Darmowy fragment publikacji:
KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA
Ustawa o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego
i o wolontariacie
W sprzeda¿y:
Barbara Adamiak, Janusz Borkowski
KODEKS POSTÊPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO.
KOMENTARZ, 7. wyd.
Du¿e Komentarze Becka
Robert Kêdziora
KODEKS POSTÊPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO.
KOMENTARZ
Krótkie Komentarze Becka
Robert Kêdziora
KODEKS POSTÊPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
KodeksSystem
Miros³aw Granat, Andrzej Gorgol, Jacek Sobczak
USTAWA O PARTIACH POLITYCZNYCH. KOMENTARZ,
2. wyd.
Krótkie Komentarze Becka
Jan Olszewski
PRAWO GOSPODARCZE. KOMPENDIUM, 3. wyd.
Skrypty Becka
Jerzy Kuciñski, Zenon Trzciñski
PRAWO GOSPODARCZE
Academia Oeconomica
Zbigniew Leoñski
NAUKA ADMINISTRACJI, 5. wyd.
Literatura Akademicka
Bogus³aw Banaszak, Mariusz Jab³oñski, Tina de Vries, Marcin Krzymuski
POLSKO-NIEMIECKI S£OWNIK PRAWA I GOSPODARKI
S³owniki
Bogus³aw Banaszak (red.)
PRAWA I WOLNOŒCI OBYWATELSKIE W KONSTYTUCJI RP
Zarys Prawa
www.sklep.beck.pl
Ustawa o dzia³alnoœci
po¿ytku publicznego
i o wolontariacie
Komentarz
Jerzy Kopyra
Ustawa o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie
Stan prawny: wrzesieñ 2005 r.
Redakcja: Magdalena Blachowicz
© Wydawnictwo C.H. Beck 2005
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01–518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie:
Krzysztof Biesaga
Druk i oprawa: WDG Drukarnia w Gdyni Sp. z o.o.
ISBN 83-7387-860-2
Spis treœci
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spis treœci
IX
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII
Wykaz literatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII
A. Tekst ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ustawa o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie
z dnia 24 kwietnia 2003 r. (Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.) .
B. Komentarz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dzia³ I. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 1. Przedmiot regulacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 2. S³owniczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 3. Definicje legalne i wy³¹czenia . . . . . . . . . . . . . .
Art. 4. Zadania publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 5. Wspó³praca organizacji pozarz¹dowych z admini-
stracj¹ publiczn¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dzia³ II. Dzia³alnoœæ po¿ytku publicznego. . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Dzia³alnoœæ odp³atna i nieodp³atna po¿ytku
publicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6. Dzia³alnoœæ po¿ytku publicznego. . . . . . . . . . . . .
Art. 7. Dzia³alnoœæ nieodp³atna po¿ytku publicznego. . . . .
Art. 8. Dzia³alnoœæ odp³atna po¿ytku publicznego. . . . . . .
Art. 9. Dzia³alnoœæ gospodarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 10. Wyodrêbnienie dzia³alnoœci po¿ytku publicznego. . .
Rozdzia³ 2. Prowadzenie dzia³alnoœci po¿ytku publicznego
na podstawie zlecenia realizacji zadañ publicznych . . . .
Art. 11. Wspieranie i powierzanie realizacji zadañ pu-
blicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 12. Oferta realizacji zadañ publicznych . . . . . . . . . .
Art. 13. Otwarty konkurs ofert . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 14. TreϾ oferty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 15. Rozpatrywanie ofert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 16. Umowa o powierzenie zadania publicznego . . . . .
Art. 17. Kontrola i ocena realizacji zadania publicznego . .
Art. 18. Sprawozdanie z realizacji zadania publicznego . . .
Art. 19. Rozporz¹dzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
3
25
27
27
28
31
48
51
60
60
60
66
66
68
71
72
72
76
77
79
80
81
83
83
83
V
Spis treœci
Rozdzia³ 3. Organizacje po¿ytku publicznego . . . . . . . . . .
Art. 20. Organizacje po¿ytku publicznego . . . . . . . . . . . .
Art. 21. Podmioty z art. 3 ust. 3 pkt 1. . . . . . . . . . . . . .
Art. 22. Wpis do KRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 23. Sprawozdania roczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 24. Zwolnienia od nale¿noœci publicznoprawnych. . . .
Art. 25. S³u¿ba zastêpcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 26. Media publiczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 27. Instytucja 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 4. Nadzór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 28. Nadzór nad opp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 29. Kontrola opp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 30. Czynnoœci kontrolne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 31. Protokó³ pokontrolny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 32. Treœæ protoko³u pokontrolnego . . . . . . . . . . . . .
Art. 33. Œrodki nadzoru. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 34. Przepisy o finansach publicznych. . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 5. Rada Dzia³alnoœci Po¿ytku Publicznego . . . . . .
Art. 35. Zadania RDPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 36. Sk³ad RDPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 37. Posiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 38. Eksperci i ekspertyzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 39. Koszty funkcjonowania RDPP. . . . . . . . . . . . . .
Art. 40. Rozporz¹dzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 41. Obs³uga administracyjno-biurowa RDPP . . . . . . .
Dzia³ III. Wolontariat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Przepisy ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 42. Korzystaj¹cy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 43. Kwalifikacje wolontariusza . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 44. Porozumienie o wykonywanie œwiadczeñ wolon-
tarystycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 2. Przepisy szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 45. Obowi¹zki korzystaj¹cego . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 46. Œwiadczenia przys³uguj¹ce wolontariuszowi . . . . .
Art. 47. Obowi¹zek informacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 48. Wolontariat miêdzynarodowy . . . . . . . . . . . . . .
Art. 49. Koszty korzystaj¹cego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 50. Nie-darowizny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 51. Pierwsza kadencja RDPP . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 52. SprawozdDzia³Po¿Publ . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 53. Obowi¹zywanie Dzia³Po¿PublU. . . . . . . . . . . . .
84
84
97
97
106
109
114
115
116
122
122
125
126
127
128
128
130
130
130
133
134
134
134
135
135
136
136
136
138
141
142
142
144
146
146
147
147
147
147
148
VI
Spis treœci
C. Akty prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
1. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo-
³ecznej z dnia 29 paŸdziernika 2003 r. w sprawie wzoru oferty
realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy
o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wy-
konania tego zadania (Dz.U. Nr 193, poz. 1891). . . . . . . . . .
2. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z dnia 8 maja 2001 r.
w sprawie ramowego zakresu sprawozdania z dzia³alnoœci fun-
dacji (Dz.U. Nr 50, poz. 529). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Rozporz¹dzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r.
w sprawie szczególnych zasad rachunkowoœci dla niektórych
jednostek niebêd¹cych spó³kami handlowymi, nieprowadz¹-
cych dzia³alnoœci gospodarczej (Dz.U. Nr 137, poz. 1539
ze zm.). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo-
³ecznej z dnia 4 sierpnia 2003 r. w sprawie Rady Dzia³alnoœci
Po¿ytku Publicznego (Dz.U. Nr 147, poz. 1431) . . . . . . . . .
5. Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze S¹do-
wym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.)
(wyci¹g). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z dnia 21 grudnia
2000 r. w sprawie szczegó³owego sposobu prowadzenia reje-
strów wchodz¹cych w sk³ad Krajowego Rejestru S¹dowego
oraz szczegó³owej treœci wpisów w tych rejestrach
(Dz.U. Nr 117, poz. 1237 ze zm.) (wyci¹g) . . . . . . . . . . . . .
D. Wzory dokumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151
169
173
179
183
195
215
D.1. Formularze s¹dowe wraz z za³¹cznikami
. . . . . . . . . . .
217
1. Wniosek o zmianê danych podmiotu w Krajowym Rejestrze
S¹dowym – fundacja, stowarzyszenie, inna organizacja spo-
³eczna lub zawodowa – Formularz KRS-Z20. . . . . . . . . . . .
2. Dzia³alnoœæ po¿ytku publicznego – za³¹cznik do wniosku o re-
jestracjê lub zmianê danych podmiotu w Krajowym Rejestrze
S¹dowym – Formularz KRS-W-OPP. . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Zmiana – dzia³alnoœæ po¿ytku publicznego – za³¹cznik do
wniosku o zmianê danych podmiotu w Krajowym Rejestrze
S¹dowym – Formularz KRS-Z-OPP . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Wniosek o rejestracjê podmiotu w rejestrze stowarzyszeñ, in-
217
221
223
VII
Spis treœci
nych organizacji spo³ecznych i zawodowych, fundacji, pu-
blicznych zak³adów opieki zdrowotnej – organizacja po¿ytku
publicznego – Formularz KRS-W21 . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Wniosek o zmianê danych podmiotu w rejestrze stowarzyszeñ,
innych organizacji spo³ecznych i zawodowych, fundacji, pu-
blicznych zak³adów opieki zdrowotnej – organizacja po¿ytku
publicznego – Formularz KRS-Z21. . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Wniosek o zmianê wpisu w Krajowym Rejestrze S¹dowym
– sprawozdania finansowe i inne dokumenty – Formularz
KRS-Z30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Za³¹cznik do wniosku o wpis/zmianê danych w rejestrze
przedsiêbiorców – sprawozdania finansowe i inne dokumenty
– Formularz KRS-ZN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
225
229
233
236
8. Wniosek o wykreœlenie podmiotu z Krajowego Rejestru S¹do-
wego – Formularz KRS-X2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
237
9. Oœwiadczenie Zarz¹du Fundacji w przedmiocie przeznaczenia
ca³ego dochodu fundacji na dzia³alnoœæ statutow¹. . . . . . . . .
10. Oœwiadczenie cz³onka Rady Fundacji . . . . . . . . . . . . . . . .
D.2. Inne dokumenty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Statut fundacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Umowa spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ . . . . . . . .
3. Porozumienie o wykonanie œwiadczeñ wolontarystycznych . .
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
241
242
243
243
249
256
259
VIII
Przedmowa
Przedmowa
Przedmowa
Minê³y ponad dwa lata od wejœcia w ¿ycie ustawy z 24.4.2003 r. o dzia³al-
noœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie1 oraz ustawy z 24.4.2003 r.
– Przepisy wprowadzaj¹ce ustawê o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wo-
lontariacie2. Mo¿na siê spieraæ czy pierwsza z nich stanowi „konstytucjê trze-
ciego sektora”, ca³oœciowo normuj¹c problematykê organizacji pozarz¹do-
wych, czy wrêcz przeciwnie – jest regulacj¹ cz¹stkow¹ i niewyczerpuj¹c¹3.
Dziœ ju¿ jednak wiadomo, ¿e brak precyzji w konstruowaniu niektórych in-
stytucji prawnych sta³ siê Ÿród³em krañcowo odmiennych wyk³adni przepi-
sów powo³anej ustawy, byæ mo¿e czasem zupe³nie sprzecznych z intencjami
ustawodawcy. Wystarczy wspomnieæ tu chocia¿by zagadnienie uzyskiwania
statusu organizacji po¿ytku publicznego przez spó³ki kapita³owe, a tak¿e
kontrowersje wokó³ wyk³adni Ministerstwa Finansów art. 27d ust. 1 i 2 usta-
wy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych4, odma-
wiaj¹cej podatnikom podatku liniowego mo¿liwoœci przekazywania do 1
podatku na rzecz organizacji po¿ytku publicznego.
Przed oddaniem niniejszego komentarza do druku Trybuna³ Konstytu-
cyjny nie wypowiedzia³ siê jeszcze w sprawie z wniosku Rzecznika Praw
Obywatelskich o stwierdzenie niezgodnoœci art. 27d ust. 1 i 2 powo³anej
ustawy z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U.
Nr 78, poz. 483 ze sprost.). Wydaje siê, ¿e tak¿e s¹dy rejestrowe nie wypra-
cowa³y w miarê jednolitej
linii orzeczniczej w zakresie postêpowañ
w przedmiocie wpisu informacji o uzyskaniu statusu organizacji po¿ytku
publicznego. Nie nale¿¹ do rzadkich przypadki, w których w bliŸniaczo po-
dobnych sytuacjach faktycznych w tym samym wydziale jednego s¹du wy-
dawano diametralnie ró¿ne postanowienia. Nie zapominaj¹c o nieza-
wis³oœci sêdziowskiej, nale¿y stwierdziæ, i¿ takie rozbie¿noœci s¹ czêsto
wynikiem b³êdnych interpretacji przepisów ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku
publicznego i o wolontariacie.
Jak na ponad dwa lata funkcjonowania rzeczonej ustawy, zaskakuj¹co ni-
ska jest jej znajomoœæ. Zaledwie 60 organizacji pozarz¹dowych zna jej
zapisy, przy czym co czwarta twierdzi, ¿e zna je dobrze, a kolejne 37 de-
klaruje, ¿e zna je tylko w zarysie. Pozosta³e 30 s³ysza³o o uchwaleniu
1 Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.
2 Dz.U. Nr 96, poz. 874 ze zm.
3 Zob. komentarz do art. 3 Dzia³Po¿PublU.
4 Tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.
IX
Przedmowa
ustawy, jednak niewiele wie o jej treœci (15 ). 8 organizacji pozarz¹do-
wych w ogóle nie wie, ¿e powo³ana ustawa wesz³a w ¿ycie1.
Abstrahuj¹c od oceny poszczególnych przepisów ustawy o dzia³alnoœci
po¿ytku publicznego i o wolontariacie, bez w¹tpienia, jest ona aktem praw-
nym przygotowanym i uchwalonym przy aktywnym wspó³udziale œrodowi-
ska organizacji pozarz¹dowych. Wa¿n¹ i pozytywn¹ cech¹ prac nad ustaw¹
by³a ich ci¹g³oœæ mimo zmieniaj¹cych siê na przestrzeni lat 1996–2003 ekip
rz¹dowych2. Historia prac nad ustaw¹ o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego
i o wolontariacie siêga jeszcze roku 1996, kiedy to szef doradców w gabine-
cie wicepremiera i ministra finansów, J. Hauser, poczyni³ pierwsze kroki na
drodze stworzenia ustawy reguluj¹cej wspó³pracê pomiêdzy administracj¹
publiczn¹ a „trzecim sektorem”. „Doœwiadczenia lat dziewiêædziesi¹tych
pokazuj¹, ¿e istotne znaczenie w tej wspó³pracy maj¹ zwyczaje i sposób sto-
sowania prawa. W niektórych miejscowoœciach, np. w Warszawie, sa-
morz¹dy nawi¹za³y modelow¹ wspó³pracê z organizacjami spo³ecznymi.
Jest to dowód na to, ¿e jeœli istnieje potrzeba i chêæ, wspó³praca jest mo¿liwa
bez szczegó³owych rozwi¹zañ na poziomie ustawowym”3. Istotnym wyda-
rzeniem w procesie dochodzenia do obecnego kszta³tu ustawy o dzia³alno-
œci po¿ytku publicznego i o wolontariacie by³o uchwalenie przez parlament
Konstytucji RP w 1997 r., w której zasada pomocniczoœci zosta³a ustano-
wiona zasad¹ konstytucyjn¹. W marcu nastêpnego roku odby³o siê pierwsze
posiedzenie Miêdzyresortowego Zespo³u ds. Reform Spo³ecznych z udzia-
³em przedstawicieli organizacji pozarz¹dowych, podczas którego dyskuto-
wano nad projektem ustawy. Jeszcze w paŸdzierniku tego samego roku
Rada Ministrów przyjê³a przygotowany przez Pe³nomocnika Prezesa Rady
Ministrów ds. Organizacji Pozarz¹dowych raport „Wspó³praca administra-
cji rz¹dowej z organizacjami pozarz¹dowymi”. Zadecydowano o rozpoczê-
ciu prac nad projektem ustawy o wspó³pracy administracji publicznej z or-
ganizacjami pozarz¹dowymi, którego istotn¹ czêœci¹ sta³y siê zapisy
wczeœniejszego projektu ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego. Na
pocz¹tku stycznia 1999 r. projekt ustawy o wspó³pracy organów administra-
cji publicznej z organizacjami pozarz¹dowymi oraz o zmianie niektórych
ustaw przes³ano do uzgodnieñ miêdzyresortowych oraz konsultacji
spo³ecznych. Po wyborach parlamentarnych w 2001 r. Ministrem Pracy
1 Stowarzyszenie Klon-Jawor, Podstawowe fakty o organizacjach pozarz¹dowych – raport
z badania 2004, internet: www.ngo.pl, s. 43.
2 Szerzej na temat genezy Dzia³Po¿PublU, zob. wywiad z K. Wiêckiewiczem, Dyrektorem
Departamentu Po¿ytku Publicznego Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej, To
by³o bardzo wa¿ne wyzwanie…, Fund. 2003, Nr 3–4, s. 3–4.
3 Tak te¿ M. Rymsza, A. Hryniewicka, P. Derwich, Zasada pomocniczoœci pañstwa w ustawie
o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie, [w:] Wspó³praca sektora obywatelskiego
z administracj¹ publiczn¹, red. M. Rymsza, s. 181.
X
Przedmowa
i Polityki Spo³ecznej zosta³ J. Hausner, który postanowi³ kontynuowaæ pra-
ce nad przedmiotow¹ ustaw¹. Dnia 15.2.2002 r. ustawa o dzia³alnoœci
po¿ytku publicznego i o wolontariacie zosta³a skierowana pod obrady Sej-
mu, zaœ 12 czerwca tego samego roku do Sejmu wp³yn¹³ projekt ustawy
wprowadzaj¹cej. Dnia 21 czerwca mia³o miejsce pierwsze czytanie ustawy
w³aœciwej oraz przepisów wprowadzaj¹cych. Dnia 26.3.2003 r. Sejm
uchwali³ ustawê o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie oraz
przepisy wprowadzaj¹ce, a nastêpnie 31 marca projekty trafi³y do Senatu.
Dnia 24 kwietnia tego samego roku Sejm zaakceptowa³ poprawki wniesio-
ne przez Senat i przes³a³ ustawy do Kancelarii Prezydenta. Dnia 20.5.2003 r.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Aleksander Kwaœniewski, zakoñczy³
d³ugotrwa³y proces legislacyjny, podpisuj¹c ustawê o dzia³alnoœci po¿ytku
publicznego i o wolontariacie oraz ustawê – Przepisy wprowadzaj¹ce usta-
wê o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie1. Zasadniczo obie
ustawy obowi¹zuj¹ od 29.6.2003 r., jednak czêœæ ich przepisów wesz³a
w ¿ycie w dniu 1.1.2004 r.
Jeœli chodzi o prawo unijne, „Unia Europejska nie wprowadzi³a ujednoli-
conych przepisów prawnych dotycz¹cych funkcjonowania organizacji po-
zarz¹dowych. Ich dzia³ania s¹ regulowane prawem poszczególnych pañstw,
jednak przyjêto szereg rozwi¹zañ wp³ywaj¹cych na dzia³ania organizacji
trzeciego sektora”. Do Traktatu o Unii Europejskiej z 7.2.1992 r. z Ma-
astricht2 do³¹czona zosta³a Deklaracja 23 podkreœlaj¹ca znaczenie stowa-
rzyszeñ i fundacji dobroczynnych „okreœlaj¹c je jako instytucje odpowie-
dzialne za zak³ady i s³u¿y opieki spo³ecznej”. Zapis ten zosta³ rozwiniêty
w do³¹czonej do Traktatu Amsterdamskiego Deklaracji 38, która stanowi:
„Uznaje siê istotny wk³ad pracy ochotniczej w rozwój solidarnoœci spo³ecz-
nej. Wspólnota promowa³a bêdzie zachowanie wymiaru europejskiego
w organizacjach ochotniczych, k³ad¹c szczególny nacisk na wymianê infor-
macji i doœwiadczeñ oraz na udzia³ m³odego pokolenia i ludzi starszych
w pracy ochotniczej”. Omawiaj¹c prawne podstawy dzia³ania organizacji
pozarz¹dowych w Unii Europejskiej nie sposób nie wymieniæ Europejskiej
Konwencji Praw Cz³owieka, gwarantuj¹cej wolnoœæ zak³adania, przystêpo-
wania lub wystêpowania z organizacji spo³ecznych. Natomiast pocz¹tek
szerszej debaty o roli organizacji pozarz¹dowych oraz w³¹czaniu ich w pro-
jektowanie polityki publicznej da³ przyjêty w 1993 r. przez Komisjê Wspól-
not Europejskich dokument konsultacyjny dotycz¹cy europejskiej polityki
spo³ecznej „Zielona Ksiêga Polityki Spo³ecznej”3.
1 Historiê powstawania ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie opraco-
wano na podstawie materia³ów zamieszczonych na stronie internetowej www.ngo.pl.
2 Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30.
3 Z uzasadnienia do projektu Dzia³Po¿PublU.
XI
Przedmowa
Celem niniejszego komentarza jest nie tylko u³atwienie stosowania prze-
pisów ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie samym
organizacjom pozarz¹dowym, organom administracji publicznej, orzeczni-
kom w s¹dach rejestrowych oraz wszystkim zainteresowanym problema-
tyk¹ „trzeciego sektora”, lecz tak¿e poddanie pod publiczn¹ debatê roz-
wi¹zañ budz¹cych kontrowersjê, czy te¿ wymagaj¹cych niezw³ocznej
interwencji ustawodawcy. Warto pokreœliæ, i¿ komentarz jest pierwszym
tego typu opracowaniem poruszaj¹cym istotne z punktu widzenia organiza-
cji pozarz¹dowych problemy, wynik³e na przestrzeni dwóch lat obowi¹zy-
wania ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie. Jego
kszta³t jest tak¿e wynikiem praktycznych doœwiadczeñ autora nabytych
w postêpowaniach s¹dowych o uzyskanie statusu organizacji po¿ytku pu-
blicznego dla organizacji pozarz¹dowych.
Ze wzglêdu na fakt, i¿ komentarz adresowany jest nie tylko do prawni-
ków, niezbêdne okaza³o siê bardziej szczegó³owe omówienie niektórych in-
stytucji prawnych, zwi¹zanych z komentowan¹ ustaw¹, a tak¿e zasad
wyk³adni prawa, u³atwiaj¹cych zrozumienie interpretacji poszczególnych
przepisów. Poza przepisami samej ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicz-
nego i o wolontariacie, komentarz omawia tak¿e przepisy j¹ wprowa-
dzaj¹ce.
Warszawa, sierpieñ 2005 r.
Jerzy Kopyra
XII
Wykaz skrótów
1. Hród³a prawa
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
Dzia³Po¿PublU . . . . . . ustawa z 24.4.2003 r. o dzia³alnoœci po¿ytku pu-
blicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873
ze zm.)
FinPublU. . . . . . . . . . . ustawa z 26.11.1998 r. o finansach publicznych
(tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.)
FundU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.4.1984 r. o fundacjach (tekst jedn.
Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.)
GospNierU . . . . . . . . . ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomo-
jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 261,
œciami (tekst
poz. 2603 ze zm.)
KC. . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U.
Nr 16, poz. 93 ze zm.)
KK. . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88,
poz. 553 ze zm.)
Konstytucja . . . . . . . . . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
(Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost.)
KP . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.
Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)
KPA . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postêpowania ad-
ministracyjnego (Dz.U. Nr 30, poz. 168 ze zm.)
KPC. . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postêpowania
cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
KrRejSU . . . . . . . . . . . ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze
S¹dowym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 17,
poz. 209 ze zm.)
KSH . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spó³ek handlo-
wych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
MSiGR . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzanie
Ministra
Sprawiedliwoœci
z 15.4.1996 r. w sprawie organizacji, sposobu wy-
dawania i rozpowszechniania oraz podstawy usta-
lania ceny numerów Monitora S¹dowego i Gospo-
darczego i wysokoœci op³at za zamieszczenie
w nim og³oszenia lub obwieszczenia (Dz.U.
Nr 45, poz. 204 ze zm.)
XIII
Wykaz skrótów
PDOFizU . . . . . . . . . . ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14,
poz. 176 ze zm.)
PDOPrU . . . . . . . . . . . ustawa z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 54,
poz. 654 ze zm.)
PodLokU. . . . . . . . . . . ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i op³atach lokal-
nych (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze
zm.)
PrGosp . . . . . . . . . . . . ustawa z 19.11.1999 r. – Prawo dzia³alnoœci go-
spodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.)
ProwRejKRSR . . . . . . rozporz¹dzenia
Ministra
Sprawiedliwoœci
z 21.12.2000 r. w sprawie szczegó³owego sposobu
prowadzenia rejestrów wchodz¹cych w sk³ad Kra-
jowego Rejestru S¹dowego oraz szczegó³owej tre-
œci wpisów w tych rejestrach (Dz.U. Nr 117,
poz. 1237 ze zm.)
PrStow. . . . . . . . . . . . . ustawa z 7.4.1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach
(tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.)
PrZamPubl . . . . . . . . . ustawa z 29.1.2004 r. – Prawo zamówieñ publicz-
nych (Dz.U. Nr 19, poz. 177 ze zm.)
PWDzia³Po¿PublU . . . ustawa z 24.4.2003 r. – Przepisy wprowadzaj¹ce
ustawê o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wo-
lontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 874 ze zm.)
RachU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.9.1994 r. o rachunkowoœci (tekst jedn.
Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.)
RamFundR . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z 8.5.2001 r.
w sprawie ramowego zakresu sprawozdania
z dzia³alnoœci fundacji (Dz.U. Nr 50, poz. 529)
RamWzR. . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Poli-
tyki Spo³ecznej z 29.10.2003 r. w sprawie wzoru
oferty realizacji zadania publicznego, ramowego
wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego
i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania
(Dz.U. Nr 193, poz. 1891)
RTVU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji
(tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531 ze
zm.)
SwobDzia³GospU . . . . ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie dzia³alnoœci go-
spodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.)
XIV
ŒwOpZdrowU. . . . . . . ustawa z 27.8.2004 r. o œwiadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze œrodków publicz-
nych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135 ze zm.)
Wykaz skrótów
WpisCywR . . . . . . . . . rozporz¹dzenie
Sprawiedliwoœci
z 17.12.1996 r. w sprawie okreœlenia wysokoœci
wpisów w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 154,
poz. 753 ze zm.)
WzUrzêdForm . . . . . . rozporz¹dzenie
Ministra
Ministra
Sprawiedliwoœci
z 21.12.2000 r. w sprawie okreœlenia wzorów
urzêdowych formularzy wniosków o wpis do Kra-
jowego Rejestru S¹dowego oraz sposobu i miejsca
ich udostêpniania (Dz.U. Nr 118, poz. 1247 ze
zm.)
ZaopTytWypadU . . . . ustawa z 30.10.2002 r. o zaopatrzeniu z tytu³u wy-
padków lub chorób zawodowych powsta³ych
w szczególnych okolicznoœciach (Dz.U. Nr 199,
poz. 1674 ze zm.)
ZryczPodDochU . . . . . ustawa z 20.11.1998 r. o zrycza³towanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osi¹ga-
nych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144,
poz. 930 ze zm.)
2. Czasopisma
. . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
. . . . . . . . . . . . . Fundacje – Prawo, Organizacja, Finanse
Dz.U.
Fund.
OSNC . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego: Izba Cywilna;
zbiór opracowany przez Biuro Orzecznictwa S¹du
Najwy¿szego [do 1952 roku jako OSN (C) i OSN
(K); od 1965 roku do koñca 1994 roku jako
OSNCP – zbiór orzecznictwa SN Izby Cywilnej,
Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych]
OSS . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo w Sprawach Samorz¹dowych
OTK . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybuna³u Konstytucyjnego
PPH . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Prawa Handlowego
Pr. Sp. . . . . . . . . . . . . . Prawo Spó³ek
PS . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d S¹dowy
PUG . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego
Rej. . . . . . . . . . . . . . . . Rejent
Rzeczp. . . . . . . . . . . . . Rzeczpospolita
Wok. . . . . . . . . . . . . . . Wokanda
XV
Wykaz skrótów
. . . . . . . . . . . . . . . na przyk³ad
3. Inne
art.
. . . . . . . . . . . . . . . artyku³
dot. . . . . . . . . . . . . . . . dotyczy
m.in. . . . . . . . . . . . . . . miêdzy innymi
np.
Nr . . . . . . . . . . . . . . . . numer
pkt
. . . . . . . . . . . . . . . punkt
poz. . . . . . . . . . . . . . . . pozycja
rozp. . . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie
SprawozdDzia³Po¿-
PublU . . . . . . . . . . . . . Sprawozdanie z dzia³ania ustawy o dzia³alnoœci
po¿ytku publicznego i o wolontariacie za okres od
dnia jej wejœcia w ¿ycie do dnia 31.12.2004 r.
. . . . . . . . . . . . . . . ustêp
ust.
ze zm. . . . . . . . . . . . . . ze zmianami
INCL . . . . . . . . . . . . . . International Centre for Non-for-Profit Law
XVI
Wykaz literatury
Wykaz literatury
Wykaz literatury
Arczewska M., O kroku milowym, którego nie by³o. Ustawa o dzia³alnoœci
po¿ytku publicznego a opodatkowanie, finansowanie i wspó³praca
trzeciego sektora z administracj¹ publiczn¹ w Polsce,
[w:]
Wspó³praca sektora obywatelskiego z administracja publiczn¹, [w:]
Wspó³praca sektora obywatelskiego z administracj¹ publiczna,
Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2004
Arczewska M., Stec P., Spó³ki prawa handlowego nie powinny mieæ mo-
¿liwoœci uzyskania statusu organizacji po¿ytku publicznego, Analizy
i Opinie Instytutu Spraw Publicznych 2005, Nr 35
Bajor-Stachañczyk M., Ekspertyza w sprawach stosowania przepisów
ustawy o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie, Biuletyn
Ekspertyzy i Opinie Prawne Kancelarii Sejmu 2003, Nr 4
Balcerowicz L., Czy polityka fiskalna powinna byæ instrumentem wspie-
rania rozwoju organizacji spo³ecznych?, Trzeci Sektor 2004, Nr 1
Barczewska-Dziobek A., Uwagi w zakresie podmiotowego pojêcia organi-
zacji pozarz¹dowej, Prawo–Administracja–Koœció³ 2003, Nr 4
Bielski P., Cel niezarobkowy spó³ek kapita³owych a status przedsiêbiorcy,
Rej. 2001, Nr 4
Blicharz J., Status prawny organizacji pozarz¹dowych w œwietle ustawy
o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie, Fund. 2003
(red. J. Kopyra), Nr 3–4
Blicharz R., Pawe³czyk M., Przedsiêbiorca, czyli kto?, PUG 2004, Nr 3,
poz. 5
Borowicz K., Kurzajewski M., Ustawa o swobodzie dzia³alnoœci gospodar-
czej z komentarzem, Warszawa 2005
Bugajna-Sporczyk D., Organizacje po¿ytku publicznego a przedsiêbiorcy,
Prawo Przedsiêbiorcy 2004, Nr 10
Ceglarski A., Organizacje po¿ytku publicznego, Warszawa 20005
Cieœlak Z., Jagielski J., Lang J., Szubiakowski M., Wierzbowski M., Wikto-
rowska A., Prawo administracyjne, wyd. 2., Warszawa 1999
Cioch H, Prawo fundacyjne, Warszawa 2002
Cioch H., Organizacje po¿ytku publicznego i wolontariat – nowe regula-
cje prawne, Rej. 2003, Nr 10
Cioch H., Prawo fundacyjne, Kraków 2005
Duniewska Z., Jaworska-Dêbska B., Michalska-Badziak R., Olejni-
czak-Sza³owska E., Stahl M., Prawo administracyjne. Pojêcia, instytu-
cje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2000
XVII
Wykaz literatury
Gnys A., Spó³ka to nie organizacja po¿ytku publicznego, Rzeczp.
z 20.12.2004 r.
International Centre for Non-for-Profit Law, Draft comments on the Laws
on Public Benefits Activity and Volunteerism and on Regulations Im-
plementing the Law on Public Benefit and Volunteerism
Izdebski H., Fundacje i Stowarzyszenia. Komentarz, orzecznictwo, skoro-
widz, Anna Piechowiak ECO, wyd. 12., Warszawa 2004.
Izdebski H., Ustawa o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie.
Komentarz, internet: www.mgips.gov.pl/organizacje.php
Jendroœka J., Obowi¹zek konsultowania organizacji pozarz¹dowych a no-
wa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Podstawy prawne
funkcjonowania organizacji pozarz¹dowych, Instytut Spraw Publicz-
nych, Warszawa 1999
Kidyba A., Glosa do postanowienia SN z dnia 30 listopada 2000 r. (I CKN
886/98, OSNC 2001, Nr 6, poz. 91), PPH 2002, Nr 2
Kidyba A., Prowadzenie dzia³alnoœci gospodarczej przez fundacjê, PPH
1999, Nr 10
Kidyba A., Ustawa o fundacjach, Prawo o stowarzyszeniach, Warszawa
1997
Klon-Jawor Stowarzyszenie, Podstawowe fakty o organizacjach po-
zarz¹dowych – raport z badania 2004, internet: www.ngo.pl
Ko³odziej K., Wolontariat. Co warto i trzeba o nim wiedzieæ?, S³u¿ba Pra-
cownicza 2003, Nr 9
Kopyra J., Jacyszyn J., Dzia³alnoœæ gospodarcza fundacji, Fund. 2003
(red. J. Kopyra), Nr 1
Kopyra J., Terenowe jednostki organizacyjne stowarzyszeñ i fundacji –
jaka forma?, Rachunkowoœæ Stowarzyszeñ, Fundacji, Organizacji
Non-profit 2004, Nr 7
Kosikowski C., Prawo dzia³alnoœci gospodarczej. Komentarz, Warszawa
2000
Krawiec G., Zak³adanie fundacji przez gminê, Fund. 2003 (red. J. Kopy-
ra), Nr 3–4
Leœ E., Wyk³ad wyg³oszony podczas inauguracyjnego posiedzenia Rady
Dzia³alnoœci Po¿ytku Publicznego w dniu 27 listopada 2003 r., inter-
net: www.ngo.pl
Lewandowska I., Ulgi premiuj¹ce hojnoœæ, Rzeczp. z 10.12.2004 r.
Marek A., Prawo karne. Zagadnienia z teorii i praktyki, Warszawa 1997
Marciniuk J. (red.), Podatek dochodowy od osób fizycznych. Rok 2005,
Warszawa 2005
Mariañski A., Opodatkowanie organizacji po¿ytku publicznego, Przegl¹d
Podatkowy 2004, Nr 1
XVIII
Wykaz literatury
Marsza³kowska-Krzeœ E., Wpisy w rejestrze przedsiêbiorców dotycz¹ce
spó³ek handlowych, Warszawa 2004
Michorowska R., Nadzór nad organizacjami po¿ytku publicznego, S³u¿ba
Pracownicza 2004, Nr 7
Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Spo³ecznej, Zasady tworzenia
programu wspó³pracy jednostek samorz¹du terytorialnego z organiza-
cjami pozarz¹dowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust.
3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia³alnoœci po¿ytku publiczne-
go i o wolontariacie, internet: www.mgpips.gov.pl
Mirek I., Opodatkowanie podmiotów trzeciego sektora podatkiem docho-
dowym od osób prawnych, Trzeci Sektor 2004, Nr 1
Morawski L., Wyk³adnia orzecznictwie s¹dów. Komentarz, Toruñ 2002
Mróz T., Bieniek-Koronkiewicz E., Kontrowersje wokó³ pojêcia „przed-
siêbiorca”, Pr. Sp. 2003, Nr 6
Musialska M., Nabycie nieruchomoœci stanowi¹cej w³asnoœæ Skarbu Pañ-
stwa przez fundacjê w œwietle ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o go-
spodarce nieruchomoœciami, Rej. 2003, Nr 4
Niecikowska R., Sêdziowie KRS o rejestracji OPP, internet: www.ngo.pl
Niemirka B., Statut fundacji, Myœl Prawnicza 1995, Nr 4
Nowacki J., Rz¹dy prawa. Dwa problemy, Katowice 1995
Nowacki J., Tobor Z., Wstêp do prawoznawstwa, Katowice 1996
Ochendowski E., Prawo administracyjne. Czêœæ ogólna, Toruñ 1997
O¿óg I., Najpierw wp³ata, potem zeznanie, Rzeczp. z 2–3.10.2004 r.
Pietrowski D., Wolontariat jako forma edukacji, [w:] Organizacje po-
zarz¹dowe, [w:] spo³eczeñstwie obywatelskim – wyzwanie dla œrodo-
wisk akademickich Lubelski Oœrodek Samopomocy, Lublin 2002
Pius XI, Quadragesimo anno 1982, Nr 7–9
Prawo Rodzinne i Opiekuñcze, pod red. T. Smyczyñskiego, t. 12, Warsza-
wa 2003, System Prawa Prywatnego
Radwañski Z., Zobowi¹zania – czêœæ ogólna, Warszawa 1995
Rymsza M., Hryniewicka A., Derwich P., Jak wprowadziæ w ¿ycie zasadê
pomocniczoœci pañstwa: doœwiadczenia lat dziewiêædziesi¹tych, [w:]
Wspó³praca sektora obywatelskiego z administracj¹ publiczna, Insty-
tut Spraw Publicznych, Warszawa 2004
Rymsza M., Hryniewicka A., Derwich P., Zasada pomocniczoœci pañstwa
w Ustawie o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie, [w:]
Wspó³praca sektora obywatelskiego z administracj¹ publiczna, Insty-
tut Spraw Publicznych, Warszawa 2004
Schimanek T., Prawo „jednego procenta” w Polsce – obawy i wyzwania,
[w:] Wspó³praca sektora obywatelskiego z administracj¹ publiczn¹,
Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2004
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)