Niniejsze opracowanie wprowadza jasność i pewność w stosowaniu i rozumieniu tej jakże skomplikowanej materii prawa wspólnotowego, nie pozostawiając bez odpowiedzi żadnego pytania. Należy także dodać, że z uwagi na długotrwałość procesu wydawniczego uwzględniony został stan prawny, a w szczególności prawo wtórne i orzecznictwo ETS w wersji oryginalnej dzieła, tj. na 2001 r. Trzeba jednak podkreślić, że pomimo to dzieło jest nadal aktualne, albowiem uwzględnia ono obecnie obowiązujące podstawy traktatowe i omawia najistotniejsze judykaty Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w Luksemburgu. Prawo wspólnotowe to zespół przepisów i orzecznictwa, które podlega jedynie ewolucyjnym zmianom. Niezmienne pozostają zaś podstawowe prawa i swobody, które stanowią fundament Wspólnoty Europejskiej, a którymi dzieło niniejsze w sposób na wskroś analityczny i niezwykle obszerny się zajmuje.
Darmowy fragment publikacji:
Grabitz/Hilf/Łubowski
Swobody wspólnotowe
w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską
Polecamy nasze publikacje z tego zakresu:
Aleksander Cieśliński (red.)
WSPÓLNOTOWE PRAWO GOSPODARCZE, Tom I i II
Studia Prawnicze
Jan Barcz (red.)
OCHRONA PRAW PODSTAWOWYCH W UE
Zarys Prawa
Maciej Dybowski
PRAWA FUNDAMENTALNE W ORZECZNICTWIE ETS
Orzecznictwo Europejskie
Michał Biernat
ORZECZNICTWO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWO-
ŚCI WSPÓLNOT EUROPEJSKICH W SPRAWACH
GOSPODARCZYCH
Orzecznictwo Europejskie
Ewa Łętowska, Konrad Osajda (red.)
NIEUCZCIWE KLAUZULE W PRAWIE UMÓW
KONSUMENCKICH, wyd. 2
Orzecznictwo Europejskie
www.sklep.beck.pl
Swobody wspólnotowe
w Traktacie
ustanawiającym
Wspólnotę Europejską
Swoboda przepływu towarów, usług
i przedsiębiorczości
Komentarz
Redakcja naukowa:
prof. dr Eberhard Grabitz†
prof. dr Meinhard Hilf
Autorzy:
dr Ulrich Forsthoff, prof. dr Stefan Leible,
prof. dr Albrecht Randelzhofer, dr Reimer Vo߆
Opracowanie i tłumaczenie:
Dariusz Łubowski
WYDAWNICTWO C. H. BECK
WARSZAWA 2009
Tytuł oryginału: Das Recht der Europ¨aischen Union
Redakcja naukowa: prof. dr Eberhard Grabitz†, prof. dr Meinhard Hilf
Opracowanie i tłumaczenie: Dariusz Łubowski
Autorami poszczególnych części w wersji niemieckiej są:
dr Ulrich Forsthoff: art. 43–44, 48–50
prof. dr Stefan Leible: art. 28–30
prof. dr Albrecht Randelzhofer: art. 43–44, 48–50
dr Reimer Vo߆: art. 23, 25
Redakcja: Joanna Cybulska, Monika Pawłowska
© Wydawnictwo C. H. Beck 2009
W dziele zamieszczone zostały fragmenty z niemieckiego wydania
oryginalnego: prof. dr Eberhard Grabitz†, prof. dr Meinhard Hilf (red.),
Das Recht der Europ¨aischen Union. Kommentar, 37. Auflage,
Verlag C. H. Beck M¨unchen 2009
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk: PERFEKT S.A. Warszawa
ISBN 978–83–7483–410–2
Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII
IX
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Część TRZECIA. Polityki Wspólnoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tytuł I. Swobodny przepływ towarów . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Unia celna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 25–27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Zakaz ograniczeń ilościowych między Pań-
stwami Członkowskimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uwagi wstępne do art. 28–30 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 28–30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tytuł III. Swobodny przepływ osób, usług i kapitału . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Prawo przedsiębiorczości . . . . . . . . . . . . .
Art. 43–48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Usługi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 49–50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
15
15
15
57
57
75
75
79
209
209
363
363
484
484
583
V
Przedmowa do wydania polskiego
W literaturze prawa europejskiego na rynku polskim nie został do-
tychczas opublikowany żaden komentarz do Traktatu ustanawiającego
Wspólnotę Europejską, który faktycznie omawiałby wszystkie prawne
aspekty funkcjonowania Wspólnoty Europejskiej. Niniejsze opracowanie
jest pierwszą polską edycją bez wątpienia najbardziej kompleksowego
dzieła istniejącego w piśmiennictwie państw członkowskich Unii Europej-
skiej. Oryginalne dzieło niemieckie występujące pod tytułem „Prawo Unii
Europejskiej” („Das Recht der Europäischen Union”) jest owocem kilku-
dziesięcioletniej pracy ponad 100 czołowych przedstawicieli niemieckiej
doktryny prawa europejskiego opracowywanego początkowo pod redakcją
prof. Eberharda Grabitza i prof. Meinharda Hilfa. Dzieło to wydawane
jest w formie stale uzupełnianego i aktualizowanego zbioru dokumentów
poświęconego poszczególnym przepisom Traktatu ustanawiającego Wspól-
notę Europejską w kontekście praktycznym, tzn. funkcjonowania określo-
nych instrumentów prawa wtórnego zinterpretowanego w orzecznictwie
Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. Zbiór ten w wersji
niemieckiej obejmuje obecnie niemal dziesięć tysięcy stron. W przyszło-
ści w języku polskim publikowane będą także dalsze jego części, które
będą uwzględniały proces wprowadzania Traktatu Lizbońskiego i dalszy
rozwój prawa wspólnotowego. Jest omówieniem całości orzecznictwa ETS
i wszystkich najważniejszych regulacji prawa wtórnego. Stanowi wyraz
niezwykle rzadko spotykanej dokładności i perfekcji metodologicznej au-
torów. Pierwowzór niemiecki jest od dawna uznawany w całej Unii Eu-
ropejskiej, a nie tylko w niemieckim obszarze językowym, za najbardziej
miarodajny i poważny komentarz prawa wspólnotowego. Komentarz ten
stanowi w Polsce często podstawę wielu prac naukowych i publikacji książ-
kowych z zakresu prawa unijnego, choć nie zawsze jest w należytej formie
powoływany i cytowany. Polskie wydanie ma w zamierzeniach Redakcji
ułatwić i spopularyzować dostępność prawa wspólnotowego dla polskiego
czytelnika – zarówno zawodowego prawnika, jak i przedsiębiorcy. Stanowi
ono pierwszą polską skróconą publikację tego dzieła poświęconą wybra-
nym, najistotniejszym zagadnieniom swobód gospodarczych i obrotu go-
spodarczego pomiędzy podmiotami z różnych państw członkowskich UE.
VII
Przedmowa do wydania polskiego
Niniejsze opracowanie wprowadza jasność i pewność w stosowaniu i rozu-
mieniu tej jakże skomplikowanej materii prawa wspólnotowego, nie pozo-
stawiając bez odpowiedzi żadnego pytania. Należy także dodać, że z uwagi
na długotrwałość procesu wydawniczego uwzględniony został stan prawny,
a w szczególności prawo wtórne i orzecznictwo ETS w wersji oryginalnej
dzieła, tj. na 2001 r. Trzeba jednak podkreślić, że pomimo to dzieło jest na-
dal aktualne, albowiem uwzględnia ono obecnie obowiązujące podstawy
traktatowe i omawia najistotniejsze judykaty Trybunału Sprawiedliwości
Wspólnot Europejskich w Luksemburgu. Prawo wspólnotowe to zespół
przepisów i orzecznictwa, które podlega jedynie ewolucyjnym zmianom.
Niezmienne pozostają zaś podstawowe prawa i swobody, które stanowią
fundament Wspólnoty Europejskiej, a którymi dzieło niniejsze w sposób
na wskroś analityczny i niezwykle obszerny się zajmuje.
Warszawa, listopad 2008 r.
Dariusz Łubowski
VIII
Wykaz skrótów
1. Źródła prawa
RWKC . . . . . . . . . . . rozporządzenie wykonawcze do Kodeksu celnego
TEWA . . . . . . . . . . . Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Ato-
mową
TEWWS . . . . . . . . . Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Wę-
gla i Stali
TUE . . . . . . . . . . . . Traktat o Unii Europejskiej
TWE . . . . . . . . . . . . Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
2. Inne skróty
EOG . . . . . . . . . . . . Europejski Obszar Gospodarczy
EWG . . . . . . . . . . . . Europejska Wspólnota Gospodarcza
GATT . . . . . . . . . . . Układ Ogólny w sprawie ceł i Handlu (General
Agreement on Tariffs and Trade)
. . . . . . . . . . . . . . . następny (a, e)
n.
OECD . . . . . . . . . . . Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
(Organisation for Economic Co-operation and De-
velopment)
. . . . . . . . . . . . . orzeczenie
orz.
pkt . . . . . . . . . . . . . . punkt
post.
tj.
t.j.
uchw.
UE . . . . . . . . . . . . . . Unia Europejska
ust.
wyr.
WTO . . . . . . . . . . . . Światowa Organizacja Handlu (World Trade Orga-
. . . . . . . . . . . . . ustęp
. . . . . . . . . . . . . wyrok
. . . . . . . . . . . . postanowienie
. . . . . . . . . . . . . . to jest
. . . . . . . . . . . . . . tekst jednolity
. . . . . . . . . . . . uchwała
nisation)
IX
Traktat ustanawiający Wspólnotę
Europejską1
z dnia 25 marca 1957 r. (Dz.Urz. UE C 1992, Nr 224, poz. 1)
1 Tekst opublikowany również w Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/załącznik Nr 2.
Wprowadzenie
Spis treści
I. Geneza Wspólnot Europejskich . . . . . . . . . . . . . . .
II. Traktatowe podstawy obrotu gospodarczego w Unii
Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nb
1
2
I. Geneza Wspólnot Europejskich
Mówiąc o genezie Wspólnoty Europejskiej można przewrotnie 1
stwierdzić, że do jej powstania doprowadziła poniekąd II wojna
światowa, która obaliła istniejący w Europie status quo ante.
Twórcy powojennych koncepcji integracji Europy oparli się na spo-
strzeżeniach, iż stary kontynent, kolebka cywilizacji, w wyniku
I i II wojny światowej utracił światową pozycję nie tylko w go-
spodarce, ale również w innych dziedzinach życia na rzecz Sta-
nów Zjednoczonych, które w wyniku II wojny światowej stały się
wierzycielem Europy i supermocarstwem. Podjęto również działa-
nia, mające na celu wyjaśnienie przyczyn wybuchów konfliktów
zbrojnych, za które uznano przede wszystkim interesy suweren-
nych państw oraz chęć narzucenia słabszym hegemonii silniejszych
w sferze tak polityki, jak i gospodarki. To państwa dążą do wojny,
ludzie zaś kierują się chęcią zysku i współpracy, stąd słuszny wnio-
sek stworzenia systemu powiązań gospodarczych, posuniętych do
tego stopnia, by wojna jako narzędzie rozwiązywania sporów na
arenie międzynarodowej, po prostu nie opłacała się. Kolejnym kro-
kiem w procesie integracji Europy miał być proces kształtowania
się państwa federalnego, na rzecz którego państwa członkowskie
pozbawiłyby się pewnych aspektów własnej suwerenności. Był to
punkt zwrotny w dziejach Europy: wielki krok ku jej zjednoczeniu
3
Wprowadzenie
na francusko-niemieckim fundamencie. Europa wyszła z II wojny
światowej zniszczona i podzielona. Jednym z głównych problemów
powojennej Europy była kwestia Niemiec. Już od 1946 r. współ-
praca czterech mocarstw okupujących Niemcy nie układała się naj-
lepiej. W czerwcu 1948 r. Stalin wprowadził blokadę Berlina, co
doprowadziło do poważnego kryzysu zimnowojennego; w 1949 r.
powstały dwa państwa niemieckie.
II. Traktatowe podstawy obrotu gospodarczego w Unii
Europejskiej
2
W dniu 9.5.1950 r. minister spraw zagranicznych Francji Robert
Schuman zaproponował połączenie przemysłów węgla i stali Francji
i Niemiec, a także innych państw zachodnioeuropejskich oraz pod-
porządkowanie ich zarządzania jednemu ponadnarodowemu orga-
nowi wykonawczemu (tzw. Deklaracja Schumana). W konsekwen-
cji tej inicjatywy w dniu 18.4.1951 r. Belgia, Francja, Holandia,
Luksemburg, RFN i Włochy podpisały w Paryżu Traktat ustana-
wiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (TEWWiS). Trak-
tat ten wszedł w życie w dniu 23.7.1952 r. i miał obowiązywać 50
lat. Jego najistotniejszym novum był zapis o przekazaniu zarządza-
nia przemysłem węglowo-stalowym i bezpośrednio przedsiębior-
stwami sektora górniczo-hutniczego niezależnej od tych państw
Wysokiej Władzy. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę
Węgla i Stali utworzył cztery podstawowe instytucje dla struk-
tury organizacyjnej Wspólnoty, tj. Specjalną Radę Ministrów, Wy-
soką Władzę, Wspólne Zgromadzenie, Trybunał Sprawiedliwości.
W ten właśnie sposób powstał pierwowzór ram instytucjonalnych
dla przyszłej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europej-
skiej Wspólnoty Energii Atomowej. Państwa Beneluksu, opierając
się na projekcie holenderskiego ministra spraw zagranicznych Jana
Beyena, zaproponowały utworzenie wspólnego rynku przez stop-
niowe rozszerzanie integracji na nowe kolejne obszary gospodarki.
W tzw. Rezolucji messyńskiej z 2.6.1955 r. państwa członkowskie
EWWiS opowiedziały się za tą propozycją i zobowiązały komitet
utworzony pod przewodnictwem ministra spraw zagranicznych Bel-
4
Wprowadzenie
gii Paula Henri Spaaka do opracowania stosownych dokumentów
dotyczących programu utworzenia wspólnego rynku. Rezultatem
jego działalności był tzw. Raport Spaaka, przyjęty na konferencji
w Wenecji i uważany za punkt wyjścia negocjacji traktatów usta-
nawiających wspólnotowe organizacje gospodarcze.
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
został zawarty na czas nieokreślony w Rzymie 25.3.1957 r. Po raty-
fikacji przez wszystkie państwa-strony wszedł w życie 1.1.1958 r.
Traktat, który przejął z Raportu Spaaka założenia dotyczące celów
i struktury Wspólnoty, był w pierwotnej wersji obszernym aktem
prawnym składającym się z 248 artykułów, 4 aneksów i 9 pro-
tokołów oraz konwencji, na mocy której stowarzyszono z EWG
kraje i terytoria zamorskie. Artykuł 2 TEWG określał cele, które
miały być realizowane przez ustanowienie wspólnego rynku, oraz
przyjęcie wspólnej polityki gospodarczej, zaś art. 3 skonkretyzował
środki służące wypełnieniu stojących przed Wspólnotą zadań. Wy-
konanie tych zadań zapewnić miał system instytucjonalny Wspól-
noty, w skład którego weszły: Rada, jako ciało prawodawcze o cha-
rakterze międzyrządowym, Komisja, jako instytucja wykonawcza
o charakterze ponadnarodowym, Europejskie Zgromadzenie Par-
lamentarne (złożone z reprezentantów parlamentów narodowych),
jako instytucja o charakterze w pewnym stopniu kontrolnym, w ma-
łym stopniu uczestnicząca w procesie prawotwórczym, Trybunał
Sprawiedliwości (instytucja o charakterze ponadnarodowym). Po-
wołano również Komitet Ekonomiczno-Społeczny, jako instytucję
pomocniczą. Na mocy późniejszego Traktatu z Maastricht doko-
nano zmiany nazwy Wspólnoty z Europejskiej Wspólnoty Gospo-
darczej na Wspólnotę Europejską.
W dniu 25.3.1957 r. w Rzymie dotychczasowe państwa-strony
Traktatu o EWG podpisały Traktat o utworzeniu Europejskiej
Wspólnoty Energii Atomowej (TEWEA). Traktat ten, również
został zawarty na czas nieokreślony i wszedł w życie 1 stycznia
1958 r. Podobnie, jak w przypadku EWG, również TEWEA prze-
widywał powołanie następujących głównych instytucji Wspólnoty
tzn. Rady, Komisji, Europejskiego Zgromadzenia Parlamenarnego,
Trybunału Sprawiedliwości. Natomiast rolę subsydiarną pełnił Ko-
mitet Ekonomiczno-Społeczny.
5
Wprowadzenie
Wraz z traktatami założycielskimi dla Europejskiej Wspól-
noty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomo-
wej dnia 25.3.1957 r. został podpisany Układ o wspólnych orga-
nach Wspólnot Europejskich (tzw. pierwszy traktat fuzyjny). Na
jego mocy Zgromadzenia Parlamentarne oraz Trybunały Sprawie-
dliwości przewidziane w poszczególnych traktatach założycielskich
zostały przekształcone w jedno Zgromadzenie Parlamentarne oraz
jeden Trybunał Sprawiedliwości dla wszystkich trzech Wspólnot
Europejskich. Dopełnieniem procesu kształtowania wspólnych or-
ganów dla EWWIS, EWG oraz EWEA było połączenie Rad Mi-
nistrów oraz Komisji na mocy Układu z 8.4.1965 r. (tzw. drugi
traktat fuzyjny). Prawo tworzone w tym okresie miało na celu
wyłącznie urzeczywistnienie Wspólnego Rynku, tj. wprowadzenie
podstawowych wolności gospodarczych i reguł konkurencji oraz
wspólnej polityki handlowej państw członkowskich.
Kolejnym etapem integracji europejskiej było przyjęcie przez
państwa członkowskie Wspólnot Europejskich w lutym 1986 r.
Jednolitego Aktu Europejskiego (JAE), który wszedł w życie
1.7.1987 r. i był pierwszą znaczącą rewizją traktatów założyciel-
skich.
Wyznaczono w nim ostateczny termin (1.1.1993 r.) utworzenia
w pełni jednolitego rynku wewnętrznego, aby to ułatwić, nanie-
siono kilka poprawek do traktatów Wspólnot, m.in. zmianę pro-
cedury podejmowania decyzji przez Radę Ministrów (w miejsce
jednomyślności – większość głosów z wyjątkiem kwestii skarbo-
wych i przepływu osób).
Stworzono także prawne podstawy funkcjonowania Rady Euro-
pejskiej, poszerzono uprawnienia Parlamentu Europejskiego, sto-
sując wobec niego zmienioną procedurę stanowienia prawa – tzw.
procedurę współpracy. Pełne prawo współdecydowania Parlament
otrzymał w kwestii przystępowania do Wspólnoty nowych człon-
ków, zawierania układów stowarzyszeniowych. Wzmocniono także
wykonawcze uprawnienia Komisji.
Usprawnieniu pracy służyło również wprowadzenie Sądu Pierw-
szej Instancji, odciążającego Trybunał Sprawiedliwości w zakresie
sporów pracowniczych oraz spraw wnoszonych przez osoby prawne
6
Wprowadzenie
lub fizyczne. Modyfikacji uległ więc proces decyzyjny we Wspól-
nocie. Istotną zasadą wprowadzoną przez Jednolity Akt Europejski
stała się subsydiarność, gwarantująca decentralizację władzy. Prawo
europejskie, wciąż zorientowane na Wspólny Rynek (zwany odtąd
Rynkiem Wewnętrznym) objęło nowe dziedziny, takie jak badania
naukowe, ochrona środowiska, rozwój techniki, polityka regionalna.
Zainicjowano też współpracę w zakresie polityki zagranicznej.
Ustalenia Jednolitego Aktu Europejskiego przygotowywały grunt
pod traktat o Unii Europejskiej, czyli Traktat z Maastricht, który
wszedł w życie 1.11.1993 r. Na podstawie tego Traktatu prawo eu-
ropejskie związane z tworzeniem Rynku Wewnętrznego (Unia Go-
spodarcza i Walutowa) objęło również takie dziedziny, jak: eduka-
cja, kultura, sprawy młodzieży, ochrona konsumentów, sieci trans-
europejskie, polityka przemysłowa. Przede wszystkim zaś wyszło
poza zakres spraw gospodarczych (I filar): wkroczyło w dziedziny
takie jak wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (nazwana
II filarem) oraz współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwo-
ści i spraw wewnętrznych (III filar). W tej ostatniej dziedzinie,
zwłaszcza w pierwszym etapie swojego rozwoju, prawo europej-
skie przejmowało dorobek innych organizacji międzynarodowych,
jak: Rada Europy, ONZ czy Haska Konferencja Prawa Prywatnego
Międzynarodowego. Ponadto do WE wprowadzone zostały posta-
nowienia w sprawie obywatelstwa Unii Europejskiej oraz zasady
pomocniczości (subsydiarności). Przewidziano również procedurę
współdecydowania w procesie stanowienia pochodnego prawa w ra-
mach Wspólnoty Europejskiej.
Traktat z Amsterdamu zmodyfikował Traktat o Unii Europej-
skiej, jak również traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich.
Traktat ten wszedł w życie 1.5.1999 r. Dokonał on przede wszyst-
kim reformy tzw. III filaru, uwspólnotowiając wybrane obszary
współpracy w tej dziedzinie (np. azyl, migracja, współpraca w spra-
wach cywilnych), do których obecnie stosują się procedury i instru-
menty prawne charakterystyczne dla I filaru, a także wprowadzając
nowe instrumenty współpracy w tych obszarach, które nadal pozo-
stają domeną współpracy międzyrządowej (współpraca w sprawach
karnych, współpraca policyjna). Tworzone w tym obszarze prawo
7
Wprowadzenie
ma być instrumentem budowania europejskiego obszaru bezpie-
czeństwa, wolności i sprawiedliwości.
Wprowadzono również zasadę elastyczności, jako mechanizm
umożliwiający przyjęcie i stosowanie określonych rozwiązań praw-
nych grupie państw członkowskich bez oczekiwania na postęp
państw zwlekających z podjęciem takich kroków (por. np. doro-
bek Schengen).
W trakcie negocjacji Traktatu z Amsterdamu nie udało się prze-
prowadzić planowanej uprzednio reformy instytucjonalnej (m.in.
modyfikacji składu Komisji i systemu głosowania większością kwa-
lifikowaną w Radzie). Natomiast wyraźnie określono zasady, na ja-
kich opiera się Unia Europejska i w związku z tym przewidziano
możliwość zawieszenia w pewnych prawach państwa członkow-
skiego, naruszającego przepisy Traktatu.
Traktat z Nicei wszedł w życie 1.2.2003 r. Jest on umową
międzynarodową zmieniającą Traktat o Unii Europejskiej, trak-
taty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i inne związane z nimi
akty prawne. Zmiany wprowadzone przez Traktat z Nicei dotyczą
więc w szczególności takich kwestii, jak skład, procedury podziału
miejsc w instytucjach Wspólnot Europejskich, które są uzależnione
od przyjęcia określonej liczby nowych państw do Unii Europejskiej.
Traktat ten przewiduje ponadto zwiększoną rolę Komisji i Par-
lamentu Europejskiego dotyczącą ściślejszej współpracy, która
w Traktacie z Nicei została określona jako wzmocniona współ-
praca. Znowelizowany został również art. 7 TUE dotyczący uznania
Państwa Członkowskiego za winne poważnego i trwałego narusze-
nia zasad zawartych w art. 6 TUE, co w konsekwencji może prowa-
dzić do zawieszenia takiego państwa w niektórych jego prawach.
Wprowadzono też zmiany do przepisów TUE w części poświęconej
polityce zagranicznej i bezpieczeństwa.
Na przestrzeni
lat podstawowe traktaty były modyfikowane
i zmieniane stając się kompleksowym systemem traktatów. Z przy-
czyn praktycznych dwa spośród traktatów mają znaczenie podsta-
wowe, są to: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz
Traktat ustanawiający Unię Europejską (traktat z Maastricht).
Ogólnie mówiąc TWE jest podstawowym aktem regulującym
współpracę ponadnarodową i gospodarczą, natomiast Traktat z Ma-
8
Wprowadzenie
astricht dotyczy współpracy międzyrządowej w dziedzinie spraw
zagranicznych i bezpieczeństwa (czyli tzw. II filaru) oraz współ-
pracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrz-
nych (czyli tzw. III filaru). W tym sensie TUE może być upa-
trywany jako podstawa współpracy międzyrządowej w najważniej-
szych dziedzinach współpracy ponadnarodowej.
Jednak obydwa traktaty są ze sobą ściśle związane. Wspólnymi
instytucjami są: Rada Ministrów, Komisja Europejska i Parlament
Europejski, Europejski Trybunał Sprawiedliwości oraz Europejski
Trybunał Obrachunkowy. Pomimo to sposób, w jaki instytucje te
funkcjonują znacznie się od siebie różni w zależności od tego, czy
sprawa należy do zakresu regulacji TWE czy też TUE.
Traktaty te są także związane ze sobą w tym sensie, że związek
z jednym z nich automatycznie implikuje związek z drugim.
Traktat, który został przyjęty w Rzymie w 1957 r. jako Traktat
ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, został wielo-
krotnie znowelizowany, tymczasem Traktat z Maastricht podpisany
w 1991 r. był nowelizowany tylko kilka razy.
Wersja ujednolicona została opracowana po to, żeby ułatwić
przegląd treści tych traktatów i nie ma mocy wiążącej. Stare i zde-
zaktualizowane przepisy obu traktatów zostały usunięte, a ponadto
wprowadzona została jednolita numeracja artykułów.
Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy został przy-
jęty 29.10.2004 r. Traktat podlega ratyfikacji przez państwa człon-
kowskie UE zgodnie z ich krajowymi procedurami ratyfikacyjnymi.
Na podstawie art. IV-447 Traktat miał wejść w życie 1.11.2006 r.,
pod warunkiem że złożone zostaną do depozytu wszystkie doku-
menty ratyfikacyjne, zaś w przeciwnym razie, pierwszego dnia dru-
giego miesiąca następującego po złożeniu do depozytu ostatniego
dokumentu ratyfikacyjnego. Z uwagi na odrzucenie Konstytucji
w referendach we Francji i Holandii (odpowiednio w dniach 29
maja i 1 czerwca 2005 r.), Traktat ten dotychczas nie wszedł w ży-
cie i jest przedmiotem trudnych negocjacji pomiędzy państwami
członkowskimi.
Konstytucja dla Europy uchyli i zastąpi Traktat Rzymski (TWE)
i Traktat z Maastricht oraz wszystkie traktaty i akty je zmienia-
9
Pobierz darmowy fragment (pdf)