Nieoceniona pomoc i przewodnik dla nauczycieli informatyki
W świecie profesjonalnych programistów królują języki C++ i Java, ale Turbo Pascal nadal pozostaje najpopularniejszym językiem w nauczaniu informatyki. Napisane w Pascalu programy są łatwe do analizowania i objaśniania, a przede wszystkim doskonale nadają się do przedstawiania metod rozwiązywania zagadnień informatycznych, czyli do tworzenia algorytmów. Turbo Pascal, mimo upływu lat, nadal jest uważany za język, od którego najłatwiej rozpocząć naukę programowania. Z tych właśnie powodów język ten jest często włączany do programu zajęć z podstaw informatyki w szkołach i na uczelniach.
Książka 'Turbo Pascal. Przewodnik dla nauczyciela' jest poradnikiem dla wszystkich tych, którzy prowadzą zajęcia z Turbo Pascala. Sposób przedstawienia materiału powoduje, że książka może pełnić rolę konspektu. Kolejne rozdziały to wykłady mające na celu wyrobienie w uczniach umiejętności 'algorytmicznego' myślenia i sposobu analizowania i rozwiązywania problemów informatycznych z zastosowaniem Turbo Pascala.
Przygotowanie środowiska roboczego
Algorytmy
Obsługa środowiska programistycznego Turbo Pascal
Struktury danych
Elementy programu w Turbo Pascalu
Instrukcje warunkowe i pętle
Własne funkcje i procedury
Obsługa plików i klawiatury
Ogólne zasady tworzenia programów
Wykorzystując informacje zawarte w tej książce, można być pewnym, że uczniowie nie będą nudzić się na zajęciach.
Znajdź podobne książki
Ostatnio czytane w tej kategorii
Darmowy fragment publikacji:
IDZ DO
IDZ DO
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
SPIS TREĎCI
SPIS TREĎCI
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG ONLINE
KATALOG ONLINE
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
TWÓJ KOSZYK
TWÓJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
CENNIK I INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
O NOWOĎCIACH
O NOWOĎCIACH
ZAMÓW CENNIK
ZAMÓW CENNIK
CZYTELNIA
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Turbo Pascal. Poradnik
dla nauczyciela
Autorzy: Andrzej Kierzkowski, Tomasz M. Sadowski
ISBN: 83-7361-516-4
Format: B5, stron: 342
Nieoceniona pomoc i przewodnik dla nauczycieli informatyki
W ġwiecie profesjonalnych programistów króluj¹ jêzyki C++ i Java, ale Turbo Pascal
nadal pozostaje najpopularniejszym jêzykiem w nauczaniu informatyki. Napisane
w Pascalu programy s¹ ³atwe do analizowania i objaġniania, a przede wszystkim
doskonale nadaj¹ siê do przedstawiania metod rozwi¹zywania zagadnieñ
informatycznych, czyli do tworzenia algorytmów. Turbo Pascal, mimo up³ywu lat,
nadal jest uwa¿any za jêzyk, od którego naj³atwiej rozpocz¹æ naukê programowania.
Z tych w³aġnie powodów jêzyk ten jest czêsto w³¹czany do programu zajêæ
z podstaw informatyki w szko³ach i na uczelniach.
Ksi¹¿ka „Turbo Pascal. Przewodnik dla nauczyciela” jest poradnikiem dla wszystkich
tych, którzy prowadz¹ zajêcia z Turbo Pascala. Sposób przedstawienia materia³u
powoduje, ¿e ksi¹¿ka mo¿e pe³niæ rolê konspektu. Kolejne rozdzia³y to wyk³ady
maj¹ce na celu wyrobienie w uczniach umiejêtnoġci „algorytmicznego” myġlenia
i sposobu analizowania i rozwi¹zywania problemów informatycznych
z zastosowaniem Turbo Pascala.
• Przygotowanie ġrodowiska roboczego
• Algorytmy
• Obs³uga ġrodowiska programistycznego Turbo Pascal
• Struktury danych
• Elementy programu w Turbo Pascalu
• Instrukcje warunkowe i pêtle
• W³asne funkcje i procedury
• Obs³uga plików i klawiatury
• Ogólne zasady tworzenia programów
Wykorzystuj¹c informacje zawarte w tej ksi¹¿ce, mo¿na byæ pewnym,
¿e uczniowie nie bêd¹ nudziæ siê na zajêciach.
Spis treści
Wstęp
9
Rozdział 1. Przygotowanie środowiska roboczego
11
Która wersja?...................................................j................................................. 11
Instalacja ...................................................j...................................................j....12
Turbo Pascal 5.5 ...................................................j.....................................12
Turbo Pascal 7.0...................................................j..................................... 13
Konfigurowanie...................................................j........................................... 13
Windows ...................................................j................................................. 13
DOS...................................................j...................................................j...... 15
Ustawienia IDE...................................................j...................................... 15
Łaty...................................................j...................................................j.............. 16
Rozdział 2. Pierwszy kontakt z Turbo Pascalem
17
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......19
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.........................19
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j19
Rozdział 3. Wróćmy do metod
21
Problem...................................................j...................................................j......21
Algorytm...................................................j...................................................j....22
Najprostsze algorytmy...................................................j..........................24
Algorytmy matematyczne ...................................................j....................26
Algorytmy rekurencyjne i iteracyjne...................................................j...30
Złożoność obliczeniowa...................................................j.......................32
Algorytmy numeryczne...................................................j........................38
4
S P I S T R E Ś C I
Podsumowanie...................................................j.............................................40
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......41
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.........................41
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j42
Rozdział 4. Jak zapisać algorytm?
45
Podsumowanie...................................................j.............................................55
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......56
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j56
Rozdział 5. Krótki kurs obsługi IDE
59
Uruchomienie programu i kończenie pracy ..............................................60
Podsumowanie...................................................j.............................................66
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......67
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.........................67
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j67
Rozdział 6. Elementy programu w Pascalu
69
Podsumowanie...................................................j.............................................72
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......72
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.........................73
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j73
Rozdział 7. Jak wypisać dane — instrukcje wyjścia
75
Podsumowanie...................................................j.............................................82
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......82
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.........................82
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j83
Rozdział 8. Liczby i wyrażenia
85
Podsumowanie...................................................j.............................................91
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.......91
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.........................91
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ...................................................j92
Rozdział 9. Stałe, zmienne i najczęściej stosowane typy
93
Podsumowanie...................................................j...........................................107
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....107
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................108
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................108
S P I S T R E Ś C I
5
Rozdział 10. Instrukcje wejścia
111
Podsumowanie...................................................j........................................... 114
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j..... 115
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j....................... 115
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................. 115
Rozdział 11. Funkcje predefiniowane
117
Podsumowanie...................................................j...........................................122
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....122
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................122
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................. 123
Rozdział 12. Instrukcja warunkowa
125
Podsumowanie...................................................j........................................... 133
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j..... 133
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j....................... 133
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................. 134
Rozdział 13. Pętla for
135
Podsumowanie...................................................j...........................................144
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....145
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................145
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................145
Rozdział 14. Pętle repeat i while
147
Podsumowanie...................................................j...........................................157
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....157
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................158
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................158
Rozdział 15. Własne funkcje i procedury
161
Podsumowanie...................................................j...........................................184
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....185
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................186
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................186
Rozdział 16. Tablice
189
Podsumowanie...................................................j...........................................201
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.... 202
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j...................... 202
Ćwiczenia do samodzielnego rozwiązania ...............................................203
6
S P I S T R E Ś C I
Rozdział 17. Definiowanie własnych typów
205
Podsumowanie...................................................j........................................... 211
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j..... 211
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................212
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................212
Rozdział 18. Typy wyliczeniowe
213
Podsumowanie...................................................j.......................................... 220
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j...................... 220
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................ 220
Rozdział 19. Moduły standardowe
223
Podsumowanie...................................................j...........................................238
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....239
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................239
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................ 240
Rozdział 20. Instrukcja wyboru
241
Podsumowanie...................................................j...........................................246
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................246
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................ 247
Rozdział 21. Zbiory
249
Podsumowanie...................................................j...........................................255
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....255
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................256
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................256
Rozdział 22. Typ rekordowy
257
Podsumowanie...................................................j...........................................264
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....264
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................265
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................265
Rozdział 23. Sortowanie
267
Podsumowanie...................................................j...........................................273
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.... 274
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................ 274
Rozdział 24. Obsługa plików
275
Podsumowanie...................................................j...........................................291
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.... 292
S P I S T R E Ś C I
7
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j...................... 292
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................293
Rozdział 25. Zmienne dynamiczne i wskaźniki
295
Podsumowanie...................................................j...........................................303
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j.....303
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j.......................303
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania .................................................304
Rozdział 26. Dynamiczne struktury danych
305
Podsumowanie...................................................j........................................... 316
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia...................................................j..... 317
Wskazówki dla ćwiczących...................................................j....................... 317
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania ................................................. 317
Rozdział 27. Kilka uwag o pisaniu programów
319
Cykl życia projektu...................................................j.................................... 319
Wymagania ...................................................j.................................................320
Projekt i architektura...................................................j................................. 321
Metody, algorytmy i struktury danych...................................................j... 321
Kodowanie...................................................j..................................................322
Zalecenia stylistyczne ...................................................j................................322
Nazewnictwo...................................................j........................................322
Stałe i typy...................................................j.............................................323
Komentarze ...................................................j..........................................323
Układ tekstu, wcięcia i odstępy...................................................j..........323
Nawiasy ...................................................j.................................................324
Standardowe konstrukcje (idiomy)...................................................j...325
Konsekwencja zapisu i standardy kodowania....................................325
Procedury...................................................j..............................................325
Czytelność i ergonomia interfejsu ...................................................j..........326
Optymalizacja ...................................................j............................................326
Dokumentowanie projektu...................................................j......................326
Uruchamianie i testowanie...................................................j.......................327
Kompilacja i przygotowanie do testowania........................................328
Testowanie wewnętrzne ...................................................j......................328
Testowanie przez użytkowników ...................................................j......328
Utrzymanie programu i pomoc techniczna .............................................329
Skorowidz
331
2
Pierwszy kontakt
z Turbo Pascalem
Zanim przejdziemy do programowania, poświęcimy nieco czasu zagadnie-
niom teoretycznym. Już w następnym rozdziale zajmiemy się sposobami
rozwiązywania problemów, czyli algorytmami. Aby jednak nie zaczynać cał-
kiem na sucho (i zaspokoić ciekawość niecierpliwych), rozpoczniemy od bar-
dzo prostego programu. Nie będziemy się na razie wgłębiać w jego budowę
ani szczegółowo omawiać sposobu jego wpisywania i uruchamiania. Na-
szym zadaniem będzie jedynie go wpisać, uruchomić i zobaczyć efekt jego
działania. Celem tego ćwiczenia jest głównie dostarczenie zachęty i motywa-
cji do przebrnięcia przez dwa kolejne, bardziej teoeretyczne rozdziały.
Aby nie komplikować sobie życia, poprzestaniemy na programie witają-
cym użytkownika jego imieniem. Oto on:
Ćwiczenie 2.1
Napisz prosty program wypisujący powitanie.
Najprostszy program w Pascalu. Sposób jego wpisania, urucho-
mienia i obejrzenia wyniku.
RTQITCO2QYKVCPKG
]2TQITCOY[RKUWLGRQYKVCPKGQUQD[MVÎTCYRKUGUYQLGKOKú_
]YQFRQYKGFPKGOKGLUEG_
EQPUV
KOKG #PFTGL ]VWYRKUYđCUPGKOKú_
DGIKP
YTKVGNP
9KVCL
KOKG
GPF
1 8
2 . P I E R W S Z Y K O N T A K T Z T U R B O P A S C A L E M
Aby wpisać i wykonać program, należy wpierw uruchomić Turbo Pasca-
la poprzez wpisanie polecenia VWTDQ (DOS) lub dwukrotne kliknięcie odpo-
wiedniej ikony (Windows). W wersji 7.0 po uruchomieniu należy otworzyć
nowe okno edytora za pomocą polecenia New z menu File lub kombinacji
klawiszy Alt + F, N (co prawda może się okazać, że IDE otworzy puste okno
automatycznie zaraz po uruchomieniu, ale dla uniknięcia zamieszania naj-
lepiej wymusić otwarcie nowego okna).
Jako że to nasz pierwszy program, najlepiej po prostu wpisać go w edyto-
rze bez jakichkolwiek zmian i dodatków (uważając, by nie popełnić żadnych
błędów). Jedyną modyfikacją, którą można zalecić, jest zmiana imienia An-
drzej na własne. Wyróżnienie niektórych elementów programu w tekście (po-
grubieniem) i na ekranie (kolorem — tylko w Turbo Pascalu 7) najlepiej zi-
gnorować — zajmiemy się tym podczas omawiania struktury programu, na
razie zaś wystarczy przyjąć, że poprawia ono czyteleność tekstu.
Nadszedł moment uruchomienia. Dokonuje się tego poprzez naciśnię-
cie klawiszy Ctrl + F9, wydanie polecenia Run z menu Run albo naciśnięcie
sekwencji klawiszy Alt + R, R. Jeżeli mimo ostrożnego przepisywania w pro-
gramie pojawiły się jakieś błędy, informacja o tym zostanie wyświetlona
w najwyższym lub najniższym wierszu okna Turbo Pascala. W takiej sytuacji
najprościej będzie dokładnie porównać treść okna edytora z powyższym
wydrukiem, ustalić, w którym miejscu wystąpiła niezgodność i usunąć ją.
Wyjaśnianie znaczenia komunikatu jest w tej chwili nieco na wyrost, cho-
ciaż ambitniejsi mogą się o to pokusić. Warto też wspomnieć, że błędu nale-
ży zwykle szukać w wierszu poprzedzającym kursor.
Jeżeli program został wpisany poprawnie, jego uruchomienie wyświetli
na ekranie treść powitania. Ponieważ po zakończeniu pracy następuje na-
tychmiastowy powrót do edytora, tekst wyprowadzony na ekran nie będzie
widoczny (program może wręcz wykonać się tak szybko, że użytkownik ni-
czego nie zauważy). Aby wyświetlić zawartość ekranu znajdującego się „pod”
oknem Turbo Pascala, należy nacisnąć klawisze Alt + F5.
6WTDQ2CUECN8GTUKQP QR[TKIJV
E$QTNCPF+PVGTPCVKQPCN
9KVCL#PFTGL
Powrót do edytora następuje po naciśnięciu dowolnegeo klawisza.
Po wykonaniu tego prostego ćwiczenia pozostaje opuścić środowisko
Turbo Pascala poprzez naciśnięcie kombinacji klawiszy Alt + X lub wybra-
nie z menu File polecenia Quit (wersja 5.5) bądź Exit (wersje 6 i 7). Na pytanie, czy
zapisać zmiany, należy odpowiedzieć przecząco.
P I E R W S Z Y K O N T A K T Z T U R B O P A S C A L E M
1 9
Wskazówki dla prowadzącego zajęcia
♦
Podczas pracy w środowiskach sieciowych nie należy dopeuszczać
do uruchamiania Turbo Pascala 7 bezpośrednio w jego kaetalogu
macierzystym, gdzie ćwiczący mogą nie mieć uprawnień edo
zapisywania plików. W takiej sytuacji próba uruchomieneia się
nie powiedzie. W systemach Windows problem ten elimineuje
udostępnienie użytkownikom odpowiednio zdefiniowanyche
skrótów.
Wskazówki dla ćwiczących
♦
Podczas pracy w Windows należy zwrócić uwagę, by zamyekanie
IDE nie odbywało się poprzez klikanie przycisku zamknięciea okna,
lecz za pomocą klawiszy Alt + X (lub polecenia z menu). Wymuszone
zakończenie pracy poprzez zamknięcie okna powoduje w perzypadku
Turbo Pascala 7 pozostawienie w katalogu roboczym plikeów
tymczasowych (o rozszerzeniu $$$), które później trzeba usuwać
ręcznie.
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania
♦
Zmień przykładowy program z ćwiczenia 2.1 tak, by wyświeetlał
dzisiejszą datę, zapisaną w postaci ciągu znaków (poedobnie jak
nazwisko w oryginalnym przykładzie).
Pobierz darmowy fragment (pdf)
Gdzie kupić całą publikację:
Opinie na temat publikacji:
Inne popularne pozycje z tej kategorii:
Czytaj również:
Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką :