Darmowy fragment publikacji:
(cid:144)(cid:144)(cid:144)
Sztokholm
Partner wydawniczy
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to!
Nasza społeczność
Kup książkę
Poleć książkę
Sztokholm© SergiyN / Fotolia.comTytuł: Sztokholm – Udany WeekendTytuł oryginału: Stockholm. Week-endPolska wersjaKoncepcja serii „Udany Weekend”: Marzena Daszewska, Tomasz OstrowskiRedaktor prowadzący: Agnieszka KrawczykTłumaczenie: Justyna Nowakowska, Ewa PoniedzielskaRedakcja: Barbara FaronKorekta: Emilia OsowskaKoncepcja grafi czna: Marzena Daszewska, Paweł KosmalskiRedakcja techniczna map: Dawid KwokaSkład: MSP Studio Magdalena Suchy-PolańskaFotoedycja: Dawid KwokaZdjęcie na okładce: jovannig / Fotolia.comWszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserografi czną, fotografi czną, a także kopiowanie książki na nośniku fi lmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami fi rmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.Wydawnictwo Helionul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwicetel.: 32 2309863e-mail: redakcja@bezdroza.plKsięgarnia internetowa: http://bezdroza.plDrogi Czytelniku!Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:http://bezdroza.pl/user/opinie/?beszt1Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.Wydanie IISBN: 978-83-246-8619-3Copyright © Le Guide Vert Michelin – Michelin cieLe Guide Vert Michelin, 46, avenue de Breteuil, 75324 Paris Cedex 07Copyright © for the Polish Edition by Helion S.A., 2014 Dzielnice i zabytki Sztokholmu
Gamla Stan (Stare Miasto)
Gamla Stan, przypominające muzeum pod gołym niebem, jest rajem dla turystów
pieszych. Przejście mostu Riksbron lub Vasabron przypomina podróż w czasie –
bo oto za nimi oczom zwiedzającego ukazują się wąskie ulice otoczone zabyt-
kowymi domami z czasów świetności Hanzy. Trzy główne ulice: Stora Nygatan,
Österlånggatan i przede wszystkim Västerlånggatan, biegnące w kierunku połu-
dniowego krańca starówki, pełne są urokliwych sklepików (z dziełami sztuki,
antykami, ubraniami, zabawkami), kawiarni z przytłumionym światłem i przypo-
minających tawerny restauracji, z których część urządzona jest w średniowiecz-
nych piwnicach.
i Strömsborg, maleńką wyspę niezamieszkaną
Usytuowanie
Dojazd: U Gamla Stan. Na południe od Pałacu Królewskiego, szeroki plac
Slottsbacken (na zachód od niego wznosi się Storkyrkan) prowadzi na most
Skeppsbron (plan dzielnicy poniżej, mapa okładkowa D 5–6).
Warto wiedzieć: Najpopularniejsza wśród turystów jest ulica Västerlånggatan.
Warto z niej zboczyć i zapuścić się w uliczki położone we wschodniej części sta-
rówki, za zamkiem.
Tło historyczne
Stare Miasto obejmuje Stadsholmen – kolebkę miasta, Riddarholmen z gma-
chami sądów, wysepkę Helgeandsholmen niemal w całości zapełnioną budyn-
kami Parlamentu
jeszcze
w XVIII w. Pierwsze miejskie mury obronne (1250) zostały zbudowane w for-
mie prostego kamiennego muru i nadały miastu charakterystyczny kształt serca.
Wznosiły się one wokół obszaru, którego granice stanowiły Österlånggatan
i Västerlånggatan, czyli dwie Długie Ulice. Pod koniec XIV w. stary mur zastą-
piono nowym, a Długie Ulice znalazły się wewnątrz murów obronnych. Centrum
handlu z zagranicą mieściło się na południowym krańcu nabrzeża Skeppsbron.
Handlowano tu przede wszystkim miedzią
i żelazem, które ważono na
Järntorget (Plac Żelaza). Towary przeznaczone na eksport ładowano następnie
na statki w porcie Kornhamn (obecnie Kornhamnstorg) od strony wyspy oto-
czonej wodami jeziora Melar. Miasto z labiryntami wąskich uliczek, wzdłuż któ-
rych w minionych wiekach wznosiły się drewniane domy, kilkakrotnie było nisz-
czone przez pożary.
Obecny wygląd starówki ze względnie prostymi ulicami jest wynikiem przebudowy
po wielkim pożarze w 1625 r. Na wielu posesjach zachowały się jednak fundamen-
ty bądź piwnice nawet z XIV w. Elewacje najstarszych domów – a dokładnie drew-
niane belki w ścia-
nach – spinają że-
lazne krzyże. Fasa-
dy dużej ilości do-
mów kryją fascynu-
jące detale: gzymsy,
rzeźby lub dekora-
cje malarskie. Miesz-
czą się one z reguły
na wysokości pierw-
szego piętra i wyżej.
Partery wielu do-
mów dostosowano
do aktualnych po-
trzeb – znajdują się
w nich sklepy, ga-
lerie sztuki, zakłady
Pałac Wrangla
KOŚCIÓŁ
RYCERZY
KOŚCIÓŁ
NIEMIECKI
Niemieckie
Wzgórze
WIELKI
KOŚCIÓŁ
Pomnik
Birgera Jarla
Pałac
Stenbocka
PAŁAC
KRÓLEWSKI
Pałac
Tessinów
DOM
SZLACHTY
Pałac
Bondego
SPIS ULIC
Muzeum Nobla
Ulica
Księdza
RYNEK
Gamla
Stan
Plac
Żelaza
Gamla Stan (Stare Miasto)
m
o
c
.
e
m
i
t
s
i
m
a
e
r
D
/
v
o
n
o
d
o
R
n
a
m
o
R
©
Starówka
gastronomiczne. Na poziomie chodników dalej leżą głazy, chroniące niegdyś prze-
jeżdżające wozy przed uszkodzeniem. Przez wieki Sztokholm był kojarzony ze Stad-
sholmen. Jeszcze po II wojnie światowej mieszkali tu „zwyczajni” ludzie, tj. robotnicy,
właściciele małych sklepów, rzemieślnicy. Co ciekawe, nowym bogatym właścicielom
nie przeszkadzają wcale skromne rozmiary mieszkań. Liczy się lokalizacja, a co za nią
idzie – status.
Zwiedzanie
Slottsbacken (Wzgórze Zamkowe)
Strome zbocze Wzgórza Zamkowego schodzi aż do brzegu i jest doskonałym punk-
tem widokowym, z którego można podziwiać okazałe muzea położone po drugiej
stronie kanału. Królewski architekt Nikodem Tessin (młodszy) zaprojektował dla sie-
bie elegancki Tessinska palatset (pałac Tessinów) wznoszący się na wprost Pałacu
Królewskiego. Rezydencja ta miała stanowić część zespołu budynków rozmieszczo-
nych wokół zamku, ale niekończące się wojny toczone przez Karola XII zaprzepaściły
szanse na realizację projektu. Pałac Tessinów jest obecnie ofi cjalną siedzibą władz
regionu Sztokholm. Nad brzegiem stoi słynny pomnik Gustawa III, wykonany przez
Sergela.
Skeppsbron
Przez wieki nabrzeże Skeppsbron było wizytówką Sztokholmu i zarazem stano-
wiło pierwszy widok na miasto, jaki ukazywał się oczom podróżnych przypływają-
cych do miasta na pokładach statków. Obecnie natomiast jest to jedna z najpopu-
larniejszych arterii, łącząca dzielnice północne z południowymi. Okazałe budowle
wznoszące się nad brzegiem wody w większości powstały w XVII i XVIII w., a zatem
w okresie, kiedy wznosili tutaj swoje domy bogaci kupcy, zwani „arystokracją
z Skeppsbron”.
Storkyrkan (Katedra)
U Gamla Stan. Dojście przez Trångsund – tel.: 723 30 16 – www.stockholmsdomkyrko-
forsamling.se – VII–VIII: 9.00–18.00 (weekendy 9.00–16.00); pozostała część roku: 9.00–
16.00 – 40 SEK (dzieci i młodzież do 18. roku życia wstęp wolny). Zwiedzanie z przewod-
nikiem w języku angielskim w śr. o 10.15 i czw. o 9.15.
Wielki Kościół, w którym na przestrzeni wieków odbywały się królewskie zaślu-
biny i koronacje, był w średniowieczu jedynym kościołem parafi alnym w mie-
ście. Nominalnym patronem świątyni jest św. Mikołaj (S:t Nikolai). Być może
budowę pierwszego kościoła w tym miejscu zarządził już Birger Jarl. W każdym
52
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
53
Dzielnice i zabytki Sztokholmu
Gamla Stan (Stare Miasto)
m
o
c
.
a
i
l
o
t
o
F
/
i
r
d
n
a
.
s
a
m
o
h
t
©
N
I
L
E
H
C
M
I
/
r
e
v
i
l
l
i
O
.
S
Uliczka wiodąca do Storkyrkan
Storkyrkan, katedra w Sztokholmie
Święty Jerzy walczący ze smokiem
m
o
c
.
a
i
l
l
o
t
o
F
/
s
r
u
e
u
o
c
s
s
e
D
o
c
r
a
M
©
razie przybytek wspomniany został w dokumentach już w roku 1279. Świątynia
została konsekrowana w 1306 r. i była systematycznie rozbudowywana; w latach
1408–09 dwukrotnie powiększono jej powierzchnię. Obecny wygląd oddaje stan
z końca XV w. Wiele średniowiecznych rzeźb i ołtarzy usunięto w czasach refor-
macji. W celu dopasowania architektury kościoła do wyglądu pobliskiego Pałacu
Królewskiego, ok. 1740 r. zewnętrzne elewacje zostały wzbogacone o barokową
fasadę i wieżę z latarnią.
Wygląd wnętrza jest natomiast efektem kilkakrotnych przebudów, podejmowa-
nych na przestrzeni XIV i XV w. Okazały obiekt w stylu późnego gotyku, z masyw-
nymi fi larami z czerwonej cegły podtrzymującymi wysokie sklepienie gwiaździ-
ste, posiada wspaniałe barokowe wyposażenie. Pochodząca z ok. 1700 r. ambona
i część północnej trybuny (1686) ze złoconymi dekoracjami są dziełem słynnego
Burchardta Prechta – niemieckiego imigranta, który wykonał również królewskie
ławy na podstawie rysunków Tessina (młodszego).
Za królewską ławą od strony południowej znajduje się zabawna rzeźba (1933) wyko-
nana przez Carla Millesa, upamiętniająca trzy pokolenia rodu Tessinów. Wspaniały
ołtarz, wykonany ze srebra, hebanu i kości słoniowej, pochodzi z ok. 1640 r.
Najbardziej okazałym dziełem sztuki jest niezwykła grupa rzeźb wykonana
z drewna, przedstawiająca św. Jerzego walczącego ze smokiem, upamięt-
niająca zwycięstwo Szwedów nad Duńczykami (smok symbolizuje tych ostatnich)
w bitwie pod Brunkebergiem w 1471 r. Powstałe w Sztokholmie w latach 1483–98
dzieło autorstwa Bernta Notkego, mistrza rzeźbiarskiego z Lubeki, jest uznawane
za jedno z arcydzieł średniowiecznej rzeźby w Europie Północnej. Naszyjnik smoka
powstał z poroża łosia; obok postaci św. Jerzego (Sten Sture) widoczna jest sylwetka
księżniczki (Sztokholm), stojącej na podstawie w formie zamku zwieńczonego pina-
klami. Rzeźba powstała na zamówienie samego regenta Stena Sture Starszego. Na
południowej ścianie niedaleko wejścia znajduje się inne interesujące dzieło – malo-
widło zatytułowane Vädersolstavlan (1535), przedstawiające Sztokholm i niebo nad
miastem, na którym widoczne jest zjawisko tzw. słońca pozornego; kopia prezen-
towana jest w Muzeum Średniowiecznego Sztokholmu.
Stortorget (Rynek)
Sercem starego Sztokholmu jest położony w najwyższym miejscu na wyspie
Stortorget, czyli dosłownie „Wielki Rynek” (po polsku nazywany raczej „Głównym”),
na którym miało miejsce wiele historycznych wydarzeń. W średniowieczu był on
gwarnym placem handlowym, na którym brały swój początek ścieżki przemierzane
przez tragarzy przeładowujących towary między statkami pływającymi po Bałtyku
i po jeziorze Melar. Plac był też miejscem egzekucji, a 8 listopada 1520 r. duński król
Chrystian II urządził rzeź szwedzkiej szlachty, zwaną krwawą łaźnią sztokholm-
ską (zob. ramka poniżej). Miała tu też miejsce farsa z udziałem Pedera Sunnanvädera
i mistrza Knuta, którzy sprzeciwili się Gustawowi Wazie i jego walce z Kościołem
(obu w łachmanach puszczono tyłem na wychudzonych koniach, by ściąć ich póź-
niej w Uppsali). W zwykłe dni też nie brakowało tu atrakcji dla gapiów. Stał tu tzw.
skampåle, rodzaj pręgierza, ale niezupełnie. Skam znaczy po szwedzku „wstyd”,
a przymocowanie do słupa skazanej osoby za obrożę założoną jej na szyję wystar-
czało nieraz za całą karę. Czasami bowiem zdarzało się, że delikwentowi obcinano
jeszcze ucho bądź nos.
Krwawa łaźnia sztokholmska
Arcybiskup Uppsali Gustaw Trolle zażądał od duńskiego króla Chrystiana II, by
ukarał zwolenników zmarłego regenta Stena Sture Młodszego. Wdowa po regencie,
pragnąca chronić pamięć o mężu i członków szwedzkiego stronnictwa narodowego,
których nazwiska nieopatrznie ujawniła, oskarżyła kler o odpowiedzialność za bunt
spowodowany wymuszeniami łapówek. Król ogłosił opozycjonistów heretykami
i polecił ich aresztować w czasie swojej koronacji 3 listopada 1520 r. Egzekucję
wykonano 8 listopada na rynku, będącym wówczas placem targowym. Wśród straconych
był Eryk Waza, ojciec przyszłego króla Gustawa I, oraz jego zięć Joachim Brahe.
„Nie kierujemy się dobrocią; najskuteczniejszymi metodami są te, które uderzają
w ciała” – miał powiedzieć król do Erazma z Rotterdamu. Gustaw Waza skorzystał z tej
lekcji, stając na czele powstania w regionie Dalarna i w konsekwencji późniejszych zda-
rzeń umożliwiając obalenie Chrystiana II.
54
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
55
Dzielnice i zabytki Sztokholmu
Gamla Stan (Stare Miasto)
i
t
s
m
o
c
.
e
m
m
a
e
r
D
/
a
r
e
s
l
a
s
a
k
i
n
A
©
Urokliwy zaułek na starówce
Ozdobę placu stanowią eleganckie
fasady domów z XVII i XVIII w.
Rynek tętni życiem zwłaszcza w cza-
sie bożonarodzeniowego kiermaszu
odbywającego się na początku grudnia,
kiedy to zmarznięci gapie i turyści space-
rujący między kramami bronią się przed
chłodem, popijając grzane wino (glögg).
Börsen (Giełda)
Budynek giełdy jest wielkim gmachem
w stylu późnego rokoko, zbudowanym
w 1776 r. na miejscu starego ratusza. To
tutaj odbywają się regularne spotkania
18 członków Akademii Szwedzkiej, po-
wołanej do życia przez króla Gustawa III
w 1786 r. Tutaj też, zgodnie z tradycją,
w październiku ogłaszane jest nazwisko
laureata Nagrody Nobla w dziedzinie
literatury.
Nobelmuseet (Muzeum Nobla)
Stortorget – tel.: 534 818 00 – www.nobel-
museum.se – VI–VIII: codz. 10.00–20.00;
pozostała część roku: wt. 11.00–20.00, śr.–
nd. 11.00–17.00 – zamkn. w pn. – 100 SEK
(dzieci i młodzież do 18. roku życia – wstęp
wolny).
Muzeum Nobla poświęcone zostało
Nagrodom Nobla (zob. ramka, s. 50)
przyznawanym w Szwecji (fi zyka, che-
mia, medycyna, literatura – pokojowa
Nagroda Nobla wręczana jest w Norwegii). Nagroda w dziedzinie ekonomii zwana
jest „fałszywym Noblem”, ponieważ funduje ją Bank Szwecji „na pamiątkę Alfreda
Nobla”. Muzeum prezentuje sylwetki wszystkich laureatów nagrody, których podo-
bizny zdobią sufi t. Ekspozycje są często zmieniane. Bistro Nobel serwuje obiady od
11.00 do 14.00.
Nowe centrum noblowskie ma zostać otwarte w 2018 r. na Blasieholmen, za gma-
chem Muzeum Narodowego.
Köpmangatan (Ulica Kupiecka)
Köpmangatan, wypełniona sklepami z antykami, wyrobami designerskimi i sta-
rzyzną, jest najstarszą ulicą, której nazwa pojawia się w ofi cjalnych dokumentach
(1323). Przed wiekami stanowiła ona główną arterię łączącą położony na wschodzie
plac rybny (gdzie rozładowywano z łodzi złowione ryby) ze Stortorget (rynkiem),
który był kupieckim sercem miasta.
Brända tomten
Po pożarze, który pod koniec lat 30. XVIII w. strawił część tutejszych domów, wyty-
czono nowy plac, na którym dziś mogą zawracać samochody. Nazwa Brända Tomten
oznacza dosłownie „spalone miejsce”. Wspaniały trójkątny plac jest idealnym zakąt-
kiem na odpoczynek w zwiedzaniu – strudzeni turyści mogą przysiąść na jednej
z ławek stojących na wprost sklepu ze starymi zabawkami.
Köpmantorget (Plac Kupiecki)
Wschodnia brama miejska została zburzona w 1685 r. Nad placem, od którego
odchodzą liczne uliczki, góruje wykonana z brązu kopia (1912) pomnika św. Jerzego
walczącego ze smokiem (oryginał można zobaczyć w katedrze).
Österlånggatan (Wschodnia Długa Ulica)
Położone za pierwszymi murami obronnymi ulice Österlånggatan oraz
Västerlånggatan wyznaczały granice miasta, którego zarys początkowo przypominał
kształt serca. Österlånggatan była kiedyś połączona z portem wąskimi uliczkami
i zaułkami, na których roiło się od marynarzy i pracowników doków odwiedzają-
cych pobliskie gospody, tawerny i sklepy z towarami dla marynarzy. Obecnie nato-
miast jest ładną ulicą handlową, otoczoną sklepami z wyrobami garncarskimi, buti-
kami odzieżowymi i galeriami.
Pod nr. 51 zachowała się najstarsza i najsłynniejsza szwedzka tawerna, Den Gyldene
Freden (tj. Złoty Pokój, zob. s. 99), która otworzyła swe podwoje w 1721 r., kiedy trak-
tat pokojowy zawarty między Szwecją i Rosją położył kres wojnom toczonym przez
Karola XII. Od XVIII w. lokal cieszy się popularnością wśród poetów. W 1919 r. kupił
go malarz Anders Zorn, po czym podarował Akademii Szwedzkiej, która organizuje
tu tradycyjne czwartkowe kolacje.
Järntorget (Plac Żelaza)
Na chodniku we wschodniej części placu, tyłem do budynku, w którym w latach 1680–
1906 mieściła się siedziba Banku Szwecji i zarazem najstarszego banku narodowego
na świecie, stoi pomnik poety Everta Taube’a (1890–1976). Na placu, na którym spo-
tykają się dwie główne ulice Starego Miasta, do 1622 r. ważono żelazo.
Västerlånggatan (Zachodnia Długa Ulica)
Ta gwarna dziś ulica wypełniona sklepami jest zachodnim odpowiednikiem
Österlånggatan. Pod nr. 81, na wąskiej uliczce ze stromymi stopniami, Mårten
Trotzigs gränd, widoczna jest różnica poziomów między równiną Stadsholmen
a brzegami jeziora Melar. W szwedzkiej wersji gry planszowej Monopoly jest to
jedna z dwóch najtańszych ulic w Sztokholmie. Olof Palme, socjaldemokratyczny
premier zamordowany w 1986 r., mieszkał tu pod nr. 31, skąd w dniu swojej tragicz-
nej śmierci wyszedł wieczorem do kina (zob. s. 38).
Tyska brinken (Niemieckie Wzgórze)
Nazwa „Niemieckie Wzgórze”, tak jak nazwy ulic w pobliżu niemieckiego kościoła, przy-
pominają o wpływach germańskich
w mieście w okresie potęgi Hanzy (od XII
do XVII w.).
Tyska kyrkan (Kościół
Niemiecki)
tel.: 411 11 88 (9.00–12.00) – V–IX: 12.00–
16.00; pozostała część roku: weekendy
12.00–16.00.
W 1565 r. fi nlandzka mniejszość otrzy-
mała od władz miasta budynek, w któ-
rym niegdyś mieściły się siedziby nie-
mieckich spółek. Z czasem powiększyła
go i przekształciła w kościół, z którego
w przyszłości mieli wspólnie korzystać
Finlandczycy i Niemcy. W 1601 r., po
usunięciu tych pierwszych, świątynię
nazwano Kościołem Niemieckim, a jego
patronką uczyniono św. Gertrudę, opie-
kunkę podróżników, kupców i żeglarzy.
Bogata dekoracja wnętrza pochodzi
właśnie z tego okresu. Wykonana z he-
banu ambona (1660), podtrzymywa-
na przez klęczącego anioła, została
ozdobiona alabastrowymi wizerunka-
mi kilku apostołów. Trybuna królew-
ska, umieszczona w rogu, ozdobiona
aniołami, dekoracjami i złoceniami, zo-
stała zaprojektowana przez Nikode-
ma Tessina (starszego), który należał
do parafi i.
o
t
o
F
/
t
r
a
k
o
w
o
e
d
V
©
m
o
c
.
a
i
l
i
Witraż w Kościele Niemieckim
56
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
57
Dzielnice i zabytki Sztokholmu
m
o
c
.
a
i
l
i
o
t
o
F
/
r
e
v
u
o
B
L
©
.
Riddarhuset
Prästgatan (Ulica Księdza)
Długa i spokojna ulica Księdza – nazwana tak, bo mieszkało przy niej kilku duchow-
nych – zachowała do dzisiaj swój średniowieczny charakter. Belki wystające ze
szczytów służyły kiedyś do wciągania sprawunków do mieszkań, a towarów na stry-
chy, gdzie je składowano.
W przeszłości północna część ulicy zwana była „piekielną uliczką” ze względu na
sprofanowany cmentarz niedaleko katedry lub też z powodu mieszczącego się
w pobliżu mieszkania kata.
Bondeska palatset (Pałac Bondego)
Pałac, zaprojektowany w latach 1662–73 przez Jeana de la Vallée’a i Nikodema
Tessina (starszego), inspirowany francuskim stylem renesansowym i barokowym,
miał być rezydencją wielkiego skarbnika królewskiego Gustawa Bondego, który
zmarł w 1667 r. Od XVIII w. budynek był siedzibą różnych urzędów, a od 1949 r.
w jego wnętrzach mieści się Sąd Najwyższy. Jest to jeden z najważniejszych zabyt-
ków architektonicznych pochodzących z czasów, kiedy Szwecja była wielką potęgą.
Riddarhuset (Dom Szlachty)
Riddarhustorget 10 – U Gamla Stan – tel.: 723 39 90 – www.riddarhuset.se – pn.–pt.
11.30–12.30 – zamkn. w weekendy i święta – 50 SEK (studenci 25 SEK).
Elegancki Dom Szlachty, zwany również Domem Rycerstwa, z dwoma pawilonami
nad brzegiem, jest uznawany za jeden z najpiękniejszych budynków w Sztokholmie.
Budowla powstała na zamówienie szlachty w latach 1641–74, w stylu barokowym,
na podstawie projektów kilku architektów, w tym Simona i Jeana de la Vallée’ów.
Riddarhuset, który był miejscem regularnych spotkań arystokracji tworzącej jeden
z czterech stanów rządzących państwem, nadal należy do szwedzkiej szlachty.
Budowla z bladoczerwonej cegły jest ozdobiona wspaniałymi pilastrami z szarego
piaskowca, frontonami i girlandami przedstawiającymi owoce, a linie i barwy ele-
mentów dekoracyjnych współgrają z kształtem miedzianego dachu, który z bie-
giem lat nabrał zielonego koloru.
Wielka Sala, której ściany pokryte są 2326 herbami szwedzkiej arystokracji i nad
którą góruje Szwedzka Matka (Moder Svea, malowidło z 1675 r. wykonane przez
Davida Klöckera Ehrenstrahla), tworzy fascynujące tło dla koncertów odbywają-
cych się tu w letnie wieczory.
58
Kup książkę
Poleć książkę
Pałac Królewski
Pałac Królewski
Pałac Królewski, okazała ofi cjalna rezydencja króla Szwecji pełniąca funkcje repre-
zentacyjne, jest jednym z największych europejskich zamków. Budowla miesz-
cząca 608 sal, usytuowanych na siedmiu piętrach, przypomina prawdziwy ul,
w którym pracuje prawie 200 osób. Olśniewające wnętrza pałacu są udostępnione
dla zwiedzających.
Usytuowanie
Dojazd: U Gamla Stan. Autobusy linii 2, 3, 43, 55, 59, 76 (plan dzielnicy s. 52, mapa
okładkowa D5).
Warto wiedzieć: Pałac najpiękniej wygląda o poranku. Warto zwiedzić sale repre-
zentacyjne z XVIII i XIX w.
Tło historyczne
Pierwszy zamek królewski w Sztokholmie, zwany Tre Kronor (zamek Trzech Koron),
powstał wokół wieży obronnej wzniesionej ok. 1200 r., a za czasów Gustawa Wazy
był już doskonale ufortyfi kowaną twierdzą. Za panowania następcy Gustawa I –
Jerzego III, budowla została wzbogacona o wspaniałe fasady w stylu renesansowym.
Trzy pokolenia rodu Tessinów, ściśle związanego z dziejami Pałacu Królewskiego,
odegrały istotną rolę w rozwoju sztuki i architektury. Nikodem Tessin (starszy)
(1615–81) w latach 60. XVII w. wykonał projekty i szkice całkiem nowego budynku.
Jednak to jego syn, Nikodem Tessin (młodszy) (1654–1728), pozostający pod
ogromnym wpływem klasycznej architektury Rzymu, przeprowadził rekonstrukcję
północnego skrzydła zamku w stylu rzymskiego baroku. Śmierć Karola XI w 1697 r.
zbiegła się w czasie z pożarem, który doszczętnie strawił stary zamek. Z pożogi oca-
lało jedynie północne skrzydło, które stało się zalążkiem nowego pałacu, zaprojek-
towanego w stylu włoskiego renesansu i rzymskiego baroku. Prace, które rozpo-
częto w czasie udziału Karola XII w wielkiej wojnie północnej, zostały zakończone
dopiero w 1754 r. Carl Gustaf Tessin (1695–1770) kontynuował dzieło ojca i nad-
zorował zakończenie budowy. W praktyce jednak pracami kierował Carl Hårleman
(1700–53), który wcielał w życie założenia pierwotnego projektu.
Rodzina królewska przeprowadziła się do nowej rezydencji w 1754 r., choć prace zwią-
zane z dekoracją wnętrz trwały aż do lat 70. XVIII w. Obecnie król i królowa mają swoje
gabinety w Pałacu Królewskim, w którym regularnie odbywają się ofi cjalne uroczystości.
m
o
c
.
a
i
l
o
t
o
F
/
l
i
a
r
n
a
c
S
©
Pałac Królewski nocą
Kup książkę
Poleć książkę
59
Dzielnice i zabytki Sztokholmu
m
o
c
.
o
t
o
h
p
k
c
o
t
S
i
/
s
n
e
k
l
i
W
r
e
p
s
a
C
©
Zmiana warty przed Pałacem Królewskim
Wygląd zewnętrzny
Pałac przypomina swym kształtem ogromny czworokąt, a tworzące go budynki roz-
mieszczone są wokół wybrukowanego środkowego dziedzińca. Dwa skrzydła zamy-
kające taras ciągną się na wschód, w stronę brzegu rzeki.
Zmiana warty (pn.–sb. o 12.00, nd. i święta o 13.10) odbywa się na tle półkolistego
dziedzińca przed zachodnią fasadą. Główną fasadę (północną), zwróconą w kie-
runku rzeki, poprzedzają dwie monumentalne rampy.
Zwiedzanie
tel.: 402 60 00 – www.kungahuset.se – poł. V–poł. IX: codz. 10.00–17.00; pozostała
część roku: wt.–nd. 10.00–16.00 – możliwość zwiedzania z przewodnikiem w języku
angielskim – zamkn. przez 3 ostatnie tygodnie I i w święta – apartamenty królewskie,
Skarbiec, Muzeum Zamku (+ Muzeum Starożytności latem) – 150 SEK (dzieci i młodzież
w wieku 7–18 lat i studenci 75 SEK, dzieci do 7. roku życia wstęp wolny) – udogodnie-
nia dla niepełnosprawnych.
Representations våningarn (Apartamenty królewskie)
Wejście przez zachodni łuk (Västra Valvet) – sale mogą być w całości lub częściowo
zamknięte dla zwiedzających w czasie ofi cjalnych uroczystości.
Apartamenty reprezentacyjne (2. piętro północnego skrzydła), ozdobione ok.
1690 r. przez cenionych francuskich artystów wg rysunków Nikodema Tessina
(młodszego), są najstarszymi salami w pałacu. Galeria Karola XI jest okazałym wnę-
trzem, w którym organizowane są ofi cjalne bankiety poprzedzające bale wydawane
we wspaniałej sali znanej pod nazwą Białe Morze. Dekoracje w stylu rokoko zdo-
biące komnatę reprezentacyjną Gustawa III zostały wykonane przez Jeana Erica
Rehna.
Carl Hårleman zaprojektował apartamenty Bernadotte (1. piętro północnego skrzy-
dła). W sali kolumnowej wręczane są ordery, a uroczystości związane z nominacją
nowych ambasadorów odbywają się w ośmiobocznym gabinecie położonym we
wschodniej części, w jednej z najpiękniejszych sal w stylu rokoko.
Apartamenty gościnne (zachodnie skrzydło) także zostały zaprojektowane przez
Jeana Erica Rehna. Prace prowadzono w latach 1760–70, a dekoracje najważniej-
szych pomieszczeń ilustrują zmieniające się mody, np. klasycyzm typowy dla
okresu panowania Gustawa zajął miejsce francuskiego stylu rokoko, który dominuje
w głównej sypialni.
60
Kup książkę
Poleć książkę
Pałac Królewski
Tre Kronor Museum (Muzeum Zamku Trzech Koron)
Wejście przez północne skrzydło, naprzeciwko mostu Norrbro.
Muzeum zajmuje dolne piętra północnego skrzydła, w których można podziwiać
pozostałości starego zamku. Pożar, jaki wybuchł w 1697 r., zniszczył tę część budowli
w niewielkim stopniu.
Gustav III:s Antikmuseum (Muzeum Starożytności Gustawa III)
Wejście przez północne skrzydło – poł. V–poł. IX: 10.00–17.00.
W dwóch długich galeriach prezentowane jest 200 antycznych rzeźb, z których
większość została zakupiona przez króla Gustawa III w czasie jego podróży do
Włoch. Muzeum, powstałe ponad 200 lat temu, należy do jednych z najstarszych
w Europie. Jego najcenniejszym eksponatem jest Endymion, który musiał budzić
zachwyt już w poprzednich stuleciach.
Slottskyrkan (Kaplica królewska)
Wejście przez południowy łuk (Södra Valvet) – poł. V–poł. IX: 10.00–17.00; przez cały
rok: nd. 11.00 (nabożeństwo).
Kaplica, wybudowana pierwotnie w stylu barokowym, została ozdobiona w stylu
rokoko przez Carla Hårlemana w 1754 r., w znacznej części na podstawie rysunków
Tessina (młodszego).
Rikssalen (Sala Tronowa)
Wejście przez południowy łuk (Södra Valvet).
To harmonijne wnętrze łączy w sobie surowość klasycyzmu Tessina z delikatnością
stylu rokoko Hårlemana.
Srebrny tron królowej Krystyny, wykonany na koronację w 1650 r., jest jednym z nie-
wielu przykładów mebli wykonanych z tego kruszcu.
Skattkammaren (Skarbiec)
Wejście przez południowy łuk (Södra Valvet).
W sali zgromadzono szwedzkie regalia. Są to: wspaniała korona, berło, jabłko
królewskie i klucz, uznawane za najważniejsze symbole państwa, a pochodzące
jeszcze z czasów koronacji króla Eryka XIV w 1561 r. Na przestrzeni wieków
w skarbcu umieszczano kolejne cenne przedmioty; najpóźniej złożonym klej-
notem była korona książęca pochodząca z 1902 r. Obecnie korony są umiesz-
czane jako symbol po obu stronach królewskiej pary w czasie niektórych oficjal-
nych uroczystości.
m
o
c
.
a
i
l
o
t
o
F
/
o
z
z
i
r
_
e
a
©
l
Fragment fasady Pałacu Królewskiego
Kup książkę
Poleć książkę
61
Sztokholm
Moskwa
Rio de Janeiro i São Paulo
Wenezuela
ezuelala
KoKolumbia
um
Ekwadodooro
BRAZYLIA
MOSKWA
M
Peru
Boliwia
Paragwaj
gwaj
SZTOK
SZSZTOSZSZTOK
KHOLM
Urugwajwa
Chhi eile
rgentyna
Argenty
yna
ntyn
us
Manausus
Brasília
Salvador
SãSão Paaulooa oo
Rio de
R
Janeiro
Ruszajcie w świat z przewodnikami Michelina!
Ruszajcie w świat z przewodnikami Michelina!
Ruszajcie w świat z przewodnikami Michelina!
Zapraszamy w podróż po najwspanialszych regionach świata.
Zapraszamy w podróż po najwspanialszych regionach świata.
Zapraszamy w podróż po najwspanialszych regionach świata.
W trzech częściach przewodnika z serii „Udany Weekend” znajdziecie
W trzech częściach przewodnika z serii „Udany Weekend” znajdziecie
W trzech częściach przewodnika z serii „Udane Wakacje” znajdziecie
niezbędne informacje o celu Waszej podróży:
niezbędne informacje o celu Waszej podróży:
niezbędne informacje o celu Waszej podróży:
informacje praktyczne – przydatne przed i w trakcie podróży
informacje praktyczne – przydatne przed i w trakcie podróży
informacje praktyczne – przydatne przed i w trakcie podróży
zaproszenie do podróży – część prezentująca informacje
zaproszenie do podróży – część prezentująca informacje
zaproszenie do podróży – część prezentująca informacje
geografi czno-historyczne i kulturowe
geografi czno-historyczne i kulturowe
geografi czno-historyczne i kulturowe
dzielnice i zabytki – rozdział proponujący trasy zwiedzania
dzielnice i zabytki – rozdział proponujący trasy zwiedzania
dzielnice i zabytki – rozdział proponujący trasy zwiedzania
danego miasta i opisujący interesujące miejsca
danego miasta i opisujący interesujące miejsca
danego miasta i opisujący interesujące miejsca
Gwiazdki (tradycyjny system oceny atrakcji turystycznych)
Gwiazdki (tradycyjny system oceny atrakcji turystycznych)
Gwiazdki (tradycyjny system oceny atrakcji turystycznych)
(cid:144)(cid:144)(cid:144) zobacz koniecznie
(cid:144)(cid:144)(cid:144) zobacz koniecznie
(cid:144)(cid:144)(cid:144) zobacz koniecznie
(cid:3)(cid:144)(cid:144) warto odwiedzić
(cid:3)(cid:144)(cid:144) warto odwiedzić
(cid:3)(cid:144)(cid:144) warto odwiedzić
(cid:3) (cid:144) godne uwagi
(cid:3) (cid:144) godne uwagi
(cid:3) (cid:144) godne uwagi
Precyzyjne mapy
Precyzyjne mapy
Precyzyjne mapy
• ogólny plan miasta
• ogólny plan miasta
• mapa okolic Rio de Janeiro i São Paulo
• plany dzielnic
• plany dzielnic
• plany poszczególnych dzielnic
• mapy okolic miasta
• plan komunikacji miejskiej
Nr katalogowy: 15848
Nr katalogowy: 15849
Nr katalogowy: 15834
Księgarnia internetowa:
Księgarnia internetowa:
Księgarnia internetowa:
http://bezdroza.pl
http://bezdroza.pl
http://bezdroza.pl
Zamówienia telefoniczne:
Zamówienia telefoniczne:
Zamówienia telefoniczne:
tel.: 0 801 339900
tel.: 0 801 339900
tel.: 0 801 339900
kom.: 0 601 339900
kom.: 0 601 339900
kom.: 0 601 339900
ISBN 978-83-246-8613-1
Zaplanuj trasę podróży
Zaplanuj trasę podróży
Zaplanuj trasę podróży
z serwisem
z serwisem
z serwisem
www.ViaMichelin.com
www.ViaMichelin.com
www.ViaMichelin.com
Cena 19,90 zł
Cena 19,90 zł
Cena 19,90 zł
Pobierz darmowy fragment (pdf)
