Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00049 003248 24074335 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz. Wydanie 6 - ebook/pdf
Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz. Wydanie 6 - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 525
Wydawca: Lexis Nexis Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-278-0691-8 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> cywilne
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji jest podstawowym aktem prawnym określającym status prawny i funkcje komornika sądowego, jego prawa i obowiązki, zasady odpowiedzialności odszkodowawczej i dyscyplinarnej oraz prowadzenia kancelarii komorniczej, nadzór nad komornikami, a także ustrój i kompetencje samorządu komorniczego.

Niniejsza publikacja jest poczytnym, najaktualniejszym i najobszerniejszym z dostępnych na rynku komentarzy do ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, bardzo często powoływana zarówno w literaturze, jak i orzecznictwie, m.in. Trybunału Konstytucyjnego.

Omawia status prawny i funkcje komornika sądowego, jego obowiązki i prawa, zasady odpowiedzialności odszkodowawczej i dyscyplinarnej, zasady prowadzenia kancelarii komorniczej, nadzór nad komornikami, ustrój i kompetencje samorządu komorniczego, a także koszty egzekucji komorniczej w postaci wydatków i opłat egzekucyjnych.

W obecnym wydaniu uwzględniono m.in. zmiany wprowadzone ustawą z 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2013 r., poz. 1513), która ustanowiła nowe zasady pobierania opłat egzekucyjnych w niektórych przypadkach umorzenia postępowania egzekucyjnego.

W drugiej części komentarza zamieszczono akty wykonawcze do omawianej ustawy.

Publikacja przeznaczona jest przede wszystkim dla praktyków prawa, zwłaszcza komorników, asesorów i aplikantów komorniczych oraz pracowników wymiaru sprawiedliwości. Może być pomocna także każdemu, kto zajmuje się egzekucją sądową bądź w niej uczestniczy.

Prof. dr hab. Andrzej Marciniak – profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Katedry Postępowania Cywilnego II na Wydziale Prawa i Administracji. W dorobku naukowym ma wiele opracowań z dziedziny postępowania cywilnego, przede wszystkim z zakresu postępowania egzekucyjnego. Jest autorem m.in. publikacji książkowej „Sądowe postępowanie egzekucyjne”.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Spis treści Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Część pierwszA UstAwA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) ROZDZIAŁ 1. przepisy ogólne (art. 1–9) . . . . . . . . . . . . . . . . . . ROZDZIAŁ 2. powoływanie i odwoływanie komorników 21 (art. 10–15b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 ROZDZIAŁ 3. Obowiązki i prawa komorników (art. 16–28) . . . . . . 142 ROZDZIAŁ 4. Aplikanci i asesorzy komorniczy (art. 29–33a) . . . . . 191 ROZDZIAŁ 5. Koszty działalności egzekucyjnej komornika i zasady prowadzenia kancelarii (art. 34–38) . . . . . . 235 ROZDZIAŁ 6. wydatki w toku egzekucji (art. 39–42) . . . . . . . . . . 251 ROZDZIAŁ 7. Opłaty egzekucyjne (art. 43–60) . . . . . . . . . . . . . . 275 ROZDZIAŁ 8. Dochód komorników (art. 61–63) . . . . . . . . . . . . . 382 ROZDZIAŁ 9. Nadzór nad komornikami (art. 64–70) . . . . . . . . . . 391 ROZDZIAŁ 10. Odpowiedzialność dyscyplinarna (art. 71–78a) . . . . . 403 ROZDZIAŁ 11. samorząd komorniczy (art. 79–94) . . . . . . . . . . . . 427 ROZDZIAŁ 12. zmiany w przepisach obowiązujących (art. 95–98) . . . 451 ROZDZIAŁ 13. przepisy przejściowe i końcowe (art. 99–110) . . . . . . 452 5 Spis treści Część DrUGA Przepisy wykonawcze 1. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej komorników sądowych (Dz.U. Nr 232, poz. 2326) . . . . . 457 2. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie określenia szczegółowych przepisów o biurowości i ewidencji operacji finansowych kancelarii komorniczych (Dz.U. Nr 266, poz. 2242 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459 3. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 10 marca 2006 r. w sprawie wysokości opłat za czynności komorników niebędące czynnościami egzekucyjnymi (Dz.U. Nr 42, poz. 289) . . . . . . . . 469 4. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie szczegółowych czynności Krajowej rady Komorniczej oraz szczegółowych czynności komornika związanych z egzekucją prowadzoną na podstawie elektronicznego tytułu wykonawczego (Dz.U. Nr 224, poz. 1805) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 5. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie wysokości opłaty rocznej wnoszonej przez aplikantów komorniczych na pokrycie kosztów szkolenia (Dz.U. z 2012 r., poz. 541) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 6. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 4 marca 2008 r. w sprawie trybu postępowania przy likwidacji kancelarii komorniczych (Dz.U. Nr 43, poz. 261) . . . . . . . . . . . . . . . . . 476 7. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie zespołu do przygotowywania pytań testowych i zadań pisemnych na egzaminy konkursowy i komorniczy (Dz.U. z 2014 r., poz. 32) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477 8. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie wzoru identyfikatora wydanego przez Krajową radę Komorniczą (Dz.U. Nr 244, poz. 1803) . . . . . . . . . . . . . . . . . 480 9. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 6 września 2013 r. w sprawie komisji egzaminacyjnych oraz przeprowadzania egzaminów konkursowego i komorniczego (Dz.U. z 2013 r., poz. 1078 ze zm.) . . 482 10. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 28 grudnia 2007 r. w sprawie zakresu rocznego sprawozdania z działalności komornika sądowego (Dz.U. z 2008 r. Nr 3, poz. 19) . . . . . . . . . . . . . . . . 488 11. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie organizacji i przebiegu aplikacji komorniczej (Dz.U. Nr 244, poz. 1804 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490 6 www.lexisnexis.pl Spis treści 12. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wynagrodzenia przewodniczącego i członków komisji do spraw przeprowadzenia egzaminów konkursowego i komor- niczego oraz przewodniczącego i członków zespołu do przygo- towania pytań testowych oraz zadań pisemnych na egzaminy konkursowy i komorniczy (Dz.U. z 2013 r., poz. 1673) . . . . . . . . 492 13. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie określenia wzoru zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na aplikację komorniczą oraz wniosku o dopuszczenie do egzaminu komorniczego (Dz.U. z 2013 r., poz. 1521) . . . . . . . 495 14. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 7 października 2011 r. w sprawie przechowywania akt spraw komorniczych oraz zamkniętych urządzeń ewidencyjnych (Dz.U. Nr 226, poz. 1366) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501 15. Uchwała Krajowej rady Komorniczej z dnia 18 listopada 1998 r. – Kodeks etyki zawodowej Komornika (tekst jedn. opublikowany uchwałą KrK nr 909/iV z dnia 8 lutego 2012 r.) . . . . . . . . . . . . 16. rozporządzenie Ministra sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2013 r. 505 w sprawie komisji egzaminacyjnej ii stopnia przy Ministrze sprawiedliwości do spraw odwołań od wyniku egzaminu komorniczego (Dz.U. z 2013 r., poz. 1657) . . . . . . . . . . . . . . . 510 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523 Wykaz skrótów CBOsA Dp Dz.U. Dz.Urz. MF Dz.Urz. Ms k.c. k.k. k.k.w. – Centralna Baza Orzeczeń sądów Administracyjnych – „Doradztwo podatkowe” – Dziennik Ustaw – Dziennik Urzędowy Ministerstwa Finansów – Dziennik Urzędowy Ministra sprawied liwości – ustawa z  23  kwiet nia 1964  r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 121) – ustawa z  6  czerw ca 1997  r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr  88, poz. 553 ze zm.) – ustawa z 6 czerw ca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) Konstytucja rp – ustawa z 2 kwiet nia 1997 r. – Konstytucja rzeczypospolitej pol- k.p. k.p.a. k.p.c. k.p.k. k.r.o. k.s.h. Lex Lexis.pl M.p. M.prawn. NC Np ONsAiwsA skiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i zm.) – ustawa z 26 czerw ca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) – ustawa z  14  czerw ca 1960  r. – Kodeks postępowania admini- stracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) – ustawa z 17 lis topada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilne- go (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.) – ustawa z  6  czerw ca 1997  r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) – ustawa z  25  lutego 1964  r. – Kodeks rodzinny i  opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.) – ustawa z  15  wrześ nia 2000  r. – Kodeks spó łek hand lowych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1030 ze zm.) – system informacji prawnej wolters Kluwer – serwis prawniczy Lexis Nexis polska – „Monitor polski” – „Monitor prawniczy” – „Nowa Currenda” – „Nowe prawo” – Orzecznictwo Naczelnego sądu Administracyjnego i  woje- wódzkich sądów Administracyjnych 9 o.p. OsN OsNAp – ustawa z 29 sierp nia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) – Orzecznictwo sądu Najwyższego – Orzecznictwo sądu Najwyższego – izba Administracyjna i izba OsNApiUs – Orzecznictwo sądu Najwyższego – izba Administracyjna, pracy pracy i Ubezpieczeń społecznych – Orzecznictwo sądu Najwyższego – izba Cywilna – Orzecznictwo sądu Najwyższego – izba Cywilna oraz izba Ad- ministracyjna, pracy i Ubezpieczeń społecznych – Orzecznictwo sądu Najwyższego – izba Karna i izba wojskowa – Orzecznictwo sądu Najwyższego – izba Administracyjna, pra- cy, Ubezpieczeń społecznych i spraw publicznych – Orzecznictwo sądów polskich – Orzecznictwo sądów polskich i Komisji Arbitrażowych – Orzecznictwo trybunału Konstytucyjnego. zbiór Urzędowy – seria A – „palestra” – „problemy egzekucji” – „problemy egzekucji sądowej” – „państwo i prawo” – „przegląd Orzecznictwa podatkowego” – „polski proces Cywilny” – „przegląd prawa egzekucyjnego” – „przegląd prawa Handlowego” – ustawa z 30 sierp nia 2002 r. – prawo o postępowaniu przed są- dami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z  2012  r., poz.  270 ze zm.) – ustawa z  29  sierp nia 1997  r. – prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.) – „przegląd sądowy” – ustawa z 28 lutego 2003 r. – prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm.) – rozporządzenie Ministra sprawied liwości z  9  marca 2006  r. w  sprawie egzekucji grzywien, kar pieniężnych, opłat sądo- wych i  kosztów postępowania w  sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 42, poz. 288) – rozporządzenie Ministra sprawied liwości z  1  października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy za- bezpieczeniu spadku i  sporządzaniu spisu inwentarza (Dz.U. Nr 92, poz. 411) – tekst jednolity – ustawa z  14  grudnia 1994  r. o  Bankowym Funduszu Gwaran- cyjnym (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 711 ze zm.) – ustawa z  27  maja 2004  r. o  funduszach inwestycyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 157) OsNC OsNCp OsNKw OsNp Osp OspiKA OtK zU pal. pe pes pip pOp ppC ppe ppH p.p.s.a. pr.bank. ps p.u.n. rozp.e.g. rozp.z.s. tekst jedn. u.b.f.g. u.f.i. 10 www.lexisnexis.plWykaz skrótów u.g.n. u.k.s.c. u.k.s.e. u.p.e.a. u.s.m. u.s.n.p.s. u.s.u.s. u.w.l. u.z.r. – ustawa z  21  sierp nia 1997  r. o  gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 518 ze zm.) – ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cy- wilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) – ustawa z 29 sierp nia 1997 r. o komornikach sądowych i egzeku- cji (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) – ustawa z  17  czerw ca 1966  r. o  postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 1015 ze zm.) – ustawa z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1222 ze zm.) – ustawa z  27  czerw ca 2004  r. o  skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania w postępowaniu przygotowawczym pro- wadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępo- waniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr  179, poz. 1843 ze zm.) – ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń spo- łecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.) – ustawa z  24  czerw ca 1994  r. o  włas ności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) – ustawa z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.) ustawa o VAt – ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) Uwaga: artykuły powołane bez wskazania aktu prawnego oznaczają artykuły ustawy z 29 sierp nia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.). Wykaz skrótów Wprowadzenie Ustawa z  29  sierp nia 1997  r. o  komornikach sądowych i  egzekucji (tekst jedn. Dz.U. z  2011  r. Nr  231, poz.  1376 ze  zm.), zwana dalej ustawą, jest podstawowym aktem prawnym okreś lającym status prawny i  funkcje komornika sądowego, jego prawa i  obowiązki, za- sady odpowiedzialności odszkodowawczej i  dyscyplinarnej oraz pro- wadzenia kancelarii komorniczej, nadzór nad komornikami, a  także ustrój i kompetencje samorządu komorniczego. w jej przepisach znaj- dują się ponadto uregulowania dotyczące sądowego postępowania eg- zekucyjnego w sprawach cywilnych, a zwłaszcza kosztów tego postę- powania, oraz pewne kwestie związane z  zakresem właś ciwości miejscowej komornika. Należy przy tym zaznaczyć, że zasadniczym aktem prawnym regulującym sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych jest ustawa z 17 lis topada 1964 r. – Kodeks po- stępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z  2014  r., poz.  101 ze  zm.), a przede wszystkim część trzecia tego Kodeksu pt. „postępowanie eg- zekucyjne” (art. 758–1088). Należy przypomnieć, że do uchwalenia ustawy doszło w  warunkach silnej krytyki społecznej niskiej efektywności egzekucji sądowej w  sprawach cywilnych, wysokich kosztów egzekucyjnych oraz nad- miernego skomplikowania i sformalizowania sądowego postępowania egzekucyjnego w tych sprawach (por. Analiza i ocena ustawy o komor- nikach sądowych i egzekucji, red. K. Lubiński, sopot 2000, s. 5). przy- czyn tego stanu rzeczy upatrywano m.in. w dotychczasowej regulacji statusu prawnego i funkcji komornika sądowego, zawartej w rozporzą- dzeniu Ministra Sprawied liwości z  31  grudnia 1960  r. o  komornikach (Dz.U. z 1961 r. Nr 13, poz. 66 ze zm.), jako nieodpowiadającej współ- Andrzej Marciniak 13 czesnym uwarunkowaniom społecznym, a  zwłaszcza rozwijającej się gospodarce wolnorynkowej. rozporządzenie to, wydane na podstawie art.  154 §  21 Prawa o  ustroju sądów powszechnych z  6  lutego 1928  r. (tekst jedn. Dz.U. z  1964  r. Nr  6, poz.  40 ze  zm.), zachowało aktual- ność na tle Prawa o ustroju sądów powszechnych z 20 czerw ca 1985 r. (tekst jedn. Dz.U. z  1994  r. Nr  7, poz.  25 ze  zm.) – por. art.  152 §  2 Prawa o ustroju sądów powszechnych z 1985 r. straciło ono swoją moc z chwilą wejścia w życie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (tj.  30  lis topada 1997  r.), która uchyliła art.  124 §  1 pkt  3 Prawa o ustroju sądów powszechnych z 1985 r., będący podstawą prawną do wydania tego rozporządzenia (por. art. 97). Celem zwiększenia szybkości i skuteczności egzekucji sądowej ustawa wprowadziła do systemu organów egzekucyjnych w sprawach cywil- nych wiele nowych rozwiązań. w  najogólniejszym ujęciu zmiany te polegały na podniesieniu rangi zawodu komornika sądowego i posze- rzeniu jego samodzielności ustrojowo-organizacyjnej oraz na obni- żeniu wysokości kosztów egzekucyjnych. Ustawa zerwała z dotychczasowymi powiązaniami ustrojowo-organi- zacyjnymi między prezesem sądu rejonowego a  komornikiem, wyra- żającymi się w  ustawowych zapisach o  bezpośredniej władzy służ- bowej prezesa sądu rejonowego nad komornikiem. Komornikowi sądowemu został nadany status funkcjonariusza publicznego działają- cego przy sądzie rejonowym. zostały zwiększone wymagania kwalifi- kacyjne w stosunku do osób ubiegających się o stanowisko komornika. Organizację i  funkcjonowanie tego zawodu oparto na modelu samo- rządu zawodowego. Ustawa zachowała status pracowniczy komor- nika, ale o  swoistym charakterze. Komornik pozostawał nadal pra- cownikiem sądu rejonowego, lecz stał się jednocześ nie pracodawcą w stosunku do osób zatrudnionych w prowadzonej przez niego kance- larii komorniczej. w  części dotyczącej postępowania egzekucyjnego ustawa przyznała wierzycielowi prawo wyboru komornika w  granicach właś ciwości sądu apelacyjnego. zasadniczej zmianie uległ system finansowania egzekucji sądowej. Uproszczono system opłat egzekucyjnych i przyjęto 14 www.lexisnexis.plWprowadzenie zasadę, że na koszty postępowania egzekucyjnego składają się wy- łącznie wydatki i opłaty egzekucyjne. wprowadzono rozwiązanie, we- dług którego w  egzekucji świadczeń pieniężnych wierzyciel uiszcza tylko jedną trzecią część opłaty egzekucyjnej, a  pozostałą część ko- mornik ściąga bezpośrednio od dłużnika. Dochody komornika (w tym wynagrodzenie prowizyjne) zostały uzależnione od skuteczności egzekucji. zarysowany kierunek zmian przyjętych w ustawie spotkał się z pozy- tywnym przyjęciem zarówno w  nauce prawa, jak i  w  praktyce są- dowej. zasadnicze założenia i  rozwiązania instytucjonalne przyjęte w ustawie uzys kały aprobatę wielu autorów. w wypowiedziach na ten temat podnoszono w szczególności, że ustawa spowodowała znaczne obniżenie kosztów egzekucyjnych, wprowadziła pewne elementy kon- kurencyjności w  działalności egzekucyjnej komorników oraz pod- niosła poziom efektywności egzekucji. Dostrzegano przy tym potrzebę doskonalenia niektórych rozwiązań przyjętych w  ustawie, zwłaszcza tych, które powodują rozbieżności interpretacyjne i  trudności w  ich praktycznym stosowaniu. za konieczne uznawano także dalsze pogłę- bianie samodzielności ustrojowo-organizacyjnej instytucji komornika sądowego (por. np. A. Huziuk, M. szymański, Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji w praktyce, sopot 1999; Analiza i ocena ustawy…, red. K. Lubiński). w  trakcie obowiązywania ustawa była wielokrotnie nowelizowana. Nowelizacje te były zróżnicowane co do swego zakresu i treści. ramy wprowadzenia nie pozwalają nawet na pobieżne omówienie każdej z tych nowelizacji. Dlatego należy omówić te spośród nich, które miały zasadnicze znaczenie i  które wyraźnie wskazywały kierunek zmian w  polskim systemie organów egzekucyjnych i  w  zasadach prowa- dzenia egzekucji sądowej. szerzej na ten temat zob.  K.  Lubiński, A. Las kowska, Nowelizacje ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w latach 1999–2008, ppe 2008, nr 10–12, s. 7–46. przede wszystkim należy zwrócić uwagę na ustawę z  18  wrześ nia 2001  r. o  zmianie ustawy o  komornikach sądowych i  egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 130, poz. 1452). Ustawa Andrzej Marciniak 15 Wprowadzenie ta pozbawiła komornika sądowego statusu pracowniczego. Komornik pozostał wprawdzie funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym, ale przestał być pracownikiem sądu. Od tej chwili czynności wchodzące w zakres ustawowych zadań komornika podle- gają wykonaniu tylko na jego włas ny rachunek. państwo zostało zwol- nione z  obowiązku finansowania działalności egzekucyjnej. zacho- wało jednak instrumenty nadzoru nad komornikami i ich działalnością egzekucyjną. Ukształtowana w wyniku tych zmian odrębność statusu prawnego komornika sądowego polega na tym, że komornik, pozo- stając organem władzy publicznej (funkcjonariuszem publicznym), jest jednocześ nie podmiotem, który wykonuje zawód zbliżony do za- wodu mającego status wolnego. ponadto ustawa nowelizująca przekazała do kompetencji prezesów sądów apelacyjnych uprawnienia do tworzenia i znoszenia rewirów ko- morniczych, pozostające dotychczas w gestii Ministra sprawied liwości. Dalszym zmianom poddano również system finansowania egzekucji i  zasady pobierania opłat egzekucyjnych. zmiany w  tym zakresie zmierzały wyraźnie w kierunku dalszego obniżenia kosztów egzeku- cyjnych i uwolnienia wierzycieli od ciężaru ponoszenia opłat egzeku- cyjnych. w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych została obni- żona wysokość opłat egzekucyjnych, w  tym wysokość części opłaty obciążającej wierzyciela. przyjęto przy tym zasadę, że uiszczenie części opłaty ciążącej na wierzycielu zależy od uznania komornika. Kolejnych, istotnych zmian w systemie organów egzekucyjnych i doty- czących  zasad prowadzenia egzekucji sądowej dokonano na mocy ustawy z 24 wrześ nia 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądo- wych i egzekucji oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywil- nego (Dz.U. Nr 236, poz. 2356). Ustawa ta usprawniła procedury two- rzenia i znoszenia rewirów komorniczych, powoływania i odwoływania komorników oraz wyznaczania zastępców komornika. Okreś lono w niej na nowo zasady odpowiedzialności komornika i skarbu państwa za szkody wyrządzone przez komornika przy wykonywaniu czynności. w zakresie zasad finansowania egzekucji wprowadzono wiele szczegó- łowych rozwiązań, które często pozostają w  oderwaniu od funkcji 16 www.lexisnexis.plWprowadzenie spełnianych przez koszty egzekucji i budzą wiele wątp liwości co do ich legislacyjnej poprawności. Bardzo obszernej nowelizacji ustawy dokonano ustawą z  24  maja 2007  r. o  zmianie ustawy o  komornikach sądowych i  egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 112, poz. 769 ze zm.), która weszła w  życie 28  grudnia 2007  r., z  wyjątkiem pkt  22–23 i  25–26 art.  1, które weszły w  życie 1  stycznia 2008  r., wprowadzając do ustawy przepisy art. 27a ust. 4 i 5, art. 27b, 29a–29l, 30a i 30b. zasadniczym celem tej nowelizacji była poprawa sprawności i  skuteczności egze- kucji sądowej, niezbędna ze względów społecznych i  gospodarczych. Osiągnięciu zakładanego celu nowelizacji służyć ma przede wszystkim dokonana zmiana modelu funkcjonowania komorników sądowych przez: wzmocnienie nadzoru sprawowanego przez prezesa sądu rejo- nowego, porzucenie dotychczasowej koncepcji rewiru komorniczego stanowiącego obszar działania jednego komornika – na rzecz kon- cepcji rewiru komorniczego będącego obszarem działania wielu ko- morników, rozszerzenie prawa wierzyciela do wyboru komornika, a także zwiększenie dostępności zawodu komornika. Celem omawianej nowelizacji było także udoskonalenie systemu finan- sowania egzekucji sądowej. Dotychczasowa regulacja w tym zakresie – w następstwie licznych nowelizacji, realizujących często doraźne zapo- trzebowania społeczne, oraz kilku ingerencji trybunału Konstytucyjnego – była niespójna, wewnętrznie sprzeczna i  pozwalała na zbyt dalekie rozbieżności interpretacyjne. ingerencja w  system finansowania egze- kucji sądowej polegała na znaczącej nowelizacji przepisów ustawy, które dotyczą wydatków w toku egzekucji i opłat egzekucyjnych. Nowelizacja dokonana ustawą z 24 maja 2007 r. wymyka się spod jed- noznacznych ocen. zakładane cele tej nowelizacji w  zasadzie zasłu- gują na aprobatę. Jednakże przyjęte rozwiązania normatywne nasu- wają wiele uwag krytycznych i  zastrzeżeń merytorycznych, również natury konstytucyjnej. ich prezentacja będzie przedmiotem uwag do po szczególnych przepisów ustawy. Kolejnej nowelizacji dokonano ustawą z 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych Andrzej Marciniak 17 Wprowadzenie ustaw (Dz.U. Nr 26, poz. 156 ze zm.), która wprowadziła do Kodeksu postępowania cywilnego elektroniczne postępowanie upominawcze oraz możliwość złożenia wnios ku o wszczę cie egzekucji na podstawie elektronicznego tytułu wykonawczego (tj. tytułu w postaci orzeczenia wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, opatrzo- nego klauzulą wykonalności w  systemie teleinformatycznym) za po- średnictwem systemu teleinformatycznego obsługującego elektro- niczne postępowanie upominawcze. w  konsekwencji tych zmian rozszerzono przewidziane w  art.  2 ust.  4 uprawnienia komornika o prawo weryfikowania istnienia i treści tytułów wykonawczych wy- danych w  postępowaniach elektronicznych (zob. art.  2 ust.  4 pkt  3). ponadto przyznano Krajowej radzie Komorniczej kompetencję po- twierdzania danych do weryfikacji podpisu elektronicznego używa- nego przez komornika w  postępowaniu egzekucyjnym oraz upoważ- niono Ministra sprawied liwości do okreś lenia w drodze rozporządzenia szczegółowych czynności Krajowej rady Komorniczej umożliwiają- cych komornikom prowadzenie egzekucji na podstawie elektronicz- nego tytułu wykonawczego oraz szczegółowych czynności komornika w egzekucji prowadzonej na podstawie elektronicznego tytułu wyko- nawczego (art. 17b). Natomiast przewidziany w art. 85 zbiór najważ- niejszych zadań Krajowej rady Komorniczej został rozszerzony o współpracę z sądem prowadzącym elektroniczne postępowanie upo- minawcze w zakresie prowadzenia i aktualizowania listy komorników, zasad potwierdzania danych do weryfikacji podpisu elektronicznego dla komorników, które umożliwiają dostęp do elektronicznych ty- tułów wykonawczych i ich weryfikację (zob. art. 85 ust. 1 pkt 19). wymieniona ustawa nowelizująca weszła w zasadzie w życie 1 stycznia 2010 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które obowiązują od 1 lu- tego i 17 października 2009 r. z  ostatnio wprowadzonych nowelizacji należy odnotować ustawę z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egze- kucji (Dz.U. Nr 40, poz. 228), która wprowadziła pewne zmiany co do zasad powoływania komorników, wysokości opłat egzekucyjnych i możliwości ich sądowego obniżenia. istotnej zmianie uległy przepisy 18 www.lexisnexis.plWprowadzenie ustawy o  odpowiedzialności dyscyplinarnej komorników. z  kolei ustawa z  8  lis topada 2013  r. o  zmianie ustawy o  komornikach sądo- wych i  egzekucji (Dz.U. z  2013  r., poz.  1513) wprowadziła nowe za- sady pobierania opłat egzekucyjnych w niektórych przypadkach umo- rzenia postępowania egzekucyjnego. trzeba zaznaczyć, że istotny wpływ na kształt ustawy miało orzecz- nictwo trybunału Konstytucyjnego, który kilkakrotnie zajmował się przepisami ustawy. Należy tu wymienić wyroki  tK: z  24  lutego 2003 r., K. 28/02 (OtK zU 2003, nr 2, poz. 13); z 3 grudnia 2003 r., K. 5/02 (OtK zU 2003, nr 9, poz. 98); z 20 stycznia 2004 r., sK 26/03 (OtK zU 2004, nr 1, poz. 3); z 17 maja 2005 r., p. 6/04 (OtK zU 2005, nr 5, poz. 50); z 8 maja 2006 r., p. 18/05 (OtK zU 2006, nr 5, poz. 53); z 27 lutego 2007 r., p. 22/06 (OtK zU 2007, nr 2, poz. 12); z 14 maja 2009 r., K. 21/08 (OtK zU 2009, nr 5, poz. 67); z 16 czerw ca 2009 r., sK 5/09 (OtK zU 2009, nr 6, poz. 84); z 26 czerw ca 2012 r., p 13/11 (OtK zU 2012, nr 6, poz. 67), oraz z 26 lutego 2013 r., sK 12/11 (OtK zU 2013, nr 2, poz. 19). Wprowadzenie Część pierwszA UstAwA z dnia 29 sierp nia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376; zm.: Dz.U. z 2012 r., poz. 759, poz. 1544; Dz.U. z 2013 r., poz. 350, poz. 829, poz. 1513). rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. KOMORNIK JAKO FUNKCJONARIUSZ PUBLICZNY Art. 1. Komornik sądowy, zwany dalej „komornikiem”, jest funk­ cjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. 1. Nadanie komornikowi statusu funkcjonariusza publicznego ma cha- rakter funkcjonalny i pozostaje w związku z realizacją władztwa pu- blicznego w zakresie powierzonych mu przez ustawę zadań w postaci przymusowego wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywil- nych. egzekucja sądowa w sprawach cywilnych należy do funkcji pań- stwa. Jest zatem aktem władzy publicznej. w związku z tym nie może być przeprowadzona przez osoby prywatne, lecz przez powołane do tego organy państwowe, zwane organami egzekucyjnymi. Organem takim, obok sądu rejonowego, jest komornik sądowy – jako szczegól- nego rodzaju funkcjonariusz publiczny upoważniony przez państwo do prowadzenia egzekucji sądowej w  sprawach cywilnych. Nadanie komornikowi statusu legitymizuje niewątp liwie dopuszczalność stosowania przez niego środków przy- musu państwowego, które stanowią istotną cechę egzekucji sądowej. funkcjonariusza publicznego Andrzej Marciniak 21 Art. 1 Część pierwsza. Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji przepisy prawa nie zawierają definicji pojęcia „funkcjonariusz pu- bliczny”, pomimo że często się nim posługują. pojęcie to jest związane niewątp liwie z  wykonywaniem funkcji władzy publicznej. Ustawowy status funkcjonariusza publicznego mogą zatem uzys kać podmioty wykonujące funkcje władzy publicznej w  zakresie im powierzonym lub przekazanym przez organy władzy publicznej. Deklarowany w art. 1 publicznoprawny charakter statusu komornika przesądza o powiązaniu tego unormowania z tymi przepisami Konsty- tucji  rp, które dotyczą władzy publicznej, a  zwłaszcza jej organów. przede wszystkim chodzi o art. 7 Konstytucji rp, według którego or- gany władzy publicznej działają na podstawie i  w  granicach prawa, oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji rp, zgodnie z którym każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez nie- zgodne z  prawem działanie organu władzy publicznej. wypływający z art. 7 Konstytucji rp obowiązek działania komornika na podstawie i w granicach prawa oznacza, że przy wykonywaniu czynności komor- nika wiążą przepisy Konstytucji, ustaw, ratyfikowanych umów mię- dzynarodowych oraz rozporządzeń, gdyż na mocy art.  87 Konsty- tucji rp stanowią one źródła powszechnie obowiązującego prawa; po dniu 1 maja 2004 r. źródłem prawa jest także prawo Unii europejskiej. O obowiązku przestrzegania prawa przez komornika jest mowa rów- nież w art. 14 ust. 2 i art. 16 ust. 1 (zob. uwagi do tych artykułów). Na temat odpowiedzialności odszkodowawczej komornika zob. uwagi do art. 23. z konstytucyjnego punktu widzenia zawód komornika należy zaliczyć do grupy zawodów zaufania publicznego, o  którym mowa w  art.  17 ust. 1 Konstytucji rp. przepis ten przewiduje możliwość ustawowego tworzenia samorządów zawodowych, reprezentujących osoby wyko- nujące zawody zaufania publicznego i sprawujących pieczę nad nale- żytym wykonywaniem tych zawodów w  granicach interesu publicz- nego i dla jego ochrony. szerzej na ten temat zob. p. rączka, Działalność prawodawcza samorządów zawodowych w Polsce, toruń 2013, s. 74 i n. szerzej na temat statusu prawnego komornika zob. K. Lubiński, Status publicznoprawny komornika sądowego, w: Analiza i ocena ustawy o ko- 22 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 mornikach sądowych i egzekucji, red. K. Lubiński, sopot 2000, s. 7 i n.; tenże, Status konstytucyjnoprawny zawodu komornika sądowego, w: W poszukiwaniu prawa dobrego i sprawied liwego. Księga pamiątkowa ku czci Jana Tredera, red. K.  Lubiński, warszawa 2013, s.  155 i  n.; B. Brzeziński, w. Morawski, Status podatkowoprawny komornika sądo- wego (wybrane zagadnienia), w:  Analiza i  ocena ustawy…, s.  29 i  n.; s.  Dalka, Komornik sądowy jako funkcjonariusz publiczny, pe  2001, nr 12 (48), s. 25 i n.; M. Kalinowski, Status podatkowoprawny komor- nika sądowego, ppe 2006, nr  12, s.  37 i  n.; wyrok  tK z  12  kwiet nia 2012 r., sK 21/11 (OtK zU 2012, nr 4, poz. 38). poza deklaracją zawartą w  art.  1 na publicznoprawny charakter sta- tusu komornika wskazuje ponadto: 1) powołanie i odwołanie komornika przez Ministra sprawied liwości (art. 11); 2) zakres powierzonych komornikowi przez władzę ustawodawczą zadań władzy publicznej w  postaci czynności egzekucyjnych oraz innych czynności przekazanych na podstawie odrębnych prze- pisów (art. 2); 3) podleganie komornika przy wykonywaniu czynności orzeczeniom sądu i prezesowi sądu rejonowego, przy którym działa (art. 3); 4) wyraźnie okreś lony zakres nadzoru sądu powszechnego (sądu rejo- nowego) nad czynnościami komornika (art.  759, 767–7673, 960, 972, 1027 § 2 i 3, art. 1035 k.p.c.) oraz nadzoru administracyjnego w  postaci nadzoru prezesa sądu rejonowego i  nadzoru zwierzch- niego Ministra sprawied liwości (art. 3 ust. 2 i 3, art. 64–70); 5) uprawnienie do nakładania kar (zob. np.  art.  762, 764, 886, 892 § 2, art. 902 k.p.c.); 6) podleganie szczególnej ochronie i  odpowiedzialności prawnej w prawie karnym, właś ciwej dla funkcjonariuszy publicznych (zob. uwagę 2 do art. 1). por. w.  piotrowski, Status pracowniczy komornika sądowego. Uwagi de  lege lata i  de lege ferenda, w:  Analiza i  ocena ustawy…, s.  56 i  n.; wyrok tK z 4 grudnia 2001 r., sK 18/00 (OtK zU 2001, nr 8, poz. 256). w wyroku z 3 grudnia 2003 r., K. 5/02 (OtK zU 2003, nr 9, poz. 98) trybunał Konstytucyjny stwierdził, że komornik jest organem władzy Andrzej Marciniak 23 Art. 1 Część pierwsza. Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji publicznej, mającym włas ne kompetencje, a  symbolicznym wyrazem publicznoprawnego statusu komornika jest prawo używania przez niego pieczęci urzędowej z godłem państwa. Od pozycji prawnej ko- mornika jako organu państwa (organu egzekucji sądowej) należy od- dzielić kwestie osobistego i  majątkowego statusu komornika jako okreś lonej osoby, tzw. piastuna organu. zawód komornika należy zali- czyć do kategorii zawodów zaufania publicznego (por. wyrok  tK z 14 maja 2009 r., K. 21/08, OtK zU 2009, nr 5, poz. 67). Należy zaznaczyć, że komornika oraz strony postępowania egzekucyj- nego (wierzyciela i  dłużnika) nie łączy stosunek o  charakterze pry- watnoprawnym, lecz publicznoprawnym. w  zakresie powierzonych komornikowi zadań ma on władcze kompetencje wobec innych pod- miotów stosunków prawnych (por. uchwałę  sN z  22  października 2002  r., iii  Czp 65/02, OsNC 2003, nr  7–8, poz.  100; wyrok  tK z 14 grudnia 2010 r., K 20/08, OtK zU 2010, nr 10, poz. 129; wyrok tK z  13  grudnia 2011  r., sK 44/09, OtK zU 2011, nr  10, poz.  117, oraz przywołany wyrok tK z 3 grudnia 2003 r., K. 5/02). 2. Komornik sądowy jest również funkcjonariuszem publicznym w rozu- mieniu prawa karnego. Art.  115 §  13 k.k. okreś la krąg podmiotów, którym przysługuje stanowisko funkcjonariusza publicznego. w prze- pisie tym podzielono funkcjonariuszy publicznych na dziewięć grup, ze względu na stanowisko lub pełnioną funkcję, zaliczając komornika do grupy trzeciej, obok sędziego, ławnika, prokuratora, notariusza i kuratora sądowego (zob. art. 115 § 13 pkt 3 k.k.). przyznanie komornikowi statusu funkcjonariusza publicznego sprawia, że z jednej strony korzysta on ze szczególnej ochrony prawnej w wypad- kach przewidzianych prawem karnym dla funkcjonariuszy publicznych, z  drugiej strony natomiast podlega wzmożonej odpowiedzialności karnej za popełnienie czynów zabronionych, pozostających w związku z zajmowanym stanowiskiem. szczególna ochrona prawa karnego wobec komornika jako funkcjona- riusza publicznego – podyktowana koniecznością respektowania za- sady funkcjonowania państwa – ma na celu głównie ochronę komor- 24 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 nika przed bezpośrednimi atakami innych osób oraz zaostrzenie odpowiedzialności karnej sprawców czynów zakłócających realizację zadań publicznych i  godzących w  powagę urzędu reprezentowanego przez funkcjonariusza (por. H. Ciepła, J. skibińska-Adamowicz, Status prawny komornika i podstawy jego odpowiedzialności odszkodowawczej po uchyleniu art. 769 k.p.c., ppe 2006, nr  4–6, s.  6 i  n.; V.  Konarska- -wrzosek, Odpowiedzialność karna komornika sądowego, ppe 2006, nr 12, s. 71 i n.; s. Kowalski, Karnoprawna ochrona komornika sądo- wego jako funkcjonariusza publicznego, ppe 2014, nr 1, s. 73 i n.). Ko- mornik sądowy korzysta zatem ze szczególnej ochrony przed narusze- niem nietykalności cielesnej (art. 222 k.k.), czynną napaścią (art. 223 k.k.), wywieraniem wpływu na jego czynności urzędowe i  zmusza- niem go do przedsięwzięcia lub zaniechania takiej czynności (art. 224 k.k.) oraz przed znieważeniem (art. 226 k.k.). Natomiast zaostrzoną odpowiedzialność karną stosuje się wobec ko- mornika w szczególności za przestępstwa: przyjęcia w związku z peł- nioną funkcją korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy (art.  228 k.k.), płatnej protekcji (art.  230 k.k.), działania na szkodę interesu publicznego lub prywatnego przez przekroczenie swoich uprawnień lub niedopełnienie obowiązków (art.  231 k.k.), wymu- szenia przemocą lub groźbą bezprawną okreś lonych zeznań, wyjaś- nień, informacji lub oświadczeń (art. 246 k.k.), ujawnienia osobie nie- uprawnionej informacji stanowiącej informację niejawną o  klauzuli „zastrzeżone” lub „poufne” lub uzys kanej w  związku z  wykonywa- niem czynności służbowych, a  której ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes (art. 266 k.k.), poświadczenia nie- prawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne (art. 271 k.k.). w uchwale z 30 kwiet nia 2003 r., i Kzp 12/03 (OsNKw 2003, nr 5–6, poz.  42), sąd Najwyższy stwierdził, że asesor komorniczy nie jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 § 13 pkt 3 k.k., jednakże należy przyjąć, że ma on status funkcjonariusza publicznego w rozumieniu tego przepisu, gdy pełni zlecone mu obowiązki zastępcy komornika na podstawie art. 26 bądź prowadzi czynności egzekucyjne zlecone mu przez komornika w trybie art. 33. Andrzej Marciniak 25 Art. 1 Część pierwsza. Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji 3. Komornik nie jest organem wymiaru sprawied liwości. zgodnie z art. 175 Konstytucji rp w rzeczypospolitej polskiej wymiar sprawied- liwości sprawują: sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administra- cyjne oraz sądy wojskowe. Na czas wojny mogą być ustanowione sądy wyjątkowe. z  kolei art.  177 Konstytucji  rp stanowi, że sądy po- wszechne sprawują wymiar sprawied liwości we wszystkich sprawach z  wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właś ciwości innych sądów. Jak łatwo zauważyć, komornik nie należy do podmiotów obję- tych działaniem przytoczonych norm konstytucyjnych. Komornik nie jest, oczywiście, sądem w  rozumieniu tych przepisów, lecz organem egzekucyjnym, działającym tylko przy sądzie rejonowym, zachowu- jącym jednak swoją ustrojowo-organizacyjną i funkcjonalną niezależ- ność. szczególnym tego wyrazem są rozwiązania normatywne, które uwalniają komornika od zadań kognicyjnych właś ciwych dla sądu. w  świet le postanowień Kodeksu postępowania cywilnego wszelkie spory materialnoprawne powstałe na tle prowadzonej egzekucji, w tym dotyczące zasadności roszczenia stwierdzonego tytułem wyko- nawczym (egzekucyjnym) oraz praw osób trzecich do przedmiotów objętych egzekucją, mogą być rozstrzygane tylko przez sąd w procesie (zob. art. 804, 840–843). Czynności egzekucyjne komornika pozostają jednak w funkcjonalnym związku z  działalnością organów wymiaru sprawied liwości, dlatego też w  nauce prawa komornika okreś la się często jako pomocniczy organ wymiaru sprawied liwości (por. K.  Lubiński, Status publiczno- prawny…, s.  16; M.  Jabłoński, Status prawny komornika sądowego – funkcjonariusz publiczny, czy obywatel prowadzący działalność gospo- darczą?, w: Założenia projektu nowej ustawy o komornikach sądowych, red. A. Marciniak, sopot 2014, s. 27 i n.; zob. też wyrok tK z 3 grudnia 2003 r., K. 5/02, przywołany w uwadze 1). 4. Komornik jest organem egzekucyjnym o  ustrojowo-organizacyjnej niezależności od sądu rejonowego, przy którym działa. Na samodziel- ność ustrojowo-organizacyjną komornika wskazuje przede wszystkim podleganie przy wykonywaniu czynności orzeczeniom sądu (art.  3 ust.  1), a  także brak podporządkowania poleceniom przełożonych. szczególnym wyrazem tej samodzielności są m.in.: ustawowy zapis 26 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 o  wykonywaniu czynności komornika na jego włas ny rachunek (art. 3a) oraz możliwość utworzenia kancelarii komorniczej poza bu- dynkiem sądu (możliwość taką przewidywał expressis verbis art.  38, uchylony nowelą z 24 maja 2007 r.). samodzielności ustrojowo-organizacyjnej komornika nie podważa ustawowa regulacja, według której komornik działa przy sądzie rejo- nowym. zapis takiej treści pozwala na właś ciwą organizację zawodu komorniczego, z  zachowaniem niezbędnego nadzoru judykacyjnego sądu nad czynnościami egzekucyjnymi komornika oraz nadzoru ad- ministracyjnego nad komornikami. Niezbędność takiego nadzoru uza- sadnia nie tylko daleko idąca niezależność ustrojowo-organizacyjna urzędu komornika, lecz przede wszystkim odrębność jego pozycji prawnej, która wyraża się w  uprawnieniu do stosowania środków przymusu, będącego atrybutem władzy państwowej. zastosowanie przewidzianych prawem środków przymusu wobec uczestników po- stępowania egzekucyjnego (zwłaszcza dłużnika) lub osób trzecich oznacza natomiast ingerencję organów egzekucyjnych w zagwaranto- waną przepisami Konstytucji rp sferę podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela, a zwłaszcza prawo do nietykalności i wolności osobistej, prawo do nienaruszalności mieszkania oraz prawo włas- ności i innych praw majątkowych. z tych względów niezbędne jest za- chowanie państwowej kontroli nad działalnością komorników. samodzielności ustrojowo-organizacyjnej komornika nie podważa również ustawowa regulacja, według której przy wykonywaniu czynności komornik podlega prezesowi sądu rejonowego (art.  3 ust. 1). przepis ten należy uważać za normatywny wyraz ogólnej za- sady administracyjnego nadzoru prezesa sądu rejonowego nad dzia- łalnością komornika (co do legislacyjnej wadliwości tego przepisu, zob. uwagę 1 do art. 3). 5. Komornik nie jest pracownikiem sądu rejonowego. zgodnie z  art.  6 ust.  2 w  zw. z  art.  9 ustawy z  18  wrześ nia 2001  r. o  zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 130, poz. 1452) z dniem 1 stycznia 2002 r. uległy roz- wiązaniu stosunki pracy wiążące dotychczas komorników z sądami re- jonowymi. regulacja taka była pozytywną reakcją ustawodawcy na Andrzej Marciniak 27 Art. 1 Część pierwsza. Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji postulaty przedstawicieli doktryny, którzy podnosili, że działalność pu- blicznoprawna komornika sądowego w  zakresie powierzonych mu czynności egzekucyjnych oraz innych wskazanych w  ustawie nie wy- maga zachowania przez niego statusu pracowniczego. Dla takiej dzia- łalności komornika wystarczające jest zachowanie dla niego statusu funkcjonariusza publicznego. 6. Komornik nie jest przedsiębiorcą w  rozumieniu przepisów o  działal- ności gospodarczej, zwłaszcza art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobo- dzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z  2013  r., poz.  672 ze zm.), a także w rozumieniu art. 431 k.c. oraz art. 49 traktatu o funk- cjonowaniu Unii europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.; Dz.Urz. Ue 2012 C 326/1). przemawia za tym przede wszystkim pu- blicznoprawny status komornika sądowego, w tym jego status konsty- tucyjnoprawny (szerzej na ten temat – A. Barańska, Status prawny ko- mornika sądowego i  mienia kancelarii komorniczej, ppe 2008, nr  1–2, s. 15 i n.; M. Jabłoński, Status prawny komornika sądowego…, s. 26 i n.; A. Herbet, Prawne formy działalności egzekucyjnej komornika i zasady prowadzenia kancelarii komornika, w:  Założenia projektu nowej ustawy…, s. 43; wyrok tK z 3 grudnia 2003 r., K. 5/02, OtK zU 2003, nr 9, poz. 98, w którym stwierdzono, że komornik prowadzący działal- ność zawodową na włas ny rachunek nie jest przedsiębiorcą w  rozu- mieniu przepisów o  działalności gospodarczej; zob. także wyrok  tK z 26 czerw ca 2012 r., p. 13/11, OtK zU 2012, nr 6, poz. 67; art. 3a oraz uwagi do tego artykułu). inne argumenty uzasadniające odmowę nadania komornikowi statusu przedsiębiorcy, odwołujące się zwłaszcza do obowiązujących komornika ograniczeń co do zachowań rynkowych (np. maksymalizacji zysku), obowiązku podejmowania czynności, czy też braku działania we włas nym imieniu, nie mają w  tym względzie charakteru przesądzającego (por. A. Herbet, Prawne formy działalności egzekucyjnej komornika…, s. 43). 7. w świet le przepisów prawa podatkowego komornik jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, płatnikiem podatku od to- warów i usług, płatnikiem podatku akcyzowego, płatnikiem zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (szerzej na ten temat – 28 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 2 M. Kalinowski, Status podatkowoprawny komornika…, s. 37 i n.; tenże, Komornik sądowy jako płatnik podatków, w:  W  poszukiwaniu prawa dobrego…, s. 101 i n.). Art. 2. CZYNNOŚCI EGZEKUCYJNE; UDZIELANIE INFORMACJI NA ŻĄDANIE KOMORNIKA; ODPOWIEDZIALNOŚĆ KOMORNIKA Art. 2. 1. Czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych wykonuje wyłącznie komornik, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w  innych ustawach. Komornik wykonuje także inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów. 2. Komornik pełni czynności osobiście, z wyjątkiem przypadków okreś lonych w przepisach prawa. 3. Komornikom powierza się w szczególności następujące zadania: 1) wykonywanie orzeczeń sądowych w  sprawach o  roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń; 2) wykonywanie innych tytułów wykonawczych wydanych na podstawie odrębnych przepisów oraz tytułów egzekucyjnych, które zgodnie z  odrębnymi przepisami podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności; 3) sporządzanie protokołu stanu faktycznego przed wszczę ciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia na zarzą­ dzenie sądu lub prokuratora. 4. Komornik, poza zadaniami okreś lonymi w ust. 3, ma prawo: 1) doręczania zawiadomień sądowych, obwieszczeń, protestów i zażaleń oraz innych dokumentów za potwierdzeniem odbio­ ru i oznaczeniem daty; 2) na wniosek organizatora licytacji – sprawowania urzędowego nadzoru nad dobrowolnymi publicznymi licytacjami, z przybi­ ciem najniższej lub najwyższej oferty; 3) weryfikowania istnienia i treści tytułów wykonawczych wyda­ nych w postępowaniach elektronicznych. Andrzej Marciniak 29 Art. 2 Część pierwsza. Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji 5. Organy administracji publicznej, urzędy skarbowe, organy rentowe, o  których mowa w  art.  476 §  4 ustawy z  dnia 17  lis­ topada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz.  296, z  późn.  zm.), banki, spółdzielcze kasy oszczędnościo­ wo­kredytowe, podmioty prowadzące działalność maklerską, organy spółdzielni mieszkaniowych, zarządy wspólnot mieszka­ niowych, inne podmioty zarządzające mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również inne instytucje są obowiązane na pi­ semne żądanie komornika udzielić mu informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz wy­ konania innych czynności wchodzących w  zakres jego ustawo­ wych zadań, w  szczególności dotyczące stanu majątkowego dłużnika oraz umożliwiających identyfikację składników jego majątku. Przepis art. 762 Kodeksu postępowania cywilnego sto­ suje się odpowiednio. 6. Komornik ponosi odpowiedzialność za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej lub skarbowej i wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem. 7. W  sprawach o  egzekucję lub o  zabezpieczenie świadczeń ali­ mentacyjnych lub rent mających charakter alimentów oraz w sprawach o egzekucję lub o zabezpieczenie świadczeń wszczę­ tych na wniosek Skarbu Państwa, w  tym na polecenie sądu lub prokuratora, niezwiązanych z  wykonywaniem działalności go­ spodarczej, informacje, o  których mowa w  ust.  5, udzielane są nieodpłatnie. 8. Informacji, o  których mowa w  ust.  5, udziela się w  terminie 7 dni od dnia otrzymania żądania w oparciu o dane przekazane przez komornika. 9. Opłatę za udzielenie informacji komornik uiszcza po jej udzie­ leniu, na wezwanie podmiotu udzielającego informacji. 1. właś ciwe okreś lenie pozycji ustrojowej komornika sądowego i  jego usytuowanie w  systemie organów ochrony prawnej nie jest możliwe bez wskazania i charakterystyki pełnionych przez niego funkcji. we- 30 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 2 dług podstawowego w  tym zakresie art.  2 ust.  1 do zasadniczych funkcji komornika sądowego należą: i. wykonywanie czynności egzekucyjnych w sprawach cywilnych. ii. wykonywanie innych czynności przewidzianych ustawą. w świet le tej regulacji podstawową kwestią jest odróżnienie czynności egzekucyjnych od innych czynności, niemających takiego charakteru. w dalszej kolejności niezbędne będzie okreś lenie zakresu przedmioto- wego tych dwóch grup czynności. Ad I. pojęcie „czynność egzekucyjna” jest jednym z podstawowych pojęć sądowego prawa egzekucyjnego, które występuje w  licznych przepisach tego prawa, przede wszystkim w  części trzeciej Kodeksu postępowania cywilnego. pojęcie to nie zawsze jest używane w  ko- mentowanej ustawie w sposób jednoznaczny, co ma oczywiście okreś- lony wpływ na posługiwanie się nim w nauce prawa i orzecznictwie sądowym. Na podstawie analizy materiału normatywnego oraz wypo- wiedzi doktryny – na potrzeby niniejszego opracowania – należy przyjąć, że czynności egzekucyjne to czynności organów egzekucyj- nych (art.  759 k.p.c.) dokonywane w  toku właś ciwego postępowania egzekucyjnego oraz w postępowaniu podziałowym będącym jego na- stępstwem. w związku z przyjętym okreś leniem czynności egzekucyjnych należy wyjaś nić, że postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych nie ma jednolitego charakteru. w jego zakresie wyróżnia się: 1) postępowanie klauzulowe, czyli postępowanie dotyczące nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności (art.  776–795 k.p.c.); 2) właś ciwe postępowanie egzekucyjne (art.  796–10224, 1041–1088 k.p.c.); 3) postępowanie podziałowe, czyli dotyczące podziału sumy uzys- kanej z egzekucji (art. 1023–1040 k.p.c.). postępowanie klauzulowe toczy się przed sądem i  ma na celu stwo- rzenie zasadniczej podstawy egzekucji sądowej w  postaci tytułu wy- konawczego sądowego, składającego się z  tytułu egzekucyjnego i klauzuli wykonalności. Andrzej Marciniak 31
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz. Wydanie 6
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: