Przewodniki-Celowniki to nowatorskie publikacje turystyczne, opisujące najciekawsze miasta i regiony Europy. Ich wyróżnikiem są dokładne mapy oraz zwięzłe, przygotowane w formie leksykonu i ilustrowane zdjęciami opisy atrakcji turystycznych. Nowe przewodniki dają swobodę podczas zwiedzania, wolność i niezależność podczas wycieczek i podróży. Pozwalają w prosty sposób odnajdywać w terenie interesujące miejsca i identyfikować obiekty. Mapa, tekst i zdjęcia uzupełniają się i tworzą wzajemnie powiązaną całość, która sprawi, ze samodzielne zwiedzanie zwiedzanie miasta stanie się prawdziwą przyjemnością!
Przewodnik-Celownik Wrocław to:
Atlas centrum miasta 1:10 000
Alfabetyczny leksykon 100 największych atrakcji turystycznych
Ponad 150 kolorowych fotografii
Zwięzłe informacje praktyczne
Przejrzysty system odsyłaczy
... a wszystko po to, by w nieskrępowany sposób cieszyć się
Wrocławiem, bezbłędnie trafiać do wybranych przez siebie celów,
ułożyć własny plan zwiedzania, poznać i zobaczyć
największe atrakcje miasta.
Eliza Czyżewska. Z wykształcenia psycholog. Na co dzień zajmuje się organizacją wyjazdów i imprez dla firm. Udowadnia wszystkim wkoło, że nie ma rzeczy niemożliwych i trzeba konsekwencji, żeby realizować swoje marzenia. Popychana wrodzoną chęcią przygody, dreszczyku i spotkania tego, co nieznane, co jakiś czas przesuwa granicę i sprawdza, na ile może sobie jeszcze pozwolić. To, co kocha, to ludzie, którzy ją otaczają, i góry, koniecznie zimą, koniecznie wysokie. Od jakiegoś czasu sprawdza się w ratownictwie i przetrwaniu w ekstremalnych warunkach. Na co dzień częściowo myślami na morzu. A jak nie z liną w ręku, nie w siodle, to na pewno spotkacie ją na siodełku nieodłącznego już towarzysza dalekich eskapad - roweru.
Jakub Wolski - Odkąd pamiętam, zarzekałem się, że nie zwiążę swojego życia ze sportem, bo to niepoważne. Przecież nie można całymi dniami zajmować się bieganiem! Zostałem więc inżynierem. Krótko potem, kierując się przeświadczeniem, że w życiu należy robić to, co sprawia satysfakcję, rzuciłem studia na Politechnice Poznańskiej i wyjechałem do Afryki, żeby popedałować śladami Kazimierza Nowaka. A po powrocie zostałem... dziennikarzem - pracując w magazynie 'Bieganie', pisząc o podróżach, rowerach, testując sprzęt, organizując biegi górskie, rajdy przygodowe i startując w zawodach, których nazwa zaczyna się od 'ultra'. Prowadzę również własną działalność gospodarczą związaną z turystyką kajakową i bloga pod adresem: koobawolski.pl.
Darmowy fragment publikacji:
Autorzy: Eliza Czyżewska, Jakub Wolski
Redaktor prowadzący: Maciej Żemojtel
Redakcja i korekta: Katarzyna Wojsław
Zdjęcie na okładce: © Neirfy | Shutterstock.com
Opracowanie kartograficzne: Daka Studio Graficzne | Dawid Kwoka
Źródło pochodzenia danych kartograficznych:
© OpenStreetMap contributors
www.opendatacommons.org/licenses/odbl
Koncepcja graficzna serii: PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN | Paweł Panczakiewicz
Projekt okładki i strony tytułowej: MAZAKI STUDIO | Konrad Rządowski
Skład: Magdalena Suchy-Polańska
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu
niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserogra-
ficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym
powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi
ich właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnic-
two Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wy-
korzystania informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 2309863
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bewro1
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie I
ISBN: 978-83-246-6153-4
Copyright © Helion, 2013
SPIS TREŚCI
4
Indeks atrakcji turystycznych
11
Atlas Wrocławia
29
Historia Wrocławia
41
Atrakcje Wrocławia
147
Informacje praktyczne
•
•
•
Kup książkę
Poleć książkę
Oceń książkę
Księgarnia internetowa
•
Lubię to!
•
Nasza społeczność
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Historia Wrocławia
Historia Wrocławia
Breslau
1740 r. król pruski Fryderyk II Wielki Hohenzollern zdecydował się wkroczyć na Śląsk.
Ekspansja potrwała zaledwie dwa miesiące, a zajmująca tron austriacki Maria Teresa
w pośpiechu podpisała traktat mówiący o przekazaniu Prusom niemal całego Śląska
wraz z ziemią kłodzką. W ten oto sposób miasto znalazło się w rękach pruskich, po
raz kolejny zmieniając nazwę.
Breslau
Trafiając pod wpływy pruskie, Wrocław całkowicie stracił
swoją polityczną i administracyjną niezależność. Stał się
za to trzecią po Berlinie i Królewcu rezydencją pruskie-
go monarchy. Przez kolejne lata coraz bardziej widoczna
była germanizacja Dolnego Śląska – pierwszym sygna-
łem zmian było rozpoczęcie publikacji gazety „Schlesi-
sche Zeitung”. Do końca XVIII w. postępował sukcesyw-
ny rozwój industrialny miasta, lecz nie obyło się również
bez strat – spłonęły wieże katedry, a miasto nawiedzi-
ła jedna z większych w historii powodzi. Wraz z począt-
kiem XIX w. w Europie do głosu doszedł Napoleon. Do-
wodzone przez Hieronima – jego najmłodszego bra-
ta – wojska dotarły pod Wrocław w 1806 r. Po niemal
miesięcznym oblężeniu miasta pruski generał Thile od-
dał miasto w ręce Francuzów. Kampania napoleońska
Wrocławski Ratusz
© Neirfy | Shutterstock.com
nie przyniosła wielkich strat ani w ludziach, ani w zabudowie, za to paradoksalnie –
pchnęła miasto w kierunku reform. Pierwszymi działaniami jakie poczynili Francu-
zi było rozebranie murów miejskich, likwidacja zakonu jezuitów oraz sekularyzacja
dóbr kościelnych. Okupacja francuska trwała do czasu ostatecznej klęski Napoleona
w 1813 r., kiedy to Wrocław powrócił w ręce pruskie. Wyburzenie murów miejskich
dało miastu nieograniczone możliwości rozwoju urba-
nistycznego – jego powierzchnia w ciągu zaledwie roku
zwiększyła się niemal sześciokrotnie. W 1809 r. mieszkań-
cy mieli po raz pierwszy możliwość głosowania w po-
wszechnych wyborach do samorządu miejskiego. Rok
później połączono Akademię Leopoldyńską i Uniwer-
sytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, dając początek
Śląskiemu Uniwersytetowi im. Fryderyka Wilhelma. Przy
uczelni powstało pierwsze w Niemczech laboratorium
fizjologii założone przez Jana Ewangelistę Purkyniego.
W 1841 r. otwarto Teatr Miejski – dzisiejszą Operę, a rok
później powstał pierwszy odcinek kolei żelaznej na linii
Wrocław–Oława i rozpoczęto budowę wrocławskiego
węzła kolejowego. Był to pewnego rodzaju początek re-
wolucji przemysłowej, która nastąpiła w kolejnych dzie-
sięcioleciach. W 1846 r. istniało już połączenie kolejowe
z Berlinem, a rok później z Wiedniem, Dreznem i Krako-
wem. W tym samym roku uruchomiono gazownię, która
mogła od tamtej pory zasilać latarnie w rynku. Powstały
Kup książkę
34
Poleć książkę
Kup książkę
35
Poleć książkę
WROcłAW
Historia Wrocławia
Rynek we Wrocławiu
© Pablo77 | Dreamstime.com
Kup książkę
36
takie instytucje jak Komisja ds. Prome-
nad i Założeń Parkowych oraz Związek
Upiększania Miasta, które swoimi dzia-
łaniami doprowadziły do zagospodaro-
wania ok. 50 ha terenów parkowych. Za
ich sprawą miasto wykupiło i przebudo-
wało tereny dzisiejszego parku Szczytnic-
kiego, powstały Promenada Staromiejska
oraz Ogród Zoologiczny. Modernizowa-
no stare i budowano nowe mosty, posze-
rzano ulice wjazdowe do miasta, unowo-
cześniono system zaopatrzenia w wodę;
powstały pierwsze elektrownie, wieża ci-
śnień przy ulicy Wiśniowej, zainstalowano
pierwsze telefony, a bryczki konne zostały
zastąpione tramwajami. Na przełomie XIX
i XX w. Wrocław stał się prawdziwą me-
tropolią, wielkim miastem o ogromnych
możliwościach. Odgrywał znaczącą rolę
w gospodarce całej Rzeszy – to właśnie
tutaj najprężniej rozwijał się przemysł ma-
szynowy i metalurgiczny. Wraz z począt-
kiem XX w. na pierwszy plan wysunął się
rozwój nauki; zaczęto otwierać kolejne
szkoły wyższe: Szkołę Budowlaną, Wyższą
Szkołę Techniczną i Akademię Sztuk Pięk-
nych. Początek XX w. to również otwarcie
nowego kanału żeglownego oraz portu
rzecznego na Odrze. Położenie miasta
nad rzeką od zawsze miało swoje wady
i zalety. W 1903 r. Wrocłąw nawiedziła ko-
lejna wielka powódź. Oprócz niekorzyst-
nych skutków, jakie niesie ze sobą każdy
kataklizm, wydarzenie to miało również
pozytywny wpływ na dalszy rozwój mia-
sta. Powódź sprawiła, że na nowo zainte-
resowano się węzłem wodnym i przepro-
wadzono modernizację umocnień kana-
łów. W 1913 r. obchodzono stulecie zwy-
cięstwa nad Napoleonem, w ramach któ-
rego otwarto modernistyczną Halę Ludo-
wą oraz most cesarski – dzisiejszy most
Grunwaldzki. Gdy wybuchła I wojna świa-
towa, Wrocław pełnił funkcję twierdzy
Poleć książkę
Kup książkę
37
W szponach Hitlera
na zapleczu frontu, dzięki czemu unik-
nął zniszczeń. Był to jednak czas zasto-
ju gospodarczego, który zakończył się
dopiero w okresie dwudziestolecia mię-
dzywojennego, kiedy zaczęły powsta-
wać nowe osiedla wokół miasta. Z tam-
tego okresu pochodzą również istnieją-
ce do dziś modernistyczne budynki takie
jak Domy Towarowe „Kameleon” czy „Re-
noma”. W 1929 r. miasto nawiedził dotkli-
wy kryzys gospodarczy, na skutek które-
go w ciągu kolejnych lat prawie 100 tys.
osób straciło pracę. Pogarszające się na-
stroje w społeczeństwie miały znaczą-
cy wpływ na wynik przeprowadzonych
w 1933 r. wyborów, w których zwycięży-
ło hitlerowskie NSDAP.
W szponach Hitlera
Rządy nazistów przyniosły wprawdzie
poprawę sytuacji gospodarczej miasta,
lecz Wrocław stał się trybikiem machiny
zbrojącej państwo hitlerowskie do pod-
boju świata. Nie było mowy o żadnej au-
tonomii; rozpoczęto kampanię mającą
na celu zmianę wszystkich słowiańsko
brzmiących nazw na niemieckie. Na dzi-
siejszym placu Wolności, a ówczesnym
Schlossplatzu, palono polskie książki;
zmieniono herb miasta, a także poważ-
nie ograniczono życie kulturalne i na-
ukowe mieszkańców. Wobec przeciwni-
ków wszelkich germanizacyjnych działań
oraz ludności żydowskiej stosowano sze-
roko posunięty terror, który w kolejnych
latach przerodził się w eksterminację.
Historyczny moment miał miejsce w tzw.
Noc Kryształową z 9 na 10 XI 1938 r., gdy
spalono Nową Synagogę, a także splądro-
wano niektóre żydowskie sklepy i domy.
Podczas II wojny światowej Wrocław
pozostawał poza głównymi działaniami
Poleć książkę
WROcłAW
K Katedra wrocławska
atrakcje Wrocławia
pl. Katedralny 18
2, 9, 10 przystanek: Rynek
+48 71 3222574
http://www.katedra.archidiecezja.
wroc.pl
katedra i wieża widokowa: pn.–sb.
10.00–16.00, nd.14.00–16.00
(zamkn. w czasie nabożeństw);
wieża czynna V–X
29
Katedra wrocławska
3 B7
archikatedra św. Jana chrzciciela znajduje się na 62 Ostrowie
Tumskim. Jej pochodzenie datuje się na XIII–XIV w., czyli na okres
gotyku. Wcześniej w jej miejscu znajdowały się trzy inne kościo-
ły. Była to także pierwsza w pełni gotycka świątynia na ziemiach
polskich.
Pierwszą katedrę ufundował książę Bolesław chrobry i to dzięki jego
staraniom erygowano diecezję wrocławską. Kościół uległ zniszcze-
niom w czasie reakcji pogańskiej i najazdu czeskiego księcia Brzety-
sława I w latach 1038–39. W latach 50. i 60. XI w. z inicjatywy księcia
Polski Kazimierza odnowiciela postawiono nową katedrę. Do dziś
zachowały się z niej tylko nieliczne detale kamienne.
Budowy okazalszej, romańskiej świątyni dla biskupstwa wrocław-
skiego na ostrowie Tumskim podjął się w 1158 r. biskup Walter z Ma-
lonne. Dwuwieżową, trójnawową bazylikę z transeptem ukończo-
no w 1180 r., a poświęcił ją biskup Żyrosław II. Do dziś w Muzeum
archidiecezjalnym przechowywane są liczne fragmenty tej budowli,
a pod posadzką prezbiterium zachowały się pozostałości krypty.
rok 1540 zaznaczył się tragicznie w dziejach katedry. Pożar znisz-
czył hełm wieży północnej, wiązania dachowe i dzwony. W 1556 r.
odbudowano zwieńczenie w formie renesansowej, a 24 lata później
identyczny hełm wzniesiono na wieży południowej. W 1633 r. wal-
ki z wojskami szwedzkimi i sasko-brandenburskimi zakończyły się
pożarem wieży południowej, dachu zakrystii i południowej części
katedry. Na szczęście zniszczone elementy udało się odbudować.
Kolejny pożar w czerwcu 1759 r. strawił hełmy wież z dzwonami,
dach nad nawami, zakrystię, mały chór i organy. odbudowa znisz-
czeń trwała 150 lat.
W 1930 r. biskupstwo wrocławskie w zostało podniesione do rangi
arcybiskupstwa i metropolii, a katedra zyskała miano archikatedry.
Niestety, w 1945 r. aż 70 budowli uległo zniszczeniu – przede
wszystkim dachy, hełmy wież, sklepienia nawy głównej, część skle-
pień naw bocznych, stalle, organy i malowidła.
obecnie katedra jest trójnawową gotycką bazyliką z ambitem (wą-
skim przejściem poprowadzonym za ołtarzem głównym wzdłuż
ścian prezbiterium, powstałym z przedłużenia naw bocznych),
czterema wieżami oraz licznymi przyległymi kaplicami.
Ponownego poświęcenia świątyni 29 VII 1951 r. dokonał prymas
Stefan Wyszyński. Nowe organy wykonano z piszczałek z organów
z Hali Ludowej i z kościoła Gustawa adolfa na Sępolnie. Mają aż
150 głosów i są największe w Polsce. 31 V 1997 r. papież Jan Paweł II
koronował tutejszy obraz MB Sobieskiej.
Kup książkę
72
Poleć książkę
Katedra wrocławska
Kup książkę
73
fot. Jakub Wolski
Poleć książkę
WrocłaW
M
Most Piaskowy
Most Pokoju
Most Rędziński
atrakcje Wrocławia
8, 9, 11, 23, przystanek:
Hala Targowa
N, przystanek: Urząd
Wojewódzki
2, 10, przystanek: Urząd
Wojewódzki
45
Most Piaskowy
2 B6
Jest to element najstarszej wrocławskiej przeprawy przez odrę; jej
północny odcinek stanowią 43 mosty Młyńskie. Nazwy tego
obiektu, jak również pobliskiej ulicy oraz bramy, wywodzą się od
95 wyspy Piasek, a ta z kolei – od miana kościoła NMP na Pia-
sku. Kanonicy regularni, którzy byli właścicielami wyspy Piaskowej, za
prawo przekroczenia mostu Piaskowego już w 1149 r. pobierali myto.
Początkowo most był drewniany i kilkakrotnie ulegał katastrofom,
za każdym razem jednak odbudowywano go. W 1861 r. powstała
nowa, jednoprzęsłowa, nitowana, żelazna konstrukcja mostu. Jest
to pierwszy w rejonie wysp i najstarszy zachowany most żelazny we
Wrocławiu. XIX-wieczna konstrukcja została niemal w całości wymie-
niona, zachowano jedynie główne dźwigary z ich zabytkowym ukła-
dem kratownic. 15 X 1976 r. obiekt wpisano do rejestru zabytków.
46
Most Pokoju
3 B8
Wybudowany został po II wojnie światowej na miejscu zniszczone-
go w czasie oblężenia Wrocławia mostu Lessinga. Powojenny trój-
przęsłowy most ma 125,3 m długości. Budowę obiektu rozpoczęto
w 1954 r., a do eksploatacji oddano go w 1959 r. Nosił wówczas mia-
no „mostu Wojewódzkiego”. Nazwa „most Pokoju” obowiązuje od
1966 r. Wtedy to, 8 V, minister spraw zagranicznych PrL-u adam ra-
packi wmurował przy północnym przyczółku mostu tablicę pamiąt-
kową, która w zamierzeniu miała upamiętniać zaplanowane wznie-
sienie w tym miejscu Pomnika Powrotu do Macierzy Ziem Zachod-
nich i Północnych. Konkurs na pomnik rozstrzygnięto rok później,
ale do jego realizacji nigdy nie doszło; została tylko granitowa tablica.
47
Most Rędziński
Nowoczesny drogowy most nad odrą, stanowiący część autostra-
dy a8 (autostradowej obwodnicy Wrocławia). Nazwa „most rę-
dziński” przez czas budowy była nieoficjalna, jednak później przy-
jęła się powszechnie. To najdłuższy żelbetowy most podwieszony,
najdłuższy most podwieszony na jednym pylonie i najdłuższe przę-
sło żelbetowe (256 m) w Polsce. Podczas powodzi w maju 2010 r.
odra zalała plac budowy, dokonując licznych zniszczeń. Jednak
według projektanta mostu prof. Jana Biliszczuka sama konstrukcja
nie ucierpiała, co świadczy o dobrym projekcie i solidnym wyko-
naniu. Most został oddany do eksploatacji 31 VIII 2011 r.
Kup książkę
92
Poleć książkę
fot. Jakub Wolski
W Wrocławiu z pewnoscią nie brakuje mostów: most Piaskowy...
fot. Jakub Wolski
... most Pokoju...
fot. Jakub Wolski
... i most Rędziński
Kup książkę
93
Poleć książkę
WrocłaW
O
Ossolineum
atrakcje Wrocławia
ul. Szewska 37
6, przystanek: Uniwersytet;
7, przystanek: Hala Targowa
+48 71 3444471
61
Ossolineum
2 B5
Zakład Narodowy im. ossolińskich do 1939 r. łączył w sobie biblio-
tekę, wydawnictwo i Muzeum Książąt Lubomirskich. Zakład zo-
stał ufundowany w 1817 r. przez Józefa Maksymiliana ossolińskie-
go. otwarty w 1827 r. we Lwowie, był jednym z najważniejszych
ośrodków kultury polskiej, o czym decydowały przede wszyst-
kim niezwykle bogate zbiory biblioteczne, pod względem war-
tości drugie w kraju po Bibliotece Jagiellońskiej. Źródłem utrzy-
mania Zakładu stały się dochody z majątków ziemskich fundato-
ra, zarządzanych przez dożywotnich kuratorów.
od założenia aż do 1945 r. obiekt mieścił się w dawnym klaszto-
rze i kościele Karmelitanek Trzewiczkowych przy ulicy ossoliń-
skich 2 we Lwowie.
Wybuch II wojny światowej w 1939 r. odmienił los ossolineum,
które, podobnie jak i inne placówki nauki w Polsce, zostały pod-
dane represjom. W marcu i kwietniu 1944 r. zbiory muzeum prze-
wieziono do Krakowa, gdzie miały bezpiecznie przetrwać w piw-
nicach Biblioteki Jagiellońskiej; w lipcu 1944 r. władze niemieckie
postanowiły jednak przewieźć je do rzeszy. Transport został po-
rzucony w miejscowości adelin (obecnie Zagrodno) na Dolnym
Śląsku i tu, po zakończeniu działań wojennych, odnaleźli je Pola-
cy. W 1947 r. zbiory trafiły do Wrocławia. część pozostałej we Lwo-
wie kolekcji została po wojnie przekazana do Wrocławia jako „dar
narodu ukraińskiego dla narodu polskiego”. Ze Lwowa przysłano
wówczas 217 450 woluminów, w tym 7 068 rękopisów i 41 505 sta-
rodruków. Szacuje się, że ok. 70 przedwojennych zasobów osso-
lineum pozostało we Lwowie.
odzyskaną część zbiorów umieszczono w XVII-wiecznym budynku
poklasztornym Zakonu Szpitalnego Kawalerów Krzyżowych z czer-
woną Gwiazdą, gdzie od początku XIX w. działało męskie gimnazjum
katolickie pw. św. Macieja. Gmach odremontowano i już w 1947 r. uru-
chomiono czytelnię, udostępniając część zbiorów środowisku akade-
mickiemu. Pierwszym dyrektorem Zakładu Narodowego im. osso-
lińskich we Wrocławiu został antoni Knot. W 1953 r. placówka zo-
stała wcielona w struktury PaN-u i podzielona na odrębne instytu-
cje: bibliotekę oraz wydawnictwo. Biblioteka ossolineum funkcjo-
nowała w strukturach PaN-u do końca 1994 r.
od 1990 r. ossolineum odzyskuje dawny blask i pozycję liczącej
się w kraju placówki naukowej i kulturalnej. ossolińskie zbiory liczą
obecnie ok. 1,8 mln jednostek, pośród których znajdują się druki
zwarte, czasopisma, rękopisy, dokumenty, starodruki, rysunki, ry-
ciny, obrazy, ekslibrisy, medale, monety, pieczęcie, mapy i plany,
plakaty, broszury, afisze oraz zbiory mikroformowe.
Kup książkę
106
Poleć książkę
fot. Jakub Wolski
Ossolineum
Kup książkę
107
fot. Jakub Wolski
Poleć książkę
WrocłaW
R Rynek
atrakcje Wrocławia
15, przystanek: Świdnicka
82
Rynek
2 B4, B5
Jest to jeden z największych rynków staromiejskich Europy, dodat-
kowo – z największym ratuszem w Polsce. Plac otaczają budynki
z różnych epok historycznych. centralną część rynku zajmuje blok
śródrynkowy, składający się z 85 Starego Ratusza, 55 Nowe-
go Ratusza oraz licznych kamienic. rynek tworzy jedno założenie
z 71 placem Solnym oraz placem wokół 31 kościoła św. Elż-
biety. Do rynku prowadzi 11 ulic (z każdego narożnika wychodzą po
dwie z nich), ponadto przebity w XIV lub XV w. Kurzy Targ po stronie
wschodniej oraz dwie wąskie ulice: Więzienna i Przejście św. Doroty.
rynek powstał już za czasów Henryka Brodatego, w latach 1214–32 r.
Z biegiem czasu wokół placu pojawiły się liczne kamienice. W XIX w.
przez rynek poprowadzono linie tramwaju, najpierw konnego, a póź-
niej także elektrycznego. Tramwaje kursowały przez rynek do poło-
wy lat 70. zeszłego stulecia, gdy przeniesiono je na Trasę W–Z. Przy
rynku znajduje się obecnie 60 numerowanych posesji. Każda dział-
ka posiada swoją historyczną nazwę, zwykle związaną z atrybutem
mieszczącym się niegdyś na elewacji lub z losami danego miejsca
(np. kamienice 23 Pod Gryfami, 22 Pod Błękitnym Słońcem,
Stary ratusz). rynek stanowił jedno z niewielu miejsc na terenie mia-
sta, w których dozwolony był handel detaliczny. Wzniesiono na nim
trzy duże budynki handlowe: Dom Kupców, tzw. smatruz, w którym
handlowano pieczywem i obuwiem, oraz Dom Płócienników. W po-
łudniowo-zachodnim narożniku linia zabudowy bloku śródrynko-
wego sprawia wrażenie wycofanej; do połowy XVIII w. znajdował
się w tym miejscu wielki targ rybny. Po zniesieniu przywilejów han-
dlowych zajmujące centrum rynku sukiennice stały się zbędne i zo-
stały rozebrane w latach 1821 i 1824; zastąpiono je klasycystycznymi
kamienicami. W 1956 r. przed ratuszem ustawiono przewieziony ze
Lwowa pomnik aleksandra Fredry. Zachodnia strona rynku, zwana
stroną Siedmiu Elektorów, posiada najwięcej zachowanych orygi-
nalnych zabytków – renesansowych i manierystycznych kamienic.
Po zachodniej stronie rynku wzniesiono w 2000 r. fontannę, zwaną
„zdrojem” na cześć ówczesnego prezydenta miasta Bogdana Zdro-
jewskiego. Pierzeja południowa nosiła nazwę strony Złotego Pucharu;
jej zabudowa stanowi w znacznym stopniu swobodną rekonstrukcję
z okresu powojennego. Duża część budynków to dawne secesyj-
ne lub modernistyczne domy towarowe. Pierzeja wschodnia (nie-
gdyś: strona Zielonej Trzciny bądź strona Zielonej rury) znajduje się
naprzeciw głównej elewacji ratusza. W pierzei północnej (dawniej
określanej jako strona Targu łakoci) znajdują się m.in. trzy domy to-
warowe zbudowane według projektów biura Schlesinger i Benedict
w pierwszej dekadzie XX w.
Kup książkę
128
Poleć książkę
fot. Jakub Wolski
Wrocławski rynek
Kup książkę
129
fot. Jakub Wolski
Poleć książkę
WrocłaW
Pobierz darmowy fragment (pdf)