Darmowy fragment publikacji:
Informacje i propozycje zawarte w tej ksià˝ce nie majà zastàpiç tradycyjnych
Êwiadczeƒ zdrowotnych. Poniewa˝ zarówno ka˝dy cz∏owiek, jak ka˝dy
przypadek medyczny jest niepowtarzalny, powinieneÊ skonsultowaç si´
z w∏asnym lekarzem, by to on odpowiedzia∏ na szczegó∏owe pytania,
zdiagnozowa∏ chorob´ czy wybra∏ odpowiednià terapi´.
Autorka do∏o˝y∏a staraƒ, by ta publikacja by∏a jak najbardziej rzetelna i aktualna.
Mimo to mogà ujawniç si´ b∏´dy, pomini´cia, informacje w momencie
lektury ju˝ przestarza∏e. Ani autorka, ani wydawca nie bierze na siebie
odpowiedzialnoÊci za b∏´dy, przeoczenia, nieaktualne dane,
czy te˝ zastosowanie si´ czytelnika do porad zawartych w ksià˝ce.
Tytu∏ orygina∏u:
The Breast Cancer Book: What You Need to Know to Make Informed Decisions
Copyright © 2005 by Ruth H. Grobstein. All rights reserved
Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo W.A.B., 2007
Copyright © for the Polish translation by Wydawnictwo W.A.B., 2007
Wydanie I
Warszawa 2007
Dla wszystkich moich pacjentek,
które nauczy∏y mnie cierpliwoÊci s∏uchania.
Spis treÊci
Przedmowa do polskiego wydania
Wprowadzenie do wydania amerykaƒskiego
Od autorki
Podzi´kowania
21
24
9
15
Rozdzia∏ 1
Fakty, które powinnaÊ znaç, i pytania,
które mo˝esz zadaç
26
Rozdzia∏ 2
Wykrycie: mammografia i badania piersi
39
Rozdzia∏ 3
Drogi do diagnozy: biopsje piersi 72
Rozdzia∏ 4
Rozpoznanie histopatologiczne
88
Rozdzia∏ 5
Twój zespó∏ terapeutyczny i dodatkowe opinie
97
8
SPIS TREÂCI
Rozdzia∏ 6
Chirurgia i analiza budowy raka piersi
104
Rozdzia∏ 7
Radioterapia
132
Rozdzia∏ 8
Terapia systemowa
153
Rozdzia∏ 9
Dodatkowe fakty, które powinnaÊ znaç
173
Rozdzia∏ 10
Okres przejÊciowy
189
Aneks
199
Indeks rzeczowy
215
Przedmowa
do polskiego wydania
Ksià˝ka Ruth H. Grobstein Wszystko o raku piersi, której
pierwszà polskà edycj´ trzymacie w∏aÊnie Paƒstwo w r´ku, jest
znanym i cenionym w Stanach Zjednoczonych poradnikiem dla
kobiet, które z ró˝nych powodów interesujà si´ zagadnieniami
zwiàzanymi z rakiem piersi. Jej autorka to lekarka onkolog
z wieloletnim doÊwiadczeniem obejmujàcym wielodyscyplinarne
post´powanie terapeutyczne tego nowotworu, zdobytym za-
równo podczas pracy z pacjentami, jak i
licznych projektów
badawczych prowadzonych w renomowanych jednostkach na-
ukowo-klinicznych w USA. W napisanej przez siebie ksià˝ce
dr Grobstein potrafi∏a przedstawiç wiedz´ ÊciÊle fachowà i spe-
cjalistycznà w sposób zrozumia∏y dla przeci´tnego czytelnika,
omawiajàc praktycznie wszystkie etapy trudnej drogi, jakà prze-
bywa osoba chora na raka piersi – od szoku w momencie wykry-
cia guza, poprzez diagnoz´, leczenie i jego skutki uboczne, a˝
do trwajàcego wiele lat okresu regularnych kontroli onkologicz-
nych po zakoƒczeniu terapii. Przyst´pnoÊç i wszechstronnoÊç to
wyjàtkowe zalety tego poradnika, odró˝niajàce go od innych
dost´pnych na rynku publikacji poÊwi´conych zagadnieniom
zwiàzanym z chorobami nowotworowymi.
10
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA
Nowotwory z∏oÊliwe stanowià drugà przyczyn´ umieralno-
Êci w Polsce, powodujàc ponad 26 zgonów u m´˝czyzn i 22
u kobiet – zarówno w starszych grupach wiekowych, jak i wÊród
osób poni˝ej 65. roku ˝ycia, co jest negatywnym zjawiskiem nie-
obserwowanym w innych paƒstwach europejskich. Rak piersi
jest zaÊ najcz´Êciej rozpoznawanym nowotworem z∏oÊliwym
u kobiet w krajach o wysokim stopniu rozwoju cywilizacyjnego,
stanowiàc oko∏o 22 wszystkich zachorowaƒ na te nowotwory.
W Polsce w 2003 roku odnotowano 11 733 przypadki nowych
zachorowaƒ na raka piersi i 4942 przypadki zgonów nim spo-
wodowanych. Liczba nowych zachorowaƒ na raka piersi w na-
szym kraju od kilku lat powoli wzrasta, przy niewielkim spadku
liczby zgonów z tego powodu. Âwiadczy to o skutecznoÊci dzia-
∏aƒ s∏u˝àcych profilaktyce, chocia˝ nadal nie obejmujà one ca∏ej
populacji w sposób powtarzalny.
Ksià˝ka Wszystko o raku piersi. Co powinnaÊ wiedzieç, ˝e-
by podjàç w∏aÊciwe decyzje, adresowana jest przede wszystkim
do kobiet, które interesujà si´ profilaktykà raka piersi, tych, któ-
re sà nim zagro˝one (pacjentki z grupy wysokiego ryzyka), oraz
tych, które ju˝ zosta∏y dotkni´te tym schorzeniem. Omawiane
w niej problemy dotyczà równie˝ m´˝czyzn, poniewa˝ oni tak˝e
– chocia˝ mo˝e to budziç zdziwienie – chorujà na ten nowotwór.
Powinna staç si´ ponadto wa˝nà lekturà uzupe∏niajàcà dla leka-
rzy i personelu medycznego, by dzi´ki niej mogli si´ zapoznaç
z pytaniami i wàtpliwoÊciami nurtujàcymi pacjentk´ oraz na-
uczyç si´ w zrozumia∏y sposób na nie odpowiadaç.
Poradnik dr Grobstein napisany jest prostym i przyst´p-
nym j´zykiem. Autorka w bardzo swobodny i bezpoÊredni spo-
sób zwraca si´ do swoich czytelniczek, piszàc na przyk∏ad:
„Ty i Twój lekarz”, „Twoja rodzina”, „co mo˝esz odczuwaç”, „co
mo˝esz robiç”. W Polsce nawiàzywanie tak bliskiej relacji mi´-
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA
11
dzy lekarzem a pacjentem nie jest przyj´te. Personel medyczny
wi´kszoÊci naszych szpitali i przychodni zwraca si´ do chorych
w sposób oficjalny, a nie w drugiej osobie, i jest to pierwsza wy-
jàtkowa cecha, na którà mo˝e zwróciç uwag´ polski odbiorca
tej ksià˝ki.
Podstawowym przes∏aniem poradnika jest stwierdzenie, ˝e
chora z rakiem piersi musi sama wybraç najbardziej trafnà dla
siebie strategi´ post´powania, dotyczàcà zarówno diagnostyki,
jak i terapii. Dlatego autorka wielokrotnie podkreÊla koniecznoÊç
zadawania pytaƒ na temat choroby i metod jej leczenia oraz
konsultowania si´ ze specjalistami. To prawda, ˝e amerykaƒskie
pacjentki majà w porównaniu z Polkami o wiele lepszy dost´p do
wszystkich lekarzy i wi´ksze mo˝liwoÊci uzyskania konsultacji
w licznych klinikach onkologicznych. Nigdzie jednak, w ˝adnym
paƒstwie Êwiata, nikt nie zabroni osobie chorej na raka walczyç
o prawid∏owe post´powanie w trakcie diagnostyki i leczenia jej
choroby. Dlatego w polskim przek∏adzie ksià˝ki Ruth H. Grobstein,
mimo poczàtkowych wàtpliwoÊci, zdecydowano si´ zachowaç
bez zmian porady dotyczàce zasi´gania konsultacji – nie po to,
by pog∏´biç frustracj´ czytelniczek, lecz by uÊwiadomiç im,
czego mogà oczekiwaç i czego powinny si´ domagaç. Zdecydo-
wana postawa i konsekwencja chorej pozwolà jej uzyskaç odpo-
wiedzi na wa˝ne dla niej pytania i konsultacj´ w innym szpitalu
lub w innym mieÊcie. Je˝eli pacjentk´ na to staç, mo˝e tak˝e
zasi´gnàç opinii na temat swojego przypadku w klinikach zagra-
nicznych, a w uzasadnionych przypadkach wystàpiç do Minister-
stwa Zdrowia o pomoc i sfinansowanie leczenia w innym paƒ-
stwie. Nie jest to ∏atwe, ale te˝ nie jest niemo˝liwe.
Uk∏ad treÊci poradnika zgodny jest z naturalnà chronologià
wydarzeƒ zwiàzanych z zagro˝eniem zachorowania na raka
piersi. Wszystkie procedury i kolejnoÊç post´powania terapeu-
12
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA
tycznego sà porównywalne do standardów obowiàzujàcych
w Polsce.
WÊród zabiegów operacyjnych autorka dok∏adnie omawia
propagowanà przez siebie chirurgi´ oszcz´dzajàcà pierÊ. Jest to
stosunkowo nowa i coraz cz´Êciej stosowana metoda, o wiele
mniej obcià˝ajàca dla chorych ni˝ standardowa dotychczas am-
putacja ca∏ej piersi. Niestety, w Polsce zabiegi takie wykonuje si´
wcià˝ jeszcze rzadko: w oko∏o 5–10 przypadków, podczas gdy
w krajach Europy Zachodniej i w USA – u 80–90 pacjentek
z nowotworem piersi. Innà stosunkowo nowà metodà leczenia
chirurgicznego jest biopsja w´z∏a wartownika, pozwalajàca
uniknàç powik∏aƒ zwiàzanych z usuni´ciem w´z∏ów ch∏onnych
pachowych po stronie guza. Zabieg ten równie˝ nie jest w na-
szym kraju standardem, ale coraz cz´Êciej proponuje si´ go cho-
rym na raka piersi. Tak˝e rekonstrukcja piersi po mastektomii za-
cz´∏a byç u nas wykonywana, ale wcià˝ rzadziej ni˝ w paƒ-
stwach Europy Zachodniej i w USA.
Nast´pnym krokiem w leczeniu raka piersi jest radioterapia.
Wi´kszoÊç polskich oÊrodków onkologicznych dysponuje ju˝
aparaturà wysokiej jakoÊci, nieró˝niàcà si´ od tej u˝ywanej na
Zachodzie. Jednak liczba aparatów do napromieniania przypa-
dajàca na 100 000 mieszkaƒców jest u nas kilkakrotnie ni˝sza
ni˝ w pozosta∏ych paƒstwach Unii Europejskiej i w USA.
W zwiàzku z tym polskie pacjentki d∏u˝ej muszà czekaç na roz-
pocz´cie radioterapii, co niestety zmniejsza ich szanse na ca∏ko-
wite wyleczenie.
W rozdziale dotyczàcym leczenia systemowego autorka
omawia trzy jego formy: chemioterapi´, terapi´ hormonalnà
oraz terapi´ biologicznà. Te nowoczesne metody nabierajà
obecnie coraz wi´kszego znaczenia; niektóre leki sta∏y si´ ju˝
standardem w leczeniu raka piersi, skutecznoÊç innych wcià˝ zaÊ
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA
13
jest sprawdzana w ramach badaƒ klinicznych. Istniejàce w Pol-
sce zalecenia w dziedzinie terapii systemowej nie odbiegajà od
obowiàzujàcych w Europie Zachodniej i w USA, jednak w prak-
tyce cz´sto wyst´pujà u nas problemy z dost´pnoÊcià leków.
Po zakoƒczeniu aktywnego leczenia nowotworu pacjentka
staje przed dylematem nie mniej powa˝nym ni˝ te, które poja-
wia∏y si´ w czasie jej zmagaƒ z chorobà: jak teraz, po wylecze-
niu, powróciç do normalnego ˝ycia, takiego, jakie wiod∏a przed
us∏yszeniem diagnozy. Równie˝ w tej sprawie autorka spieszy
swym czytelniczkom z pomocà, udzielajàc im wielu popartych
przyk∏adami rad. Ten ostatni rozdzia∏ ksià˝ki jest bardzo wa˝ny
i szczególny, gdy˝ wielu lekarzy zapomina, ˝e czas aktywnego
post´powania terapeutycznego jest najcz´Êciej stosunkowo
krótkim okresem w przebiegu kompleksowego leczenia i rehabi-
litacji (fizycznej i psychologicznej) kobiet dotkni´tych rakiem
piersi.
Ksià˝ka Ruth H. Grobstein jest zbiorem cennych wskazó-
wek, jak post´powaç, by zyskaç jak najwi´ksze szanse na zwy-
ci´stwo w walce z rakiem piersi, skierowanych nie tylko do Ame-
rykanek, ale do kobiet na ca∏ym Êwiecie. Pami´tajàc o z∏ej kon-
dycji naszej s∏u˝by zdrowia, trzeba mieç ÊwiadomoÊç, ˝e tylko
od konsekwentnej i zdecydowanej postawy pacjentki zale˝y,
w jakim stopniu uda jej si´ zastosowaç zalecenia z niniejszego
poradnika w polskich realiach.
Monika Nowaczyk
specjalista radioterapii onkologicznej
specjalista onkologii klinicznej
Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdaƒsku
Wprowadzenie
do wydania amerykaƒskiego
Rak piersi – tak niewiele s∏ów niesie ze sobà tak wiele prze-
ra˝enia. W samych Stanach Zjednoczonych diagnoz´ takà us∏y-
szy co siódma kobieta*. Ta statystyka jest jednak tylko cz´Êcià
problemu.
Obecnie – dzi´ki badaniom profilaktycznym i wczesnej dia-
gnostyce – wi´cej kobiet ni˝ kiedykolwiek przedtem pokonuje
raka piersi, post´p nauki zaÊ daje nadziej´ na odkrycie skutecz-
niejszych metod leczenia, które zniszczà nowotwór bez uszko-
dzenia zdrowych tkanek. Uczeni sà przekonani, ˝e jesteÊmy
o krok od pokonania tej choroby.
Wa˝nà rol´ w batalii z rakiem piersi – obok post´pów na-
ukowych i medycznych – odgrywa rzetelna informacja dla pacjen-
tek. Jak g∏osi màdre porzekad∏o: wiedza to pot´ga. Kiedy pojawia
si´ choroba taka jak rak piersi, staje si´ ono czymÊ wi´cej ni˝ przy-
s∏owiem. Wiedza bowiem jest nie tylko pot´gà – okazuje si´ po-
mostem mi´dzy ˝yciem a Êmiercià. Mo˝e byç równie˝ or´˝em
w pokonaniu strachu – zarówno owego naturalnego przera˝enia,
* W Polsce raka piersi wykrywa si´ u 12000 kobiet rocznie (Krajowy Re-
jestr NEP, 2004 r.) (przyp. kons.).
16
WPROWADZENIE DO WYDANIA AMERYKA¡SKIEGO
które ogarnia ka˝dà pacjentk´, jak i towarzyszàcych mu obaw od-
czuwanych przez cz∏onków jej rodziny oraz bliskich przyjació∏.
Ksià˝ka dr Ruth H. Grobstein stanowi nowe i wa˝ne êród∏o
podstawowych informacji, z którymi powinna si´ zapoznaç ka˝-
da osoba – kobieta i m´˝czyzna – stajàca twarzà w twarz z ra-
kiem piersi. Cenne informacje znajdà w niej równie˝ wszyscy,
którzy obawiajà si´ nowotworów albo po prostu pragnà wi´cej
wiedzieç na ten temat. Godnà polecenia czyni jà tak˝e to, ˝e
problem raka piersi ujmuje kompleksowo, a wyjaÊnia j´zykiem
zwi´z∏ym i przyst´pnym – dr Grobstein nie traktuje czytelnika
z protekcjonalnà wy˝szoÊcià.
Podstawowym przes∏aniem tej ksià˝ki jest niepodwa˝alna
w istocie teza, ˝e kobiety dotkni´te rakiem piersi muszà same
podjàç powa˝ne decyzje, które wp∏ynà na ich ˝ycie. Nikt inny –
bez wzgl´du na doÊwiadczenie czy najlepsze intencje – nie mo-
˝e dokonaç za pacjentk´ tego wyboru. Lekarze i najbli˝si mogà
jej tylko ofiarowaç swojà pomoc: bàdê opartà na zasobach wie-
dzy i latach doÊwiadczenia, bàdê p∏ynàcà z goràcego uczucia.
Jednak to sama chora jest osobà, która b´dzie musia∏a ˝yç z re-
zultatami owej decyzji.
To przes∏anie, ów przekaz mocy odzwierciedla charakter
i zapa∏ autorki, która proponuje powa˝ne leczenie onkologiczne
pacjentkom na ca∏ym Êwiecie. Kim jest dr Ruth Grobstein? Mia-
∏am zaszczyt jà poznaç przed niemal dwudziestu laty, na dorocz-
nej konferencji Amerykaƒskiego Towarzystwa Onkologicznego.
Uj´ta dynamicznà osobowoÊcià i silnà indywidualnoÊcià tej ko-
biety, zapragn´∏am dowiedzieç si´ czegoÊ wi´cej o jej osiàgni´-
ciach, zarówno w leczeniu, jak i w badaniach naukowych, a tak-
˝e zapoznaç si´ z jej spojrzeniem na raka.
Osoba, którà odkry∏am, by∏a prowadzàcà pionierskie ba-
dania uczonà, jednym z najpowa˝niejszych Êwiatowych autory-
WPROWADZENIE DO WYDANIA AMERYKA¡SKIEGO
17
tetów w dziedzinie radioterapii onkologicznej, lekarkà, która
poÊwi´ci∏a si´ pomaganiu pacjentkom i ratowaniu im ˝ycia. B´-
dàc dwudziestooÊmioletnià m´˝atkà z trojgiem dzieci, wstàpi∏a
na uniwersytet Yale, by studiowaç tam biologi´. W owym cza-
sie p∏eç i wiek Ruth Grobstein wyró˝nia∏y jà spoÊród wi´kszoÊci
kolegów – kobiety, szczególnie zam´˝ne i posiadajàce dzieci,
zwykle nie wybiera∏y si´ wtedy na wy˝sze studia. Ona zaÊ po
uzyskaniu tytu∏u doktora z zapa∏em kontynuowa∏a nauk´
w jeszcze trudniejszej roli stypendystki wydzia∏ów biochemii
i farmakologii, w konsekwencji zasilajàc kadr´ Yale School of
Medicine na wydziale mikrobiologii.
ZdolnoÊci i pasja naukowa dr Grobstein zosta∏y szybko za-
uwa˝one. W 1966 roku otrzyma∏a dwa powa˝ne zlecenia – jed-
no z Komisji Energii Atomowej, drugie z Narodowego Instytutu
Zdrowia – na prowadzenie badaƒ w dziedzinie immunologii.
W tym samym roku opuÊci∏a wschodnie wybrze˝e USA, wst´pu-
jàc do grona pracowników naukowych University of Califonia
w San Diego, gdzie pozna∏a swego, obecnie nie˝yjàcego ju˝,
m´˝a, Clifforda Grobsteina. By∏ on ju˝ wówczas znanym uczo-
nym, kierownikiem katedry biologii tej uczelni, a w przysz∏oÊci
mia∏ zostaç dziekanem wydzia∏u medycznego i cz∏onkiem Natio-
nal Academy of Sciences. Silna motywacja do ugruntowania so-
bie pozycji w Êwiecie naukowym, serdecznie wspierana przez
m´˝a, sprawi∏a, ˝e Ruth Grobstein sta∏a si´ wysoko cenionà,
samodzielnà wspó∏uczestniczkà badaƒ w dziedzinie onkologii
i wcià˝ pozostaje wzorem do naÊladowania dla lekarek oraz ko-
biet uczonych na ca∏ym Êwiecie.
Podczas pracy na uniwersytecie w San Diego dr Grobstein
uzna∏a, ˝e jeÊli chce dokonaç zmian w klinice, powinna uzyskaç
stopieƒ naukowy w dziedzinie medycyny. Wstàpi∏a wi´c na Uni-
versity of California w Los Angeles i po zdobyciu tytu∏u doktora
18
WPROWADZENIE DO WYDANIA AMERYKA¡SKIEGO
medycyny rozpocz´∏a sta˝ z radioterapii onkologicznej. Post´pu-
jàc zgodnie z wyjàtkowym nauczaniem dr Samuela Hellmana –
lidera w oszcz´dzajàcym leczeniu raka piersi – który w przysz∏o-
Êci mia∏ si´ staç jej dozgonnym przyjacielem, zatrudni∏a si´
na wydziale radioterapii onkologicznej University of California
w San Francisco i prowadzi∏a tam multidyscyplinarny wyk∏ad,
w którym propagowa∏a metod´ terapii polegajàcej na wyci´ciu
samego guza zamiast stosowanej wówczas powszechnie ma-
stektomii, czyli amputacji ca∏ej piersi. Praca dr Grobstein mia∏a
decydujàcy wp∏yw na zmian´ w podejÊciu do leczenia wczesne-
go stadium raka piersi w okr´gu San Diego.
Nast´pnie Ruth Grobstein kierowa∏a zainicjowanym przez
siebie programem leczenia nowotworów u kobiet, imienia Idy
i Cecila Greenów. Powierzono jej tak˝e stanowisko szefowej od-
dzia∏u radioterapii onkologicznej w Scripps Clinic w La Jolla
w Kalifornii, gdzie doÊwiadczenie b´dàce wynikiem wieloletniej
badawczej pracy laboratoryjnej prze∏o˝y∏a na codziennà prakty-
k´ oddanego lekarza specjalisty.
Przez wszystkie lata swojej pracy zawodowej dr Grobstein
nigdy nie zapomnia∏a, ˝e ka˝da pacjentka jest inna i ˝e nie ma
dwóch dok∏adnie takich samych ˝yciorysów ani przebiegów
choroby. Takà w∏aÊnie filozofi´ przedstawia w swojej ksià˝ce, raz
za razem podkreÊlajàc, ˝e ˝adna kobieta nie jest przypadkiem
statystycznym i ˝e historia ka˝dej z nich jest wyjàtkowa. Dr
Grobstein ws∏uchuje si´ w problemy swoich pacjentek i odpo-
wiada na ich potrzeby.
Zgodnie z sugestià zawartà w tytule, ksià˝ka Rak piersi.
Wszystko, co powinnaÊ wiedzieç, by podjàç w∏aÊciwe decyzje
b´dzie dla kobiet dotkni´tych tym schorzeniem osobistym prze-
wodnikiem przez labirynt problemów, z którymi zmierzà si´
w tygodniach, miesiàcach i latach po us∏yszeniu wst´pnej dia-
WPROWADZENIE DO WYDANIA AMERYKA¡SKIEGO
19
gnozy. Czytelniczki znajdà tu podstawowe definicje, historyczny
punkt widzenia na leczenie raka piersi oraz dok∏adne, ilustrowa-
ne instrukcje samokontroli piersi. Autorka porusza te˝ liczne
kwestie badawcze i medyczne odnoszàce si´ do mammografii,
∏àcznie z tym, co stanowi „dobry” wynik badania mammogra-
ficznego.
Ksià˝ka Ruth Grobstein ma równie˝ inny, szczególny
aspekt, który czytelniczki z pewnoÊcià docenià. Ró˝ne mo˝liwo-
Êci, przed którymi stajà pacjentki, wkraczajàc w skomplikowany
Êwiat onkologii klinicznej, sà w niej przedstawione w postaci
„drzewek”, czyli algorytmów post´powania, znajdujàcych si´
zarówno w odpowiednich rozdzia∏ach, jak i zebranych na koƒcu
ksià˝ki, na oddzielnych stronach, które mo˝na b´dzie wyciàç
i mieç pod r´kà podczas wizyty u lekarza. Celem dr Grobstein
jest udzielenie pacjentkom pomocy w zorientowaniu si´ w me-
todach terapii dost´pnych na ka˝dym etapie drogi, jakà b´dà
musia∏y pokonaç. Na przyk∏ad: pierwszy algorytm wiedzie
pacjentk´ przez poczàtkowe decyzje po wyczuciu guzka lub do-
strze˝eniu czegoÊ niezwyk∏ego na zdj´ciu mammograficznym.
„Co powinnaÊ teraz zrobiç? – pyta dr Grobstein. – Spojrzeç na
algorytm post´powania 1A. Jest wiele opcji. Nie wpadaj
w przera˝enie. Postaraj si´ zmobilizowaç; nie tylko z tego powo-
du, ˝e musisz si´ dowiedzieç, czy masz raka piersi, lecz tak˝e
dlatego, ˝e po∏àczenie niepewnoÊci i bezczynnoÊci naprawd´
ci zaszkodzi”.
Ksià˝ka ta jest równie˝ przyst´pnym przewodnikiem po
najnowszych osiàgni´ciach w technologii badaƒ przesiewo-
wych, opcjach terapeutycznych i pracach badawczych. Wykrycie
raka piersi sprawia, i˝ pacjentka staje wobec ró˝nych mo˝liwo-
Êci: chirurgii, chemioterapii, radioterapii oraz nowszej metody
terapii biologicznej, tzw. terapii celowanej, która umo˝liwia
20
WPROWADZENIE DO WYDANIA AMERYKA¡SKIEGO
zniszczenie nowotworu bez uszkodzenia zdrowych tkanek. Dla
przyk∏adu: poniewa˝ decydujàcà rol´ w rozwoju hormonozale˝-
nego raka piersi odgrywa estrogen, naukowcy analizujà leczni-
cze mo˝liwoÊci inhibitorów (czynników hamujàcych) enzymów
odpowiedzialnych za stymulacj´ i powstawanie estrogenów
w piersi. Inni uczeni, aby poprawiç komfort ˝ycia pacjentek, szu-
kajà sposobów ograniczenia takich ubocznych skutków terapii,
jak pooperacyjny obrz´k i ból. Dr Grobstein zach´ca wi´c pa-
cjentki, by zadawa∏y pytania i same podejmowa∏y decyzje, które
wp∏ynà na wynik leczenia. Namawia te˝ czytelniczki, ˝eby pyta-
∏y wszystkich cz∏onków zespo∏u terapeutycznego o ich doÊwiad-
czenie oraz kwalifikacje i zasi´ga∏y kolejnych opinii, jeÊli istniejà
jakiekolwiek ró˝nice zdaƒ. „Gdy w gr´ wchodzi rak, nie bój
si´, ˝e zranisz uczucia któregoÊ z lekarzy, jeÊli poprosisz
o konsultacj´ – pisze autorka tej ksià˝ki. – Kompetentni leka-
rze nie sprzeciwià si´ temu, dopóki owe dodatkowe opinie
b´dà pozyskiwane od cenionego specjalisty (lub zespo∏u
specjalistów)”. Dzi´ki takim radom pacjentki nabierajà odwagi,
by zabieraç g∏os w kwestii w∏asnej opieki medycznej.
Ksià˝ka Ruth H. Grobstein jest podstawowym êród∏em in-
formacji dla ka˝dego, kto pragnie dowiedzieç si´ czegoÊ wi´cej
o raku piersi oraz o tym, jak zwi´kszyç szanse pokonania go
i prze˝ycia. Mamy zatem wobec dr Grobstein ogromny d∏ug
wdzi´cznoÊci za podzielenie si´ z nami jej wyjàtkowà wiedzà
i doÊwiadczeniem w tej dziedzinie.
dr med. Margaret Foti
dyrektor generalny
Amerykaƒskiego Towarzystwa Onkologicznego
Od autorki
Bez wzgl´du na to, czy si´ bojà, ˝e mogà us∏yszeç, i˝ roz-
poznano u nich raka piersi, czy te˝ ju˝ us∏ysza∏y takà diagnoz´,
kobiety majà wiele zrozumia∏ych wàtpliwoÊci i dylematów zwià-
zanych z tà chorobà. Mogà te˝ si´ jednak powstrzymywaç przed
zadawaniem owych pytaƒ. Stawiania ich unikajà nie tylko cho-
re, lecz równie˝ ich najbli˝si.
Obecnie pacjentki cz´sto nie majà mo˝liwoÊci zadawania
pytaƒ, poniewa˝ czas ich kontaktu ze specjalistà jest ograniczo-
ny. Czujà si´ rozgoryczone i bezradne. Niekiedy sà równie˝
wÊciek∏e na lekarzy, piel´gniarki i na ca∏y system opieki zdrowot-
nej, który wydaje si´ bezduszny, oraz na niemo˝noÊç wyjaÊnie-
nia nurtujàcych je wàtpliwoÊci. Przeszukujà internet i pobierajà
z niego mnóstwo informacji, nie wiedzàc, która jest przydatna,
a która nie ma znaczenia. Rozgoryczenie zaÊ narasta.
Ta ksià˝ka nie powsta∏a po to, by zastàpiç twoich lekarzy,
ale ˝eby ci pomóc w uzyskaniu opieki, jakiej potrzebujesz.
Zawiera podstawowe, proste, jasne informacje, które umo˝-
liwià ci samodzielne podj´cie w∏aÊciwych decyzji. Niczym wier-
na przyjació∏ka, jest gotowa pospieszyç z pomocà w znalezie-
niu niektórych, jeÊli nie wszystkich, odpowiedzi na twoje
pytania.
Pobierz darmowy fragment (pdf)