Rozmowy przy filmie. Wywiady z polskimi filmoznawcami są efektem dwuletnich spotkań z cyklu „Poznaj swojego filmoznawcę”, zainicjowanych jesienią 2013 r. przez Koło Naukowe Filmoznawców Uniwersytetu Łódzkiego.
Darmowy fragment publikacji:
Katarzyna Żakieta, Mikołaj Góralik, Agata Pospieszyńska – doktoranci: Uniwersytet Łódzki
Wydział Filologiczny, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej
90-236 Łódź, ul. Pomorska 171/173
RECENZENT
Piotr Zwierzchowski
REDAKTOR INICJUJĄCY
Urszula Dzieciątkowska
REDAKTOR WYDAWNICTWA UŁ
Katarzyna Gorzkowska
SKŁAD I ŁAMANIE
Munda – Maciej Torz
PROJEKT OKŁADKI
Katarzyna Turkowska
Zdjęcie wykorzystane na okładce:
© https://commons.wikimedia.org/Melies_color_Voyage_dans_la_lune
© Copyright by Authors, Łódź 2016
© Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2016
Wydane przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Wydanie I. W.07060.15.0.K
Ark. wyd. 9,3; ark. druk. 9,5
ISBN 978-83-8088-138-9
e-ISBN 978-83-8088-139-6
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
90-131 Łódź, ul. Lindleya 8
www.wydawnictwo.uni.lodz.pl
e-mail: ksiegarnia@uni.lodz.pl
tel. (42) 665 58 63
SPIS TREŚCI
Od Redakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
„Kino prowokuje mnie do zadawania pytań” – z Elżbietą Durys, autorką
książki Amerykańskie popularne kino policyjne w latach 1970–2000, rozma-
wiała Ewa Ciszewska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lang przewodnikiem po niemieckiej rzeczywistości – z Tomaszem Kłysem,
autorem książki Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa
i kino niemieckie do roku 1945, rozmawiał Mikołaj Góralik. . . . . . . . . . . . . . .
Świat po podziale – z Martą Brzezińską, autorką książki Spektakl – granica –
ekran. Mur berliński w filmie niemieckim, rozmawiał Karol Jóźwiak. . . . . . . .
Menzla i Hrabala uwielbienie dla minionej epoki – z Maciejem Robertem,
autorem książki Perełki i skowronki. Adaptacje filmowe prozy Bohumila
Hrabala, rozmawiał Mikołaj Góralik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trudne do przekroczenia granice tabu – z Katarzyną Mąką-Malatyńską,
autorką książki Widok z tej strony. Przedstawienia Holocaustu w polskim fil-
mie, rozmawiał Michał Dondzik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szlakiem zapomnianych kin – z Łukaszem Biskupskim, autorem książki Mia-
sto Atrakcji. Narodziny kultury masowej na przełomie XIX i XX wieku. Kino
w systemie rozrywkowym Łodzi, rozmawiała Katarzyna Żakieta . . . . . . . . . .
O potrzebie demitologizacji dyskursu historycznego w kinie polskim
– z Nataszą Korczarowską-Różycką, autorką książki Inne spojrzenie. Wy-
obrażenia historii w filmach Wojciecha Jerzego Hasa, Jana Jakuba Kolskiego,
Filipa Bajona i Anny Jadowskiej – studium przypadków, rozmawiała Kata-
rzyna Figat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przewodnik po wyobrażonych światach filmowych – z Piotrem Sitarskim,
autorem książki Sens stylu. O twórczości filmowej Ridleya Scotta, rozmawiała
Agata Pospieszyńska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Groteskowy obraz polskiego inteligenta – z Dominiką Kawczyńską, autorką
Polski Miauczyńskich, rozmawiała Katarzyna Żakieta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
29
47
57
73
89
105
131
141
Podziękowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151
OD REDAKCJI
Książka Rozmowy przy filmie. Wywiady z polskimi filmoznawcami, któ-
rą oddajemy w ręce Czytelników, jest efektem dwuletnich spotkań z cyklu
„Poznaj swojego filmoznawcę”, zainicjowanych jesienią 2013 r. przez opie-
kunkę Koła Naukowego Filmoznawców UŁ – dr Ewę Ciszewską. Oprócz po-
mysłodawczyni, autorami wywiadów są studenci i doktoranci Uniwersytetu
Łódzkiego, a zarazem członkowie KNF. Celem spotkań było zaznajomienie
słuchaczy z różnymi metodami badań stosowanych przez kulturoznawców
zajmujących się przekazami audiowizualnymi, poznanie aktualnych trendów
panujących w polskim filmoznawstwie, a także całego procesu towarzyszące-
go wydawaniu publikacji naukowych. Dla osób będących na początku swo-
jej drogi naukowej jest to wiedza niezwykle cenna, choć rzadko ujmowana
w programach studiów.
Pierwsze dwie odsłony cyklu miały miejsce w Pałacu Biedermanna – ów-
czesnej siedzibie łódzkiego kulturoznawstwa. Były one adresowane przede
wszystkim do studentów oraz kadry naukowej. Szybko jednak zdecydowali-
śmy, że spotkania powinny odbywać się poza przestrzenią akademicką, a ich
dodatkowym zamierzeniem było upowszechnianie wiedzy filmowej poza mu-
rami uczelni. Doskonałym miejscem dla tego typu rozmów stała się kameral-
na Księgarnia-Antykwariat „Cetus” przy ul. Piotrkowskiej, gdzie przeprowa-
dziliśmy większość zamieszczonych w tej książce wywiadów, zaś zwieńczenie
cyklu odbyło się w „Tekturze” Kawie Bistro Barze. Dzięki temu staraliśmy
się wyjść poza hermetyczną formułę rozważań akademickich, zachęcając do
udziału wszystkich zainteresowanych sztuką filmową. Wywiady nie posia-
dały żadnych sztywnych ram, miały raczej formę spotkań autorskich, w cza-
sie których każdy ze słuchaczy mógł włączyć się w rozmowę. Ich charakter
staraliśmy się zachować w prezentowanej publikacji, nie ingerując w format
dyskusji – pełen ożywczych wtrąceń i dygresji – ograniczając się wyłącznie
do niezbędnej korekty edytorskiej oraz przypisów uzupełniających kontekst
wypowiedzi.
Głównymi bohaterami książki nie są więc twórcy filmowi, których arty-
styczny dorobek stał się przedmiotem omawianych prac analitycznych, lecz fil-
moznawcy, opowiadający nie tylko o swoich zainteresowaniach badawczych,
lecz także o ulubionych dziełach i motywacjach wyboru dyscypliny naukowej.
Pretekstem do rozmowy jest zawsze jedna konkretna publikacja, choć poru-
szane wątki dotyczą wielu różnych zagadnień, często wykraczających poza jej
8
zakres. Z przeprowadzonych wywiadów wyłaniają się pasjonujące portrety au-
torów, chętnie dzielących się swoją specjalistyczną wiedzą oraz zamiłowaniem
do kina.
Rozmowy przy filmie prezentują subiektywny wybór rozmówców, po któ-
rych teksty sięgaliśmy, poszerzając własne horyzonty naukowe. Obok wywiadów
z wykładowcami łódzkiego kulturoznawstwa i amerykanistyki książkę dopełnia-
ją trzy rozmowy z filmoznawcami z innych ośrodków akademickich. Wierzymy,
że fascynację poruszanymi zagadnieniami można wyczuć także w zadawanych
pytaniach, ujawniających często zbliżone upodobania badawcze prowadzących
dyskusje doktorantów.
Tom otwiera wywiad z dr hab. Elżbietą Durys, która w rozmowie
z dr Ewą Ciszewską szczegółowo opisała proces powstawania swojej pracy habi-
litacyjnej Amerykańskie popularne kino policyjne w latach 1970–2000. Zarówno
w przywołanej publikacji, jak i podczas spotkania w „Cetusie” autorka mocno
podkreślała perspektywę genderową, zasługującą na większą uwagę wśród pol-
skich filmoznawców. Kolejnym rozmówcą był prof. Tomasz Kłys, reprezentują-
cy nurt łączący badania historiograficzne z monograficznymi. Głównym boha-
terem rozprawy poświęconej kinematografii niemieckiej do 1945 r. uczynił on
Fritza Langa. W wywiadzie autor odnosi się także do problematycznej kwestii
analizowania różnych wersji tekstualnych jednego filmu. Kinem niemieckim,
choć z zupełnie innej perspektywy, zajęła się też dr Marta Brzezińska, przyglą-
dając się ekranowym przedstawieniom muru berlińskiego. Kolejnym interloku-
torem, który zechciał podzielić się refleksją na temat swojej publikacji, był dr
Maciej Robert. W Perełkach i skowronkach… badacz opisał wszystkie filmowe
adaptacje prozy Bohumila Hrabala. Z kolei dr hab. Katarzyna Mąka-Malatyńska
zaproponowała nowe spojrzenie badawcze na temat Holocaustu w polskich fil-
mach. Perspektywę tzw. nowej historii kina przybliżył Łukasz Biskupski, śledząc
narodziny kultury masowej na przykładzie filmowej Łodzi. O tym, co kryje się
za tytułowym Innym spojrzeniem… w portretowaniu historii w kinie polskim
opowiedziała dr hab. Natasza Korczarowska, zaś prof. Piotr Sitarski w toku roz-
mowy wokół książki Sens stylu. O twórczości filmowej Ridleya Scotta podjął rów-
nież intrygującą kwestię zmian, jakie w sposobie uprawiania filmoznawstwa,
a co za tym idzie również pisania o filmach, przyniosło wprowadzenie nowych
nośników – najpierw kaset VHS, a następnie płyt DVD i plików cyfrowych.
Wreszcie łódzka dziennikarka Dominika Kawczyńska starała się nakreślić obraz
polskiego inteligenta w filmach Marka Koterskiego podczas wieńczącego cykl
spotkania o Polsce Miauczyńskich.
Pomimo bogatego spektrum – obejmującego okres od kina niemego do ob-
razów współczesnych i dzieła różnych autorów filmowych oraz kilka kinemato-
grafii narodowych – w rozmowach z filmoznawcami powracają te same wątki:
jak pisać o ulubionych filmach, jak poruszać się po archiwach czy jak pogodzić
dyskurs naukowy z chęcią dotarcia do szerszego grona czytelników. Dla osób
Od Redakcji 9
znających wspomniane pozycje niniejsza książka będzie interesującym uzupeł-
nieniem, nierzadko zawierającym dodatkowe wnioski i obserwacje autorów. Dla
wszystkich pozostałych – zachętą, aby sięgnąć po publikacje przywołanych filmo-
znawców. Wyrażamy nadzieję, że lektura zawartych w tym tomie wywiadów oka-
że się dla Czytelników tak samo zajmująca, jak fascynujące były dla nas spotkania
ze wszystkimi naszymi rozmówcami.
Katarzyna Żakieta, Mikołaj Góralik, Agata Pospieszyńska
Od Redakcji
Pobierz darmowy fragment (pdf)
