 95/2006. XIII Literatura K. Piasecki, Kodeks postêpowania cywilnego. Tom I. Komentarz do arty- ku³ów 1–50514, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2005. M. Rojewski, Aplikacje prawnicze, Warszawa 2005. S. Rudnicki, Postêpowanie wieczystoksiêgowe po zmianach, MoP 2002, Nr 3, poz. 105, t. 3. S. Sagan, Organy i korporacje ochrony prawa, Warszawa 2001. T. Stawecki, Rejestry przedsiêbiorców w Europie, Warszawa 2004. R. Tokarczyk, Etyka prawnicza, Warszawa 2005. D. Wajda, Status prawny asystenta sêdziego, PS 2006, Nr 3. XIV Wprowadzenie 1. Urzêdnik s¹dowy na ziemiach polskich Wprowadzenie Omawiaj¹c historiê stanowisk urzêdniczych w Polsce, nale¿y siêgn¹æ do Wprowadzenie czasów I Rzeczpospolitej, gdzie równoczeœnie z administracj¹ królewsk¹ powoli zaczê³a siê tworzyæ administracja s¹dowa. Pierwszymi stanowiska- mi w s¹dowych strukturach urzêdniczych na ziemiach polskich by³y posa- dy pisarza ziemskiego, zajmuj¹cego siê prowadzeniem ksi¹g s¹dowych w s¹dzie ziemskim, oraz stanowisko pisarza powiatowego, je¿eli dana ksiêga by³a prowadzona dla powiatu1. Ksiêgi s¹dowe charakteryzowa³y siê tym, ¿e posiada³y walor tzw. wiary publicznej, co oznacza³o, ¿e wypis z ta- kiej ksiêgi mia³ walor dokumentu urzêdowego. Ksiêgi s¹dowe by³y bardzo wa¿nym instrumentem w obrocie ziemi¹, poniewa¿ nale¿a³o w okreœlo- nym czasie dokonaæ w nich wpisu, aby dana czynnoœæ uzyska³a moc prawn¹. Tym samym pracê, jak¹ wykonywali pisarze s¹dowi, mo¿na po- stawiæ jako pierwowzór dzisiejszych zadañ, jakimi zajmuj¹ siê referenda- rze s¹dowi w wydzia³ach ksi¹g wieczystych. Obowi¹zki s¹dów ziemskich przejê³y w XVI wieku s¹dy grodzkie, obok których funkcjonowa³ tzw. urz¹d grodzki, który przej¹³ g³ówn¹ rolê w pro- wadzeniu ksi¹g s¹dowych. Charakterystyczn¹ cech¹ by³o dokonywanie w ksiêdze wpisów wieczystych, których moc prawn¹ mo¿na przyrównaæ do obowi¹zuj¹cej obecnie zasady rêkojmi wiary publicznej ksi¹g wieczys- tych. Wpisy do ksi¹g s¹dowych dalej dokonywali pisarze powiatowi, nazy- wani niekiedy podpiskami b¹dŸ pisarkami2. W XVI w. pojawi³ siê urz¹d referendarza zajmuj¹cego siê prowadze- niem spraw w s¹dach królewskich, ustanowiony w 1507 r. przez króla pol- skiego Zygmunta I. Nie by³a to funkcja, któr¹ mo¿emy porównaæ z obec- nie pe³nionymi przez referendarzy s¹dowych obowi¹zkami, aczkolwiek od tego momentu mo¿emy mówiæ o historii tego zawodu. Referendarzy by³o w ówczesnej Polsce dwóch, duchowny oraz œwiecki, a ich obowi¹zki pole- ga³y na tym, ¿e wys³uchiwali skarg osób prywatnych i przekazywali je kanclerzowi, który nastêpnie przedstawia³ skargi poddanych królowi3. Za czasów Zygmunta III referendarze zaczêli ju¿ s¹dziæ i wyrokowaæ w spra- 1 J. Bardach, B. Leœnodórski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1996, s. 120. 2 Jw., s. 121. 3 £. Korózs, M. Sztorc, Ustrój s¹dów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2004, s. 215. XV Wprowadzenie wach tzw. juris colonari. By³y to sprawy wnoszone przez poddanych z dóbr królewskich przeciwko starostom i dzier¿awcom1. Jak podaje Z. Góralski, od ok. 1600 r. referendarze stali siê urzêdnikami s¹dowymi poniewa¿ weszli w sk³ad tzw. s¹dów asesorskich, które odbywa³y siê w obecnoœci króla i senatorów oraz s¹dów sejmowych. By³y one w³aœciwe w sprawach obrazy majestatu królewskiego oraz nadu¿yæ królewskich mi- nistrów2. Okres rozbiorów wytworzy³ sytuacjê, w której na ziemiach pol- skich obowi¹zywa³y trzy prawodawstwa, trzy ró¿ne systemy s¹downictwa i co za tym idzie – stanowiska w s¹dowej administracji na terenach pol- skich zosta³y podporz¹dkowane prawodawstwu pañstw zaborczych. W czasach II Rzeczypospolitej pojawia³y siê propozycje rozwi¹zania zaleg³oœci s¹dowych poprzez wyposa¿enie kwalifikowanej kadry urzêdni- czej w niektóre uprawnienia przys³uguj¹ce dotychczas tylko sêdziom. Rozwi¹zaniem mia³a byæ instytucja sêdziów pokoju, którzy byliby w³aœci- wi do rozpoznawania spraw maj¹tkowych o wartoœci poni¿ej 300 z³, jed- nak na skutek braku przepisów wykonawczych pomys³ ten nie zosta³ zre- alizowany3. W okresie II Rzeczypospolitej urzêdnikami s¹dowymi zostawa³y czêsto osoby po odbytej aplikacji s¹dowej, które z powodu bra- ku etatów nie zawsze mog³y sprawowaæ urz¹d na stanowisku sêdziow- skim, co wp³ywa³o równie¿ w wysokim stopniu na szacunek i uznanie dla pracowników administracji s¹dowej. Okres II wojny œwiatowej bardzo negatywnie odbi³ siê na kadrze admi- nistracji s¹dowej, poniewa¿ urzêdnicy s¹dowi podobnie jak sêdziowie bêd¹c dobrze wykszta³conymi przedstawicielami polskiego spo³eczeñ- stwa, byli czêsto wysy³ani do obozów koncentracyjnych b¹dŸ na roboty przymusowe przez w³adze okupacyjne, zarówno nazistowskie, jak i ra- dzieckie, co najczêœciej koñczy³o siê ich œmierci¹. Okres powojenny ze wzglêdu na nowy socjalistyczny ustrój przyniós³ spadek zaufania do s¹downictwa polskiego, a zarazem do administracji s¹dowej, dlatego urzêdnicy s¹dowi nie cieszyli siê du¿ym presti¿em i powa¿aniem wœród obywateli w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zmiana systemu spo³eczno-gospodarczego w Polsce po 1989 r. i tym sa- mym wiêksza liczba spraw, z jakimi obywatele zaczêli siê zg³aszaæ do s¹du, spowodowa³a wy¿sze zapotrzebowanie na dobrze wykszta³con¹ ka- drê urzêdników s¹dowych. Do powo³ania stanowiska referendarza s¹do- wego w III Rzeczypospolitej sk³oni³y m.in. bardzo d³ugie okresy oczeki- wania na za³o¿enie ksiêgi wieczystej oraz na wpisy praw i obci¹¿eñ 1 2 3 Z. Gloger, Encyklopedia Staropolska, Warszawa 1978, t. IV, s. 151. Z. Góralski, Urzêdy i godnoœci w dawnej Polsce, LSW 1983. S. Rudnicki, Nowy urz¹d referendarza s¹dowego – g³os w dyskusji, MoP 1996, Nr 11, s. 367. XVI Wprowadzenie w tych¿e ksiêgach wieczystych, jak równie¿ koniecznoœæ zreformowania polskiego wymiaru sprawiedliwoœci pod k¹tem sprawnoœci i szybkoœci po- stêpowania. W zwi¹zku z powy¿szym, uprawnienia referendarzy s¹do- wych wci¹¿ ulegaj¹ zwiêkszaniu, a kadra sêdziowska otrzymuje coraz czê- œciej pomoc merytoryczn¹ i administracyjn¹ w postaci asystentów sêdziego. Równie¿ pozosta³e grupy zawodowe pracuj¹ce w wymiarze sprawiedliwoœci przechodz¹ zmiany. Urzêdnicy s¹dowi uzupe³niaj¹ wy- kszta³cenie, bior¹ udzia³ w szkoleniach z obs³ugi programów komputero- wych, jak równie¿ uczestnicz¹ w lokalnych oraz centralnych szkoleniach zawodowych. 2. Etyka urzêdnicza S³u¿bie pañstwowej nie poœwiêca siê nikt, kto chce dorobiæ siê maj¹tku. Poœwiêca siê cz³owiek, który chce s³u¿yæ Pañstwu, tak jak filantrop tworzy fundacjê, chc¹c s³u¿yæ spo³eczeñstwu prof. W³adys³aw Makarewicz specyfikê Zagadnienia dotycz¹ce etyki urzêdniczej s¹ stosunkowo od niedawna przedmiotem rozwa¿añ w piœmiennictwie. Wiêcej uwagi poœwiêcano etyce poszczególnych zawodów prawniczych, pomijaj¹c etyki urzêdników pañstwowych, w tym urzêdników s¹dowych. Wyodrêbnienie urzêdników s¹dowych jako osobnej grupy zawodowej jest konieczne, mimo ¿e zasady etyczne kierowane do urzêdników administracji publicz- nej maj¹ równie¿ zastosowanie do tej grupy pracowników. Fundamentaln¹ ró¿nic¹ jest jednak to, ¿e urzêdnicy s¹dowi wchodz¹ w sk³ad szeroko rozu- mianej administracji s¹downictwa, a s¹dy – zgodnie z podzia³em w³adzy wed³ug Monteskiusza – s¹ trzeci¹ w³adz¹ w systemie demokratycznego pañstwa prawa. Tym samym, je¿eli na ró¿nych etapach postêpowania s¹dowego w dowolnie wybranym szczeblu s¹downictwa, zarówno po- wszechnego, jak i administracyjnego, nastêpuj¹ problemy co do sposobu przeprowadzania czynnoœci biurowych, to w konsekwencji krytyczne uwa- gi, z³oœæ i niechêæ uczestników postêpowania skupiaj¹ siê na ca³ym s¹dzie, a nie na konkretnym urzêdniku s¹dowym. W zwi¹zku z powy¿- szym, je¿eli orzeczenie jest wydane w sposób prawid³owy od strony prawa materialnego i procesowego, a po drodze nastêpuj¹ trudnoœci organizacyj- ne i techniczne, to krytyka dotyka ca³y wymiar sprawiedliwoœci. W przypadku urzêdników administracji pañstwowej oraz samorz¹do- wej, podejmuj¹cych poszczególne decyzje, ewentualne zarzuty od stron postêpowania skupiaj¹ siê na decydentach rozstrzygniêæ. W administracji s¹dowej jest inaczej. Sêdzia, asesor czy referendarz s¹dowy po meryto- rycznym rozstrzygniêciu danej sprawy pozostawia j¹ urzêdnikom w swoim wydziale do dalszych czynnoœci, zaœ sam zajmuje siê kolejnymi sprawami XVII Wprowadzenie bêd¹cymi w jego referacie. Mog¹ce powstaæ opóŸnienia w pracy sekreta- riatu, niekoniecznie zwi¹zane z prac¹ urzêdników, tylko spowodowane brakami kadrowymi i trudnoœciami lokalowymi, odbijaj¹ siê niekorzystnie na spojrzeniu na ca³okszta³t wymiaru sprawiedliwoœci. Rozwi¹zaniem tego problemu s¹ z pewnoœci¹ wiêksze œrodki na funkcjonowanie administracji s¹dowej – zarówno w zakresie wzmocnienia obsady urzêdniczej, jak i za- pewnieniu odpowiedniego sprzêtu biurowego, jednak nie nale¿y zapomi- naæ o podejœciu samych pracowników administracji s¹dowej do wykony- wanego zajêcia. Omawiaj¹c zagadnienia zwi¹zane z etyk¹ urzêdników s¹dowych, nale¿y moim zdaniem siêgn¹æ równie¿ do historii Polski. W okresie Rzeczpospo- litej szlacheckiej zdarza³y siê czasami sytuacje „kupczenia” urzêdami, co wystêpowa³o równie¿ w przypadku stanowisk w administracji s¹dowej1. R. Tokarczyk wskazuje, ¿e nowoczesna etyka urzêdnicza ³¹czy siê na zie- miach polskich z okresem napoleoñskim, kiedy to w Ksiêstwie Warszaw- skim ksi¹¿ê Fryderyk August ustanowi³ kodeks postêpowania urzêdni- ków2. W okresie II Rzeczypospolitej wysoki poziom moralny urzêdników administracji publicznej, jak równie¿ urzêdników s¹dowych by³ jedn¹ z podstaw funkcjonowania pañstwa. Normy etyki urzêdniczej by³y bardzo zakorzenione w œwiadomoœci spo³ecznej i, co za tym idzie, autorytet s¹dów by³ bardzo wysoki. Relacje prawne i moralne pomiêdzy urzêdnika- mi s¹dowymi a interesantami oparte by³y na zasadach uprzejmoœci i ¿ycz- liwoœci, a praca w administracji s¹dowej odrodzonego pañstwa polskiego by³a zaszczytem i powodem do dumy. W okresie PRL-u praca urzêdnika s¹dowego nie by³a zajêciem, które by³o atrakcyjne pod wzglêdem finanso- wym, jak i pod wzglêdem pozycji w spo³eczeñstwie. Po 1989 r. niestety nie wypracowano jednolitego i spójnego pod k¹tem prawnym sposobu naboru na stanowiska urzêdnicze, co odbija³o siê nega- tywnie na wizerunku s¹downictwa. Urzêdnicy nie mieli zagwarantowa- nych wysokich i odpowiednich do wykonywanych obowi¹zków i stopnia odpowiedzialnoœci uposa¿eñ, co odbija³o siê na czêstych rotacjach kadro- wych. Osoby zatrudnione na poszczególnych szczeblach administracji s¹dowej nie widz¹c swojej przysz³oœci w pracy w s¹dzie, przechodzi³y do prywatnych kancelarii prawnych, gdzie wykorzystuj¹c zdobyte w s¹dzie doœwiadczenie, wykonywa³y wiele czynnoœci administracyjnych. S¹dzê, ¿e je¿eli nast¹pi³oby masowe przechodzenie urzêdników s¹dowych do sze- roko rozumianego sektora us³ug prawniczych, to wówczas mog³oby to mieæ negatywny wp³yw na funkcjonowanie ca³ego s¹downictwa. Odcho- 1 R. Tokarczyk, Etyka prawnicza, Warszawa 2005, s. 234. 2 Jw., s. 302. XVIII Wprowadzenie dzenie kadry urzêdniczej stwarza w moim odczuciu podstawowy problem, którego sednem jest to, ¿e na miejsce sprawdzonego i doœwiadczonego urzêdnika trzeba wyszkoliæ now¹ osobê, co wymaga nak³adu czasu i zaan- ga¿owania innych pracowników. W zwi¹zku z powy¿sz¹ sytuacj¹ uwa- ¿am, ¿e w odniesieniu do administracji s¹dowej nie mo¿na siê zgodziæ z realizowan¹ polityk¹ programu tzw. pierwsza praca. Ma on z pewnoœci¹ wiele zalet – œrodki finansowe dla sta¿ystów pochodz¹ z urzêdów pracy, wiêc nie obci¹¿aj¹ bud¿etu s¹dów – jednak po zakoñczeniu programu s¹dy korzystaj¹ z pracy kolejnych absolwentów – sta¿ystów, poniewa¿ nie ma wystarczaj¹cych œrodków finansowych na zatrudnianie dotychczasowych uczestników programu. W przysz³oœci nie jest to dobre rozwi¹zanie, ponie- wa¿ tak du¿a rotacja kadr wp³ywaæ mo¿e w mojej ocenie na mo¿liwoœæ za- trudnienia osób przypadkowych, które nie zawsze mog¹ mieæ odpowiednie kwalifikacje merytoryczne (wykszta³cenie administracyjne, ekonomiczne czy umiejêtnoœæ bezwzrokowego pisania na komputerze) oraz nie zawsze reprezentuj¹ odpowiedni poziom etyczny. W mojej ocenie bardzo dobrym rozwi¹zaniem jest proponowane w pro- jektach zmian przepisów ustawy o pracownikach s¹dów i prokuratury1 wprowadzenie postêpowania konkursowego dla osób, które chc¹ siê po- œwiêciæ pracy w administracji s¹dowej. W przypadku zatrudniania osób na stanowiskach urzêdników s¹dowych na poziomie referendarza s¹dowego i asystenta sêdziego czêst¹ praktyk¹ jest proponowanie tej posady by³ym aplikantom s¹dowym i prokuratorskim, co uzasadnione jest wysokim po- ziomem wiedzy i przygotowania praktycznego tych osób. Ponadto przepi- sy przewiduj¹ spe³nienie wielu szczegó³owych kryteriów, np. co do wieku kandydata, wykszta³cenia prawniczego czy ukoñczenia okreœlonej aplika- cji. Co do pozosta³ych urzêdników s¹dowych, postêpowanie kwalifikacyj- ne ma bardzo ró¿ny przebieg, sprowadzaj¹c siê najczêœciej tylko do roz- mowy z kandydatem. Bardzo dobre rozwi¹zanie zosta³o przyjête w S¹dzie Rejonowym w P³oñsku (okrêg S¹du Okrêgowego w P³ocku), gdzie kwali- fikuj¹c osoby do pracy, przeprowadzono postêpowanie konkursowe. Kan- dydaci uczestniczyli w kilkuetapowym postêpowaniu sk³adaj¹cym siê z dyktanda i sprawdzenia umiejêtnoœci pisania na komputerze, a tak¿e roz- mowy kwalifikacyjnej. Podobny sposób naboru przeprowadzono równie¿ w S¹dzie Rejonowym w Tychach (okrêg S¹du Okrêgowego w Katowi- cach)2. Uwa¿am, ¿e by³y to dobre posuniêcia w³adz wskazanych powy¿ej 1 www.ms.gov.pl – projekty aktów prawnych. 2 £. Bojarski, Sprawny s¹d – zbiór dobrych praktyk, Stowarzyszenie Sêdziów Polskich „Iusti- tia”, Zespó³ do spraw Poprawy Funkcjonowania S¹downictwa we wspó³pracy z Helsiñsk¹ Funda- cj¹ Praw Cz³owieka (artyku³ R. Stasiak, Konkurs na pracownika s¹du),Warszawa 2004. XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Referendarze sądowi. Asystenci sędziów. Urzędnicy sądowi. Komentarz
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: