Darmowy fragment publikacji:
Sławomir Serafin
Zagadnienia
techniczne
w prawie
budowlanym
Serię
stanowią poradniki prezentujące szeroko
rozumianą, praktyczną stronę branży. Starannie dobrane
przykłady z zakresu prawa, podatków i praktyki ułatwiają
podejmowanie właściwych decyzji i dostarczają konkretnych
rozwiązań. Adresatem tej serii są głównie profesjonaliści
rynku nieruchomości.
ü
Poradnik ten omawia problematykę związaną z zagadnieniami
technicznymi w prawie budowlanym, w tym w szczególności:
techniczno-prawne podstawy procesu budowlanego, w tym
ü
m.in.: zasady jego przebiegu,
odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych,
zasady wiedzy technicznej i Polskie Normy,
projektowanie i realizację inwestycji, oddawanie do użyt-
kowania i utrzymanie obiektów budowlanych,
regulację problematyki budownictwa w prawie wspólno-
towym.
ü
ü
ü
Ponadto w publikacji zamieszczono
wach budowlanych oraz
prawnych
nowsze zmiany w prawie budowlanym.
w spra-
wykaz najważniejszych aktów
z tego zakresu. W książce omówione zostały naj-
wzory pism
– jest pracownikiem Katolickiego
Dr Sławomir Serafin
Uniwersytetu Lubelskiego. Dziedzinę zainteresowania autora
stanowi prawo i postępowanie administracyjne, ze szczegól-
nym uwzględnieniem problematyki planowania i zagospo-
darowania przestrzennego oraz prawa budowlanego.
m
y
n
a
l
w
o
d
u
b
e
i
w
a
r
p
w
e
n
z
c
i
n
h
c
e
t
a
i
n
e
i
n
d
a
g
a
Z
m
o
w
a
ł
S
n
i
f
a
r
e
S
r
i
www.sklep.beck.pl
http://www.beck.pl
e-mail: redakcja@beck.pl
tel.: (22) 33 77 600, fax: (22) 33 77 601
ISBN 83-7387-821-1
9 7 8 8 3 7 3 8 7 8 2 1 1
Cena 49,00 z³
Wymogi prawa wspólnotowego
Wzory pism
Wykaz aktów prawnych
NIERUCHOMOŒCI
Zagadnienia techniczne w prawie budowlanym
Polecamy nasze publikacje z zakresu nieruchomoœci:
Ewa Boñczak-Kucharczyk
ZARZ¥DZANIE NIERUCHOMOŒCIAMI MIESZKANIOWYMI
wyd. 3
Nieruchomoœci
Maciej Tertelis
ROZLICZENIA FINANSOWE WSPÓLNOTY MIESZKANIOWEJ
Nieruchomoœci
Maciej Tertelis
PIENI¥DZE WSPÓLNOTY MIESZKANIOWEJ
Nieruchomoœci
Lidia Henclewska, Jan Krzysztof Piêta, Wies³awa Marchwicka,
Lucyna Libera
PLANY ZARZ¥DZANIA NIERUCHOMOŒCIAMI
– TEORIA I PRAKTYKA
Nieruchomoœci
Ireneusz Weiss, Robert Jurga
INWESTYCJE BUDOWLANE, WYD. 4
Nieruchomoœci
Pod red. prof. Z. Niewiadomskiego
USTAWA O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU
PRZESTRZENNYM
Komentarze Becka
Adam Doliwa
PRAWO MIESZKANIOWE. KOMENTARZ
Komentarze Becka
www.sklep.beck.pl
Zagadnienia
techniczne w prawie
budowlanym
S³awomir Serafin
Redakcja: Piotr Pawlak
© Wydawnictwo C. H. Beck 2005
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01–518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa
ISBN 83-7387-821-1
Spis treœci
Spis treœci
Spis treœci
Wstêp .......................................................................................................
IX
Wykaz wa¿niejszych skrótów ................................................................. XV
Literatura .................................................................................................. XVII
Czêœæ I. Zagadnienia techniczne wprawie budowlanym
Rozdzia³ I. Zagadnienia ogólne ............................................................
1. Rozwój regulacji techniczno-budowlanych w prawie polskim .......
1
1
2. Konstytucyjne podstawy regulacji techniczno-budowlanych .........
11
2.1. Zakres i charakter norm reguluj¹cych dzia³alnoœæ
techniczn¹ ............................................................................
11
2.2. Pojêcie „wolnoœci budowy” w aspekcie wolnoœci i praw
cz³owieka i obywatela ..........................................................
2.3. Zasada ochrony wolnoœci i praw innych osób ....................
3. Prawo do zabudowy a prawo do dysponowania nieruchomoœci¹
na cele budowlane ...........................................................................
3.1. Charakter prawa do zabudowy nieruchomoœci gruntowej ..
3.2. TreϾ i wykonywanie prawa do dysponowania
nieruchomoœci¹ na cele budowlane .............................................
4. Zasada poszanowania uzasadnionych interesów osób trzecich ......
5. Ogólna charakterystyka normy technicznej ....................................
5.1. Znaczenie regulacji prawnych w procesie rozwoju
techniki ..................................................................................
5.2. Zarys ewolucji norm technicznych ......................................
5.3. Pojêcie normy technicznej i jej rodzaje ..............................
5.4. W³¹czanie norm technicznych do porz¹dku
13
18
24
24
26
35
39
39
40
42
normatywnego .......................................................................
49
Rozdzia³ II. Techniczno-prawne podstawy procesu budowlanego ..
1. Pojêcie techniczno-prawnych podstaw procesu budowlanego .......
2. Zasada zgodnoœci projektowania i budowania obiektu
budowlanego z przepisami i zasadami wiedzy technicznej ............
2.1. Zakres przedmiotowy ...........................................................
56
56
60
60
VI
Spis treœci
2.2. Skutki nieprzestrzegania .......................................................
2.3. Wymagania podstawowe ......................................................
2.4. Warunki u¿ytkowe ................................................................
2.5. Uwzglêdnianie potrzeb osób niepe³nosprawnych ...............
2.6. Ochrona zabytków ................................................................
2.7. Pozosta³e wymagania ...........................................................
3. Zasada w³aœciwego u¿ytkowania i nale¿ytego utrzymywania
obiektu budowlanego ......................................................................
4. Przepisy techniczno-budowlane ......................................................
4.1. Podstawy prawne i znaczenie unormowañ
techniczno-budowlanych w procesie budowlanym .............
4.2. Pojêcie i rodzaje przepisów techniczno-budowlanych .......
4.3. Prawne problemy stanowienia przepisów
62
64
75
76
78
79
82
84
84
86
techniczno-budowlanych ......................................................
92
5. Zasady wiedzy technicznej .............................................................. 101
5.1. Pojêcie i znaczenie zasad wiedzy technicznej w procesie
budowlanym ........................................................................... 101
5.2. Stosowanie zasad wiedzy technicznej ................................. 102
6. Polskie Normy ................................................................................. 104
6.1. Proces normalizacji i pojêcie Polskiej Normy .................... 104
6.2. Zasada dobrowolnoœci stosowania Polskich Norm .............. 106
6.3. Stosowanie Polskich Norm w procesie budowlanym .......... 108
7. Wyroby budowlane .......................................................................... 109
7.1. Zasady prawnej reglamentacji obrotu i stosowania
wyrobów budowlanych ......................................................... 109
7.2. Wyroby dopuszczone do obrotu i powszechnego
stosowania w budownictwie .................................................. 111
7.3. Wyroby dopuszczone do jednostkowego stosowania
w obiekcie budowlanym ....................................................... 113
Rozdzia³ III. Odstêpstwo od przepisów
techniczno-budowlanych ................................................................... 115
1. Sposoby rozwi¹zywania nietypowych problemów
technicznych .................................................................................... 115
2. Pojêcie odstêpstwa od przepisów techniczno-budowlanych............ 117
3. Materialno-prawne aspekty odstêpstwa od przepisów
techniczno-budowlanych ................................................................. 119
3.1. Zakres przedmiotowy ............................................................ 119
3.2. Kryteria dopuszczalnoœci odstêpstwa od przepisów
techniczno-budowlanych ....................................................... 120
4. Proceduralne aspekty odstêpstwa od przepisów
techniczno-budowlanych ................................................................. 124
Spis treœci
VII
4.1. Charakter prawny postêpowania w sprawie odstêpstwa
od przepisów techniczno-budowlanych ............................... 124
4.2. Wszczêcie postêpowania w sprawie odstêpstwa i wniosek
o udzielenie upowa¿nienia ................................................... 127
4.3. Upowa¿nienie w³aœciwego ministra .................................... 132
4.4. Zgoda na odstêpstwo od przepisów
techniczno-budowlanych ...................................................... 138
Rozdzia³ IV. Nadzór nad stosowaniem regulacji
techniczno-budowlanych .................................................................. 138
1. Zakres i istota nadzoru nad stosowaniem regulacji
techniczno-budowlanych ................................................................ 138
2. Przygotowanie procesu budowlanego ............................................. 140
2.1. Planowanie inwestycji .......................................................... 140
2.2. Proces lokalizacji inwestycji ................................................ 141
2.3. Prace przedprojektowe........................................................... 152
2.4. Projekt budowlany ................................................................ 157
2.5. Zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie
na budowê .............................................................................. 161
3. Realizacja inwestycji ....................................................................... 172
3.1. Odst¹pienie od zatwierdzonego projektu budowlanego
lub innych warunków pozwolenia na budowê ..................... 172
3.2. Nadzór inwestorski i autorski .............................................. 175
3.3. Warunki rozpoczêcia i prowadzenia budowy ..................... 182
3.4. Samowola budowlana ........................................................... 184
3.5. Wstrzymanie prowadzenia robót budowlanych .................. 191
4. Oddawanie do u¿ytkowania obiektów budowlanych ...................... 196
4.1. Zawiadomienie o zakoñczeniu budowy ............................... 196
4.2. Pozwolenie na u¿ytkowanie .................................................. 197
4.3. Obowi¹zkowa kontrola budowy .......................................... 200
5. Utrzymanie obiektów budowlanych ................................................ 202
5.1. Obowi¹zek dokonywania kontroli okresowych i nakaz
przeprowadzania kontroli dodatkowych .............................. 202
5.2. Nakaz usuniêcia stwierdzonych nieprawid³owoœci ............. 203
5.3. Nakaz rozbiórki obiektu nieu¿ytkowanego lub
niewykoñczonego................................................................... 205
5.4. Nakaz opró¿nienia budynku ................................................. 207
5.5. Zastêpcze usuniêcie niebezpieczeñstwa .............................. 208
5.6. Zmiana sposobu u¿ytkowania .............................................. 209
Rozdzia³ V. Wymogi prawa wspólnotowego ....................................... 212
1. Zakres i sposób regulacji problematyki budownictwa w prawie
wspólnotowym ................................................................................ 212
VIII
Spis treœci
2. Dyrektywa „Wyroby Budowlane” ................................................... 214
3. Dyrektywa „BHP na Budowie” ....................................................... 221
4. Dyrektywa „Dzia³alnoœæ Architektów” ........................................... 222
Czêœæ II. Wzory pism
1. Wniosek o pozwolenie na budowê/rozbiórkê .................................. 227
2. Oœwiadczenie o posiadanym prawie do dysponowania
nieruchomoœci¹ na cele budowlane ................................................ 229
3. Zawiadomienie o uzgodnieniu projektu w zakresie
zagospodarowania dzia³ki lub terenu .............................................. 231
4. Decyzja o pozwoleniu na budowê ................................................... 233
5. Zawiadomienie o terminie rozpoczêcia robót budowlanych ........... 236
6. Upowa¿nienie do przeprowadzenia kontroli ................................... 238
7. Protokó³ kontroli .............................................................................. 239
8. Protokó³ kontroli obowi¹zkowej ..................................................... 242
Czêœæ III. Wykaz aktów prawnych
1. Przepisy ogólne ................................................................................ 249
2. Warunki techniczne ......................................................................... 251
3. Przepisy szczególne ......................................................................... 252
4. Wyroby budowlane........................................................................... 255
5. Przepisy prawa wspólnotowego ...................................................... 256
Indeks rzeczowy ...................................................................................... 259
Wstêp
WstêpWstêpBudownictwo stanowi jeden z podstawowych i priorytetowych elemen-
tów ¿ycia spo³eczno-gospodarczego, który warunkuje zaspokajanie potrzeb
socjalnych, gospodarczych, kulturalnych, obronnych, ekologicznych itp.
Jego obecny poziom jest efektem wielowiekowego procesu ewolucyjnego,
którego przedmiotem by³y nie tylko zdobywane w zakresie wnoszenia
obiektów budowlanych nowe doœwiadczenia i umiejêtnoœci, odkrywane
nowe techniki, materia³y czy technologie, ale przede wszystkim wypracowy-
wane regulacje prawne, wyznaczaj¹ce ³ad budowlany i po¿¹dany rozwój
dzia³alnoœci inwestycyjno-budowlanej. Maj¹c na uwadze wspó³czesny po-
ziom rozwoju spo³eczno-gospodarczego, nie sposób wyobraziæ sobie mo¿li-
woœæ prowadzenia takiej dzia³alnoœci bez odpowiednich regu³ postêpowania.
Pañstwo od najdawniejszych czasów przy pomocy œrodków w³aœciwych
prawu publicznemu ingerowa³o w stosunki zachodz¹ce w procesie budowla-
1
nym
. Ogólny kierunek rozwoju regu³ ³adu budowlanego postêpowa³ od
opracowywania i wprowadzania w ¿ycie niejednokrotnie kazuistycznych
norm policyjno-budowlanych, ustanawianych dla poszczególnych rodzajów
budowli, ku tworzeniu kompleksowych zbiorów przepisów w zakresie spo-
sobu zabudowy nieruchomoœci gruntowych oraz rozwi¹zywania zagadnieñ
konstrukcyjnych
2
. Istota ustanawianych w ten sposób regu³ polega³a na sys-
tematycznym ograniczaniu, wynikaj¹cej z prawa w³asnoœci ziemi, zasady
wolnoœci budowy. Podstawê wprowadzanych ograniczeñ stanowi³a koniecz-
noœæ podejmowania odpowiednich œrodków dla utrzymania spokoju, bezpie-
czeñstwa i porz¹dku publicznego oraz uchylania niebezpieczeñstw zagra-
¿aj¹cych spo³eczeñstwu i poszczególnym jego cz³onkom.
1
Z zachowanych Ÿróde³ wynika, ¿e pewne regulacje w zakresie wynagrodzenia przed-
siêbiorcy budowlanego oraz odpowiedzialnoœci wykonawcy za obiekt budowlany przewidy-
wa³ pochodz¹cy z XVIII w. p.n.e. kodeks Hammurabiego – zob. B. Ksiê¿opolski, L. Martan,
Prawo budowlane w zarysie, Warszawa–Wroc³aw 1988, s. 38. Ró¿norodne instytucje praw-
ne, wyznaczaj¹ce regu³y porz¹dku budowlanego, zawiera³o ustawodawstwo Staro¿ytnego
Rzymu – zob. C. Krawczak, Prawo budowlane na ziemiach polskich od po³owy XVIII wie-
ku do 1939 roku, Poznañ 1975, s. 11–13.
2
K. Kumaniecki, Zarys austriackiego prawa budowlanego, Kraków 1914, s. 1.
X
Wstêp
W konsekwencji powy¿sza praktyka doprowadzi³a do powstania w XIX
wieku, obok innych dzia³ów prawa policyjno-administracyjnego, dzia³u prawa
budowlanego. Normy tego prawa nak³ada³y na buduj¹cego obowi¹zek stoso-
wania siê do pewnych regu³ technicznych oraz upowa¿nia³y odpowiednie or-
gany w³adzy publicznej do stanowienia przepisów budowlanych i stosowania
1
przewidzianych w prawie budowlanym œrodków nadzoru
. Tak wykszta³cone
prawo budowlane stanowi wspó³czeœnie jeden z najbardziej rozbudowanych
dzia³ów prawa administracyjnego, którego istot¹ pozostaje, uzasadniana ko-
niecznoœci¹ zagwarantowania w³aœciwej ochrony interesu publicznego, mo¿li-
woœæ ograniczania praw rzeczowych w³aœciciela gruntu w zakresie kszta³to-
wania sposobu korzystania z przys³uguj¹cych mu uprawnieñ.
Wspó³czesne budownictwo jest dziedzin¹ szczególnie z³o¿on¹, w której
wystêpuj¹ nie tylko problemy natury architektonicznej, urbanistycznej, tech-
nicznej, ekonomicznej, ekologicznej czy organizacyjnej. Dlatego ci¹gle aktua-
lnym problemem pozostaje okreœlenie zasiêgu koniecznej ingerencji publicz-
noprawnej w tê sferê dzia³alnoœci. Nale¿y wyraŸnie podkreœliæ, ¿e wœród
ca³okszta³tu przepisów maj¹cych zastosowanie w dziedzinie budownictwa
mo¿emy wyró¿niæ m.in. przepisy z zakresu prawa administracyjnego, cywil-
nego, karnego, finansowego czy prawa pracy. Powy¿szy stan utrudnia w³aœci-
we okreœlenie podstaw prawnych, w oparciu o które uprawnione podmioty
w sposób w³adczy kszta³tuj¹ prawa i obowi¹zki uczestników dzia³alnoœci in-
westycyjno-budowlanej. W kontekœcie poruszonej w niniejszym opracowaniu
problematyki przedmiotem szczególnego zainteresowania autora pozostaj¹
przede wszystkim przepisy prawa administracyjnego, w których priorytetowe
2
miejsce zajmuje ustawa z dnia 7.7.1994 r. – Prawo budowlane
.
Przedmiotow¹ stronê prawa budowlanego stanowi instytucja procesu bu-
dowlanego, która co do zasady obejmuje dzia³alnoœæ zwi¹zan¹ z projektowa-
niem, budow¹, utrzymaniem i rozbiórk¹ obiektów budowlanych. W literatu-
rze przedmiotu trafnie podkreœla siê, ¿e wskazany zakres przedmiotowy pro-
cesu obejmuje szereg prawnie okreœlonych i opartych na zasadach wiedzy
technicznej czynnoœci natury techniczno-budowlanej, których koniecznoœæ
inicjowania i przeprowadzania wynika z projektowania, budowy, utrzymy-
wania i rozbiórki obiektów budowlanych
3
.
Ewolucja rozwi¹zañ prawnych w zakresie ³adu budowlanego wskazuje
na istotne na gruncie prawa problemy relacji, jakie zachodz¹ pomiêdzy œwia-
1
2
3
W. Brzeziñski, Polskie prawo budowlane, Warszawa 1955, s. 6–7.
Tekst jedn.: Dz.U z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.
Tu w szczególnoœci: S. Jêdrzejewski, Proces budowlany. Zagadnienia administracyj-
no-prawne, Bydgoszcz 1995, s. 28; W. Szwajdler, Prawa inwestora i osób trzecich w proce-
sie inwestycyjno-budowlanym, Toruñ 1995, s. 6; J. Siegieñ, Prawo budowlane. Komentarz,
Warszawa 2002, s. 153–154.
Wstêp
XI
tem techniki i podejmowanymi w nim ró¿norodnymi dzia³aniami o charakte-
rze technicznym a dzia³alnoœci¹ prawotwórcz¹, obejmuj¹c¹ regulacjê za-
chodz¹cych w tej materii zdarzeñ. Charakterystycznym elementem rozwoju
wspó³czesnego œwiata jest, niespotykany w takim wymiarze w jego dotych-
czasowej historii, rozwój techniki i nowoczesnych technologii. Wspó³czesny
postêp techniczny, stanowi¹cy dla cz³owieka gwarancjê dobrobytu i rozwo-
ju, wi¹¿e siê równie¿ z coraz wiêkszymi zagro¿eniami dla jego przysz³ej eg-
zystencji. Wychodz¹c naprzeciw tym wyzwaniom, wspó³czesne pañstwo co-
raz wiêkszy nacisk k³adzie na rozwój regulacji prawnych bezpoœrednio do-
tycz¹cych zagadnieñ techniki.
Z zasygnalizowanym problemem nadzwyczaj czêsto spotykamy siê
w dziedzinie budownictwa. St¹d zagadnienia techniczne stanowi¹ szczegól-
ny przedmiot dzia³alnoœci prawotwórczej, a ustanawiane regulacje technicz-
ne zamieszczane s¹ nie tylko w aktach prawnych rangi ustawowej. Ze
wzglêdu na specyfikê tych unormowañ, typowym sposobem ich wprowadza-
nia do obowi¹zuj¹cego porz¹dku prawnego s¹ akty prawne wykonawcze do
1
ustawy, a w niektórych przypadkach nawet akty prawa miejscowego
.
W kontekœcie materialnym analizowana problematyka dotyczy wielu ró¿no-
rodnych zagadnieñ teoretyczno-prawnych, dotycz¹cych m.in.: konstytucyj-
nych podstaw wprowadzanych w tej materii unormowañ technicznych, cha-
rakterystyki normy technicznej, pojêcia Polskiej Normy i przepisu technicz-
no-budowlanego czy odes³añ pozasystemowych do zasad wiedzy technicz-
nej. Natomiast od strony zagadnieñ proceduralnych omawiane s¹ m.in.:
prawne problemy stanowienia przepisów techniczno-budowlanych, stoso-
wanie zasad wiedzy technicznej i Polskich Norm w dzia³alnoœci inwestycyj-
no-budowlanej, ró¿ne formy instytucjonalnego nadzoru nad techniczno-
-prawnymi podstawami procesu budowlanego oraz stosunkowo skompliko-
wana konstrukcja odstêpstwa od przepisów techniczno-budowlanych.
W przedmiocie omawianej problematyki sposobów prawnej regulacji za-
gadnieñ technicznych w budownictwie, jak i wynikaj¹cych z nich konse-
kwencji w sferze stosowania prawa, pojawiaj¹ siê pewne problemy podsta-
wowe, które dotycz¹:
1) przes³anek uzasadniaj¹cych s³usznoœæ i koniecznoœæ prawnej regulacji
zagadnieñ technicznych;
2) podstaw i dopuszczalnych granic prawnej „ingerencji” w rozwój techni-
ki oraz przejawów korzystania z jej osi¹gniêæ;
3) w³aœciwych metod regulacji zagadnieñ technicznych w budownictwie,
a tak¿e okreœlenia znaczenia w tym procesie instytucji prawa;
1
Na przyk³ad istotne znaczenie maj¹ zamieszczane w miejscowym planie zagospodaro-
wania przestrzennego rozstrzygniêcia w zakresie mo¿liwego sposobu zabudowy i zagospo-
darowania nieruchomoœci gruntowych.
XII
Wstêp
4) koniecznoœci wprowadzania i stosowania w procesie prawnej regulacji
zagadnieñ technicznych pewnych szczególnych zasad;
5) oceny skutecznoœci przewidzianych prawem budowlanym œrodków in-
stytucjonalnych w zakresie nadzoru nad stosowaniem regulacji tech-
nicznych w procesie budowlanym;
6) koniecznoœci wprowadzania i stosowania w jednostkowych przypad-
kach, z uwagi na ró¿norodnoœæ zachodz¹cych w œwiecie techniki bu-
dowlanej zdarzeñ i stanów, unikalnej na gruncie systemu prawa, instytu-
cji odstêpowania od powszechnie obowi¹zuj¹cych norm.
Tak okreœlone powy¿sze problemy wynikaj¹ czêœciowo z niedosko-
na³oœci i niedostatecznoœci obowi¹zuj¹cych w tej materii rozwi¹zañ praw-
nych. Ale nie tylko, gdy¿ tak¿e na gruncie teoretyczno-prawnym trudno do-
szukaæ siê takich koncepcji, które pozwoli³yby prawid³owo je rozwi¹zaæ.
Dlatego kwestie poszukiwania w³aœciwych form instytucjonalnych dla regu-
lacji zagadnieñ natury technicznej, jak i znalezienia rozwi¹zañ powy¿szych
problemów pozostaj¹ nadal otwarte.
Ingerencja publicznoprawna w przebieg procesu budowlanego budzi oczy-
wiste kontrowersje, zw³aszcza z uwagi na przys³uguj¹ce jednostce i gwaran-
towane ustaw¹ zasadnicz¹ wolnoœci i prawa ekonomiczne i socjalne. Z tego
wzglêdu za konieczne nale¿y uznaæ wskazanie przes³anek, które uzasadniaj¹
tak¹ ingerencjê. Nie mniej w¹tpliwoœci pojawia siê w stosunku do problema-
tyki sposobów oraz w³aœciwych form reglamentacji rozwoju techniki, a tak¿e
transparentnej kwestii prawnej regulacji postêpu technicznego. Omówienie
tych zagadnieñ nie wydaje siê mo¿liwe bez wskazania (nawet bardzo ogólne-
go) historycznych aspektów rozwoju regulacji publicznoprawnych doty-
cz¹cych podejmowanych i wykonywanych w trakcie procesu budowlanego
czynnoœci natury techniczno-budowlanej. Dlatego te problemy w uk³adzie ni-
niejszego opracowania omówione zosta³y w rozdziale pierwszym czêœci
pierwszej poœwiêconej zagadnieniom ogólnym.
Szczególne miejsce w problematyce zagadnieñ technicznych w prawie
budowlanym zajmuj¹ dwie zasady:
1) zgodnoœci projektowania i budowania obiektów budowlanych z w³aœci-
wymi przepisami, w tym przepisami techniczno-budowlanymi, oraz
zgodnie z zasadami wiedzy technicznej;
2) w³aœciwego u¿ytkowania obiektu, w sposób zgodny z jego przeznacze-
niem i wymaganiami ochrony œrodowiska oraz nale¿ytego utrzymywa-
nia jego stanu technicznego i estetycznego.
Potwierdzaj¹ one pewien szczególny model prawnej regulacji dokonywa-
nych w procesie budowlanym czynnoœci technicznych. W zasadzie stanowie-
nie odpowiednich norm techniczno-budowlanych nastêpuje w drodze aktów
prawnych rangi podustawowej. W zasadzie, gdy¿ praktycznie nie jest mo¿li-
we objêcie szczegó³ow¹ reglamentacj¹ prawn¹ wszystkich zachodz¹cych
Wstêp
XIII
w procesie budowlanym zdarzeñ technicznych. Z drugiej strony nie ma te¿
oczywistej potrzeby nadawania wszystkim wskazaniom technicznym charak-
teru norm prawnych. St¹d regu³y odes³añ pozasystemowych do zasad wiedzy
technicznej, a w pewnym zakresie tak¿e do Polskich Norm, nale¿y w tych
przypadkach uznaæ za wystarczaj¹ce. Jednym z najwa¿niejszych warunków
prawid³owego zaprojektowania i wykonania obiektu budowlanego jest zasto-
sowanie w nim odpowiednich wyrobów budowlanych. Z tego wzglêdu zacho-
dzi koniecznoœæ omówienia zasad, w oparciu o które wprowadza siê wyroby
budowlane do obrotu i zezwala na ich stosowanie w obiektach budowlanych.
Natomiast wynikaj¹cy z przepisów prawa budowlanego obowi¹zek stosowa-
nia przy wykonywaniu robót budowlanych wy³¹cznie wyrobów dopuszczo-
nych do obrotu i stosowania w budownictwie nale¿y tak¿e zaliczyæ do tech-
niczno-prawnych podstaw procesu budowlanego.
Z uwagi na ogromn¹ kazuistykê zachodz¹cych w œwiecie techniki budow-
lanej zdarzeñ i stanów istnieje koniecznoœæ poszukiwania i wprowadzania do
procesu budowlanego odmiennych regulacji, których cel powinno stanowiæ
d¹¿enie do rozwi¹zywania nietypowych problemów technicznych. Wyrazem
powy¿szego poszukiwania jest unikalne na gruncie systemu prawa odstêpo-
wanie od powszechnie obowi¹zuj¹cych norm. O ile zasadnoœæ wprowadzenia
takiej instytucji do obowi¹zuj¹cego porz¹dku prawnego nie powinna budziæ
najmniejszych w¹tpliwoœci, o tyle okreœlone w prawie budowlanym material-
ne i formalne uwarunkowania dopuszczalnoœci jej zastosowania nadal pozo-
staj¹ dalekie od doskona³oœci. Równie istotne w¹tpliwoœci budzi tak¿e sam
charakter prawny instytucji odstêpstwa od przepisów techniczno-budowla-
nych. Dlatego problemy stosowania w dzia³alnoœci inwestycyjno-budowlanej
tej wyj¹tkowej instytucji uzasadniaj¹ jej odrêbne omówienie.
Poruszana w niniejszym opracowaniu problematyka zagadnieñ technicz-
nych w prawie budowlanym nie mo¿e pomijaæ analizy przewidzianych pra-
wem œrodków proceduralnych, których zasadniczym celem jest zapewnienie
nie tyle przestrzegania regulacji techniczno-budowlanych, co gwarantowana
w ten sposób prawid³owoœæ przebiegu procesu budowlanego. Dlatego ko-
nieczne staje siê wskazanie wszystkich, przewidzianych w nastêpuj¹cych po
sobie stadiach procesu budowlanego, œrodków kontrolnych i nadzorczych,
ze szczególnym uwzglêdnieniem uprawnieñ organów administracji architek-
toniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego. Natomiast dla uczestników
procesu budowlanego szczególnie wa¿ne pozostaj¹ wywierane przez te œrod-
ki skutki faktyczne i prawne.
Uzyskanie przez Polskê cz³onkowstwa w Unii Europejskiej uzasadnia
tak¿e odrêbne omówienie wymogów prawa wspólnotowego w zakresie ma-
terii poruszanej w tym opracowaniu. Tym samym zachodzi koniecznoϾ
ustalenia zgodnoœci przyjêtych w krajowym porz¹dku prawnym rozwi¹zañ
techniczno-budowlanych z wymaganiami tego prawa.
Wykaz wa¿niejszych skrótów
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
1. ród³a prawa
GospNierU . . . . . . ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomoœciami
(tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.)
KC . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U z 1964 r.
Nr 16, poz. 93 ze zm.)
Konstytucja . . . . . . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
(Dz.U. Nr 78, poz. 483)
KPA . . . . . . . . . . . ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postêpowania administra-
cyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071
ze zm.)
NormU . . . . . . . . . ustawa z 12.9.2002 r. o normalizacji (Dz.U. Nr 169,
poz. 1386 ze zm.)
PrBud . . . . . . . . . . ustawa z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.:
Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.)
PrBudZabOs . . . . . rozporz¹dzenie Prezydenta RP z 16.2.1928 r. o prawie
budowlanym i zabudowaniu osiedli (tekst jedn.: Dz.U.
z 1939 r. Nr 34, poz. 216)
PrOchrŒrod . . . . . . ustawa z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony œrodowiska
(Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.)
WT–2002 . . . . . . . rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z 12.4.2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny od-
powiadaæ budynki
i
ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75,
poz. 690 ze zm.)
WyrBudU . . . . . . . ustawa z 16.4.2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U.
Nr 92, poz. 881)
ZagospPrzestrzU . . ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.)
2. Periodyki
GP . . . . . . . . . . . . . Gazeta Prawna
MoP . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy
ONSA . . . . . . . . . . Orzecznictwo Naczelnego S¹du Administracyjnego
OSNAPiUS . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego – Izba Administracyj-
na, Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych
XVI
Wykaz skrótów
OSP . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Polskich
OTK . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybuna³u Konstytucyjnego
PiP . . . . . . . . . . . . . Pañstwo i Prawo
PUG . . . . . . . . . . . Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego
Rej.
. . . . . . . . . . . . Rejent
SP . . . . . . . . . . . . . Studia Prawnicze
3. Inne
dz. cyt. . . . . . . . . . . dzie³o cytowane
n. . . . . . . . . . . . . . . nastêpne/a
orz.
. . . . . . . . . . . . orzeczenie
pkt . . . . . . . . . . . . . punkt
rozp.
. . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie
tekst jedn.
. . . . . . . tekst jednolity
uchw. . . . . . . . . . . . uchwa³a
ust. . . . . . . . . . . . . . ustêp
wyr. . . . . . . . . . . . . wyrok
ze zm.
. . . . . . . . . . ze zmianami
Literatura
Literatura
Literatura
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postêpowania administracyjnego. Ko-
mentarz, Warszawa 2003;
Adamski B., Jaka by³a normalizacja minionego okresu?, Normalizacja 1994,
Nr 12;
Armata M., Glosa do wyroku SN z dnia 16 grudnia 1992 r., I CRN 188/92,
OSP 1994, nr 4;
Babiel T., Bez pozwolenia a jednak legalnie, Rzeczpospolita z 4.9.2001 r.;
Babiel T., Gdy ¿ycie ka¿e projektowaæ inaczej, Rzeczpospolita z 8.9.2000 r.;
Babiel T., Kara za grzech wygodnictwa, Rzeczpospolita z 30.9.1999 r.;
Babiel T., Nakaz rozbiórki obiektu budowlanego, MoP 2002, Nr 8;
Babiel T., Rozbieranie bez przyjemnoœci, Rzeczpospolita z 18.5.2001 r.;
Banaszak B., Ogólne wiadomoœci o prawach cz³owieka, w: Prawa i wolnoœci
obywatelskie w Konstytucji RP, pod red. B. Banaszaka i A. Preisnera,
Warszawa 2002;
Bar L., Prawo budowlane, SP 1965, z. 7;
Bar L., W sprawie rewizji prawa budowlanego, PUG 1955, Nr 7 (85);
Bar L., Radziszewski E., Nowy kodeks budowlany. Komentarz, Warszawa
1995;
Bar L., Radziszewski E., Kodeks budowlany. Komentarz, Warszawa 1999;
B¹kowski T., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ko-
mentarz, Kraków 2004;
Biliñski T., Nowelizacja ustawy – Prawo budowlane, Forum Budowlane
2001, Nr 9;
Biliñski T., Regulacje prawne dotycz¹ce zjawiska samowoli budowlanych
– czêœæ I, IPB Wiadomoœci 1998, Nr 12 (95);
Biliñski T., Regulacje prawne dotycz¹ce zjawiska samowoli budowlanych
– czêœæ II, IPB Wiadomoœci 1999, Nr 1 (96);
XVIII
Literatura
Biliñski T., Regulacje prawne dotycz¹ce zjawiska samowoli budowlanych
– czêœæ III, IPB Wiadomoœci 1999, Nr 2 (97);
Biliñski T., W sprawie konstytucyjnoœci i celowoœci obowi¹zuj¹cych regula-
cji prawnych, dotycz¹cych samowoli budowlanej, IPB Wiadomoœci
1999, Nr 10 (105);
Biliñski T., Dziwiñski R., Nowe prawo budowlane z komentarzem i omówie-
niem, Bydgoszcz 1994;
Boæ J. (red.), Prawo administracyjne, Wroc³aw 2000;
Boæ J., Samborska-Boæ E., Ochrona œrodowiska, Wroc³aw 2002;
Bodziony B., Gniadzik P., Prawo budowlane z komentarzem, Warsza-
wa–Jaktorów 2004;
Bodziony B., Dziwiñski R., Gniadzik P., Prawo budowlane – komentarz,
Warszawa 1998;
Brzeziñski W., Polskie prawo budowlane, Warszawa 1955;
Bukowski Z., Konstytucyjne podstawy obowi¹zków pañstwa w zakresie
ochrony œrodowiska, Prawo i Œrodowisko 2002, Nr 4 (32);
Cichowicz B., Prawo budowlane w praktyce, Warszawa 2000;
Cieœlak Z, Lipowicz I., Niewiadomski Z., Prawo administracyjne. Czêœæ
ogólna, pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2000;
Cioch H., Witczak H., Zasada superficies solo cedit w prawie polskim, Rej.,
Nr 5 (97)/1999;
Czerny J., Przepisy techniczno-budowlane, w: Materia³y szkoleniowe z se-
minarium prawa budowlanego. Cz. I – wyjaœnienia i komentarze, War-
szawa 1965;
Dobrowolski G., Prawo do informacji o stanie œrodowiska w œwietle Konsty-
tucji Rzeczypospolitej Polskiej, Ochrona Œrodowiska, Prawo i Polityka
1999, Nr 4 (18);
Dudek D., Konstytucyjna wolnoœæ cz³owieka a tymczasowe aresztowanie,
Lublin 1999;
Dziwiñski R., Glosa do wyroku NSA z dnia 17 kwietnia 2000 r., IV SA
394/98, OSP 2001, Nr 7–8;
Dziwiñski R., Komentarz do zmian w prawie budowlanym, GP 2003, Nr 95
(951);
Dziwiñski R., Prawo budowlane po nowelizacji, GP 2003, Nr 95 (951);
Emmert F., Prawo Europejskie, Warszawa–Wroc³aw 2000;
Filipek J., Elementy strukturalne norm prawa administracyjnego, Warsza-
wa–Kraków 1982;
Literatura
XIX
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2000;
Garlicki L., Przes³anki ograniczania konstytucyjnych praw i wolnoœci (na tle
orzecznictwa Trybuna³u Konstytucyjnego), PiP 2001, Nr 10;
Gojny F., Norma prawna a norma techniczna, SP 1966, z. 13;
Goliñski W., Charakterystyczne b³êdy, Rzeczpospolita z 16.9.1997 r.;
Goliñski W., Nadzór autorski projektanta, Rzeczpospolita z 2.2.1999 r.;
Grzybowski S. (red.), System prawa cywilnego. Czêœæ ogólna, Warszawa
1997;
Ha³adyj A., Konstytucyjne podstawy ochrony œrodowiska, PAK 2003, Nr 1–2;
Ignatowicz J., Prawo rzeczowe, Warszawa 2000;
Jab³oñski M., Wolnoœci z art. 73 Konstytucji RP, w: Prawa i wolnoœci oby-
watelskie w Konstytucji RP, pod red. B. Banaszaka i A. Preisnera, War-
szawa 2002;
Jakimowicz W., O publicznych prawach podmiotowych, PiP 1999, Nr 1;
Jakimowicz W., Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002;
Jamróz A. (red.), Wstêp do nauk prawnych, Bia³ystok 1999;
Janowicz Z., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warsza-
wa 1999;
Jaranowska K., Niepe³nosprawni a przepisy budowlane, Architektura 2002,
Nr 2;
Jarosz-¯ukowska S., Prawo do w³asnoœci – w³asnoœæ jako prawo podmioto-
we, w: Prawa i wolnoœci obywatelskie w Konstytucji RP, pod red. B. Ba-
naszaka i A. Preisnera, Warszawa 2002;
Jêdrzejewski S., Glosa do wyroku NSA z dnia 12 grudnia 1996 r. Sygn. akt II
SA/Wr 236/96, OSP 1997/11, poz. 202;
Jêdrzejewski S., Nowe prawo budowlane, Bydgoszcz 1995;
Jêdrzejewski S., Prawo budowlane, Toruñ 1981;
Jêdrzejewski S., Proces budowlany. Zagadnienia administracyjno-prawne,
Bydgoszcz 1995;
Jêdrzejewski S., Kijowski D., Glosa do wyroku z 12 I 1999, P 2/98, PiP 2001,
z. 3;
Jy¿ G., Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, MoP
2001, Nr 7;
Korzeniewski W., Jakie s¹ czynniki szkodliwe i uci¹¿liwe dla zdrowia?, Bu-
downictwo i Prawo 2000, Nr 1;
Pobierz darmowy fragment (pdf)