Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00193 003984 24126671 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy - ebook/pdf
Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 98
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-255-0062-7 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> biznes >> rynek pracy
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj
Niniejszy poradnik adresowany jest do pracodawców. Zawiera wiele praktycznych wskazówek jak poprawnie przygotować umowę o zakazie konkurencji zarówno w trakcie trwania stosunku pracy jak i po jego ustaniu.
Główny nacisk położono na orzeczenia, ponieważ od czasu wejścia w życie przepisów dotyczących zakazu konkurencji, tj. 2.6.1996 r., SN wydał ich wiele. Szczególnie problematyka związana z umową o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy budziła i budzi nadal wiele wątpliwości. Warto znać orzecznictwo w tym zakresie, gdyż w ocenie SN 'umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy niejednokrotnie sporządzane są mało starannie, mimo iż pracodawca dysponuje odpowiednimi służbami prawnymi. Prowadzi to do procesów, których można by uniknąć, gdyby strony wykazały większą staranność w określeniu elementów umowy' (z uzasadnienia wyroku SN z 19.5.2004 r.)
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

BIBLIOTEKA MONITORA PRAWA PRACY Ewa Suknarowska-Drzewiecka • Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy Polecamy nasze publikacje z zakresu prawa pracy: MONITOR PRAWA PRACY Miesi(cid:266)cznik Pod red. Wojciecha Muszalskiego KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 6 Du(cid:298)e Komentarze Becka Andrzej Marian (cid:285)wi(cid:261)tkowski KODEKS PRACY. KOMENTARZ, tom I–II Komentarze Becka Jerzy Wratny KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 4 Komentarze Becka Pod red. Marii Matey-Tyrowicz PRAWO PRACY RP W OBLICZU PRZEMIAN Zarys Prawa Władysław Patulski PRACOWNICZA ODPOWIEDZIALNO(cid:285)Ć ODSZKODOWAWCZA Krótkie Komentarze Becka Alicja Kopeć, Marcin Wojewódka PRACOWNICZE PROGRAMY EMERYTALNE Krótkie Komentarze Becka Krzysztof Walczak KODEKS PRACY. EDYCJA TRZECIA Kodeks System KODEKS PRACY. PA(cid:275)STWOWA INSPEKCJA PRACY. BEZPIECZE(cid:275)STWO I HIGIENA PRACY. AKTY WYKONAWCZE Edycja S(cid:261)dowa www.sklep.beck.pl Ewa Suknarowska-Drzewiecka Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy Pani Dr Marii Kaweckiej-Sobczak z wyrazami wdzi(cid:266)czno(cid:286)ci Redakcja: Anna Kami(cid:276)ska © Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. gen. Zaj(cid:261)czka 9, 01-518 Warszawa Skład i łamanie: Zbigniew Latuszkiewicz Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN 978-83-255-0062-7 Spis tre(cid:286)ci Obja(cid:286)nienie skrótów ........................................................................................... Wst(cid:266)p .................................................................................................................... Rozdział 1. Ochrona interesu pracodawcy niezale(cid:298)na od zakazu konkurencji ................................................................................................... 1.1. Zakaz ujawniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa a zakaz konkurencji ....... 1.2. Zakaz prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej przy braku umowy o zakazie konkurencji. Obowi(cid:261)zek pracownika dbania o dobro zakładu pracy ............................................................................................................... Rozdział 2. Umowa o zakazie konkurencji ....................................................... 2.1. Umowa o zakazie konkurencji a wolno(cid:286)ć wyboru zatrudnienia ............. 2.2. Forma umowy o zakazie konkurencji ...................................................... 2.3. Umowa o zakazie konkurencji a umowa o prac(cid:266) .................................... 2.4. Stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do zakazu konkurencji ....... 2.5. Zasady reprezentacji pracodawcy przy zawieraniu umów o zakazie konkurencji ..................................................................................................... Rozdział 3. Przedmiotowy i terytorialny zakres umowy o zakazie konkurencji ................................................................................................... 3.1. Zakres przedmiotowy umowy o zakazie konkurencji ............................. 3.2. Zakres terytorialny zakazu konkurencji .................................................. Rozdział 4. Zasady zawierania umowy o zakazie konkurencji ....................... Rozdział 5. Odpłatno(cid:286)ć za ustanowienie zakazu konkurencji ........................ 5.1. Odpłatno(cid:286)ć za zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy ........ 5.2. Odszkodowanie z klauzuli konkurencyjnej ............................................. 5.2.1. Obowi(cid:261)zkowe okre(cid:286)lenie odszkodowania i skutki jego braku ....... 5.2.2. Szkoda ............................................................................................ 5.2.3. Wysoko(cid:286)ć odszkodowania .............................................................. 5.2.4. Podstawa wymiaru odszkodowania ................................................ 5.2.5. Wypłata odszkodowania ................................................................. 5.2.6. Charakter odszkodowania .............................................................. Rozdział 6. Kara umowna .................................................................................. Rozdział 7. Zmiany w umowie o zakazie konkurencji ..................................... II 1 4 4 11 15 15 16 18 21 22 25 25 30 31 36 36 39 39 42 43 44 46 49 52 57  Spis tre(cid:286)ci Rozdział 8. Zasi(cid:266)g czasowy zakazu konkurencji .............................................. 8.1. Aktualizacja zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy .................. 8.2. Okre(cid:286)lenie czasu trwania umowy ............................................................ 8.3. Umowa o zakazie konkurencji przestaje obowi(cid:261)zywać .......................... 8.3.1. Porozumienie o rozwi(cid:261)zaniu umowy ............................................. 8.3.2. Wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji ............................. 8.3.3. Prawo odst(cid:261)pienia ........................................................................... 8.3.4. Ustanie zakazu konkurencji ............................................................ 8.3.5. Warunek rozwi(cid:261)zuj(cid:261)cy ................................................................... Rozdział 9. Naruszenie zakazu konkurencji ..................................................... 9.1. Skutki naruszenia zakazu konkurencji przez pracownika lub byłego pracownika ...................................................................................................... 9.2. Przedawnienie roszcze(cid:276) z umów o zakazie konkurencji ......................... Rozdział 10. Zakaz konkurencji w umowie cywilnoprawnej .......................... 58 58 61 62 66 67 68 69 82 84 84 86 87 I Obja(cid:286)nienie skrótów art. ....................................... Dz.U. ................................... Dziennik Ustaw artykuł KC ....................................... Kodeks cywilny KK ....................................... Kodeks karny KP ........................................ Kodeks pracy KPC ..................................... Kodeks post(cid:266)powania cywilnego KSH ..................................... Kodeks spółek handlowych MoP ..................................... Monitor Prawniczy MoPr ................................... Monitor Prawa Pracy MoPr-wkł. ........................... Monitor Prawa Pracy wkładka orzecznictwo SN nast. ..................................... nast(cid:266)pny niepublikowany na przykład numer niepubl. ................................ np. ........................................ Nr ........................................ OSG ..................................... Orzecznictwo S(cid:261)dów Gospodarczych OSN ..................................... Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego OSNA .................................. Orzecznictwo Naczelnego S(cid:261)du Administracyjnego OSNAPiUS ......................... Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego (Izba Administracyjna Pracy i Ubezpiecze(cid:276) Społecznych) OSNCP ................................ Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego (Izba Cywilna oraz Izba Pracy i Ubezpiecze(cid:276) Społecznych) OSNP .................................. Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego (Izba Pracy Ubezpiecze(cid:276) Społecznych i Spraw Publicznych) OSP ..................................... Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich PiP ....................................... Pa(cid:276)stwo i Prawo PiZS ..................................... Praca i Zabezpieczenie Społeczne pkt ....................................... punkt por. ...................................... porównaj poz. ...................................... pó(cid:296)n. .................................... r. .......................................... pozycja pó(cid:296)niejsze rok II Obja(cid:286)nienie skrótów Rzeczp. ................................ Rzeczpospolita red. ...................................... redakcja RP ........................................ Rzeczpospolita Polska s. .......................................... SA ........................................ S(cid:261)d Apelacyjny SN ....................................... S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy t.jedn. ................................... tekst jednolity strona UE ....................................... Unia Europejska ust. ....................................... ust(cid:266)p w. ......................................... wiek ww. ...................................... wy(cid:298)ej wymieniony wyd. ..................................... wydanie zd. ........................................ zdanie zob. ...................................... ZNKU ................................. zobacz ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) III Wst(cid:266)p Wst(cid:266)p Obecnie pracodawcy coraz cz(cid:266)(cid:286)ciej uzale(cid:298)niaj(cid:261) przyj(cid:266)cie kandydata do pra- cy od podpisania umowy o zakazie konkurencji przy zatrudnieniu na podstawie zarówno umowy o prac(cid:266), jak i cywilnoprawnej. Jest to zgodne z obowi(cid:261)zuj(cid:261)cy- mi przepisami, aczkolwiek w wielu przypadkach ogranicza rozwój zawodowy. Zasady dotycz(cid:261)ce ograniczenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej obowi(cid:261)zywały ju(cid:298) w czasach Drugiej Rzeczypospolitej. Wyra(cid:296)nie przewidywało je rozporz(cid:261)- dzenie Prezydenta RP z 16.3.1928 r. o umowie o prac(cid:266) z pracownikami umysło- wymi1. Artykuł 10 rozporz(cid:261)dzenia nie upowa(cid:298)niał s(cid:261)du do stosowania klauzuli konkurencyjnej i zas(cid:261)dzenia odszkodowania, je(cid:298)eli strony nie umówiłyby si(cid:266) w niej ani co do czasu, na jaki ograniczenie w zarobkowaniu ma trwać, ani co do wysoko(cid:286)ci odszkodowania2. Ponadto SN uznał, (cid:298)e zobowi(cid:261)zanie si(cid:266) wspól- ników, wyst(cid:266)puj(cid:261)cych ze spółki, do niezakładania przedsi(cid:266)biorstwa konkuren- cyjnego nie sprzeciwia si(cid:266) dobrym obyczajom, je(cid:298)eli zakaz ograniczony jest co do czasu i miejsca3. Obecnie do zakazu konkurencji odnosz(cid:261) si(cid:266) przepisy, które od 2.6.1996 r. do Kodeksu pracy wprowadziła ustawa nowelizacyjna4. Problem umów o za- kazie konkurencji, zawieranych przed wymienion(cid:261) dat(cid:261), wyst(cid:266)pował jednak w orzecznictwie s(cid:261)dowym i wywoływał ró(cid:298)nego rodzaju w(cid:261)tpliwo(cid:286)ci. Poza kwesti(cid:261) przynale(cid:298)no(cid:286)ci takiej umowy do okre(cid:286)lonej dziedziny prawa (prawo cywilne czy prawo pracy) istniał zwłaszcza problem wa(cid:298)no(cid:286)ci klauzuli zobo- wi(cid:261)zuj(cid:261)cej pracownika do niepodejmowania działalno(cid:286)ci konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy, bez (cid:286)wiadczenia wzajemnego w postaci odszkodowania ze strony pracodawcy. W wyroku z 2.9.1998 r., I PKN 290/985, SN wyja(cid:286)nił, (cid:298)e klauzule konkurencyjne, uzgodnione w umowach o prac(cid:266) zawartych przed dniem wej(cid:286)cia w (cid:298)ycie ustawy z 2.2.1996 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw6, miały charakter cywilnoprawny i nie mogły być 1 Dz.U. Nr 33, poz. 323. 2 Zob. orzeczenie SN z 14.3.1934 r., C I 2494/33, niepubl. 3 Zob. orzeczenie SN z 14.11.1927 r., C 185/27, OSP Nr 2/1928, poz. 24. 4 Ustawa z 2.2.1996 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.). 5 OSNAPiUS Nr 18/1999, poz. 580. 6 Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm. 1 Wst(cid:266)p oceniane przez pryzmat niewa(cid:298)no(cid:286)ci, któr(cid:261) przewiduje art. 18 § 2 KP. Umowy o zakazie konkurencji, jako umowy o charakterze cywilnoprawnym i zawiera- j(cid:261)ce zobowi(cid:261)zania cywilnoprawne, mogły być podwa(cid:298)ane jedynie w płaszczy(cid:296)- nie prawa cywilnego. T(cid:266) my(cid:286)l powtórzył SN tak(cid:298)e w wyroku z 26.1.1999 r.7, wydanym w stanie faktycznym powstałym przed 2.6.1996 r., stwierdzaj(cid:261)c, (cid:298)e klauzule konkurencyjne ze wzgl(cid:266)du na swój charakter wymagały badania ich wa(cid:298)no(cid:286)ci z punktu widzenia przepisów prawa cywilnego normuj(cid:261)cych ogóln(cid:261) sfer(cid:266) czynno(cid:286)ci prawnych (art. 58–65 KC w zwi(cid:261)zku z art. 300 KP). Ponadto wyraził pogl(cid:261)d, (cid:298)e przed wskazan(cid:261) dat(cid:261) niewa(cid:298)na była klauzula konkurencyj- na, która nie zawierała zobowi(cid:261)zania pracodawcy do wypłacenia pracowniko- wi odszkodowania za czas obowi(cid:261)zywania zakazu konkurencji po ustaniu sto- sunku pracy. Jednostronne zobowi(cid:261)zanie pracownika do powstrzymania si(cid:266) od działalno(cid:286)ci konkurencyjnej, bez odszkodowania ze strony pracodawcy, nale(cid:298)y uznać za zobowi(cid:261)zanie niewa(cid:298)ne nie tylko z powodu jego sprzeczno(cid:286)ci z zasa- dami współ(cid:298)ycia społecznego (art. 58 § 2 KC), ale tak(cid:298)e dlatego, (cid:298)e obci(cid:261)(cid:298)enie pracownika zakazem konkurencji – bez prawa do (cid:286)wiadczenia wzajemnego ze strony pracodawcy – godzi w zasad(cid:266) wolno(cid:286)ci pracy oraz w wypływaj(cid:261)c(cid:261) z niej zasad(cid:266) pracowniczej wolno(cid:286)ci rozwi(cid:261)zania stosunku pracy (art. 10 KP, z uza- sadnienia wyroku SN z 9.10.2004 r., I PK 592/038). Obowi(cid:261)zuj(cid:261)ce przepisy nie wprowadzaj(cid:261), co do zasady, zakazu podejmo- wania przez pracownika dodatkowego zatrudnienia, prowadzenia działalno(cid:286)ci gospodarczej czy (cid:286)wiadczenia usług, wykonywania dzieł lub dokonywania czynno(cid:286)ci prawnych na rzecz podmiotów trzecich. Tym samym „zakazu kon- kurencji” nie mo(cid:298)na domniemywać, lecz musi być on wyra(cid:296)ny. Zakaz prowa- dzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej czy zajmowania si(cid:266) interesami konkuren- cyjnymi, jako element tre(cid:286)ci stosunku pracy (obowi(cid:261)zek pracowniczy), mo(cid:298)e wynikać z ustawy. Tak został ukształtowany np. w art. 211 § 1 i art. 380 § 1 KSH w odniesieniu do pracowników b(cid:266)d(cid:261)cych członkami zarz(cid:261)du spółek kapi- tałowych (z uzasadnienia wyroku SN z 10.10.2002 r., I PKN 560/019). Wyj(cid:261)t- kowo w przepisach wprowadzono zakaz podejmowania dodatkowego zatrud- nienia przez pracowników bez zgody okre(cid:286)lonego podmiotu (np. pracowników zarówno centrali, jak i oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia – art. 112 ust. 2 ustawy z 27.8.2004 r. o (cid:286)wiadczeniach opieki zdrowotnej inansowanych ze (cid:286)rodków publicznych10; stosownie do wyroku TK z 3.10.2005 r., K 43/0411, zakaz ten jest zgodny z Konstytucj(cid:261) RP). Obowi(cid:261)zek tej tre(cid:286)ci mo(cid:298)e wynikać 7 I PKN 540/98, OSNAPiUS Nr 6/2000, poz. 21. 8 MoPr Nr 11/2004, s. 287. 9 OSNAPiUS Nr 3/2003, poz. 8. 10 Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 ze zm. 11 Dz.U. z 2005 r. Nr 201, poz. 1677. 2 Wst(cid:266)p bezpo(cid:286)rednio z umowy o prac(cid:266) jako obj(cid:266)ty tre(cid:286)ci(cid:261) stosunku pracy ex volun- tate. Wówczas skuteczno(cid:286)ć postanowie(cid:276) umowy o prac(cid:266) w tym przedmiocie podlegać b(cid:266)dzie ocenie zgodnie z art. 18 KP. Podstaw(cid:266) obowi(cid:261)zku pracownika powstrzymania si(cid:266) od prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej mo(cid:298)e te(cid:298) sta- nowić odr(cid:266)bna umowa – unormowana w art. 1011 KP. Umowa o zakazie kon- kurencji w czasie trwania stosunku pracy wprowadza dodatkowe zobowi(cid:261)zanie podmiotów stosunku pracy (lub jednego z nich) nieobj(cid:266)te tre(cid:286)ci(cid:261) stosunku pra- cy. Uwzgl(cid:266)dniaj(cid:261)c cel i to(cid:298)samo(cid:286)ć podmiotow(cid:261) stron, nale(cid:298)y j(cid:261) zakwaliikować jako umow(cid:266) prawa pracy. Do zakresu swobody kształtowania jej tre(cid:286)ci trzeba b(cid:266)dzie wobec tego stosować odpowiednio art. 3531 KC. O tym, czy nieodpłatne zobowi(cid:261)zanie si(cid:266) b(cid:266)d(cid:261)cej pracownikiem strony umowy o zakazie konkurencji do nieprowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej i nie(cid:286)wiadczenia pracy w ra- mach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadz(cid:261)cego tak(cid:261) działalno(cid:286)ć jest prawnie skuteczne, rozstrzygać b(cid:266)d(cid:261) zgodno(cid:286)ć tre(cid:286)ci lub celu stosunku prawnego, który ma podstaw(cid:266) w umowie o zakazie konkurencji, z ustaw(cid:261), z zasadami współ(cid:298)ycia społecznego i z natur(cid:261) tego stosunku (z uza- sadnienia wyroku SN z 10.10.2002 r., I PKN 560/0112). Od czasu wej(cid:286)cia w (cid:298)ycie przepisów dotycz(cid:261)cych zakazu konkurencji SN wydał wiele orzecze(cid:276). Szczególnie problematyka zwi(cid:261)zana z umow(cid:261) o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (tzw. klauzul(cid:261) konkurencyjn(cid:261)) budzi- ła i nadal budzi wiele w(cid:261)tpliwo(cid:286)ci. Nic wi(cid:266)c dziwnego, (cid:298)e orzecznictwo SN jest w tym zakresie bardzo bogate i, je(cid:298)eli nawet nie w pełni ukształtowane, to w ka(cid:298)dym razie wyra(cid:296)nie wykazuj(cid:261)ce tendencj(cid:266) do jednolito(cid:286)ci (z uzasadnienia wyroku SN z 5.4.2005 r., I PK 196/0413). Warto znać orzecznictwo SN w tym zakresie, gdy(cid:298) w ocenie SN „umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy niejednokrotnie sporz(cid:261)dza- ne s(cid:261) mało starannie, mimo i(cid:298) pracodawca dysponuje odpowiednimi słu(cid:298)bami prawnymi. Prowadzi to do procesów, których mo(cid:298)na by unikn(cid:261)ć, gdyby strony wykazały wi(cid:266)ksz(cid:261) staranno(cid:286)ć w okre(cid:286)leniu elementów umowy”14. 12 OSNAPiUS Nr 3/2003, poz. 8. 13 OSNAPiUS Nr 22/2005, poz. 354. 14 Z uzasadnienia wyroku SN z 19.5.2004 r., I PK 534/03, OSNAPiUS Nr 5/2005, poz. 63. 3 Rozdział 1. Ochrona interesu pracodawcy niezale(cid:298)na od zakazu konkurencji Rozdział 1. Ochrona interesu pracodawcy niezale(cid:298)na od zakazu konkurencji 1.1. Zakaz ujawniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa a zakaz konkurencji W przypadku klauzuli konkurencyjnej pracodawca mo(cid:298)e wyst(cid:261)pić z ofert(cid:261) jej zawarcia tylko wobec pracownika maj(cid:261)cego dost(cid:266)p do szczególnie wa(cid:298)nych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić zakład pracy na szkod(cid:266). Te szczególnie wa(cid:298)ne informacje to tajemnice, wiadomo(cid:286)ci poufne, które w przy- padku pracodawcy b(cid:266)d(cid:261)cego przedsi(cid:266)biorc(cid:261) mog(cid:261) pokrywać si(cid:266) lub krzy(cid:298)o- wać z poj(cid:266)ciem tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa, o której mowa w art. 11 ustawy z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji1 (informacje techniczne, technologiczne, handlowe lub organizacyjne przedsi(cid:266)biorstwa, co do których pracodawca podj(cid:261)ł niezb(cid:266)dne działania w celu zachowania ich poufno(cid:286)ci)2. Wykorzystanie przez pracownika we własnej działalno(cid:286)ci gospodarczej in- formacji, wzgl(cid:266)dem których przedsi(cid:266)biorca nie podj(cid:261)ł niezb(cid:266)dnych działa(cid:276) w celu zachowania ich poufno(cid:286)ci, nale(cid:298)y traktować w kategoriach u(cid:298)ycia po- wszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, wobec której przedsi(cid:266)biorca nie ma (cid:298)adnych ustawowych roszcze(cid:276)3. Ustawodawca w art. 11 ust. 4 ZNKU zawarł legaln(cid:261) deinicj(cid:266) tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa. Według tego przepisu za tak(cid:261) tajemnic(cid:266) mo(cid:298)e być uznana okre(cid:286)lona informacja (wiadomo(cid:286)ć), je(cid:298)eli spełnia ł(cid:261)cznie trzy warunki: ma cha- rakter techniczny, technologiczny, organizacyjny lub inny posiadaj(cid:261)cy warto(cid:286)ć gospodarcz(cid:261) przedsi(cid:266)biorstwa, nie została ujawniona do wiadomo(cid:286)ci publicz- nej, a tak(cid:298)e pracodawca podj(cid:261)ł w stosunku do niej niezb(cid:266)dne działania w celu zachowania poufno(cid:286)ci4. Powszechnie przyjmuje si(cid:266), (cid:298)e informacja ma charakter technologiczny, kiedy dotyczy najogólniej rozumianych sposobów wytwarzania, formuł chemicznych, 1 T. jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm., dalej jako: ZNKU. 2 Z uzasadnienia wyroku SN z 26.1.2005 r., II PK 193/04, OSNAPiUS Nr 24/2005, poz. 392, glosa: S. Hoc, Glosa Nr 8/2001. 3 Zob. wyrok SN z 3.10.2000 r., I CKN 304/00, OSNCP Nr 4/2001, poz. 59. 4 Z uzasadnienia wyroku SN z 3.10.2000 r., I CKN 304/00, OSNC Nr 4/2001, poz. 59. 4 1.1. Zakaz ujawniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa a zakaz konkurencji wzorów i metod działania. Z kolei informacja gospodarcza obejmuje, najogól- niej ujmuj(cid:261)c, całokształt do(cid:286)wiadcze(cid:276) i wiadomo(cid:286)ci przydatnych do prowadzenia przedsi(cid:266)biorstwa, niezwi(cid:261)zanych bezpo(cid:286)rednio z cyklem produkcyjnym5. Informacja (wiadomo(cid:286)ć) „nieujawniona do wiadomo(cid:286)ci publicznej” to infor- macja nieznana ogółowi lub osobom, które ze wzgl(cid:266)du na swój zawód s(cid:261) zainte- resowane jej posiadaniem. Taka informacja podpada pod poj(cid:266)cie tajemnicy, kiedy przedsi(cid:266)biorca ma wol(cid:266), by pozostała ona tajemnic(cid:261) dla pewnych kół odbiorców, konkurentów. Wola ta musi jednak być dla innych osób rozpoznawalna. Bez ta- kiej woli, choćby tylko dorozumianej, taka informacja mo(cid:298)e być nieznana, ale nie b(cid:266)dzie tajemnic(cid:261). Informacja nieujawniona do wiadomo(cid:286)ci publicznej traci ochron(cid:266) prawn(cid:261), gdy ka(cid:298)dy przedsi(cid:266)biorca (konkurent) mo(cid:298)e si(cid:266) o niej dowie- dzieć drog(cid:261) zwykł(cid:261) i dozwolon(cid:261), a wi(cid:266)c np. gdy pewna wiadomo(cid:286)ć jest przedsta- wiana w pismach fachowych lub gdy z towaru wystawionego na widok publiczny ka(cid:298)dy fachowiec rozpozna, jak(cid:261) metod(cid:266) produkcji zastosowano. Tajemnica nie traci za(cid:286) swego charakteru przez to, (cid:298)e wie o niej pewna ograniczona grupa osób zobowi(cid:261)zanych do zachowania dyskrecji. S(cid:261) to pracownicy przedsi(cid:266)biorstwa lub inne osoby, które przedsi(cid:266)biorca wtajemnicza w proponowany im interes6. Podj(cid:266)cie niezb(cid:266)dnych działa(cid:276) w celu zachowania poufno(cid:286)ci informacji ma prowadzić do sytuacji, w której nie mo(cid:298)e ona dotrzeć do wiadomo(cid:286)ci osób trze- cich w normalnym toku zdarze(cid:276), bez (cid:298)adnych specjalnych stara(cid:276) z ich strony. A zatem na przedsi(cid:266)biorcy spoczywa dodatkowy ci(cid:266)(cid:298)ar podj(cid:266)cia odpowiednich działa(cid:276) organizacyjnych i porz(cid:261)dkowych w celu utrzymania danej wiadomo- (cid:286)ci w tajemnicy. Ponadto powinien on poinformować pracownika o poufnym charakterze wiedzy, techniki, urz(cid:261)dzenia itp., co jednak nie oznacza, (cid:298)e oso- by, które przypadkowo weszły w posiadanie danej informacji, s(cid:261) zwolnione od obowi(cid:261)zku zachowania tajemnicy. Wynika to z faktu, (cid:298)e ustawa nie uzale(cid:298)nia obowi(cid:261)zku przestrzegania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa od sposobu uzyskania nale(cid:298)ycie utajnionej informacji. Konsekwencje niewykonania lub nienale(cid:298)yte- go wykonania obowi(cid:261)zku zapewnienia poufno(cid:286)ci informacji lub powiadomienia zainteresowanego pracownika o tym, (cid:298)e przekazana mu wiadomo(cid:286)ć jest obj(cid:266)- ta tajemnic(cid:261) przedsi(cid:266)biorstwa, obci(cid:261)(cid:298)aj(cid:261) przedsi(cid:266)biorc(cid:266). Decyzja o utajnieniu poszczególnych informacji nie mo(cid:298)e wynikać tylko ze swobodnego uznania przedsi(cid:266)biorcy, lecz powinna opierać si(cid:266) na uzasadnionym przypuszczeniu, (cid:298)e dana wiadomo(cid:286)ć nie była jeszcze publicznie znana, (cid:298)e jej ujawnienie zagra(cid:298)ało- by istotnym interesom przedsi(cid:266)biorcy oraz (cid:298)e mo(cid:298)e ona być uwa(cid:298)ana za poufn(cid:261) w (cid:286)wietle zwyczajów i praktyki danej bran(cid:298)y lub zawodu7. 5 Ibidem. 6 Ibidem. 7 Ibidem. 5 Rozdział 1. Ochrona interesu pracodawcy niezale(cid:298)na od zakazu konkurencji Nie ka(cid:298)da informacja (wiadomo(cid:286)ć) technologiczna i handlowa podpada pod poj(cid:266)cie tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa. Istnieje ró(cid:298)nica mi(cid:266)dzy wiadomo(cid:286)ciami odpowiadaj(cid:261)cymi tre(cid:286)ci poj(cid:266)cia „tajemnica przedsi(cid:266)biorstwa” a informacjami wchodz(cid:261)cymi w skład powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy zdo- bytej przez pracownika w wyniku własnej działalno(cid:286)ci zawodowej podczas za- trudnienia. Tajemnica przedsi(cid:266)biorstwa jest chroniona z mocy ustawy przez cały okres zatrudnienia oraz w ci(cid:261)gu 3 lat od jego ustania, chyba (cid:298)e umowa stanowi inaczej lub ustał stan tajemnicy. Natomiast wiedza, do(cid:286)wiadczenia i umiej(cid:266)tno- (cid:286)ci zdobyte przez pracownika podczas zatrudnienia nie korzystaj(cid:261) z ustawowej ochrony na rzecz przedsi(cid:266)biorstwa, chocia(cid:298) – ze wzgl(cid:266)du na zasad(cid:266) swobody umów – nale(cid:298)y dopu(cid:286)cić mo(cid:298)liwo(cid:286)ć zawarcia przez strony (pracodawc(cid:266) i pra- cownika) porozumienia zawieraj(cid:261)cego klauzul(cid:266) ograniczaj(cid:261)c(cid:261) posługiwanie si(cid:266) t(cid:261) wiedz(cid:261) w celach konkurencyjnych po ustaniu zatrudnienia. Granica mi(cid:266)dzy wiadomo(cid:286)ciami obj(cid:266)tymi poj(cid:266)ciem tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa a poj(cid:266)ciem po- wszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, niew(cid:261)tpliwie jest nieostra8. Przykład: Pracownik przy produkcji i sprzeda(cid:298)y wosku adhezyjnego w ramach własnej działalno(cid:286)ci gospodarczej wykorzystał nieujawnione do publicznej wiadomo(cid:286)ci informacje technologiczne i handlowe zdobyte w czasie pracy. Informacje te nie stanowiły jednak tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ZNKU. Były składnikiem powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, ale nie tajem- nicy przedsi(cid:266)biorstwa, wobec której pracodawca nie ma (cid:298)adnych ustawowych uprawnie(cid:276). Były pracodawca nie wykazał przed s(cid:261)dem w drodze udowodnienia okre(cid:286)lonych faktów (udowodnienia podj(cid:266)cia niezb(cid:266)dnych działa(cid:276) w celu zacho- wania poufno(cid:286)ci informacji), (cid:298)e te informacje obj(cid:266)te były tajemnic(cid:261) przedsi(cid:266)bior- stwa. Nie podj(cid:261)ł tak(cid:298)e niezb(cid:266)dnych działa(cid:276) w celu zapewnienia im poufno(cid:286)ci9. Prowadzenie działalno(cid:286)ci konkurencyjnej (art. 1011 i art. 1012 KP) to co innego ni(cid:298) ujawnienie informacji szczególnie wa(cid:298)nych dla pracodawcy, które bli(cid:298)sze jest naruszeniu zakazu rozpowszechniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa (art. 11 ZNKU)10. Zwolnienie byłych pracowników z zakazu konkurencji nie jest równoznacz- ne z godzeniem si(cid:266) przez byłego pracodawc(cid:266) na ujawnienie (upowszechnie- nie) tych informacji przez pracowników lub na uczynienie z nich dowolnego u(cid:298)ytku, zwłaszcza sprzecznego z interesem pracodawcy. Tak(cid:298)e po rozwi(cid:261)zaniu stosunków pracy byli pracownicy zobowi(cid:261)zani s(cid:261) do zachowania w tajemnicy 8 Ibidem. 9 Ibidem. 10 Zob. wyrok SN z 25.1.2007 r., I PK 207/06, MoPr Nr 10/2007, poz. 537, por. wyrok SN z 26.1.2005 r., II PK 193/04, OSNP Nr 24/2005, poz. 392. 6 1.1. Zakaz ujawniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa a zakaz konkurencji posiadanych informacji i powstrzymywania si(cid:266) od działa(cid:276) lub zachowa(cid:276), które godziłyby w interesy byłego pracodawcy. Działanie polegaj(cid:261)ce na przekaza- niu, ujawnieniu lub wykorzystaniu cudzych informacji stanowi(cid:261)cych tajemnic(cid:266) przedsi(cid:266)biorstwa, je(cid:298)eli zagra(cid:298)a interesom przedsi(cid:266)biorcy lub narusza te inte- resy, jest czynem nieuczciwej konkurencji. Zgodnie bowiem z art. 11 ZNKU czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzysta- nie cudzych informacji stanowi(cid:261)cych tajemnic(cid:266) przedsi(cid:266)biorstwa albo ich naby- cie od osoby nieuprawnionej, je(cid:298)eli zagra(cid:298)a lub narusza interes przedsi(cid:266)biorcy (ust. 1). Przepis ten stosuje si(cid:266) równie(cid:298) do osoby, która (cid:286)wiadczyła prac(cid:266) na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres 3 lat od jego ustania, chyba (cid:298)e umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy (ust. 2). Jak wynika z przytoczonych przepisów, ujawnienie do wiadomo(cid:286)ci publicznej informacji stanowi(cid:261)cych tajemnic(cid:266) przedsi(cid:266)biorstwa powoduje ustanie stanu ta- jemnicy. Podaniem do wiadomo(cid:286)ci publicznej nie jest jednak ujawnienie tych informacji własnym pracownikom, w czasie gdy byli zatrudnieni, ani zwolnie- nie ich z zakazu prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej po ustaniu zatrud- nienia. Zwolnienie z zakazu konkurencji dotyczy jedynie uchylenia zakazu prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej, nie oznacza natomiast przyzwolenia pracodawcy na ujawnianie tajemnic przedsi(cid:266)biorstwa. Z przytoczonej regulacji wynika równie(cid:298) obowi(cid:261)zek wszystkich pracowników, którzy mieli dost(cid:266)p do in- formacji posiadaj(cid:261)cych istotn(cid:261) warto(cid:286)ć gospodarcz(cid:261) dla przedsi(cid:266)biorcy b(cid:266)d(cid:261)ce- go pracodawc(cid:261), zachowania w tajemnicy szczególnie wa(cid:298)nych informacji ujaw- nionych im przez pracodawc(cid:266) w czasie zatrudnienia, stanowi(cid:261)cych tajemnic(cid:266) przedsi(cid:266)biorstwa w rozumieniu art. 11 ZNKU. Chocia(cid:298) obowi(cid:261)zek ten wynika nie z Kodeksu pracy, ale z ZNKU, nie sposób go zanegować nawet w przypadku zwolnienia przez pracodawc(cid:266) innych pracowników z zakazu prowadzenia dzia- łalno(cid:286)ci konkurencyjnej. Zwolnienia z zakazu prowadzenia działalno(cid:286)ci kon- kurencyjnej nie mo(cid:298)na uto(cid:298)samiać z uchyleniem przez pracodawc(cid:266) ustawo- wego zakazu ujawniania (upowszechniania) tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa11. Przykład: Pracodawca prowadził działalno(cid:286)ć w zakresie hurtowego i detalicznego handlu wyrobami hutniczymi i zawarł umowy o zakazie konkurencji po usta- niu stosunku pracy. Zgodnie z tymi umowami pracownicy zobowi(cid:261)zali si(cid:266) nie prowadzić w ci(cid:261)gu roku od ustania stosunku pracy działalno(cid:286)ci konkurencyjnej w stosunku do działalno(cid:286)ci pracodawcy. Za działalno(cid:286)ć konkurencyjn(cid:261) strony uznały prowadzenie przedsi(cid:266)biorstwa we własnym imieniu lub za po(cid:286)redni- ctwem osoby trzeciej, pozostawanie w stosunku pracy z podmiotem prowadz(cid:261)- 11 Z uzasadnienia wyroku SN z 25.1.2007 r., I PK 207/06, MoPr Nr 10/2007, poz. 537. 7 Rozdział 1. Ochrona interesu pracodawcy niezale(cid:298)na od zakazu konkurencji cym działalno(cid:286)ć zbli(cid:298)on(cid:261) do działalno(cid:286)ci pracodawcy, wyst(cid:266)powanie w charak- terze agenta, pełnomocnika, członka zarz(cid:261)du, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej b(cid:261)d(cid:296) prokurenta podmiotów konkurencyjnych, a ponadto zatrudnienie w jakiejkolwiek formie lub współprac(cid:266) ze spółkami Y S.A. w T. i Z. w C., a tak(cid:298)e w podmiotach, w których spółki te oraz ich udziałowcy i pra- cownicy posiadaj(cid:261) udziały, akcje lub s(cid:261) ich wła(cid:286)cicielami. Ponadto pracowni- cy zobowi(cid:261)zali si(cid:266) nie (cid:286)wiadczyć pracy na podstawie umowy o prac(cid:266), umowy zlecenia, umowy o dzieło lub na innej podstawie na rzecz jakiegokolwiek pod- miotu prowadz(cid:261)cego działalno(cid:286)ć konkurencyjn(cid:261) wobec pracodawcy. Umowy o zakazie konkurencji okre(cid:286)lały równie(cid:298) wysoko(cid:286)ć odszkodowania nale(cid:298)nego pracownikom przez okres jego trwania oraz wysoko(cid:286)ć kary umownej nale(cid:298)nej pracodawcy za naruszenie zakazu konkurencji. Byli pracownicy zawarli jednak umow(cid:266) spółki jawnej o nazwie XYZ, której przedmiot działalno(cid:286)ci stanowić mia- ła sprzeda(cid:298) hurtowa metali, sprzeda(cid:298) hurtowa pozostałych półproduktów i pozo- stała sprzeda(cid:298) hurtowa wyspecjalizowana. Spółka jawna XYZ rozpocz(cid:266)ła dzia- łalno(cid:286)ć nast(cid:266)pnego dnia po ustaniu stosunków pracy pracowników. W ramach prowadzonej działalno(cid:286)ci pracownicy dokonywali transakcji handlowych, m.in. z dotychczasowymi klientami byłego pracodawcy. W ocenie s(cid:261)du pracownicy dopu(cid:286)cili si(cid:266) złamania obowi(cid:261)zuj(cid:261)cego ich zakazu konkurencji. Działalno(cid:286)ci(cid:261) konkurencyjn(cid:261) było zało(cid:298)enie spółki jawnej i podj(cid:266)cie działalno(cid:286)ci gospodarczej w tej formie prawnej na tym samym rynku. Gdyby nawet przyj(cid:261)ć, (cid:298)e umowa o zakazie konkurencji nie wymieniała dosłownie uczestnictwa w spółce jawnej prowadz(cid:261)cej działalno(cid:286)ć konkurencyjn(cid:261) jako obj(cid:266)tego zakazem konkurencji, to na mocy art. 65 § 2 KC w zawartych umowach o zakazie konkurencji nale(cid:298)ało badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy. Niew(cid:261)tpliwie celem tych umów było zakazanie prowadzenia jakiejkolwiek działalno(cid:286)ci konkurencyjnej, w ja- kiejkolwiek formie, w okresie roku po ustaniu stosunku pracy, za odpowiednim odszkodowaniem. S(cid:261)d zwrócił uwag(cid:266), (cid:298)e chocia(cid:298) formalnie działalno(cid:286)ć gospo- darcz(cid:261) prowadzi spółka jawna, to z uwagi na jej osobowy charakter faktyczne czynno(cid:286)ci podejmuj(cid:261) w niej jej wspólnicy. Fakt, i(cid:298) wszyscy handlowcy mieli do- st(cid:266)p do tych samych informacji, nie (cid:286)wiadczy o tym, (cid:298)e zostały one udost(cid:266)pnione tak szerokiemu kr(cid:266)gowi osób, (cid:298)e stały si(cid:266) przez to publicznie znane. Ponadto zawarcie z pozostałymi pracownikami porozumienia o rozwi(cid:261)zaniu umów o za- kazie konkurencji nie mo(cid:298)e (cid:286)wiadczyć o ujawnieniu (upowszechnieniu) tajemnic handlowych powódki. Zwolnienia z zakazu prowadzenia działalno(cid:286)ci konkuren- cyjnej nie mo(cid:298)na uto(cid:298)samiać z uchyleniem przez pracodawc(cid:266) ustawowego zaka- zu ujawniania (upowszechniania) tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa12. 12 Ibidem. 8 1.1. Zakaz ujawniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa a zakaz konkurencji Konieczne jest wyra(cid:296)ne rozró(cid:298)nienie mi(cid:266)dzy regulacjami dotycz(cid:261)cymi ochrony tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa, obj(cid:266)tej ZNKU, oraz klauzuli kon- kurencyjnej (art. 1012 KP). Odpowiedzialno(cid:286)ć z tytułu naruszenia klauzuli konkurencyjnej wynika z zawartej mi(cid:266)dzy stronami pisemnej umowy, podczas gdy odpowiedzialno(cid:286)ć z tytułu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji, po- legaj(cid:261)cego na rozpowszechnianiu, przekazywaniu czy wykorzystaniu cudzych informacji stanowi(cid:261)cych tajemnic(cid:266) przedsi(cid:266)biorstwa, wynika z samej ustawy, bez potrzeby zawierania dodatkowych umów w tym zakresie13. Podmiotami obowi(cid:261)zanymi do zaniechania okre(cid:286)lonych zachowa(cid:276) w obu przypadkach mog(cid:261) być byli pracownicy. Okresu obowi(cid:261)zywania klauzuli konkurencyjnej ustawo- dawca nie okre(cid:286)lił, wymagaj(cid:261)c jedynie, aby strony zawarły tak(cid:261) umow(cid:266) jako terminow(cid:261), natomiast odpowiedzialno(cid:286)ć z tytułu popełnienia czynu okre(cid:286)lone- go w art. 11 ZNKU powstaje – co do zasady – w razie jego dokonania w okresie 3 lat od daty ustania umowy o prac(cid:266)14. Pomi(cid:266)dzy zakresami zastosowania obu powy(cid:298)szych podstaw odpowiedzial- no(cid:286)ci zachodzi stosunek krzy(cid:298)owania15, tzn. w jednakowym stanie faktycznym oraz przy zawarciu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy mo(cid:298)liwe b(cid:266)d(cid:261) takie sytuacje faktyczne, w których pracodawca b(cid:266)dzie mógł po- ci(cid:261)gn(cid:261)ć byłego pracownika do odpowiedzialno(cid:286)ci na podstawie regulacji ZNKU albo art. 1012 KP. Wreszcie mo(cid:298)liwe b(cid:266)d(cid:261) sytuacje, w których pracodawca powi- nien zdecydować o rodzaju wszcz(cid:266)tego post(cid:266)powania. Te ostatnie sprowadzaj(cid:261) si(cid:266) do takich działa(cid:276) byłego pracownika, który – mimo zawarcia klauzuli kon- kurencyjnej – prowadzi działalno(cid:286)ć konkurencyjn(cid:261) wobec byłego pracodawcy, wykorzystuj(cid:261)c w tym celu jego poufne informacje, stanowi(cid:261)ce jednocze(cid:286)nie tajemnic(cid:266) przedsi(cid:266)biorstwa (np. oferuj(cid:261)c konkurencyjne towary klientom byłe- go pracodawcy). Naruszeniem zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, nienaruszaj(cid:261)cym jednak przepisu art. 11 ZNKU, b(cid:266)dzie taka sytuacja, w której były pracownik – mimo zawarcia stosownej umowy wymaganej w art. 1012 KP – uczestniczyć b(cid:266)dzie w działalno(cid:286)ci podmiotu konkurencyjnego, przy czym jego działanie nie b(cid:266)dzie polegało na wykorzystywaniu tajemnicy przedsi(cid:266)bior- stwa byłego pracodawcy. Z sytuacj(cid:261), w której pracodawca b(cid:266)dzie mógł (cid:298)(cid:261)dać poci(cid:261)gni(cid:266)cia byłego pracownika do odpowiedzialno(cid:286)ci wył(cid:261)cznie na podstawie art. 11 ust. 1 ZNKU, b(cid:266)dziemy mieli do czynienia we wszystkich przypadkach, w których ten ostatni nie b(cid:266)dzie wykonywał działalno(cid:286)ci konkurencyjnej w ro- zumieniu art. 1012 KP (tzn. prowadził w tym zakresie działalno(cid:286)ci gospodarczej Nr 5/1997. 13 T. Kuczy(cid:276)ski, Wybrane zagadnienia regulacji prawnej konkurencji w stosunkach pracy, PiZS 14 Z uzasadnienia wyroku SN z 26.1.2005 r., II PK 193/04, OSNAPiUS Nr 24/2005, poz. 392. 15 B. Cudowski, Zakaz konkurencji PiZS Nr 1/1997, s. 25–26. 9 Rozdział 1. Ochrona interesu pracodawcy niezale(cid:298)na od zakazu konkurencji na własny rachunek, współuczestniczył w prowadzeniu takiej działalno(cid:286)ci ani te(cid:298) podejmował zatrudnienia w podmiocie prowadz(cid:261)cym działalno(cid:286)ć konkuren- cyjn(cid:261)), ale dopu(cid:286)ci si(cid:266) rozpowszechnienia tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa byłego pracodawcy, zagra(cid:298)aj(cid:261)c tym jego interesom16. Porozumienie, w którym strony powtarzaj(cid:261) zakaz rozpowszechniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa, okre(cid:286)lony w art. 11 ZNKU, bez ustalenia dla pracownika odszkodowania z tego tytułu, nie jest umow(cid:261) o zakazie konku- rencji po ustaniu stosunku pracy (art. 1012 KP)17. Przykład: Pracownik był zatrudniony jako kierownik działu sprz(cid:266)tu sportowego. Jego podstawowe obowi(cid:261)zki stanowiła dbało(cid:286)ć o zachowanie nale(cid:298)ytego porz(cid:261)dku w sklepie pracodawcy oraz organizowanie prawidłowej ekspozycji sprzeda- wanych artykułów. Zgodnie z § 8 w czasie trwania umowy o prac(cid:266) z pozwa- nym, a tak(cid:298)e w ci(cid:261)gu 3 lat od dnia jej rozwi(cid:261)zania lub wyga(cid:286)ni(cid:266)cia pracownik zobowi(cid:261)zuje si(cid:266) do zachowania w (cid:286)cisłej tajemnicy wszelkich informacji pro- gramowych, technicznych, technologicznych, handlowych i organizacyjnych pracodawcy (zwanych tajemnic(cid:261) przedsi(cid:266)biorstwa). Ponadto jakiekolwiek wy- korzystywanie, zbywanie albo oferowanie zbycia tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa w (cid:286)wietle wspomnianego postanowienia dopuszczalne było jedynie za uprzed- nim, pisemnym zezwoleniem pracodawcy. Umowa z pozwanym uległa rozwi(cid:261)- zaniu 31 lipca. Od wrze(cid:286)nia pracownik pracował w irmie X, która zajmuje si(cid:266) importem sprz(cid:266)tu sportowego. U nowego pracodawcy wykorzystywał wiedz(cid:266) zdobyt(cid:261) u poprzedniego pracodawcy, dotycz(cid:261)c(cid:261) mi(cid:266)dzy innymi naci(cid:261)gania rakiet tenisowych oraz montowania wi(cid:261)za(cid:276) do nart (zdaniem s(cid:261)du informacje dotycz(cid:261)ce tego typu czynno(cid:286)ci s(cid:261) na tyle dost(cid:266)pne, (cid:298)e osoby uprawiaj(cid:261)ce dan(cid:261) dyscyplin(cid:266) sportu nie maj(cid:261) wi(cid:266)kszych problemów z ich wykonaniem). Jego umo- wa o prac(cid:266) nie zawierała elementów umowy (klauzuli) o zakazie konkurencji. W umowie zamieszczono natomiast postanowienie dotycz(cid:261)ce wył(cid:261)cznie zakazu rozpowszechniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa. Tre(cid:286)ć tego postanowienia jest zbie(cid:298)na z art. 11 ustawy o ZNKU. Zbie(cid:298)no(cid:286)ć tego rodzaju wyst(cid:266)puje równie(cid:298) w przedmiocie okre(cid:286)lenia w umowie o prac(cid:266) okresu, przez jaki na pracowniku obowi(cid:261)zek ten ci(cid:261)(cid:298)y (3 lata – art. 11 ust. 2 ZNKU), oraz w braku wprowadzenia dla pracownika odszkodowania z tego tytułu. A zatem działalno(cid:286)ć konkurencyj- na nie musi oznaczać automatycznego naruszenia wskazanego w umowie zaka- zu rozpowszechniania tajemnicy przedsi(cid:266)biorstwa. W ocenie s(cid:261)du pracownik powód nie był zwi(cid:261)zany klauzul(cid:261) konkurencyjn(cid:261) w rozumieniu art. 1012 KP18. 16 Z uzasadnienia wyroku SN z 26.1.2005 r., II PK 193/04, OSNAPiUS Nr 24/2005, poz. 392. 17 Zob. wyrok SN z 26.1.2005 r., II PK 193/04, OSNAPiUS Nr 24/2005, poz. 392. 18 Z uzasadnienia wyroku ibidem. 10 1.2. Zakaz prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej przy braku umowy o zakazie... Cech(cid:261) ka(cid:298)dego stosunku pracy jest istnienie swoi(cid:286)cie rozumianej lojalno(cid:286)ci, która nie wyra(cid:298)a si(cid:266) tylko w obowi(cid:261)zku realizacji ustawowych i umownych obowi(cid:261)zków, ale równie(cid:298) w nieujawnianiu przez pracownika informacji zwi(cid:261)- zanych z wykonywan(cid:261) prac(cid:261) czy działalno(cid:286)ci(cid:261) prowadzon(cid:261) przez pracodawc(cid:266), przy czym nie musi si(cid:266) to od razu wi(cid:261)zać z zakazem podejmowania działalno(cid:286)ci konkurencyjnej. Mo(cid:298)liwa jest bowiem sytuacja, w której pracownik podejmuje zatrudnienie u nowego pracodawcy, b(cid:266)d(cid:261)cego konkurentem dotychczasowego i wykonuj(cid:261)c swoje obowi(cid:261)zki, nie b(cid:266)dzie rozpowszechniał informacji (obj(cid:266)tych tajemnic(cid:261)), o których powzi(cid:261)ł wiadomo(cid:286)ć w trakcie wykonywania dotychcza- sowego zatrudnienia19. 1.2. Zakaz prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej przy braku umowy o zakazie konkurencji. Obowi(cid:261)zek pracownika dbania o dobro zakładu pracy Podj(cid:266)cie działalno(cid:286)ci konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wy- powiedzenie umowy o prac(cid:266) na czas nieokre(cid:286)lony (art. 30 § 4, art. 45 KP) za- równo wtedy, gdy pracownik prowadzi j(cid:261) wbrew umowie o zakazie konkurencji (art. 1011 § 1 KP), jak i wtedy, gdy takiej umowy strony stosunku pracy nie zawarły20. Pracownik ma bowiem ogólny obowi(cid:261)zek dbało(cid:286)ci o dobro zakładu pracy (art. 100 § 2 pkt 4 KP) i zachowania naruszaj(cid:261)ce ten obowi(cid:261)zek, w tym zwłaszcza powoduj(cid:261)ce szkod(cid:266), nara(cid:298)aj(cid:261)ce na jej powstanie lub powoduj(cid:261)ce dla pracodawcy inne niekorzystne skutki, uzasadniaj(cid:261) wypowiedzenie umowy o prac(cid:266), bez wzgl(cid:266)du na to, czy strony zawarły umow(cid:266) o zakazie konkuren- cji21. Nale(cid:298)y zauwa(cid:298)yć, (cid:298)e SN – inaczej ni(cid:298) wi(cid:266)kszo(cid:286)ć doktryny prawa pracy22 – uznał, i(cid:298) jest zwi(cid:261)zek zakazu prowadzenia działalno(cid:286)ci konkurencyjnej z ogól- nym obowi(cid:261)zkiem dbało(cid:286)ci o dobro zakładu pracy. Wypowiedzenie umowy o prac(cid:266) jest zwykłym (cid:286)rodkiem rozwi(cid:261)zywania umów o prac(cid:266) i jest mi(cid:266)dzy innymi uzasadnione wtedy, gdy od pracodawcy, z uwagi na naruszenie lub zagro(cid:298)enie jego interesów, nie mo(cid:298)na oczekiwać, by pozostawał w stosunku pracy z danym pracownikiem. W my(cid:286)l art. 100 § 2 pkt 4 pracownik ma obowi(cid:261)zek dbania o dobro zakładu pracy, chronienia jego mie- 19 Zob. wyrok SN z 18.1.2005 r., II PK 126/04, OSG Nr 4/2004, poz. 64. 20 Zob. wyrok SN z 1.7.1998 r., I PKN 218/98, OSNAPiUS Nr 15/1999, poz. 480. 21 Por. wyrok SN z 9.2.2006 r., II PK 160/05, OSNAPiUS Nr 1–2/2007, poz. 4, s. 10; wyrok z 25.8.1998 r., I PKN 265/98, OSNAPiUS Nr 18/1999, poz. 574; wyrok z 28.4.1997 r., I PKN 118/97, OSNAPiUS Nr 7/1998, poz. 206; wyrok z 5.9.1997 r., I PKN 223/97, OSNAPiUS Nr 11/1998, poz. 327. 22 Por. J. Stencel, Zakaz konkurencji w prawie pracy, Warszawa 2001, s. 126–127. 11
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: