Opracowanie omawia instytucję sądownictwa polubownego, uwzględniając zarówno polską, jak i zagraniczną doktrynę prawniczą w świetle nowych uregulowań prawnych (Część piąta Kodeksu postępowania cywilnego) oraz wskazano sposoby rozwiązywania mogących powstać w związku z nimi problemów.
Darmowy fragment publikacji:
S¥DOWNICTWO
POLUBOWNE
(ARBITRA¯)
£UKASZ B£ASZCZAK
MA£GORZATA LUDWIK
Spis tre(cid:286)ci
Wst(cid:266)p .......................................................................................................... XV
Wykaz skrótów ........................................................................................... XIX
Wykaz literatury ........................................................................................ XXIII
Rozdział I. Zagadnienia ogólne ..................................................................
§ 1. S(cid:261)downictwo polubowne w ogólno(cid:286)ci .................................................
1. Istota s(cid:261)downictwa polubownego ....................................................
2. Rodzaje s(cid:261)downictwa polubownego ................................................
2.1. Arbitra(cid:298) publicznoprawny a prywatnoprawny .........................
2.2. Arbitra(cid:298) mi(cid:266)dzynarodowy ........................................................
2.3. Arbitra(cid:298) handlowy ....................................................................
2.4. Arbitra(cid:298) ad hoc a arbitra(cid:298) instytucjonalny ...............................
2.5. Arbitra(cid:298) „przymusowy” i instytucje pełni(cid:261)ce funkcje
13
12
11
1
1
1
5
orzecznicze stosuj(cid:261)ce przepisy o s(cid:261)dzie polubownym .............
3. Zalety i wady arbitra(cid:298)u .....................................................................
3.1. Elastyczno(cid:286)ć post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ...........
3.2. Fachowo(cid:286)ć arbitrów ..................................................................
3.3. Szybko(cid:286)ć post(cid:266)powania arbitra(cid:298)owego ....................................
3.4. Poufno(cid:286)ć ...................................................................................
3.5. Koszty .......................................................................................
3.6. Wykonalno(cid:286)ć orzecze(cid:276) .............................................................
4. Autonomia arbitra(cid:298)u w stosunku do s(cid:261)downictwa powszechnego ..
5. Autonomia woli stron w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem polubownym
§ 2. S(cid:261)downictwo polubowne a alternatywne formy rozwi(cid:261)zywania
sporów (ADR) .......................................................................................
1. Alternatywne formy rozwi(cid:261)zywania sporów ...................................
1.1. Poj(cid:266)cie alternatywnych form rozwi(cid:261)zywania sporów ..............
1.2. Geneza ADR .............................................................................
1.3. Klasyfikacja metod ADR oraz podstawowe ich rodzaje ..........
2. Mediacja w polskim Kodeksie post(cid:266)powania cywilnego
(ogólna charakterystyka) ..................................................................
2.1. Europejski Kodeks Post(cid:266)powania dla Mediatorów ..................
3. Mediacja przed s(cid:261)dem polubownym ................................................
4. Arbitra(cid:298) a mediacja ..........................................................................
5. S(cid:261)downictwo polubowne a opinia arbitra(cid:298)owa ................................
§ 3. Dogmatyczne przyporz(cid:261)dkowanie instytucji s(cid:261)downictwa
polubownego .........................................................................................
3
3
14
15
17
17
18
19
19
20
23
24
24
24
27
30
32
36
36
39
41
42
V
Spis tre(cid:286)ci
1. Prawna natura s(cid:261)downictwa polubownego ......................................
2. Prawna natura s(cid:261)downictwa polubownego w nauce (cid:286)wiatowej .......
3. Prawna natura arbitra(cid:298)u w nauce polskiej ........................................
§ 4. S(cid:261)downictwo polubowne a wymiar sprawiedliwo(cid:286)ci ...........................
1. Zasada podziału władz .....................................................................
2. S(cid:261)d polubowny a konstytucyjna zasada s(cid:261)dowego wymiaru
sprawiedliwo(cid:286)ci ................................................................................
3. S(cid:261)d polubowny a prawo do s(cid:261)du ......................................................
4. S(cid:261)d polubowny a poj(cid:266)cie „s(cid:261)du” w (cid:286)wietle art. 6 ust. 1
Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolno(cid:286)ci (EKPC) ..................................................
§ 5. S(cid:261)downictwo polubowne w polskim systemie prawnym .....................
1. (cid:295)ródła prawa w s(cid:261)downictwie polubownym ...................................
2. Umowy mi(cid:266)dzynarodowe – akty mi(cid:266)dzynarodowego arbitra(cid:298)u ......
2.1. Protokół Genewski z 24.9.1923 r. o klauzulach arbitra(cid:298)owych
2.2. Konwencja Genewska z 26.9.1927 r. o wykonywaniu obcych
2.3. Konwencja Nowojorska z 10.6.1958 r. o uznawaniu
2.4. Konwencja Europejska z 21.4.1961 r. o mi(cid:266)dzynarodowym
2.5. Konwencja Waszyngto(cid:276)ska z 18.3.1965 r. o rozstrzyganiu
sporów inwestycyjnych mi(cid:266)dzy pa(cid:276)stwami i obywatelami
innych pa(cid:276)stw ...........................................................................
2.6. Ustawa modelowa UNCITRAL w sprawie mi(cid:266)dzynarodowego
arbitra(cid:298)u handlowego ................................................................
2.7. Umowy bilateralne ....................................................................
3. S(cid:261)downictwo polubowne w regulacjach kodeksowych ...................
3.1. S(cid:261)d polubowny w (cid:286)wietle KPC z 1932 r. oraz KPC z 1964 r. ..
4. S(cid:261)downictwo polubowne w pozakodeksowych (cid:296)ródłach prawa ......
5. Regulaminy stałych s(cid:261)dów polubownych ........................................
6. Organizacja wybranych stałych s(cid:261)dów polubownych ......................
i wykonywaniu zagranicznych orzecze(cid:276) arbitra(cid:298)owych ..........
orzecze(cid:276) arbitra(cid:298)owych ............................................................
arbitra(cid:298)u handlowym ................................................................
6.1. Organizacja S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Krajowej Izbie
Gospodarczej (KIG) ..................................................................
6.1.1. Status S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego ............................................
6.1.2. Organy S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego ..........................................
6.2. Organizacja i administracja S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy
Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan ....
6.2.1. Status S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego ............................................
6.2.2. Organy S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego ..........................................
6.3. Organizacja i administracja S(cid:261)du Polubownego przy Izbie
Bawełny w Gdyni .....................................................................
6.3.1. Status S(cid:261)du Polubownego w Gdyni ...............................
6.3.2. Skład S(cid:261)du Polubownego ...............................................
6.3.3. Siedziba S(cid:261)du Polubownego ..........................................
VI
42
43
45
46
46
47
52
55
56
56
57
57
58
58
59
60
60
62
63
63
67
69
71
71
71
72
73
73
73
74
74
74
75
Spis tre(cid:286)ci
6.4. Organizacja Stałego Mi(cid:266)dzynarodowego S(cid:261)du
Arbitra(cid:298)owego ICC ...................................................................
Rozdział II. Zapis na s(cid:261)d polubowny ........................................................
§ 1. Istota i charakter prawny zapisu na s(cid:261)d polubowny .............................
1. Zapis na s(cid:261)d polubowny jako podstawa kompetencji s(cid:261)du
polubownego .........................................................................................
2. Zapis na s(cid:261)d polubowny a umowa główna ......................................
3. Charakter prawny zapisu na s(cid:261)d polubowny ....................................
§ 2. Przesłanki do zawarcia zapisu na s(cid:261)d polubowny ................................
1. Uwagi ogólne ...................................................................................
2. Zdolno(cid:286)ć do zawarcia zapisu na s(cid:261)d polubowny (zdolno(cid:286)ć
arbitra(cid:298)owa) ......................................................................................
2.1. Zdolno(cid:286)ć arbitra(cid:298)owa osób fizycznych.....................................
2.2. Zdolno(cid:286)ć arbitra(cid:298)owa osób prawnych ......................................
2.3. Zawarcie zapisu na s(cid:261)d polubowny przez pełnomocnika .........
3. Zdatno(cid:286)ć arbitra(cid:298)owa sporu..............................................................
75
76
76
76
78
82
87
87
87
89
90
92
96
98
VII
o prawa niemaj(cid:261)tkowe .............................................................. 102
z zakresu prawa spółek ............................................................. 103
o prawa maj(cid:261)tkowe ...................................................................
3.1. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
3.2. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
3.3. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
3.4. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
3.5. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
3.6. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
3.7. Dopuszczalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny w sporach
z zakresu prawa pracy ............................................................... 106
wekslowych .............................................................................. 107
z udziałem konsumentów ......................................................... 109
z zakresu własno(cid:286)ci intelektualnej ............................................ 110
4. Forma zapisu na s(cid:261)d polubowny ...................................................... 112
pisemnej .................................................................................... 113
4.1. Zawarcie zapisu na s(cid:261)d polubowny w zwykłej formie
4.2. Zawarcie zapisu na s(cid:261)d polubowny w formach
równowa(cid:298)nych formie pisemnej ............................................... 114
4.3. Zawarcie zapisu na s(cid:261)d polubowny poprzez odesłanie ............ 115
4.4. Zawarcie zapisu na s(cid:261)d polubowny w formie elektronicznej ... 116
4.5. Zawarcie zapisu na s(cid:261)d polubowny w sposób konkludentny ... 117
5. Tre(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny ........................................................ 117
5.1. Obligatoryjne postanowienia zapisu ......................................... 117
5.2. Fakultatywne postanowienia zapisu ......................................... 119
§ 3. Skutki prawne zapisu na s(cid:261)d polubowny .............................................. 120
1. Skutki procesowe ............................................................................. 120
2. Skutki materialnoprawne .................................................................. 121
§ 4. Szczególne zagadnienia dotycz(cid:261)ce zapisu na s(cid:261)d polubowny .............. 123
1. Uwagi ogólne ................................................................................... 123
Spis tre(cid:286)ci
2. Nieistnienie zapisu na s(cid:261)d polubowny ............................................. 123
3. Niewa(cid:298)no(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny ............................................. 123
4. Bezskuteczno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny ....................................... 124
5. Niewykonalno(cid:286)ć zapisu na s(cid:261)d polubowny ...................................... 125
6. Wyga(cid:286)ni(cid:266)cie zapisu na s(cid:261)d polubowny (utrata mocy przez zapis
na s(cid:261)d polubowny)............................................................................ 126
7. Przej(cid:286)cie zapisu na s(cid:261)d polubowny na osoby trzecie ....................... 127
§ 5. Zapis na s(cid:261)d polubowny w mi(cid:266)dzynarodowym arbitra(cid:298)u handlowym 128
1. Zarys problemu................................................................................. 128
2. Konsekwencje zasady autonomii umowy o arbitra(cid:298) na
płaszczy(cid:296)nie kolizyjnoprawnej......................................................... 128
3. Uwolnienie umowy o arbitra(cid:298) w mi(cid:266)dzynarodowym arbitra(cid:298)u
handlowym od krajowych porz(cid:261)dków prawnych ............................. 129
4. Prawo wła(cid:286)ciwe dla umowy o arbitra(cid:298) w mi(cid:266)dzynarodowym
arbitra(cid:298)u handlowym ........................................................................ 130
4.1. Zdatno(cid:286)ć arbitra(cid:298)owa sporu w mi(cid:266)dzynarodowym arbitra(cid:298)u
4.2. Zdolno(cid:286)ć stron do zawarcia umowy o arbitra(cid:298)
4.3. Forma umowy o arbitra(cid:298) w mi(cid:266)dzynarodowym arbitra(cid:298)u
handlowym................................................................................ 133
Rozdział III. Post(cid:266)powanie przed s(cid:261)dem polubownym ........................... 135
§ 1. Zagadnienia ogólne ................................................................................ 135
1. Okre(cid:286)lenie post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ...................... 135
1.1. Wola stron ................................................................................. 135
1.2. Wola arbitrów (decyzje s(cid:261)du polubownego w zakresie
post(cid:266)powania) ........................................................................... 136
1.3. Postanowienia regulaminów ..................................................... 138
2. Zasady post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ............................ 138
w mi(cid:266)dzynarodowym arbitra(cid:298)u handlowym ............................ 132
handlowym................................................................................ 130
2.1. Zasada równo(cid:286)ci stron w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem
polubownym ............................................................................. 138
2.2. Pozostałe zasady post(cid:266)powania ................................................. 140
2.2.1. Zasada dyspozycyjno(cid:286)ci i kontradyktoryjno(cid:286)ci ............. 140
2.2.2. Zasada poufno(cid:286)ci (wył(cid:261)czonej jawno(cid:286)ci) ....................... 142
2.2.3. Zasada jedno- lub dwuinstancyjno(cid:286)ci ............................ 144
2.3. Prekluzja zarzutów .................................................................... 144
3. Miejsce post(cid:266)powania ...................................................................... 145
4. J(cid:266)zyk post(cid:266)powania .......................................................................... 146
5. Prawo wła(cid:286)ciwe dla post(cid:266)powania arbitra(cid:298)owego ........................... 146
6. Koszty post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ............................ 148
§ 2. Wszcz(cid:266)cie post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ........................... 151
1. Moment wszcz(cid:266)cia post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ........ 151
2. Skutki wszcz(cid:266)cia post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ............ 153
3. Obowi(cid:261)zek współdziałania stron w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem
polubownym ..................................................................................... 153
§ 3. Konstytuowanie si(cid:266) i skład s(cid:261)du polubownego .................................... 155
VIII
Spis tre(cid:286)ci
1. Zasada autonomii woli ..................................................................... 155
2. Ograniczenia zasady autonomii woli ............................................... 156
3. Sposoby powołania arbitrów ............................................................ 156
3.1. Powołanie arbitrów w trybie ustalonym przez strony .............. 156
3.2. Powołanie arbitrów w razie braku ustale(cid:276) stron ....................... 157
4. Mechanizmy zabezpieczaj(cid:261)ce ukonstytuowanie si(cid:266) s(cid:261)du
polubownego .................................................................................... 158
§ 4. Post(cid:266)powanie przed s(cid:261)dem polubownym po wniesieniu wniosku
o arbitra(cid:298) (wła(cid:286)ciwe post(cid:266)powanie przed s(cid:261)dem arbitra(cid:298)owym) ......... 159
1. Pozew w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem polubownym ......................... 159
2. Odpowied(cid:296) na pozew w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem polubownym .. 160
3. Wniosek pozwanego o ustanowienie cautio iudicatum solvi ........... 162
4. Powództwo wzajemne w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem polubownym 163
5. Bierno(cid:286)ć procesowa pozwanego w post(cid:266)powaniu przed s(cid:261)dem
polubownym ..................................................................................... 164
6. Ustalenie kwestii spornych pomi(cid:266)dzy stronami (Terms of
reference). ......................................................................................... 165
7. Rozprawa przed s(cid:261)dem polubownym............................................... 166
8. Post(cid:266)powanie dowodowe i umowy dowodowe przed s(cid:261)dem
polubownym ..................................................................................... 168
§ 5. Post(cid:266)powanie arbitra(cid:298)owe z udziałem wielu podmiotów ..................... 171
1. Zarys problemu................................................................................. 171
2. Definicja post(cid:266)powania arbitra(cid:298)owego z udziałem wielu stron ....... 172
3. Warunki dopuszczalno(cid:286)ci post(cid:266)powania arbitra(cid:298)owego z udziałem
wielu podmiotów .............................................................................. 173
4. Problemy zwi(cid:261)zane z udziałem wielu podmiotów w post(cid:266)powaniu
arbitra(cid:298)owym .................................................................................... 176
§ 6. Formalne zako(cid:276)czenie post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym ........ 178
1. Uwagi ogólne ................................................................................... 178
2. Zwrot pozwu..................................................................................... 178
3. Umorzenie post(cid:266)powania ................................................................. 179
§ 7. Orzeczenia s(cid:261)du polubownego ............................................................. 180
1. Rodzaje orzecze(cid:276) s(cid:261)du polubownego............................................... 180
2. Wyrok s(cid:261)du polubownego ................................................................ 181
2.1. Wyrok cz(cid:266)(cid:286)ciowy ...................................................................... 182
2.2. Wyrok wst(cid:266)pny ......................................................................... 183
2.3. Wyrok ko(cid:276)cowy ........................................................................ 183
2.4. Wyrok uzupełniaj(cid:261)cy ................................................................ 183
3. Orzeczenie s(cid:261)du polubownego zast(cid:266)puj(cid:261)ce o(cid:286)wiadczenie woli
dłu(cid:298)nika ............................................................................................ 183
4. Zasady orzekania .............................................................................. 184
5. Wydanie wyroku............................................................................... 187
5.1. Tre(cid:286)ć i forma wyroku ................................................................ 187
5.2. Miejsce wydania wyroku .......................................................... 188
5.3. Głosowanie ............................................................................... 188
5.4. Dor(cid:266)czenie wyroku ................................................................... 190
5.5. Zło(cid:298)enie wyroku w s(cid:261)dzie powszechnym ................................ 191
IX
Spis tre(cid:286)ci
roszcze(cid:276) dochodzonych przed s(cid:261)dem polubownym ........................ 205
roszcze(cid:276) dochodzonych przed tym s(cid:261)dem ....................................... 208
6. Rektyfikacja wyroku s(cid:261)du polubownego ......................................... 191
6.1. Sprostowanie wyroku ............................................................... 192
6.2. Uzupełnienie wyroku ................................................................ 193
6.3. Wykładnia wyroku .................................................................... 195
7. Skutki prawne wyroku s(cid:261)du polubownego ...................................... 196
7.1. Prawomocno(cid:286)ć wyroku s(cid:261)du polubownego .............................. 196
7.2. Wykonalno(cid:286)ć wyroku s(cid:261)du polubownego ................................ 199
7.3. Skuteczno(cid:286)ć wyroku s(cid:261)du polubownego .................................. 202
§ 8. Zabezpieczenie roszcze(cid:276) dochodzonych przed s(cid:261)dem polubownym ... 203
1. Kwestia zabezpieczenia roszcze(cid:276) dochodzonych przed s(cid:261)dem
polubownym (podstawowe modele zabezpiecze(cid:276)) .......................... 203
2. Kompetencja s(cid:261)du powszechnego do udzielenia zabezpieczenia
3. Kompetencja s(cid:261)du polubownego do udzielenia zabezpieczenia
4. Relacje pomi(cid:266)dzy s(cid:261)dem polubownym a s(cid:261)dem powszechnym
w przedmiocie zabezpieczenia roszcze(cid:276) .......................................... 214
§ 9. Ugoda przed s(cid:261)dem polubownym ......................................................... 215
1. Istota, charakter i skutki ugody zawartej przed s(cid:261)dem polu-
bownym ....................................................................................... 215
2. Nadanie ugodzie zawartej przed s(cid:261)dem polubownym formy wyroku 221
Rozdział IV. Arbitrzy s(cid:261)du polubownego ................................................. 223
§ 1. Prawna natura funkcji arbitra ................................................................ 223
1. Delimitacja poj(cid:266)ć: arbiter, arbiter jedyny, trybunał arbitra(cid:298)owy,
s(cid:261)d polubowny, arbiter przewodnicz(cid:261)cy .......................................... 223
2. Stosunek prawny pomi(cid:266)dzy arbitrem a stronami ............................. 224
3. Charakter prawny receptum arbitrii ................................................. 226
4. Zawarcie i forma receptum arbitrii .................................................. 227
5. Tre(cid:286)ć receptum arbitrii ..................................................................... 228
6. Receptum arbitrii a zapis na s(cid:261)d polubowny ................................... 229
7. Prawo wła(cid:286)ciwe dla umowy stron z arbitrem (arbitrami) ................ 230
8. Receptum arbitrii a odwołanie, ust(cid:261)pienie i wył(cid:261)czenie arbitra ...... 232
9. Stosunek prawny pomi(cid:266)dzy stronami a instytucj(cid:261) arbitra(cid:298)ow(cid:261) ....... 232
10. Umowa pomi(cid:266)dzy arbitrem a instytucj(cid:261) arbitra(cid:298)ow(cid:261) ....................... 233
§ 2. Kwalifikacje i obowi(cid:261)zki arbitrów ....................................................... 233
1. Zdolno(cid:286)ć do pełnienia funkcji arbitra ............................................... 233
2. Szczególne kwalifikacje arbitra........................................................ 234
3. Bezstronno(cid:286)ć i niezale(cid:298)no(cid:286)ć arbitra ................................................. 235
4. Obowi(cid:261)zki arbitra ............................................................................. 236
5. Wynagrodzenie arbitra ..................................................................... 236
§ 3. Odpowiedzialno(cid:286)ć arbitrów .................................................................. 237
1. Uwagi ogólne ................................................................................... 237
2. Odpowiedzialno(cid:286)ć arbitra za szkod(cid:266) wyrz(cid:261)dzon(cid:261) orzeczeniem
3. Odpowiedzialno(cid:286)ć arbitra z tytułu naruszenia ci(cid:261)(cid:298)(cid:261)cych na nim
obowi(cid:261)zków (odpowiedzialno(cid:286)ć ex contractu) ................................ 238
s(cid:261)du polubownego ............................................................................ 238
X
Spis tre(cid:286)ci
(odpowiedzialno(cid:286)ć ex delicto) .......................................................... 239
4. Odpowiedzialno(cid:286)ć arbitra z tytułu czynu niedozwolonego
popełnionego w zwi(cid:261)zku z wykonywan(cid:261) przez niego funkcj(cid:261)
5. Odpowiedzialno(cid:286)ć instytucji arbitra(cid:298)owej (stałego s(cid:261)du
polubownego) ................................................................................... 239
Rozdział V. Relacje pomi(cid:266)dzy s(cid:261)dem polubownym a s(cid:261)dem
powszechnym ............................................................................................... 241
§ 1. Zarys problemu ..................................................................................... 241
§ 2. Współdziałanie pomi(cid:266)dzy s(cid:261)dem polubownym a s(cid:261)dem
powszechnym ........................................................................................ 241
1. Pomoc s(cid:261)dowa w (cid:286)wietle art. 1192 § 1 KPC ................................... 241
2. Współdziałanie w zakresie spraw dotycz(cid:261)cych arbitrów ................. 245
3. Inne formy współdziałania ............................................................... 250
§ 3. Kontrola s(cid:261)du polubownego przez s(cid:261)d powszechny ............................ 251
1. Granice kontroli s(cid:261)du polubownego przez s(cid:261)d powszechny ............ 251
2. Kontrola kompetencji s(cid:261)du polubownego ........................................ 251
post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem arbitra(cid:298)owym ................................ 251
2.1. Kontrola kompetencji s(cid:261)du polubownego przed wszcz(cid:266)ciem
2.2. Kontrola kompetencji s(cid:261)du polubownego w trakcie
2.3. Kontrola kompetencji s(cid:261)du polubownego po zako(cid:276)czeniu
post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem arbitra(cid:298)owym ................................ 257
post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem arbitra(cid:298)owym ................................ 259
3. Kontrola post(cid:266)powania przed s(cid:261)dem polubownym.......................... 260
4. Kontrola orzecze(cid:276) s(cid:261)dów polubownych........................................... 264
§ 4. Skarga o uchylenie wyroku s(cid:261)du polubownego ................................... 266
1. Charakter prawny skargi o uchylenie wyroku s(cid:261)du polubownego .. 266
2. Jurysdykcja krajowa i wła(cid:286)ciwo(cid:286)ć s(cid:261)du pa(cid:276)stwowego w sprawie
skargi o uchylenie wyroku s(cid:261)du polubownego ................................ 269
3. Termin do wniesienia skargi i warunki formalne skargi .................. 271
4. Legitymacja do wniesienia skargi o uchylenie wyroku s(cid:261)du
polubownego .................................................................................... 271
5. Podstawy skargi o uchylenie wyroku s(cid:261)du polubownego ................ 274
5.1. Wadliwo(cid:286)ć zapisu ..................................................................... 275
5.2. Pozbawienie mo(cid:298)liwo(cid:286)ci obrony .............................................. 276
5.3. Wyrokowanie co do sporu nieobj(cid:266)tego zapisem
5.4. Naruszenie podstawowych zasad post(cid:266)powania
arbitra(cid:298)owego oraz niezachowanie wymaga(cid:276) co do składu
s(cid:261)du polubownego .................................................................... 278
5.5. Przest(cid:266)pstwo ............................................................................. 279
5.6. Powaga rzeczy os(cid:261)dzonej (res iudicata) ................................... 280
5.7. Brak zdatno(cid:286)ci arbitra(cid:298)owej...................................................... 281
5.8. Klauzula porz(cid:261)dku publicznego................................................ 281
(lub wykraczaj(cid:261)cego poza jego zakres) .................................... 278
6. Post(cid:266)powanie przed s(cid:261)dem pa(cid:276)stwowym wywołane wniesieniem
skargi o uchylenie wyroku s(cid:261)du polubownego ................................ 288
7. Orzeczenie s(cid:261)du pa(cid:276)stwowego wydane na skutek wniesionej skargi . 290
XI
Spis tre(cid:286)ci
8. Zbieg skargi o uchylenie wyroku s(cid:261)du polubownego i wniosku
o uznanie albo stwierdzenie wykonalno(cid:286)ci tego wyroku ................. 291
§ 5. Uznanie i stwierdzenie wykonalno(cid:286)ci orzecze(cid:276) s(cid:261)du polubownego
wydanych na terytorium RP .................................................................. 291
1. Potrzeba uzasadniaj(cid:261)ca uznanie lub stwierdzenie wykonalno(cid:286)ci
wyroku s(cid:261)du polubownego lub ugody przed nim zawartej .............. 291
2. Wniosek w przedmiocie uznania lub stwierdzenia wykonalno(cid:286)ci ... 293
3. Kontrola s(cid:261)du w post(cid:266)powaniu o uznanie lub stwierdzenie
wykonalno(cid:286)ci .................................................................................... 296
§ 6. Uznanie i wykonalno(cid:286)ć zagranicznych orzecze(cid:276) arbitra(cid:298)owych .......... 298
1. Poj(cid:266)cie zagranicznego orzeczenia arbitra(cid:298)owego ............................ 298
2. Stosunek art. 1215 KPC do postanowie(cid:276) konwencyjnych ............... 300
3. Uznanie i stwierdzenie wykonalno(cid:286)ci zagranicznych orzecze(cid:276)
arbitra(cid:298)owych oraz ugód zawartych przed s(cid:261)dem polubownym
w (cid:286)wietle regulacji krajowych (art. 1215 KPC) ............................... 300
4. Uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzecze(cid:276)
XII
rozstrzygni(cid:266)cie S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie
arbitra(cid:298)owych w (cid:286)wietle postanowie(cid:276) Konwencji Nowojorskiej .... 302
4.1. Warunki konwencyjne dotycz(cid:261)ce uznawania i wykonywania
zagranicznych orzecze(cid:276) arbitra(cid:298)owych .................................... 303
4.2. Odmowa uznania i wykonania orzeczenia arbitra(cid:298)owego ....... 305
Aneks (sporz(cid:261)dził dr Bogusław Sołtys – Prezes S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego
przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie Gospodarczej) ................................................. 314
Wzory czynno(cid:286)ci zwi(cid:261)zanych z działalno(cid:286)ci(cid:261) s(cid:261)du polubownego ............... 314
1. Umowa o poddanie sporu pod rozstrzygni(cid:266)cie S(cid:261)du
Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie Gospodarczej we
Wrocławiu (Wzór 1) ......................................................................... 314
2. Klauzula arbitra(cid:298)owa dotycz(cid:261)ca poddania sporu pod
Gospodarczej we Wrocławiu (wzór 2) ............................................. 317
3. Wniosek o powołanie arbitra przewodnicz(cid:261)cego przez s(cid:261)d
pa(cid:276)stwowy w trybie art. 1172 KPC (wzór 3) ................................... 318
4. Wniosek o wył(cid:261)czenie arbitra przez s(cid:261)d pa(cid:276)stwowy w trybie
5. Postanowienie Prezesa S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej
6. Za(cid:298)alenie na postanowienie Prezesa S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego
o uznaniu S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie
Gospodarczej za s(cid:261)d niewła(cid:286)ciwy (wzór 6) ..................................... 323
7. Wyrok S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie Gospodarczej
we Wrocławiu odrzucaj(cid:261)cy pozew (wzór 7) .................................... 325
8. Postanowienie S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie
Gospodarczej we Wrocławiu w sprawie zabezpieczenia
powództwa (wzór 8) ......................................................................... 327
9. Wyrok S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego przy Dolno(cid:286)l(cid:261)skiej Izbie Gospodarczej
we Wrocławiu zas(cid:261)dzaj(cid:261)cy (cid:286)wiadczenie (wzór 9) ............................ 329
Izbie Gospodarczej we Wrocławiu o nieprzyj(cid:266)ciu sprawy do
rozpoznania z powodu braku wła(cid:286)ciwo(cid:286)ci (wzór 5) ........................ 322
art. 1176 KPC (wzór 4) .................................................................... 320
Spis tre(cid:286)ci
10. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalno(cid:286)ci Postanowieniu S(cid:261)du
Arbitra(cid:298)owego w przedmiocie zabezpieczenia powództwa
(wzór 10) .......................................................................................... 331
11. Wniosek o uznanie wyroku s(cid:261)du arbitra(cid:298)owego (wzór 11).............. 333
12. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalno(cid:286)ci Wyrokowi S(cid:261)du
Arbitra(cid:298)owego (wzór 12) ................................................................. 335
13. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalno(cid:286)ci Ugodzie
14. Skarga o uchylenie Wyroku S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego z powodu
15. Skarga o uchylenie Wyroku S(cid:261)du Arbitra(cid:298)owego wraz
z wnioskiem o wstrzymanie jego wykonania (wzór 15) .................. 341
zatwierdzonej przez S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy (wzór 13) ............................. 337
niewa(cid:298)no(cid:286)ci zapisu na s(cid:261)d polubowny (wzór 14) ............................ 339
XIII
Wst(cid:266)p
Arbitra(cid:298) jako sposób rozstrzygania sporów si(cid:266)ga swymi pocz(cid:261)tkami najdawniej-
szych okresów ró(cid:298)nych cywilizacji. Od pocz(cid:261)tku słu(cid:298)ył likwidowaniu powstałych
mi(cid:266)dzy lud(cid:296)mi sporów, nie sił(cid:261) i gwałtem, lecz poprzez zastosowanie si(cid:266) do decyzji
osoby trzeciej, ciesz(cid:261)cej si(cid:266) szczególnym autorytetem1. Uzasadniona wydaje si(cid:266)
być zatem teza, według której arbitra(cid:298) jest zjawiskiem społecznym starszym od
s(cid:261)downictwa pa(cid:276)stwowego2.
W czasach nam współczesnych na skutek rozwoju mi(cid:266)dzynarodowych stosunków
gospodarczych i wi(cid:261)(cid:298)(cid:261)cej si(cid:266) z tym konieczno(cid:286)ci rozstrzygania sporów powstaj(cid:261)cych
na tle mi(cid:266)dzynarodowej wymiany handlowej, s(cid:261)downictwo polubowne zacz(cid:266)ło
odgrywać rol(cid:266) szczególn(cid:261)3.
Na znaczeniu zyskały stałe s(cid:261)dy polubowne organizowane w ramach lub pod
auspicjami izb handlowo-przemysłowych czy giełd towarowych4. Mówi si(cid:266) wr(cid:266)cz,
1 Por. T. Szurski, Uwagi wprowadzaj(cid:261)ce do problematyki krajowego i mi(cid:266)dzynaro-
dowego arbitra(cid:298)u handlowego (gospodarczego), PUG 1994, Nr 1, s. 3. Wi(cid:266)cej o historii
s(cid:261)downictwa polubownego zob. M. (cid:297)ołnierczuk, Rzymskie s(cid:261)downictwo polubowne
(okres przedklasyczny i klasyczny), Lublin 1978, s. 41; K. Kola(cid:276)czyk, Prawo rzymskie,
Warszawa 1973, s. 113; B. Wilanowski, Rozwój historyczny procesu kanonicznego, t. I,
Proces ko(cid:286)cielny w staro(cid:298)ytno(cid:286)ci chrze(cid:286)cija(cid:276)skiej, Wilno 1929, s. 141; M. A. Myrcha,
S(cid:261)dy polubowne w prawie kanonicznym. Studium prawno–porównawcze, Lublin 1948,
s. 9; F. Bossowski, Wpływ s(cid:261)downictwa polubownego biskupów na prawo rzymskie,
Wilno 1932, dobitka z „Rocznika Prawniczego Wile(cid:276)skiego”, t. IV, s. 2 i n.; R. Kura-
towski, S(cid:261)downictwo polubowne, Warszawa 1932, s. 2–3; S. Dalka, S(cid:261)downictwo polu-
bowne, Warszawa 1987, s. 9; P. D(cid:261)bkowski, Prawo prywatne polskie, t. II, Lwów 1911,
s. 445; J. Koredczuk, S(cid:266)dziowie polubowni według Kodeksu post(cid:266)powania cywilnego
z 1930 roku, AUW No 2887, Prawo CCXCVIII, Wrocław 2006, s. 295 i n.; Post(cid:266)powanie
polubowne w dziejach. Materiały IX Konferencji historyków pa(cid:276)stwa i prawa, Przemy(cid:286)l
7–10 lipca 2005, pod red. P. Jurka, Wrocław 2005, s. 11 i n.
2 Por. T. Szurski, Uwagi..., s. 3; zob. tak(cid:298)e W. Habschied, Schiedsgerichtsbarkeit und
Staatsaufsicht, KTS 1959, z. 8, s. 113.
3 W szczególno(cid:286)ci rozstrzyganie sporów powstałych w obrocie mi(cid:266)dzynarodowym
na tle fuzji i przej(cid:266)ć spółek, umów o wspólne przedsi(cid:266)wzi(cid:266)cia (joint venture), umów
licencyjnych, umów dostawy czy te(cid:298) umów o roboty budowlane przez s(cid:261)dy polubowne
jest spraw(cid:261) powszechn(cid:261). Według danych Deutsche Institution für Schiedsgerichtsbarkeit
prawie 90 tego typu umów zawiera w sobie klauzul(cid:266) arbitra(cid:298)ow(cid:261). Znamienny przy
tym jest fakt, (cid:298)e w przewa(cid:298)aj(cid:261)cej mierze spod s(cid:261)downictwa pa(cid:276)stwowego wyj(cid:266)te zostaj(cid:261)
w ten sposób sprawy o du(cid:298)ej warto(cid:286)ci przedmiotu sporu, le(cid:298)(cid:261)cej pomi(cid:266)dzy 1. Mio. US$
a 1 Mia. US$.
4 Np. S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy Mi(cid:266)dzynarodowej Izby Handlowej w Pary(cid:298)u (International
Chamber of Commerce – ICC), Mi(cid:266)dzynarodowy S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy Austriackiej Izby
XV
Wst(cid:266)p
(cid:298)e mi(cid:266)dzynarodowy arbitra(cid:298) handlowy stał si(cid:266) jurysdykcj(cid:261) s(cid:261)dow(cid:261) „konkurencyjn(cid:261)”
w stosunku do pa(cid:276)stwowej1, a arbitrów okre(cid:286)la si(cid:266) mianem „naturalnych s(cid:266)dziów”
w sprawach mi(cid:266)dzynarodowego obrotu gospodarczego2.
Wyra(cid:296)ne stały si(cid:266) aspiracje arbitra(cid:298)u do traktowania go jako równorz(cid:266)dnego
s(cid:261)downictwu pa(cid:276)stwowemu modelu ochrony praw3. Zmusiło to ustawodawców
krajowych do przemy(cid:286)lenia na nowo stosunku pa(cid:276)stwowego wymiaru sprawied-
liwo(cid:286)ci do s(cid:261)downictwa polubownego, czego efektem stały si(cid:266) liczne nowelizacje
aktów prawnych dotycz(cid:261)cych s(cid:261)downictwa polubownego4. Działania te były tak(cid:298)e
wynikiem stara(cid:276) podj(cid:266)tych na arenie mi(cid:266)dzynarodowej, w tym w szczególno(cid:286)ci
przez Komisj(cid:266) Mi(cid:266)dzynarodowego Prawa Handlowego przy ONZ, maj(cid:261)cych na
celu ujednolicenie krajowych praw arbitra(cid:298)owych na wzór ustawy modelowej
UNCITRAL w sprawie mi(cid:266)dzynarodowego arbitra(cid:298)u handlowego.
Równie(cid:298) w Polsce kilkakrotnie podejmowano próby nowelizacji przepisów
Kodeksu post(cid:266)powania cywilnego, by ostatecznie ustaw(cid:261) z 28.7.2005 r. o zmianie
ustawy – Kodeks post(cid:266)powania cywilnego (Dz.U. Nr 178, poz. 1478) uchylić
dotychczasowe przepisy zawarte w Cz(cid:266)(cid:286)ci pierwszej Ksi(cid:266)dze trzeciej Kodeksu
post(cid:266)powania cywilnego i wprowadzić now(cid:261) regulacj(cid:266) s(cid:261)downictwa polubownego
w osobnej Cz(cid:266)(cid:286)ci pi(cid:261)tej Kodeksu post(cid:266)powania cywilnego obejmuj(cid:261)cej swoim
zakresem zarówno krajowe s(cid:261)downictwo polubowne, jak i arbitra(cid:298) mi(cid:266)dzynaro-
dowy. Stwarza to znakomit(cid:261) okazj(cid:266), by „problemy s(cid:261)downictwa polubownego”
Gospodarczej w Wiedniu (Internationale Schiedsgericht der Wirtschaftskammmer
Österreich), Mi(cid:266)dzynarodowy S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy z siedzib(cid:261) w Londynie (London Court
of International Arbitration), S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy Izby Handlowej w Zurychu (Schiedsge-
richt der Zürcher Handelskammer), S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy Sztokholmskiej Izby Handlowej
(The Arbitration Institute of the Stockholm Chamber of Commerce), Regionalne Cen-
trum Arbitra(cid:298)owe w Kuala Lumpur (Regional Center for Arbitration), Ameryka(cid:276)skie
Stowarzyszenie Arbitra(cid:298)owe (American Arbitration Association – AAA), czy tak(cid:298)e
ciesz(cid:261)cy si(cid:266) najwi(cid:266)ksz(cid:261) popularno(cid:286)ci(cid:261) w Polsce S(cid:261)d Arbitra(cid:298)owy przy Krajowej Izbie
Gospodarczej w Warszawie.
1 Por. J. Rajski, Nowe wyzwania wobec s(cid:261)dów arbitra(cid:298)owych, PPH 2001, Nr 2, s. 2.
2 Por. K. Lionnet, Handbuch der internationalen und nationalen Schiedsgerichtsbar-
keit, Stuttgart–München–Hanover–Weimar–Dresden 2001, s. 42.
3 Np. w nauce i orzecznictwie niemieckim nie jest trudno znale(cid:296)ć wypowiedzi,
według których s(cid:261)downictwo polubowne to sprawowanie prywatnego wymiaru spra-
wiedliwo(cid:286)ci – „Ausübung privater Gerichtsbarkeit als echter Gerichtsbarkeit”, czy te(cid:298)
prywatne orzecznictwo pod nadzorem s(cid:261)dów pa(cid:276)stwowych – „private Rechtsprechung
unter Aufsicht der staatlichen Gerichte”, por. R. Geimer, [w:] Zivilprozessordnung.
Kommentar, pod red. R. Zöller, Köln 2001, s. 2356, oraz (cid:298)e s(cid:261)downictwo polubowne
stanowi funkcjonalny ekwiwalent w stosunku do s(cid:261)dów pa(cid:276)stwowych i faktyczn(cid:261) „pry-
watn(cid:261) władz(cid:266) s(cid:261)downicz(cid:261)” – „funktionale Äquivalente zur herkömlichen staatlichen
Gerichtsbarkeit, faktischer «Privatjustiz»”, por. J. Münch, [w:] Münchner Kommentar
zur Zivilprozessordnung, München 2001, s. 956.
4 Takich jak choćby reforma szwajcarskiego prawa arbitra(cid:298)owego z 1987 r.; wpro-
wadzenie nowej ustawy o arbitra(cid:298)u handlowym w Holandii w 1986 r.; nowelizacja
angielskiego Arbitration Act w 1996 r.; nowelizacja niemieckich przepisów o s(cid:261)dow-
nictwie polubownym w 1998 r. czy te(cid:298) implementacja ustawy modelowej UNCITRAL
w Australii, Białorusi, Grecji, W(cid:266)grzech, Japonii.
XVI
przedstawić w (cid:286)wietle nowych uregulowa(cid:276) prawnych i spróbować wskazać na
sposoby ich rozwi(cid:261)zywania w praktyce.
Wst(cid:266)p
Niniejsze opracowanie stawia sobie za cel cało(cid:286)ciowe przedstawienie instytucji
s(cid:261)downictwa polubownego, a to z tego wzgl(cid:266)du, (cid:298)e obecnie w literaturze brakuje
aktualnego monograficznego uj(cid:266)cia tej niezwykle bogatej problematyki.
Syntetyczne uj(cid:266)cie zagadnie(cid:276) zwi(cid:261)zanych z s(cid:261)downictwem polubownym odbiega
w sposób istotny od „klasycznej” formuły komentarza, gdy(cid:298) jej jednostki redakcyjne
odnosz(cid:261) si(cid:266) do konkretnych problemów, a nie jedynie do poszczególnych przepisów
ustawy. Ponadto zamierzeniem autorów było stworzenie opracowania na kształt
monografii, uwzgl(cid:266)dniaj(cid:261)cego rozwi(cid:261)zania nie tylko polskiej doktryny prawniczej,
lecz tak(cid:298)e zagranicznej.
Opracowanie jest adresowane nie tylko do teoretyków prawa (pracowników
naukowych), ale tak(cid:298)e do osób wykonuj(cid:261)cych zawody prawnicze, a wi(cid:266)c m.in.
adwokatów i radców prawnych, którzy na co dzie(cid:276) zajmuj(cid:261) si(cid:266) arbitra(cid:298)em. Mamy
nadziej(cid:266), (cid:298)e oka(cid:298)e si(cid:266) ono przydatn(cid:261) lektur(cid:261) dla tych wszystkich, którzy swoje
zainteresowania nie tylko zawodowe, ale i naukowe, koncentruj(cid:261) na instytucji
s(cid:261)downictwa polubownego.
dr Łukasz Błaszczak
Małgorzata Ludwik
XVII
Wykaz skrótów
1. (cid:295)ródła prawa
CJ ...............................belgischer Code Judicaire
KC ...............................Kodeks cywilny
KK ..............................Kodeks karny
KPC .............................Kodeks post(cid:266)powania cywilnego
d. KPC .........................Kodeks post(cid:266)powania cywilnego (z 1932 r.)
KSH.............................Kodeks spółek handlowych
NCPC ..........................Nouveau Code de Procédure Civile
PrPrywM ....................ustawa – Prawo prywatne mi(cid:266)dzynarodowe
Schw IPR ....................schweizerisches Gesetz zum internationalem Privatrecht
USAA ..........................United States Arbitration Act
ZPO .............................Zivilprozessordnung
2. Czasopisma
AUL ............................Acta Universitatis Lodzensis
AUMCS ......................Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska
AUW ...........................Acta Universitatis Wratislaviensis
Dz.U. ...........................Dziennik Ustaw
Dz.U. UE ....................Dziennik Urz(cid:266)dowy Unii Europejskiej
FIUR. ..........................Facultas Iuridica Universitatis Ressoviensis
JIntArb ........................Journal of International Arbitration
JZ.................................Juristen Zeitung
KPP ............................Kwartalnik Prawa Prywatnego
KTS ............................. Zeitschrift für Konkurs-, Treuhand- und Schiedsgerichts-
wesen
MoP ............................Monitor Prawniczy
NP ...............................Nowe Prawo
NJW ............................Neue Juristische Wochenschrift
OG ...............................Orzecznictwo Gospodarcze
OSN.............................Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego
OSNC ..........................Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego Izba Cywilna
OSP .............................Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich
OSPiKA ......................Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich i Komisji Arbitra(cid:298)owych
Pal. ..............................Palestra
PB ................................Prawo Bankowe
PE ................................Problemy Egzekucji
PEP ..............................Prawo Europejskie w Praktyce
XIX
Wykaz skrótów
PPC .............................Polski Proces Cywilny
PiP ..............................Pa(cid:276)stwo i Prawo
PPE ..............................Przegl(cid:261)d Prawa Egzekucyjnego
PPEur. .........................Przegl(cid:261)d Prawa Europejskiego
PPH .............................Przegl(cid:261)d Prawa Handlowego
PPHZ ..........................Problemy Prawne Handlu Zagranicznego
PPiA ............................Przegl(cid:261)d Prawa i Administracji
Pr. Sp. ..........................Prawo Spółek
PS ................................Przegl(cid:261)d S(cid:261)dowy
PUG.............................Przegl(cid:261)d Ustawodawstwa Gospodarczego
RDJA ..........................Revue de droit des affaires internationales
Rej. .............................Rejent
RIW ............................ Recht der internationale Wirtschaft/Au(cid:533)enwirtschaftsdienst
des Betriebsberaters
RPEiS .........................Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
RPiE ...........................Ruch Prawniczy i Ekonomiczny
R. Pr. ...........................Radca Prawny
SC ................................Studia Cywilistyczne
SI .................................Studia Iuridica
SJZ ..............................Schweizerische Juristenzeitung
SP ...............................Studia Prawnicze
ZIP...............................Zeitschrift für Wirtschaftsrecht
ZNUJ ...........................Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiello(cid:276)skiego
ZNUŁ ..........................Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego
ZNUMK ......................Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
ZP UKSW ................... Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana
Wyszy(cid:276)skiego
ZRP .............................Zeitschrift für Rechtspolitik
ZUWr. .........................Zeszyty Uniwersytetu Wrocławskiego
ZZP .............................Zeitschrift für Zivilproze(cid:533)
3. Organy orzekaj(cid:261)ce
BGH ...........................Bundesgerichtshof
ETS ............................. Trybunał Sprawiedliwo(cid:286)ci Wspólnot Europejskich (zwany
Europejskim Trybunałem Sprawiedliwo(cid:286)ci)
SA ...............................S(cid:261)d Apelacyjny
SN ...............................S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy
4. Inne skróty
art. ............................... artykuł
b.m.w...........................bez miejsca wydania
b.r.w. ...........................bez roku wydania
cz. ................................cz(cid:266)(cid:286)ć
m.in. ............................mi(cid:266)dzy innymi
MIH .............................Mi(cid:266)dzynarodowa Izba Handlowa
n. .................................nast(cid:266)pna (e, y)
XX
Wykaz skrótów
Nr ................................numer
orz. ..............................orzeczenie
pkt ...............................punkt
postan. .........................postanowienie
poz. ..............................pozycja
s. ..................................strona
t. ..................................tom
t.j. ...............................tekst jednolity
UE ...............................Unia Europejska
ust. ...............................ust(cid:266)p
WE .............................Wspólnoty Europejskie
wyr. ............................wyrok
z. ..................................zeszyt
zd. ...............................zdanie
ze zm. .........................ze zmianami
zob. .............................zobacz
XXI
Pobierz darmowy fragment (pdf)
