„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju oraz z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), a także doktoranci, których świeże spojrzenie na poszczególne problemy pozwala niejednokrotnie ukazać je w całkiem innym świetle. Dzięki temu wszystkiemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki, a każdy mediewista znajdzie tu coś dla siebie.
W niniejszym tomie pomieszczono teksty związane m.in. z: dziejami i funkcjonowaniem miast małopolskich, korespondencją w średniowiecznej Polsce czy wykształceniem księcia opolskiego Bolka V. Zainteresowani toczącą się od pewnego czasu dyskusją o tumbie grobowej króla Władysława Jagiełły znajdą tu kolejną część tej polemiki. W tomie, jak i poprzednio, jest dział polemik i recenzji, poświęcony ostatnim publikacjom polskim i zagranicznym.
Darmowy fragment publikacji:
Œ
R
E
D
N
I
O
W
I
E
C
Z
E
P
o
l
s
k
i
e
i
P
o
w
s
z
e
c
h
n
e
.
T
o
m
7
(
1
1
)
ŒREDNIOWIECZE
Polskie i Powszechne
Tom 7 (11)
KATOWICE 2015
Wiêcej o ksi¹¿ce
CENA 20 Z£
(+ VAT)
ISSN 0208-6336
ISSN 2353-9720
ŚREDNIOWIECZE
Polskie i Powszechne
Tom 7 (11)
NR 3371
ŚREDNIOWIECZE
ŚREDNIOWIECZE
Polskie i Powszechne
Polskie i Powszechne
Tom 7 (11)
pod redakcją
Jerzego Sperki i Bożeny Czwojdrak
Wydawnictwo
Uniwersytetu Śląskiego
Katowice 2015
Redaktor serii: Historia
Sylwester Fertacz
Recenzenci
dr hab. Robert Bubczyk, prof. UMCS (IH UMCS)
dr Andrzej Marzec (IH UJ)
prof. dr hab. Zdzisław Noga (IH UP w Krakowie)
dr hab. Marek Smoliński, prof. UG (IH UG)
dr Marcin Starzyński (IH UJ)
dr hab. Sobiesław Szybkowski, prof. UG (IH UG)
dr hab. Marek Walczak (IHS UJ)
dr hab. Piotr Węcowski (IH UW)
dr Marek Wójcik (IH UWr.)
Rada Naukowa
Jerzy Sperka
Idzi Panic
Bożena Czwojdrak
Jakub Morawiec
Sobiesław Szybkowski
Stanisław Sroka
Leontij Wojtowycz
Sekretarz Redakcji
Jakub Morawiec
Publikacja jest dostępna w wersji internetowej:
Baza Czasopism Humanistycznych i Społecznych
www.bazhum.pl
Central and Eastern European Online Library
www.ceeol.com
Treść
Treść
Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji, serii wydawniczych i wy-
dawnictw źródłowych stosowanych przez autorów w niniejszym tomie
Artykuły
Marek Otisk: Descriptions and Images of the Early Medieval Latin Abacus
Maciej Woźny: Problem studiów praskich księcia opolskiego Bolka V
Jerzy Rajman: Rajcy krakowscy i członkowie ich rodzin w księdze zmarłych
bractwa Najświętszej Marii Panny w Krakowie (połowa XIV—koniec XVI
wieku)
Rafał Simiński: Traktat przymierza króla Eryka Pomorskiego i książąt Pomorza
Zachodniego z zakonem krzyżackim w Prusach i Inflantach z 15 września
1423 roku
Marek A. Janicki: Polityczny program ideowy tumby Władysława Jagiełły
a czas jej powstania
Zuzanna Kulpa: Korespondencja prywatna w późnośredniowiecznej Pol-
sce — próba charakterystyki na podstawie wybranych przykładów źród-
łowych
Karol Nabiałek: Średniowieczne dzieje miasta Mrzygłód. Przyczynek do kolo-
nizacji północnej Małopolski w późnym średniowieczu
Witold Brzeziński: Przypadki życia Doroty z Wrześni, żony wojewody poznań-
skiego Jana Ostroroga. Przyczynek do historii kobiet w późnośredniowiecz-
nej Polsce
Dorota Lisowicz ‑Żurek: Kancelaria małego miasta — organizacja, funkcje, zna-
czenie na przykładzie Chrzanowa w XV—XVI wieku
7
13
36
45
69
95
160
187
204
228
6
Treść
Polemiki i recenzje
Błażej Śliwiński: Biskup krakowski Prandota wobec króla Przemysła Ottokara II
w latach 50. XIII wieku
Katarzyna Gołąbek, Marek A. Janicki: Rachunki dworskie Jagiellonów. Uwagi
na marginesie edycji: Účty dvora prince Zikmunda Jagellonského, vévody
hlohovského a opavského, nejvyššího hejtmana Slezska a Lužic, z let (1493)
1500—1507. Kritická edice pramene, k vydání připravil Petr Kozák. Opa-
va, Slezské zemské muzeum, Scriptorium, 2014, ss. 742; Jagelló Zsigmond
herceg udvarának számadáskönyve (1504—1507)./The Court Account Book
of Sigismund Jagiellon (1504—1507). Szerző/Ed. Krisztina Rábai. Szeged,
Quintus Kiadó, 2014, ss. 460
Zdzisław Pentek: Bizancjum. W: Vademecum historyka mediewisty. Red.
Jarosław Nikodem, Dariusz A. Sikorski. Warszawa, Wydawnictwo PWN,
2012, s. 440—444 (Michał J. Baranowski)
Jagelló Zsigmond herceg udvarának számadáskönyve (1504—1507)./The Court
Account Book of Sigismund Jagiellon (1504—1507). Szerző/Ed. Krisztina
Rábai. Szeged, Quintus Kiadó, 2014, ss. 460 (Petr Kozák)
Daniela Dvořáková: Barbora Celjská. Čierna kráľovná. Životný pribeh uhor-
skej, rímsko ‑nemeckej a českej kráľovnej (1392—1451). Budemerice—Bratis-
lava, Vydavatelstvo Rak, 2013, ss. 303 (Bożena Czwojdrak)
Adrian Jusupović: Elity ziemi halickiej i wołyńskiej w czasach Romanowiczów
(ok. 1205—1269). Kraków, Avalon, 2013, ss. 352 (Myrosław Wołoszczuk)
245
267
282
286
292
294
Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publika-
cji, serii wydawniczych i wydawnictw…
Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji,
serii wydawniczych i wydawnictw źródłowych
stosowanych przez autorów w niniejszym tomie
AGAD — Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
AGZ — Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Ar-
chiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie. T. 1—25. Wyd. O. Pietr uski,
X. Liske, A. Prochaska. Lwów 1868—1935
Akta unji — Akta unji Polski z Litwą 1385—1791. Wyd. S. Kutrzeba,
W. Sem kowicz. Kraków 1932
AMetrKra — Archiwum Kurii Metropolitarnej w Krakowie
ANKr — Archiwum Narodowe w Krakowie
Annales — Joannis Dlugossii Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae.
Lib. 1—11. Ed. S. Gawęda. Warszawa 1997; lib. 11—12. Ed. J. Wyro-
z umski. Warszawa 2000—2008
AOfKr — Acta Officialatus Cracoviensis w AMetrKra
AP — Archiwum Państwowe
BJ — Biblioteka Jagiellońska w Krakowie
BP — Bullarium Poloniae. T. 1—6. Wyd. S. Kuraś, I. Sułkowska-Kura-
siowa. Romae—Lublin 1982—1998
CDSil — Codex diplomaticus Silesiae. T. 1—36. Breslau 1856—1936
CE — Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 1—3. Wyd. A. Sokołow-
ski, J. Sz ujski, A. Lewicki. Kraków 1876—1894
CP-H — „Czasopismo Prawno-Historyczne”
CV — Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1376—1430. Wyd.
A. Prochaska. Kraków 1882
KDKK — Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława. T. 1—2.
Wyd. F. Piekosiński. Kraków 1874—1883
8
Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji, serii wydawniczych i wydawnictw…
KDKW — Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej. T. 1. Z. 1.
Wyd. J. Fijałek, W. Sem kowicz. Kraków 1932
KDM — Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. 1—4. Wyd. F. Piekosiński.
KDmK — Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa. Cz. 1—4. Wyd. F. Pieko-
Kraków 1876—1905
siński. Kraków 1879—1882
KDP — Codex diplomaticus Poloniae. T. 1—3. Wyd. L. R zyszczewski,
A. Muczkowski. Warszawa 1847—1858; T. 4. Wyd. M. Bobowski.
Warszawa 1887
KHKM — „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”
KTyn — Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego. Wyd. W. Kętrzy ński,
S. Smolka. Lwów 1875
Kw. Hist. — „Kwartalnik Historyczny”
LB — (Dł ugosz Jan) Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. T. 1—3.
Wyd. A. Przezdziecki. W: Opera omnia. T. 7—9. Kraków 1883—
1884
LBS — Lehns‑ und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Für-
stenthümer im Mittelalter. Hrsg. C. Gr ünhagen, H. Markgraf. T. 1—2.
Leipzig 1881—1883
Lites — Lites ac res gestae inter Polonos Oridemque Cruciferorum. Wyd. 1.
T. 1—3. Wyd. T. Dział y ński. Poznań 1855—1856; Supplementum. Oprac.
Z. Celichowski. Poznań 1880; Wyd. 2. T. 1—2. Wyd. I. Zak rzewski;
T. 3. Wyd. J. Kar wasińska. Poznań 1890—Warszawa 1935; Wyd. 3. T. 1.
Wyd. H. Chłopocka. Wrocław—Warszawa 1970
MK — Metryka Koronna
MPH — Monumenta Poloniae Historica. T. 1—6. Lwów 1864—Kraków 1893
MPHn — Monumenta Poloniae Historica. Nova series. T. 1—14. Warszawa
1946—2008
MPV — Monumenta Poloniae Vaticana. T. 1—6. Wyd. J. Ptaśnik; T. 8. Wyd.
E. Dł ugopolski; T. 9. Wyd. S. Szcz ur; T. 10. Wyd. M.D. Kowalski.
Kraków 1913—2002
NKRK — Najstarsze księgi i rachunki miasta Krakowa 1300—1400. Wyd.
F. Piekosiński, J. Sz ujski. Kraków 1878
NKSN — Najstarsza księga sądu najwyższego prawa niemieckiego na zamku
krakowskim. Wyd. A. K łodziński. Kraków 1936
PAU — Polska Akademia Umiejętności
PSB — Polski słownik biograficzny
RHer — „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”
Rocz. Hist. — „Roczniki Historyczne”
Rocz. TNT — „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu”
Roczniki — Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Pol-
skiego. Ks. 1—12. Tłum. J. Mr ukówna. Warszawa 1981—2006
Wykaz skrótów instytucji, czasopism, publikacji, serii wydawniczych i wydawnictw…
9
SHGKr — Słownik historyczno‑geograficzny województwa krakowskiego
w średniowieczu. Cz. 1—4. Oprac. W. Bukowski, J. Kur tyka, J. La-
berschek, A. Marzec, Z. Leszczy ńska-Sk rętowa, F. Sikora,
J. Wiśniewski, M. Wilamowski, M. Wolski, M. Zdanek. Wroc-
ław—Kraków 1980—2009
SPPP II — Starodawne prawa polskiego pomniki. T. 2: Z ksiąg rękopiśmien-
nych dotąd nie użytych, głównie zaś z ksiąg dawnych sądowych ziemskich
i grodzkich ziemi krakowskiej. Wyd. A.Z. Helcel. Kraków 1870
SPPP VII/1 — Starodawne prawa polskiego pomniki. T. 7. Cz. 1: Acta expe-
ditionum bellicalium palatinatus calissiensis et posnaniensis in Valachos
et in Turcos a. 1497—1498 in archivo regio posnaniensis asservata. Wyd.
M. Bobrzy ński. Kraków 1887
SPPP X — Starodawne prawa polskiego pomniki. T. 10: Libri formularum
saeculi XVmi. Wyd. B. Ulanowski. Kraków 1888
SRS — Scriptores rerum Silesiacarum. T. 1—37. Breslau 1864—1893
St. Hist. — „Studia Historyczne”
St. Źr. — „Studia Źródłoznawcze”
UrzCentr — Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV—XVIII wieku. Spisy.
Red. A. Gąsiorowski. Kórnik 1992
UrzŁęcz — Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII—XV wieku. Spisy.
Oprac. J. Bieniak, A. Szymczakowa. Wrocław 1985
UrzMp — Urzędnicy małopolscy XII—XV wieku. Spisy. Oprac. J. Kur tyka,
T. Nowakowski, F. Sikora, A. Sochacka, P.K. Wojciechowski,
B. Wyroz umska. Wrocław 1990
UrzWp — Urzędnicy wielkopolscy XII—XV wieku. Spisy. Oprac. M. Bieliń-
ska, A. Gąsiorowski, J. Łojko. Wrocław 1985
Zap. Hist. — „Zapiski Historyczne”
ZDKK — Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej. Cz. 1—2. Wyd.
S. Kuraś. Lublin 1965—1973
ZDM — Zbiór dokumentów małopolskich. Cz. 1—8. Wyd. S. Kuraś, I. Suł-
kowska-Kurasiowa. Kraków—Wrocław 1962—1975
ZDMog — Zbiór dyplomów klasztoru mogilskiego przy Krakowie. Wyd.
E. Janota. Kraków 1865
ZfO — „Zeitschrift für Ostforschung“
ZNUJ — „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”
Na okładce: zamek w Lublinie
Fot. Jerzy Sperka
Redaktorzy
Martina Bořilová
Agnieszka Plutecka
Agnieszka Podruczna
Korektor
Agata Sowińska
Łamanie
Marek Zagniński
Copyright © 2015 by
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Wszelkie prawa zastrzeżone
ISSN 0208 ‑6336
ISSN 2080 ‑492X
(wersja drukowana)
ISSN 2353 ‑9720
(wersja elektroniczna)
Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
ul. Bankowa 12B, 40 ‑007 Katowice
www.wydawnictwo.us.edu.pl
e -mail: wydawnictwo@us.edu.pl
Wydanie I. Nakład: 100 + 50 egz. Ark. druk. 18,75 + 1 wkl. Ark.
wyd. 26,0. Papier offset. kl. III, 90 g
Cena 20 zł (+ VAT)
Druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, Spółka Jawna
ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek
Œ
R
E
D
N
I
O
W
I
E
C
Z
E
P
o
l
s
k
i
e
i
P
o
w
s
z
e
c
h
n
e
.
T
o
m
7
(
1
1
)
ŒREDNIOWIECZE
Polskie i Powszechne
Tom 7 (11)
KATOWICE 2015
Wiêcej o ksi¹¿ce
CENA 20 Z£
(+ VAT)
ISSN 0208-6336
ISSN 2353-9720
Pobierz darmowy fragment (pdf)