Zestaw zadań przydatny każdemu uczniowi i maturzyście
Dokładnie omówienie zagadnień związanych z algorytmami, programowaniem i bazami danych
Przykłady rozwiązań
Zadania
Znacznie łatwiej i szybciej opanuje się poznawane zagadnienie, gdy jest to powiązane z rozwiązywaniem praktycznych przykładów. O wiele prościej jest zrozumieć znaczenie symboli i wzorów, gdy zastosuje się je w zadaniu -- wtedy okaże się, że 'nie taki diabeł straszny'. Opanowanie rzeczywistego zastosowania wiadomości teoretycznych jest szczególnie istotne w przypadku przedmiotów mocno powiązanych z wiedzą praktyczną. Takim przedmiotem niewątpliwie jest informatyka.
'Zbiór zadań z informatyki. Nie tylko dla maturzystów' to książka, dzięki której poznasz praktyczne zastosowanie wiadomości dotyczących systemów liczbowych, algorytmów, zasad programowania i możliwości wykorzystania baz danych. Każde zagadnienie jest przedstawione od strony teoretycznej i zilustrowane przykładami. Rozwiązując kolejne zadania, nauczysz się tego, co w informatyce najistotniejsze -- myślenia algorytmicznego i obiektowego. Opanujesz metody przeliczania wartości pomiędzy systemem binarnym, ósemkowym, szesnastkowym i dziesiętnym, poznasz zastosowanie różnych typów danych, przedstawisz rzeczywiste problemy w sposób algorytmiczny, napiszesz proste programy i przekonasz się, jakie możliwości oferuje baza danych Access.
Systemy liczbowe
Typy i struktury danych
Tworzenie algorytmów
Podstawowe zasady programowania w języku Pascal
Programowanie strukturalne i obiektowe
Projektowanie relacyjnych baz danych
Wprowadzanie i modyfikowanie danych
Manipulowanie danymi za pomocą języka SQL
Darmowy fragment publikacji:
IDZ DO
IDZ DO
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
SPIS TREŒCI
SPIS TREŒCI
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG ONLINE
KATALOG ONLINE
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
TWÓJ KOSZYK
TWÓJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
CENNIK I INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
O NOWOŒCIACH
O NOWOŒCIACH
ZAMÓW CENNIK
ZAMÓW CENNIK
CZYTELNIA
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Zbiór zadañ z informatyki.
Nie tylko dla maturzystów
Autor: Monika Niedziela
ISBN: 83-7361-991-7
Format: B5, stron: 336
Zestaw zadañ przydatny ka¿demu uczniowi i maturzyœcie
(cid:129) Dok³adnie omówienie zagadnieñ zwi¹zanych z algorytmami, programowaniem
i bazami danych
(cid:129) Przyk³ady rozwi¹zañ
(cid:129) Zadania
Znacznie ³atwiej i szybciej opanuje siê poznawane zagadnienie, gdy jest to powi¹zane
z rozwi¹zywaniem praktycznych przyk³adów. O wiele proœciej jest zrozumieæ znaczenie
symboli i wzorów, gdy zastosuje siê je w zadaniu — wtedy oka¿e siê, ¿e „nie taki diabe³
straszny”. Opanowanie rzeczywistego zastosowania wiadomoœci teoretycznych jest
szczególnie istotne w przypadku przedmiotów mocno powi¹zanych z wiedz¹
praktyczn¹. Takim przedmiotem niew¹tpliwie jest informatyka.
„Zbiór zadañ z informatyki. Nie tylko dla maturzystów” to ksi¹¿ka, dziêki której poznasz
praktyczne zastosowanie wiadomoœci dotycz¹cych systemów liczbowych, algorytmów,
zasad programowania i mo¿liwoœci wykorzystania baz danych. Ka¿de zagadnienie jest
przedstawione od strony teoretycznej i zilustrowane przyk³adami. Rozwi¹zuj¹c kolejne
zadania, nauczysz siê tego, co w informatyce najistotniejsze — myœlenia algorytmicznego
i obiektowego. Opanujesz metody przeliczania wartoœci pomiêdzy systemem binarnym,
ósemkowym, szesnastkowym i dziesiêtnym, poznasz zastosowanie ró¿nych typów
danych, przedstawisz rzeczywiste problemy w sposób algorytmiczny, napiszesz proste
programy i przekonasz siê, jakie mo¿liwoœci oferuje baza danych Access.
(cid:129) Systemy liczbowe
(cid:129) Typy i struktury danych
(cid:129) Tworzenie algorytmów
(cid:129) Podstawowe zasady programowania w jêzyku Pascal
(cid:129) Programowanie strukturalne i obiektowe
(cid:129) Projektowanie relacyjnych baz danych
(cid:129) Wprowadzanie i modyfikowanie danych
(cid:129) Manipulowanie danymi za pomoc¹ jêzyka SQL
Spis treści
Wprowadzenie .................................................................................................................................................... 7
Część I
Metody reprezentowania informacji oraz struktury danych .............................9
Rozdział 1. Reprezentacja liczb całkowitych ........................................................................................................... 11
Wprowadzenie .................................................................................................................................11
System binarny ................................................................................................................................11
System oktalny .................................................................................................................................12
System heksadecymalny ..................................................................................................................14
Reprezentacja binarna liczb ujemnych .............................................................................................16
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................16
Rozdział 2. Reprezentacja liczb rzeczywistych ....................................................................................................... 19
Wprowadzenie .................................................................................................................................19
Ułamki dodatnie w notacji naturalnej ..............................................................................................19
Kod U2 dla ułamków .......................................................................................................................21
Reprezentacja stałopozycyjna liczb .................................................................................................22
Zmiennopozycyjna reprezentacja liczb ............................................................................................22
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................24
Rozdział 3. Predefiniowalne typy danych i ich podzbiory .................................................................................25
Wprowadzenie .................................................................................................................................25
Typy liczbowe .................................................................................................................................26
Typ logiczny ....................................................................................................................................26
Typy znakowe ..................................................................................................................................26
Typy okrojone i wyliczane ...............................................................................................................27
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................28
Rozdział 4. Strukturalne typy danych ..........................................................................................................................29
Wprowadzenie .................................................................................................................................29
Tablice .............................................................................................................................................29
Rekordy ...........................................................................................................................................31
Pliki ..................................................................................................................................................31
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................32
4
Zbiór zadań z informatyki. Nie tylko dla maturzystów
Rozdział 5. Typ wskaźnikowy oraz dynamiczne struktury danych ................................................................35
Wprowadzenie .................................................................................................................................35
Wskaźnik .........................................................................................................................................35
Stos ..................................................................................................................................................37
Kolejka ............................................................................................................................................37
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................38
Rozdział 6. Wprowadzenie do algorytmiki ................................................................................................................39
Pojęcia podstawowe .........................................................................................................................39
Sposoby zapisu algorytmów ............................................................................................................40
Elementy schematu blokowego ........................................................................................................44
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................46
Rozdział 7. Algorytmy iteracyjne (pętle) ....................................................................................................................49
Wprowadzenie .................................................................................................................................49
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................57
Rozdział 8. Algorytmy klasyczne ....................................................................................................................................59
Wprowadzenie .................................................................................................................................59
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................69
Rozdział 9. Algorytmy rekurencyjne ............................................................................................................................ 73
Wprowadzenie .................................................................................................................................73
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................78
Rozdział 10. Algorytmy „dziel i zwyciężaj” .................................................................................................................... 81
Wprowadzenie .................................................................................................................................81
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................86
Rozdział 11. Algorytmy numeryczne ............................................................................................................................... 87
Wprowadzenie .................................................................................................................................87
Zadania do samodzielnego rozwiązania ...........................................................................................92
Rozdział 12. Sortowanie ........................................................................................................................................................93
Wprowadzenie .................................................................................................................................93
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................103
Część III Programowanie ......................................................................................................................105
Rozdział 13. Wprowadzenie do programowania w Pascalu ............................................................................. 107
Pierwszy program ..........................................................................................................................107
Instrukcja warunkowa i wyboru .....................................................................................................109
Instrukcja warunkowa if..then..else .........................................................................................109
Instrukcja wyboru case..of .......................................................................................................110
Instrukcja złożona ..........................................................................................................................111
Instrukcje iteracyjne .......................................................................................................................111
Instrukcja for..to..do ................................................................................................................112
Instrukcja for..downto..do .......................................................................................................113
Instrukcja while..do .................................................................................................................113
Instrukcja repeat..until .............................................................................................................115
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................117
Spis treści
5
Rozdział 14. Programowanie strukturalne ................................................................................................................ 121
Wprowadzenie ...............................................................................................................................121
Procedury .......................................................................................................................................122
Funkcje ..........................................................................................................................................123
Zasięg zmiennych. Sposoby przekazywania parametrów ..............................................................124
Moduły ..........................................................................................................................................125
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................127
Rozdział 15. Przetwarzanie plików .................................................................................................................................129
Wprowadzenie ...............................................................................................................................129
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................132
Rozdział 16. Implementacja dynamicznych struktur danych .........................................................................133
Wprowadzenie ...............................................................................................................................133
Zastosowanie wskaźników .............................................................................................................134
Stos ................................................................................................................................................135
Kolejka ..........................................................................................................................................137
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................138
Rozdział 17. Programowanie obiektowe ................................................................................................................... 139
Wprowadzenie ...............................................................................................................................139
Pojęcie obiektu ...............................................................................................................................139
Obiekty w modułach ......................................................................................................................141
Dziedziczenie .................................................................................................................................142
Zadanie do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................143
Rozdział 18. Programowanie w Delphi ........................................................................................................................145
Wprowadzenie ...............................................................................................................................145
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................152
Część IV Bazy danych ..............................................................................................................................155
Rozdział 19. Projektowanie relacyjnej bazy danych ............................................................................................ 157
Wprowadzenie ...............................................................................................................................157
Projekt tabeli ..................................................................................................................................157
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................160
Właściwości pól .............................................................................................................................160
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................163
Normalizacja bazy danych .............................................................................................................164
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................167
Relacje między tabelami ................................................................................................................168
Podsumowanie ...............................................................................................................................169
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................170
Rozdział 20. Formularze ....................................................................................................................................................... 173
Wprowadzenie ...............................................................................................................................173
Proste modyfikacje formularzy ......................................................................................................173
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................176
Zastosowanie formantów ...............................................................................................................178
Wprowadzenie .........................................................................................................................178
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................181
Rozdział 21. Zapytania (kwerendy) ................................................................................................................................183
Wprowadzenie ...............................................................................................................................183
Proste kwerendy wyszukujące, sortujące i parametryczne .............................................................183
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................186
6
Zbiór zadań z informatyki. Nie tylko dla maturzystów
Kwerendy z polami wyliczanymi ...................................................................................................187
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................188
Kwerendy grupujące i podsumowujące .........................................................................................189
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................190
Kwerendy krzyżowe ......................................................................................................................192
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................193
Kwerendy funkcjonalne (aktualizujące, dołączające, usuwające, tworzące tabelę) ......................194
Zadania do samodzielnego rozwiązania ..................................................................................195
Rozdział 22. Raporty .............................................................................................................................................................. 197
Wprowadzenie ...............................................................................................................................197
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................200
Rozdział 23. Eksport i import danych ..........................................................................................................................203
Wprowadzenie ...............................................................................................................................203
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................205
Rozdział 24. Makra .................................................................................................................................................................207
Wprowadzenie ...............................................................................................................................207
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................209
Rozdział 25. Administrowanie bazą danych ............................................................................................................. 211
Wprowadzenie ...............................................................................................................................211
Zadania administratora baz danych ................................................................................................211
Wielodostępne bazy danych, uprawnienia użytkowników i grup ...................................................213
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................216
Rozdział 26. SQL .......................................................................................................................................................................219
Wprowadzenie ...............................................................................................................................219
Tworzenie baz, tabel i indeksów ....................................................................................................219
CREATE DATABASE ...........................................................................................................220
USE .........................................................................................................................................220
DROP DATABASE ................................................................................................................220
CREATE TABLE ...................................................................................................................220
DESCRIBE .............................................................................................................................221
CREATE INDEX ....................................................................................................................221
Wprowadzanie, usuwanie i modyfikowanie danych ......................................................................222
INSERT ...................................................................................................................................222
DELETE ..................................................................................................................................223
Modyfikowanie danych .................................................................................................................223
UPDATE .................................................................................................................................223
Wyszukiwanie danych ...................................................................................................................224
SELECT ..................................................................................................................................224
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................227
Dodatki
Dodatek A
...........................................................................................................................................................231
Zadania typu maturalnego .....................................................................................................................233
Zadania do samodzielnego rozwiązania .........................................................................................235
Dodatek B Rozwiązania zadań .....................................................................................................................................239
Skorowidz .........................................................................................................................................................327
Rozdział 6.
Wprowadzenie
do algorytmiki
Pojęcia podstawowe
Powszechnie przez algorytm rozumie się schemat mechanicznego rozwiązania określonego
problemu. Posługując się bardziej naukowymi pojęciami, można powiedzieć, że algorytm
to skończony ciąg operacji na obiektach, ze ściśle ustalonym porządkiem wykona-
nia, dający możliwość realizacji zadania z określonej klasy.
Algorytm w sensie informatycznym opiera się na określonych danych i daje oczekiwane
wyniki. Ponadto powinien mieć następujące cechy:
(cid:153) Poprawność — dla każdego zestawu poprawnych danych wejściowych algorytm
powinien dawać poprawne wyniki.
(cid:153) Skończoność — dla każdego zestawu poprawnych danych wejściowych algorytm
powinien dawać wyniki w skończonej liczbie kroków.
(cid:153) Określoność — algorytm nie może pozostawiać wątpliwości co do wyboru kolejnej
operacji (najlepszym sprawdzianem tej cechy jest łatwość implementacji algorytmu).
(cid:153) Efektywność (sprawność) — algorytm powinien prowadzić do rozwiązania jak
najniższym kosztem, czyli w jak najmniejszej liczbie kroków. W informatyce cecha
ta sprowadza się do optymalizacji zajętości pamięci przez struktury danych
wykorzystywane w algorytmie oraz do optymalizacji złożoności obliczeniowej
(liczby wykonanych operacji).
(cid:153) Ogólność (uniwersalność) — algorytm powinien rozwiązywać nie tylko jedno
szczególne zadanie, ale całą klasę zadań.
40
Część II (cid:153) Algorytmika
Sposoby zapisu algorytmów
Algorytm można zapisać w postaci:
(cid:153) listy kroków,
(cid:153) schematu blokowego,
(cid:153) pseudokodu.
Każdy algorytm powinien posiadać specyfikację, w której określamy dane, z jakich algo-
rytm korzysta, wyniki, które powinien dawać, oraz zmienne pomocnicze niezbędne do
realizacji algorytmu. Uniwersalny algorytm operuje nie na stałych (liczbowych, teksto-
wych), lecz na zmiennych. Zmienna to po prostu pojemnik na dane. Może być oznaczona
dowolną literą lub łańcuchem znaków (np. a, bok_a).
W specyfikacji poza wypisaniem nazw zmiennych należy określić ich funkcję w algorytmie
oraz typ (liczba całkowita, liczba rzeczywista, łańcuch znaków, wartość logiczna). Czasem
należy także określić warunki, które muszą spełniać dane wejściowe.
W algorytmach spotykamy się także z wyrażeniami, w skład których poza zmiennymi
i stałymi wchodzą operatory (+, –, ∗, /) i funkcje matematyczne.
Algorytm w postaci listy kroków jest intuicyjny i czytelnik najlepiej go opanuje, anali-
zując kolejne przykłady. Algorytm w postaci pseudokodu ma strukturę bardziej złożoną,
jego budowę czytelnik pozna czytając komentarze. Każdy z algorytmów zastanie zapi-
sany także w postaci schematu blokowego, którego elementy zostaną omówione pod
przykładami (rysunek 6.4).
Należy zwrócić uwagę, że budując wyrażenie warunkowe, korzystamy z operatorów
relacyjnych (=, , , =, =, ). W algorytmach stosuje się także instrukcję przypisania
o postaci :=. Polega ona na podstawieniu wartości znajdującej się po prawej stronie pod
zmienną z lewej strony, np. a:=b+5 oznacza podstawienie pod zmienną a wartości
zmiennej b zwiększonej o 5, tzn. jeśli b = 7, to a = 12.
Zadania znajdujące się pod przykładami najlepiej rozwiązać na zasadzie analogii.
Przykład 6.1. Algorytm liniowy
Sformułuj algorytm wyliczający pole prostokąta o bokach podanych przez użytkownika.
Sposób rozwiązania
Długości boków podane przez użytkownika zapamiętamy w zmiennych a i b. Następnie
wyliczymy p jako iloczyn a i b. Wyliczone p wyświetlimy na ekranie. Będzie to prosty
algorytm liniowy.
Rozdział 6. (cid:153) Wprowadzenie do algorytmiki
41
Rozwiązanie
Poniżej przedstawiono ten sam algorytm zapisany w postaci listy kroków, pseudokodu
i schematu blokowego (rysunek 6.1).
Specyfikacja algorytmu:
Dane:
a — pierwszy bok prostokąta, liczba rzeczywista większa od 0;
b — drugi bok prostokąta, liczba rzeczywista większa od 0.
Wynik:
p — pole prostokąta, liczba rzeczywista.
Lista kroków:
Krok 1. Wczytaj wartość pierwszego boku. Zapisz ją pod zmienną a.
Krok 2. Wczytaj wartość drugiego boku. Zapisz ją pod zmienną b.
Krok 3. Oblicz p jako iloczyn a i b.
Krok 4. Wyświetl p.
Pseudokod:
Program kwadrat {nagłówek programu}
zmienne
a, b, c: rzeczywiste {deklaracje zmiennych}
początek {początek programu właściwego}
czytaj(a) {wczytanie danych}
czytaj(b)
c:=a∗b {instrukcja przypisania}
pisz(c) {wyświetlenie wyniku}
koniec {koniec programu właściwego}
Schemat blokowy:
Rysunek 6.1.
Schemat blokowy
do przykładu 6.1
42
Część II (cid:153) Algorytmika
Przykład 6.2. Algorytm z warunkiem
Sformułuj algorytm zwracający mniejszą z dwóch liczb podanych przez użytkownika.
Sposób rozwiązania:
Wartości podane przez użytkownika zapamiętamy w zmiennych a i b. Następnie spraw-
dzimy, czy a b — jeśli tak, to w zmiennej c zapamiętamy wartość a; jeśli nie, to w zmien-
nej c zapamiętamy wartość b. Następnie wyświetlimy c na ekranie. Będzie to algorytm
z warunkami (rozgałęzieniami), gdyż w zależności od spełnienia bądź niespełnienia
warunku (a b) różne jest jego działanie.
Rozwiązanie
Podobnie jak w przykładzie 6.1, poniżej przedstawiono ten sam algorytm zapisany w po-
staci listy kroków, pseudokodu i schematu blokowego (rysunek 6.2).
Specyfikacja algorytmu:
Dane:
a, b — liczby podane przez użytkownika, liczby całkowite.
Wynik:
c — mniejsza z liczb a i b, liczba całkowita.
Lista kroków:
Krok 1. Wczytaj wartość pierwszej liczby. Zapisz ją pod zmienną a.
Krok 2. Wczytaj wartość drugiej liczby. Zapisz ją pod zmienną b.
Krok 3. Jeśli a b, to do c przypisz wartość a i przejdź do kroku 5.
Krok 4. Do c przypisz wartość b.
Krok 5. Wypisz wartość c.
Krok 6. Koniec.
Pseudokod:
Program mniejsza
zmienne
a, b, c: całkowite
początek
czytaj(a,b)
jeżeli a b to c:=a {sprawdzenie warunku oraz działanie wykonywane w przypadku
gdy warunek jest prawdziwy}
w przeciwnym przypadku c:=b {działanie wykonywane, gdy warunek nie jest prawdziwy}
pisz(c)
koniec
Rozdział 6. (cid:153) Wprowadzenie do algorytmiki
43
Schemat blokowy:
Rysunek 6.2.
Schemat blokowy
do przykładu 6.2
Przykład 6.3. Algorytm z zagnieżdżonymi warunkami
Sformułuj algorytm sprawdzający, czy z boków o długościach podanych przez użytkow-
nika można utworzyć trójkąt.
Sposób rozwiązania:
Długości boków podane przez użytkownika zapamiętamy w zmiennych a, b, c. Aby
z trzech odcinków można było zbudować trójkąt, żadna z sum dwóch dowolnych boków
nie może być mniejsza od trzeciego boku. Posłużymy się zmienną logiczną trojkat,
której na początku przypiszemy wartość fałsz (false). Jeśli będzie zachodziła każda
z zależności: a+b c, b+c a, c+a b, to zmiennej trojkat przypiszemy wartość
prawda (true) i wyświetlimy komunikat, że z podanych boków da się zbudować trójkąt.
Algorytm w postaci pseudokodu i schematu blokowego będzie algorytmem z zagnież-
dżonymi warunkami.
Rozwiązanie
Podobnie jak w poprzednich przykładach, przedstawiono ten sam algorytm zapisany
w postaci listy kroków, pseudokodu i schematu blokowego (rysunek 6.3).
Specyfikacja algorytmu:
44
Dane:
Część II (cid:153) Algorytmika
a, b, c — liczby rzeczywiste podane przez użytkownika, długości odcinków.
Wynik:
trojkat — informacja, czy z odcinków o podanych długościach można utworzyć
trójkąt, wartość logiczna.
Lista kroków:
Krok 1. Wczytaj wartości zmiennych a, b, c.
Krok 2. Zmiennej trojkat przypisz wartość false.
Krok 3. Jeśli a+b c, to jeśli a+c b, to jeśli c+b a, to zmiennej trojkat przypisz
wartość true.
Krok 4. Jeżeli zmienna trojkat ma wartość true, to wypisz Z podanych boków
można zbudować trójkąt ; w przeciwnym przypadku wypisz Z podanych boków
nie można zbudować trójkąta .
Krok 5. Koniec.
Komentarz:
Najpierw sprawdzamy warunek a+b c — jeśli zachodzi, to sprawdzamy, czy a+c b
— jeśli tak, to sprawdzamy, czy c+b a — jeśli tak, to trojkat :=true. Jak widać,
w przypadku gdy z podanych boków można zbudować trójkąt, sprawdzane
są wszystkie 3 warunki i wszystkie są prawdziwe.
Schemat blokowy (rysunek 6.3).
Pseudokod:
Program czytrojkat
zmienne
a, b, c: rzeczywiste
trojkat: logiczna
początek
czytaj(a,b,c)
trojkat:=false
jeżeli a+b c to
początek
jeżeli a+c b to
jeżeli b+c a to trojkat:=true
koniec
jeżeli trojkat to pisz( Można zbudować trójkąt )
w przeciwnym wypadku pisz( Nie można zbudować trójkąta )
koniec
Rozdział 6. (cid:153) Wprowadzenie do algorytmiki
45
Rysunek 6.3.
Schemat blokowy
do przykładu 6.3
Elementy schematu blokowego
Reguły, według których należy budować schematy blokowe (rysunek 6.4):
(cid:153) Każdy algorytm ma tylko jeden początek.
(cid:153) Wszystkie drogi muszą się kończyć na bloku Stop.
(cid:153) Wszystkie bloki muszą mieć zgodną z ich budową liczbę wejść i wyjść.
(cid:153) Każda linia musi być opatrzona strzałką informującą o kierunku przepływu
informacji.
46
Rysunek 6.4.
Elementy schematu
blokowego
Część II (cid:153) Algorytmika
Zadania do samodzielnego rozwiązania
Zadanie 6.1.
Napisz algorytm w postaci listy kroków i pseudokodu, wyliczający pole kwadratu o bo-
ku podanym przez użytkownika.
Zadanie 6.2.
Napisz algorytm w postaci listy kroków, według którego sporządzasz swoją ulubioną
potrawę.
Zadanie 6.3.
Napisz algorytm w postaci schematu blokowego i pseudokodu, zwracający wartość
bezwzględną liczby podanej przez użytkownika.
Zadanie 6.4.
Napisz algorytm w postaci listy kroków i schematu blokowego, informujący, czy liczba
podana przez użytkownika jest większa, mniejsza czy równa zero.
Zadanie 6.5.
Zmodyfikuj algorytm z przykładu 6.1 tak, by w przypadku wprowadzenia danych
mniejszych lub równych zero nie było wyliczane pole, lecz by był wyświetlany odpo-
wiedni komunikat.
Zadanie 6.6.
Napisz algorytm w postaci listy kroków, pseudokodu i schematu blokowego, informujący,
czy liczba podana przez użytkownika jest liczbą parzystą czy nieparzystą. Użyj operato-
ra mod, który zwraca resztę z dzielenia całkowitego. Np. 5 mod 2 = 1, 4 mod 2 = 0.
Rozdział 6. (cid:153) Wprowadzenie do algorytmiki
47
Zadanie 6.7.
Utwórz w postaci listy kroków wraz ze specyfikacją algorytm wyliczający pierwiastek
równania liniowego o postaci ax+b = 0; gdzie a, b podaje użytkownik. Weź pod uwagę
fakt, że użytkownik może podać a = 0 lub b = 0.
Zadanie 6.8.
Narysuj w postaci schematu blokowego wraz ze specyfikacją algorytm wyliczający
pierwiastki równania kwadratowego o postaci ax2+bx+c = 0; gdzie a, b, c podaje użyt-
kownik.
Zadanie 6.9.
Rozbuduj algorytm z przykładu 6.3. Nowy algorytm, w przypadku odcinków, z któ-
rych można utworzyć trójkąt, ma liczyć jego pole według wzoru Herona:
cpbpapp
(
−
)(
−
−
)(
)
, gdzie:
p
=
cba
++
2
.
S
=
Pobierz darmowy fragment (pdf)
