Pierwsza w Polsce publikacja poświęcona teoriom mitu literackiego. W książce omówione zostały najważniejsze zagadnienia poruszane przez współczesnych literaturoznawców francuskich w dyskusji nad związkami mitu z literaturą.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii
Darmowy fragment publikacji:
Wstęp
5
Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku związki mitu z literaturą stały się
jednym z głównych przedmiotów refleksji wielu francuskich literaturoznawców.
Termin „mit”, stosowany dotychczas przede wszystkim w etnologii i historii reli-
gii, zaczął powszechnie pojawiać się w studiach literaturoznawczych. Ich autorzy
nie ograniczali się już do – praktykowanej od lat – analizy motywów zapożyczo-
nych z mitologii, lecz zaczęli podejmować ogólne kwestie, takie jak natura mitu,
mechanizmy funkcjonowania opowieści mitycznych w tekstach literackich, prze-
kształcanie się mitu w literaturę, proces mityzacji utworów i postaci literackich
czy też przyczyny ciągłej obecności w literaturze historii o bogach i herosach,
w których istnienie nikt już od dawna nie wierzy. Równocześnie poszukiwali od-
powiedzi na pytania dotyczące obszaru i celów badań nad mitami w literaturze,
a także użyteczności wykorzystywanych przez nich narzędzi badawczych.
W niniejszej książce pragnę przybliżyć polskiemu czytelnikowi najważniej-
sze zagadnienia poruszane w dyskusji nad mitami w literaturze i metodami ich
analizy, zapoczątkowanej przez Pierre’a Albouy w pionierskim studium Mythes
et mythologies dans la littérature française z 1969 roku. We Francji zaintere-
sowanie mitami literackimi z pewnością nie słabnie, czego dowodem są poja-
wiające się wciąż nowe publikacje poświęcone tej problematyce oraz regularnie
organizowane konferencje mitokrytyczne. Chcąc jednak zachować choćby nie-
wielki dystans wobec poglądów i zjawisk, które staram się obiektywnie przed-
stawić na kolejnych stronach, postanowiłem ograniczyć swoje rozważania do
studiów opublikowanych do roku 2010 i jedynie zasygnalizować tendencje do-
minujące w najnowszych badaniach nad mitami.
Kluczowe kwestie dotyczące szeroko pojętej mitokrytyki zostały w tej książce
naświetlone z kilku różnych perspektyw, aby umożliwić jej odbiorcy wielopłasz-
czyznowe spojrzenie na główne problemy nurtujące współczesnych francuskich
6
Wstęp
badaczy mitów w literaturze. Zastosowany w przypisach system wewnętrznych
odniesień do rozdziałów, w których omawiane są poszczególne aspekty określo-
nego zagadnienia, ma pomóc czytelnikowi w szybkim odnalezieniu interesują-
cych go informacji.
Poprzez zestawienie głosów wielu literaturoznawców próbowałem odtworzyć
– ożywiany nierzadko ostrymi polemikami – złożony polilog, toczący się nie-
przerwanie od końca lat sześćdziesiątych. Moim zamiarem było zwrócenie uwa-
gi czytelnika na tematy przewodnie tej dyskusji, a także pokazanie, że niekiedy
przeradza się ona w swoisty „dialog głuchych”, w którym termin „mit” stosowa-
ny jest tak dowolnie, że trudno mówić o rzeczywistej wymianie myśli.
Prezentując różne koncepcje i podejścia badawcze, koncentrowałem się głów-
nie na ich specyfice, ale starałem się też wyeksponować istniejące między nimi
podobieństwa. Przy omawianiu niektórych studiów uwidaczniałem pojawiające
się w nich niedopowiedzenia, niejasności i logiczne sprzeczności, uniemożliwia-
jące pełne zrozumienie przedstawionych w nich poglądów.
Rozdział 1 niniejszej książki poświęcony jest kwestii granic znaczeniowych
„mitu”, które francuscy literaturoznawcy próbują wyznaczyć, zagłębiając się
w historię tego pojęcia, konfrontując mit z innymi „formami narracyjnymi”, ana-
lizując związki pomiędzy mitem a rodzajami i gatunkami literackimi, badając
relacje między mitem a archetypem czy też zestawiając „mit” z tradycyjnymi
terminami komparatystycznymi, takimi jak motyw, temat i topos. W rozdzia-
le 2 omówione zostały różne koncepcje mitu stanowiące punkt odniesienia dla
literaturoznawców, a także te stworzone przez nich samych, zogniskowane na
związkach mitu z literaturą. Rozważania zawarte w kolejnym rozdziale doty-
czą różnych aspektów relacji pomiędzy mitem a literaturą, a w szczególności
mitologicznych korzeni literatury, mitów jako źródła literackich inspiracji, mi-
totwórczej funkcji literatury, specyfiki relacji pomiędzy mitem a literaturami
nieeuropejskimi oraz związków mitu z literaturą fantastyczną. W rozdziale 4
jest mowa o różnych typach transformacji mitów dokonywanych przez pisarzy,
a także o sposobach funkcjonowania opowieści mitycznej i postaci mitycznych
w tekście literackim. W rozdziale 5 znaleźć można ogólne informacje na temat
prowadzonych we Francji studiów nad mitami w literaturze i najważniejszych
kwestii metodologicznych stanowiących przedmiot refleksji francuskich kryty-
ków. W rozdziale 6 zaprezentowane zostały najbardziej popularne metody ana-
lizy mitów w literaturze. Rozdział 7 poświęcony jest rozważaniom na temat
nadużyć terminów „mit” i „mityczność” oraz merytorycznej wartości niektórych
prac literaturoznawczych autorstwa badaczy ogarniętych „tęsknotą za mitem”.
W ostatnim rozdziale mowa jest o nowych strategiach badania mitów, przyjętych
przez część literaturoznawców pod wpływem przewrotu w myśleniu o micie, za-
inicjowanego na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych minionego
wieku przez hellenistów i antropologów.
Wstęp
7
Czytelnik tej książki nie znajdzie w niej szczegółowych informacji dotyczą-
cych konkretnych prac mitokrytycznych ani nawet ogólnych wniosków z roz-
ważań nad obecnością określonych mitów w twórczości jakiegoś pisarza czy
w literaturze jakiejś epoki. Rzadkie odwołania do wybranych studiów, w których
prezentowane metody są stosowane w praktyce, mają jedynie ilustrować aktual-
nie omawiane zagadnienia teoretyczno-metodologiczne.
Niniejsza książka jest, jak się zdaje, pierwszą w Polsce próbą kompleksowe-
go spojrzenia na literaturoznawcze teorie mitu i stan badań mitokrytycznych we
Francji. Jeśli pomoże ona czytelnikowi zorientować się w zawiłościach rozważań
teoretycznych francuskich literaturoznawców na temat mitu i skłoni go do re-
fleksji nad możliwością wykorzystania zaprezentowanych w niej metod badaw-
czych, to będzie to oznaczać, że mój cel został osiągnięty.
Pobierz darmowy fragment (pdf)
Gdzie kupić całą publikację:
Opinie na temat publikacji:
Inne popularne pozycje z tej kategorii:
Czytaj również:
Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką :
